Υπόθεση C-147/17

Sindicatul Familia Constanţa κ.λπ.

κατά

Direcţia Generală de Asistenţă Socială şi Protecţia Copilului Constanţa

(αίτηση του Curtea de Apel Constanţa
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων – Οργάνωση του χρόνου εργασίας – Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Άρθρο 31 – Οδηγία 2003/88/ΕΚ – Πεδίο εφαρμογής – Παρέκκλιση – Άρθρο 1, παράγραφος 3 – Οδηγία 89/391/ΕΟΚ – Άρθρο 2, παράγραφος 2 – Δραστηριότητα επαγγελματία αναδόχου γονέα»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως)
της 20ής Νοεμβρίου 2018

1. Κοινωνική πολιτική – Προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων – Οδηγία 2003/88 σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας – Πεδίο εφαρμογής – Έννοια του εργαζομένου – Επαγγελματίες ανάδοχοι γονείς – Εμπίπτουν

   (Οδηγία 2003/88 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

2. Κοινωνική πολιτική – Προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων – Οδηγία 89/391 σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία – Πεδίο εφαρμογής – Μη εφαρμογή σε ορισμένες δραστηριότητες – Έννοια του «δημόσιου τομέα» – Περιεχόμενο

   (Οδηγία 2003/88 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου· οδηγία 89/391 του Συμβουλίου, άρθρα 2 § 2, εδ. 1)

3. Κοινωνική πολιτική – Προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων – Οδηγία 89/391 σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία – Οδηγία 2003/88 σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας – Πεδίο εφαρμογής – Δραστηριότητα επαγγελματία αναδόχου γονέα που συνίσταται στην υποδοχή και ένταξη ανηλίκου στην οικογένειά του – Δεν εμπίπτει – Περιορισμοί του δικαιώματος σε ημερήσιες και εβδομαδιαίες περιόδους αναπαύσεως καθώς και σε ετήσια περίοδο αμειβόμενων διακοπών – Επιτρέπεται – Προϋπόθεση – Δεν πρέπει να θίγεται το βασικό περιεχόμενο του εν λόγω δικαιώματος

   (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 24, 31 § 2 και 52 § 1· οδηγία 2003/88 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 1 § 3, 5, 6 και 7· οδηγία 89/391, άρθρο 2 § 2)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 43-45, 48)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 54-56, 58)

3.  Το άρθρο 1, παράγραφος 3, της οδηγίας 2003/88/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Νοεμβρίου 2003, σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας, σε συνδυασμό με το άρθρο 2, παράγραφος 2, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 12ης Ιουνίου 1989, σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία, έχει την έννοια ότι δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2003/88 η δραστηριότητα επαγγελματία αναδόχου γονέα η οποία συνίσταται, στο πλαίσιο σχέσεως εργασίας με δημόσια αρχή, στην υποδοχή και ένταξη ανηλίκου στην οικογένεια του επαγγελματία αναδόχου γονέα και στην αδιάλειπτη φροντίδα για την αρμονική ανάπτυξη και ανατροφή του ανηλίκου αυτού.

   Η διαρκής και μακροπρόθεσμη ένταξη, στην εστία και την οικογένεια του επαγγελματία αναδόχου γονέα, ανηλίκων οι οποίοι, λόγω της δύσκολης οικογενειακής καταστάσεώς τους, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι αποτελεί πρόσφορο μέτρο για τη διαφύλαξη του υπέρτατου συμφέροντος του παιδιού, όπως αυτό κατοχυρώνεται στο άρθρο 24 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

   Υπό τις συνθήκες αυτές, αν γινόταν δεκτό ότι ο επαγγελματίας ανάδοχος γονέας πρέπει να έχει δικαίωμα να αποχωρίζεται, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, από τον ανήλικο που έχει τοποθετηθεί σε αυτόν μετά από ορισμένες ώρες εργασίας ή κατά τη διάρκεια περιόδων, όπως οι ημέρες εβδομαδιαίας αναπαύσεως ή ετήσιας άδειας, οι οποίες θεωρούνται γενικά κατάλληλος χρόνος για την ανάπτυξη της οικογενειακής ζωής, θα διακυβευόταν ευθέως ο επιδιωκόμενος από τις ρουμανικές αρχές σκοπός που συνίσταται στη διαρκή και μακροπρόθεσμη ένταξη του ανηλίκου του οποίου η φροντίδα ανατίθεται στον επαγγελματία ανάδοχο στην εστία και την οικογένεια του τελευταίου.

   Ως εκ τούτου, ο περιορισμός των ωρών εβδομαδιαίας εργασίας των επαγγελματιών αναδόχων γονέων, σύμφωνα με το άρθρο 6 της οδηγίας 2003/88, και η υποχρέωση του εργοδότη να χορηγεί σε αυτούς, σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 7 της οδηγίας αυτής, ημέρες εβδομαδιαίας αναπαύσεως ή ετήσια άδεια, κατά τη διάρκεια των οποίων θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση ασκήσεως της δραστηριότητάς τους και, άρα, από τη φροντίδα του ανηλίκου που έχει τοποθετηθεί σε αυτούς, δεν συμβιβάζονται με τις εγγενείς ιδιαιτερότητες της δραστηριότητας αυτής οι οποίες επιβάλλουν στον επαγγελματία ανάδοχο τη διαρκή και μακροπρόθεσμη ένταξη του ανηλίκου του οποίου η φροντίδα του έχει ανατεθεί στην εστία και την οικογένειά του.

   Πρέπει επίσης να προστεθεί ότι περιορισμοί του δικαιώματος σε ημερήσιες και εβδομαδιαίες περιόδους αναπαύσεως καθώς και σε ετήσια περίοδο αμειβόμενων διακοπών, που κατοχυρώνει υπέρ κάθε εργαζομένου το άρθρο 31, παράγραφος 2, του Χάρτη, επιτρέπονται μόνον εφόσον τηρούνται οι αυστηρές προϋποθέσεις που προβλέπει το άρθρο 52, παράγραφος 1, του Χάρτη και, ιδίως, εφόσον δεν θίγεται το βασικό περιεχόμενο του εν λόγω δικαιώματος (πρβλ. αποφάσεις της 6ης Νοεμβρίου 2018, Bauer και Willmeroth, C-569/16 και C-570/16, EU:C:2018:871, σκέψη 59, καθώς και της 6ης Νοεμβρίου 2018, Max-Planck-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften,C-684/16, EU:C:2018:874, σκέψη 54).

   Οι νόμιμοι περιορισμοί που επέρχονται κατ’ αυτόν τον τρόπο στο δικαίωμα των επαγγελματιών αναδόχων γονέων σε ημερήσια και εβδομαδιαία ανάπαυση καθώς και σε ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών δεν θίγουν το βασικό περιεχόμενο του δικαιώματος αυτού. Εξάλλου, είναι αναγκαίοι για την επίτευξη του αναγνωριζόμενου από την Ένωση σκοπού γενικού συμφέροντος ο οποίος συνίσταται στη διαφύλαξη του υπέρτατου συμφέροντος του παιδιού που κατοχυρώνεται στο άρθρο 24 του Χάρτη, όπως αυτός εξειδικεύεται από τη ρουμανική κανονιστική ρύθμιση, και στον οποίο ανταποκρίνεται η υποχρέωση του επαγγελματία αναδόχου να εξασφαλίζει τη διαρκή ένταξη του ανηλίκου που έχει τοποθετηθεί σε αυτόν στην εστία και την οικογένειά του και να μεριμνά για την αρμονική ανάπτυξη και τη φροντίδα του ανηλίκου αυτού.

   (βλ. σκέψεις 71, 72, 74, 83, 86, 88 και διατακτ.)