Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (ένατο πενταμελές τμήμα) της 12ης Φεβρουαρίου 2020 – Kahimbi Kasagwe κατά Συμβουλίου
(Υπόθεση T‑165/18)
«Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Δέσμευση κεφαλαίων – Παράταση της εγγραφής του ονόματος του προσφεύγοντος στον κατάλογο των προσώπων που υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Δικαιώματα υπεράσπισης – Υποχρέωση του Συμβουλίου να κοινοποιήσει τα νέα στοιχεία τα οποία δικαιολογούν την ανανέωση της ισχύος των περιοριστικών μέτρων – Πλάνη περί το δίκαιο – Πρόδηλο σφάλμα εκτιμήσεως – Δικαίωμα ιδιοκτησίας – Δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής – Αναλογικότητα – Τεκμήριο αθωότητας – Ένσταση ελλείψεως νομιμότητας»
1. |
Πράξεις των οργάνων – Αιτιολογία – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Περιεχόμενο – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων που υπονομεύουν το κράτος δικαίου ή συμβάλλουν στην τέλεση πράξεων που συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – Ελάχιστες απαιτήσεις [Άρθρο 296 ΣΛΕΕ· απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, παράρτημα II] (βλ. σκέψεις 32, 34-36) |
2. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων που υπονομεύουν το κράτος δικαίου ή συμβάλλουν στην τέλεση πράξεων που συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – Υποχρέωση προσδιορισμού, στην αιτιολογία, των επιμέρους και ειδικών λόγων που δικαιολογούν τη λήψη τέτοιων μέτρων – Απόφαση εντασσόμενη σε πλαίσιο που είναι γνωστό στον ενδιαφερόμενο και του παρέχει τη δυνατότητα να αντιληφθεί τη σημασία του μέτρου που ελήφθη σε βάρος του [Άρθρο 296 ΣΛΕΕ· απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, παράρτημα II] (βλ. σκέψεις 33, 41-45) |
3. |
Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Δικαιώματα άμυνας – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων που υπονομεύουν το κράτος δικαίου ή συμβάλλουν στην τέλεση πράξεων που συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – Υποχρέωση γνωστοποιήσεως των επιμέρους και ειδικών λόγων που δικαιολογούν τις ληφθείσες αποφάσεις – Υποχρέωση παροχής στον ενδιαφερόμενο της δυνατότητας να γνωστοποιήσει λυσιτελώς την άποψή του επί των λόγων που ελήφθησαν υπόψη εις βάρος του – Περιεχόμενο [Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 2, στοιχείο αʹ· απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, παράρτημα II] (βλ. σκέψεις 49, 50, 52) |
4. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Δέσμευση κεφαλαίων – Δικαιώματα άμυνας – Μεταγενέστερη απόφαση που διατηρεί το όνομα του προσφεύγοντος στον κατάλογο των προσώπων τα οποία υπόκεινται στα μέτρα αυτά – Έλλειψη νέων λόγων – Υποχρέωση του Συμβουλίου να κοινοποιήσει στον ενδιαφερόμενο τα νέα στοιχεία που ελήφθησαν υπόψη κατά την περιοδική επανεξέταση των περιοριστικών μέτρων – Κοινοποίηση των νέων στοιχείων στον ενδιαφερόμενο προκειμένου να υποβάλει παρατηρήσεις – Δεν υφίσταται – Προσβολή των δικαιωμάτων άμυνας [Απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, άρθρο 9 § 2, και παράρτημα II] (βλ. σκέψεις 54-61, 64, 67) |
5. |
Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Δικαιώματα άμυνας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Υποχρέωση των θεσμικών οργάνων να κοινοποιήσουν στον ενδιαφερόμενο τα νέα στοιχεία που ελήφθησαν υπόψη κατά την περιοδική επανεξέταση των περιοριστικών μέτρων – Περιεχόμενο – O παράνομος χαρακτήρας της πράξεως εξαρτάται από την απόδειξη τυχόν δικονομικών συνεπειών που απορρέουν από την αθέτηση της εν λόγω υποχρεώσεως – Έλλειψη συνεπειών στην προκειμένη περίπτωση [Απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, παράρτημα II] (βλ. σκέψεις 68-71, 73, 76) |
6. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Πεδίο εφαρμογής – Πρόσωπα τα οποία παρεμπόδισαν τη συναινετική και ειρηνική λύση ενόψει της διοργανώσεως εκλογών, ιδίως μέσω πράξεων βίας, καταστολής, υποκινήσεως της βίας, ή πράξεων που υπονομεύουν το κράτος δικαίου – Έννοια – Πρόσωπα που τέλεσαν τις εν λόγω πράξεις στο παρελθόν παρά την έλλειψη στοιχείων που να αποδεικνύουν ότι εμπλέκονται ή συμμετέχουν και τώρα σε τέτοιες πράξεις – Περιλαμβάνονται – Ερμηνεία που επιρρωννύεται από τη δυνατότητα παρατάσεως των περιοριστικών μέτρων – Πρακτική αποτελεσματικότητα [Απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τις αποφάσεις (ΚΕΠΠΑ) 2016/2231 και (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, άρθρα 3 § 2, στοιχείο αʹ, και 9 § 2] (βλ. σκέψεις 81-84, 86) |
7. |
Ευρωπαϊκή Ένωση – Δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας των πράξεων των θεσμικών οργάνων – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Έκταση του ελέγχου – Εγγραφή του προσφεύγοντος στον προσαρτημένο στην προσβαλλόμενη απόφαση κατάλογο λόγω του αξιώματός του – Έγγραφα προσβάσιμα στο κοινό που αποδεικνύουν την τέλεση σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – Αποδεικτική αξία – Αρχή της ελεύθερης εκτιμήσεως των αποδείξεων [Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47· απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, παράρτημα II] (βλ. σκέψεις 93-95, 97, 101, 110) |
8. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων που υπονομεύουν το κράτος δικαίου ή συμβάλλουν στην τέλεση πράξεων που συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – Κριτήρια – Αξίωμα που συνεπάγεται ευθύνη όσον αφορά την καταστολή εις βάρος του άμαχου πληθυσμού ή τον σεβασμό του κράτους δικαίου – Εσφαλμένη εκτίμηση – Δεν υφίσταται [Απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τις αποφάσεις (ΚΕΠΠΑ) 2016/2231 και (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, παράρτημα II] (βλ. σκέψεις 115-118) |
9. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Δέσμευση κεφαλαίων των προσώπων που υπονομεύουν το κράτος δικαίου ή συμβάλλουν στην τέλεση πράξεων που συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – Περιορισμοί του δικαιώματος ιδιοκτησίας – Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας – Δεν υφίσταται [Άρθρα 3 § 5, 21 § 2, στοιχεία βʹ και γʹ, και 29 ΣΕΕ· άρθρο 215 § 2 ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 17 § 1 και 52 § 1· απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τις αποφάσεις (ΚΕΠΠΑ) 2016/2231 και (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, άρθρο 5 § 1] (βλ. σκέψεις 123-136) |
10. |
Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Απαγόρευση εισόδου και διελεύσεως, καθώς και δέσμευση κεφαλαίων, των προσώπων που υπονομεύουν το κράτος δικαίου ή συμβάλλουν στην τέλεση πράξεων που συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – Περιορισμός του δικαιώματος στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της Ένωσης – Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας – Δεν υφίσταται [Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 7· απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282] (βλ. σκέψεις 137, 138) |
11. |
Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Θεμελιώδη δικαιώματα – Τεκμήριο αθωότητας – Απόφαση για δέσμευση κεφαλαίων, η οποία λαμβάνεται κατά ορισμένων ατόμων και οντοτήτων λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Συμβατότητα με την εν λόγω αρχή – Προϋποθέσεις [Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 48 § 1· απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου όπως, τροποποιήθηκε με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282, άρθρα 5 § 1 και 9] (βλ. σκέψεις 139-145) |
12. |
Ένσταση ελλείψεως νομιμότητας – Περιεχόμενο – Πράξεις κατά των οποίων μπορεί να προβληθεί η ένσταση ελλείψεως νομιμότητας – Πράξη γενικού χαρακτήρα στην οποία στηρίζεται η προσβαλλόμενη πράξη – Είναι αναγκαίο να υπάρχει νομικός δεσμός μεταξύ της προσβαλλόμενης πράξεως και της επίμαχης πράξεως γενικού χαρακτήρα – Δεν υφίσταται – Απαράδεκτο (Άρθρο 277 ΣΛΕΕ· απόφαση 2010/788/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 2, στοιχείο αʹ· κανονισμός 1183/2005 του Συμβουλίου, άρθρο 2β § 1, στοιχείο αʹ) (βλ. σκέψεις 149, 150) |
13. |
Ευρωπαϊκή Ένωση – Δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας των πράξεων των θεσμικών οργάνων – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – Έκταση του ελέγχου – Περιορισμένος έλεγχος για τους γενικούς κανόνες – Κριτήρια λήψεως περιοριστικών μέτρων – Παρεμπόδιση της συναινετικής και ειρηνικής λύσεως ενόψει της διοργανώσεως εκλογών, ιδίως μέσω πράξεων βίας, καταστολής, υποκινήσεως της βίας, ή πράξεων που υπονομεύουν το κράτος δικαίου – Περιεχόμενο – Τήρηση της αρχής της ασφάλειας δικαίου που επιβάλλει σαφήνεια, ακρίβεια και προβλεψιμότητα των αποτελεσμάτων των κανόνων δικαίου [Άρθρα 3 § 5 και 21 § 2, στοιχεία βʹ και γʹ, ΣΕΕ· άρθρο 275, εδ. 2δ, ΣΛΕΕ· αποφάσεις του Συμβουλίου 2010/788/ΚΕΠΠΑ, άρθρο 3 § 2, στοιχείο αʹ, και (ΚΕΠΠΑ) 2016/2231, αιτιολογικές σκέψεις 3 και 4· κανονισμός 1183/2005 του Συμβουλίου] (βλ. σκέψεις 151-161) |
Αντικείμενο
Προσφυγή δυνάμει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ με αίτημα την ακύρωση της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2017/2282 του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2017, για την τροποποίηση της απόφασης 2010/788/ΚΕΠΠΑ για την επιβολή περιοριστικών μέτρων κατά της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό (ΕΕ 2017, L 328, σ. 19), όσον αφορά τον προσφεύγοντα.
Διατακτικό
Το Γενικό Δικαστήριο αποφασίζει:
1) |
Απορρίπτει την προσφυγή. |
2) |
Καταδικάζει τον Delphin Kahimbi Kasagwe στα δικαστικά έξοδα. |