Υπόθεση T-312/21

κατά

Επιτροπής

Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (έβδομο τμήμα) της 14ης Δεκεμβρίου 2022

«Υπαλληλική υπόθεση – Πρόσληψη – Προκήρυξη διαγωνισμού – Γενικός διαγωνισμός EPSO/AD/374/19 – Απόφαση περί μη καταχωρίσεως του ονόματος του προσφεύγοντος στον πίνακα επιτυχόντων του διαγωνισμού – Προσφυγή ακυρώσεως – Τροποποίηση της προκήρυξης του διαγωνισμού κατόπιν μερικής διεξαγωγής των προκριματικών εξετάσεων – Έλλειψη νομικής βάσης – Δικαιολογημένη εμπιστοσύνη – Ασφάλεια δικαίου – Ανωτέρα βία – Ίση μεταχείριση – Παροχή ειδικών διευκολύνσεων – Διοργάνωση εξ αποστάσεως δοκιμασιών – Υψηλό ποσοστό επιτυχίας των εσωτερικών υποψηφίων – Προσφυγή κατά παραλείψεως»

Υπαλληλικές προσφυγές – Βλαπτική πράξη – Απόφαση εκδοθείσα κατόπιν επανεξετάσεως προγενέστερης αποφάσεως – Απόφαση εκδοθείσα από εξεταστική επιτροπή κατόπιν επανεξετάσεως του φακέλου υποψηφίου μη εγγεγραμμένου στον εφεδρικό πίνακα προσλήψεων – Απουσία απάντησης της Διοίκησης στη διοικητική ένσταση κατά της αρχικής αποφάσεως – Απουσία η οποία δεν στοιχειοθετεί παράλειψη

(Άρθρο 265 ΣΛΕΕ· Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρα 90 και 91)

(βλ. σκέψεις 33, 157, 159, 160, 163)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (EPSO) – Διεξαγωγή διαγωνισμών για την πρόσληψη υπαλλήλων – Ρόλος της EPSO – Συνδρομή στην εξεταστική επιτροπή – Τροποποίηση, με προσθήκη σε προκήρυξη διαγωνισμού, των λεπτομερών κανόνων διεξαγωγής της διαδικασίας επιλογής – Επιτρέπεται

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 7 §§ 1 έως 3)

(βλ. σκέψεις 51, 52)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (EPSO) – Ικανότητες – Διοργάνωση δοκιμασιών επιλογής – Περιεχόμενο – Δημοσίευση προσθήκης σε προκήρυξη διαγωνισμού προς αντικατάσταση της δοκιμασίας ομαδικής άσκησης με συνέντευξη εξ αποστάσεως μέσω τηλεδιάσκεψης – Επιτρέπεται – Παραβίαση των αρχών της αναλογικότητας και της ίσης μεταχειρίσεως των υποψηφίων – Δεν υφίσταται

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 7 §§ 1 έως 3)

(βλ. σκέψεις 53, 57-67, 75-80)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Τρόπος διεξαγωγής και περιεχόμενο των δοκιμασιών – Εξουσία εκτιμήσεως της εξεταστικής επιτροπής – Δικαστικός έλεγχος – Όρια

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III)

(βλ. σκέψεις 54, 55)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (EPSO) – Ικανότητες – Διοργάνωση δοκιμασιών επιλογής – Εξουσία εκτιμήσεως της EPSO – Δικαστικός έλεγχος – Όρια

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 7 §§ 1 έως 3)

(βλ. σκέψη 56)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Τρόπος διεξαγωγής και περιεχόμενο των δοκιμασιών – Εξουσία εκτιμήσεως της εξεταστικής επιτροπής – Όρια – Τήρηση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως των υποψηφίων – Περιεχόμενο

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 1δ § 6 και παράρτημα III, άρθρο 1 § 1, στοιχείο εʹ)

(βλ. σκέψεις 69-74)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός βάσει εξετάσεων – Προϋποθέσεις επιτυχούς συμμετοχής – Καθορισμός με την προκήρυξη του διαγωνισμού – Τροποποίηση, μετά τη μερική διεξαγωγή των εισαγωγικών δοκιμασιών, της δοκιμασίας ομαδικής άσκησης – Αντικατάσταση της δοκιμασίας ομαδικής άσκησης με συνέντευξη εξ αποστάσεως μέσω τηλεδιάσκεψης – Δικαιολογητικός λόγος σχετικός με την έξαρση της πανδημίας της νόσου COVID-19 – Παραβίαση της αρχής της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης – Δεν υφίσταται

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 1 § 1)

(βλ. σκέψεις 82-92)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Τρόπος διεξαγωγής και περιεχόμενο των δοκιμασιών – Μέτρα διευκόλυνσης για υποψηφίους με αναπηρία – Υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Επιλογής Προσωπικού (EPSO) – Περιεχόμενο – Παραβίαση – Συνέπειες – Ακύρωση της αποφάσεως περί μη καταχωρίσεως του ονόματος υποψηφίου στον πίνακα επιτυχόντων του διαγωνισμού – Προϋπόθεση

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 21 § 1· Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 1δ)

(βλ. σκέψεις 103-108)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Τρόπος διεξαγωγής και περιεχόμενο των δοκιμασιών – Τροποποίηση, μετά τη μερική διεξαγωγή των εισαγωγικών δοκιμασιών, της δοκιμασίας ομαδικής άσκησης – Αντικατάσταση της δοκιμασίας ομαδικής άσκησης με συνέντευξη εξ αποστάσεως μέσω τηλεδιάσκεψης – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Περιεχόμενο

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 1 § 1, στοιχείο εʹ)

(βλ. σκέψεις 119-122)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Τρόπος διεξαγωγής και περιεχόμενο των δοκιμασιών – Τήρηση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως – Τροποποίηση του τρόπου διεξαγωγής λόγω έξαρσης της πανδημίας της νόσου COVID‑19 – Διαφορετική μεταχείριση των υποψηφίων λόγω της μη αυτοπρόσωπης διεξαγωγής όλων των δοκιμασιών που είχαν αρχικώς προγραμματιστεί για το κέντρο αξιολόγησης – Παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως – Δεν υφίσταται

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 1δ § 6· παράρτημα III, άρθρο 1 § 1, στοιχείο εʹ)

(βλ. σκέψεις 125-130)
Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Αξιολόγηση των ικανοτήτων των υποψηφίων – Τήρηση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως – Υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας των εσωτερικών υποψηφίων που απασχολούνται σε όργανα της Ένωσης έναντι των εξωτερικών υποψηφίων – Περίσταση που δεν συνιστά, αυτή καθεαυτήν, παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 1δ και παράρτημα III, άρθρο 5)

(βλ. σκέψεις 137-139)

Σύνοψη

Στις 26 Ιουνίου 2019, ο προσφεύγων, SY, υπέβαλε υποψηφιότητα στον γενικό διαγωνισμό EPSO/AD/374/19, ο οποίος αφορούσε την κατάρτιση μιας σειράς από πίνακες επιτυχόντων για την πρόσληψη διοικητικών υπαλλήλων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επιλογής, ο προσφεύγων κλήθηκε να μετάσχει στις δοκιμασίες ικανοτήτων οι οποίες διοργανώνονταν στο κέντρο αξιολόγησης και περιελάμβαναν, μεταξύ άλλων, ομαδική άσκηση.

Στις 6 Μαρτίου 2020, η διαδικασία επιλογής ανεστάλη λόγω της πανδημίας της νόσου COVID-19 και της επακόλουθης υγειονομικής κρίσεως. Κατά την ημερομηνία αυτή, δεν είχαν υποβληθεί ακόμη όλοι οι υποψήφιοι στις δοκιμασίες που διοργανώθηκαν στο κέντρο αξιολόγησης.

Μετά τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα, τον Νοέμβριο του 2020, προσθήκης στην προκήρυξη του διαγωνισμού, επαναδρομολογήθηκε η διαδικασία επιλογής. Η προσθήκη προέβλεπε κατ’ αρχάς ότι οι υποψήφιοι που δεν είχαν μετάσχει αυτοπροσώπως στις δοκιμασίες στο κέντρο αξιολόγησης πριν από τις 6 Μαρτίου 2020 έπρεπε να υποβληθούν εξ αποστάσεως στο σύνολο των εν λόγω δοκιμασιών. Στη συνέχεια, η ομαδική άσκηση αντικαθίστατο από συνέντευξη αξιολόγησης ικανοτήτων βάσει συγκεκριμένων καταστάσεων, διεξαγόμενη εξ αποστάσεως μέσω τηλεδιάσκεψης (situational competency‑based interview, στο εξής: συνέντευξη SCBI). Τέλος, οι υποψήφιοι οι οποίοι, όπως και ο προσφεύγων, είχαν μετάσχει στο σύνολο των δοκιμασιών που διοργανώθηκαν στο κέντρο αξιολόγησης πριν από τις 6 Μαρτίου 2020 έπρεπε να μετάσχουν και στην προαναφερθείσα συνέντευξη, της οποίας ο βαθμός θα αντικαθιστούσε εκείνον που είχαν λάβει για την ομαδική άσκηση.

Ο προσφεύγων κλήθηκε στη συνέντευξη SCBI και εμφανίστηκε σε αυτήν. Σύμφωνα με τη σχετική επιστολή πρόσκλησης στη δοκιμασία, η αποδοχή της σήμαινε ότι ο προσφεύγων αποδεχόταν τους όρους του διαγωνισμού και της προσθήκης στην προκήρυξη του διαγωνισμού.

Στη συνέχεια, ο προσφεύγων ενημερώθηκε για την απόφαση της εξεταστικής επιτροπής του διαγωνισμού να μην καταχωρίσει το όνομά του στον πίνακα επιτυχόντων, για τον λόγο ότι δεν περιλαμβανόταν στους υποψηφίους που έλαβαν την καλύτερη συνολική βαθμολογία στο κέντρο αξιολόγησης.

Δεδομένου ότι η εξεταστική επιτροπή του διαγωνισμού επικύρωσε την απόφαση αυτή, μετά την επανεξέταση την οποία ζήτησε ο προσφεύγων, ο τελευταίος άσκησε προσφυγή ακυρώσεως ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου.

Το Γενικό Δικαστήριο απορρίπτει την προσφυγή και, με την ευκαιρία αυτή, συμπληρώνει την υφιστάμενη νομολογία σχετικά με την ευρεία εξουσία εκτιμήσεως της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Επιλογής Προσωπικού (EPSO) και της εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού κατά τον καθορισμό των λεπτομερειών διοργανώσεως των διαγωνισμών. Η απόφαση διευρύνει τη σημαντική διακριτική ευχέρεια την οποία διαθέτει η εξεταστική επιτροπή όταν βρίσκεται ενώπιον παρατυπιών ή σφαλμάτων κατά τη διεξαγωγή διαγωνισμού, ώστε να καλύπτει και καταστάσεις ανωτέρας βίας, όπως, εν προκειμένω, η έξαρση της πανδημίας της νόσου COVID-19. Γενικότερα, διευκρινίζει την έκταση της δυνατότητας της EPSO να τροποποιεί, σε τέτοια περίπτωση, τους λεπτομερείς κανόνες που διέπουν τις δοκιμασίες ενός διαγωνισμού, εξετάζοντάς την υπό το πρίσμα, αφενός, της νομικής βάσης της τροποποιήσεως αυτής και, αφετέρου, της τήρησης των αρχών της αναλογικότητας, της ίσης μεταχειρίσεως, της ασφάλειας δικαίου και της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των υποψηφίων.

Εκτίμηση του Γενικού Δικαστηρίου

Το Γενικό Δικαστήριο υπενθυμίζει, κατ’ αρχάς, ότι, κατ’ εφαρμογήν του Κανονισμού Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: ΚΥΚ) ( 1 ), η EPSO παρέχει τη συνδρομή της στα διάφορα όργανα με το να καθορίζει και να οργανώνει τις διαδικασίες επιλογής των υπαλλήλων τηρώντας τους γενικούς κανόνες που θέτουν τα ίδια τα θεσμικά όργανα. Ως εκ τούτου, η νομική αυτή βάση επέτρεπε στην EPSO να τροποποιήσει, με την προσθήκη στην προκήρυξη του διαγωνισμού, τις λεπτομέρειες της διαδικασίας επιλογής.

Πρώτον, όσον αφορά την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας, το Γενικό Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι τα όργανα της Ένωσης διαθέτουν ευρεία εξουσία εκτιμήσεως σχετικά με τον καθορισμό των διαδικαστικών λεπτομερειών ενός διαγωνισμού και ότι δεν απόκειται στον δικαστή της Ένωσης να ελέγξει αυτές τις διαδικαστικές λεπτομέρειες, παρά μόνον κατά το μέτρο που είναι αναγκαίο για να διασφαλισθούν η ίση μεταχείριση και η αντικειμενικότητα της επιλογής μεταξύ των υποψηφίων. Επιπλέον, η νομολογία αναγνωρίζει ευρεία διακριτική ευχέρεια της εξεταστικής επιτροπής, εντός των ίδιων ορίων, όταν αυτή αντιμετωπίζει παρατυπίες ή σφάλματα τα οποία διαπράχθηκαν κατά τη διεξαγωγή γενικού διαγωνισμού με μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων και δεν μπορούν, δυνάμει των αρχών της αναλογικότητας και της χρηστής διοίκησης, να διορθωθούν με την επανάληψη των δοκιμασιών του διαγωνισμού. Πρέπει να αναγνωριστεί ότι η εξεταστική επιτροπή διαγωνισμού διαθέτει ευρεία εξουσία εκτιμήσεως και όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με περιπτώσεις ανωτέρας βίας.

Επομένως, δεν απόκειται στον δικαστή της Ένωσης να ελέγξει το λεπτομερές περιεχόμενο μιας δοκιμασίας, εκτός εάν το περιεχόμενο αυτό εξέρχεται του πλαισίου που καθορίζεται στην προκήρυξη του διαγωνισμού ή βρίσκεται σε δυσαναλογία προς τους σκοπούς της δοκιμασίας ή του διαγωνισμού.

Εν προκειμένω, η συνέντευξη SCBI σχεδιάστηκε από την EPSO ως δοκιμασία αξιολόγησης ικανοτήτων παρόμοιων με εκείνες που αξιολογούνται στην ομαδική άσκηση, ενώ έχει το πλεονέκτημα ότι πιο εύκολη στην οργάνωσή της και τεχνικά πιο αξιόπιστη στην αξιολόγησή της απ’ ό,τι η ομαδική άσκηση, όταν οι εν λόγω δοκιμασίες οργανώνονται εξ αποστάσεως. Συνεπώς, η απόφαση της EPSO να δημοσιεύσει την προσθήκη στην προκήρυξη του διαγωνισμού σχετικά με την πραγματοποίηση της συνέντευξης SCBI ήταν απόρροια της επιλογής της EPSO να χρησιμοποιήσει τη μέθοδο δοκιμασίας η οποία ήταν η λιγότερο επαχθής για όλους τους υποψηφίους, λαμβανομένων υπόψη των εξαιρετικών περιστάσεων της πανδημίας της νόσου COVID-19. Ως εκ τούτου, η τροποποίηση αυτή δεν αντιβαίνει στην αρχή της αναλογικότητας.

Δεύτερον, όσον αφορά την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως, το Γενικό Δικαστήριο επισημαίνει ότι απόκειται στην εξεταστική επιτροπή του διαγωνισμού να βεβαιωθεί ότι οι δοκιμασίες παρουσιάζουν ουσιαστικά τον ίδιο βαθμό δυσκολίας για όλους τους υποψηφίους. Επιπλέον, προς διασφάλιση της ισότητας μεταξύ των υποψηφίων, της συνέπειας της βαθμολογήσεως και της αντικειμενικότητας της αξιολογήσεως, η εξεταστική επιτροπή οφείλει να εγγυάται τη συνεπή εφαρμογή των κριτηρίων αξιολογήσεως για όλους τους υποψηφίους. Η απαίτηση αυτή επιβάλλεται κατά μείζονα λόγο στις προφορικές δοκιμασίες, καθότι, ως εκ της φύσεώς τους, δεν έχουν τον ίδιο βαθμό ομοιομορφίας γραπτές δοκιμασίες.

Εν προκειμένω, η EPSO μεταχειρίστηκε με τον ίδιο τρόπο τους υποψηφίους που βρίσκονταν σε διαφορετική κατάσταση, δηλαδή τους υποψηφίους που είχαν ήδη μετάσχει στις εξετάσεις οι οποίες προβλέπονταν αρχικά στην προκήρυξη του διαγωνισμού και τους υποψηφίους που δεν είχαν μετάσχει ακόμη σε αυτές. Εντούτοις, ο λόγος για την πανομοιότυπη αυτή μεταχείριση ήταν η υποχρέωση της EPSO να διασφαλίσει την ίση μεταχείριση όλων των υποψηφίων όσον αφορά τη συμμετοχή στη δοκιμασία της συνέντευξης SCBI. Συνεπώς, μια τέτοια πανομοιότυπη μεταχείριση συνάδει με τον σκοπό που υπηρετεί η EPSO στη διαδικασία επιλογής, καθώς ο ρόλος της συνίσταται στη λήψη των αναγκαίων μέτρων για τη διασφάλιση της εφαρμογής ενιαίων κανόνων στις διαδικασίες επιλογής των υπαλλήλων της Ένωσης.

Εξάλλου, η διαφορετική μεταχείριση των υποψηφίων λόγω του γεγονότος ότι δεν διεξήχθησαν αυτοπροσώπως όλες οι δοκιμασίες οι οποίες είχαν αρχικά προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν στο κέντρο αξιολόγησης δεν ήταν, εν προκειμένω, ικανή να ευνοήσει ορισμένους από αυτούς έναντι άλλων, ούτε δημιούργησε κίνδυνο άνισης μεταχειρίσεως μεγαλύτερο από εκείνον τον οποίο ενέχει εγγενώς κάθε διαγωνισμός. Άλλωστε, δεδομένου ότι εντασσόταν στο πλαίσιο της προσπάθειας αντιμετώπισης μιας κατάστασης ανωτέρας βίας, η αντικειμενικώς και ευλόγως δικαιολογημένη διαφορετική αυτή μεταχείριση δεν συνεπαγόταν παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως.

Τέλος, όσον αφορά την τήρηση των αρχών της ασφάλειας δικαίου και της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι, εν προκειμένω, η EPSO αντιμετώπισε, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, μια κατάσταση ανωτέρας βίας λόγω έξαρσης της πανδημίας της νόσου COVID-19 και τούτο κατέστησε αδύνατη, υπό αυτές τις συνθήκες, τη διατήρηση σε ισχύ των ρυθμίσεων της διαδικασίας επιλογής οι οποίες είχαν αρχικά προβλεφθεί στην προκήρυξη του διαγωνισμού. Επομένως, υπό τις εξαιρετικές περιστάσεις της παρούσας υποθέσεως, ο προσφεύγων δεν είναι δυνατόν να επικαλεστεί ότι δεν τηρήθηκε η αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, προκειμένου να εξασφαλίσει την εφαρμογή των ρυθμίσεων εκείνων στη δική του περίπτωση.

( 1 ) Βλ. άρθρο 7, παράγραφοι 1 έως 3, του παραρτήματος III του ΚΥΚ.