Υπόθεση C-573/14

Commissaire général aux réfugiés και aux apatrides

κατά

Mostafa Lounani

[αίτηση του Conseil d’État (Βέλγιο)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

«Προδικαστική παραπομπή – Χώρος, ασφάλειας και δικαιοσύνης – Άσυλο – Οδηγία 2004/83/ΕΚ – Ελάχιστες απαιτήσεις σχετικά με τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι υπήκοοι τρίτων χωρών ή οι απάτριδες για την αναγνώριση της ιδιότητας του πρόσφυγα – Άρθρο 12, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, και άρθρο 12, παράγραφος 3 – Αποκλεισμός από το καθεστώς του πρόσφυγα – Έννοια του όρου “πράξεις που αντιβαίνουν στους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών” – Περιεχόμενο – Ηγετικό μέλος τρομοκρατικής οργανώσεως – Ποινική καταδίκη για συμμετοχή στις δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας – Εξατομικευμένη έρευνα»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως)
της 31ης Ιανουαρίου 2017

1. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση–Πολιτική ασύλου–Καθεστώς του πρόσφυγα ή καθεστώς επικουρικής προστασίας–Οδηγία 2004/83–Αποκλεισμός από το καθεστώς του πρόσφυγα–Λόγοι–Πράξεις που αντιβαίνουν στους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών–Πεδίο εφαρμογής–Περιορισμός στις πράξεις για τις οποίες υπάρχει καταδίκη λόγω κάποιου από τα εγκλήματα τρομοκρατίας που προβλέπει το άρθρο 1, παράγραφος 1, της αποφάσεως-πλαισίου 2002/475–Δεν υφίσταται

   (Οδηγία 2004/83 του Συμβουλίου, άρθρο 12 § 2, στοιχείο γʹ· απόφαση-πλαίσιο 2002/475 του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 1)

2. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση–Πολιτική ασύλου–Καθεστώς του πρόσφυγα ή καθεστώς επικουρικής προστασίας–Οδηγία 2004/83–Αποκλεισμός από το καθεστώς του πρόσφυγα–Λόγοι–Πράξεις που αντιβαίνουν στους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών–Αποκλεισμός προϋποθέτων εξατομικευμένη εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών εκ μέρους της αρμοδίας αρχής

   (Οδηγία 2004/83 του Συμβουλίου, άρθρο 12 § 2, στοιχείο γʹ)

3. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση–Πολιτική ασύλου–Καθεστώς του πρόσφυγα ή καθεστώς επικουρικής προστασίας–Οδηγία 2004/83–Αποκλεισμός από το καθεστώς του πρόσφυγα–Λόγοι–Πράξεις που αντιβαίνουν στους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών–Έννοια–Συμμετοχή στις δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας–Εμπίπτει–Δεν υφίσταται τέλεση, απόπειρα ή απειλή τελέσεως τρομοκρατικής πράξεως–Δεν ασκεί επιρροή

   (Οδηγία 2004/83 του Συμβουλίου, άρθρο 12 §§ 2, στοιχείο γʹ, και 3· απόφαση-πλαίσιο 2002/475 του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 1)

1.  Το άρθρο 12, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2004/83/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων για την αναγνώριση και το καθεστώς των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απατρίδων ως προσφύγων ή ως προσώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας για άλλους λόγους, έχει την έννοια ότι, προκειμένου να γίνει δεκτό ότι συντρέχει ο λόγος αποκλεισμού από το καθεστώς του πρόσφυγα που διαλαμβάνεται στη διάταξη αυτή, δεν απαιτείται ο αιτών την υπαγωγή στο καθεστώς διεθνούς προστασίας να έχει καταδικασθεί για κάποιο από τα εγκλήματα τρομοκρατίας που προβλέπει το άρθρο 1, παράγραφος 1, της αποφάσεως-πλαισίου 2002/475/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

   Εάν ο νομοθέτης της Ένωσης είχε την πρόθεση να περιορίσει το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 12, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2004/83, οριοθετώντας την έννοια των «πράξεων που αντιβαίνουν στους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών» έτσι ώστε να περιλαμβάνει μόνον τα αδικήματα που παρατίθενται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, της αποφάσεως-πλαισίου 2002/475, θα μπορούσε να το πράξει ευχερώς, μνημονεύοντας ρητώς τα αδικήματα αυτά ή παραπέμποντας στην εν λόγω απόφαση-πλαίσιο.

   Το άρθρο 12, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2004/83 δεν παραπέμπει, όμως, ούτε στην απόφαση-πλαίσιο 2002/475, μολονότι αυτή ίσχυε κατά τον χρόνο που καταρτίσθηκε το άρθρο 12, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, ούτε σε κάποιο άλλο νομοθέτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο θεσπίσθηκε στο πλαίσιο της καταπολεμήσεως της τρομοκρατίας.

   (βλ. σκέψεις 52-54, διατακτ. 1)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 72)

3.  Το άρθρο 12, παράγραφος 2, στοιχείο γʹ, και το άρθρο 12, παράγραφος 3, της οδηγίας 2004/83 έχουν την έννοια ότι πράξεις συμμετοχής στις δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας, όπως αυτές για τις οποίες καταδικάσθηκε ο αναιρεσίβλητος της κύριας δίκης, μπορούν να δικαιολογήσουν τον αποκλεισμό από το καθεστώς του πρόσφυγα, μολονότι δεν αποδείχθηκε ότι το οικείο πρόσωπο τέλεσε, αποπειράθηκε ή απείλησε να τελέσει τρομοκρατική πράξη, όπως αυτή ορίζεται επακριβώς στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Όσον αφορά την εξατομικευμένη εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών βάσει των οποίων θα κριθεί αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι να πιστεύεται ότι πρόσωπο είναι ένοχο πράξεων που αντιβαίνουν στους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών, ήταν ο ηθικός αυτουργός τέτοιων πράξεων ή συμμετείχε σε αυτές ως συνεργός καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο, το γεγονός ότι το πρόσωπο αυτό καταδικάσθηκε, από τα δικαστήρια κράτους μέλους, για συμμετοχή στις δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας έχει ιδιαίτερη σημασία, όπως και η διαπίστωση ότι το εν λόγω πρόσωπο ήταν ηγετικό μέλος της ομάδας αυτής, χωρίς να απαιτείται να αποδειχθεί ότι το πρόσωπο αυτό ήταν το ίδιο ο ηθικός αυτουργός τρομοκρατικής πράξεως ή ότι συμμετείχε σε αυτήν ως συνεργός καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο.

   (βλ. σκέψη 79, διατακτ. 2)