Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 2ας Οκτωβρίου 2024 –
Ordre des avocats à la cour de Paris και Couturier κατά Συμβουλίου
(Υπόθεση T-798/22) ( 1 )
«Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στην κυβέρνηση της Ρωσίας και στις εταιρίες με έδρα στη Ρωσία – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Θεμελιώδης αποστολή των δικηγόρων σε μια δημοκρατική κοινωνία – Δικαίωμα των δικηγόρων να παρέχουν υπηρεσίες νομικών συμβουλών – Δικαίωμα κάθε προσώπου να συμβουλεύεται δικηγόρο – Άρθρα 7, 47 και άρθρο 52, παράγραφος 2, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων – Ανεξαρτησία του δικηγόρου»
1. |
Πράξεις των θεσμικών οργάνων – Αιτιολόγηση – Υποχρέωση – Περιεχόμενο – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Πράξεις γενικής εφαρμογής – Επιτρεπτό αιτιολογίας η οποία περιορίζεται στην περιγραφή της συνολικής καταστάσεως που οδήγησε στην έκδοση της πράξεως και των γενικών σκοπών που επιδιώκει η πράξη αυτή (Άρθρο 296 ΣΛΕΕ· κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρα 5δ §§ 2 και 4 έως 12, και 12β § 2α, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427) (βλ. σκέψεις 30-41) |
2. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα κατά ορισμένων προσώπων και οντοτήτων λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Προηγούμενη εκτίμηση, εκ μέρους δικηγόρου, της νομικής κατάστασης των οντοτήτων που τον συμβουλεύονται – Εξέταση της αναγκαιότητας των νομικών συμβουλών για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε ένδικη διαδικασία – Επιτρέπεται – Προσβολή του δικαιώματος πραγματικής προσφυγής και του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη – Δεν υφίσταται (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47· κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρο 5δ §§ 2 και 6, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427) (βλ. σκέψεις 55-55, 60, 67, 68) |
3. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Κριτήρια λήψεως περιοριστικών μέτρων – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Περιεχόμενο – Έννοια των υπηρεσιών νομικών συμβουλών – Αρωγή εκ μέρους δικηγόρου σε εξωδικαστικά ζητήματα που αφορούν την προετοιμασία και την πραγματοποίηση εργασιών οικονομικής και εμπορικής φύσεως – Εμπίπτει (Κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρο 5ιδ § 6, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427) (βλ. σκέψη 61) |
4. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Εξαιρέσεις – Δυνατότητα των κρατών μελών να άρουν την εν λόγω απαγόρευση σε ορισμένες περιπτώσεις – Όρια – Επέμβαση στο δικαίωμα προστασίας του επαγγελματικού απορρήτου των δικηγόρων – Δεν υφίσταται (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 7· κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρο 5δ §§ 2, 6 και 10, και 12β § 2α, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427, άρθρο 5δ) (βλ. σκέψεις 79-89) |
5. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Εξαιρέσεις – Επέμβαση στο δικαίωμα προστασίας του επαγγελματικού απορρήτου των δικηγόρων – Δικαιολόγηση – Τήρηση της αρχής της νομιμότητας και σεβασμός του βασικού περιεχομένου των θεμελιωδών δικαιωμάτων – Ύπαρξη σκοπού γενικού συμφέροντος – Αναγκαίος και αναλογικός χαρακτήρας της επίμαχης επεμβάσεως (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 7 και 52 § 1· κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρα 5ιδ §§ 2 και 10, και 12β § 2α, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427) (βλ. σκέψεις 91-110) |
6. |
Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αξίες και στόχοι της Ένωσης – Αξίες – Σεβασμός του κράτους δικαίου – Περιεχόμενο – Αποτελεσματικός δικαστικός έλεγχος (Άρθρο 2 ΣΕΕ) (βλ. σκέψη 112) |
7. |
Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής – Περιεχόμενο – Ανεξαρτησία δικηγόρου – Κανόνας πρωτογενούς δικαίου – Δεν υφίσταται – Αναγνωρίζεται από το Δικαστήριο σε περιπτώσεις που συνδέονται με ένδικη διαδικασία (Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 19) (βλ. σκέψεις 113-116) |
8. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Επέμβαση στο δικαίωμα πραγματικής προσφυγής – Δεν υφίσταται – Επέμβαση στην ανεξαρτησία του δικηγόρου – Δεν υφίσταται (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47) (βλ. σκέψεις 118-120) |
9. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Απαγόρευση παροχής υπηρεσιών νομικών συμβουλών στη Ρωσική Κυβέρνηση ή σε νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς που έχουν την έδρα τους στη Ρωσία – Εξαιρέσεις – Επέμβαση στην ανεξαρτησία του δικηγόρου – Δικαιολόγηση – Τήρηση της αρχής της νομιμότητας και σεβασμός του βασικού περιεχομένου των θεμελιωδών δικαιωμάτων – Ύπαρξη σκοπού γενικού συμφέροντος – Αναγκαίος και αναλογικός χαρακτήρας της επίμαχης επεμβάσεως (Κανονισμοί του Συμβουλίου 833/2014, άρθρο 5ιδ § 2, 2022/1904, 2022/2474 και 2023/427) (βλ. σκέψεις 121-124) |
Διατακτικό
Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:
1) |
Απορρίπτει την προσφυγή. |
2) |
Ο Ordre des avocats à la cour de Paris και η Julie Couturier φέρουν τα δικαστικά έξοδά τους καθώς και τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. |
3) |
Ο Ordre des avocats de Genève, η Δημοκρατία της Εσθονίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος Της Ένωσης Για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Και Πολιτικής Ασφαλείας φέρουν τα δικαστικά τους έξοδα. |
( 1 ) EE C 63, της 20.2.2023.