Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 2ας Οκτωβρίου 2024 –
Ordre des avocats à la cour de Paris και Couturier κατά Συμβουλίου

(Υπόθεση T-798/22) ( 1 )

«Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στην κυβέρνηση της Ρωσίας και στις εταιρίες με έδρα στη Ρωσία – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Θεμελιώδης αποστολή των δικηγόρων σε μια δημοκρατική κοινωνία – Δικαίωμα των δικηγόρων να παρέχουν υπηρεσίες νομικών συμβουλών – Δικαίωμα κάθε προσώπου να συμβουλεύεται δικηγόρο – Άρθρα 7, 47 και άρθρο 52, παράγραφος 2, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων – Ανεξαρτησία του δικηγόρου»

1. 

Πράξεις των θεσμικών οργάνων – Αιτιολόγηση – Υποχρέωση – Περιεχόμενο – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Πράξεις γενικής εφαρμογής – Επιτρεπτό αιτιολογίας η οποία περιορίζεται στην περιγραφή της συνολικής καταστάσεως που οδήγησε στην έκδοση της πράξεως και των γενικών σκοπών που επιδιώκει η πράξη αυτή

(Άρθρο 296 ΣΛΕΕ· κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρα 5δ §§ 2 και 4 έως 12, και 12β § 2α, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427)

(βλ. σκέψεις 30-41)

2. 

Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα κατά ορισμένων προσώπων και οντοτήτων λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Προηγούμενη εκτίμηση, εκ μέρους δικηγόρου, της νομικής κατάστασης των οντοτήτων που τον συμβουλεύονται – Εξέταση της αναγκαιότητας των νομικών συμβουλών για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε ένδικη διαδικασία – Επιτρέπεται – Προσβολή του δικαιώματος πραγματικής προσφυγής και του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη – Δεν υφίσταται

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47· κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρο 5δ §§ 2 και 6, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427)

(βλ. σκέψεις 55-55, 60, 67, 68)

3. 

Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Κριτήρια λήψεως περιοριστικών μέτρων – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Περιεχόμενο – Έννοια των υπηρεσιών νομικών συμβουλών – Αρωγή εκ μέρους δικηγόρου σε εξωδικαστικά ζητήματα που αφορούν την προετοιμασία και την πραγματοποίηση εργασιών οικονομικής και εμπορικής φύσεως – Εμπίπτει

(Κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρο 5ιδ § 6, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427)

(βλ. σκέψη 61)

4. 

Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Εξαιρέσεις – Δυνατότητα των κρατών μελών να άρουν την εν λόγω απαγόρευση σε ορισμένες περιπτώσεις – Όρια – Επέμβαση στο δικαίωμα προστασίας του επαγγελματικού απορρήτου των δικηγόρων – Δεν υφίσταται

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 7· κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρο 5δ §§ 2, 6 και 10, και 12β § 2α, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427, άρθρο 5δ)

(βλ. σκέψεις 79-89)

5. 

Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Εξαιρέσεις – Επέμβαση στο δικαίωμα προστασίας του επαγγελματικού απορρήτου των δικηγόρων – Δικαιολόγηση – Τήρηση της αρχής της νομιμότητας και σεβασμός του βασικού περιεχομένου των θεμελιωδών δικαιωμάτων – Ύπαρξη σκοπού γενικού συμφέροντος – Αναγκαίος και αναλογικός χαρακτήρας της επίμαχης επεμβάσεως

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 7 και 52 § 1· κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρα 5ιδ §§ 2 και 10, και 12β § 2α, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427)

(βλ. σκέψεις 91-110)

6. 

Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αξίες και στόχοι της Ένωσης – Αξίες – Σεβασμός του κράτους δικαίου – Περιεχόμενο – Αποτελεσματικός δικαστικός έλεγχος

(Άρθρο 2 ΣΕΕ)

(βλ. σκέψη 112)

7. 

Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής – Περιεχόμενο – Ανεξαρτησία δικηγόρου – Κανόνας πρωτογενούς δικαίου – Δεν υφίσταται – Αναγνωρίζεται από το Δικαστήριο σε περιπτώσεις που συνδέονται με ένδικη διαδικασία

(Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 19)

(βλ. σκέψεις 113-116)

8. 

Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Επέμβαση στο δικαίωμα πραγματικής προσφυγής – Δεν υφίσταται – Επέμβαση στην ανεξαρτησία του δικηγόρου – Δεν υφίσταται

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47)

(βλ. σκέψεις 118-120)

9. 

Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Εξαιρέσεις – Επέμβαση στην ανεξαρτησία του δικηγόρου – Δικαιολόγηση – Τήρηση της αρχής της νομιμότητας και σεβασμός του βασικού περιεχομένου των θεμελιωδών δικαιωμάτων – Ύπαρξη σκοπού γενικού συμφέροντος – Αναγκαίος και αναλογικός χαρακτήρας της επίμαχης επεμβάσεως

(Κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρο 5ιδ § 2, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427)

(βλ. σκέψεις 121-124)

Διατακτικό

Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:

1) 

Απορρίπτει την προσφυγή.

2) 

Ο Ordre des avocats à la cour de Paris και η Julie Couturier φέρουν τα δικαστικά έξοδά τους καθώς και τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3) 

Ο Ordre des avocats de Genève, η Δημοκρατία της Εσθονίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος Της Ένωσης Για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Και Πολιτικής Ασφαλείας φέρουν τα δικαστικά τους έξοδα.


( 1 ) EE C 63, της 20.2.2023.