Το κείμενο αυτό αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης και δεν έχει καμία νομική ισχύ. Τα θεσμικά όργανα της Ένωσης δεν φέρουν καμία ευθύνη για το περιεχόμενό του. Τα αυθεντικά κείμενα των σχετικών πράξεων, συμπεριλαμβανομένων των προοιμίων τους, είναι εκείνα που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι διαθέσιμα στο EUR-Lex. Αυτά τα επίσημα κείμενα είναι άμεσα προσβάσιμα μέσω των συνδέσμων που περιέχονται στο παρόν έγγραφο

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2022/2105 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με τους ελέγχους συμμόρφωσης των προδιαγραφών εμπορίας για το ελαιόλαδο και των μεθόδων ανάλυσης των χαρακτηριστικών του ελαιολάδου

Ο παρών κανονισμός θεσπίζει κανόνες σχετικά με:

Υποχρεώσεις των κρατών μελών όσον αφορά τους ελέγχους συμμόρφωσης

Συχνότητα των ελέγχων συμμόρφωσης και της ανάλυσης κινδύνου

Τα κριτήρια αξιολόγησης του κινδύνου περιλαμβάνουν, συγκεκριμένα:

α)

την κατηγορία του ελαιολάδου κατά την έννοια του άρθρου 2 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/2104, την περίοδο παραγωγής, την τιμή του σε σύγκριση με άλλα φυτικά έλαια, τις εργασίες ανάμειξης και συσκευασίας, τις εγκαταστάσεις και τις συνθήκες αποθήκευσης, τη χώρα καταγωγής, τη χώρα προορισμού, τα μέσα μεταφοράς ή την ποσότητα της παρτίδας·

β)

τη θέση των επιχειρήσεων στην αλυσίδα εμπορίας, την ποσότητα και την αξία των προϊόντων που διαθέτουν στο εμπόριο, το φάσμα των κατηγοριών ελαίων που διαθέτουν στο εμπόριο, τον τύπο των δραστηριοτήτων που ασκούν, όπως η έκθλιψη, η αποθήκευση, το ραφινάρισμα, η ανάμειξη, η συσκευασία ή η λιανική πώληση·

γ)

τα πορίσματα από προηγούμενους ελέγχους, συμπεριλαμβανομένων του αριθμού και του τύπου των ελαττωμάτων που διαπιστώθηκαν, τη συνήθη ποιότητα του ελαιολάδου που διατίθεται στο εμπόριο, τις επιδόσεις του χρησιμοποιούμενου τεχνικού εξοπλισμού·

δ)

την αξιοπιστία των συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας των επιχειρήσεων ή των συστημάτων αυτοελέγχου σε σχέση με τη συμμόρφωση προς τις προδιαγραφές εμπορίας·

ε)

τον τόπο διενέργειας του ελέγχου συμμόρφωσης, ιδίως εάν αυτός είναι το σημείο πρώτης εισόδου στην Ένωση, το σημείο τελευταίας εξόδου από την Ένωση ή ο τόπος παραγωγής, συσκευασίας, φόρτωσης ή πώλησης των ελαίων στον τελικό καταναλωτή·

στ)

κάθε άλλη πληροφορία που θα μπορούσε να δηλώνει κίνδυνο μη συμμόρφωσης.

Συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τους ελέγχους συμμόρφωσης

Επιπλέον των απαιτήσεων που ορίζονται στο άρθρο 16 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2019/1715, το αίτημα που αναφέρεται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου συνοδεύεται από όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την επαλήθευση, και ιδίως:

α)

την ημερομηνία της δειγματοληψίας ή της αγοράς του εν λόγω ελαιολάδου,

β)

το ονοματεπώνυμο ή την εταιρική επωνυμία και τη διεύθυνση της επιχείρησης στην οποία έγινε η δειγματοληψία ή η αγορά του εν λόγω ελαιολάδου,

γ)

τον αριθμό των σχετικών παρτίδων,

δ)

το αντίγραφο όλων των ετικετών που εμφανίζονται στη συσκευασία του εν λόγω ελαιολάδου,

ε)

τα αποτελέσματα της ανάλυσης ή των άλλων κατ’ αντιπαράσταση πραγματογνωμοσυνών στις οποίες εμφανίζονται οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν καθώς και το όνομα και η διεύθυνση του εργαστηρίου ή του εμπειρογνώμονα,

στ)

ενδεχομένως, το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση του προμηθευτή του εν λόγω ελαιολάδου, όπως δηλώθηκαν από την εγκατάσταση πώλησης.

Κατόπιν αιτήματος του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση που εμφανίζεται στην ετικέτα, η επιχείρηση παρέχει τεκμηρίωση σχετικά με την εκπλήρωση των απαιτήσεων που αναφέρονται στα άρθρα 6, 8 και 10 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/2104 με βάση ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα στοιχεία:

α)

πραγματικά στοιχεία ή στοιχεία που έχουν καθοριστεί επιστημονικώς·

β)

αποτελέσματα αναλύσεων ή αυτόματων καταχωρίσεων επί αντιπροσωπευτικών δειγμάτων·

γ)

διοικητικές ή λογιστικές πληροφορίες που τηρούνται σύμφωνα με νομοθεσία της Ένωσης και εθνικές νομοθεσίες.

Προαιρετική έγκριση των μονάδων συσκευασίας σε εθνικό επίπεδο

Όταν αποφασίζουν να κάνουν χρήση της παραγράφου 1, τα κράτη μέλη χορηγούν έγκριση και αλφαριθμητικό κωδικό αναγνώρισης σε κάθε μονάδα συσκευασίας που υποβάλλει σχετικό αίτημα, εφόσον πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

α)

διαθέτει εγκαταστάσεις συσκευασίας·

β)

δεσμεύεται να συλλέγει και να τηρεί τα έγγραφα που αναφέρονται στο άρθρο 5·

γ)

διαθέτει σύστημα αποθήκευσης που επιτρέπει τον έλεγχο της προέλευσης των ελαιολάδων για τα οποία η αναγραφή του τόπου προέλευσης είναι υποχρεωτική σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/2104.

Μέθοδοι ανάλυσης που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών των ελαιολάδων

Τα χαρακτηριστικά των ελαιολάδων που καθορίζονται στο παράρτημα I του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/2104 προσδιορίζονται σύμφωνα με τις μεθόδους ανάλυσης που καθορίζονται στο παράρτημα I του παρόντος κανονισμού.

Δειγματοληψία για τους ελέγχους συμμόρφωσης

Επαλήθευση των χαρακτηριστικών των ελαιολάδων

Τα κράτη μέλη επαληθεύουν τη συμμόρφωση των ελαιολάδων με τα χαρακτηριστικά των ελαιολάδων που ορίζονται στο παράρτημα I του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/2104:

α)

με οποιαδήποτε σειρά· ή

β)

σύμφωνα με τη σειρά που προβλέπεται στο διάγραμμα ροής του παραρτήματος III του παρόντος κανονισμού, μέχρι να υπάρξει κατάληξη σε μία από τις αποφάσεις που αναφέρονται από το εν λόγω διάγραμμα.

Για τους σκοπούς της επαλήθευσης που προβλέπεται στην παράγραφο 1, οι αναλύσεις για τον προσδιορισμό του επιπέδου οξύτητας, του αριθμού υπεροξειδίων K232, K268 ή K270, ΔΚ, των αιθυλεστέρων λιπαρών οξέων, των κηρών και των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών, κατά περίπτωση, και τυχόν κατ’ έφεση αναλύσεις που απαιτούνται από την εθνική νομοθεσία διενεργούνται πριν από την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας στην περίπτωση του συσκευασμένου ελαιολάδου. Σε περίπτωση δειγματοληψίας χύδην ελαίων, οι αναλύσεις αυτές διεξάγονται εντός έξι μηνών ύστερα από τον μήνα κατά τον οποίο ελήφθη το δείγμα.

Οι όροι έγκρισης των ομάδων οργανοληπτικής αξιολόγησης καθορίζονται από τα κράτη μέλη έτσι ώστε:

α)

να πληρούνται οι απαιτήσεις της μεθόδου που αναφέρεται στο παράρτημα I σημείο 5 για τον προσδιορισμό των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του παρθένου ελαιολάδου·

β)

να διασφαλίζεται ότι η κατάρτιση του επικεφαλής της ομάδας πραγματοποιείται από ίδρυμα και υπό προϋποθέσεις αναγνωρισμένες για το σκοπό αυτόν από το κράτος μέλος·

γ)

η συνέχιση της έγκρισης να εξαρτάται από τις επιδόσεις στο πλαίσιο ετήσιου ελέγχου της ομάδας οργανοληπτικής αξιολόγησης από το κράτος μέλος.

Επαλήθευση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών των παρθένων ελαιολάδων

Σε περίπτωση που η ομάδα οργανοληπτικής αξιολόγησης δεν επιβεβαιώσει τη δηλωθείσα κατηγορία όσον αφορά τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, κατόπιν αιτήματος της επιχείρησης που υπόκειται στον έλεγχο, οι αρμόδιες αρχές ζητούν χωρίς καθυστέρηση τη διενέργεια δύο κατ’ έφεση αξιολογήσεων από άλλες εγκεκριμένες ομάδες οργανοληπτικής αξιολόγησης. Τουλάχιστον μία από τις ομάδες οργανοληπτικής αξιολόγησης είναι ομάδα εγκεκριμένη από το κράτος μέλος στο οποίο παράχθηκε το ελαιόλαδο. Τα υπόψη χαρακτηριστικά θεωρούνται σύμφωνα με τα δηλωθέντα, εάν οι δύο κατ’ έφεση αξιολογήσεις επιβεβαιώσουν τη δηλωθείσα κατηγορία. Σε αντίθετη περίπτωση, ανεξάρτητα από τον τύπο των ελαττωμάτων που διαπιστώθηκαν κατά τις κατ’ έφεση αξιολογήσεις, η δηλωθείσα κατηγορία κηρύσσεται μη σύμφωνη με τα χαρακτηριστικά, ενώ τα έξοδα των κατ’ έφεση αξιολογήσεων βαρύνουν την επιχείρηση στην οποία διενεργήθηκε ο έλεγχος.

Κατά τη διενέργεια κατ’ έφεση αξιολογήσεων, οι ομάδες οργανοληπτικής αξιολόγησης αξιολογούν το ελαιόλαδο σε δύο χωριστές συνεδρίες γευσιγνωσίας. Τα αποτελέσματα των δύο συνεδριών για το ελαιόλαδο που αποτελεί αντικείμενο της κατ’ έφεση αξιολόγησης πρέπει να είναι στατιστικά ομοιογενή. Σε αντίθετη περίπτωση, το δείγμα πρέπει να αναλυθεί εκ νέου δύο φορές. Οι αναφερόμενες τιμές των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου που αποτελεί αντικείμενο της κατ’ έφεση αξιολόγησης υπολογίζονται ως ο μέσος όρος των τιμών που λαμβάνονται για τα χαρακτηριστικά αυτά στις δύο στατιστικά ομοιογενείς συνεδρίες.

Περιεκτικότητα των ελαιοπυρήνων και άλλων υπολειμμάτων σε έλαιο

Έως τις 31 Μαΐου κάθε έτους, τα κράτη μέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή έκθεση σύμφωνα με τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2017/1183 σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος. Η έκθεση περιλαμβάνει τουλάχιστον τα αποτελέσματα των ελέγχων συμμόρφωσης που διενεργήθηκαν στο ελαιόλαδο σύμφωνα με το έντυπο που παρατίθεται στο παράρτημα V του παρόντος κανονισμού.

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΕΛΑΙΟΛΑΔΩΝ

	Χαρακτηριστικά των ελαιολάδων	Μέθοδος του ΔΣΕ που πρέπει να χρησιμοποιείται
1	Οξύτητα	COI/T.20/Doc. αριθ. 34 (Προσδιορισμός των ελευθέρων λιπαρών οξέων, εν ψυχρώ μέθοδος)
2	Αριθμός υπεροξειδίων	COI/T.20/Doc. αριθ. 35 (Προσδιορισμός του αριθμού υπεροξειδίων)
3	2-μονοπαλμιτίνη	COI/T.20/Doc. αριθ. 23 (Προσδιορισμός της εκατοστιαίας αναλογίας 2-μονοπαλμιτίνης)
4	K232, K268 ή K270, ΔΚ	COI/T.20/Doc. αριθ. 19 (Φασματοφωτομετρική εξέταση υπεριώδους)
5	Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά	COI/T.20/Doc. αριθ. 15 (Οργανοληπτική ανάλυση του ελαιολάδου — Μέθοδος οργανοληπτικής εξέτασης του παρθένου ελαιολάδου) — εκτός των σημείων 4.4 και 10.4
6	Σύσταση σε λιπαρά οξέα, συμπεριλαμβανομένων των trans ισομερών	COI/T.20/Doc. αριθ. 33 (Προσδιορισμός των μεθυλεστέρων των λιπαρών οξέων με αεριοχρωματογραφία)
7	Αιθυλεστέρες λιπαρών οξέων, κηροί	COI/T.20/Doc. αριθ. 28 (Προσδιορισμός της περιεκτικότητας σε κηρούς, καθώς και σε μεθυλεστέρες και αιθυλεστέρες λιπαρών οξέων, με αεριοχρωματογραφία τριχοειδούς στήλης)
8	Ολικές στερόλες, σύνθεση στερολών, ερυθροδιόλη, ουβαόλη και αλειφατικές αλκοόλες	COI/T.20/Doc. αριθ. 26 (Προσδιορισμός της σύνθεσης και της περιεκτικότητας σε στερόλες, τριτερπενικές διαλκοόλες και αλειφατικές αλκοόλες με αεριοχρωματογραφία τριχοειδούς στήλης)
9	Στιγμασταδιένια	COI/T-20/Doc. αριθ. 11 (Προσδιορισμός των στιγμασταδιενίων σε φυτικά έλαια)
10	ΔΕCN42	COI/T.20/Doc. αριθ. 20 (Προσδιορισμός της διαφοράς μεταξύ πραγματικής και θεωρητικής περιεκτικότητας σε τριακυλογλυκερόλες με ECN 42)

ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΠΟΥ ΠΑΡΑΔΙΔΕΤΑΙ ΣΕ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ

Η παρούσα μέθοδος δειγματοληψίας εφαρμόζεται σε παρτίδες ελαιολάδου που παραδίδεται σε συσκευασίες. Ισχύουν διαφορετικές μέθοδοι δειγματοληψίας ανάλογα με το αν η περιεκτικότητα της συσκευασίας υπερβαίνει τα 5 λίτρα ή όχι.

Για τους σκοπούς του παρόντος παραρτήματος, εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:

1.1. Βασικά δείγματα για συσκευασίες έως 5 λίτρων

Ένα βασικό δείγμα για συσκευασίες έως 5 λίτρων διαμορφώνεται σύμφωνα με τον πίνακα 1.

Το ελάχιστο μέγεθος βασικού δείγματος πρέπει να είναι το εξής:

Όταν η χωρητικότητα της συσκευασίας είναι	Το βασικό δείγμα πρέπει να είναι το ελαιόλαδο που περιέχεται
α) 750 ml ή μεγαλύτερη	α) σε 1 συσκευασία·
β) μικρότερη από 750 ml	β) στον ελάχιστο αριθμό συσκευασιών με συνολική χωρητικότητα τουλάχιστον 750 ml

Το περιεχόμενο του βασικού δείγματος πρέπει να ομογενοποιείται πριν από τη διενέργεια των διαφόρων αξιολογήσεων και αναλύσεων.

1.2. Βασικά δείγματα για συσκευασίες άνω των 5 λίτρων

Ένα βασικό δείγμα για συσκευασίες άνω των 5 λίτρων αποτελείται από τον συνολικό αριθμό στοιχειωδών δειγμάτων που εξάγονται από τον ελάχιστο αριθμό συσκευασιών που καθορίζεται στον πίνακα 2. Οι συσκευασίες επιλέγονται τυχαία από την παρτίδα. Μετά τη σύστασή του, το βασικό δείγμα πρέπει να έχει επαρκή όγκο ώστε να είναι δυνατή η διαίρεσή του σε πολλαπλά αντιπροσωπευτικά δείγματα.

Ελάχιστος αριθμός συσκευασιών που πρέπει να επιλέγονται τυχαία

Αριθμός συσκευασιών που περιλαμβάνονται στην παρτίδα	Ελάχιστος αριθμός συσκευασιών που πρέπει να επιλέγονται
Έως 10	1
Από … 11 έως 150	2
Από … 151 έως 500	3
Από 501 έως 1 500	4
Από 1 501 έως 2 500	5
> 2 500 ανά 1 000 συσκευασίες	1 επιπλέον συσκευασία

Μετά την ομοιογενοποίηση του περιεχομένου κάθε συσκευασίας, το στοιχειώδες δείγμα εξάγεται και τοποθετείται σε κοινό δοχείο για ομοιογενοποίηση με ανάδευση, ώστε να προστατεύεται όσο το δυνατόν καλύτερα από τον αέρα.

Το περιεχόμενο του βασικού δείγματος πρέπει να τοποθετείται σε σειρά συσκευασιών με ελάχιστη χωρητικότητα 1 λίτρου, καθεμία από τις οποίες αποτελεί μονάδα του βασικού δείγματος. Κάθε μονάδα συσκευασίας πρέπει να πληρούται κατά τρόπο που ελαχιστοποιεί το στρώμα αέρα στο πάνω μέρος της και, στη συνέχεια, να κλείνεται κατάλληλα και να σφραγίζεται ώστε να διασφαλίζεται το απαραβίαστο του προϊόντος. Αυτές οι μονάδες συσκευασίας πρέπει να επισημαίνονται προκειμένου να εξασφαλίζεται η ορθή ταυτοποίησή τους.

Αριθμός βασικών δειγμάτων καθοριζόμενος από το μέγεθος της παρτίδας

Μέγεθος της παρτίδας (λίτρα)	Αριθμός βασικών δειγμάτων
Κάτω των 7 500	2
από 7 500 έως λιγότερα από 25 000	3
από 25 000 έως λιγότερα από 75 000	4
από 75 000 έως λιγότερα από 125 000	5
125 000 ή περισσότερα	6 + 1 για κάθε επιπλέον 50 000 λίτρα

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΕΝΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΜΕ ΤΗ ΔΗΛΩΘΕΙΣΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο — Κριτήρια ποιότητας

Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και παρθένο ελαιόλαδο — Κριτήρια καθαρότητας

Μειονεκτικό ελαιόλαδο — Κριτήρια καθαρότητας

Εξευγενισμένο ελαιόλαδο — Κριτήρια ποιότητας

Ελαιόλαδο (αποτελούμενο από εξευγενισμένο ελαιόλαδο και παρθένα ελαιόλαδα) — Κριτήρια ποιότητας