Υπόθεση C-392/22

X

κατά

Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid

[αίτηση του Rechtbank Den Haag, zittingsplaats’s-Hertogenbosch (Κάτω Χώρες)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα) της 29ης Φεβρουαρίου 2024

«Προδικαστική παραπομπή – Κοινή πολιτική στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης – Αίτηση διεθνούς προστασίας – Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Άρθρο 4 – Κίνδυνος απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχειρίσεως – Κριτήρια και μηχανισμοί προσδιορισμού του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Κανονισμός (ΕΕ) 604/2013 – Άρθρο 3, παράγραφος 2 – Περιεχόμενο των υποχρεώσεων του κράτους μέλους το οποίο ζήτησε την εκ νέου ανάληψη του αιτούντος από το υπεύθυνο κράτος μέλος και επιθυμεί να προβεί στη μεταφορά του αιτούντος προς το δεύτερο κράτος μέλος – Αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης – Αποδεικτικά μέσα και απαιτούμενο επίπεδο αποδείξεως όσον αφορά την ύπαρξη πραγματικού κινδύνου απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχειρίσεως λόγω συστημικών ελλείψεων – Πρακτικές συνοπτικής επαναπροωθήσεως (pushback) σε τρίτη χώρα και κρατήσεως στους συνοριακούς σταθμούς»

1. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Κριτήρια και μηχανισμοί προσδιορισμού του κράτους μέλους το οποίο είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Κανονισμός 604/2013 – Μεταφορά αιτούντος διεθνή προστασία προς το κράτος μέλος που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αιτήσεώς του – Αμάχητο τεκμήριο περί σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ένωσης από το δεύτερο κράτος μέλος – Δεν υφίσταται

   (Άρθρο 2 ΣΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 1 και 4· κανονισμός 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

   (βλ. σκέψεις 43-46)

2. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Διαδικασίες για τη χορήγηση και την ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας – Οδηγία 2013/32 – Διαδικασία εξέτασης αίτησης διεθνούς προστασίας – Πρόσβαση στη διαδικασία – Πρακτικές συνοπτικής επαναπροωθήσεως (pushback) προς τρίτη χώρα – Δεν επιτρέπονται

   (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 18 και 19 § 2· κανονισμός 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 3· οδηγία 2013/32 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 6)

   (βλ. σκέψεις 50-53)

3. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία – Οδηγία 2013/33 – Κριτήρια και μηχανισμοί προσδιορισμού του κράτους μέλους το οποίο είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Κανονισμός 604/2013 – Κράτηση – Λόγοι – Κράτηση απλώς και μόνον επειδή ζητήθηκε διεθνής προστασία – Δεν επιτρέπεται – Μέτρο το οποίο μπορεί να διαταχθεί ή του οποίου δύναται να παραταθεί η ισχύς μόνον εφόσον τηρούνται γενικοί και αφηρημένοι κανόνες που καθορίζουν τους όρους και τις προϋποθέσεις επιβολής του μέτρου

   (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 6· κανονισμός 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 20· οδηγία 2013/33 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 15)

   (βλ. σκέψεις 54-56)

4. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Κριτήρια και μηχανισμοί προσδιορισμού του κράτους μέλους το οποίο είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Κανονισμός 604/2013 – Μεταφορά αιτούντος διεθνή προστασία προς το κράτος μέλος που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αιτήσεώς του – Περιστάσεις αποκλείουσες τη μεταφορά – Συστημικές ελλείψεις ως προς τη διαδικασία ασύλου και τις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων στο υπεύθυνο κράτος μέλος, οι οποίες συνεπάγονται κίνδυνο απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχειρίσεως – Κράτος μέλος που έχει προβεί σε συνοπτικές επαναπροωθήσεις και έχει λάβει μέτρα κρατήσεως στους συνοριακούς σταθμούς – Πρακτικές παρεμποδίζουσες τη μεταφορά σε περίπτωση πραγματικού κινδύνου να περιαχθεί ο αιτών σε κατάσταση που μπορεί να εξομοιωθεί με απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση

   (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 4· κανονισμός 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 2, εδ. 2)

   (βλ. σκέψεις 57-65, διατακτ. 1)

5. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Κριτήρια και μηχανισμοί προσδιορισμού του κράτους μέλους το οποίο είναι υπεύθυνο για την εξέταση αιτήσεως διεθνούς προστασίας – Κανονισμός 604/2013 – Μεταφορά αιτούντος διεθνή προστασία προς το κράτος μέλος που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αιτήσεώς του – Περιστάσεις αποκλείουσες τη μεταφορά – Συστημικές ελλείψεις ως προς τη διαδικασία ασύλου και τις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων στο υπεύθυνο κράτος μέλος, οι οποίες συνεπάγονται κίνδυνο απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχειρίσεως – Υποχρεώσεις του αιτούντος κράτους μέλους ως προς την εκτίμηση του συγκεκριμένου κινδύνου – Δυνατότητα να ζητήσει από το υπεύθυνο κράτος μέλος την παροχή επιμέρους εγγυήσεων που να αποκλείουν τέτοιον κίνδυνο

   (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 4· κανονισμός 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 3 § 2, εδ. 2, 5, 21 § 3 και 22 §§ 2 έως 5)

   (βλ. σκέψεις 67-81, διατακτ. 2)

Σύνοψη

Επιληφθέν αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως που υπέβαλε το rechtbank Den Haag, zittingsplaats’s-Hertogenbosch (πρωτοδικείο Χάγης με μεταβατική έδρα το ’s-Hertogenbosch), το Δικαστήριο αποφαίνεται επί του περιεχομένου των υποχρεώσεων του κράτους μέλους το οποίο ζητεί την εκ νέου ανάληψη του αιτούντος διεθνή προστασία από το κράτος μέλος που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της εν λόγω αιτήσεως σε περίπτωση κατά την οποία το δεύτερο κράτος κάνει χρήση πρακτικών όπως είναι η συνοπτική επαναπροώθηση (pushback) ( 1 ) και η κράτηση στους συνοριακούς σταθμούς.

Ο X, Σύρος υπήκοος, υπέβαλε στις 9 Νοεμβρίου 2021 αίτηση διεθνούς προστασίας στην Πολωνία. Εν συνεχεία, στις 21 Νοεμβρίου 2021 μετέβη στις Κάτω Χώρες, όπου, την επομένη, υπέβαλε εκ νέου αίτηση διεθνούς προστασίας. Την 1η Φεβρουαρίου 2022 η Πολωνία δέχθηκε το αίτημα των Κάτω Χωρών να αναλάβει εκ νέου τον X, σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού Δουβλίνο III ( 2 ). Ακολούθως, με απόφαση της 20ής Απριλίου 2022, ο Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (Υφυπουργός Δικαιοσύνης και Ασφάλειας, Κάτω Χώρες) αποφάνθηκε ότι δεν πρέπει να ληφθεί υπόψη η αίτηση διεθνούς προστασίας που είχε υποβάλει ο X στις Κάτω Χώρες, για τον λόγο ότι η Πολωνία ήταν υπεύθυνη για την εξέταση της συγκεκριμένης αιτήσεως, και απέρριψε τα επιχειρήματα που προέβαλε ο X κατά της μεταφοράς του.

Ο X άσκησε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου προσφυγή κατά της ως άνω αποφάσεως, με αίτημα να απαγορευθεί η μεταφορά του στην Πολωνία, υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι οι πολωνικές αρχές προσέβαλαν τα θεμελιώδη δικαιώματά του. Ισχυρίζεται, αφενός, ότι επαναπροωθήθηκε συνοπτικώς τρεις φορές στη Λευκορωσία κατόπιν της εισόδου του στην πολωνική επικράτεια. Αφετέρου, διατείνεται ότι τέθηκε υπό κράτηση επί περίπου μία εβδομάδα στον σταθμό της συνοριοφυλακής, όπου υπέστη ιδιαιτέρως απάνθρωπη μεταχείριση, ιδίως λόγω της ελλείψεως τροφής και ιατρικού ελέγχου. Ο X εκφράζει τον φόβο εκ νέου προσβολής των θεμελιωδών δικαιωμάτων του σε περίπτωση μεταφοράς του στην Πολωνία.

Το αιτούν δικαστήριο έκρινε ότι αντικειμενικές, αξιόπιστες, συγκεκριμένες και δεόντως ενημερωμένες πληροφορίες καταδεικνύουν ότι η Πολωνία παραβιάζει συστηματικά, επί πολλά έτη, πλείονα θεμελιώδη δικαιώματα των υπηκόων τρίτων χωρών, προβαίνοντας σε συνοπτικές επαναπροωθήσεις, κατά κανόνα με χρήση βίας, και θέτοντας κατά σύστημα υπό κράτηση και υπό συνθήκες που χαρακτηρίζονται ως «αφόρητες» τους υπηκόους τρίτων χωρών που εισέρχονται παρανόμως στην επικράτειά της.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το αιτούν δικαστήριο υπέβαλε στο Δικαστήριο προδικαστικά ερωτήματα τα οποία αφορούν, κατ’ ουσίαν, το ζήτημα αν το γεγονός ότι το κράτος μέλος που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αιτήσεως διεθνούς προστασίας υπηκόου τρίτης χώρας προβαίνει, εις βάρος υπηκόων τρίτων χωρών που επιδιώκουν να υποβάλουν τέτοια αίτηση στα σύνορά του, σε συνοπτικές επαναπροωθήσεις και λαμβάνει μέτρα κρατήσεώς τους στους συνοριακούς σταθμούς του εμποδίζει τη μεταφορά του συγκεκριμένου υπηκόου στο εν λόγω κράτος μέλος. Ζητεί επίσης από το Δικαστήριο καθοδήγηση ως προς την εκτίμηση περί της υπάρξεως κινδύνου να υποστεί ο εν λόγω υπήκοος απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση.

Εκτίμηση του Δικαστηρίου

Το Δικαστήριο επιβεβαιώνει, κατ’ αρχάς, ότι πρακτικές συνοπτικής επαναπροωθήσεως και κρατήσεως σε συνοριακούς σταθμούς, όπως οι διαπιστωθείσες εν προκειμένω από το αιτούν δικαστήριο, δεν είναι σύμφωνες με το δίκαιο της Ένωσης και συνιστούν σοβαρές ελλείψεις στη διαδικασία ασύλου και στις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων. Πράγματι, αφενός, η πρακτική της συνοπτικής επαναπροωθήσεως αντιβαίνει στο άρθρο 6 της οδηγίας 2013/32 ( 3 ), το οποίο αποτελεί ένα από τα θεμέλια του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου ( 4 ). Αφετέρου, μπορεί να παραβιάζει την αρχή της μη επαναπροωθήσεως, η οποία κατοχυρώνεται, ως θεμελιώδες δικαίωμα, στο άρθρο 18 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης), ερμηνευόμενο σε συνδυασμό με το άρθρο 33 της Συμβάσεως της Γενεύης ( 5 ), καθώς και στο άρθρο 19, παράγραφος 2, του Χάρτη. Όσον αφορά την πρακτική της κρατήσεως στους συνοριακούς σταθμούς, στην αιτιολογική σκέψη 15 της οδηγίας 2013/33/ΕΕ ( 6 ), καθώς και στην αιτιολογική σκέψη 20 του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ, υπενθυμίζεται η αρχή κατά την οποία κανείς δεν θα πρέπει να κρατείται απλώς και μόνον επειδή ζητεί διεθνή προστασία.

Εντούτοις, το γεγονός ότι το κράτος μέλος που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αιτήσεως διεθνούς προστασίας την οποία υπέβαλε υπήκοος τρίτης χώρας έχει προβεί σε συνοπτικές επαναπροωθήσεις και έχει λάβει μέτρα κρατήσεως στους συνοριακούς σταθμούς του δεν εμποδίζει αφ’ εαυτού τη μεταφορά του συγκεκριμένου υπηκόου στο εν λόγω κράτος μέλος. Πράγματι, προκειμένου να αποκλείεται η μεταφορά αυτή, οι διαπιστωθείσες ελλείψεις πρέπει να πληρούν τις δύο σωρευτικές προϋποθέσεις του άρθρου 3, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, του κανονισμού Δουβλίνο III, κατά το οποίο μόνον οι «συστημικές ελλείψεις» οι οποίες «έχουν ως αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης κατά την έννοια του άρθρου 4 του [Χάρτη]» καθιστούν αδύνατη μια τέτοια μεταφορά ( 7 ). Ως εκ τούτου, αφενός, οι διαπιστωθείσες ελλείψεις πρέπει να αφορούν, εν γένει, τη διαδικασία ασύλου και τις συνθήκες υποδοχής που έχουν εφαρμογή στην περίπτωση των αιτούντων διεθνή προστασία ή, τουλάχιστον, ορισμένων ομάδων των αιτούντων διεθνή προστασία θεωρούμενων στο σύνολό τους. Αφετέρου, απαιτείται να υφίστανται σοβαροί και αποδεδειγμένοι λόγοι που να πείθουν ότι ο ενδιαφερόμενος υπήκοος τρίτης χώρας θα διέτρεχε, κατά τη μεταφορά ή κατόπιν αυτής, πραγματικό κίνδυνο να υποστεί τις προμνημονευθείσες πρακτικές και ότι αυτές δύνανται να τον περιαγάγουν σε κατάσταση έσχατης υλικής στερήσεως, τέτοιας σοβαρότητας ώστε να μπορεί να εξομοιωθεί με απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, απαγορευόμενη από το άρθρο 4 του Χάρτη.

Όσον αφορά το επίπεδο και τους κανόνες περί των αποδείξεων που απαιτούνται για την εφαρμογή του άρθρου 3, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ, πρέπει, ελλείψει ειδικότερων διευκρινίσεων στη συγκεκριμένη διάταξη, να ληφθούν υπόψη οι γενικές διατάξεις και η οικονομία του κανονισμού.

Εξ αυτών συνάγεται ότι, πρώτον, το κράτος μέλος που επιθυμεί τη μεταφορά αιτούντος διεθνή προστασία προς το υπεύθυνο κράτος μέλος οφείλει, πριν προβεί στη μεταφορά, να λάβει υπόψη όλες τις πληροφορίες τις οποίες του παρέχει ο αιτών, ιδίως όσον αφορά την ενδεχόμενη ύπαρξη πραγματικού κινδύνου να υποστεί, κατά τη μεταφορά ή κατόπιν αυτής, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, κατά την έννοια του άρθρου 4 του Χάρτη.

Δεύτερον, το κράτος μέλος που ζήτησε την εκ νέου ανάληψη αιτούντος διεθνή προστασία πρέπει να συνεργασθεί για την απόδειξη των πραγματικών περιστατικών εκτιμώντας το υποστατό του εν λόγω κινδύνου, βάσει αντικειμενικών, αξιόπιστων, συγκεκριμένων και δεόντως ενημερωμένων πληροφοριών και υπό το πρίσμα του επιπέδου προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων που εγγυάται το δίκαιο της Ένωσης, λαμβάνοντας ενδεχομένως υπόψη, με δική του πρωτοβουλία, σχετικές πληροφορίες τις οποίες δεν μπορεί να αγνοεί όσον αφορά ενδεχόμενες συστημικές ελλείψεις στη διαδικασία ασύλου και στις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων διεθνή προστασία στο υπεύθυνο κράτος μέλος.

Τρίτον, εφόσον συντρέχουν σοβαροί και αποδεδειγμένοι λόγοι που να πείθουν ότι, σε περίπτωση μεταφοράς, υφίσταται πραγματικός κίνδυνος μεταχειρίσεως αντίθετης προς το άρθρο 4 του Χάρτη, το ως άνω κράτος μέλος δεν πρέπει να προβεί στη μεταφορά. Σε τέτοια περίπτωση, το κράτος μέλος που είναι επιφορτισμένο με τον προσδιορισμό του υπεύθυνου κράτους μέλους πρέπει να συνεχίσει την εξέταση των κριτηρίων του κεφαλαίου III του κανονισμού Δουβλίνο III προκειμένου να διαπιστώσει αν μπορεί να προσδιορισθεί ως υπεύθυνο άλλο κράτος μέλος.

Τούτου δοθέντος, το κράτος μέλος που προτίθεται να προβεί στη μεταφορά μπορεί να ζητήσει από το υπεύθυνο κράτος μέλος επιμέρους εγγυήσεις οι οποίες να είναι επαρκείς για να αποκλεισθεί ότι υφίσταται πραγματικός κίνδυνος απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχειρίσεως σε περίπτωση μεταφοράς και, εφόσον αυτές παρασχεθούν και εφόσον προκύπτει ότι είναι αξιόπιστες και επαρκείς για να αποκλεισθεί εντελώς η ύπαρξη πραγματικού κινδύνου τέτοιας μεταχειρίσεως, να προβεί στη μεταφορά.

( 1 ) Η πρακτική της συνοπτικής επαναπροωθήσεως έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση από το έδαφος της Ένωσης προσώπων που επιδιώκουν να υποβάλουν αίτηση διεθνούς προστασίας ή την απομάκρυνση από το έδαφος της Ένωσης προσώπων που έχουν υποβάλει τέτοια αίτηση κατά την είσοδο στο έδαφος της Ένωσης, πριν η συγκεκριμένη αίτηση εξετασθεί σύμφωνα με όσα προβλέπει η νομοθεσία της Ένωσης.

( 2 ) Κανονισμός (ΕΕ) 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (ΕΕ 2013, L 180, σ. 31, στο εξής: κανονισμός Δουβλίνο III).

( 3 ) Οδηγία 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας (ΕΕ 2013, L 180, σ. 60, και διορθωτικό ΕΕ 2021, L 313, σ. 74).

( 4 ) Η εν λόγω διάταξη συνεπάγεται ότι κάθε υπήκοος τρίτης χώρας ή ανιθαγενής έχει το δικαίωμα να υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας, μεταξύ άλλων και στα σύνορα κράτους μέλους, εκδηλώνοντας τη βούλησή του να τύχει διεθνούς προστασίας ενώπιον κάποιας από τις αρχές που μνημονεύονται στη συγκεκριμένη διάταξη, ακόμη και αν διαμένει παρανόμως στο έδαφος αυτό και ανεξαρτήτως των πιθανοτήτων ευδοκιμήσεως της εν λόγω αιτήσεως [απόφαση της 22ας Ιουνίου 2023, Επιτροπή κατά Ουγγαρίας (Δήλωση προθέσεων πριν από την υποβολή αίτησης ασύλου), C 823/21, EU:C:2023:504, σκέψη 43 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

( 5 ) Σύμβαση της Γενεύης, της 28ης Ιουλίου 1951, περί του καθεστώτος των προσφύγων, η οποία συμπληρώθηκε με το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης, της 31ης Ιανουαρίου 1967.

( 6 ) Οδηγία 2013/33/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (ΕΕ 2013, L 180, σ. 96).

( 7 ) Το άρθρο 3, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, του κανονισμού Δουβλίνο III ορίζει τα εξής: «Όταν είναι αδύνατη η μεταφορά αιτούντος στο κράτος μέλος που έχει προσδιορισθεί πρωτίστως ως υπεύθυνο, εξαιτίας βάσιμων λόγων που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν συστημικές ελλείψεις στη διαδικασία ασύλου και στις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων στο εν λόγω κράτος μέλος, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης, κατά την έννοια του άρθρου 4 του [Χάρτη], το προσδιορίζον κράτος μέλος εξακολουθεί να εξετάζει τα κριτήρια του κεφαλαίου ΙΙΙ, ώστε να διαπιστώσει αν άλλο κράτος μέλος μπορεί να προσδιοριστεί ως υπεύθυνο».