Υπόθεση C-152/17

Consorzio Italian Management
και
Catania Multiservizi SpA

κατά

Rete Ferroviaria Italiana SpA

(αίτηση του Consiglio di Stato για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Διαδικασίες σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών – Οδηγία 2004/17/ΕΚ – Υποχρέωση αναθεώρησης της τιμής μετά την ανάθεση της σύμβασης – Τέτοια υποχρέωση δεν υφίσταται στην οδηγία 2004/17/ΕΚ ούτε απορρέει από τις γενικές αρχές που διέπουν το άρθρο 56 ΣΛΕΕ και την οδηγία 2004/17/ΕΚ – Υπηρεσίες καθαρισμού και συντήρησης συνδεόμενες με τη δραστηριότητα σιδηροδρομικών μεταφορών – Άρθρο 3, παράγραφος 3, ΣΕΕ – Άρθρα 26, 57, 58 και 101 ΣΛΕΕ – Μη παροχή επαρκών διευκρινίσεων σχετικών με το πραγματικό πλαίσιο της διαφοράς της κύριας δίκης και με τους λόγους για τους οποίους είναι αναγκαία η απάντηση στα προδικαστικά ερωτήματα – Απαράδεκτο – Άρθρο 16 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Διατάξεις του εθνικού δικαίου οι οποίες δεν θέτουν σε εφαρμογή το δίκαιο της Ένωσης – Αναρμοδιότητα»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (ένατο τμήμα) της 19ης Απριλίου 2018

1. Προσέγγιση των νομοθεσιών–Διαδικασίες σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών, καθώς και δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών–Οδηγίες 2004/17 και 2004/18–Πεδίο εφαρμογής–Αναθέτων φορέας κατά την έννοια της οδηγίας 2004/17–Συμβάσεις που συνδέονται με την άσκηση δραστηριοτήτων σε έναν ή περισσότερους τομείς της οδηγίας 2004/17–Δυνατότητα εφαρμογής των προβλεπόμενων από την οδηγία αυτή διαδικασιών–Συμβάσεις που συνάπτονται σε σχέση με την άσκηση άλλων δραστηριοτήτων–Δυνατότητα εφαρμογής των προβλεπόμενων από την οδηγία 2004/18 διαδικασιών

   (Οδηγίες 2004/17 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1251/2011, άρθρα 3 έως 7, και 2004/18)

2. Προσέγγιση των νομοθεσιών–Διαδικασίες σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών–Οδηγία 2004/17–Ανάθεση συμβάσεων–Υποχρέωση αναθεώρησης της τιμής μετά την ανάθεση της σύμβασης–Δεν υφίσταται

   (Οδηγία 2004/17 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1251/2011)

1.  Βλ. το κείμενο της απόφασης.

   (βλ. σκέψη 26)

2.  Η οδηγία 2004/17/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 1251/2011 της Επιτροπής, της 30ής Νοεμβρίου 2011, και οι γενικές αρχές που τη διέπουν πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε κανόνες εθνικού δικαίου, όπως είναι οι επίμαχοι στην υπόθεση της κύριας δίκης, οι οποίοι δεν προβλέπουν την περιοδική αναθεώρηση των τιμών μετά τη σύναψη συμβάσεων εμπιπτουσών στους τομείς που καλύπτονται από την οδηγία αυτή.

   Συναφώς, επισημαίνεται ότι από καμία διάταξη της εν λόγω οδηγίας δεν προκύπτει ότι αυτή πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αντιτίθεται σε κανόνες εθνικού δικαίου, όπως το άρθρο 115 σε συνδυασμό με το άρθρο 206 του νομοθετικού διατάγματος 163/2006, οι οποίοι δεν προβλέπουν την περιοδική αναθεώρηση των τιμών μετά τη σύναψη συμβάσεων εμπιπτουσών στους τομείς που καλύπτονται από την ίδια οδηγία, αφ’ ης στιγμής η τελευταία δεν επιβάλλει στα κράτη μέλη καμία συγκεκριμένη υποχρέωση θέσπισης διατάξεων που απαιτούν από τον αναθέτοντα φορέα να εξασφαλίζει στον αντισυμβαλλόμενό του αναθεώρηση της τιμής προς τα άνω μετά τη σύναψη σύμβασης. Ομοίως, ούτε οι γενικές αρχές που διέπουν την οδηγία 2004/17, ιδίως δε η αρχή της ίσης μεταχείρισης και η απορρέουσα από αυτήν υποχρέωση διαφάνειας, τις οποίες κατοχυρώνει το άρθρο 10 της οδηγίας αυτής, αντιτίθενται σε τέτοιους κανόνες. Αντιθέτως, δεν θα αποκλειόταν το ενδεχόμενο να προσκρούει στην εν λόγω αρχή και την εν λόγω υποχρέωση η αναθεώρηση της τιμής μετά την ανάθεση της σύμβασης (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 7ης Σεπτεμβρίου 2016, Finn Frogne,C-549/14, EU:C:2016:634, σκέψη 40). Πράγματι, όπως επισημαίνει η Επιτροπή με τις γραπτές παρατηρήσεις της, η τιμή της σύμβασης συνιστά στοιχείο ιδιαίτερης σημασίας για την αξιολόγηση των προσφορών στην οποία προβαίνει ο αναθέτων φορέας, καθώς και για την απόφαση του φορέα αυτού να αναθέσει τη σύμβαση σε οικονομικό φορέα. Εξάλλου ενδεικτική της σημασίας αυτής είναι η μνεία της τιμής στο πλαίσιο αμφότερων των κριτηρίων ανάθεσης των συμβάσεων κατά το άρθρο 55, παράγραφος 1, της οδηγίας 2004/17. Υπό τις συνθήκες αυτές, οι κανόνες εθνικού δικαίου που δεν προβλέπουν την περιοδική αναθεώρηση των τιμών μετά τη σύναψη συμβάσεων εμπιπτουσών στους τομείς που καλύπτονται από την οδηγία αυτή μάλλον ευνοούν την τήρηση των εν λόγω αρχών.

   (βλ. σκέψεις 29, 30, 36 και διατακτ.)