Υπόθεση C-100/18

Línea Directa Aseguradora SA

κατά

Segurcaixa Sociedad Anónima de Seguros y Reaseguros

(αίτηση του Tribunal Supremo
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

Απόφαση του Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα)
της 20ής Ιουνίου 2019

«Προδικαστική παραπομπή – Ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων – Οδηγία 2009/103/ΕΚ – Άρθρο 3, πρώτο εδάφιο – Έννοια του όρου “κυκλοφορία οχημάτων” – Υλική ζημία προκληθείσα σε ακίνητο από πυρκαγιά σε όχημα σταθμευμένο σε ιδιωτικό κλειστό χώρο σταθμεύσεως του εν λόγω ακινήτου – Κάλυψη από την υποχρεωτική ασφάλιση»

  1. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Ασφάλιση αστικής ευθύνης από αυτοκίνητα – Οδηγία 2009/103 – Έννοια του όρου “κυκλοφορία οχημάτων” – Αυτοτελής ερμηνεία

    (Οδηγία 2009/103 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3, εδ. 1)

    (βλ. σκέψη 32)

  2. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Ασφάλιση αστικής ευθύνης από αυτοκίνητα – Οδηγία 2009/103 – Έννοια του όρου “κυκλοφορία οχημάτων” – Χρήση οχήματος ανταποκρινόμενη στη λειτουργία του ως μέσου μεταφοράς – Πυρκαγιά σε όχημα σταθμευμένο για περισσότερες από 24 ώρες σε ιδιωτικό κλειστό χώρο σταθμεύσεως ακινήτου που προκάλεσε ζημίες στο ακίνητο αυτό – Εμπίπτει

    (Οδηγία 2009/103 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 1, σημείο 1, και 3, εδ. 1)

    (βλ. σκέψεις 35-43, 48 και διατακτ.)

Σύνοψη

Περίπτωση στην οποία όχημα σταθμευμένο σε ιδιωτικό κλειστό χώρο σταθμεύσεως ακινήτου για περισσότερες από 24 ώρες ανεφλέγη, προκαλώντας πυρκαγιά οφειλόμενη στο ηλεκτρικό κύκλωμα του οχήματος, και προκάλεσε ζημίες στο εν λόγω ακίνητο εμπίπτει στην έννοια του όρου «κυκλοφορία οχημάτων» κατά την οδηγία σχετικά με την ασφάλιση αστικής ευθύνης από αυτοκίνητα

Με την απόφαση Línea Directa Aseguradora (C-100/18), η οποία εκδόθηκε στις 20 Ιουνίου 2019, το Δικαστήριο ερμήνευσε την έννοια του όρου «κυκλοφορία οχημάτων», κατά την οδηγία 2009/103 ( 1 ), σχετικά με την ασφάλιση αστικής ευθύνης από αυτοκίνητα, κρίνοντας ότι εμπίπτει στην έννοια αυτή περίπτωση κατά την οποία όχημα σταθμευμένο σε ιδιωτικό κλειστό χώρο σταθμεύσεως για περισσότερες από 24 ώρες ανεφλέγη, προκαλώντας πυρκαγιά, η οποία οφείλεται στο ηλεκτρικό κύκλωμα του οχήματος αυτού, και προκάλεσε ζημίες στο εν λόγω ακίνητο.

Τον Αύγουστο του 2013, ένα όχημα, το οποίο ήταν σταθμευμένο για περισσότερες από 24 ώρες στον ιδιωτικό κλειστό χώρο σταθμεύσεως ακινήτου, ανεφλέγη και προκάλεσε ζημίες. Η πυρκαγιά οφειλόταν στο ηλεκτρικό κύκλωμα του οχήματος. Ο ιδιοκτήτης του οχήματος είχε συνάψει σύμβαση ασφαλίσεως αστικής ευθύνης από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων με την εταιρία Línea Directa. Το ακίνητο ήταν ασφαλισμένο στην εταιρία Segurcaixa, η οποία κατέβαλε αποζημίωση στην ιδιοκτήτρια του ακινήτου εταιρία ύψους 44704,34 ευρώ προς αποκατάσταση των προκληθεισών ζημιών.

Τον Μάρτιο του 2014, η Segurcaixa ενήγαγε την Línea Directa, προκειμένου να υποχρεωθεί η τελευταία να της καταβάλει το ποσό της καταβληθείσας αποζημιώσεως, προβάλλοντας ότι ο ασφαλιστικός κίνδυνος επήλθε λόγω «τροχαίου περιστατικού», κατά την έννοια του ισπανικού δικαίου, καλυπτόμενου από την ασφάλιση αστικής ευθύνης του οχήματος. Η αγωγή της Segurcaix απορρίφθηκε πρωτοδίκως. Στο πλαίσιο της κατ’ έφεση διαδικασίας, η Línea Directa υποχρεώθηκε να καταβάλει το ποσό αποζημιώσεως που είχε ζητήσει η Segurcaixa. Η Línea Directa άσκησε αναίρεση ενώπιον του Tribunal Supremo (Ανωτάτου Δικαστηρίου, Ισπανία). Το δικαστήριο αυτό, έχοντας αμφιβολίες ως προς την ερμηνεία που πρέπει να δοθεί στην έννοια του όρου «κυκλοφορία οχημάτων» που περιλαμβάνεται στην οδηγία 2009/103, αποφάσισε να υποβάλει στο Δικαστήριο πλείονα προδικαστικά ερωτήματα.

Το Δικαστήριο υπενθύμισε κατ’ αρχάς ότι η έννοια της «κυκλοφορίας οχημάτων» κατά την εν λόγω οδηγία ( 2 ), συνιστά αυτοτελή έννοια του δικαίου της Ένωσης, της οποίας η ερμηνεία δεν μπορεί να αφεθεί στη διακριτική ευχέρεια κάθε κράτους μέλους. Υπογράμμισε επίσης ότι ο νομοθέτης της Ένωσης εξακολούθησε να επιδιώκει, και μάλιστα σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, την επίτευξη του σκοπού της προστασίας των θυμάτων των ατυχημάτων που προκαλούνται από τα οχήματα αυτά.

Λαμβανομένης υπόψη της νομολογίας του ( 3 ), το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι ο όρος «κυκλοφορία οχημάτων» δεν περιορίζεται στις περιπτώσεις οδικής κυκλοφορίας και καλύπτει κάθε χρήση οχήματος η οποία ανταποκρίνεται στη συνήθη χρήση του οχήματος αυτού, ιδίως δε κάθε χρήση οχήματος ως μέσου μεταφοράς. Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο επισήμανε, αφενός, ότι το γεγονός ότι το εμπλεκόμενο σε ατύχημα όχημα ήταν εν στάσει κατά τον χρόνο επελεύσεως του ατυχήματος δεν αποκλείει, αυτό καθαυτό, ότι η χρήση του οχήματος αυτού κατά τον χρόνο αυτόν μπορεί να εμπίπτει στη λειτουργία του ως μέσου μεταφοράς. Ομοίως, το κατά πόσον ο κινητήρας του εμπλεκόμενου οχήματος ήταν ή όχι σε λειτουργία κατά τον χρόνο της επελεύσεως του ατυχήματος δεν αποτελεί καθοριστικό στοιχείο. Αφετέρου, ουδεμία διάταξη της οδηγίας 2009/103 περιορίζει την έκταση της υποχρεώσεως ασφαλίσεως και της προστασίας που εξασφαλίζει η υποχρέωση αυτή στα θύματα ατυχημάτων προκληθέντων από αυτοκίνητα οχήματα, στις περιπτώσεις χρήσεως τέτοιων οχημάτων σε ορισμένα εδάφη ή σε ορισμένες οδούς.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο συνήγαγε εξ αυτού ότι η έννοια του όρου «κυκλοφορία οχημάτων», κατά την οδηγία 2009/103, δεν εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του εδάφους επί του οποίου χρησιμοποιείται το όχημα αυτό και, ιδίως, από το γεγονός ότι το εμπλεκόμενο όχημα είναι, κατά τον χρόνο του ατυχήματος, εν στάσει και βρίσκεται σε χώρο σταθμεύσεως. Υπό τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο έκρινε ότι η στάθμευση και το χρονικό διάστημα ακινητοποιήσεως του οχήματος είναι φυσικά και αναγκαία στάδια που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της χρήσεώς του ως μέσου μεταφοράς. Επομένως, ένα όχημα χρησιμοποιείται κατά τρόπο σύμφωνο με τη λειτουργία που επιτελεί ως μέσο μεταφοράς, κατ’ αρχήν, και κατά τη διάρκεια σταθμεύσεώς του μεταξύ δύο κινήσεων.

Εν προκειμένω, το Δικαστήριο έκρινε ότι η στάθμευση οχήματος σε ιδιωτικό κλειστό χώρο σταθμεύσεως συνιστά χρήση του η οποία είναι σύμφωνη με τη λειτουργία του ως μέσου μεταφοράς, το δε συμπέρασμα αυτό δεν κλονίζεται από το γεγονός ότι το εν λόγω όχημα στάθμευε σε αυτόν τον χώρο σταθμεύσεως για περισσότερες από 24 ώρες.

Τέλος, όσον αφορά το γεγονός ότι το επίμαχο στην υπόθεση της κύριας δίκης ατύχημα οφείλεται σε πυρκαγιά προκληθείσα από το ηλεκτρικό κύκλωμα οχήματος, το Δικαστήριο έκρινε ότι, εφόσον το εν λόγω όχημα που προκάλεσε το συγκεκριμένο ατύχημα εμπίπτει στον ορισμό του «οχήματος», κατά την έννοια της οδηγίας 2009/103 ( 4 ), δεν συντρέχει λόγος να προσδιοριστεί, μεταξύ των εξαρτημάτων του οχήματος αυτού, εκείνο που προκάλεσε το ζημιογόνο γεγονός, ούτε να καθοριστούν οι λειτουργίες τις οποίες επιτελεί το εν λόγω εξάρτημα.

( 1 ) Οδηγία 2009/103/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Σεπτεμβρίου 2009, σχετικά με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων και τον έλεγχο της υποχρεώσεως προς ασφάλιση της ευθύνης αυτής (EE 2009, L 263, σ. 11).

( 2 ) Το άρθρο 3, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2009/103 προβλέπει ότι κάθε κράτος μέλος λαμβάνει, υπό την επιφύλαξη εφαρμογής του άρθρου 5 της οδηγίας αυτής, όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε η αστική ευθύνη, η σχετική με την κυκλοφορία οχημάτων με συνήθη στάθμευση στο έδαφός του, να καλύπτεται από ασφάλιση.

( 3 ) Βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 20ής Δεκεμβρίου 2017, Núñez Torreiro (C-334/16, EU:C:2017:1007), και της 15ης Νοεμβρίου 2018, BTA Baltic Insurance Company, (C-648/17, EU:C:2018:917).

( 4 ) Άρθρο 1, σημείο 1, της οδηγίας 2009/103.