ΣΫΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΟΠΤΕΫΟΥΣΑΣ ΑΡΧΉΣ ΤΗΣ ΕΖΕΣ

αριθ. 54/04/COL

της 30ής Μαρτίου 2004

σχετικά με ένα συντονισμένο πρόγραμμα για τον επίσημο έλεγχο των τροφίμων το 2004

Η ΕΠΟΠΤΕΥΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΖΕΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (EOX), και ιδίως το άρθρο 109 παράγραφος 1 και το πρωτόκολλο 1,

τη συμφωνία μεταξύ των κρατών της ΕΖΕΣ σχετικά με την ίδρυση Εποπτεύουσας Αρχής και Δικαστηρίου, και ιδίως το άρθρο 5 παράγραφος 2 στοιχείο β) και το πρωτόκολλο 1,

την πράξη στην οποία αναφέρεται το σημείο 50 του κεφαλαίου ΧΙΙ του παραρτήματος ΙΙ της συμφωνίας για τον ΕΟΧ [οδηγία 89/397/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1989, σχετικά με τον επίσημο έλεγχο των τροφίμων  (1)], όπως προσαρμόσθηκε στη συμφωνία για τον ΕΟΧ με το πρωτόκολλο 1 αυτής, και ιδίως με το άρθρο 14 παράγραφος 3,

Ύστερα από διαβουλεύσεις με την επιτροπή τροφίμων της ΕΖΕΣ, η οποία επικουρεί την Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

ΣΥΝΙΣΤΑ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΕΖΕΣ:

1.   Στη διάρκεια του 2004 πρέπει να διεξαγάγουν επιθεωρήσεις και ελέγχους που να περιλαμβάνουν, όπου ενδείκνυται, τη λήψη δειγμάτων και την ανάλυση των δειγμάτων αυτών σε εργαστήρια, με σκοπό:

2.   Παρότι στην παρούσα σύσταση δεν καθορίζονται ποσοστά δειγματοληψίας ή/και επιθεώρησης, τα κράτη ΕΖΕΣ πρέπει να εξασφαλίσουν ότι αυτά επαρκούν για την επισκόπηση του εξεταζόμενου ζητήματος.

3.   Τα κράτη ΕΖΕΣ πρέπει να παρέχουν τις ζητούμενες πληροφορίες ακολουθώντας το μορφότυπο των δελτίων καταγραφής που παρέχονται στα παραρτήματα, συμβάλλοντας έτσι στην καλύτερη συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να αποσταλούν στην Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ έως την 1η Μαΐου 2005 μαζί με επεξηγηματική έκθεση που πρέπει να περιλαμβάνει παρατηρήσεις σχετικά με τα αποτελέσματα και τα ειλημμένα μέτρα αναγκαστικής εφαρμογής.

4.   Τα προς ανάλυση τρόφιμα στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού πρέπει να αναλύονται σε εργαστήρια που συνάδουν προς το άρθρο 3 της οδηγίας 93/99/ΕΟΚ. Ωστόσο, εάν στα κράτη ΕΖΕΣ δεν υπάρχουν τα κατάλληλα εργαστήρια για ορισμένες αναλύσεις που περιλαμβάνονται στην παρούσα σύσταση, τα κράτη ΕΖΕΣ μπορούν να ορίσουν άλλα εργαστήρια που είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν τις αναλύσεις αυτές.

ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ

Α.   Βακτηριολογική ασφάλεια τυριών που παράγονται από νωπό ή θερμισμένο γάλα

1.   Πεδίο εφαρμογής του προγράμματος

Τα μολυσμένα τυριά που παράγονται από νωπό ή θερμισμένο γάλα ευθύνονται για κρούσματα τροφικής δηλητηρίασης στον άνθρωπο από διάφορα είδη βακτηριδίων όπως: Salmonella, Listeria monocytogenes, βεροτοξινογόνος Escherichia coli και σταφυλοκοκκικές εντεροτοξίνες.

Στον ΕΟΧ υπάρχει μακρά παράδοση παραγωγής και κατανάλωσης τυριών από νωπό γάλα. Για να συνεχιστεί αυτή η παράδοση, εξασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλεια των τροφίμων, έχουν πραγματοποιηθεί αξιόλογες βελτιώσεις στο σύστημα παραγωγής, συλλογής και αποθήκευσης του νωπού γάλακτος που χρησιμοποιείται για την παραγωγή τυριών. Οι οικείες επιχειρήσεις τροφίμων δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην υγιεινή και τον έλεγχο καθ’ όλη τη διαδικασία παραγωγής.

Ο σκοπός αυτού του μέρους του προγράμματος είναι να διερευνήσει τη μικροβιολογική ασφάλεια των τυριών που παράγονται από νωπό ή θερμισμένο γάλα έτσι ώστε να προωθήσει ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών και να συλλέξει πληροφορίες σχετικά με τον επιπολασμό των παθογόνων και των μικροοργανισμών-δεικτών στα συγκεκριμένα προϊόντα. Η εν λόγω έρευνα αφορά μονοετές πρόγραμμα και θα συνοδευθεί, κατά το δεύτερο έτος, από ευρύτερο πρόγραμμα σχετικά με τη βακτηριολογική ασφάλεια των τυριών. Σκοπός αυτού του ευρύτερου προγράμματος είναι να τεκμηριωθεί η βασική μόλυνση σε άλλες κατηγορίες τυριών προκειμένου να μπορούν να αντληθούν ουσιώδη συμπεράσματα σχετικά με τον ειδικό κίνδυνο που ενέχουν τα τυριά από νωπό ή θερμισμένο γάλα. Τα αποτελέσματα των ερευνών του πρώτου αυτού μέρους όσον αφορά τα τυριά από νωπό ή θερμισμένο γάλα θα αναλύονται και θα δημοσιοποιούνται λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της γενικής επισκόπησης στο συγκεκριμένο τομέα που διατίθενται μετά το δεύτερο έτος.

2.   Δειγματοληψία και μέθοδος ανάλυσης

Οι έρευνες πρέπει να αφορούν τα νωπά, τα μαλακά και τα ημίσκληρα τυριά που παρασκευάζονται από νωπό ή θερμισμένο γάλα. Οι αρμόδιες αρχές των κρατών ΕΖΕΣ πρέπει να λαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από τα προϊόντα αυτά, τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και σε επίπεδο λιανικής πώλησης, συμπεριλαμβανομένων των εισαγόμενων προϊόντων, με σκοπό την ανίχνευση της Salmonella, της Listeria monocytogenes και του θερμόφιλου καμπυλοβακτηριδίου (Campylobacter) και την καταμέτρηση του Staphylococcus aureus και της Escheri chia coli. Εφόσον διαπιστωθεί η ύπαρξη Listeria monocytogenes, τα εν λόγω βακτηρίδια πρέπει να καταμετρηθούν. Όταν λαμβάνονται δείγματα σε επίπεδο λιανικής πώλησης, οι δοκιμές μπορούν να περιορίζονται στην ανίχνευση της Salmonella και του θερμόφιλου καμπυλοβακτήριου (Campylobacter) και στην καταμέτρηση του Listeria monocytogenes. Τα δείγματα, αποτελούμενα από τουλάχιστον 100 γραμμάρια έκαστο ή από ένα τυρί αν το βάρος είναι μικρότερο των 100 γραμμαρίων, πρέπει να υφίστανται χειρισμούς κατά τρόπο υγειονομικά ορθό, να τοποθετούνται σε δοχεία υπό ψύξη και να στέλνονται αμέσως στο εργαστήριο για ανάλυση.

Επιτρέπεται στα εργαστήρια να χρησιμοποιούν τη μέθοδο της επιλογής τους, υπό την προϋπόθεση ότι το επίπεδο απόδοσής τους είναι εφάμιλλο του επιδιωκόμενου στόχου. Ωστόσο, για ην ανίχνευση της Salmonella συνιστάται η πιο πρόσφατη έκδοση του προτύπου ISO 6785 ή EN/ISO 6579, για την ανίχνευση της Listeria monocytogenes συνιστώνται οι πιο πρόσφατες εκδόσεις των προτύπων EN/ISO 11290-1 και 2, για την ανίχνευση του θερμόφιλου καμπυλοβακτήριου (Campylobacter) συνιστάται η πιο πρόσφατη έκδοση του προτύπου ISO 10272:1995, για την καταμέτρηση του Staphylococcus aureus συνιστάται η πιο πρόσφατη έκδοση του προτύπου EN/ISO 6888-1 ή 2 και για την καταμέτρηση του Escherichia coli συνιστάται η πιο πρόσφατη έκδοση του προτύπου ISO 11866-2,3 ή ISO 16649-1,2. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης και άλλες ισοδύναμες μέθοδοι αναγνωρισμένες από τις αρμόδιες αρχές.

Το συνολικό επίπεδο δειγματοληψίας επαφίεται στην κρίση των αρμόδιων αρχών των κρατών ΕΖΕΣ.

Τα αποτελέσματα των ελέγχων πρέπει να καταγράφονται με χρήση του υποδείγματος που περιέχεται στο παράρτημα I.

B.   Βακτηριολογική ασφάλεια του νωπού κατεψυγμένου κρέατος πουλερικών υπό ψύξη σε ό,τι αφορά το θερμόφιλο καμπυλοβακτηρίδιο (Campylobacter)

1.   Πεδίο εφαρμογής του προγράμματος

Το θερμόφιλο καμπυλοβακτηρίδιο (Campylobacter) αποτελεί κύρια βακτηριολογική αιτία τροφικής ασθένειας που εκδηλώνεται στον άνθρωπο. Ο αριθμός των αναφερόμενων κρουσμάτων στον άνθρωπο αυξάνεται τα τελευταία χρόνια και οι επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι το κρέας των πουλερικών αποτελεί σημαντική πηγή μόλυνσης και ότι μεγάλο ποσοστό του νωπού κρέατος πουλερικών για ανθρώπινη κατανάλωση είναι μολυσμένο από αυτά τα βακτηρίδια.

Ωστόσο, προς το παρόν, δεν υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές πληροφορίες για τον καθορισμό κριτηρίου στην ισχύουσα νομοθεσία υπό τη συμφωνία για τον ΕΟΧ αναφορικά με το καμπυλοβακτηρίδιο (Campylobacter) και διεξάγονται περαιτέρω έρευνες για να κατανοηθεί καλύτερα επιδημιολογία αυτού του παθογόνου και ο ρόλος που διαδραματίζουν άλλα προϊόντα ζωικής προέλευσης και άλλα τρόφιμα γενικότερα.

Στόχος αυτού του μέρους του προγράμματος είναι να διερευνηθεί η μικροβιολογική ασφάλεια του νωπού κρέατος πουλερικών έναντι του καμπυλοβακτηριδίου (Campylobacter) έτσι ώστε να προωθηθεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών και να συγκεντρωθούν πληροφορίες σχετικά με τον επιπολασμό αυτών των βακτηριδίων σε αυτά τα προϊόντα.

2.   Δειγματοληψία και μέθοδος ανάλυσης

Οι έρευνες πρέπει να αφορούν το νωπό και διατηρημένο με απλή ψύξη κρέας πουλερικών, ιδίως κοτόπουλου και γαλοπούλας. Οι αρμόδιες αρχές των κρατών ΕΖΕΣ πρέπει να λαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από τα προϊόντα αυτά, τόσο σε επίπεδο σφαγείου όσο και σε επίπεδο λιανικής πώλησης, συμπεριλαμβανομένων των εισαγόμενων προϊόντων με σκοπό την ανίχνευση του θερμόφιλου καμπυλοβακτηριδίου. Τα δείγματα, αποτελούμενα από δέκα γραμμάρια έκαστο και προερχόμενα από δέρμα λαιμού προτού ψυχθούν τα σφάγια ή, όταν τα δείγματα λαμβάνονται σε επίπεδο λιανικής πώλησης, από 25 γραμμάρια ή 25 τετραγωνικά εκατοστά και προερχόμενα από κρέας στήθους, πρέπει να υφίστανται χειρισμούς κατά τρόπο υγειονομικά ορθό, να τοποθετούνται σε δοχεία υπό ψύξη και να στέλνονται αμέσως στο εργαστήριο για ανάλυση. Επιπλέον, για την καλύτερη συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων, συνιστάται να διεξάγεται η δειγματοληψία να πραγματοποιείται από το Μάιο έως τον Οκτώβριο.

Επιτρέπεται στα εργαστήρια να χρησιμοποιούν τη μέθοδο της επιλογής τους, υπό την προϋπόθεση ότι το επίπεδο απόδοσής τους είναι εφάμιλλο του επιδιωκόμενου στόχου. Ωστόσο, για την ανίχνευση του θερμόφιλου Campylobacter συνιστάται η πιο πρόσφατη έκδοση του προτύπου ISO 10272:1995. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης και άλλες ισοδύναμες μέθοδοι αναγνωρισμένες από τις αρμόδιες αρχές.

Το συνολικό επίπεδο δειγματοληψίας επαφίεται στην κρίση των αρμόδιων αρχών των κρατών ΕΖΕΣ.

Τα αποτελέσματα των ελέγχων πρέπει να καταγράφονται με χρήση του υποδείγματος που περιέχεται στο παράρτημα ΙΙ.

Γ.   Βακτηριολογική και τοξικολογική ασφάλεια των μπαχαρικών

1.   Πεδίο εφαρμογής του προγράμματος

Τα μπαχαρικά, τα βότανα και τα φυτικά αρτύματα (καρυκεύματα) εκτιμώνται για την χαρακτηριστική τους γεύση, το χρώμα και το άρωμά τους. Ωστόσο, τα μπαχαρικά ενδέχεται να περιέχουν υψηλό αριθμό μικροοργανισμών, συμπεριλαμβανομένων παθογόνων βακτηριδίων, μούχλας και ζυμομυκήτων. Εάν δεν υποστούν σωστή επεξεργασία, μπορούν να οδηγήσουν σε ταχεία αλλοίωση των τροφίμων που υποτίθεται ότι βελτιώνουν. Έχει διαπιστωθεί ότι τα μπαχαρικά αποτελούν τις κύριες αιτίες επιδημικών εκρήξεων νόσων όταν προστίθενται σε τρόφιμα στα οποία υπήρχε πιθανότητα περαιτέρω ανάπτυξης των παθογόνων. Η πιθανότητα αυτή είναι μεγαλύτερη όταν τα μπαχαρικά χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα που ενδέχεται να μην έχουν υποστεί πλήρη θερμική επεξεργασία. Η μόλυνση με ορισμένα στελέχη μούχλας μπορεί ακόμη να οδηγήσει στην παραγωγή τοξινών, όπως οι αφλατοξίνες, οι οποίες, αν υπερβαίνουν τα επίπεδα που ορίζονται στην πράξη στην οποία αναφέρεται το σημείο 54zn του κεφαλαίου XII του παραρτήματος II στη συμφωνία για τον ΕΟΧ [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 466/2001 της Επιτροπής, της 8ης Μαρτίου 2001, για τον καθορισμό μέγιστων τιμών ανοχής για ορισμένες προσμείξεις στα τρόφιμα  (3)], μπορούν να προξενήσουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των καταναλωτών.

Σκοπός αυτού του μέρους του προγράμματος είναι να εκτιμηθεί η βακτηριολογική και η τοξικολογική ασφάλεια των μπαχαρικών, να συλλεχθούν πληροφορίες σχετικά με τον επιπολασμό των παθογόνων μικροοργανισμών και να επαληθευτεί ότι τα μπαχαρικά που διατίθενται στην αγορά δεν υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια για τις αφλατοξίνες που ορίζει η ισχύουσα νομοθεσία σύμφωνα με τη συμφωνία για τον ΕΟΧ, ώστε να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών.

2.   Δειγματοληψία και μέθοδος ανάλυσης

Οι αρμόδιες αρχές των κρατών ΕΖΕΣ πρέπει να λαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα μπαχαρικών σε επίπεδο εισαγωγών, σε επίπεδο εγκαταστάσεων παραγωγής/συσκευασίας, σε επίπεδο χονδρικής πώλησης, σε εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν μπαχαρικά για την παρασκευή τροφίμων και σε επίπεδο λιανικής πώλησης, με σκοπό τη διεξαγωγή δοκιμών για τα ακόλουθα:

(1)  EE L 186 της 30.6.1989, σ. 23.

(2)  EE L 290 της 24.11.1993, σ. 14· οδηγία όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1882/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (EE L 284 της 31.10.2003, σ. 1).

(3)  ΕΕ L 77 της 16.3.2001, σ. 1· κανονισμός όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 857/2005 (ΕΕ L 143 της 7.6.2005, σ. 9).

(4)  ΕΕ L 201 της 17.7.1998, σ. 93· οδηγία όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την οδηγία 2004/43/ΕΚ (ΕΕ L 113 της 20.4.2004, σ. 14).