Υπόθεση C‑465/14

Raad van bestuur van de Sociale verzekeringsbank

κατά

F. Wieland

και

H. Rothwangl

(αίτηση του Centrale Raad van Beroep

«για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως) — Προδικαστική παραπομπή — Άρθρα 18 και 45 ΣΛΕΕ — Κοινωνική ασφάλιση των διακινούμενων εργαζομένων — Κανονισμός (ΕΟΚ) 1408/71 — Άρθρα 3 και 94 — Κανονισμός (ΕΚ) 859/2003 — Άρθρο 2, παράγραφοι 1 και 2 — Ασφάλιση γήρατος και ασφάλιση θανάτου — Πρώην ναυτικοί υπήκοοι τρίτης χώρας η οποία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1995 — Αποκλεισμός του δικαιώματος σε παροχές ασφαλίσεως γήρατος»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 27ης Οκτωβρίου 2016

1. Κοινωνική ασφάλιση – Διακινούμενοι εργαζόμενοι – Ασφάλιση γήρατος – Περίοδοι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη – Περίοδος ασφαλίσεως η οποία φέρεται να πραγματοποιήθηκε υπό τη νομοθεσία κράτους μέλους από αλλοδαπό εργαζόμενο, υπήκοο κράτους που προσχώρησε στην Ένωση μετά την πραγματοποίηση της περιόδου αυτής – Εθνική νομοθεσία του κράτους μέλους η οποία δεν λαμβάνει υπόψη την περίοδο αυτή – Επιτρέπεται

   (Κανονισμός 1408/71 του Συμβουλίου, άρθρο 94 §§ 1 και 2)

2. Ιθαγένεια της Ένωσης – Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Εργαζόμενοι – Περιορισμοί – Ναυτικός, ο οποίος ήταν για ορισμένη περίοδο μέλος του πληρώματος πλοίου με λιμένα εκκινήσεως και τερματισμού στην επικράτεια του κράτους μέλους και είχε ως κατοικία του το πλοίο αυτό, χωρίς να είναι υπήκοος κράτους μέλους κατά την εν λόγω περίοδο – Νομοθεσία του εν λόγω κράτους μέλους που αποκλείει τον ναυτικό από την ασφαλιστική κάλυψη για παροχές γήρατος – Επιτρέπεται

   (Άρθρα 18 ΣΛΕΕ και 45 ΣΛΕΕ)

3. Κοινωνική ασφάλιση – Διακινούμενοι εργαζόμενοι – Νομοθεσία της Ένωσης – Προσωπικό πεδίο εφαρμογής – Επέκταση για τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι δεν καλύπτονται από τη νομοθεσία αυτή μόνον λόγω της ιθαγένειάς τους – Μισθωτός ο οποίος ήταν υπήκοος τρίτης χώρας κατά την περίοδο απασχολήσεως που πραγματοποιήθηκε υπό τη νομοθεσία ενός κράτους μέλους, αλλά εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 1 του κανονισμού 859/2003 κατά τη στιγμή που ζητεί την καταβολή συντάξεως γήρατος – Ρύθμιση του κράτους μέλους αυτού η οποία δεν λαμβάνει υπόψη την περίοδο αυτή για τον καθορισμό των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων του εν λόγω εργαζόμενου – Επιτρέπεται

   (Κανονισμός 859/2003, άρθρο 2 §§ 1 και 2)

1.  Το άρθρο 94, παράγραφοι 1 και 2, του κανονισμού 1408/71, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς και τις οικογένειές τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, όπως τροποποιήθηκε και επικαιροποιήθηκε από τον κανονισμό 118/97, όπως έχει τροποποιηθεί από τον κανονισμό 647/2005, έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε ρύθμιση κράτους μέλους η οποία δεν συνυπολογίζει για τον καθορισμό των δικαιωμάτων σε παροχές γήρατος περίοδο ασφαλίσεως φερόμενη ως πραγματοποιηθείσα υπό τη δική της νομοθεσία από αλλοδαπό εργαζόμενο, όταν το κράτος του οποίου είναι υπήκοος ο εν λόγω εργαζόμενος προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την πραγματοποίηση της περιόδου αυτής.

   Συγκεκριμένα, προκειμένου ο αιτών να μπορεί να επικαλεστεί βασίμως το δικαίωμα του άρθρου 94, παράγραφος 2, του κανονισμού 1408/71, πρέπει να μπορεί να αποδείξει περίοδο ασφαλίσεως και, ενδεχομένως, περιόδους απασχολήσεως ή [κατοικίας] που πραγματοποιήθηκαν υπό τη νομοθεσία ενός κράτους μέλους προ της 1ης Οκτωβρίου 1972 ή, όσον αφορά τα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην Ένωση μετά την ημερομηνία αυτή, προ της ημερομηνίας εφαρμογής του κανονισμού αυτού στο έδαφος του συγκεκριμένου κράτους μέλους.

   Ωστόσο, η προπαρατεθείσα νομοθεσία απέκλειε τον εργαζόμενο από την ασφαλιστική κάλυψη γήρατος για τον λόγο ότι ήταν υπήκοος τρίτης χώρας και είχε ως κατοικία του πλοία στα οποία ήταν μέλος του πληρώματος. Ο αποκλεισμός αυτός, μολονότι βασιζόταν στην ιθαγένεια, δεν απαγορευόταν από το δίκαιο της Ένωσης κατά τον χρόνο των επίμαχων στην κύρια δίκη πραγματικών περιστατικών, δεδομένου ότι η χώρα αυτή δεν είχε ακόμη προσχωρήσει στην Ένωση.

   (βλ. σκέψεις 56, 64, 66, διατακτ. 1)

2.  Τα άρθρα 18 και 45 ΣΛΕΕ έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε νομοθεσία κράτους μέλους, όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης, δυνάμει της οποίας ναυτικός ο οποίος ήταν για ορισμένη περίοδο μέλος του πληρώματος πλοίου με λιμένα εκκινήσεως και τερματισμού στην επικράτεια του κράτους μέλους αυτού και είχε ως κατοικία του το πλοίο αυτό αποκλείεται από την ασφαλιστική κάλυψη για παροχές γήρατος για την περίοδο αυτή λόγω του ότι δεν ήταν υπήκοος κράτους μέλους κατά την εν λόγω περίοδο.

   Συγκεκριμένα, από την εν λόγω Πράξη Προσχωρήσεως της χώρας της οποίας είναι υπήκοος ο ναυτικός δεν προκύπτει καμία υποχρέωση των ήδη κρατών μελών να αντιμετωπίζουν τους υπηκόους της χώρας αυτής κατά τον ίδιο τρόπο που αντιμετώπιζαν υπηκόους άλλων κρατών μελών προ της προσχωρήσεώς τους στην Ένωση.

   (βλ. σκέψεις 71, 73, διατακτ. 2)

3.  Το άρθρο 2, παράγραφοι 1 και 2, του κανονισμού 859/2003, για την επέκταση των διατάξεων του κανονισμού 1408/71 και του κανονισμού 547/72 στους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι δεν καλύπτονται ήδη από τις διατάξεις αυτές μόνον λόγω της ιθαγένειάς τους, έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε ρύθμιση κράτους μέλους κατά την οποία περίοδος ασφαλίσεως πραγματοποιηθείσα υπό τη νομοθεσία του κράτους μέλους αυτού από μισθωτό ο οποίος, όπως στην υπόθεση της κύριας δίκης που αφορά τον F. Wieland, δεν ήταν υπήκοος ενός κράτους μέλους κατά την εν λόγω περίοδο, αλλά, κατά τη στιγμή που ζητεί την καταβολή συντάξεως γήρατος, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 1 του κανονισμού αυτού, δεν λαμβάνεται υπόψη από το κράτος μέλος αυτό για τον προσδιορισμό των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων του εν λόγω μισθωτού.

   (βλ. σκέψη 79, διατακτ. 3)