ΑΠΌΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΊΟΥ (έκτο τμήμα)

της 8ης Σεπτεμβρίου 2016 ( *1 )

«Προδικαστική παραπομπή — Σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Οδηγία 2003/87/ΕΚ — Άρθρο 10α — Μέθοδος δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής — Υπολογισμός του ενιαίου διατομεακού διορθωτικού συντελεστή — Απόφαση 2013/448/ΕΕ — Άρθρο 4 — Παράρτημα II — Κύρος — Καθορισμός του δείκτη αναφοράς προϊόντος για το θερμό μέταλλο — Απόφαση 2011/278/ΕΕ — Παράρτημα I — Κύρος — Άρθρο 3, στοιχείο γʹ — Άρθρο 7 — Άρθρο 10, παράγραφοι 1 έως 3 και 8 — Παράρτημα IV — Δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για την κατανάλωση και την εξαγωγή θερμότητας — Θερμότητα μετρήσιμη που εξάγεται σε νοικοκυριά — Απαγόρευση της διπλής μετρήσεως των εκπομπών και της διπλής κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής»

Στην υπόθεση C-180/15,

με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Nacka Tingsrätt — Mark- och miljödomstolen (τμήμα υποθέσεων ακινήτων και περιβαλλοντικών υποθέσεων του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου της Nacka, Σουηδία) με απόφαση της 16ης Απριλίου 2015, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 21 Απριλίου 2015, στο πλαίσιο της δίκης

Borealis AB,

Kubikenborg Aluminum AB,

Yara AB,

SSAB EMEA AB,

Lulekraft AB,

Värmevärden i Nynäshamn AB,

Cementa AB,

Höganäs Sweden AB

κατά

Naturvårdsverket,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα),

συγκείμενο από τους A. Arabadjiev, πρόεδρο τμήματος, J.-C. Bonichot (εισηγητή) και E. Regan, δικαστές,

γενική εισαγγελέας: E. Sharpston

γραμματέας: A. Calot Escobar

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:

—	οι Borealis AB, Kubikenborg Aluminum AB και Yara AB, εκπροσωπούμενες από τον M. Tagaeus, advokat, και την J. Nilsson, jur. kand.,

—	η SSAB EMEA AB και η Lulekraft AB, εκπροσωπούμενες από τον R. Setterlid, advokat,

—	η Värmevärden i Nynäshamn AB, εκπροσωπούμενη από τον M. Hägglöf, advokat,

—	η Γερμανική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον T. Henze και την K. Petersen,

—	η Ολλανδική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τις M. Bulterman και C. Schillemans,

—	η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους E. White και K. Mifsud‑Bonnici, επικουρούμενους από τον M. Johansson, advokat,

κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τη γενική εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

H αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά, πρώτον, το κύρος του άρθρου 15, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278/ΕΕ της Επιτροπής, της 27ης Απριλίου 2011, σχετικά με τον καθορισμό ενωσιακών μεταβατικών κανόνων για την εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής κατ’ εφαρμογή του άρθρου 10α της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (EE 2011, L 130, σ. 1), δεύτερον, το κύρος του άρθρου 4 και του παραρτήματος II της αποφάσεως 2013/488/ΕΕ της Επιτροπής, της 5ης Σεπτεμβρίου 2013, σχετικά με τα εθνικά μέτρα εφαρμογής για τη μεταβατική δωρεάν κατανομή των δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου σύμφωνα με το άρθρο 11, παράγραφος 3, της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ 2013, L 240, σ. 27), τρίτον, την ερμηνεία του άρθρου 10α, παράγραφοι 1, 2, 4 και 5, της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ 2003, L 275, σ. 32), όπως έχει τροποποιηθεί με την οδηγία 2009/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009 (ΕΕ 2009, L 140, σ. 63) (στο εξής: οδηγία 2003/87), και, τέλος, την ερμηνεία του άρθρου 3, στοιχείο γʹ, και του άρθρου 10, παράγραφοι 3 και 8, καθώς και του παραρτήματος IV της αποφάσεως 2011/278.

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ, αφενός, πλειόνων φορέων εκμεταλλεύσεως εγκαταστάσεων που παράγουν αέρια του θερμοκηπίου, και συγκεκριμένα των Borealis AB, Kubikenborg Aluminium AB, Yara AB, SSAB EMEA AB, Lulekraft AB, Värmevärden i Nynäshamn AB, Cementa AB και Höganäs Sweden AB, και, αφετέρου, της Naturvårdsverket (Υπηρεσίας προστασίας του περιβάλλοντος, Σουηδία), με αντικείμενο τη νομιμότητα της αποφάσεως που εξέδωσε η υπηρεσία αυτή στις 21 Νοεμβρίου 2013 (στο εξής: απόφαση της 21ης Νοεμβρίου 2013), σχετικά με την οριστική κατανομή των δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου (στο εξής: δικαιώματα εκπομπής) από το 2013 έως το 2020, κατόπιν εφαρμογής του ενιαίου διατομεακού διορθωτικού συντελεστή που προβλέπεται στο άρθρο 10α, παράγραφος 5, της οδηγίας 2003/87 (στο εξής: διορθωτικός συντελεστής).

Το νομικό πλαίσιο

Η οδηγία 2003/87

Το άρθρο 1 της οδηγίας 2003/87 προβλέπει τα ακόλουθα:

«Η παρούσα οδηγία καθιερώνει ένα σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας (“κοινοτικό σύστημα”) προκειμένου να προωθήσει τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τρόπο αποδοτικό από πλευράς κόστους και οικονομικώς αποτελεσματικό.

Η παρούσα οδηγία προβλέπει επίσης την κλιμάκωση των μειώσεων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου ώστε να συνεισφέρει στα επίπεδα μειώσεων που θεωρούνται επιστημονικώς απαραίτητα για την αποφυγή της επικίνδυνης αλλαγής του κλίματος.

[...]»

Το άρθρο 3 της εν λόγω οδηγίας έχει ως εξής:

«Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

α)	“δικαίωμα”: δικαίωμα εκπομπών ενός τόνου ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα κατά τη διάρκεια καθορισμένης περιόδου, το οποίο ισχύει μόνον για τους σκοπούς της τήρησης των απαιτήσεων της παρούσας οδηγίας και το οποίο μπορεί να μεταβιβάζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας·

β)	“εκπομπές”: η απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα αερίων θερμοκηπίου από πηγές μιας εγκατάστασης ή η απελευθέρωση από αεροσκάφος που εκτελεί δραστηριότητα του παραρτήματος Ι των προσδιοριζόμενων σε σχέση με τη δραστηριότητα αυτή αερίων·

[...]

ε)

“εγκατάσταση”: σταθερή τεχνική μονάδα όπου διεξάγονται μία ή περισσότερες δραστηριότητες απαριθμούμενες στο παράρτημα Ι και οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες άμεσα σχετιζόμενες με αυτές, οι οποίες συνδέονται, τεχνικώς, με τις διεξαγόμενες δραστηριότητες στο συγκεκριμένο τόπο και θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις στις εκπομπές και τη ρύπανση·

[...]

στ)	“φορέας εκμετάλλευσης”: κάθε πρόσωπο το οποίο εκμεταλλεύεται ή διευθύνει την εγκατάσταση ή, όπου αυτό προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία, στο οποίο έχουν μεταβιβασθεί αποφασιστικές οικονομικές εξουσίες όσον αφορά την τεχνική λειτουργία της εγκατάστασης·

[...]

κ)	Με τον όρο “καύση” νοείται κάθε οξείδωση καυσίμων, ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η παραγόμενη από τη διαδικασία αυτήν θερμότητα ή ηλεκτρική ή μηχανική ενέργεια και οποιεσδήποτε άλλες άμεσα συνδεόμενες δραστηριότητες, περιλαμβανομένου του καθαρισμού απαερίων·

κα)	Με τον όρο “παραγωγός ηλεκτρικού ρεύματος” νοείται μια εγκατάσταση η οποία, από την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2005, παράγει ηλεκτρικό ρεύμα για πώληση σε τρίτους και δεν έχει δραστηριότητα περιλαμβανόμενη στο παράρτημα Ι, με εξαίρεση την “καύση καυσίμων”.»

Το άρθρο 10α της οδηγίας 2003/87, με τίτλο «Μεταβατικοί κοινοτικοί κανόνες για εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή», ορίζει τα εξής:

«1. Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2010, η Επιτροπή πρέπει να υιοθετήσει πλήρως εναρμονισμένα μέτρα εφαρμογής που θα ισχύουν σε ολόκληρη την Κοινότητα για την κατανομή των δικαιωμάτων που αναφέρονται στις παραγράφους 4, 5, 7 και 12, συμπεριλαμβανομένων και όλων των αναγκαίων διατάξεων για την εναρμονισμένη εφαρμογή της παραγράφου 19.

[...]

Τα μέτρα που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο καθορίζουν, στον βαθμό που αυτό είναι εφικτό, κοινοτικής εμβέλειας εκ των προτέρων δείκτες αναφοράς, ούτως ώστε να διασφαλίσουν ότι η κατανομή πραγματοποιείται κατά τρόπο που παρέχει κίνητρα για μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τεχνικές αποδοτικές, λαμβάνοντας υπόψη τις αποδοτικότερες τεχνικές, υποκατάστατα, εναλλακτικές διαδικασίες παραγωγής, υψηλής απόδοσης συμπαραγωγή ενεργείας, αποδοτική ανάκτηση ενεργείας από απαέρια, χρήση βιομάζας και δέσμευση και αποθήκευση CO2, όπου διατίθενται τέτοιου είδους εγκαταστάσεις, καθώς και ότι δεν παρέχουν κίνητρα για αύξηση των εκπομπών. Δεν πραγματοποιείται δωρεάν κατανομή σε κανέναν παραγωγό ηλεκτρικής ενεργείας, εκτός από τις περιπτώσεις που εμπίπτουν στο άρθρο 10γ και για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από απαέρια.

Για κάθε κλάδο και επιμέρους κλάδο, ο δείκτης αναφοράς καθορίζεται κατά κανόνα για τα προϊόντα και όχι για την ισχύ, ούτως ώστε να μεγιστοποιούνται οι μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και η εξοικονόμηση ενεργειακής απόδοσης στο σύνολο της παραγωγικής διαδικασίας του εμπλεκομένου κλάδου ή επιμέρους κλάδου.

Κατά τον προσδιορισμό των αρχών για τον εκ των προτέρων καθορισμό των δεικτών αναφοράς σε μεμονωμένους τομείς και υποτομείς, η Επιτροπή πραγματοποιεί διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των ενδιαφερομένων τομέων και υποτομέων.

[...]

2. Κατά τον προσδιορισμό των αρχών για τον καθορισμό των εκ των προτέρων δεικτών αναφοράς σε μεμονωμένους κλάδους ή επιμέρους κλάδους, ως σημείο αφετηρίας λαμβάνεται η μέση επίδοση των 10 % αποδοτικότερων εγκαταστάσεων σε έναν κλάδο ή επιμέρους κλάδο στην Κοινότητα κατά την περίοδο 2007-2008. Η Επιτροπή διαβουλεύεται με τους συναφείς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των ενδιαφερομένων τομέων και υποτομέων.

Οι κανονισμοί που έχουν εκδοθεί βάσει των άρθρων 14 και 15, θεσπίζουν εναρμονισμένους κανόνες εποπτείας, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης των σχετιζόμενων με την παραγωγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με σκοπό τον εκ των προτέρων καθορισμό δεικτών αναφοράς.

3. Με την επιφύλαξη των παραγράφων 4 και 8, και παρά το άρθρο 10γ, δεν παρέχεται δωρεάν κατανομή σε παραγωγούς ηλεκτρικού ρεύματος, σε εγκαταστάσεις δέσμευσης, σε αγωγούς μεταφοράς ή σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης CO2.

4. Δωρεάν κατανομή παρέχεται στην αστική τηλεθέρμανση καθώς και στη συμπαραγωγή υψηλής αποδοτικότητας όπως ορίζεται στην οδηγία 2004/8/ΕΚ για την οικονομικώς δικαιολογημένη ζήτηση, όσον αφορά την παραγωγή θέρμανσης ή ψύξης. Κάθε έτος μετά το 2013, η συνολική κατανομή σε τέτοιες εγκαταστάσεις παραγωγής θερμότητας προσαρμόζεται βάσει του γραμμικού συντελεστή που αναφέρεται στο άρθρο 9.

5. Η μέγιστη ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων που συνιστά τη βάση υπολογισμού των κατανομών σε εγκαταστάσεις οι οποίες δεν καλύπτονται από την παράγραφο 3 και δεν είναι νεοεισερχόμενες, δεν υπερβαίνει:

α)

τη συνολική ετήσια κοινοτική ποσότητα, όπως καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 9, πολλαπλασιαζόμεν[η] επί το μερίδιο των εκπομπών από εγκαταστάσεις που δεν καλύπτονται από την παράγραφο 3 στο μέσο σύνολο ελεγμένων εκπομπών κατά την περίοδο 2005 έως 2007 από εγκαταστάσεις που καλύπτονταν από το κοινοτικό σύστημα κατά την περίοδο 2008 έως 2012 και

β)	το σύνολο των μέσων ετησίων ελεγμένων εκπομπών των εγκαταστάσεων στην περίοδο 2005 έως 2007 που περιλαμβάνονται στο κοινοτικό πρόγραμμα μόνο από το 2013 και εφεξής και δεν καλύπτονται από την παράγραφο 3, προσαρμοσμένων με τον γραμμικό συντελεστή που αναφέρεται στο άρθρο 9.

Όταν είναι αναγκαίο, εφαρμόζεται ένας ενιαίος διατομεακός διορθωτικός συντελεστής.

[...]

11. Με την επιφύλαξη του άρθρου 10β, η ποσότητα των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων δυνάμει των παραγράφων 4 έως 7 του παρόντος άρθρου για το 2013 αντιστοιχεί σε 80 % της ποσότητας που καθορίζεται σύμφωνα με τα μέτρα που αναφέρονται στην παράγραφο 1. Στη συνέχεια, η δωρεάν κατανομή μειώνεται ισόποσα ετησίως έως ότου φτάσει στο 30 % το 2020 με στόχο να καταστεί μηδενική το 2027.

[...]»

Η απόφαση 2011/278

Η αιτιολογική σκέψη 8 της αποφάσεως 2011/278 έχει ως εξής:

«Για τον προσδιορισμό των τιμών των δεικτών αναφοράς, η Επιτροπή χρησιμοποίησε ως σημείο αφετηρίας τον αριθμητικό μέσο όρο των επιδόσεων στο πεδίο των αερίων του θερμοκηπίου του 10 % των εγκαταστάσεων που είχε την υψηλότερη ως προς τα αέρια του θερμοκηπίου απόδοση το 2007 και το 2008, για το οποίο έχουν συλλεχθεί δεδομένα. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 10α, παράγραφος 1, της οδηγίας [2003/87], η Επιτροπή εξέτασε, για όλους τους τομείς για τους οποίους προβλέπεται δείκτης αναφοράς προϊόντος στο παράρτημα I —βασιζόμενη σε συμπληρωματικές πληροφορίες από διάφορες πηγές και σε ειδική μελέτη, στο πλαίσιο της οποίας αναλύθηκαν οι αποδοτικότερες τεχνικές και το δυναμικό μείωσης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο— το κατά πόσον η συγκεκριμένη αφετηρία αντικατοπτρίζει επαρκώς τις αποδοτικότερες τεχνικές, υποκατάστατα, εναλλακτικές διαδικασίες παραγωγής, την υψηλής απόδοσης συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας-θερμότητας, την αποδοτική ανάκτηση ενέργειας από απαέρια, τη χρήση βιομάζας και τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, όπου διατίθενται τέτοιου είδους εγκαταστάσεις. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον προσδιορισμό των τιμών των δεικτών αναφοράς συλλέχθηκαν από ευρύ φάσμα πηγών, προκειμένου να καλυφθεί ο μέγιστος δυνατός αριθμός εγκαταστάσεων που παρήγαγαν προϊόντα καλυπτόμενα από δείκτη αναφοράς προϊόντος το 2007 και το 2008. Πρώτον, συλλέχθηκαν δεδομένα για τις επιδόσεις στο πεδίο των αερίων του θερμοκηπίου εγκαταστάσεων που υπάγονται στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής [...] και παράγουν προϊόντα καλυπτόμενα από δείκτη αναφοράς προϊόντος, από ή εξ ονόματος των αντίστοιχων ευρωπαϊκών κλαδικών οργανώσεων βάσει καθορισμένων κανόνων, των λεγόμενων “εγχειριδίων κανόνων κλάδου”. Για τα εν λόγω εγχειρίδια κανόνων, η Επιτροπή παρέσχε καθοδήγηση παραπέμποντας στα κριτήρια ποιότητας και εξακρίβωσης που ισχύουν για τα δεδομένα συγκριτικής αξιολόγησης για το [κοινό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής]. Δεύτερον, για τη συμπλήρωση της συλλογής δεδομένων από τις ευρωπαϊκές κλαδικές οργανώσεις κλάδων, σύμβουλοι συνέλεξαν δεδομένα εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από εγκαταστάσεις που δεν καλύπτονται από τα δεδομένα των κλάδων. Επίσης, δεδομένα και αναλύσεις παρασχέθηκαν και από αρμόδιες αρχές των κρατών μελών.»

Στην αιτιολογική σκέψη 11 της εν λόγω αποφάσεως εκτίθενται τα εξής:

«Εάν δεν υπήρχαν δεδομένα ή τα υπάρχοντα δεδομένα δεν είχαν συλλεχθεί σύμφωνα με τη μέθοδο συγκριτικής αξιολόγησης, για τη συναγωγή των τιμών των δεικτών αναφοράς χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες σχετικά με τα σημερινά επίπεδα εκπομπών και κατανάλωσης και με τις αποδοτικότερες τεχνικές, οι οποίες προέρχονται κυρίως από τα έγγραφα αναφοράς για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (ΒREF) που καταρτίζονται σύμφωνα με την οδηγία 2008/1/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιανουαρίου 2008, σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης [(ΕΕ 2008, L 24, σ. 8)]. Ειδικότερα, λόγω έλλειψης δεδομένων σχετικά με την επεξεργασία απαερίων, τις εξαγωγές θερμότητας και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, οι τιμές των δεικτών αναφοράς προϊόντος για τον οπτάνθρακα και το θερμό μέταλλο προέκυψαν από υπολογισμούς των άμεσων και έμμεσων εκπομπών βάσει πληροφοριών σχετικά με τις οικείες ενεργειακές ροές, που παρέχουν τα σχετικά ΒREF, και των προκαθορισμένων συντελεστών εκπομπών, που παρατίθενται στην απόφαση 2007/589/ΕΚ της Επιτροπής, της 18ης Ιουλίου 2007, περί θεσπίσεως κατευθυντηρίων γραμμών για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατ’ εφαρμογή της οδηγίας [2003/87 (ΕΕ 2007, L 229, σ. 1)]. [...]»

Η αιτιολογική σκέψη 12 της ίδιας αποφάσεως έχει ως εξής:

«Εάν δεν είναι εφικτή η συναγωγή δείκτη αναφοράς προϊόντος, αλλά υπάρχουν αέρια του θερμοκηπίου επιλέξιμα για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, τα εν λόγω δικαιώματα πρέπει να κατανέμονται βάσει γενικών εφεδρικών προσεγγίσεων. Για τη μεγιστοποίηση των μειώσεων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της εξοικονόμησης ενέργειας, τουλάχιστον για μέρη των σχετικών διεργασιών παραγωγής, αναπτύχθηκε ιεραρχική κατάταξη τριών εφεδρικών προσεγγίσεων. Ο δείκτης αναφοράς θερμότητας εφαρμόζεται σε διεργασίες με κατανάλωση θερμότητας, όταν χρησιμοποιείται μετρήσιμος θερμοφορέας. Ο δείκτης αναφοράς καυσίμου εφαρμόζεται όταν καταναλώνεται μη μετρήσιμη ενέργεια. [...]»

Κατά την αιτιολογική σκέψη 18 της αποφάσεως 2011/278:

«Για την αποφυγή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς διοξειδίου του άνθρακα, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι δεν γίνεται διπλή προσμέτρηση ούτε διπλή κατανομή κατά τον καθορισμό των δικαιωμάτων που πρόκειται να κατανεμηθούν στις επιμέρους εγκαταστάσεις. [...]»

Η αιτιολογική σκέψη 32 της εν λόγω αποφάσεως έχει ως εξής:

«Ενδείκνυται επίσης να συνεκτιμώνται στους δείκτες αναφοράς προϊόντος η αποδοτική ανάκτηση ενέργειας από απαέρια και οι εκπομπές που σχετίζονται με τη χρήση τους. Για τον σκοπό αυτό, στον προσδιορισμό των τιμών των δεικτών αναφοράς για προϊόντα κατά την παραγωγή των οποίων σχηματίζονται απαέρια, ελήφθη υπόψη σε μεγάλο βαθμό η περιεκτικότητα των εν λόγω απαερίων σε άνθρακα. Όταν απαέρια εξάγονται από τη διεργασία παραγωγής εκτός των ορίων συστήματος του οικείου δείκτη αναφοράς προϊόντος και υποβάλλονται σε καύση για την παραγωγή θερμότητας εκτός των ορίων συστήματος μιας διεργασίας που καλύπτεται από δείκτη αναφοράς, όπως ορίζεται στο παράρτημα I, οι σχετικές εκπομπές πρέπει να λαμβάνονται υπόψη με την κατανομή πρόσθετων δικαιωμάτων εκπομπής βάσει του δείκτη αναφοράς θερμότητας ή καυσίμου. Με γνώμονα τη γενική αρχή σύμφωνα με την οποία δεν πρέπει να κατανέμονται δωρεάν δικαιώματα εκπομπής σε σχέση με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, για την αποφυγή αδικαιολόγητων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας που παρέχεται σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις και λαμβάνοντας υπόψη την εγγενή τιμή του διοξειδίου του άνθρακα στην ηλεκτρική ενέργεια, είναι σκόπιμο, όταν εξάγονται απαέρια από τη διεργασία παραγωγής εκτός των ορίων συστήματος του οικείου δείκτη αναφοράς προϊόντος και υποβάλλονται σε καύση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, να μην κατανέμονται πρόσθετα δικαιώματα πέραν του μεριδίου της περιεκτικότητας των απαερίων σε άνθρακα που έχει συνεκτιμηθεί στον σχετικό δείκτη αναφοράς προϊόντος.»

Το άρθρο 3 της αποφάσεως 2011/278 προβλέπει τα ακόλουθα:

«Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

[...]

β)	“υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς προϊόντος”: οι εισροές, οι εκροές και οι αντίστοιχες εκπομπές, που σχετίζονται με την παραγωγή ενός προϊόντος για το οποίο καθορίζεται δείκτης αναφοράς στο παράρτημα Ι·

γ)

“υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς θερμότητας”: οι εισροές, οι εκροές και οι αντίστοιχες εκπομπές, οι οποίες δεν καλύπτονται από υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς προϊόντος και σχετίζονται με την παραγωγή ή την εισαγωγή από εγκατάσταση ή άλλη οντότητα υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης, ή και τα δύο, μετρήσιμης θερμότητας, που είτε:

—	καταναλώνεται εντός των ορίων της εγκατάστασης για την παραγωγή προϊόντων, για την παραγωγή άλλης μηχανικής ενέργειας πλην της χρησιμοποιούμενης για ηλεκτροπαραγωγή, και για θέρμανση ή ψύξη, με εξαίρεση την κατανάλωση για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είτε

—	εξάγεται σε εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης, εξαιρούμενων των εξαγωγών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας·

δ)

“υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς καυσίμου”: οι εισροές, οι εκροές και οι αντίστοιχες εκπομπές, οι οποίες δεν καλύπτονται από υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς προϊόντος και σχετίζονται με την παραγωγή μη μετρήσιμης θερμότητας, με καύση καυσίμου, που καταναλώνεται για την παραγωγή προϊόντων, για την παραγωγή άλλης μηχανικής ενέργειας πλην της χρησιμοποιούμενης για ηλεκτροπαραγωγή, και για θέρμανση ή ψύξη, με εξαίρεση την κατανάλωση για ηλεκτροπαραγωγή, συμπεριλαμβανομένων των πυρσών ασφαλείας·

ε)

“μετρήσιμη θερμότητα”: καθαρή ροή θερμότητας, η οποία μεταφέρεται μέσω αναγνωρίσιμων αγωγών ή σωλήνων με τη βοήθεια μέσου μεταφοράς της θερμότητας, όπως, ειδικότερα, ατμός, θερμός αέρας, νερό, πετρέλαιο, ρευστά μέταλλα και άλατα, και για την οποία έχει εγκατασταθεί ή μπορεί να εγκατασταθεί θερμιδόμετρο·

[...]

ζ)	“μη μετρήσιμη θερμότητα”: κάθε άλλη θερμότητα εκτός της μετρήσιμης·

η)

“υποεγκατάσταση εκπομπών διεργασίας”: οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που απαριθμούνται στο παράρτημα I της οδηγίας [2003/87], εκτός του διοξειδίου του άνθρακα, και προκύπτουν εκτός των ορίων συστήματος ενός δείκτη αναφοράς προϊόντος που περιλαμβάνεται στο παράρτημα I ή οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα οι οποίες προκύπτουν εκτός των ορίων συστήματος ενός δείκτη αναφοράς προϊόντος που περιλαμβάνεται στο παράρτημα I ως αποτέλεσμα των ακόλουθων δραστηριοτήτων, διαζευκτικά, και οι εκπομπές που οφείλονται στην καύση ατελώς οξειδωμένου άνθρακα, ο οποίος έχει παραχθεί μέσω των κάτωθι δραστηριοτήτων, με σκοπό την παραγωγή θερμότητας, μετρήσιμης ή μη, ή ηλεκτρικής ενέργειας, υπό τον όρο ότι αφαιρούνται οι εκπομπές που θα προέκυπταν από την καύση ποσότητας φυσικού αερίου ισοδύναμης με το ενεργειακό περιεχόμενο του καιόμενου ατελώς οξειδωμένου άνθρακα:

[...]

ιζ)	“νοικοκυριό”: οικιστική μονάδα στην οποία άτομα προβαίνουν σε χωριστές ή συλλογικές ρυθμίσεις για τον εφοδιασμό τους με μετρήσιμη θερμότητα·

[...]».

Το άρθρο 6 της αποφάσεως 2011/278 ορίζει τα εξής:

«1. Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης, τα κράτη μέλη διαιρούν κάθε εγκατάσταση που είναι επιλέξιμη για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής βάσει του άρθρου 10α της οδηγίας 2003/87/ΕΚ σε μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες υποεγκαταστάσεις, όπως απαιτείται:

α)	υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς προϊόντος·

β)	υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς θερμότητας·

γ)	υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς καυσίμου·

δ)	υποεγκατάσταση εκπομπών διεργασίας.

Οι υποεγκαταστάσεις αντιστοιχούν, στο μέτρο του δυνατού, σε υλικά τμήματα της εγκατάστασης.

[…]»

2. Το άθροισμα των εισροών, εκροών και εκπομπών κάθε υποεγκατάστασης δεν υπερβαίνει τις εισροές, εκροές και συνολικές εκπομπές της εγκατάστασης.»

Το άρθρο 7 της εν λόγω αποφάσεως προβλέπει τα εξής:

«1. Για κάθε κατεστημένη εγκατάσταση η οποία είναι επιλέξιμη για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής κατ’ εφαρμογή του άρθρου 10α της οδηγίας [2003/87], συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων που λειτουργούν μόνο περιστασιακά, και ειδικότερα, των εγκαταστάσεων που διατηρούνται σε εφεδρεία ή σε ετοιμότητα και εκείνων που λειτουργούν βάσει εποχιακού προγραμματισμού, τα κράτη μέλη συλλέγουν από τον φορέα εκμετάλλευσης, για όλα τα έτη της περιόδου από την 1η Ιανουαρίου 2005 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2008 ή, κατά περίπτωση, από την 1η Ιανουαρίου 2009 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2010, κατά τα οποία η εγκατάσταση λειτουργούσε, όλες τις σχετικές πληροφορίες και τα δεδομένα που αφορούν κάθε παράμετρο του παραρτήματος IV.

2. Τα κράτη μέλη συλλέγουν δεδομένα για κάθε υποεγκατάσταση χωριστά. Εάν είναι απαραίτητο, τα κράτη μέλη μπορεί να απαιτήσουν από τον φορέα εκμετάλλευσης να υποβάλει περισσότερα δεδομένα.

[...]

7. Τα κράτη μέλη απαιτούν από τους φορείς εκμετάλλευσης να υποβάλλουν πλήρη και συνεπή μεταξύ τους δεδομένα και να εξασφαλίζουν ότι δεν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη μεταξύ υποεγκαταστάσεων ούτε διπλή προσμέτρηση. Τα κράτη μέλη μεριμνούν, ειδικότερα, ώστε οι φορείς εκμετάλλευσης να επιδεικνύουν τη δέουσα επιμέλεια και να υποβάλλουν δεδομένα τα οποία εμφανίζουν τη μέγιστη εφικτή ακρίβεια, ώστε να είναι δυνατή η εύλογη βεβαιότητα για την αρτιότητα των δεδομένων.

[...]»

Το άρθρο 10 της αποφάσεως 2011/278, το οποίο φέρει τον τίτλο «Κατανομή σε επίπεδο εγκατάστασης», προβλέπει τα εξής:

«1. Βάσει των δεδομένων που έχουν συλλεχθεί σύμφωνα με το άρθρο 7, τα κράτη μέλη υπολογίζουν, για κάθε έτος, τον αριθμό των δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν, από το 2013 και έπειτα, σε κάθε κατεστημένη εγκατάσταση στην επικράτειά τους σύμφωνα με τις παραγράφους 2 έως 8.

2. Για τον υπολογισμό αυτό, τα κράτη μέλη προσδιορίζουν πρώτα τον προκαταρκτικό ετήσιο αριθμό δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για κάθε υποεγκατάσταση χωριστά ως εξής:

α)

για κάθε υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς προϊόντος, ο προκαταρκτικός ετήσιος αριθμός δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για δεδομένο έτος αντιστοιχεί στο γινόμενο της τιμής του εν λόγω δείκτη αναφοράς προϊόντος, που αναφέρεται στο παράρτημα I, επί το σχετικό ιστορικό επίπεδο δραστηριότητας που συνδέεται με προϊόν·

β)

για:

την υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς θερμότητας, ο προκαταρκτικός ετήσιος αριθμός δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για δεδομένο έτος αντιστοιχεί στο γινόμενο της τιμής του δείκτη αναφοράς θερμότητας για μετρήσιμη θερμότητα, που αναφέρεται στο παράρτημα I, επί το ιστορικό επίπεδο δραστηριότητας που σχετίζεται με θερμότητα για την κατανάλωση μετρήσιμης θερμότητας,

ii)

την υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς καυσίμου, ο προκαταρκτικός ετήσιος αριθμός δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για δεδομένο έτος αντιστοιχεί στο γινόμενο της τιμής του δείκτη αναφοράς καυσίμου, που αναφέρεται στο παράρτημα I, επί το ιστορικό επίπεδο δραστηριότητας που σχετίζεται με καύσιμο για το καύσιμο που καταναλώθηκε,

iii)	την υποεγκατάσταση εκπομπών διεργασίας, ο προκαταρκτικός ετήσιος αριθμός δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για ένα δεδομένο έτος αντιστοιχεί στο γινόμενο του ιστορικού επιπέδου δραστηριότητας που σχετίζεται με διεργασία επί τον συντελεστή 0,9700.

3. Στον βαθμό που η μετρήσιμη θερμότητα εξάγεται σε νοικοκυριά και ο προκαταρκτικός αριθμός ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής που υπολογίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 2, στοιχείο βʹ, σημείο i, για το 2013 είναι χαμηλότερος της διαμέσου τιμής των ετήσιων ιστορικών εκπομπών που αφορούν την παραγωγή μετρήσιμης θερμότητας εξαχθείσας σε νοικοκυριά από την υποεγκατάσταση την περίοδο από 1ης Ιανουαρίου 2005 έως 31 Δεκεμβρίου 2008, ο προκαταρκτικός αριθμός ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής για το 2013 θα προσαρμόζεται κατά τη διαφορά. Για κάθε έτος από το 2014 έως το 2020, ο προκαταρκτικός αριθμός ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής που υπολογίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 2 στοιχείο βʹ σημείο i, προσαρμόζεται στον βαθμό που ο προκαταρκτικός αριθμός ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής για το εν λόγω έτος είναι χαμηλότερος από το ποσοστό της προαναφερόμενης διαμέσου τιμής των ετήσιων ιστορικών εκπομπών. Το ποσοστό αυτό θα ανέλθει σε 90 % το 2014 και θα μειώνεται κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες επί τοις εκατό ετησίως τα μετέπειτα χρόνια.

[...]

7. Η προκαταρκτική συνολική ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για κάθε εγκατάσταση είναι το άθροισμα των προκαταρκτικών ετήσιων αριθμών δικαιωμάτων εκπομπής τα οποία κατανέμονται δωρεάν για όλες τις υποεγκαταστάσεις, όπως υπολογίζονται σύμφωνα με τις παραγράφους 2, 3, 4, 5 και 6.

[...]

8. Κατά τον καθορισμό της προκαταρκτικής ετήσιας συνολικής ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για κάθε εγκατάσταση, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι εκπομπές δεν προσμετρώνται δύο φορές και ότι η κατανομή δεν έχει αρνητικό πρόσημο. Ειδικότερα, όταν μια εγκατάσταση εισάγει ενδιάμεσο προϊόν το οποίο καλύπτεται από δείκτη αναφοράς προϊόντος, σύμφωνα με τον ορισμό των αντίστοιχων ορίων συστήματος που παρατίθεται στο παράρτημα I, οι εκπομπές δεν προσμετρώνται δύο φορές κατά τον καθορισμό της προκαταρκτικής συνολικής ετήσιας ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για αμφότερες τις σχετικές εγκαταστάσεις.

9. Η τελική συνολική ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για κάθε κατεστημένη εγκατάσταση, εκτός των εγκαταστάσεων που καλύπτονται από το άρθρο 10α, παράγραφος 3, της οδηγίας [2003/87], είναι το γινόμενο της προκαταρκτικής συνολικής ετήσιας ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για κάθε εγκατάσταση, η οποία προσδιορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 7, επί τον διατομεακό διορθωτικό συντελεστή, ο οποίος καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 15, παράγραφος 3.

Για τις εγκαταστάσεις που καλύπτονται από το άρθρο 10α, παράγραφος 3, της οδηγίας [2003/87] και είναι επιλέξιμες για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, η τελική συνολική ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής τα οποία κατανέμονται δωρεάν αντιστοιχεί στην προκαταρκτική συνολική ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για κάθε εγκατάσταση, η οποία προσδιορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 7, προσαρμοσμένη ετησίως με τον γραμμικό συντελεστή που αναφέρεται στο άρθρο 10α, παράγραφος 4, της οδηγίας [2003/87], ενώ ως σημείο αναφοράς χρησιμοποιείται η προκαταρκτική συνολική ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για την εκάστοτε εγκατάσταση για το 2013.»

Το άρθρο 15 της αποφάσεως 2011/278 προβλέπει τα εξής:

«1. Σύμφωνα με το άρθρο 11, παράγραφος 1, της οδηγίας [2003/87], τα κράτη μέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2011 κατάλογο των εγκαταστάσεων που υπάγονται στην οδηγία [2003/87] στην επικράτειά τους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προσδιορίζονται κατ’ εφαρμογή του άρθρου 5, χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικό πρότυπο που διατίθεται από την Επιτροπή.

[...]

3. Μετά τη λήψη του καταλόγου που αναφέρεται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου, η Επιτροπή αξιολογεί την εγγραφή κάθε εγκατάστασης στον κατάλογο και τις σχετικές προκαταρκτικές συνολικές ετήσιες ποσότητες δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν.

Μετά την κοινοποίηση, από όλα τα κράτη μέλη, των προκαταρκτικών συνολικών ετήσιων ποσοτήτων δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν κατά την περίοδο 2013-2020, η Επιτροπή καθορίζει τον [διορθωτικό συντελεστή]. Ο συντελεστής καθορίζεται με σύγκριση του αθροίσματος των προκαταρκτικών συνολικών ετήσιων ποσοτήτων δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν σε εγκαταστάσεις που δεν παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, κάθε έτος της περιόδου 2013-2020, χωρίς εφαρμογή των συντελεστών που αναφέρονται στο παράρτημα VI, προς την ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων που υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 10α, παράγραφος 5, της οδηγίας [2003/87] για εγκαταστάσεις οι οποίες δεν είναι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας ούτε νεοεισερχόμενοι, λαμβάνοντας υπόψη το σχετικό μερίδιο της ετήσιας συνολικής ποσότητας για ολόκληρη την Ένωση, όπως προσδιορίζεται βάσει του άρθρου 9 της εν λόγω οδηγίας, και τη σχετική ποσότητα εκπομπών οι οποίες εντάσσονται στο σύστημα της Ένωσης μόνον από το 2013 και έπειτα.

4. Εάν η Επιτροπή δεν απορρίψει την εγγραφή μιας εγκατάστασης στον εν λόγω κατάλογο, συμπεριλαμβανομένων των αντίστοιχων προκαταρκτικών συνολικών ετήσιων ποσοτήτων δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για τη συγκεκριμένη εγκατάσταση, το οικείο κράτος προσδιορίζει την τελική ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για κάθε έτος της περιόδου 2013-2020, σύμφωνα με το άρθρο 10, παράγραφος 9, της παρούσας απόφασης.

[...]»

Το παράρτημα Ι της αποφάσεως 2011/278, με τίτλο «Δείκτες αναφοράς προϊόντος», προβλέπει, στο σημείο 1, με τίτλο «Ορισμός των δεικτών αναφοράς προϊόντος και των ορίων συστήματος χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ανταλλαξιμότητα καυσίμου και ηλεκτρικής ενέργειας», τα ακόλουθα:

«Δείκτης αναφοράς προϊόντοςΟρισμός των καλυπτόμενων προϊόντωνΟρισμός των καλυπτόμενων διεργασιών και εκπομπών (όρια συστήματος)[...]Τιμή του δείκτη αναφοράς (δικαιώματα/t)Οπτάνθρακας (κωκ)[...][...][...]0,286[...][...][...][...][...]Θερμό μέταλλο[...][...][...]1,328[...][...][...][...][...]

[...]».

Το παράρτημα IV της εν λόγω αποφάσεως, με τίτλο «Παράμετροι για τη συλλογή δεδομένων βάσης που αφορούν κατεστημένες εγκαταστάσεις», ορίζει τα εξής:

«Για τους σκοπούς της συλλογής των δεδομένων βάσης, που αναφέρεται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, τα κράτη μέλη απαιτούν από τον φορέα εκμετάλλευσης να υποβάλει τουλάχιστον τα ακόλουθα δεδομένα σε επίπεδο εγκατάστασης και υποεγκατάστασης για όλα τα ημερολογιακά έτη της περιόδου αναφοράς που επιλέγεται βάσει του άρθρου 9, παράγραφος 1, (2005-2008 ή 2009-2010). Σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος 2, τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν συμπληρωματικά δεδομένα, εάν είναι απαραίτητο.

Παράμετρος[...][...][...]Συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου[...][...][...]Εξαγωγή μετρήσιμης θερμότητας[...][...][...]»

Ο κανονισμός (ΕΕ) 601/2012

Το παράρτημα IV, σημείο 1, Α, του κανονισμού (ΕΕ) 601/2012 της Επιτροπής, της 21ης Ιουνίου 2012, για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατ’ εφαρμογή της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ 2012, L 181, σ. 30), ορίζει τα ακόλουθα:

«[...]

Οι φορείς εκμετάλλευσης δεν παρακολουθούν ούτε αναφέρουν τις εκπομπές από κινητήρες εσωτερικής καύσης που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές. [...] Δεν καταλογίζουν στην εγκατάσταση εισαγωγής τις εκπομπές που συνδέονται με την παραγωγή θερμότητας ή ηλεκτρικής ενέργειας εισαγόμενης από άλλες εγκαταστάσεις.

[...]»

Η απόφαση 2013/448

19	Το άρθρο 4 της αποφάσεως 2013/448 προβλέπει τα εξής: «Ο [διορθωτικός συντελεστής], ο οποίος αναφέρεται στο άρθρο 10α, παράγραφος 5, της οδηγίας [2003/87] και καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 15, παράγραφος 3, της απόφασης [2011/278], ορίζεται στο παράρτημα II της παρούσας απόφασης.»

Το παράρτημα ΙΙ της αποφάσεως 2013/448 προβλέπει τα ακόλουθα:

«Έτος	Διατομεακός διορθωτικός συντελεστής
2013	94,272151 %
2014	92,634731 %
2015	90,978052 %
2016	89,304105 %
2017	87,612124 %
2018	85,903685 %
2019	84,173950 %
2020	82,438204 %»

Η διαφορά της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα

Με απόφαση της 21ης Νοεμβρίου 2013, η Υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος καθόρισε την τελική ποσότητα δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής για την περίοδο εμπορίας 2013-2020. Οκτώ φορείς εκμεταλλεύσεως εγκαταστάσεων που παράγουν αέρια του θερμοκηπίου, και συγκεκριμένα οι Borealis AB, Kubikenborg Aluminium AB, Yara AB, SSAB EMEA AB, Lulekraft AB, Värmevärden i Nynäshamn AB, Cementa AB και Höganäs Sweden AB, άσκησαν προσφυγές με αίτημα την ακύρωση της αποφάσεως αυτής.

22	Προς στήριξη των προσφυγών τους, οι φορείς αυτοί προέβαλαν, αφενός, πλείονες λόγους ακυρώσεως, υποστηρίζοντας ότι οι αποφάσεις 2011/278 και 2013/448 πάσχουν νομικές πλημμέλειες.

Φρονούν, μεταξύ άλλων, ότι ο διορθωτικός συντελεστής που καθορίστηκε βάσει του άρθρου 15, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278 και ορίστηκε με το άρθρο 4 και το παράρτημα II, της αποφάσεως 2013/448 είναι αντίθετος στις επιταγές του άρθρου 10α, παράγραφος 5, της οδηγίας 2003/87. Η απόφαση της 21ης Νοεμβρίου 2013 είναι επίσης άκυρη, στον βαθμό που εκδόθηκε κατ’ εφαρμογήν του διορθωτικού συντελεστή.

Εξάλλου, με το παράρτημα I της αποφάσεως 2011/278, η Επιτροπή όρισε την αξία του δείκτη αναφοράς προϊόντος για το θερμό μέταλλο, χωρίς να τηρήσει τα όρια του άρθρου 10α, παράγραφος 2, της οδηγίας 2003/87. Κατά την τελευταία αυτή διάταξη, σημείο αφετηρίας για τον καθορισμό των δεικτών αναφοράς πρέπει να είναι η μέση επίδοση του 10 % των πλέον αποδοτικών εγκαταστάσεων ενός κλάδου. Κατά την εφαρμογή του κανόνα αυτού, η Επιτροπή υπερεκτίμησε την επίδοση των εγκαταστάσεων παραγωγής θερμού μετάλλου. Ομοίως, ενώ η Επιτροπή ορθώς έλαβε υπόψη της ότι τα απαέρια που εκπέμπονται κατά την παραγωγή θερμού μετάλλου μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατο καυσίμου, εντούτοις το ποσό της προσαρμογής προκειμένου να ληφθεί υπόψη η διαφορά ενεργειακού περιεχομένου μεταξύ των αερίων αυτών και του φυσικού αερίου ήταν πολύ υψηλό. Δεδομένης της καθοριστικής σημασίας των δεικτών αναφοράς για τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, οι προαναφερθείσες πλημμέλειες θίγουν το κύρος της αποφάσεως της 21ης Νοεμβρίου 2013.

25	Αφετέρου, οι προσφεύγουσες της κύριας δίκης, φρονούν ότι η εν λόγω απόφαση αντιβαίνει σε πλείονες διατάξεις της οδηγίας 2003/87, καθώς και της αποφάσεως 2011/278.

Συγκεκριμένα, λόγω της παραλείψεως της Υπηρεσίας προστασίας του περιβάλλοντος να λάβει υπόψη, κατά την κατανομή των δικαιωμάτων για τις εκπομπές που προκύπτουν από την παραγωγή θερμότητας παρεχόμενης στα νοικοκυριά στο πλαίσιο της αστικής τηλεθέρμανσης, τις πραγματικές εκπομπές που παράγονται από την καύση απαερίων, κατά το μέτρο που αυτές υπερβαίνουν τον δείκτη αναφοράς θερμότητας, η απόφαση της 21ης Νοεμβρίου 2013 αντιβαίνει στο άρθρο 10, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, και στο άρθρο 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278. Η Υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος φρονεί, αντιθέτως, ότι δεν μπορούσε να κατανείμει περισσότερα δικαιώματα εκπομπής από τα προβλεπόμενα βάσει του δείκτη αναφοράς. Επιπλέον, κατά την εν λόγω υπηρεσία, οι εκπομπές από την καύση απαερίων ελήφθησαν υπόψη κατά τον καθορισμό των τιμών των δεικτών αναφοράς για το θερμό μέταλλο και τον οπτάνθρακα, κατά το μέτρο που οι τιμές αυτές υπερβαίνουν τις τιμές του δείκτη αναφοράς καυσίμου.

27	Εξάλλου, οι προσφεύγουσες της κύριας δίκης υποστηρίζουν ότι η απόφαση της 21ης Νοεμβρίου 2013 είναι άκυρη κατά το μέτρο που δεν είναι σύμφωνη με τους κανόνες δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής για την παραγωγή και την κατανάλωση θερμότητας.

Αφενός, η άρνηση της Υπηρεσίας προστασίας του περιβάλλοντος να προβεί σε δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής σε περίπτωση που μια υποεγκατάσταση καταναλώνει θερμότητα παραγόμενη σε άλλη υποεγκατάσταση για την οποία έχει οριστεί δείκτης αναφοράς καυσίμου είναι αντίθετη σε έναν από τους σκοπούς του άρθρου 10α, παράγραφος 1, της οδηγίας 2003/87. Η διάταξη αυτή αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην ενθάρρυνση της χρήσεως αποτελεσματικών τεχνικών και στη βελτίωση της ενεργειακής αποδόσεως δια της αποδοτικής ανακτήσεως ενέργειας από απαέρια. Η Υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος φρονεί ότι η άρνησή της δικαιολογείται από την υποχρέωση αποφυγής της διπλής κατανομής. Συγκεκριμένα, οι εκπομπές από μια υποεγκατάσταση που καταναλώνει καύσιμα δεν μπορούν να υπολογιστούν δεύτερη φορά κατά την ανάκτηση της θερμότητας από άλλη υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας.

Αφετέρου, οι προσφεύγουσες της κύριας δίκης φρονούν ότι η απόφαση της 21ης Νοεμβρίου 2013 είναι άκυρη και κατά το μέτρο που παραβιάζει τον κανόνα κατά τον οποίο, κατά την εξαγωγή θερμότητας προς διανομέα θερμότητας ο οποίος τη διαθέτει, μέσω του δικτύου του, σε πλείονες επιχειρήσεις, τα δικαιώματα εκπομπής πρέπει να κατανέμονται δωρεάν στον παραγωγό της θερμότητας και όχι στον καταναλωτή. Η Υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος δεν αμφισβητεί την αρχή αυτή, αλλά θεωρεί ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση που αποτελεί αντικείμενο της κύριας δίκης, ο φορέας εκμεταλλεύσεως του δικτύου δεν αποτελεί διανομέα θερμότητας, καθώς χρησιμοποιεί ο ίδιος το μεγαλύτερο μέρος της θερμότητας σε μία από τις εγκαταστάσεις του και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί θα θεωρηθεί ως απλός ενδιάμεσος.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Nacka Tingsrätt — Mark- och miljödomstolen (τμήμα υποθέσεων ακινήτων και περιβαλλοντικών υποθέσεων του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου της Nacka, Σουηδία) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα εξής ερωτήματα:

«1)

Κατά τον υπολογισμό του διορθωτικού συντελεστή για τον βιομηχανικό τομέα, είναι συμβατό με το άρθρο 10α, παράγραφοι 1 και 4, της οδηγίας 2003/87 να περιλαμβάνονται όλες οι εκπομπές από την καύση απαερίων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη διαδικασία του πλειστηριασμού και όχι στο ανώτατο όριο για τον βιομηχανικό τομέα, παρά το γεγονός ότι οι εκπομπές που προκύπτουν από απαέρια είναι επιλέξιμες για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, συμφώνως προς το άρθρο 10α, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής;

Κατά τον υπολογισμό του διορθωτικού συντελεστή για τον βιομηχανικό τομέα, είναι συμβατό με το άρθρο 10α, παράγραφοι 1 και 4, της οδηγίας 2003/87 να περιλαμβάνονται όλες οι εκπομπές από την παραγωγή θερμικής ενέργειας σε εγκαταστάσεις συμπαραγωγής, με σκοπό την περαιτέρω παράδοσή τους σε […] εγκαταστάσεις [που καλύπτονται από το σύστημα της Ένωσης για την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου], στη διαδικασία του πλειστηριασμού και όχι στο ανώτατο όριο για τον βιομηχανικό τομέα, παρά το γεγονός ότι οι εκπομπές από την παραγωγή θερμικής ενέργειας είναι επιλέξιμες για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, συμφώνως προς το άρθρο 10α, παράγραφος 4, της οδηγίας αυτής;

3)	Σε περίπτωση που δοθεί αρνητική απάντηση στο πρώτο και το δεύτερο ερώτημα, είναι ορθός ο υπολογισμός του ποσοστού εκπομπών που αντιστοιχεί στον βιομηχανικό τομέα (34,78 %) σε σχέση με τις συνολικές εκπομπές κατά την περίοδο αναφοράς;

Είναι η απόφαση 2013/448Ε της Επιτροπής παράνομη και μη συμβατή με το άρθρο 10α, παράγραφος 5, [δεύτερο εδάφιο], της οδηγίας για την 2003/87, καθόσον ο υπολογισμός του ανώτατου ορίου για τον βιομηχανικό τομέα εκ μέρους της Επιτροπής έχει ως αποτέλεσμα ο διορθωτικός συντελεστής να εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση και όχι μόνο “όταν είναι αναγκαίο”;

Έχει καθοριστεί ο δείκτης αναφοράς προϊόντος για το θερμό μέταλλο κατά τρόπο σύμφωνο με το άρθρο 10α, παράγραφος 2, της οδηγίας 2003/87, λαμβανομένου υπόψη ότι, κατά τον προσδιορισμό των αρχών για τον ορισμό των εκ των προτέρων καθορισθέντων δεικτών αναφοράς, ως αφετηρία πρέπει να λαμβάνεται η μέση επίδοση του 10 % των αποδοτικότερων εγκαταστάσεων στον οικείο κλάδο;

6)	Όσον αφορά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για την παροχή θερμότητας σε νοικοκυριά, είναι συμβατή με το άρθρο 10α, παράγραφος 4, της οδηγίας για την εμπορία η μη κατανομή δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής για την εξαγόμενη σε νοικοκυριά θερμότητα;

Όσον αφορά τις αιτήσεις για τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, είναι συμβατό με το παράρτημα IV της αποφάσεως 2011/278 να μην υποβάλλονται τα δεδομένου τα οποία αφορούν όλες τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που προέρχονται από την παραγωγή εξαγόμενης στα νοικοκυριά θερμότητας, όπως έπραξε η Υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος;

Κατά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για την παρεχόμενη σε νοικοκυριά θερμότητα, είναι συμβατή με το άρθρο 10α, παράγραφοι 1 και 4, της οδηγίας 2003/87 και το άρθρο 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278 η μη κατανομή επιπλέον δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής για τις εκπομπές από ορυκτά καύσιμα οι οποίες υπερβαίνουν τα κατανεμηθέντα δικαιώματα εκπομπής για την παρεχόμενη σε νοικοκυριά θερμότητα;

Όσον αφορά τις αιτήσεις για τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, είναι συμβατή με το παράρτημα IV της αποφάσεως 2011/278 η τροποποίηση των αριθμητικών δεδομένων σε αίτηση κατά τρόπο ώστε οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που σχετίζονται με την καύση απαερίων να εξισώνονται προς τις εκπομπές που αποδίδονται στην καύση φυσικού αερίου, όπως έπραξε η Υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος;

10)

Έχει το άρθρο 10, παράγραφος 8 της αποφάσεως 2011/278 την έννοια ότι φορέας εκμεταλλεύσεως δεν δύναται να τύχει δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής όσον αφορά την κατανάλωση, σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, θερμότητας η οποία παράγεται σε διαφορετική υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς καυσίμου;

11)	Αν στο δέκατο ερώτημα δοθεί καταφατική απάντηση, είναι το άρθρο 10, παράγραφος 8 της αποφάσεως 2011/278 αντίθετο προς το άρθρο 10α, παράγραφος 1, της οδηγίας 2003/87;

12)	Κατά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής σχετικά με την κατανάλωση θερμότητας, είναι συμβατό με την οδηγία 2003/87 και τα υπ’ αριθ. 2 και 6 Κατευθυντήρια Έγγραφα να λαμβάνεται υπόψη, κατά τον σχετικό καθορισμό, η πηγή από την οποία προέρχεται η καταναλωθείσα θερμότητα;

13)

Είναι η απόφαση 2013/448 παράνομη και μη συμβατή με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ και το άρθρο 10α, παράγραφοι 1 και 5, της οδηγίας για την 2003/87, καθόσον μεταβάλλει τη μέθοδο υπολογισμού του άρθρου 10α, παράγραφος 5, [πρώτο] εδάφιο, [στην αρχή και] στοιχεία αʹ και βʹ της οδηγίας αυτής, εξαιρώντας από τη βάση υπολογισμού τις εκπομπές που προκύπτουν από την καύση απαερίων και τη συμπαραγωγή θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας, παρά το γεγονός ότι επιτρέπεται συναφώς η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, συμφώνως προς το άρθρο 10α, παράγραφοι 1 και 4, της εν λόγω οδηγίας και την απόφαση 2011/278;

14)

Πρέπει η μετρήσιμη θερμότητα υπό τη μορφή ατμού που προέρχεται από εγκατάσταση [καλυπτόμενη από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ένωσης] και παρέχεται σε δίκτυο ατμού με πολλούς καταναλωτές ατμού, εκ των οποίων ένας τουλάχιστον δεν συνιστά εγκατάσταση [καλυπτόμενη από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ένωσης], να θεωρείται ότι αποτελεί υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, συμφώνως προς το άρθρο 3, στοιχείο γʹ της αποφάσεως 2011/278;

15)

Έχει σημασία για την απάντηση στο δέκατο τέταρτο ερώτημα:

α)	αν το δίκτυο ατμού ανήκει στον μεγαλύτερο καταναλωτή ατμού του δικτύου και αν ο καταναλωτής αυτός είναι εγκατάσταση [καλυπτόμενη από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ένωσης],

β)	τι ποσοστό από τη συνολική ποσότητα θερμότητας που παρέχεται στο δίκτυο ατμού καταναλώνεται από τον μεγαλύτερο καταναλωτή,

γ)	πόσοι πάροχοι και καταναλωτές ατμού υπάρχουν στο δίκτυο ατμού,

δ)	αν υπάρχει αβεβαιότητα όσον αφορά το ποιος έχει παραγάγει τη μετρήσιμη θερμότητα που λαμβάνουν οι αντίστοιχοι καταναλωτές ατμού, καθώς και

ε)

αν η κατανομή της καταναλώσεως ατμού εντός του δικτύου μπορεί να μεταβληθεί κατά τρόπο ώστε να συμμετέχουν και καταναλωτές ατμού που δεν είναι εγκαταστάσεις [καλυπτόμενες από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ένωσης] ή να αυξηθεί η κατανάλωση εκ μέρους των ήδη υφισταμένων εγκαταστάσεων που δεν είναι εγκαταστάσεις [καλυπτόμενες από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ένωσης];

16)	Αν η απάντηση στο δέκατο τέταρτο ερώτημα εξαρτάται από τις περιστάσεις της εκάστοτε περιπτώσεως, ποιες περιστάσεις πρέπει να λαμβάνονται υπόψη;»

Επί των προδικαστικών ερωτημάτων

Επί του κύρους του άρθρου 15, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278

Επί του πρώτου, του δεύτερου και του δέκατου τρίτου ερωτήματος

Με το πρώτο, το δεύτερο και το δέκατο τρίτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, από το Δικαστήριο να αποφανθεί επί του κύρους της αποφάσεως 2013/448, καθόσον, κατά τον καθορισμό του διορθωτικού συντελεστή, οι εκπομπές απαερίων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και οι εκπομπές από την παραγωγή θερμότητας διά συμπαραγωγής δεν συμπεριελήφθησαν στη μέγιστη ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής κατά την έννοια του άρθρου 10α, παράγραφος 5, της οδηγίας 2003/87 (στο εξής: μέγιστη ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής).

Υπενθυμίζεται, κατ’ αρχάς, ότι, στο πλαίσιο της διαδικασίας συνεργασίας μεταξύ των εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου την οποία θεσπίζει το άρθρο 267 ΣΛΕΕ, στο Δικαστήριο απόκειται να δώσει στο εθνικό δικαστήριο χρήσιμη απάντηση η οποία να του παρέχει τη δυνατότητα επιλύσεως της διαφοράς της οποίας έχει επιληφθεί. Υπό το πρίσμα αυτό, το Δικαστήριο μπορεί να αναδιατυπώσει, εφόσον είναι αναγκαίο, τα ερωτήματα που του έχουν υποβληθεί. Εξάλλου, το Δικαστήριο ενδέχεται να χρειαστεί να λάβει υπόψη του κανόνες του δικαίου της Ένωσης στους οποίους δεν αναφέρθηκε το εθνικό δικαστήριο με το ερώτημά του (απόφαση της 11ης Φεβρουαρίου 2015, Marktgemeinde Straßwalchen κ.λπ., C-531/13, EU:C:2015:79, σκέψη 37)

Συναφώς, επισημαίνεται ότι από το άρθρο 3, στοιχείο καʹ, της οδηγίας 2003/87 προκύπτει ότι εγκατάσταση η οποία παράγει ηλεκτρικό ρεύμα προοριζόμενο για πώληση σε τρίτους και στην οποία δεν διεξάγεται καμία από τις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι της οδηγίας αυτής, πέραν της καύσεως καυσίμων, πρέπει να χαρακτηρίζεται ως παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας.

Κατά το μέτρο που τα απαέρια αναλώθηκαν από παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, οι αντίστοιχες εκπομπές δεν ελήφθησαν υπόψη κατά τον καθορισμό της μέγιστης ετήσιας ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπής (βλ. συναφώς, απόφαση της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ., C-191/14, C-192/14, C‑295/14, C-389/14 και C‑391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311, σκέψη 74).

Ομοίως, από το άρθρο 10α, παράγραφοι 3 και 5, της οδηγίας 2003/87 προκύπτει ότι οι εκπομπές που προκύπτουν από την παραγωγή θερμότητας διά συμπαραγωγής δεν ελήφθησαν υπόψη για τον καθορισμό της μέγιστης ετήσιας ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπής κατά το μέτρο που προέρχονται από παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας (βλ., συναφώς, απόφαση της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ., C‑191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C‑391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311, σκέψη 75).

Το άρθρο 15, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278, η οποία εκδόθηκε για τη θέση σε εφαρμογή του άρθρου 10α, παράγραφος 5, της οδηγίας 2003/87, δεν επιτρέπει να λαμβάνονται υπόψη, κατά τον καθορισμό της μέγιστης ετήσιας ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπής, οι εκπομπές των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας (βλ., συναφώς, απόφαση της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ., C‑191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C-391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311, σκέψη 68).

Επομένως, με το πρώτο, το δεύτερο και το δέκατο τρίτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, από το Δικαστήριο να αποφανθεί επί του κύρους του άρθρου 15, παράγραφος 3, της εν λόγω αποφάσεως, όσον αφορά το ότι, κατά τη διάταξη αυτή, οι εκπομπές των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας δεν λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό της μέγιστης ετήσιας ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπής.

Με την απόφασή του της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ. (C‑191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C‑391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311), το Δικαστήριο κλήθηκε να αποφανθεί επί ενός ουσιαστικά πανομοιότυπου ερωτήματος και η απάντησή του στο ερώτημα αυτό ισχύει και για την υπό κρίση υπόθεση.

Με την απόφαση αυτή, το Δικαστήριο έκρινε ότι το άρθρο 15, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278, μη επιτρέποντας τον συνυπολογισμό των εκπομπών των παραγωγών ηλεκτρικού ρεύματος κατά τον καθορισμό της μέγιστης ετήσιας ποσότητας δικαιωμάτων, είναι σύμφωνο προς το γράμμα του άρθρου 10α, παράγραφος 5, της οδηγίας 2003/87, σε συνδυασμό με την παράγραφο 3 του εν λόγω άρθρου (βλ. απόφαση της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ., C-191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C-391/14 έως C‑393/14, EU:C:2016:311, σκέψη 68).

40	Η ερμηνεία αυτή είναι επίσης σύμφωνη με την οικονομία της οδηγίας 2003/87, καθώς και με τους σκοπούς που αυτή επιδιώκει (απόφαση της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ., C-191/14, C-192/14, C-295/14, C‑389/14 και C‑391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311, σκέψη 69).

Υπό τις συνθήκες αυτές, για λόγους που ταυτίζονται με αυτούς που παρατίθενται στις σκέψεις 62 έως 83 της αποφάσεως της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ., (C-191/14, C-192/14, C-295/14, C‑389/14 και C-391/14 έως C‑393/14, EU:C:2016:311), από την εξέταση του πρώτου, του δεύτερου και του δέκατου τρίτου ερωτήματος δεν προέκυψε κανένα στοιχείο ικανό να θίξει το κύρος του άρθρου 15, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278.

Επί του τρίτου ερωτήματος

42	Δεδομένης της απαντήσεως που δόθηκε στο πρώτο, στο δεύτερο και στο δέκατο τρίτο ερώτημα, παρέλκει η απάντηση στο τρίτο ερώτημα.

Επί του κύρους του παραρτήματος Ι της αποφάσεως 2011/278

Επί του πέμπτου ερωτήματος

Με το πέμπτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, από το Δικαστήριο να αποφανθεί επί του κύρους του παραρτήματος I της αποφάσεως 2011/278, καθόσον τίθεται το ζήτημα αν ο δείκτης αναφοράς προϊόντος για το θερμό μέταλλο καθορίστηκε κατά παράβαση των επιταγών του άρθρου 10α, παράγραφος 2, της οδηγίας 2003/87.

Οι SSAB EMEA AB και Lulekraft AB φρονούν ότι από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι οι δείκτες αναφοράς πρέπει να καθορίζονται βάσει της επιδόσεως του 10 % των πλέον αποδοτικών εγκαταστάσεων του κλάδου τον οποίον αφορά ο συντελεστής. Κατά την εφαρμογή του κανόνα αυτού, η Επιτροπή υπερεκτίμησε την επίδοση των εγκαταστάσεων παραγωγής θερμού μετάλλου. Επιπλέον, μολονότι ο συγκεκριμένος δείκτης αναφοράς αποτυπώνει τη δυνατότητα χρήσεως των απαερίων που παράγονται κατά την παραγωγή θερμού μετάλλου ως υποκατάστατου καυσίμου, εντούτοις το ποσό της προσαρμογής που διενεργήθηκε προκειμένου να ληφθεί υπόψη η διαφορά ενεργειακού περιεχομένου μεταξύ των αερίων αυτών και του φυσικού αερίου ήταν πολύ υψηλό.

Συναφώς, επισημαίνεται ότι η Επιτροπή διαθέτει ευρεία διακριτική ευχέρεια κατά τον καθορισμό των δεικτών αναφοράς ανά κλάδο ή επιμέρους κλάδο κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 10α, παράγραφος 2, της οδηγίας 2003/87. Συγκεκριμένα, για τον καθορισμό των δεικτών αυτών, απαιτείται να προβεί η Επιτροπή σε πολύπλοκες επιλογές και εκτιμήσεις τεχνικής και οικονομικής φύσεως. Η νομιμότητα ενός τέτοιου μέτρου που θεσπίζεται στον συγκεκριμένο κλάδο μπορεί να αμφισβητηθεί μόνον εφόσον το μέτρο αυτό είναι προδήλως απρόσφορο (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 22ας Δεκεμβρίου 2010, Gowan Comércio Internacional e Serviços, C-77/09, EU:C:2010:803, σκέψη 82).

Από την αιτιολογική σκέψη 8 της αποφάσεως 2011/278 προκύπτει ότι, για τον προσδιορισμό των τιμών των δεικτών αναφοράς, η Επιτροπή χρησιμοποίησε ως σημείο αφετηρίας τον αριθμητικό μέσο όρο των επιδόσεων, στο πεδίο των αερίων του θερμοκηπίου, του 10 % των αποδοτικότερων συναφώς εγκαταστάσεων το 2007 και το 2008, για τις οποίες έχουν συλλεχθεί στοιχεία. Διαπίστωσε ότι το εν λόγω σημείο αφετηρίας αντικατοπτρίζει επαρκώς τις αποδοτικότερες τεχνικές, τα υποκατάστατα και τις εναλλακτικές διαδικασίες παραγωγής, την υψηλής αποδόσεως συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας-θερμότητας, την αποδοτική ανάκτηση ενέργειας από απαέρια, τη χρήση βιομάζας και τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, όπου είναι διαθέσιμες τέτοιου είδους εγκαταστάσεις. Εν συνεχεία, η Επιτροπή συμπλήρωσε τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιώντας, μεταξύ άλλων, στοιχεία τα οποία είχαν συλλεχθεί από διάφορες ευρωπαϊκές κλαδικές οργανώσεις ή εξ ονόματός τους, βάσει καθορισμένων κανόνων οι οποίοι περιλαμβάνονται στα εγχειρίδια κανόνων κλάδου. Για τα εν λόγω εγχειρίδια κανόνων, η Επιτροπή παρέσχε καθοδήγηση σχετικά με τα κριτήρια ποιότητας και εξακριβώσεως.

Επιπλέον, από την αιτιολογική σκέψη 11 της αποφάσεως 2011/278 προκύπτει ότι, εάν δεν υπήρχαν δεδομένα ή τα υπάρχοντα δεδομένα δεν είχαν συλλεχθεί σύμφωνα με τη μέθοδο καθορισμού των δεικτών αναφοράς, για τη συναγωγή των τιμών των δεικτών αναφοράς χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες σχετικά με τα σημερινά επίπεδα εκπομπών και καταναλώσεως και με τις αποδοτικότερες τεχνικές, οι οποίες προέρχονται κυρίως από τα έγγραφα αναφοράς για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (BREF) που καταρτίζονται σύμφωνα με την οδηγία 2008/1. Ειδικότερα, ελλείψει δεδομένων σχετικών με την επεξεργασία των απαερίων, τις εξαγωγές θερμότητας και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, οι τιμές των δεικτών αναφοράς προϊόντος για τον οπτάνθρακα και το θερμό μέταλλο προέκυψαν από υπολογισμούς των άμεσων και έμμεσων εκπομπών βάσει πληροφοριών σχετικά με τις οικείες ενεργειακές ροές, οι οποίες προέρχονται κυρίως από τα έγγραφα για τις αντίστοιχες BREF και βάσει των προκαθορισμένων συντελεστών εκπομπών που παρατίθενται στην απόφαση 2007/589.

Όσον αφορά τα απαέρια που προκύπτουν κατά την παραγωγή θερμού μετάλλου, από την αιτιολογική σκέψη 32 της αποφάσεως 2011/278 προκύπτει ότι για τους δείκτες αναφοράς προϊόντος λαμβάνεται υπόψη η αποδοτική ανάκτηση ενέργειας από απαέρια και από εκπομπές συνδεόμενες με τη χρήση των αερίων αυτών. Για τον σκοπό αυτό, στο πλαίσιο του προσδιορισμό των τιμών των δεικτών αναφοράς για προϊόντα κατά την παραγωγή των οποίων σχηματίζονται απαέρια, ελήφθη υπόψη σε μεγάλο βαθμό η περιεκτικότητα των εν λόγω απαερίων σε άνθρακα.

49	Υπό τις περιστάσεις αυτές δεν προκύπτει ότι, κατά τον καθορισμό των δεικτών αναφοράς κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 10α, παράγραφος 2, της οδηγίας 2003/87, η Επιτροπή υπερέβη τα όρια της διακριτικής ευχέρειάς της.

50	Από το σύνολο των προεκτεθέντων προκύπτει ότι από την εξέταση του πέμπτου ερωτήματος δεν προέκυψε κανένα στοιχείο ικανό να θίξει το κύρος του παραρτήματος Ι της αποφάσεως 2011/278.

Επί του κύρους της αποφάσεως 2013/448

Επί του τέταρτου ερωτήματος

51	Με το τέταρτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, από το Δικαστήριο να αποφανθεί επί του κύρους του άρθρου 4 και του παραρτήματος II της αποφάσεως 2013/448, που καθορίζουν τον διορθωτικό συντελεστή.

Συναφώς, επισημαίνεται ότι το Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι, εφόσον η Επιτροπή δεν καθόρισε τη μέγιστη ετήσια ποσότητα δικαιωμάτων σύμφωνα προς τις επιταγές του άρθρου 10α, παράγραφος 5, πρώτο εδάφιο, στοιχείο βʹ, της οδηγίας 2003/87, ο διορθωτικός συντελεστής που καθορίστηκε με το άρθρο 4 και το παράρτημα ΙΙ της αποφάσεως 2013/448 αντίκειται και αυτός στην εν λόγω διάταξη (απόφαση της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ., C-191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C-391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311, σκέψη 98).

Υπό τις περιστάσεις αυτές, στο τέταρτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 4 και το παράρτημα ΙΙ της αποφάσεως 2013/448, που καθορίζουν τον διορθωτικό συντελεστή, είναι ανίσχυρα (απόφαση της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ., C‑191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C‑391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311, σκέψη 99).

Περιορισμός των διαχρονικών αποτελεσμάτων

Από τη σκέψη 111 της αποφάσεως της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ. (C-191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C‑391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311), προκύπτει ότι το Δικαστήριο περιόρισε τα διαχρονικά αποτελέσματα της κηρύξεως του άρθρου 4 και του παραρτήματος ΙΙ της αποφάσεως 2013/448 ως ανίσχυρων, κατά τρόπον ώστε, αφενός, η κήρυξη αυτή να μην παράγει αποτελέσματα πριν την πάροδο δέκα μηνών από την ημερομηνία δημοσιεύσεως της εν λόγω αποφάσεώς του, προκειμένου να παρασχεθεί στην Επιτροπή η δυνατότητα να θεσπίσει τα αναγκαία μέτρα και, αφετέρου, να μην μπορούν να αμφισβητηθούν τα μέτρα που θα έχουν ληφθεί μέχρι τότε βάσει των διατάξεων που κηρύχθηκαν ανίσχυρες.

Επί της ερμηνείας της οδηγίας 2003/87 και της αποφάσεως 2011/278

Επί του έκτου ερωτήματος

55	Με το έκτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινιστεί εάν το άρθρο 10α, παράγραφος 4, της οδηγίας 2003/87 έχει την έννοια ότι επιτρέπει να μην κατανέμονται δωρεάν δικαιώματα εκπομπής για την εξαγόμενη στα νοικοκυριά θερμότητα.

Όπως υπομνήστηκε στη σκέψη 32 της παρούσας αποφάσεως, στο πλαίσιο της διαδικασίας συνεργασίας μεταξύ των εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου την οποία θεσπίζει το άρθρο 267 ΣΛΕΕ, στο Δικαστήριο απόκειται να δώσει στο εθνικό δικαστήριο μια χρήσιμη απάντηση η οποία να του παρέχει τη δυνατότητα επιλύσεως της διαφοράς της οποίας έχει επιληφθεί. Υπό το πρίσμα αυτό, το Δικαστήριο μπορεί να αναδιατυπώσει, εφόσον είναι αναγκαίο, τα ερωτήματα που του έχουν υποβληθεί.

Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι το έκτο ερώτημα αφορά την περίπτωση επιχειρήσεως η οποία, δια της καύσεως καυσίμων, αναθερμαίνει πλάκες χάλυβα για την κατασκευή φύλλων με εξέλαση. Η θερμότητα την οποία μπορεί να ανακτήσει κατά τη διεργασία αυτή μεταφέρεται σε δύο άλλες υποεγκαταστάσεις της επιχειρήσεως με δείκτη αναφοράς θερμότητας, η μία εκ των οποίων εξάγει την εν λόγω θερμότητα σε δίκτυο αστικής τηλεθερμάνσεως.

Από την απόφαση αυτή προκύπτει επίσης ότι, προκειμένου οι εκπομπές από την καύση καυσίμων να μη ληφθούν υπόψη για δεύτερη φορά κατά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής ως θερμότητα που καταναλώνεται ή εξάγεται, η Υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος αφαίρεσε τη θερμότητα αυτή από το ιστορικό επίπεδο δραστηριότητας των υποεγκαταστάσεων με δείκτη αναφοράς θερμότητας.

Στο πλαίσιο αυτό, με το ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί εάν το άρθρο το άρθρο 10α της οδηγίας 2003/87 και το άρθρο 10, παράγραφοι 1 έως 3 και 8, της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν, προς αποφυγή της διπλής κατανομής, να μην κατανέμονται δικαιώματα εκπομπής σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, σε περίπτωση που αυτή εξάγει σε νοικοκυριά τη θερμότητα την οποία ανακτά από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς καυσίμου.

Συναφώς, επισημαίνεται ότι, κατά το άρθρο 10α, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2003/87, η Επιτροπή λαμβάνει πλήρως εναρμονισμένα, σε κοινοτικό επίπεδο, μέτρα εφαρμογής για την εναρμονισμένη κατανομή των δικαιωμάτων εκπομπής. Από την παράγραφο 2 του άρθρου αυτού προκύπτει ότι η Επιτροπή καθορίζει, στο πλαίσιο αυτό, δείκτες αναφοράς ανά κλάδο ή επιμέρους κλάδο.

Όπως προκύπτει από το άρθρο 10, παράγραφοι 1 και 2, της αποφάσεως 2011/278, τα κράτη μέλη υπολογίζουν τον προκαταρκτικό ετήσιο αριθμό δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν διά του πολλαπλασιασμού των εν λόγω δεικτών αναφοράς με το ιστορικό επίπεδο δραστηριότητας εκάστης υποεγκαταστάσεως. Προς τούτο, οφείλουν, κατά το άρθρο 6 της αποφάσεως αυτής, να διακρίνουν τις υποεγκαταστάσεις ανάλογα με τη δραστηριότητά τους, προκειμένου να διαπιστώσουν εάν πρέπει να προσδιοριστεί δείκτης αναφοράς προϊόντος, δείκτης αναφοράς θερμότητας ή δείκτης αναφοράς καυσίμου ή ακόμη κάποιος άλλος ειδικός συντελεστής για τις υποεγκαταστάσεις με εκπομπές διεργασίας.

62	Συναφώς, επισημαίνεται ότι, όπως προκύπτει από το άρθρο 3, στοιχεία βʹ, γʹ, δʹ και ηʹ, της αποφάσεως 2011/278, οι ορισμοί των υποεγκαταστάσεων με δείκτη αναφοράς προϊόντος, με δείκτη αναφοράς θερμότητας, με δείκτη αναφοράς καυσίμου και με εκπομπές διεργασίας αλληλοαποκλείονται.

63	Συγκεκριμένα, το άρθρο 3, στοιχείο βʹ, της εν λόγω αποφάσεως ορίζει ότι η υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς προϊόντος περιλαμβάνει μόνον τις εισροές, τις εκροές και τις αντίστοιχες εκπομπές, που σχετίζονται με την παραγωγή προϊόντος για το οποίο καθορίζεται δείκτης αναφοράς στο παράρτημα Ι.

Κατά το άρθρο 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278, ως υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας ορίζονται οι εισροές, οι εκροές και οι αντίστοιχες εκπομπές, οι οποίες δεν καλύπτονται από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς προϊόντος και σχετίζονται με την παραγωγή ή την εισαγωγή μετρήσιμης θερμότητας προερχόμενης από εγκατάσταση ή άλλη οντότητα υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης. Η θερμότητα αυτή πρέπει, μεταξύ άλλων, να καταναλώνεται για την παραγωγή προϊόντων ή να εξάγεται σε άλλη εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης, εξαιρούμενων των εξαγωγών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Όσον αφορά τις υποεγκαταστάσεις με δείκτη αναφοράς καυσίμου, αυτές ορίζονται στο άρθρο 3, στοιχείο δʹ, της αποφάσεως 2011/278 ως εισροές, εκροές και αντίστοιχες εκπομπές οι οποίες δεν καλύπτονται από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς προϊόντος και σχετίζονται με την παραγωγή μη μετρήσιμης θερμότητας, με καύση καυσίμου, που καταναλώνεται, μεταξύ άλλων, για την παραγωγή προϊόντων ή για την παραγωγή άλλης μηχανικής ενέργειας πλην της χρησιμοποιούμενης για ηλεκτροπαραγωγή.

66	Όσον αφορά τον χαρακτηρισμό «υποεγκαταστάσεις εκπομπών διεργασίας», ο χαρακτηρισμός αυτός χωρεί μόνο για την παραγωγή ορισμένων τύπων ειδικών εκπομπών που προβλέπονται ρητώς στο άρθρο 3, στοιχείο ηʹ, σημεία i έως vi, της ίδιας αποφάσεως.

Κατά την αιτιολογική σκέψη 12 της αποφάσεως 2011/278, σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή η συναγωγή δείκτη αναφοράς προϊόντος, αλλά υπάρχουν αέρια του θερμοκηπίου επιλέξιμα για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, τα εν λόγω δικαιώματα πρέπει να κατανέμονται βάσει γενικών εφεδρικών προσεγγίσεων. Στο πλαίσιο αυτό, για τη μεγιστοποίηση των μειώσεων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της εξοικονόμησης ενέργειας τουλάχιστον για ορισμένα μέρη των σχετικών διεργασιών παραγωγής, διαμορφώθηκε ιεραρχική κατάταξη τριών εφεδρικών προσεγγίσεων.

Υπό το φως των διευκρινίσεων αυτών, από τον συνδυασμό των ορισμών που παρατίθενται στο άρθρο 3, στοιχεία βʹ έως δʹ και ηʹ, της αποφάσεως αυτής προκύπτει ότι, μόνον εφόσον δεν μπορεί να εφαρμοστεί δείκτης αναφοράς προϊόντος σε υποεγκατάσταση, χωρεί δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής βάσει των τριών άλλων εναλλακτικών επιλογών, ήτοι βάσει του δείκτη αναφοράς θερμότητας, του δείκτη αναφοράς καυσίμου ή των εκπομπών διεργασίας.

Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει επίσης ότι η καύση καυσίμου δεν μπορεί να έχει ως συνέπεια την εφαρμογή πλειόνων διαφορετικών δεικτών αναφοράς, διότι εκάστη δραστηριότητα μπορεί να εμπίπτει σε μία μόνον από τις κατηγορίες υποεγκαταστάσεων που προβλέπονται στο άρθρο 3, στοιχεία βʹ έως δʹ και ηʹ, της αποφάσεως 2011/278, δεδομένου ότι, όπως υπομνήστηκε στη σκέψη 62 της παρούσας αποφάσεως, οι κατηγορίες αυτές είναι αλληλοαποκλειόμενες. Οποιαδήποτε αντίθετη ερμηνεία θα προσέκρουσε στην προβλεπόμενη σε πλείονες διατάξεις της αποφάσεως αυτής απαγόρευση της διπλής καταγραφής των εκπομπών και της διπλής κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής.

Συγκεκριμένα, κατά το άρθρο 6, παράγραφος 2, της αποφάσεως 2011/278, το άθροισμα των εισροών, εκροών και εκπομπών κάθε υποεγκαταστάσεως δεν υπερβαίνει τις εισροές, εκροές και συνολικές εκπομπές της εγκαταστάσεως. Επιπλέον, το άρθρο 7, παράγραφος 7, πρώτο εδάφιο, της αποφάσεως αυτής προβλέπει ότι οι φορείς εκμεταλλεύσεως εγκαταστάσεων που παράγουν αέρια του θερμοκηπίου υποχρεούνται, κατά την υποβολή των δεδομένων αναφοράς, να εξασφαλίζουν ότι «δεν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη μεταξύ υποεγκαταστάσεων ούτε διπλή προσμέτρηση». Η υποχρέωση αυτή των φορέων εκμεταλλεύσεως αντιστοιχεί προς αυτή που υπέχουν τα κράτη μέλη από το άρθρο 10, παράγραφος 8, της αποφάσεως 2011/278, να εξασφαλίζουν ότι «οι εκπομπές δεν προσμετρώνται δύο φορές».

Επομένως, κατά το μέτρο που η θερμότητα που εισάγεται από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας προέρχεται από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς καυσίμου, οι εκπομπές που πράγματι συνδέονται με την παραγωγή της θερμότητας αυτής δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη δύο φορές κατά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής. Η εφαρμογή του δείκτη αναφοράς καυσίμου στην παραγωγή θερμότητας και του δείκτη αναφοράς θερμότητας για την κατανάλωση της ίδιας θερμότητας θα συνεπαγόταν διπλή προσμέτρηση, την οποία απαγορεύουν οι διατάξεις που παρατίθενται στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας αποφάσεως.

Η ερμηνεία αυτή της αποφάσεως 2011/278 επιβεβαιώνεται από τους ειδικούς κανόνες εποπτείας για τις εκπομπές που σχετίζονται με διεργασίες καύσεως, οι οποίοι περιλαμβάνονται στο παράρτημα IV, σημείο 1, A, του κανονισμού 601/2012, απ’ όπου προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι οι φορείς εκμεταλλεύσεως «[δ]εν καταλογίζουν στην εγκατάσταση εισαγωγής τις εκπομπές που συνδέονται με την παραγωγή θερμότητας ή ηλεκτρικής ενέργειας εισαγόμενης από άλλες εγκαταστάσεις».

Η ερμηνεία αυτή συνάδει και με τον κύριο σκοπό της οδηγίας 2003/87, ήτοι την προστασία του περιβάλλοντος διά της μειώσεως των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (βλ. απόφαση της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ.,C-191/14, C-192/14, C-295/14, C‑389/14 και C-391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311, σκέψη 79), καθώς και με τον σκοπό που διατυπώνεται με την αιτιολογική σκέψη 18 της αποφάσεως 2011/278, κατά την οποία, για την αποφυγή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς διοξειδίου του άνθρακα, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι δεν γίνεται διπλή προσμέτρηση ούτε διπλή κατανομή.

Επιπλέον, το άρθρο 10α της οδηγίας 2003/87 δεν περιέχει καμία ένδειξη που να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η διάταξη αυτή αντίκειται στον κανόνα της απαγορεύσεως της διπλής προσμετρήσεως των εκπομπών. Ειδικότερα, το γεγονός ότι η παράγραφος 4 του άρθρου αυτού προβλέπει τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για εκπομπές συνδεόμενες με την παραγωγή θερμότητας για αστική τηλεθέρμανση δεν αναιρεί τη διαπίστωση αυτή. Συγκεκριμένα, η παράγραφος αυτή δεν προσδιορίζει την ποσότητα των κατανεμόμενων δικαιωμάτων εκπομπής και, επιπλέον, δεν επιτάσσει οι εκπομπές που καλύπτονται στο πλαίσιο άλλης υποεγκαταστάσεως να συνεπάγονται διπλή κατανομή δικαιωμάτων για την εξαγόμενη θερμότητα.

Η διαπίστωση αυτή δεν αναιρείται ούτε από τις διευκρινίσεις που παρέχονται με το έγγραφο που τιτλοφορείται «Guidance Document no 6 on the harmonized free allocation methodology for the EU-ETS post 2012 Cross-Boundary Heat Flows», το οποίο έχει δημοσιεύσει η Επιτροπή στον ιστότοπό της. Συγκεκριμένα, το εν λόγω έγγραφο, όπως ρητώς αναφέρεται σε αυτό, δεν είναι νομικά δεσμευτικό και δεν αποτυπώνει την επίσημη άποψη της Επιτροπής. Επιπλέον, μολονότι, όπως εκτίθεται στο έγγραφο αυτό, ούτε η οδηγία 2003/87 ούτε η απόφαση 2011/278 προβλέπουν χωριστούς κανόνες δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής για την κατανάλωση θερμότητας ανάλογα με την προέλευση αυτής της θερμότητας, δεν προκύπτει εντεύθεν ότι επιτρέπεται η διπλή κατανομή δικαιωμάτων για την παραγωγή και κατανάλωση θερμότητας.

Όσον αφορά τον κανόνα του άρθρου 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278, σκοπός αυτού είναι η προσαρμογή της κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής για τη μετρήσιμη θερμότητα που εξάγεται σε νοικοκυριά, όταν η ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής η οποία καθορίζεται βάσει του δείκτη αναφοράς θερμότητας είναι μικρότερη της διαμέσου τιμής των ιστορικών εκπομπών που αφορούν την παραγωγή της θερμότητας αυτής.

Τούτων δοθέντων, η διάμεσος των ετήσιων ιστορικών εκπομπών που αφορούν την παραγωγή θερμότητας δεν μπορεί να περιλαμβάνει άλλες εκπομπές πέραν εκείνων που λαμβάνονται υπόψη κατά την εφαρμογή του δείκτη αναφοράς θερμότητας στα ιστορικά επίπεδα δραστηριότητας της οικείας υποεγκαταστάσεως, οπότε αποκλείεται, στο πλαίσιο αυτό, η συνεκτίμηση των εκπομπών που συνδέονται με τα ιστορικά επίπεδα δραστηριότητας υποεγκαταστάσεως με δείκτη αναφοράς καυσίμου.

Η ερμηνεία αυτή του άρθρου 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278 απορρέει από την απαγόρευση της διπλής προσμετρήσεως των εκπομπών και της διπλής κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής, στο πλαίσιο της οποίας, όπως προκύπτει από τις σκέψεις 70 έως 71 της παρούσας αποφάσεως, δεν επιτρέπεται η διπλή προσμέτρηση των εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή θερμότητας, ήτοι, κατά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, αφενός, στην εγκατάσταση που παράγει τη θερμότητα αυτή και, αφετέρου, στην εγκατάσταση που την καταναλώνει ή την εξάγει. Επομένως, εφόσον η θερμότητα που εξάγεται από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς καυσίμου δεν αποτελεί μέρος του ιστορικού επιπέδου δραστηριότητας της υποεγκαταστάσεως με δείκτη αναφοράς θερμότητας, η διάμεσος των ιστορικών εκπομπών της υποεγκαταστάσεως αυτής δεν μπορεί να καθοριστεί βάσει των εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή της εν λόγω θερμότητας.

Βάσει των προεκτεθέντων στις σκέψεις 71 και 76 έως 78 της παρούσας αποφάσεως, διαπιστώνεται ότι η απαγόρευση της διπλής προσμετρήσεως των εκπομπών μπορεί να έχει ως συνέπεια η αρμόδια για την κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής εθνική αρχή να μην κατανείμει δικαιώματα εκπομπής για τη θερμότητα που εξάγεται σε νοικοκυριά.

Κατόπιν όλων των προεκτεθέντων, στο έκτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 10α της οδηγίας 2003/87 και το άρθρο 10, παράγραφοι 1 έως 3 και 8, της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν, προς αποφυγή της διπλής κατανομής, να μην κατανέμονται δικαιώματα εκπομπής σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, σε περίπτωση που αυτή εξάγει σε νοικοκυριά τη θερμότητα την οποία ανακτά από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς καυσίμου.

Επί του δεκάτου ερωτήματος

Με το δέκατο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί εάν το άρθρο 10, παράγραφος 8, της αποφάσεως 2011/278 έχει την έννοια ότι απαγορεύει τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής σε φορέα εκμεταλλεύσεως για την κατανάλωση, σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, της θερμότητας που παράγεται σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς καυσίμου.

82	Όπως διαπιστώθηκε με τη σκέψη 70 της παρούσας αποφάσεως, το άρθρο 10, παράγραφος 8, της εν λόγω αποφάσεως υποχρεώνει τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ότι «οι εκπομπές δεν προσμετρώνται δύο φορές».

Συναφώς, από τη σκέψη 71 της παρούσας αποφάσεως προκύπτει ότι, εφόσον η θερμότητα που εισάγεται από εγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας προέρχεται από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς καυσίμου, οι εκπομπές που πραγματικά συνδέονται με την παραγωγή της θερμότητας αυτής δεν πρέπει λαμβάνονται υπόψη δύο φορές κατά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής. Η εφαρμογή του δείκτη αναφοράς καυσίμου στην παραγωγή θερμότητας και του δείκτη αναφοράς θερμότητας για την κατανάλωση της ίδιας θερμότητας θα συνεπαγόταν τέτοιου είδους διπλή προσμέτρηση, η οποία απαγορεύεται.

Κατόπιν όλων των προεκτεθέντων, στο δέκατο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 10, παράγραφος 8, της αποφάσεως 2011/278 έχει την έννοια ότι απαγορεύει τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής σε φορέα εκμεταλλεύσεως για την κατανάλωση, σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, της θερμότητας που ελήφθη υπόψη στο πλαίσιο υποεγκαταστάσεως με δείκτη αναφοράς καυσίμου.

Επί του ενδέκατου και του δωδέκατου ερωτήματος

85	Κατόπιν της απαντήσεως που δόθηκε στο έκτο και στο δέκατο ερώτημα, παρέλκει η απάντηση στο ενδέκατο και στο δωδέκατο ερώτημα.

Επί του έβδομου ερωτήματος

Με το έβδομο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινιστεί εάν, κατά την υποβολή αιτήσεως δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής, είναι συμβατό με το παράρτημα IV της αποφάσεως 2011/278 να μην υποβάλλονται τα δεδομένα τα οποία αφορούν όλες τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που προέρχονται από την παραγωγή εξαγόμενης στα νοικοκυριά θερμότητας, όπως έπραξε η Υπηρεσία προστασίας περιβάλλοντος.

87	Επισημαίνεται, κατ’ αρχάς, ότι το έβδομο ερώτημα εντάσσεται στο ίδιο πραγματικό πλαίσιο με το έκτο ερώτημα, όπως αυτό περιγράφεται στις σκέψεις 57 και 58 της παρούσας αποφάσεως.

Επιπλέον, κατά το άρθρο 7, παράγραφος 1, της αποφάσεως 2011/278, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να συλλέγουν, όσον αφορά τις εγκαταστάσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής κατά το άρθρο 10α, της οδηγίας 2003/87, «όλες τις σχετικές πληροφορίες και τα δεδομένα που αφορούν κάθε παράμετρο του παραρτήματος IV» της αποφάσεως αυτής. Στις παραμέτρους αυτές συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, η «εξαγωγή μετρήσιμης θερμότητας» και οι «συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου». Κατά το άρθρο 7, παράγραφος 9, της αποφάσεως 2011/278, τα δεδομένα αυτά τίθενται, εφόσον ζητηθεί, στη διάθεση της Επιτροπής.

Στο πλαίσιο αυτό, με το έβδομο ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί εάν το άρθρο 7 και το παράρτημα IV της αποφάσεως αυτής έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν σε κράτος μέλος, κατά τη συλλογή των διαλαμβανόμενων στις διατάξεις αυτές δεδομένων, να μην συνυπολογίζει το σύνολο των εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή της θερμότητας η οποία εξάγεται σε νοικοκυριά από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, προς αποφυγή της διπλής προσμετρήσεως.

Κατά τη συλλογή των δεδομένων αυτών, τα κράτη μέλη υποχρεούνται, κατά το άρθρο 7, παράγραφος 7, της αποφάσεως 2011/278, να εξασφαλίζουν ότι «δεν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη μεταξύ υποεγκαταστάσεων ούτε διπλή προσμέτρηση». Επομένως, σε περίπτωση διπλής προσμετρήσεως των εκπομπών, οι αρμόδιες αρχές δύνανται, κατά νόμο, να ζητούν τη διόρθωση των δεδομένων που τους έχουν υποβληθεί από τους φορείς εκμεταλλεύσεως.

Το παράρτημα IV της αποφάσεως 2011/278 δεν αντίκειται στον κανόνα αυτόν. Συγκεκριμένα, το εν λόγω παράρτημα περιέχει απλώς κατάλογο στον οποίον απαριθμούνται αναλυτικά ελάχιστες πληροφορίες που οι ενδιαφερόμενοι φορείς εκμεταλλεύσεως υποβάλλουν στα κράτη μέλη σύμφωνα με το άρθρο 7 της αποφάσεως αυτής.

Κατόπιν των προεκτεθέντων, στο έβδομο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 7 και το παράρτημα IV της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν σε κράτος μέλος, κατά τη συλλογή των διαλαμβανόμενων στις διατάξεις αυτές δεδομένων, να μην συνυπολογίζει το σύνολο των εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή της θερμότητας η οποία εξάγεται σε νοικοκυριά από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, προς αποφυγή της διπλής προσμετρήσεως.

Επί του όγδοου ερωτήματος

Με το όγδοο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινιστεί εάν το άρθρο 10α, παράγραφοι 1 και 4, της οδηγίας 2003/87, καθώς και το άρθρο 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν να μην κατανέμονται δωρεάν επιπλέον δικαιώματα εκπομπής για τις εκπομπές από ορυκτά καύσιμα οι οποίες υπερβαίνουν τα κατανεμηθέντα δικαιώματα εκπομπής για την εξαγόμενη σε νοικοκυριά θερμότητα.

94	Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι το όγδοο προδικαστικό ερώτημα αφορά επιχείρηση, συγκεκριμένα τη SSAB EMEA AB, η οποία παρέχει θερμότητα σε δίκτυο αστικής τηλεθερμάνσεως που εξυπηρετεί ιδιώτες. Η θερμότητα αυτή παράγεται από την καύση απαερίων κατά την παραγωγή θερμού μετάλλου.

Για την εξαγόμενη θερμότητα, η Υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος εφάρμοσε, προκειμένου να προσδιορίσει την ποσότητα των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής, τον δείκτη αναφοράς θερμότητας. Δεν κατένειμε δικαιώματα πέραν των επιτρεπόμενων βάσει του δείκτη αυτού, καθώς εκτίμησε ότι οι εκπομπές που υπερβαίνουν την καθοριζόμενη βάσει του δείκτη αναφοράς καυσίμου τιμή καταλογίζονται, στην περίπτωση των απαερίων, στους παραγωγούς των αερίων αυτών. Οι εκπομπές αυτές έχουν ληφθεί υπόψη για τον δείκτη αναφοράς προϊόντος για το θερμό μέταλλο.

Υπό το φως των προεκτεθέντων, καθώς και της σκέψεως 76 της παρούσας αποφάσεως, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί εάν το άρθρο 10α, παράγραφοι 1 και 4, της οδηγίας 2003/87, καθώς και το άρθρο 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν να μην κατανέμονται δωρεάν επιπλέον δικαιώματα εκπομπής για τις εκπομπές που συνδέονται με την παραγωγή μετρήσιμης θερμότητας από την καύση απαερίων που παρήχθησαν από εγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμού μετάλλου, κατά το μέτρο που η ποσότητα των δικαιωμάτων που προσδιορίστηκε βάσει του δείκτη αναφοράς θερμότητας είναι χαμηλότερη από τη διάμεσο των ιστορικών εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή της θερμότητας αυτής.

Επισημαίνεται ότι, όπως έχει διαπιστώσει το Δικαστήριο, από την αιτιολογική σκέψη 32 της αποφάσεως 2011/278 προκύπτει ότι η Επιτροπή έλαβε υπόψη, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 10α, παράγραφος 1, τρίτο εδάφιο, της οδηγίας 2003/87, τις εκπομπές που συνδέονται με την αποδοτική ανάκτηση ενέργειας από απαέρια. Προς τούτο, η Επιτροπή προσάρμοσε ορισμένους δείκτες αναφοράς προϊόντος, όπως, μεταξύ άλλων, τους δείκτες αναφοράς του οπτάνθρακα, του χυτοσίδηρου και του πυροσυσσωματωμένου μεταλλεύματος. Επιδιώκει, με τον τρόπο αυτό, να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να επαναχρησιμοποιούν ή να πωλούν τα απαέρια που δημιουργούνται κατά την παραγωγή των εν λόγω προϊόντων. Εξάλλου, από την ίδια αιτιολογική σκέψη προκύπτει, αφενός, ότι η εκ νέου αξιοποίησή τους από βιομηχανική εγκατάσταση στο πλαίσιο άλλης διεργασίας παρέχει, κατ’ αρχήν, δικαίωμα για κατανομή επιπλέον δωρεάν δικαιωμάτων βάσει του δείκτη αναφοράς θερμότητας ή καυσίμου και, αφετέρου, ότι η πώληση τέτοιων αερίων επιτρέπει στον παραγωγό τους να εξοικονομεί δικαιώματα εκπομπής (βλ., συναφώς, απόφαση της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ., C‑191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C-391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311, σκέψη 73).

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αυτές, βάσει του άρθρου 3, στοιχείο γʹ, δεύτερη περίπτωση, και του άρθρου 10, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, της αποφάσεως 2011/278, είναι δυνατή η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής βάσει του δείκτη αναφοράς θερμότητας για την καύση απαερίων προς τροφοδότηση δικτύου αστικής τηλεθερμάνσεως.

99	Η απαγόρευση της διπλής προσμετρήσεως των εκπομπών και της διπλής κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής δεν αντίκειται στον κανόνα αυτόν.

100

Συγκεκριμένα, ενώ η καύση απαερίων έχει ληφθεί σε ορισμένο βαθμό υπόψη στον δείκτη αναφοράς προϊόντος για το θερμό μέταλλο, εντούτοις, οι εκπομπές που παράγονται από την πραγματική καύση τους σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας δεν καταλογίζονται, κατ’ αρχήν, στο ιστορικό επίπεδο δραστηριότητας της υποεγκαταστάσεως με δείκτη αναφοράς θερμού μετάλλου. Όπως προκύπτει από τον ορισμό του άρθρου 3, στοιχείο βʹ, της αποφάσεως 2011/278, στην υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς προϊόντος περιλαμβάνονται μόνον «οι εισροές, οι εκροές και οι αντίστοιχες εκπομπές που σχετίζονται με την παραγωγή ενός προϊόντος για το οποίο καθορίζεται δείκτης αναφοράς στο παράρτημα I [της αποφάσεως αυτής]». Τούτο δεν ισχύει στην περίπτωση των εκπομπών που συνδέονται με την καύση απαερίων σε εγκατάσταση που έχει χαρακτηριστεί ως υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας κατά την έννοια του άρθρου 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278.

101	Επομένως, σε αντίθεση με την ανάκτηση θερμότητας παραγόμενης από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς καυσίμου, η καύση απαερίων από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας αποτελεί χωριστή διαδικασία της παραγωγής του προϊόντος στο πλαίσιο της οποίας παρήχθησαν τα αέρια αυτά.

102

Η ερμηνεία αυτή του άρθρου 3, στοιχείο γʹ, δεύτερη περίπτωση, και του άρθρου 10, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, της αποφάσεως 2011/278 αντιστοιχεί στον σκοπό του άρθρου 10α, παράγραφος 1, της οδηγίας 2003/87, ο οποίος συνίσταται στην ενθάρρυνση της μειώσεως των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, δια της βελτιώσεως της ενεργειακής αποδόσεως με χρήση των πλέον αποδοτικών τεχνικών, στις οποίες συγκαταλέγεται, μεταξύ άλλων, η κατά το δυνατόν εξ ολοκλήρου ανάκτηση ενέργειας από απαέρια.

103

Όσον αφορά την εφαρμογή του άρθρου 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278, επισημαίνεται ότι, εφόσον τηρείται η απαγόρευση της διπλής προσμετρήσεως των εκπομπών και της διπλής κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής, επιτρέπεται η κατανομή επιπλέον δικαιωμάτων εκπομπής σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής της διατάξεως αυτής.

104

Τούτων δοθέντων, από τις έγγραφες παρατηρήσεις της Γερμανικής Κυβερνήσεως στο πλαίσιο της υπό κρίση υποθέσεως και τις διευκρινίσεις της Υπηρεσίας προστασίας του περιβάλλοντος, όπως αυτές παρατίθενται στην απόφαση περί παραπομπής, προκύπτει ότι ο δείκτης αναφοράς προϊόντος για το θερμό μέταλλο περιλαμβάνει τις εκπομπές από την καύση απαερίων, κατά το μέτρο που αυτές υπερβαίνουν τις εκπομπές από την καύση φυσικού αερίου.

105

Συναφώς, όπως προκύπτει από το έγγραφο με τίτλο «Guidance Document no 8 on the harmonized free allocation methodology for the EU-ETS post 2012, Waste gases and process emissions sub-installation», το οποίο έχει δημοσιευθεί στον ιστότοπο της Επιτροπής, στην περίπτωση των απαερίων που παράγονται σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς προϊόντος, ο δείκτης αυτός περιλαμβάνει την κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για εκπομπές συνδεόμενες με την παραγωγή απαερίων και την καύση τους σε πυρσό για λόγους ασφαλείας. Κατά το ίδιο έγγραφο, οι εκπομπές που υπερβαίνουν εκείνες που παράγονται από την καύση φυσικού αερίου λαμβάνονται υπόψη για την κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για εκπομπές συνδεόμενες με την παραγωγή απαερίων.

106

Συνεπώς, κατά το μέτρο που για τον δείκτη αναφοράς προϊόντος για το θερμό μέταλλο έχουν πράγματι ληφθεί υπόψη οι συνδεόμενες με την παραγωγή απαερίων εκπομπές, αντιβαίνει, εν προκειμένω, στην απαγόρευση της διπλής προσμετρήσεως των εκπομπών και της διπλής κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής η κατανομή, βάσει του άρθρου 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278, επιπλέον δικαιωμάτων εκπομπής για τη μετρήσιμη θερμότητα που εξάγεται σε νοικοκυριά, με το αιτιολογικό ότι η ποσότητα των δικαιωμάτων εκπομπής που έχει προσδιοριστεί βάσει του δείκτη αναφοράς θερμότητας είναι χαμηλότερη από τη διάμεσο των ιστορικών εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή της θερμότητας αυτής.

107

Κατόπιν των προεκτεθέντων, στο όγδοο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 10α, παράγραφοι 1 και 4, της οδηγίας 2003/87, καθώς και το άρθρο 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν να μην κατανέμονται δωρεάν επιπλέον δικαιώματα εκπομπής για τις εκπομπές που συνδέονται με την παραγωγή μετρήσιμης θερμότητας από την καύση απαερίων που παρήχθησαν από εγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμού μετάλλου, κατά το μέτρο που η ποσότητα των δικαιωμάτων που προσδιορίστηκε βάσει του δείκτη αναφοράς θερμότητας είναι χαμηλότερη από τη διάμεσο των ιστορικών εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή της θερμότητας αυτής.

Επί του ένατου ερωτήματος

108	Επισημαίνεται, κατ’ αρχάς, ότι το ένατο προδικαστικό ερώτημα εντάσσεται στο ίδιο πραγματικό πλαίσιο με το όγδοο ερώτημα, όπως αυτό περιγράφεται στις σκέψεις 94 και 95 της παρούσας αποφάσεως.

109

Επιπλέον, με τη σκέψη 88 της παρούσας αποφάσεως διαπιστώθηκε ότι τα κράτη μέλη υπέχουν από το άρθρο 7, παράγραφος 1, της αποφάσεως 2011/278 την υποχρέωση να συλλέγουν, όσον αφορά τις εγκαταστάσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής κατά το άρθρο 10α, της οδηγίας 2003/87, «όλες τις σχετικές πληροφορίες και τα δεδομένα που αφορούν κάθε παράμετρο του παραρτήματος IV» της αποφάσεως αυτής. Στις παραμέτρους αυτές συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, η «εξαγωγή μετρήσιμης θερμότητας» και οι «συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου». Κατά το άρθρο 7, παράγραφος 9, της αποφάσεως 2011/278, τα δεδομένα αυτά τίθενται, εφόσον ζητηθεί, στη διάθεση της Επιτροπής.

110

Επομένως, με το ένατο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί εάν το άρθρο 7 και το παράρτημα IV της αποφάσεως αυτής έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν σε κράτος μέλος, κατά τη συλλογή των διαλαμβανόμενων στις διατάξεις αυτές δεδομένων, να προσαρμόζει τα συλλεχθέντα από αυτό αριθμητικά στοιχεία κατά τρόπον ώστε οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την καύση απαερίων σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας να είναι ισοδύναμες προς αυτές που προέρχονται από την καύση φυσικού αερίου.

111

Όπως διαπιστώθηκε με τη σκέψη 90 της παρούσας αποφάσεως, κατά τη συλλογή των διαλαμβανόμενων στο άρθρο 7 και στο παράρτημα IV της αποφάσεως 2011/278 δεδομένων, τα κράτη μέλη υποχρεούνται, κατά το άρθρο 7, παράγραφος 7, της αποφάσεως 2011/278, να εξασφαλίζουν ότι «δεν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη μεταξύ υποεγκαταστάσεων ούτε διπλή προσμέτρηση». Επομένως, σε περίπτωση διπλής προσμετρήσεως των εκπομπών, οι αρμόδιες αρχές δύνανται, κατά νόμο, να ζητούν τη διόρθωση των δεδομένων που τους έχουν υποβληθεί από τους φορείς εκμεταλλεύσεως.

112

Συναφώς, με τη σκέψη 105 της παρούσας αποφάσεως διαπιστώθηκε ότι από το έγγραφο με τίτλο «Guidance Document no 8 on the harmonized free allocation methodology for the EU-ETS post 2012, Waste gases and process emissions sub-installation» προκύπτει ότι, στην περίπτωση των απαερίων που παράγονται σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς προϊόντος, ο δείκτης αυτός περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για εκπομπές συνδεόμενες με την παραγωγή απαερίων και ότι οι εκπομπές που υπερβαίνουν εκείνες που παράγονται κατά την καύση φυσικού αερίου λαμβάνονται υπόψη για την κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για τις ως άνω εκπομπές.

113

Κατόπιν των προεκτεθέντων, στο ένατο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 7 και το παράρτημα IV της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν σε κράτος μέλος, κατά τη συλλογή των διαλαμβανόμενων στις διατάξεις αυτές δεδομένων, να προσαρμόζει τα συλλεχθέντα από αυτό αριθμητικά στοιχεία κατά τρόπον ώστε οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την καύση απαερίων σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας να είναι ισοδύναμες προς εκείνες που προέρχονται από την καύση φυσικού αερίου, κατά το μέτρο που για τον δείκτη αναφοράς προϊόντος έχουν ληφθεί υπόψη οι συνδεόμενες με την παραγωγή απαερίων εκπομπές.

Επί του δέκατου τέταρτου, του δέκατου πέμπτου και του δέκατου έκτου ερωτήματος

114

Με το δέκατο τέταρτο, το δέκατο πέμπτο και το δέκατο έκτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί εάν το άρθρο 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278 έχει την έννοια ότι ο όρος «υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς θερμότητας» περιλαμβάνει τη δραστηριότητα εξαγωγής, σε δίκτυο ατμού, μετρήσιμης θερμότητας προερχόμενης από εγκατάσταση υπαγόμενη στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής.

115

Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι τα ερωτήματα αυτά αφορούν την περίπτωση εγκαταστάσεως συμπαραγωγής η οποία τροφοδοτεί δίκτυο διανομής ατμού. Στο σύστημα αυτό είναι συνδεδεμένοι τρεις καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένου ενός διυλιστηρίου το οποίο καταναλώνει περίπου το 90 % του ατμού που διανέμεται μέσω του δικτύου αυτού. Η Υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος εκτίμησε ότι το δίκτυο αυτό αποτελεί, στην πραγματικότητα, αναπόσπαστο μέρος του διυλιστηρίου και ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί ως διανομέας θερμότητας. Κατά συνέπεια, η εν λόγω υπηρεσία αρνήθηκε, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278, να κατανείμει δικαιώματα εκπομπής στην εγκατάσταση συμπαραγωγής.

116

Συναφώς, με τη σκέψη 64 της παρούσας αποφάσεως επισημάνθηκε ότι, κατά το άρθρο 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278, ως υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας ορίζονται οι εισροές, οι εκροές και οι αντίστοιχες εκπομπές οι οποίες δεν καλύπτονται από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς προϊόντος και σχετίζονται με την παραγωγή ή την εισαγωγή μετρήσιμης θερμότητας από εγκατάσταση ή άλλη οντότητα υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης. Η θερμότητα αυτή πρέπει, μεταξύ άλλων, να καταναλώνεται για την παραγωγή προϊόντων ή να εξάγεται σε εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης, εξαιρούμενων των εξαγωγών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

117

Από τον ορισμό αυτόν προκύπτει ότι εφόσον μια εγκατάσταση εξάγει παραγόμενη από αυτήν θερμότητα, επιτρέπεται η κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής στην εγκατάσταση αυτή για την εν λόγω θερμότητα, μόνον εφόσον η θερμότητα εξάγεται «σε εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης». Αντιθέτως, όταν η εγκατάσταση αυτή παρέχει την εν λόγω θερμότητα σε άλλη εγκατάσταση υπαγόμενη στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής, δεν μπορεί να απαιτήσει την κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για τη θερμότητα αυτή.

118

Επομένως, ο διανομέας θερμότητας που δεν καταναλώνει τη θερμότητα την οποία εισάγει, αλλά τη διανέμει σε άλλες εγκαταστάσεις ή οντότητες, ανεξαρτήτως του αν αυτές υπάγονται στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής, αποτελεί «εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης», κατά την έννοια του άρθρου 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278.

119

Ωστόσο, όταν ένα δίκτυο διανομής αποτελεί, στην πραγματικότητα, αναπόσπαστο μέρος εγκαταστάσεως, κατά την έννοια του άρθρου 3, στοιχείο εʹ, της οδηγίας 2003/87, υπαγόμενης στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής, το δίκτυο αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως «εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης», κατά την έννοια του άρθρου 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278. Επομένως, ο παραγωγός θερμότητας που διοχετεύει τη θερμότητα αυτή σε ένα τέτοιο δίκτυο παρέχει θερμότητα σε εγκατάσταση υπαγόμενη στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής.

120	Τούτο ισχύει και όταν υφίσταται σύμβαση παροχής θερμότητας μεταξύ του παραγωγού και του καταναλωτή της θερμότητας αυτής, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση η θερμότητα δεν παρέχεται σε «εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης».

121

Εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εκτιμήσει, υπό το φως των προεκτεθέντων, τα πραγματικά περιστατικά της υποθέσεως της κύριας δίκης, προκειμένου να διαπιστώσει εάν η συγκεκριμένη εγκατάσταση συμπαραγωγής εξάγει θερμότητα σε «εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης», κατά την έννοια του άρθρου 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278. Οι περιστάσεις που παρατίθενται στο πλαίσιο του δέκατου πέμπτου ερωτήματος δεν ασκούν συναφώς επιρροή.

122

Κατόπιν όλων των προεκτεθέντων, στο δέκατο τέταρτο, το δέκατο πέμπτο και το δέκατο έκτο ερώτημά πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278 έχει την έννοια ότι ο όρος «υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς θερμότητας» περιλαμβάνει τη δραστηριότητα εξαγωγής, σε δίκτυο ατμού, μετρήσιμης θερμότητας προερχόμενης από εγκατάσταση υπαγόμενη στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής, εφόσον το δίκτυο αυτό αποτελεί «εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης».

Επί των δικαστικών εξόδων

123

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (έκτο τμήμα) αποφαίνεται:

Από την εξέταση του πρώτου, του δεύτερου και του δέκατου τρίτου ερωτήματος δεν προέκυψε κανένα στοιχείο ικανό να θίξει το κύρος του άρθρου 15, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278/ΕΕ της Επιτροπής, της 27ης Απριλίου 2011, σχετικά με τον καθορισμό ενωσιακών μεταβατικών κανόνων για την εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής κατ’ εφαρμογή του άρθρου 10α της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

2)	Από την εξέταση του πέμπτου ερωτήματος δεν προέκυψε κανένα στοιχείο ικανό να θίξει το κύρος του παραρτήματος Ι της αποφάσεως 2011/278.

Το άρθρο 4 και το παράρτημα ΙΙ της αποφάσεως 2013/448/ΕΕ της Επιτροπής, της 5ης Σεπτεμβρίου 2013, σχετικά με τα εθνικά μέτρα εφαρμογής για τη μεταβατική δωρεάν κατανομή των δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 3 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, είναι ανίσχυρα.

Τα διαχρονικά αποτελέσματα της κηρύξεως του άρθρου 4 και του παραρτήματος ΙΙ της αποφάσεως 2013/448 ως ανίσχυρων περιορίζονται κατά τρόπον ώστε, αφενός, η κήρυξη αυτή να μην παράγει αποτελέσματα πριν από την πάροδο δέκα μηνών από την ημερομηνία δημοσιεύσεως της αποφάσεως της 28ης Απριλίου 2016, Borealis Polyolefine κ.λπ. (C-191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C-391/14 έως C-393/14, EU:C:2016:311), προκειμένου να παρασχεθεί στην Επιτροπή η δυνατότητα να θεσπίσει τα αναγκαία μέτρα και, αφετέρου, να μην μπορούν να αμφισβητηθούν τα μέτρα που θα έχουν ληφθεί μέχρι τότε βάσει των διατάξεων που κηρύχθηκαν ανίσχυρες.

Το άρθρο 10α της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου, όπως έχει τροποποιηθεί με την οδηγία 2009/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Απριλίου 2009, και το άρθρο 10, παράγραφοι 1 έως 3 και 8, της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν, προς αποφυγή της διπλής κατανομής, να μην κατανέμονται δικαιώματα εκπομπής σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, σε περίπτωση που αυτή εξάγει σε νοικοκυριά τη θερμότητα την οποία ανακτά από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς καυσίμου.

Το άρθρο 10, παράγραφος 8, της αποφάσεως 2011/278 έχει την έννοια ότι απαγορεύει τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής σε φορέα εκμεταλλεύσεως για την κατανάλωση, σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, της θερμότητας που ελήφθη υπόψη στο πλαίσιο υποεγκαταστάσεως με δείκτη αναφοράς καυσίμου.

Το άρθρο 7 και το παράρτημα IV της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν σε κράτος μέλος, κατά τη συλλογή των διαλαμβανόμενων στις διατάξεις αυτές δεδομένων, να μη συνυπολογίζει το σύνολο των εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή της θερμότητας η οποία εξάγεται σε νοικοκυριά από υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας, προς αποφυγή της διπλής προσμετρήσεως.

Το άρθρο 10α, παράγραφοι 1 και 4, της οδηγίας 2003/87, καθώς και το άρθρο 10, παράγραφος 3, της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν να μην κατανέμονται δωρεάν επιπλέον δικαιώματα εκπομπής για τις εκπομπές που συνδέονται με την παραγωγή μετρήσιμης θερμότητας από την καύση απαερίων που παρήχθησαν από εγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμού μετάλλου, κατά το μέτρο που η ποσότητα των δικαιωμάτων που προσδιορίστηκε βάσει του δείκτη αναφοράς θερμότητας είναι χαμηλότερη από τη διάμεσο των ιστορικών εκπομπών που συνδέονται με την παραγωγή της θερμότητας αυτής.

Το άρθρο 7 και το παράρτημα IV της αποφάσεως 2011/278 έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν σε κράτος μέλος, κατά τη συλλογή των διαλαμβανόμενων στις διατάξεις αυτές δεδομένων, να προσαρμόζει τα συλλεχθέντα από αυτό αριθμητικά στοιχεία κατά τρόπον ώστε οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την καύση απαερίων σε υποεγκατάσταση με δείκτη αναφοράς θερμότητας να είναι ισοδύναμες προς εκείνες που προέρχονται από την καύση φυσικού αερίου, κατά το μέτρο που για τον δείκτη αναφοράς προϊόντος έχουν ληφθεί υπόψη οι συνδεόμενες με την παραγωγή απαερίων εκπομπές.

10)

Το άρθρο 3, στοιχείο γʹ, της αποφάσεως 2011/278 έχει την έννοια ότι ο όρος «υποεγκατάσταση δείκτη αναφοράς θερμότητας» περιλαμβάνει τη δραστηριότητα εξαγωγής, σε δίκτυο ατμού, μετρήσιμης θερμότητας προερχόμενης από εγκατάσταση υπαγόμενη στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής, εφόσον το δίκτυο αυτό αποτελεί «εγκατάσταση ή άλλη οντότητα μη υπαγόμενη στο σύστημα της Ένωσης».

(υπογραφές)

( *1 ) Γλώσσα διαδικασίας: η σουηδική: