Προσωρινό κείμενο
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα)
της 4ης Ιουλίου 2024 (*)
«Προδικαστική παραπομπή – Εναρμόνιση των νομοθεσιών – Μεταφορές – Οδικές μεταφορές – Οδηγία 2014/31/ΕΕ – Πεδίο εφαρμογής – Όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας για τους σκοπούς του προσδιορισμού της μάζας των οχημάτων – Χρήση οργάνων ζύγισης για τους σκοπούς της εφαρμογής εθνικής ρύθμισης ποινικού χαρακτήρα»
Στην υπόθεση C‑283/23 [Marhon] (i),
με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Cour de cassation (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, Βέλγιο) με απόφαση της 26ης Απριλίου 2023, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 2 Μαΐου 2023, στο πλαίσιο της ποινικής δίκης κατά
FB,
JL Sàrl
παρισταμένου του:
Procureur du Roi près le tribunal de première instance d’Eupen,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα),
συγκείμενο από τους T. von Danwitz, πρόεδρο τμήματος, A. Arabadjiev (εισηγητή), πρόεδρο του πρώτο τμήματος, ασκούντα καθήκοντα δικαστή του έκτου τμήματος, και I. Ziemele, δικαστή,
γενικός εισαγγελέας: J. Richard de la Tour
γραμματέας: A. Calot Escobar
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:
– η Βελγική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον S. Baeyens, τον P. Cottin και την C. Pochet,
– η Τσεχική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον M. Smolek, την T. Suchá και τον J. Vláčil,
– η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους J. Flett και G. Wils,
κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 1, του άρθρου 2, σημείο 3, και του άρθρου 3 της οδηγίας 2014/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τη διαθεσιμότητα στην αγορά οργάνων ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας (ΕΕ 2014, L 96, σ. 107).
2 Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας κινηθείσας κατά των FB και JL Sàrl σχετικά με δύο αδικήματα που φέρεται να διέπραξε ο FB, καθότι οδηγούσε όχημα μεταφοράς ανήκον στην JL καθ’ υπέρβαση της μέγιστης επιτρεπόμενης μάζας.
Το νομικό πλαίσιο
Το δίκαιο της Ένωσης
3 Οι αιτιολογικές σκέψεις 4, 5 και 47 της οδηγίας 2014/31 διαλαμβάνουν τα εξής:
«(4) H παρούσα οδηγία καλύπτει τα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας τα οποία είναι καινούργια για την αγορά της [Ευρωπαϊκής] Ένωσης όταν γίνονται διαθέσιμα στην αγορά· αυτό σημαίνει ότι είτε είναι καινούργια όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας ενός κατασκευαστή που είναι εγκατεστημένος στην Ένωση είτε πρόκειται για όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας καινούργια ή μεταχειρισμένα που έχουν εισαχθεί από τρίτη χώρα.
(5) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευθύνη να προστατεύουν το κοινό από τα λανθασμένα αποτελέσματα της ζύγισης με τη βοήθεια μη αυτόματων οργάνων ζύγισης, όταν αυτά χρησιμοποιούνται για ορισμένες κατηγορίες εφαρμογών.
[…]
(47) Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας οδηγίας, δηλαδή να εξασφαλισθεί ότι τα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας στην αγορά πληρούν τις προδιαγραφές που εγγυώνται υψηλό επίπεδο προστασίας δημόσιων συμφερόντων που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία, με ταυτόχρονη κατοχύρωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορεί, όμως, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων της, να επιτευχθεί καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση μπορεί να θεσπίσει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 [ΣΕΕ]. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, του ίδιου άρθρου, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού.»
4 Το άρθρο 1 της οδηγίας, το οποίο φέρει τον τίτλο «Πεδίο εφαρμογής», προβλέπει τα ακόλουθα:
«1. Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται σε όλα τα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας.
2. Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας διακρίνονται οι ακόλουθοι τομείς χρήσης των οργάνων ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας:
[…]
β) ο προσδιορισμός της μάζας για τον υπολογισμό διοδίων, φόρων, τελών, επιδοτήσεων, προστίμων, αμοιβών, αποζημιώσεων ή ανάλογων πληρωτέων ποσών·
γ) ο προσδιορισμός της μάζας για την εφαρμογή νομοθετικών ή κανονιστικών διατάξεων ή για δικαστικές πραγματογνωμοσύνες·
[…]
ζ) όλες οι υπόλοιπες εφαρμογές πλην όσων παρατίθενται στα στοιχεία α) έως στ).»
5 Το άρθρο 2 της οδηγίας, το οποίο επιγράφεται «Ορισμοί», ορίζει τα εξής:
«Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
1) “όργανο ζύγισης”: όργανο μέτρησης που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της μάζας ενός σώματος, με τη βοήθεια της επενέργειας της βαρύτητας στο σώμα αυτό. Ένα όργανο ζύγισης μπορεί επίσης να χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό άλλων μεγεθών, ποσοτήτων, παραμέτρων ή χαρακτηριστικών που συνδέονται με τη μάζα·
2) “όργανο ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας” ή “όργανο”: όργανο ζύγισης που χρειάζεται την παρέμβαση χειριστή κατά την εκτέλεση της ζύγισης·
3) “διαθεσιμότητα στην αγορά”: κάθε προσφορά οργάνου για διανομή ή χρήση στην αγορά της Ένωσης στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας, είτε έναντι αντιτίμου είτε δωρεάν·
4) “διάθεση στην αγορά”: η πρώτη φορά κατά την οποία προϊόν καθίσταται διαθέσιμο στην αγορά της Ένωσης·
[…]».
6 Κατά το άρθρο 3 της οδηγίας, το οποίο τιτλοφορείται «Διαθεσιμότητα στην αγορά και θέση σε λειτουργία»:
«1. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα μέτρα ώστε να μπορούν να καθίστανται διαθέσιμα στην αγορά μόνον τα όργανα που πληρούν τις εφαρμοστέες προδιαγραφές της παρούσας οδηγίας.
2. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν κάθε μέτρο ώστε να μην μπορούν να τίθενται σε λειτουργία, για τις χρήσεις που παρατίθενται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχεία α) έως στ), παρά μόνον τα όργανα που πληρούν τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας.
3. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα μέτρα ώστε τα όργανα που έχουν τεθεί σε λειτουργία, για τις χρήσεις που παρατίθενται στο άρθρο 1 παράγραφος 2, στοιχεία α) έως στ), να εξακολουθούν να πληρούν τις εφαρμοστέες απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας.»
7 Το άρθρο 4 της οδηγίας 2014/31, το οποίο επιγράφεται «Ουσιώδεις απαιτήσεις», ορίζει στο πρώτο εδάφιο τα εξής:
«Τα όργανα που χρησιμοποιούνται ή που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για τις εφαρμογές που παρατίθενται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχεία α) έως στ) πληρούν τις ουσιώδεις απαιτήσεις που καθορίζονται στο παράρτημα I.»
Το βελγικό δίκαιο
8 Το άρθρο 1 του arrêté royal du 12 octobre 2010 relatif à l’approbation, à la vérification et à l’installation des instruments de mesure utilisés pour surveiller l’application de la loi relative à la police de la circulation routière et des arrêtés pris en exécution de celle-ci (βασιλικού διατάγματος της 12ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με την έγκριση, τον έλεγχο και την εγκατάσταση οργάνων μέτρησης που χρησιμοποιούνται για την εποπτεία της εφαρμογής του νόμου για την αστυνόμευση της οδικής κυκλοφορίας και των διαταγμάτων που εκδίδονται σε εκτέλεση αυτού) (Moniteur belge της 25ης Οκτωβρίου 2010, σ. 63130, στο εξής: βασιλικό διάταγμα του 2010), προβλέπει τα εξής:
«Υπό την επιφύλαξη της εφαρμογής άλλων ρυθμίσεων που αφορούν συγκεκριμένα όργανα, το παρόν διάταγμα εφαρμόζεται στα όργανα τα οποία χρησιμοποιούνται για την εποπτεία της εφαρμογής του νόμου για την αστυνόμευση της οδικής κυκλοφορίας, που κωδικοποιήθηκε στις 16 Μαρτίου 1968, και των διαταγμάτων που εκδίδονται σε εκτέλεση αυτού, και τα οποία κάνουν μετρήσεις, άμεσα ή έμμεσα, εφεξής κατονομαζόμενα στο παρόν διάταγμα “όργανα”.»
9 Το άρθρο 1 του arrêté royal du 12 avril 2016 relatif aux instruments de pesage à fonctionnement non automatique (βασιλικού διατάγματος της 12ης Απριλίου 2016 σχετικά με τα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας) (Moniteur belge της 19ης Απριλίου 2016, σ. 26487), το οποίο φέρει τον τίτλο «Αντικείμενο», ορίζει τα ακόλουθα:
«Το παρόν διάταγμα μεταφέρει στο εθνικό δίκαιο την [οδηγία 2014/31].»
Η διαφορά της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα
10 Στις 28 Φεβρουαρίου 2019, στο Saint-Vith (Βέλγιο), η βελγική αστυνομία διενήργησε έλεγχο σε όχημα μεταφοράς ξυλείας ανήκον στην JL.
11 Κατά τη ζύγιση την οποία διενήργησε η αστυνομία στο πλαίσιο του ελέγχου αυτού (στο εξής: ζύγιση) διαπιστώθηκε ότι η μάζα του εν λόγω οχήματος υπερέβαινε κατά πολύ τη μέγιστη επιτρεπόμενη μάζα των 20 856 χιλιόγραμμων.
12 Κατά συνέπεια, ασκήθηκε κατά του οδηγού του οχήματος, του FB, ποινική δίωξη ενώπιον του tribunal de police d’Eupen, section de Saint-Vith (πταισματοδικείου Eupen, τμήμα Saint-Vith, Βέλγιο), αφενός, για την οδική μεταφορά πραγμάτων με όχημα η συνολική μάζα του οποίου υπερέβαινε τη μέγιστη επιτρεπόμενη και, αφετέρου, λόγω του ότι, ως φορτωτής εμπορευματικής μεταφοράς, παρέσχε οδηγίες ή προέβη σε ενέργειες οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την υπέρβαση της μέγιστης επιτρεπόμενης μάζας και των μέγιστων επιτρεπόμενων διαστάσεων. Ο εργοδότης του FB, ήτοι η εταιρία JL, εκλήθη να μετάσχει στη δίκη ως αστικώς υπεύθυνος.
13 Με απόφαση της 2ας Φεβρουαρίου 2021, το εν λόγω δικαστήριο κήρυξε αθώο τον FB, για τον λόγο ότι τα σχετικά με τη ζύγιση αποκόμματα ζύγισης δεν περιείχαν ένδειξη σχετικά με το πρόσωπο που προέβη στη ζύγιση, ούτε αναφερόταν σε αυτά η μάρκα και ο αριθμός σειράς του οργάνου ζύγισης που είχε χρησιμοποιηθεί, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να διαπιστωθεί αν τα εν λόγω αποκόμματα πράγματι αφορούσαν το όργανο αυτό.
14 Επιληφθέν έφεσης την οποία άσκησε ο procureur du Roi (εισαγγελέας πλημμελειοδικών, Βέλγιο) κατά της αποφάσεως αυτής, το tribunal de première instance d’Eupen, chambre correctionnelle (πρωτοδικείο Eupen, ποινικό τμήμα, Βέλγιο), αφενός, απέρριψε το επιχείρημα του FB και της JL κατά το οποίο η ζύγιση είχε διενεργηθεί κατά παράβαση του βασιλικού διατάγματος του 2010.
15 Αφετέρου, το εν λόγω δικαστήριο έκρινε ότι η ζύγιση δεν διεπόταν από το βασιλικό διάταγμα του 2010, αλλά από τον κανόνα δικαίου με τον οποίο μεταφέρθηκε στο βελγικό δίκαιο η οδηγία 2014/31, ήτοι το βασιλικό διάταγμα της 12ης Απριλίου 2016 σχετικά με τα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας.
16 Υπό τις συνθήκες αυτές, με απόφαση της 23ης Μαρτίου 2022, το εν λόγω δικαστήριο, μεταξύ άλλων, καταδίκασε τον FB στην καταβολή προστίμου και κήρυξε την έκπτωσή του από το δικαίωμα οδήγησης μηχανοκίνητου οχήματος εν γένει για χρονικό διάστημα τριών μηνών.
17 Επιληφθέν αιτήσεως αναιρέσεως την οποία άσκησαν οι FB και JL κατά της ανωτέρω αποφάσεως, το Cour de cassation (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, Βέλγιο), ήτοι το αιτούν δικαστήριο, επισημαίνει ότι, προκειμένου να διαπιστωθεί υπό ποιες προϋποθέσεις έπρεπε να διενεργηθεί η ζύγιση, καθίσταται αναγκαίο να διευκρινισθεί η έκταση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας 2014/31 και, ιδίως, να προσδιορισθεί εάν, όπως υποστήριξαν οι FB και JL ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, η οδηγία αυτή εφαρμόζεται μόνο στις ζυγίσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της ασκήσεως εμπορικής δραστηριότητας από πλευράς του χρήστη του επίμαχου οργάνου ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας.
18 Το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει, αφενός, ότι το άρθρο 1, παράγραφος 2, της οδηγίας 2014/31 προβλέπει, στο στοιχείο γʹ, ότι η οδηγία έχει εφαρμογή, μεταξύ άλλων, στον «προσδιορισμ[ό] της μάζας για την εφαρμογή νομοθετικών ή κανονιστικών διατάξεων» και, στο στοιχείο ζʹ, για «όλες [τις] υπόλοιπες εφαρμογές πλην όσων παρατίθενται στα στοιχεία α) έως στ)». Συνακόλουθα, αφ’ ης στιγμής η χρήση του επίμαχου οργάνου ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας φαίνεται να εμπίπτει σε έναν από τους τομείς αυτούς, η ανωτέρω διάταξη μάλλον υποδηλώνει ότι η ζύγιση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.
19 Επιπλέον, το αιτούν δικαστήριο υπογραμμίζει ότι το άρθρο 3, παράγραφοι 2 και 3, της ίδιας οδηγίας αναφέρεται μεν στη θέση σε λειτουργία των εν λόγω οργάνων ζύγισης και στις απαιτήσεις που πρέπει να εξακολουθούν να πληρούν μετά το χρονικό αυτό σημείο, δεν προβλέπει όμως ότι τα όργανα αυτά πρέπει υποχρεωτικά να χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας την οποία ασκεί ο χρήστης τους.
20 Αφετέρου, ο τίτλος της οδηγίας 2014/31 φαίνεται να συνηγορεί υπέρ μιας πιο στενής ερμηνείας του πεδίου εφαρμογής της, καθόσον αναφέρεται στην εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τη «διαθεσιμότητα στην αγορά» οργάνων ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας. Μια τέτοια αναφορά φαίνεται να υποδηλώνει ότι η οδηγία εφαρμόζεται μόνο στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας εκ μέρους του χρήστη των οργάνων αυτών.
21 Ομοίως, κατά το αιτούν δικαστήριο, το γράμμα του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας, σχετικά με τις υποχρεώσεις που υπέχουν τα κράτη μέλη όταν τα όργανα αυτά καθίστανται διαθέσιμα στην αγορά, συνηγορεί υπέρ της ανωτέρω ερμηνείας της οδηγίας 2014/31. Συγκεκριμένα, ο ορισμός της έννοιας «διαθεσιμότητα στην αγορά», ο οποίος περιλαμβάνεται στο άρθρο 2, σημείο 3, της οδηγίας, υποδηλώνει ότι η διάθεση στην αγορά πρέπει να λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας εκ μέρους του χρήστη οργάνου ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας.
22 Υπό τις συνθήκες αυτές, το Cour de cassation (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:
«Εφαρμόζονται τα άρθρα 1, 2, σημείο 3, και 3 της [οδηγίας 2014/31] στη χρήση, από τις δικαστικές ή τις αστυνομικές αρχές, οργάνων ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας προς τον σκοπό του προσδιορισμού της μάζας των οχημάτων για την εφαρμογή εθνικών νομοθετικών ή κανονιστικών διατάξεων, οι οποίες επιφέρουν ποινικές κυρώσεις και οι οποίες, όπως τα άρθρα 41 § 3, 1°, και 43 § 3, 1°, του loi du 15 juillet 2013 relative au transport de marchandises par route et portant exécution du règlement (CE) n° 1071/2009 du Parlement européen et du Conseil, du 21 octobre 2009, établissant des règles communes sur les conditions à respecter pour exercer la profession de transporteur par route, et abrogeant la directive 96/26/CE du Conseil, et portant exécution du règlement (CE) n° 1072/2009 du Parlement européen et du Conseil, du 21 octobre 2009, établissant des règles communes pour l’accès au marché du transport international de marchandises par route [νόμου της 15ης Ιουλίου 2013 περί οδικών εμπορευματικών μεταφορών και περί εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) 1071/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με τη θέσπιση κοινών κανόνων όσον αφορά τους όρους που πρέπει να πληρούνται για την άσκηση του επαγγέλματος του οδικού μεταφορέα και για την κατάργηση της οδηγίας 96/26/ΕΚ του Συμβουλίου, και περί εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) 1072/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, για τους κοινούς κανόνες πρόσβασης στην αγορά διεθνών οδικών εμπορευματικών μεταφορών] [(Moniteur belge της 18ης Φεβρουαρίου 2014, σ. 13108)], και τα άρθρα 21, πρώτο εδάφιο, 5°, και 35, 4°, του arrêté royal du 22 mai 2014 relatif au transport de marchandises par route (βασιλικού διατάγματος της 22ας Μαΐου 2014 περί οδικών εμπορευματικών μεταφορών) [(Moniteur belge της 15ης Ιουλίου 2014, σ. 53667)], απαγορεύουν τη θέση σε κυκλοφορία οχημάτων η μετρούμενη μάζα των οποίων υπερβαίνει τη μέγιστη επιτρεπόμενη μάζα;»
Επί του προδικαστικού ερωτήματος
23 Με το προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, από το Δικαστήριο να του παράσχει διευκρινίσεις όσον αφορά την οριοθέτηση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας 2014/31. Το αιτούν δικαστήριο διερωτάται ιδίως ως προς το εάν η εν λόγω οδηγία έχει εφαρμογή όταν όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας χρησιμοποιούνται όχι από οικονομικό φορέα στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας, αλλά από δικαστικές ή αστυνομικές αρχές για τον προσδιορισμό της μάζας οχήματος, προς τον σκοπό της εφαρμογής εθνικής ρύθμισης που εμπίπτει στον τομέα του ποινικού δικαίου.
24 Καίτοι, με το προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο αναφέρεται στην ερμηνεία πλειόνων διατάξεων της οδηγίας 2014/31, το πεδίο εφαρμογής της οποίας ορίζεται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, αυτής.
25 Κατά συνέπεια, το προδικαστικό ερώτημα πρέπει να αναδιατυπωθεί κατά τρόπον ώστε να θεωρηθεί ότι το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινισθεί αν το άρθρο 1, παράγραφος 1, της οδηγίας 2014/31 έχει την έννοια ότι η εν λόγω οδηγία εφαρμόζεται στα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας όταν τα όργανα αυτά χρησιμοποιούνται από τις δικαστικές ή τις αστυνομικές αρχές για τον προσδιορισμό της μάζας οχήματος, προς τον σκοπό της εφαρμογής εθνικής ρύθμισης που εμπίπτει στον τομέα του ποινικού δικαίου.
26 Κατά πάγια νομολογία, για την ερμηνεία διάταξης του δικαίου της Ένωσης πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όχι μόνον το γράμμα της, αλλά και το πλαίσιο στο οποίο αυτή εντάσσεται και οι σκοποί που επιδιώκονται με τη ρύθμιση της οποίας αποτελεί μέρος (απόφαση της 18ης Απριλίου 2024, Citadeles nekustamie īpašumi, C‑22/23, EU:C:2024:327, σκέψη 30 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
27 Επισημαίνεται, κατά πρώτον, ότι το γράμμα του άρθρου 1, παράγραφος 1, της οδηγίας 2014/31 ορίζει κατά τρόπο ιδιαιτέρως ευρύ το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, η οδηγία εφαρμόζεται «σε όλα τα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας».
28 Συνακόλουθα, λαμβανομένου υπόψη του γράμματος της οικείας διατάξεως, προκύπτει ότι ούτε η χρήση για την οποία προορίζεται ένα όργανο ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας ούτε το γεγονός ότι ο χρήστης του είναι δικαστική ή αστυνομική αρχή αποτελούν κρίσιμα στοιχεία, κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 1, της οδηγίας 2014/31, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν το επίμαχο όργανο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.
29 Η ανωτέρω διαπίστωση επιρρωννύεται, κατά δεύτερον, από την εξέταση του πλαισίου εντός του οποίου εντάσσεται το άρθρο 1, παράγραφος 1, της οδηγίας 2014/31 καθώς και του σκοπού τον οποίο επιδιώκει.
30 Συναφώς, επισημαίνεται, πρώτον, ότι το άρθρο 2, σημεία 1 και 2, της οδηγίας ορίζει τον όρο «όργανο ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας» δι’ αναφοράς, μεταξύ άλλων, στη λειτουργία που επιτελούν τα όργανα αυτά, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνται ή οι τομείς χρήσης τους.
31 Δεύτερον, υπενθυμίζεται ότι η οδηγία 2014/31 απαριθμεί, στο άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχεία αʹ έως στʹ, πλείονες τομείς χρήσης των οργάνων ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας.
32 Μεταξύ των τομέων που μνημονεύονται στο άρθρο 1, παράγραφος 2, της οδηγίας συγκαταλέγονται, στο στοιχείο βʹ, ο προσδιορισμός της μάζας για τον υπολογισμό διοδίων, φόρων, τελών, επιδοτήσεων, προστίμων, αμοιβών, αποζημιώσεων ή ανάλογων πληρωτέων ποσών, καθώς και, στο στοιχείο γʹ, ο προσδιορισμός της μάζας για την εφαρμογή νομοθετικών ή κανονιστικών διατάξεων.
33 Πάντως, η χρήση οργάνου ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας –όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης– ενδέχεται να εμπίπτει σε έναν από τους δύο αυτούς τομείς χρήσης στους οποίους αναφέρεται ρητά η οδηγία 2014/31.
34 Εξάλλου, το άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχείο ζʹ, της οδηγίας θεσπίζει μια υπολειμματική κατηγορία τομέων χρήσης ενός τέτοιου οργάνου, καθόσον αναφέρεται σε «όλες [τις] υπόλοιπες εφαρμογές πλην όσων παρατίθενται στα στοιχεία α) έως στ)» του εν λόγω άρθρου 1, παράγραφος 2. Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι, ακόμη και όταν ένα όργανο ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας προορίζεται να χρησιμοποιείται για άλλους σκοπούς πέραν των απαριθμούμενων στο άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχεία αʹ έως στʹ, το εν λόγω όργανο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.
35 Τρίτον, όσον αφορά, ειδικότερα, τα όργανα που έχουν τεθεί σε λειτουργία για τις χρήσεις που παρατίθενται στο άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχεία αʹ έως στʹ, της οδηγίας 2014/31, υπενθυμίζεται ότι το άρθρο 3, παράγραφος 3, της οδηγίας αυτής επιβάλλει στα κράτη μέλη να λαμβάνουν όλα τα μέτρα ώστε τα όργανα αυτά να εξακολουθούν να πληρούν τις εφαρμοστέες απαιτήσεις της οδηγίας.
36 Όμως, από την ανάλυση της οδηγίας 2014/31 προκύπτει ότι η οδηγία δεν θέτει ως απαίτηση να χρησιμοποιούνται τα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας, μετά τη θέση τους σε λειτουργία, για εμπορικούς σκοπούς.
37 Όσον αφορά, κατά τρίτον, τον σκοπό που επιδιώκει η οδηγία 2014/31, από την αιτιολογική σκέψη 47 της οδηγίας αυτής προκύπτει ότι στόχος της είναι να εξασφαλισθεί ότι τα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας στην αγορά πληρούν τις προδιαγραφές που εγγυώνται υψηλό επίπεδο προστασίας δημόσιων συμφερόντων που καλύπτονται από την οδηγία.
38 Όπως προκύπτει από τη σκέψη 33 της παρούσας αποφάσεως, μια χρήση των οργάνων αυτών όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης θα μπορούσε να εμπίπτει στους τομείς χρήσης που λαμβάνονται ρητά υπόψη στο άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχεία βʹ και γʹ, της οδηγίας, υπό την επιφύλαξη της σχετικής εξακριβώσεως από το αιτούν δικαστήριο. Συνακόλουθα, τυχόν εξαίρεση των οργάνων αυτών από το πεδίο εφαρμογής της ίδιας οδηγίας εκ μόνου του λόγου ότι χρησιμοποιούνται από δικαστικές ή αστυνομικές αρχές, προς τον σκοπό της εφαρμογής διατάξεως ποινικού χαρακτήρα, θα συνεπαγόταν ότι τα όργανα αυτά θα μπορούσαν, στο πλαίσιο ενός από τους εν λόγω τομείς χρήσης, να τεθούν σε λειτουργία χωρίς να πληρούν τις προδιαγραφές που κατατείνουν στην εξασφάλιση των δημόσιων συμφερόντων –στην οποία αποσκοπεί η οδηγία 2014/31– και, ως εκ τούτου, να θίγουν τα εν λόγω συμφέροντα.
39 Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, στο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 1, παράγραφος 1, της οδηγίας 2014/31 έχει την έννοια ότι η εν λόγω οδηγία εφαρμόζεται στα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας όταν τα όργανα αυτά χρησιμοποιούνται από τις δικαστικές ή τις αστυνομικές αρχές για τον προσδιορισμό της μάζας οχήματος, προς τον σκοπό της εφαρμογής εθνικής ρύθμισης που εμπίπτει στον τομέα του ποινικού δικαίου.
Επί των δικαστικών εξόδων
40 Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (έκτο τμήμα) αποφαίνεται:
Το άρθρο 1, παράγραφος 1, της οδηγίας 2014/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τη διαθεσιμότητα στην αγορά οργάνων ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας,
έχει την έννοια ότι:
η εν λόγω οδηγία εφαρμόζεται στα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας όταν τα όργανα αυτά χρησιμοποιούνται από τις δικαστικές ή τις αστυνομικές αρχές για τον προσδιορισμό της μάζας οχήματος, προς τον σκοπό της εφαρμογής εθνικής ρύθμισης που εμπίπτει στον τομέα του ποινικού δικαίου.
(υπογραφές)
* Γλώσσα διαδικασίας: η γαλλική.
i Η ονομασία που έχει δοθεί στην παρούσα υπόθεση είναι πλασματική. Δεν αντιστοιχεί στο πραγματικό όνομα κανενός διαδίκου.