Υπόθεση C‑408/16

Compania Naţională de Administrare a Infrastructurii Rutiere SA

κατά

Ministerul Fondurilor Europene – Direcţia Generală Managementul Fondurilor Externe

(αίτηση του Curtea de Apel Bucureşti για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Δημόσιες συμβάσεις – Οδηγία 2004/18/ΕΚ – Πεδίο εφαρμογής – Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006 – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και Ταμείο Συνοχής – Σύμβαση χρηματοδοτήσεως για την κατασκευή αυτοκινητοδρόμου συναφθείσα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων πριν από την προσχώρηση του κράτους μέλους στην Ευρωπαϊκή Ένωση – Έννοια της “παρατυπίας” στον κανονισμό 1083/2006»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα) της 6ης Δεκεμβρίου 2017

1. Προσχώρηση νέων κρατών μελών–Ρουμανία–Δημόσιες συμβάσεις–Μη πρόβλεψη προθεσμίας στην πράξη προσχωρήσεως σχετικά με τη μεταφορά στην εθνική έννομη τάξη της οδηγίας 2004/18–Συνέπεια–Άμεση και πλήρης εφαρμογή της οδηγίας

   (Πράξη προσχωρήσεως του 2005, άρθρα 2 και 53 § 1· οδηγία 2004/18 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

2. Προσέγγιση των νομοθεσιών–Διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών–Οδηγία 2004/18–Διαχρονική εφαρμογή–Απόφαση της αναθέτουσας αρχής που επιλέγει το είδος διαδικασίας που θα ακολουθηθεί για την ανάθεση, εκδιδόμενη μετά την προσχώρηση του κράτους μέλους στην Ένωση–Εφαρμογή της οδηγίας

   (Οδηγία 2004/18 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

3. Προσέγγιση των νομοθεσιών–Διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών–Οδηγία 2004/18–Πεδίο εφαρμογής–Συμβάσεις συναφθείσες με την ειδική διαδικασία διεθνούς οργανισμού–Αποκλείονται–Έννοια της ειδικής διαδικασίας διεθνούς οργανισμού–Οδηγός περί συνάψεως συμβάσεων για τα σχέδια που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων–Αποκλείεται–Εθνική ρύθμιση η οποία προκρίνει την εφαρμογή των κριτηρίων που προβλέπονται από τον οδηγό έναντι των λιγότερο περιοριστικών κριτηρίων της οδηγίας 2004/18–Δεν επιτρέπεται

   (Οδηγία 2004/18 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 15, στοιχείο γʹ)

4. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Κανονισμός σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης–Επιλεξιμότητα για τη χρηματοδότηση της Ένωσης–Υποχρέωση να είναι σύμφωνες προς το δίκαιο της Ένωσης οι επιλεγόμενες εργασίες προκειμένου να δοθεί χρηματοδότηση από την Ένωση–Περιεχόμενο

   (Κανονισμός 1083/2006 του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 22 και άρθρα 9 § 5 και 60, στοιχείο αʹ· οδηγία 2004/18 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

5. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Κανονισμός σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης–Παρατυπία–Έννοια–Προσφυγή, στο πλαίσιο δημόσιας συμβάσεως σχετικής με σχέδιο υποστηριζόμενο από την Ένωση, σε κριτήρια προεπιλογής των υποψηφίων πιο περιοριστικά από εκείνα που εκτίθενται στην οδηγία 2004/18–Περιλαμβάνεται–Επιβολή δημοσιονομικής διορθώσεως–Προϋπόθεση–Κίνδυνος υπάρξεως επιπτώσεων στον προϋπολογισμό του σχετικού ταμείου

   (Κανονισμός 1083/2006 του Συμβουλίου, άρθρα 2, σημείο 7, 9 § 5, 60, στοιχείο αʹ, και 98 § 2· οδηγία 2004/18 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 35-37)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 39, 40)

3.  Η οδηγία 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, ιδίως το άρθρο 15, στοιχείο γʹ, αυτής, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται στην εφαρμογή ρυθμίσεως κράτους μέλους η οποία προβλέπει, προκειμένου περί διαδικασίας περί συνάψεως δημόσιας συμβάσεως που έχει κινηθεί μετά την ημερομηνία της προσχωρήσεώς του στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με σκοπό την υλοποίηση σχεδίου στηριζόμενου σε σύμβαση χρηματοδοτήσεως συναφθείσα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων πριν από την ως άνω προσχώρηση, την εφαρμογή των ειδικών κριτηρίων που προβλέπονται από τις διατάξεις του οδηγού της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων περί συνάψεως δημοσίων συμβάσεων τα οποία δεν είναι σύμφωνα προς τις διατάξεις της εν λόγω οδηγίας.

   Όπως διαπιστώθηκε στη σκέψη 41 της παρούσας αποφάσεως, η προκήρυξη του επίμαχου στην κύρια δίκη διαγωνισμού δημοσιεύθηκε μετά την προσχώρηση της Ρουμανίας στην Ένωση. Υπό τις συνθήκες αυτές, διαδικασία όπως αυτή της κύριας δίκης δεν μπορεί να θεωρηθεί ως διεπόμενη από κανόνες ειδικής διαδικασίας διεθνούς οργανισμού κατά την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2004/18. Επομένως, η Ρουμανία δεν μπορεί να επικαλείται, μετά την ημερομηνία προσχωρήσεώς της στην Ένωση, την εξαίρεση περί τηρήσεως ειδικών κανόνων διεθνούς οργανισμού η οποία προβλέπεται στο άρθρο 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2004/18.

   (βλ. σκέψεις 47-49, 52, διατακτ. 1)

4.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 54-59)

5.  Το άρθρο 9, παράγραφος 5, και το άρθρο 60, στοιχείο αʹ, του κανονισμού (EK) 1083/2006 του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2006, περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και [για] την κατάργηση του κανονισμού (EK) 1260/1999, έχουν την έννοια ότι διαδικασία περί συνάψεως δημόσιας συμβάσεως όπως αυτή της κύριας δίκης, στην οποία ακολουθήθηκαν κριτήρια αυστηρότερα από εκείνα της οδηγίας 2004/18, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι διενεργήθηκε σε πλήρη συμμόρφωση με το δίκαιο της Ένωσης και δεν είναι επιλέξιμη για μη επιστρεπτέα ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, χορηγούμενη αναδρομικώς.

   Το άρθρο 2, σημείο 7, του κανονισμού 1083/2006 έχει την έννοια ότι η χρησιμοποίηση κριτηρίων προεπιλογής των υποψηφίων αυστηρότερα από εκείνα της οδηγίας 2004/18 συνιστά «παρατυπία», κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, που δικαιολογεί την επιβολή δημοσιονομικής διορθώσεως δυνάμει του άρθρου 98 του κανονισμού αυτού, εφόσον δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η χρησιμοποίηση των κριτηρίων αυτών να είχε επιπτώσεις για τον προϋπολογισμό του εμπλεκόμενου Ταμείου, πράγμα το οποίο εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει. Προς τούτο, δυνάμει της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου, η αρμόδια εθνική αρχή οφείλει επίσης να καθορίζει το ποσό της εφαρμοστέας δημοσιονομικής διορθώσεως λαμβάνοντας υπόψη τρία κριτήρια, ήτοι τη φύση της παρατυπίας που διαπιστώθηκε, τη σοβαρότητά της και την οικονομική ζημία την οποία προκάλεσε στο οικείο Ταμείο (απόφαση της 14ης Ιουλίου 2016, Wrocław – Miasto na prawach powiatu, C‑406/14, EU:C:2016:562, σκέψη 47). Όταν πρόκειται, όπως στη διαφορά της κύριας δίκης, για μεμονωμένη και όχι συστημική παρατυπία, η αρμόδια αρχή θα πρέπει οπωσδήποτε να προβαίνει σε κατά περίπτωση εξέταση, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις περιστάσεις της συγκεκριμένης υποθέσεως οι οποίες ασκούν επιρροή υπό το πρίσμα ενός εκ των τριών αυτών κριτηρίων.

   (βλ. σκέψεις 65, 66, 68, διατακτ. 2)