Υπόθεση T-732/14

Sberbank of Russia OAO

κατά

Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

«Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία – Εγγραφή και εν συνεχεία διατήρηση του ονόματος της προσφεύγουσας στον κατάλογο των οντοτήτων που υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα – Σφάλμα εκτίμησης – Υποχρέωση αιτιολόγησης – Δικαιώματα άμυνας – Δικαίωμα αποτελεσματικής ένδικης προστασίας – Δικαίωμα της ιδιοκτησίας – Δικαίωμα άσκησης οικονομικής δραστηριότητας»

Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (έκτο τμήμα) της 13ης Σεπτεμβρίου 2018

1. Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά – Άμεσος επηρεασμός – Κριτήρια – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Πράξεις που απαγορεύουν σε όλες τις επιχειρήσεις της Ένωσης να πραγματοποιούν ορισμένα είδη χρηματοοικονομικών συναλλαγών με πιστωτικά ιδρύματα εγκατεστημένα στη Ρωσία τα οποία περιλαμβάνονται στους καταλόγους των οντοτήτων τις οποίες αφορούν τα περιοριστικά μέτρα – Προσφυγή ασκηθείσα από πιστωτικό ίδρυμα περιλαμβανόμενο στους καταλόγους αυτούς – Παραδεκτό

   (Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ· απόφαση 2014/512/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 1, στοιχείο αʹ, και παράρτημα I· κανονισμός 833/2014 του Συμβουλίου, άρθρο 5 § 1, στοιχείο αʹ, και παράρτημα III)

2. Ευρωπαϊκή Ένωση – Δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας των πράξεων των θεσμικών οργάνων – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Έκταση του ελέγχου

   (Άρθρο 275, εδ. 2, ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47· απόφαση 2014/512/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 833/2014 του Συμβουλίου)

3. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ερμηνεία – Διατάξεις διατυπωμένες σε περισσότερες από μία γλώσσες – Αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων γλωσσικών αποδόσεων – Λαμβάνονται υπόψη η γενική οικονομία και ο σκοπός της επίμαχης κανονιστικής ρυθμίσεως

4. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Κριτήρια λήψεως περιοριστικών μέτρων – Μεγάλο πιστωτικό ίδρυμα ή άλλος μεγάλος οργανισμός που έχει ρητή εντολή να προωθεί την ανταγωνιστικότητα της ρωσικής οικονομίας, τη διαφοροποίησή της και την ενθάρρυνση των επενδύσεων – Έννοια – Σώρευση της ιδιότητας του μεγάλου πιστωτικού ιδρύματος και της ύπαρξης τέτοιας εντολής – Δεν υφίσταται

   (Άρθρο 215 ΣΛΕΕ· απόφαση 2014/512/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 1, στοιχείο αʹ· κανονισμός 833/2014 του Συμβουλίου, άρθρο 5 § 1, στοιχείο αʹ)

5. Πράξεις των οργάνων – Αιτιολογία – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Περιεχόμενο – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Περιορισμοί της πρόσβασης στην κεφαλαιαγορά της Ένωσης – Υποχρέωση παραθέσεως στην αιτιολογία των ειδικών και συγκεκριμένων στοιχείων που δικαιολογούν το εν λόγω μέτρο – Απόφαση εντασσόμενη σε πλαίσιο που είναι γνωστό στον ενδιαφερόμενο και του παρέχει τη δυνατότητα να αντιληφθεί τη σημασία του μέτρου που ελήφθη σε βάρος του – Επιτρεπτό συνοπτικής αιτιολογίας

   (Άρθρο 296, εδ. 2, ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 2, στοιχείο γʹ· απόφαση 2014/512/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 833/2014 του Συμβουλίου)

6. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Δικαιώματα άμυνας – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Περιορισμοί της πρόσβασης στην κεφαλαιαγορά της Ένωσης – Υποχρέωση γνωστοποιήσεως των επιβαρυντικών στοιχείων – Περιεχόμενο – Ο παράνομος χαρακτήρας της πράξεως εξαρτάται από την απόδειξη τυχόν διαδικαστικών συνεπειών απορρεουσών από την αθέτηση της εν λόγω υποχρεώσεως

   (Άρθρο 275, εδ. 2, ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 41 § 2, στοιχείο αʹ, και 47· απόφαση 2014/512/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 833/2014 του Συμβουλίου)

7. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Περιορισμοί της πρόσβασης στην κεφαλαιαγορά της Ένωσης – Δικαιώματα άμυνας – Γνωστοποίηση των επιβαρυντικών στοιχείων – Μεταγενέστερη απόφαση που διατηρεί το όνομα του προσφεύγοντος στον κατάλογο των προσώπων τα οποία αφορούν τα μέτρα αυτά – Έλλειψη νέας αιτιολογίας – Προσβολή του δικαιώματος ακροάσεως – Δεν συντρέχει

   (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 2, στοιχείο α ʹ· απόφαση 2014/512/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 1, στοιχείο αʹ, και παράρτημα I· κανονισμός 833/2014 του Συμβουλίου, άρθρο 5 § 1, στοιχείο αʹ, και παράρτημα III)

8. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Δικαιώματα άμυνας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Περιορισμοί της πρόσβασης στην κεφαλαιαγορά της Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Δικαιώματα των οποίων η άσκηση προϋποθέτει προηγούμενη αίτηση του ενδιαφερομένου προς το Συμβούλιο – Τήρηση εύλογης προθεσμίας

   (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 2, στοιχείο aʹ· απόφαση 2014/512/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 833/2014 του Συμβουλίου)

9. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Περιορισμοί της πρόσβασης στην κεφαλαιαγορά της Ένωσης – Περιορισμός του δικαιώματος ιδιοκτησίας και του δικαιώματος ελεύθερης ασκήσεως οικονομικής δραστηριότητας και προσβολή της φήμης – Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας – Δεν συντρέχει

   (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 16, 17, και 52 § 1· απόφαση 2014/512/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 833/2014 του Συμβουλίου)

10. Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία – Περιορισμοί της πρόσβασης στην κεφαλαιαγορά της Ένωσης – Δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας – Κατάλληλος χαρακτήρας των περιοριστικών μέτρων – Περιοριστικά μέτρα που επιδιώκουν θεμιτό σκοπό της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας

    (Άρθρο 21 ΣΕΕ· απόφαση 2014/512/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου· κανονισμός 833/2014 του Συμβουλίου)

1.  Η προϋπόθεση που προβλέπεται στο άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ και σύμφωνα με την οποία η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει να αφορά άμεσα ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο απαιτεί το αμφισβητούμενο μέτρο της Ένωσης να παράγει άμεσα αποτελέσματα επί της νομικής κατάστασής του και να μην αφήνει καμία εξουσία εκτίμησης στους αποδέκτες του οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή της, καθόσον η εφαρμογή αυτή έχει αμιγώς αυτόματο χαρακτήρα και απορρέει αποκλειστικώς από τη ρύθμιση της Ένωσης, χωρίς να παρεμβάλλονται άλλοι ενδιάμεσοι κανόνες.

   Τα περιοριστικά μέτρα που απαγορεύουν σε όλες τις επιχειρήσεις της Ένωσης να πραγματοποιούν ορισμένα είδη χρηματοοικονομικών συναλλαγών με πιστωτικά ιδρύματα εγκατεστημένα στη Ρωσία, τα οποία πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 1, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, της απόφασης 2014/512/ΚΕΠΠΑ και του άρθρου 5, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 833/2014, σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία, και των οποίων το όνομα περιλαμβάνεται στα παραρτήματα αυτά, αφορούν άμεσα ένα πιστωτικό ίδρυμα το όνομα του οποίου περιλαμβάνεται στα παραρτήματα της εν λόγω απόφασης και του εν λόγω κανονισμού. Πράγματι, τα μέτρα αυτά εφαρμόζονται άμεσα σε βάρος του, ως άμεση συνέπεια του γεγονότος ότι αποτελεί οντότητα αναφερόμενη στις εν λόγω διατάξεις, ερμηνευόμενες υπό το πρίσμα των αντίστοιχων παραρτημάτων, χωρίς να καταλείπεται καμία εξουσία εκτίμησης στους αποδέκτες της που είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή τους.

   Μολονότι είναι αληθές ότι οι διατάξεις αυτές προβλέπουν απαγορεύσεις που εφαρμόζονται πρωτίστως στα πιστωτικά ιδρύματα και στους άλλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που είναι εγκατεστημένοι στην Ένωση, οι απαγορεύσεις αυτές έχουν ως σκοπό και ως αποτέλεσμα να επηρεάζουν άμεσα τις οντότητες των οποίων το όνομα περιλαμβάνεται στα παραρτήματα των εν λόγω πράξεων, οι οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες με περιορισμό της οικονομικής τους δραστηριότητας λόγω της εφαρμογής των εν λόγω μέτρων ως προς αυτές. Εξυπακούεται ότι εναπόκειται στους οργανισμούς που είναι εγκατεστημένοι στην Ένωση να εφαρμόζουν τα μέτρα αυτά, δεδομένου ότι οι πράξεις που εκδίδονται από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης δεν μπορούν, κατ’ αρχήν, να τύχουν εφαρμογής εκτός του εδάφους της Ένωσης. Τούτο ωστόσο δεν σημαίνει ότι τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόζονται έναντι των οργανισμών που επηρεάζονται από τις διατάξεις σχετικά με την πρόσβαση στην κεφαλαιαγορά δεν αφορούν άμεσα τις εν λόγω οντότητες.

   (βλ. σκέψεις 57-60, 62)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 74)

3.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 81)

4.  Το άρθρο 5, παράγραφος 1, του κανονισμού 833/2014, σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία, σκοπεί, σύμφωνα με το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, στη θέσπιση των αναγκαίων μέτρων για την εφαρμογή του άρθρου 1, παράγραφος 1, της απόφασης 2014/512/ΚΕΠΠΑ. Οι όροι της πρώτης εκ των ανωτέρω διατάξεων πρέπει να ερμηνεύονται, κατά το μέτρο του δυνατού, υπό το πρίσμα της δεύτερης. Δεδομένου ότι το άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, της ως άνω απόφασης κάνει λόγο για «μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή ιδρύματα ανάπτυξης του χρηματοοικονομικού τομέα που έχουν έδρα στη Ρωσία», υπάρχει δυνατότητα επιλογής μεταξύ των «μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων» και των «ιδρυμάτων ανάπτυξης του χρηματοοικονομικού τομέα», τα οποία ορίζονται με μεγαλύτερη ακρίβεια στο άρθρο 5, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του εν λόγω κανονισμού ως «άλλο[ι] μεγάλο[ι] οργανισμ[οί] που έχ[ουν] ρητή εντολή να προωθ[ούν] την ανταγωνιστικότητα της ρωσικής οικονομίας, τη διαφοροποίησή της και την ενθάρρυνση των επενδύσεων». Κατά συνέπεια, για να μπορεί να εγγραφεί στον κατάλογο του παραρτήματος III του κανονισμού 833/2014, ένα πιστωτικό ίδρυμα δεν χρειάζεται, πέραν της πληρώσεως των λοιπών προϋποθέσεων του άρθρου 5, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του εν λόγω κανονισμού, να έχει επίσης «ρητή εντολή να προωθεί την ανταγωνιστικότητα της ρωσικής οικονομίας, τη διαφοροποίησή της και την ενθάρρυνση των επενδύσεων» κατά την έννοια της διατάξεως αυτής.

   (βλ. σκέψεις 82-84)

5.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 92, 93, 97, 99, 100, 102-104, 106)

6.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 110-113, 116, 118, 121, 122, 125)

7.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 127, 128)

8.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 129, 131)

9.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 139-143, 146, 147, 150-157)

10.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

    (βλ. σκέψη 145)