—

ο Furkan Tekdemir, νομίμως εκπροσωπούμενος από την Derya Tekdemir και τον Nedim Tekdemir, εκπροσωπούμενους από τον R. Gutmann, Rechtsanwalt,

—

η Γερμανική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους T. Henze και J. Möller,

—

η Αυστριακή Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον G. Hesse,

—

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους D. Martin και T. Maxian Rusche,

1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 13 της αποφάσεως 1/80 του Συμβουλίου Συνδέσεως, της 19ης Σεπτεμβρίου 1980, σχετικά με την προώθηση της συνδέσεως, που επισυνάφθηκε στη Συμφωνία Συνδέσεως μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Τουρκίας, η οποία υπογράφηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1963 στην Άγκυρα από τη Δημοκρατία της Τουρκίας, αφενός, και από τα κράτη μέλη της ΕΟΚ και την Κοινότητα, αφετέρου, και η οποία συνάφθηκε, εγκρίθηκε και επικυρώθηκε εξ ονόματος της Κοινότητας με την απόφαση 64/732/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 23ης Δεκεμβρίου 1963 (ΕΕ ειδ. έκδ. 11/001, σ. 48) (στο εξής: Συμφωνία Συνδέσεως).

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ του Furkan Tekdemir (στο εξής: τέκνο Tekdemir), νομίμως εκπροσωπούμενου από τους γονείς του, την Derya Tekdemir και τον Nedim Tekdemir, και της Kreis Bergstraße (διοικητικής περιφέρειας Bergstraße, Γερμανία), σχετικά με την εκ μέρους της δεύτερης απόρριψη της αιτήσεως του πρώτου για τη χορήγηση αδείας διαμονής στη Γερμανία.

3

Από το άρθρο 2, παράγραφος 1, της Συμφωνίας Συνδέσεως προκύπτει ότι η συμφωνία αυτή έχει ως σκοπό την προαγωγή της συνεχούς και ισόρροπης ενισχύσεως των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, λαμβανομένων πλήρως υπόψη της ανάγκης εξασφαλίσεως της ταχύρρυθμης αναπτύξεως της τουρκικής οικονομίας και της βελτιώσεως του επιπέδου απασχολήσεως και των συνθηκών διαβιώσεως του τουρκικού λαού.

4

Κατά το άρθρο 12 της Συμφωνίας Συνδέσεως, «τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να εμπνέονται από τα άρθρα [45, 46 και 47 ΣΛΕΕ] για τη σταδιακή πραγματοποίηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων μεταξύ τους».

5

Το άρθρο 13 της αποφάσεως 1/80 ορίζει τα εξής:

«Τα κράτη μέλη [της Κοινότητας] και η Τουρκία δεν μπορούν να θεσπίσουν νέους περιορισμούς σχετικά με τις προϋποθέσεις προσβάσεως στην απασχόληση των εργαζομένων και των μελών των οικογενειών τους που βρίσκονται νομίμως στο έδαφός τους, αντιστοίχως, όσον αφορά την παραμονή και την απασχόληση.»

6

Το άρθρο 14 της αποφάσεως 1/80 προβλέπει τα ακόλουθα:

«1.   Οι διατάξεις του παρόντος τμήματος εφαρμόζονται υπό την επιφύλαξη των περιορισμών που δικαιολογούνται από λόγους δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας και δημοσίας υγείας.

2.   Το παρόν τμήμα δεν θίγει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις νομοθεσίες των διαφόρων κρατών ή από διμερείς συμφωνίες μεταξύ Τουρκίας και κρατών μελών της Κοινότητας οι οποίες προβλέπουν συναφώς ευνοϊκότερες διατάξεις για τους υπηκόους τους.»

7

Το άρθρο 4 του Gesetz über den Aufenthalt, die Erwerbstätigkeit und die Integration von Ausländern im Bundesgebiet (νόμου περί διαμονής, εργασίας και εντάξεως των αλλοδαπών εντός της ομοσπονδιακής επικράτειας), της 30ής Ιουλίου 2004 (BGBl. 2004 I, σ. 1950), όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της υποθέσεως της κύριας δίκης (στο εξής: AufenthG), το οποίο φέρει τον τίτλο «Υποχρέωση κατοχής αδείας διαμονής», ορίζει τα εξής:

«(1)   Για να εισέρχονται στην ομοσπονδιακή επικράτεια ή να διαμένουν εντός αυτής οι αλλοδαποί πρέπει να διαθέτουν άδεια διαμονής, εκτός αν ορίζει άλλως το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή κανονιστική απόφαση ή εκτός αν υφίσταται δικαίωμα διαμονής βάσει της [Συμφωνίας Συνδέσεως]. Οι άδειες διαμονής χορηγούνται ως εξής:

[…]

(5)   Αλλοδαπός ο οποίος απολαύει δικαιώματος διαμονής κατ’ εφαρμογήν της [Συμφωνίας Συνδέσεως] υποχρεούται να αποδεικνύει την ύπαρξη του δικαιώματος αυτού διά της κατοχής αδείας διαμονής, εφόσον δεν διαθέτει άδεια εγκαταστάσεως ή άδεια μόνιμης διαμονής εντός της ΕΕ. Η άδεια διαμονής χορηγείται κατόπιν αιτήσεως.»

8

Το άρθρο 33 του AufenthG, το οποίο φέρει τον τίτλο «Γέννηση τέκνου στην ομοσπονδιακή επικράτεια», προβλέπει τα εξής:

«Κατά παρέκκλιση από τα άρθρα 5 και 29, παράγραφος 1, σημείο 2, άδεια διαμονής δύναται να χορηγηθεί αυτεπαγγέλτως σε τέκνο που γεννιέται στην ομοσπονδιακή επικράτεια εφόσον ο ένας εκ των γονέων έχει άδεια διαμονής, άδεια εγκαταστάσεως ή άδεια μόνιμης διαμονής εντός της ΕΕ. Εάν, κατά την ημερομηνία γεννήσεως, οι δύο γονείς ή ο γονέας που ασκεί αποκλειστικώς τη γονική μέριμνα διαθέτουν άδεια διαμονής, άδεια εγκαταστάσεως ή άδεια μόνιμης διαμονής εντός της ΕΕ, χορηγείται αυτεπαγγέλτως άδεια διαμονής στο γεννηθέν στην ομοσπονδιακή επικράτεια τέκνο. Για τη διαμονή γεννηθέντος στην ομοσπονδιακή επικράτεια τέκνου του οποίου ο πατέρας ή η μητέρα διαθέτει κατά την ημερομηνία γεννήσεως θεώρηση ή έχει δικαίωμα να διαμένει χωρίς να υπόκειται σε υποχρέωση κατοχής θεωρήσεως τεκμαίρεται ότι υφίσταται άδεια μέχρι τη λήξη ισχύος της θεωρήσεως ή της εξαιρουμένης από υποχρέωση κατοχής θεωρήσεως νόμιμης διαμονής.»

9

Το άρθρο 81 του AufenthG, το οποίο φέρει τον τίτλο «Αίτηση για τη χορήγηση αδείας διαμονής», ορίζει τα εξής:

«(1)   Άδεια διαμονής χορηγείται σε αλλοδαπό μόνον κατόπιν αιτήσεώς του, εκτός εάν ο νόμος ορίζει άλλως.

(2)   Άδεια διαμονής […] δυνάμενη να χορηγηθεί κατόπιν της εισόδου στην εθνική επικράτεια πρέπει να ζητείται αμέσως μετά την είσοδο αυτή ή εντός της προθεσμίας που τάσσει η κανονιστική απόφαση. Όσον αφορά τέκνο γεννηθέν εντός της ομοσπονδιακής επικράτειας στο οποίο δεν χορηγήθηκε άδεια διαμονής αυτεπαγγέλτως, η αίτηση πρέπει να υποβληθεί εντός προθεσμίας έξι μηνών από της γεννήσεώς του.

[…]»

10

Το άρθρο 2 του Ausländergesetz (νόμου περί αλλοδαπών), της 28ης Απριλίου 1965 (BGBl. 1965 I, σ. 353), όπως ίσχυε κατά τον χρόνο θέσεως σε ισχύ στη Γερμανία της αποφάσεως 1/80, προέβλεπε τα εξής:

«(1)   Οι αλλοδαποί που εισέρχονται στην επικράτεια εντός της οποίας ισχύει ο παρών νόμος και επιθυμούν να διαμείνουν εντός αυτής πρέπει να διαθέτουν άδεια διαμονής. Άδεια διαμονής χορηγείται εφόσον η παρουσία του αλλοδαπού δεν θίγει τα συμφέροντα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

(2)   Δεν υποχρεούνται να κατέχουν άδεια διαμονής οι αλλοδαποί οι οποίοι

[…]

(3)   Προκειμένου να καταστεί ευχερέστερη η διαμονή των αλλοδαπών, ο Ομοσπονδιακός Υπουργός Εσωτερικών δύναται να προβλέπει με κανονιστική απόφαση ότι και άλλοι αλλοδαποί δύνανται να απαλλαχθούν της υποχρεώσεως να διαθέτουν άδεια διαμονής.

(4)   Ο Ομοσπονδιακός Υπουργός Εσωτερικών δύναται να προβλέπει με κανονιστική απόφαση ότι οι αλλοδαποί που δεν υπέχουν υποχρέωση κατοχής αδείας διαμονής πρέπει να δηλώνουν τη διαμονή τους.»

11

Τέλος, από την απόφαση του αιτούντος δικαστηρίου προκύπτει ότι, βάσει του άρθρου 7, παράγραφοι 4 και 5, του νόμου αυτού, η διοικητική αρχή, ενεργώντας στο πλαίσιο της εξουσίας εκτιμήσεως που διαθέτει, δύναται να περιορίσει τη χρονική διάρκεια ισχύος της αδείας διαμονής που χορηγεί σε νεαρό αλλοδαπό ο οποίος δεν υπέχει υποχρέωση κατοχής αδείας διαμονής λόγω της ηλικίας του.

12

Το τέκνο Tekdemir, το οποίο γεννήθηκε στη Γερμανία στις 16 Ιουνίου 2014, είναι Τούρκος υπήκοος.

13

Την 1η Νοεμβρίου 2013, η μητέρα του τέκνου Tekdemir, η οποία είναι επίσης τουρκικής ιθαγένειας, εισήλθε στη Γερμανία κάνοντας χρήση τουριστικής θεωρήσεως Σένγκεν. Στις 12 Νοεμβρίου 2013 υπέβαλε αίτηση παροχής ασύλου ενώπιον του τοπικού γραφείου της Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Μεταναστεύσεως και Προσφύγων) στο Gieβen (Γερμανία). Η διαδικασία αυτή εξακολουθούσε να εκκρεμεί κατά τον χρόνο εκδόσεως της αποφάσεως περί παραπομπής. Η μητέρα του τέκνου Tekdemir δεν διαθέτει άδεια διαμονής, αλλά έχει επιτραπεί η διαμονή της βάσει ειδικής αδείας η οποία της χορηγήθηκε επειδή έχει την ιδιότητα της αιτούσας την παροχή ασύλου.

14

Ο πατέρας του τέκνου Tekdemir, ο οποίος είναι επίσης Τούρκος υπήκοος, εισήλθε στη Γερμανία στις 13 Νοεμβρίου 2005. Από την 1η Φεβρουαρίου 2009, έχει ασκήσει διάφορες μισθωτές δραστηριότητες. Εργάζεται με καθεστώς πλήρους απασχολήσεως από την 1η Μαρτίου 2014.

15

Στις 21 Απριλίου 2008 χορηγήθηκε για πρώτη φορά στον πατέρα του τέκνου Tekdemir άδεια διαμονής ορισμένου χρόνου για λόγους ανθρωπιστικής φύσεως, της οποίας η ισχύς παρατάθηκε επανειλημμένως έως τις 30 Οκτωβρίου 2013. Από της 31ης Οκτωβρίου 2013 διαθέτει άδεια διαμονής ισχύουσα έως τις 6 Οκτωβρίου 2016, η οποία του χορηγήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 5, του AufenthG.

16

Οι γονείς του τέκνου Tekdemir σύναψαν γάμο στις 23 Σεπτεμβρίου 2015. Προγενέστερα, ασκούσαν από κοινού τη γονική μέριμνα του προσφεύγοντος της κύριας δίκης.

17

Στις 10 Ιουλίου 2014, το τέκνο Tekdemir, το οποίο διέμενε νομίμως στη Γερμανία κατά τους έξι πρώτους μήνες μετά τη γέννησή του, όπως διαπίστωσε το αιτούν δικαστήριο, ζήτησε τη χορήγηση αδείας διαμονής βάσει του άρθρου 33 του AufenthG.

18

Με απόφαση της 27ης Ιουλίου 2015, η διοικητική περιφέρεια Bergstraße απέρριψε την ως άνω αίτηση. Προς αιτιολόγηση της απορρίψεως αυτής, επισήμανε, μεταξύ άλλων, ότι η αρμόδια αρχή διαθέτει διακριτική ευχέρεια όσον αφορά το ζήτημα αν πρέπει να χορηγηθεί άδεια διαμονής και ότι, εν προκειμένω, έκρινε ότι δεν έπρεπε να κάνει χρήση της διακριτικής ευχέρειας αυτής υπέρ του τέκνου Tekdemir. Η διοικητική περιφέρεια Bergstraße επισήμανε συγκεκριμένα ότι μπορούσε να απαιτηθεί από το τέκνο Tekdemir να ενεργήσει εκ των υστέρων μέσω της διαδικασίας θεωρήσεως, μολονότι τούτο έχει αναπόφευκτα ως αποτέλεσμα τον, προσωρινό έστω, χωρισμό του τέκνου και της μητέρας του από τον πατέρα του και σύζυγό της, αντιστοίχως. Επιπλέον, έκρινε ότι δεν θα ήταν παράλογο o πατέρας του τέκνου Tekdemir να συνεχίσει στην Τουρκία τον κοινό οικογενειακό και συζυγικό βίο με τον υιό και τη σύζυγό του, δεδομένου ότι δεν αναγνωρίζεται ως έχων την ιδιότητα του αιτούντος άσυλο ή του πρόσφυγα και δεδομένου ότι έχει τουρκική ιθαγένεια, όπως ακριβώς και η σύζυγος και ο υιός του. Τέλος, η διοικητική περιφέρεια Bergstraße επισήμανε ότι η παραμονή του τέκνου Tekdemir στη Γερμανία επιτρεπόταν καθ’ όσον χρόνο διαρκούσε η διαδικασία παροχής ασύλου την οποία είχε κινήσει η μητέρα του.

19

Το τέκνο Tekdemir, εκπροσωπούμενο από τους γονείς του, άσκησε προσφυγή κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου.

20

Το αιτούν δικαστήριο εκτιμά ότι η υποχρέωση των ηλικίας κάτω των 16 ετών υπηκόων τρίτων κρατών να διαθέτουν άδεια διαμονής αποτελεί νέο περιορισμό, κατά την έννοια του άρθρου 13 της αποφάσεως 1/80.

21

Δεδομένου, όμως, ότι με την υποχρέωση αυτή επιδιώκεται η επίτευξη σκοπού απτομένου της αποτελεσματικής διαχειρίσεως των μεταναστευτικών ροών, το αιτούν δικαστήριο διερωτάται αν ο σκοπός αυτός συνιστά επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος δυνάμενο να δικαιολογήσει τον περιορισμό και, σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως, ποιες είναι οι ποιοτικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί επιτακτικός λόγος γενικού συμφέροντος σε συνάρτηση με τον σκοπό αυτόν.

22

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Verwaltungsgericht Darmstadt (διοικητικό πρωτοδικείο Darmstadt, Γερμανία) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

23

Με τα ερωτήματά του, τα οποία πρέπει να εξετασθούν από κοινού, το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινισθεί, κατ’ ουσίαν, αν το άρθρο 13 της αποφάσεως 1/80 έχει την έννοια ότι ο σκοπός που άπτεται της αποτελεσματικής διαχειρίσεως των μεταναστευτικών ροών αποτελεί επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος δυνάμενο να δικαιολογήσει εθνικό μέτρο, θεσπισθέν κατόπιν της θέσεως σε ισχύ της αποφάσεως αυτής στο οικείο κράτος μέλος, βάσει του οποίου επιβάλλεται στους ηλικίας κάτω των 16 ετών υπηκόους τρίτων κρατών η υποχρέωση να διαθέτουν άδεια διαμονής για την είσοδο και τη διαμονή στο κράτος μέλος αυτό και, σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως, αν το μέτρο αυτό έχει αναλογικό χαρακτήρα σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό.

24

Προκειμένου να δοθεί απάντηση στα ερωτήματα που υπέβαλε το αιτούν δικαστήριο, πρέπει να διακριβωθεί, πρώτον, αν το επίμαχο στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνικό μέτρο συνιστά νέο περιορισμό, κατά την έννοια του άρθρου 13 της αποφάσεως 1/80, όπως εκτιμά το αιτούν δικαστήριο.

25

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, η ρήτρα standstill του άρθρου 13 της αποφάσεως 1/80 απαγορεύει εν γένει τη θέσπιση οποιουδήποτε νέου εσωτερικού μέτρου που θα είχε ως σκοπό ή ως αποτέλεσμα να υπόκειται η εκ μέρους Τούρκου υπηκόου άσκηση του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων εντός κράτους μέλους σε όρους πιο περιοριστικούς εκείνων που ίσχυαν συναφώς κατά τον χρόνο θέσεως σε ισχύ της εν λόγω αποφάσεως στο οικείο κράτος μέλος (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2013, Demir, C‑225/12, EU:C:2013:725, σκέψη 33 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

26

Από την απόφαση του αιτούντος δικαστηρίου προκύπτει ότι, βάσει της εθνικής νομοθεσίας που ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της υποθέσεως της κύριας δίκης, οι υπήκοοι τρίτων κρατών, περιλαμβανομένων και των ηλικίας κάτω των 16 ετών, υποχρεούνται να έχουν άδεια διαμονής για να εισέρχονται και να διαμένουν στη Γερμανία. Ωστόσο, όσον αφορά τα τέκνα υπηκόων τρίτου κράτους τα οποία έχουν γεννηθεί στο κράτος μέλος αυτό και των οποίων ένας εκ των γονέων έχει άδεια διαμονής στη Γερμανία, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του τέκνου Tekdemir, η αρμόδια αρχή δύναται να χορηγήσει αυτεπαγγέλτως άδεια διαμονής στα τέκνα αυτά.

27

Από την απόφαση του αιτούντος δικαστηρίου προκύπτει επίσης ότι, βάσει της εθνικής νομοθεσίας που ίσχυε κατά τον χρόνο θέσεως σε ισχύ της αποφάσεως 1/80 στη Γερμανία, οι κάτω των 16 ετών υπήκοοι τρίτων κρατών απαλλάσσονταν από την υποχρέωση κατοχής αδείας διαμονής για την είσοδο και διαμονή στο κράτος μέλος αυτό. Βάσει της απαλλαγής αυτής, τα ανήλικα αυτά τέκνα είχαν δικαίωμα διαμονής και εξομοιώνονταν, ως εκ τούτου, με τους υπηκόους τρίτων κρατών οι οποίοι διέθεταν άδεια διαμονής. Η χρονική διάρκεια του ως άνω παρεχομένου δικαιώματος διαμονής των ανηλίκων αυτών τέκνων μπορούσε, πάντως, να περιορισθεί εκ των υστέρων από την αρμόδια αρχή κατά την άσκηση της εκ μέρους της εξουσίας εκτιμήσεως.

28

Αφού συνέκρινε την υφιστάμενη κατά τον χρόνο θέσεως σε ισχύ της αποφάσεως 1/80 εθνική νομοθεσία και την επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική νομοθεσία, το αιτούν δικαστήριο διαπίστωσε, χωρίς η Γερμανική Κυβέρνηση να αντικρούσει τη διαπίστωση αυτή, ότι οι προβλεπόμενες από τη δεύτερη αυτή νομοθεσία προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής στη Γερμανία των ηλικίας κάτω των 16 ετών υπηκόων τρίτων κρατών είναι αυστηρότερες από εκείνες που προέβλεπε η πρώτη νομοθεσία.

29

Επιπλέον, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι, μολονότι η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική νομοθεσία δεν διέπει ειδικώς την οικογενειακή επανένωση, δύναται εντούτοις να επηρεάσει την οικογενειακή επανένωση στην περίπτωση Τούρκου εργαζομένου, όπως ο πατέρας του τέκνου Tekdemir, εφόσον, όπως εν προκειμένω, η εφαρμογή της εν λόγω νομοθεσίας καθιστά δυσχερέστερη την επανένωση αυτή. Ούτε και αυτή η διαπίστωση αμφισβητείται από τη Γερμανική Κυβέρνηση.

30

Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική νομοθεσία κατέστησε αυστηρότερες τις προϋποθέσεις για την οικογενειακή επανένωση των Τούρκων εργαζομένων, όπως ο πατέρας του τέκνου Tekdemir, σε σχέση με τις υφιστάμενες κατά τον χρόνο θέσεως σε ισχύ στη Γερμανία της αποφάσεως 1/80.

31

Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να υπομνησθεί ότι, όπως προκύπτει από τη νομολογία του Δικαστηρίου, εθνική νομοθεσία που καθιστά αυστηρότερες τις προϋποθέσεις για την οικογενειακή επανένωση στην περίπτωση Τούρκων εργαζομένων οι οποίοι διαμένουν νομίμως στο οικείο κράτος μέλος, σε σχέση με τις εφαρμοστέες κατά τον χρόνο θέσεως σε ισχύ στο κράτος μέλος αυτό της αποφάσεως 1/80, αποτελεί νέο περιορισμό, κατά την έννοια του άρθρου 13 της αποφάσεως 1/80, της εκ μέρους αυτών των Τούρκων εργαζομένων ασκήσεως της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων στο εν λόγω κράτος μέλος (βλ., σχετικώς, απόφαση της 12ης Απριλίου 2016, Genc, C‑561/14, EU:C:2016:247, σκέψη 50).

32

Ως εκ τούτου, η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική νομοθεσία συνιστά νέο περιορισμό, κατά την έννοια του άρθρου 13 της αποφάσεως 1/80.

33

Το Δικαστήριο έχει κρίνει συναφώς ότι περιορισμός έχων ως σκοπό ή ως αποτέλεσμα να υπόκειται η εκ μέρους Τούρκου υπηκόου άσκηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων στην εθνική επικράτεια σε προϋποθέσεις πιο περιοριστικές από εκείνες που ίσχυαν κατά τον χρόνο θέσεως σε ισχύ της αποφάσεως 1/80 απαγορεύεται, εκτός αν καταλέγεται μεταξύ των περιορισμών που διαλαμβάνονται στο άρθρο 14 της αποφάσεως αυτής ή δικαιολογείται από επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος, είναι κατάλληλος να διασφαλίσει την επίτευξη του επιδιωκομένου θεμιτού σκοπού και δεν βαίνει πέραν του αναγκαίου για την επίτευξη του σκοπού αυτού μέτρου (απόφαση της 12ης Απριλίου 2016, Genc, C‑561/14, EU:C:2016:247, σκέψη 51 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

34

Εν προκειμένω, πρέπει να επισημανθεί ότι η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική νομοθεσία δεν καταλέγεται μεταξύ των περιορισμών που διαλαμβάνονται στο άρθρο 14 της αποφάσεως 1/80, καθόσον, όπως προκύπτει από την απόφαση του αιτούντος δικαστηρίου και τις παρατηρήσεις της Γερμανικής Κυβερνήσεως, με τη νομοθεσία αυτή επιδιώκεται η επίτευξη σκοπού απτομένου της αποτελεσματικής διαχειρίσεως των μεταναστευτικών ροών.

35

Κατά συνέπεια, πρέπει να διακριβωθεί, δεύτερον, αν η αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών συνιστά επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος δυνάμενο να δικαιολογήσει νέο περιορισμό, κατά την έννοια του άρθρου 13 της αποφάσεως 1/80, όπως υποστηρίζει η Γερμανική Κυβέρνηση.

36

Επισημαίνεται συναφώς η σημασία την οποία έχει κατά το δίκαιο της Ένωσης ο σκοπός της αποτελεσματικής διαχειρίσεως των μεταναστευτικών ροών, όπως προκύπτει από το άρθρο 79, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, το οποίο μνημονεύει ρητώς τον σκοπό αυτό μεταξύ των επιδιωκομένων με την κοινή μεταναστευτική πολιτική που αναπτύσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

37

Επιπλέον, διαπιστώνεται ότι ο σκοπός αυτός δεν αντιβαίνει ούτε στους σκοπούς του άρθρου 2, παράγραφος 1, της Συμφωνίας Συνδέσεως ούτε σε εκείνους που μνημονεύονται στις αιτιολογικές σκέψεις της αποφάσεως 1/80.

38

Εξάλλου, το Δικαστήριο έχει δεχθεί ότι ο σκοπός αποτροπής της παράνομης εισόδου και διαμονής αποτελεί επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος, όσον αφορά το άρθρο 13 της αποφάσεως 1/80 (βλ., σχετικώς, απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2013, Demir, C‑225/12, EU:C:2013:725, σκέψη 41).

39

Υπό τις συνθήκες αυτές, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 17 των προτάσεών του, ο σκοπός που άπτεται της αποτελεσματικής διαχειρίσεως των μεταναστευτικών ροών μπορεί να συνιστά επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος δυνάμενο να δικαιολογήσει νέο περιορισμό, κατά την έννοια του άρθρου 13 της αποφάσεως 1/80.

40

Τρίτον, πρέπει να εξετασθεί αν το επίμαχο στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνικό μέτρο είναι κατάλληλο να διασφαλίσει την επίτευξη του επιδιωκομένου σκοπού και αν υπερβαίνει το αναγκαίο για την επίτευξη του σκοπού αυτού μέτρο.

41

Όσον αφορά την καταλληλότητα του μέτρου αυτού ως προς τον επιδιωκόμενο σκοπό, η επιβολή στους κάτω των 16 ετών υπηκόους τρίτων κρατών υποχρεώσεως κατοχής αδείας διαμονής για την είσοδο και διαμονή στο οικείο κράτος μέλος καθιστά, βεβαίως, δυνατό τον έλεγχο της νομιμότητας της διαμονής των υπηκόων αυτών εντός του εν λόγω κράτους μέλους. Επομένως, καθόσον η αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών επιβάλλει έλεγχο των ροών αυτών, ένα τέτοιο μέτρο είναι κατάλληλο να διασφαλίσει την επίτευξη του εν λόγω σκοπού. Συνεπώς, δύναται, καταρχήν, να δικαιολογεί επιπλέον περιορισμό παρά τη ρήτρα standstill.

42

Όσον αφορά το ζήτημα αν το επίμαχο στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνικό μέτρο υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του επιδιωκομένου σκοπού, επισημαίνεται ότι, καταρχήν, η υποχρέωση των υπηκόων τρίτων κρατών, περιλαμβανομένων των ηλικίας κάτω των 16 ετών, να διαθέτουν άδεια διαμονής για να εισέρχονται και να διαμένουν στη Γερμανία δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτή καθαυτή δυσανάλογη προς τον επιδιωκόμενο σκοπό.

43

Ωστόσο, η αρχή της αναλογικότητας επιτάσσει επίσης οι όροι εφαρμογής της υποχρεώσεως αυτής να μην υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του επιδιωκομένου σκοπού.

44

Επισημαίνεται συναφώς ότι βάσει του άρθρου 33 του AufenthG παρέχεται στην αρμόδια αρχή ευρεία διακριτική ευχέρεια να αποφασίζει αν, υπό περιστάσεις όπως αυτές της υποθέσεως της κύριας δίκης, πρέπει να χορηγηθεί άδεια διαμονής ή όχι.

45

Εν προκειμένω, όπως προκύπτει από την απόφαση του αιτούντος δικαστηρίου, η διοικητική περιφέρεια Bergstraße, κάνοντας χρήση της εξουσίας εκτιμήσεως που διαθέτει, απέρριψε την αίτηση για τη χορήγηση αδείας διαμονής στο τέκνο Tekdemir, εκτιμώντας, αφενός, ότι ήταν δυνατό να απαιτήσει από αυτό να ενεργήσει εκ των υστέρων μέσω της διαδικασίας θεωρήσεως, μολονότι τούτο θα είχε αναπόφευκτα ως αποτέλεσμα τον, προσωρινό έστω, χωρισμό του προσφεύγοντος της κύριας δίκης και της μητέρας του από τον πατέρα του και σύζυγό της, αντιστοίχως, και, αφετέρου, ότι δεν θα ήταν παράλογο o πατέρας του τέκνου Tekdemir να συνεχίσει στην Τουρκία τον κοινό οικογενειακό και συζυγικό βίο με τον υιό και τη σύζυγό του.

46

Δεν αμφισβητείται, επομένως, ότι η εφαρμογή της επίμαχης στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνικής νομοθεσίας στην περίπτωση Τούρκου εργαζομένου, όπως ο πατέρας του τέκνου Tekdemir, έχει ως αποτέλεσμα να υποχρεώνει τον εργαζόμενο αυτό να επιλέξει μεταξύ της συνεχίσεως της μισθωτής δραστηριότητάς του στη Γερμανία, με αντίτιμο τη σοβαρή διατάραξη της οικογενειακής ζωής του, και της παραιτήσεως από τη συνέχιση της εν λόγω δραστηριότητας χωρίς να υφίσταται εγγύηση για την επαγγελματική επανένταξή του σε περίπτωση ενδεχόμενης επιστροφής από την Τουρκία.

47

Η Γερμανική Κυβέρνηση διευκρινίζει, όμως, ότι το εθνικό δίκαιο ουδόλως αποκλείει τη δυνατότητα οικογενειακής επανενώσεως του προσφεύγοντος της κύριας δίκης με τον πατέρα του, προβλέποντας υποχρέωση εκ των υστέρων κινήσεως διαδικασίας θεωρήσεως, στο πλαίσιο της οποίας δύναται να εξετασθεί το ζήτημα αν υφίστανται οι προϋποθέσεις αυτής της οικογενειακής επανενώσεως. Επομένως, ο προσφεύγων της κύριας δίκης θα πρέπει να κινήσει τη διαδικασία αυτή ευρισκόμενος στην Τουρκία, προκειμένου να του χορηγηθεί άδεια διαμονής ώστε να δύναται να εισέλθει και να διαμένει στη Γερμανία για λόγους οικογενειακής επανενώσεως.

48

Ωστόσο, ουδόλως προκύπτει από τη διαβιβασθείσα στο Δικαστήριο δικογραφία ότι μπορεί να γίνει δεκτό ότι, προκειμένου να ελέγχεται η νομιμότητα της διαμονής των κάτω των 16 ετών υπηκόων τρίτων κρατών εντός του οικείου κράτους μέλους και, κατά συνέπεια, να διασφαλίζεται η επίτευξη του σκοπού που άπτεται της αποτελεσματικής διαχειρίσεως των μεταναστευτικών ροών, απαιτείται τα τέκνα υπηκόων τρίτων κρατών, τα οποία έχουν γεννηθεί στο κράτος μέλος αυτό και διαμένουν εκεί νομίμως από της γεννήσεώς τους, να μεταβαίνουν στο τρίτο κράτος του οποίου έχουν την ιθαγένεια και να κινούν ευρισκόμενα σε αυτό το τρίτο κράτος διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας θα εξετασθούν οι ως άνω προϋποθέσεις.

49

Συναφώς, δεν υποστηρίχθηκε και, κατά μείζονα λόγο, δεν αποδείχθηκε ότι αποκλειστικώς και μόνον η αναχώρηση του προσφεύγοντος της κύριας δίκης από τη γερμανική επικράτεια και η εκ των υστέρων κίνηση διαδικασίας θεωρήσεως θα καθιστούσε δυνατό στην αρμόδια αρχή να εκτιμήσει τη νομιμότητα της διαμονής του για λόγους οικογενειακής επανενώσεως.

50

Αντιθέτως, ουδόλως μπορεί να γίνει δεκτό ότι η αρμόδια αρχή δεν διαθέτει ήδη όλα τα αναγκαία στοιχεία για να αποφανθεί επί του δικαιώματος διαμονής στη Γερμανία του προσφεύγοντος της κύριας δίκης για λόγους οικογενειακής επανενώσεως και ότι η αρμόδια αρχή δεν μπορεί να προβεί στον έλεγχο αυτό, αποτρέποντας την επέλευση των επιζήμιων συνεπειών που υπομνήσθηκαν στη σκέψη 46 της παρούσας αποφάσεως, στο πλαίσιο της διαδικασίας εκδόσεως της αποφάσεως που αφορά τη χορήγηση αδείας διαμονής βάσει του άρθρου 33 του AufenthG.

51

Επομένως, καθόσον, υπό περιστάσεις όπως αυτές της υποθέσεως της κύριας δίκης, η εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας έχει συνέπειες όπως οι προεκτεθείσες στη σκέψη 46 της παρούσας αποφάσεως, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η εφαρμογή αυτή είναι δυσανάλογη σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό.

52

Υπό τις συνθήκες αυτές, συνάγεται ότι, όσον αφορά το άρθρο 13 της αποφάσεως 1/80, οι όροι εφαρμογής της επιβληθείσας στους κάτω των 16 ετών υπηκόους τρίτων κρατών υποχρεώσεως κατοχής αδείας διαμονής για την είσοδο και διαμονή στο οικείο κράτος μέλος, όσον αφορά τα τέκνα τα οποία είναι υπήκοοι τρίτων κρατών, έχουν γεννηθεί στο οικείο κράτος μέλος και των οποίων ένας εκ των γονέων τους είναι Τούρκος εργαζόμενος που διαθέτει άδεια διαμονής εντός του κράτους μέλους αυτού, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του προσφεύγοντος της κύριας δίκης, υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του σκοπού που άπτεται της αποτελεσματικής διαχειρίσεως των μεταναστευτικών ροών.

53

Λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, στα ερωτήματα που υπέβαλε το αιτούν δικαστήριο πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 13 της αποφάσεως 1/80 έχει την έννοια ότι ο σκοπός που άπτεται της αποτελεσματικής διαχειρίσεως των μεταναστευτικών ροών μπορεί να συνιστά επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος δυνάμενο να δικαιολογήσει εθνικό μέτρο, θεσπισθέν κατόπιν της θέσεως σε ισχύ της αποφάσεως αυτής στο οικείο κράτος μέλος, βάσει του οποίου επιβάλλεται στους ηλικίας κάτω των 16 ετών υπηκόους τρίτων κρατών η υποχρέωση να διαθέτουν άδεια διαμονής για την είσοδο και τη διαμονή στο κράτος μέλος αυτό. Ωστόσο, ένα τέτοιο μέτρο είναι δυσανάλογο σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό καθόσον οι όροι εφαρμογής του όσον αφορά τα τέκνα τα οποία είναι υπήκοοι τρίτου κράτους, έχουν γεννηθεί στο οικείο κράτος μέλος και των οποίων ένας εκ των γονέων τους είναι Τούρκος εργαζόμενος που διαμένει νομίμως στο κράτος μέλος αυτό, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του προσφεύγοντος της κύριας δίκης, υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του επιδιωκομένου σκοπού.

54

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (πρώτο τμήμα) αποφαίνεται:

Το άρθρο 13 της αποφάσεως 1/80 του Συμβουλίου Συνδέσεως, της 19ης Σεπτεμβρίου 1980, σχετικά με την προώθηση της συνδέσεως, που επισυνάφθηκε στη Συμφωνία Συνδέσεως μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Τουρκίας, η οποία υπογράφηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1963 στην Άγκυρα από τη Δημοκρατία της Τουρκίας, αφενός, και από τα κράτη μέλη της ΕΟΚ και την Κοινότητα, αφετέρου, και η οποία συνάφθηκε, εγκρίθηκε και επικυρώθηκε εξ ονόματος της Κοινότητας με την απόφαση 64/732/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 23ης Δεκεμβρίου 1963, έχει την έννοια ότι ο σκοπός που άπτεται της αποτελεσματικής διαχειρίσεως των μεταναστευτικών ροών μπορεί να συνιστά επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος δυνάμενο να δικαιολογήσει εθνικό μέτρο, θεσπισθέν κατόπιν της θέσεως σε ισχύ της αποφάσεως αυτής στο οικείο κράτος μέλος, βάσει του οποίου επιβάλλεται στους ηλικίας κάτω των 16 ετών υπηκόους τρίτων κρατών η υποχρέωση να διαθέτουν άδεια διαμονής για την είσοδο και τη διαμονή στο κράτος μέλος αυτό.

Ωστόσο, ένα τέτοιο μέτρο είναι δυσανάλογο σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό καθόσον οι όροι εφαρμογής του όσον αφορά τα τέκνα τα οποία είναι υπήκοοι τρίτου κράτους, έχουν γεννηθεί στο οικείο κράτος μέλος και των οποίων ένας εκ των γονέων τους είναι Τούρκος εργαζόμενος που διαμένει νομίμως στο κράτος μέλος αυτό, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του προσφεύγοντος της κύριας δίκης, υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη του σκοπού αυτού.