(1)

Ο τομέας των αεροπορικών μεταφορών έχει έντονα διεθνή χαρακτήρα. Μια παγκόσμια προσέγγιση για την αντιμετώπιση των εκπομπών που προέρχονται από τις διεθνείς αεροπορικές μεταφορές προσφέρει τις καλύτερες προοπτικές για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας μακροπρόθεσμα.

(2)

Η Ένωση καταβάλλει προσπάθειες με σκοπό να διασφαλίσει μια μελλοντική διεθνή συμφωνία για τον έλεγχο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που οφείλονται στις αεροπορικές μεταφορές και, παράλληλα, περιορίζει τις επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή από τις δραστηριότητες των αεροπορικών μεταφορών από και προς τα αεροδρόμια της Ένωσης προβαίνοντας σε αυτόνομες ενέργειες. Προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι οι στόχοι αυτοί αλληλοϋποστηρίζονται και δεν συγκρούονται μεταξύ τους, είναι σκόπιμο να ληφθούν υπόψη οι εξελίξεις και οι θέσεις που διατυπώνονται σε διεθνή φόρουμ και ιδίως να ληφθεί υπόψη το ψήφισμα που εξέδωσε η Διεθνής Οργάνωση Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ) στις 4 Οκτωβρίου 2013 κατά την 38η συνέλευσή της και το οποίο περιέχει την «Ανακεφαλαιωτική έκθεση της μόνιμης πολιτικής και των πρακτικών της ΔΟΠΑ στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος».

(3)

Κατά συνέπεια, προκειμένου να διατηρηθεί η ώθηση που επιτεύχθηκε στην 38η συνέλευση της ΔΟΠΑ το 2013 και να διευκολυνθεί η πρόοδος στην επερχόμενη 39η συνέλευση το 2016, είναι επιθυμητό να θεωρηθεί προσωρινά ότι ικανοποιούνται οι απαιτήσεις της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ( 3 ) για την περίοδο έως και την 31η Δεκεμβρίου 2016 όσον αφορά πτήσεις από και προς αεροδρόμια σε χώρες εκτός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού χώρου (ΕΟΧ). Με τον τρόπο αυτόν, η Ένωση υπογραμμίζει ότι μπορούν να ισχύσουν νομικές απαιτήσεις όσον αφορά πτήσεις από και προς αεροδρόμια που βρίσκονται σε κράτη του ΕΟΧ, κατά τον ίδιο τρόπο όπως μπορούν να ισχύσουν νομικές απαιτήσεις σχετικά με τις εκπομπές που οφείλονται σε πτήσεις μεταξύ των αεροδρομίων αυτών. Για λόγους ασφαλείας δικαίου, για τους σκοπούς της παρούσας παρέκκλισης, οι πτήσεις μεταξύ αεροδρομίων που βρίσκονται σε κράτη του ΕΟΧ και αεροδρομίων που βρίσκονται σε χώρες που έχουν προσχωρήσει στην Ένωση το 2013 θα πρέπει να θεωρούνται ως πτήσεις μεταξύ κρατών του ΕΟΧ.

(4)

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την οδηγία 2003/87/ΕΚ, εναπόκειται στα κράτη μέλη να καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα έσοδα από τον εκπλειστηριασμό των δικαιωμάτων. Τα έσοδα αυτά, ή το χρηματικό ισοδύναμό τους, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος στην Ένωση και σε τρίτες χώρες, μεταξύ άλλων για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, την προσαρμογή στις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στην Ένωση και σε τρίτες χώρες, ιδίως σε αναπτυσσόμενες χώρες, τη χρηματοδότηση έρευνας και ανάπτυξης για τον μετριασμό και την προσαρμογή, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των τομέων της αεροπλοΐας και των αεροπορικών μεταφορών, για τη μείωση των εκπομπών μέσω των μεταφορών με χαμηλές εκπομπές και για την κάλυψη του κόστους διαχείρισης του συστήματος της Ένωσης. Με τα έσοδα από τον πλειστηριασμό ή το χρηματικό ισοδύναμό τους, θα πρέπει επίσης να χρηματοδοτούνται οι συνεισφορές στο Παγκόσμιο Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, καθώς και τα μέτρα για την αποτροπή της αποψίλωσης και τη διευκόλυνση της προσαρμογής των αναπτυσσόμενων χωρών. Η διαφάνεια σχετικά με τη χρησιμοποίηση των εσόδων από τον εκπλειστηριασμό των δικαιωμάτων βάσει της οδηγίας 2003/87/ΕΚ αποτελεί στοιχείο απαραίτητο για την υποστήριξη των δεσμεύσεων της Ένωσης. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ( 4 ), τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλλουν στην Επιτροπή έκθεση σχετικά με τη χρησιμοποίηση των εσόδων από τον εκπλειστηριασμό αυτών των δικαιωμάτων.

(5)

Στις παρεκκλίσεις που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα των διμερών και πολυμερών επαφών με τρίτες χώρες, τις οποίες η Επιτροπή θα διατηρήσει εξ ονόματος της Ένωσης, προκειμένου να προωθήσει τη χρήση αγορακεντρικών μηχανισμών για τη μείωση των εκπομπών των αεροπορικών μεταφορών.

(6)

Υπενθυμίζεται ότι η οδηγία 2003/87/ΕΚ προβλέπει την πιθανότητα θέσπισης μέτρων που τροποποιούν τις αεροπορικές δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα I της εν λόγω οδηγίας, όταν μια τρίτη χώρα εισάγει μέτρα για τη μείωση των επιπτώσεων από τις αεροπορικές μεταφορές στην κλιματική αλλαγή.

(7)

Η διαπραγμάτευση όλων των συμφωνιών που η Ένωση συνάπτει με τρίτες χώρες στον τομέα της αεροπλοΐας θα πρέπει να αποσκοπεί στη διαφύλαξη της ευελιξίας της Ένωσης να αναλαμβάνει δράση αναφορικά με περιβαλλοντικά ζητήματα, μεταξύ άλλων μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων από τις αεροπορικές μεταφορές στην κλιματική αλλαγή.

(8)

Για να αποφευχθεί τυχόν στρέβλωση του ανταγωνισμού, είναι σημαντικό όλες οι πτήσεις που πραγματοποιούν το ίδιο δρομολόγιο να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο.

(9)

Προς περαιτέρω αποφυγή δυσανάλογου διοικητικού φόρτου, για τους πολύ μικρούς φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών θα πρέπει να προστεθεί μια προσωρινή εξαίρεση στο παράρτημα I της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Οι μη εμπορικοί φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών με εκπομπές χαμηλότερες των 1 000 τόνων CO2 ετησίως θα πρέπει, κατά συνέπεια, να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας, από 1ης Ιανουαρίου 2013 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020.

(10)

Είναι σκόπιμο να καταστεί δυνατή η χρήση μιας εναλλακτικής προσέγγισης από φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών που είναι μικροί πρόξενοι εκπομπών, για την επαλήθευση των εκπομπών τους ούτως ώστε να μειωθεί περαιτέρω η διοικητική τους επιβάρυνση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να εφαρμόζουν απλουστευμένα μέτρα που απευθύνονται ιδίως στις ανάγκες μη εμπορικών φορέων εκμετάλλευσης αεροσκαφών που είναι μικροί πρόξενοι εκπομπών.

(11)

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να αποδίδεται στην άμβλυνση ή ακόμη και την εξάλειψη τυχόν προβλημάτων πρόσβασης και ανταγωνιστικότητας για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές της Ένωσης. Έχοντας τούτο υπόψη, οι πτήσεις μεταξύ αεροδρομίου που βρίσκεται σε μια εξόχως απόκεντρη περιοχή κατά το άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και αεροδρομίου που βρίσκεται σε άλλη περιοχή του ΕΟΧ θα πρέπει επίσης να συμπεριληφθούν στην παρέκκλιση που θεσπίζεται βάσει του παρόντος κανονισμού.

(12)

Για λόγους ασφάλειας δικαίου, για τους φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών και τις εθνικές αρχές, είναι σκόπιμο να επιτραπεί έως το 2015 η παράδοση δικαιωμάτων και η υποβολή εκθέσεων για τις εκπομπές του 2013.

(13)

Για την εφαρμογή αυτής της παρέκκλισης, είναι σημαντικό να γίνει υπόμνηση ότι οι μέθοδοι για την κατανομή και την έκδοση δικαιωμάτων σε φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών παραμένουν εκείνες που θεσπίστηκαν με την οδηγία 2003/87/ΕΚ, δηλαδή υπολογισμός που βασίζεται σε εξακριβωμένα τονοχιλιομετρικά δεδομένα όσον αφορά τις σχετικές περιόδους που αναφέρονται εκεί.

(14)

Μετά τη συνέλευση της ΔΟΠΑ του 2016 και βάσει του αποτελέσματός της, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει πλήρη έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Στην έκθεση αυτή, η Επιτροπή, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να εξετάζει όλες τις επιλογές για την κάλυψη των εκπομπών από αεροπορικές δραστηριότητες και, εφόσον ενδείκνυται, να προτείνει ταχέως μέτρα με σκοπό να εξασφαλιστεί ότι θα ληφθούν υπόψη οι εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο και ότι θα αντιμετωπιστούν οποιαδήποτε θέματα αφορούν την εφαρμογή της παρέκκλισης. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να εξετάσει με ιδιαίτερη προσοχή την περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU ETS) και, στο πλαίσιο αυτό, την ιδιαίτερη συνεισφορά του τομέα των αεροπορικών μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των όρων για την καλύτερη εναρμόνιση των κανόνων που διέπουν τις αεροπορικές δραστηριότητες και τις στατικές εγκαταστάσεις, αντιστοίχως.

(15)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού και ειδικότερα η εισαγωγή προσωρινής παρέκκλισης για την παρακολούθηση, την έκθεση και την παραχώρηση δικαιωμάτων από πτήσεις προς και από χώρες εκτός του ΕΟΧ από 1ης Ιανουαρίου 2013 έως την 31η Δεκεμβρίου 2016, με σκοπό την ελάφρυνση του διοικητικού φόρτου και την απλοποίηση της διοίκησης του συστήματος, δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, λόγω των διαστάσεων και των αποτελεσμάτων της δράσης να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ίδιου άρθρου, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(16)

Έχει σημασία να διασφαλισθεί ασφάλεια δικαίου, για τους φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών και τις εθνικές αρχές, έχοντας υπόψη την καταληκτική ημερομηνία παράδοσης της 30ής Απριλίου 2014, όπως αναφέρεται στην οδηγία 2003/87/ΕΚ. Συνεπώς, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τύχει εφαρμογής από την ημερομηνία της έκδοσής του.

(17)

Η οδηγία 2003/87/ΕΚ θα πρέπει να τροποποιηθεί ανάλογα,