21.9.2015

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 311/8

Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 16ης Ιουλίου 2015 [αίτηση του Administrativen sad Sofia-grad (Βουλγαρία) για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως] — «CHEZ Razpredelenie Bulgaria» AD κατά Komisia za zashtita ot diskriminatsia

(Υπόθεση C-83/14) (1)

((Οδηγία 2000/43/ΕΚ - Αρχή της ίσης μεταχειρίσεως προσώπων ανεξαρτήτως της φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής - Συνοικίες στις οποίες κατοικούν κατά κύριο λόγο Ρομά - Τοποθέτηση μετρητών καταναλώσεως ηλεκτρικού ρεύματος στους πυλώνες του δικτύου εναέριων γραμμών ηλεκτρικής ενέργειας, σε ύψος έξι έως επτά μέτρων - Έννοια «άμεσης διακρίσεως» και «έμμεσης διακρίσεως» - Βάρος αποδείξεως - Δικαιολόγηση - Πρόληψη δολιοφθορών στους μετρητές καταναλώσεως ηλεκτρικής ενέργειας και παράνομων ρευματοληψιών - Αναλογικότητα - Γενικός χαρακτήρας του μέτρου - Εξευτελιστική και στιγματίζουσα συνέπεια του μέτρου - Οδηγίες 2006/32/ΕΚ και 2009/72/ΕΚ - Αδυναμία του τελικού καταναλωτή να ελέγξει την κατανάλωσή του ηλεκτρικής ενέργειας))

(2015/C 311/09)

Γλώσσα διαδικασίας: η βουλγαρική

Αιτούν δικαστήριο

Administrativen sad Sofia-grad

Διάδικοι στην υπόθεση της κύριας δίκης

«CHEZ Razpredelenie Bulgaria» AD

κατά

Komisia za zashtita ot diskriminatsia

παρισταμένων των: Anelia Nikolova, Darzhavna Komisia za energiyno i vodno regulirane

Διατακτικό

Ο όρος «διάκριση βάσει εθνοτικής καταγωγής, κατά την έννοια της οδηγίας 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2000, περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής, και, ιδίως, των άρθρων 1 και 2, παράγραφος 1 αυτής, έχει την έννοια ότι, υπό περιστάσεις όπως αυτές της υποθέσεως της κύριας δίκης, στις οποίες το σύνολο των μετρητών καταναλώσεως ηλεκτρικής ενέργειας σε συνοικία πόλης η οποία ως επί το πλείστον κατοικείται από Ρομά είναι τοποθετημένοι σε πυλώνες του εναέριου δικτύου παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε ύψος έξι έως επτά μέτρων, ενώ οι αντίστοιχοι μετρητές τοποθετούνται σε ύψος μικρότερο των δύο μέτρων σε άλλες συνοικίες, πρέπει να εφαρμόζεται ανεξαρτήτως του εάν το ως άνω συλλογικό μέτρο θίγει πρόσωπα συγκεκριμένης εθνοτικής καταγωγής ή πρόσωπα τα οποία, χωρίς να είναι αυτής της καταγωγής, υφίστανται, από κοινού με τα πρώτα, τη λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση ή περιέρχονται στη μειονεκτική θέση που συνεπάγεται το ως άνω μέτρο.

Η οδηγία 2000/43 και ιδίως τα άρθρα 2, παράγραφος 1, και 2, στοιχεία α' και β', αυτής, έχουν την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική διάταξη προβλέπουσα ότι, προκειμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη άμεσης ή έμμεσης διακρίσεως λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής στους τομείς οι οποίοι καλύπτονται από το άρθρο 3, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής, η λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση ή η μειονεκτική θέση, στα οποία αναφέρονται, αντιστοίχως, τα σημεία α' και β', πρέπει να συνίστανται σε προσβολή δικαιωμάτων ή εννόμων συμφερόντων.

Το άρθρο 2, παράγραφος 2, στοιχείο α', της οδηγίας 2000/43 έχει την έννοια ότι μέτρο όπως αυτό που περιγράφηκε στο σημείο 1 του παρόντος διατακτικού συνιστά άμεση διάκριση κατά την έννοια της διατάξεως αυτής εάν αποδειχθεί ότι το ως άνω μέτρο καθιερώθηκε και/ή διατηρήθηκε για λόγους σχετικούς με την κοινή εθνοτική καταγωγή της πλειονότητας των κατοίκων της οικείας συνοικίας, στοιχείο που απόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εκτιμήσει, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των κρίσιμων πραγματικών περιστατικών της υποθέσεως, καθώς και τους κανόνες σχετικά με την αντιστροφή του βάρους αποδείξεως οι οποίοι προβλέπονται στο άρθρο 8, παράγραφος 1, της ως άνω οδηγίας.

Το άρθρο 2, παράγραφος 2, στοιχείο β', της οδηγίας 2000/43 έχει την έννοια ότι:

—	η διάταξη αυτή αντιτίθεται σε διάταξη του εθνικού δικαίου προβλέπουσα ότι, για να υφίσταται έμμεση διάκριση λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, η μειονεκτική θέση πρέπει να οφείλεται σε λόγους φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής·

—

με τον όρο διάταξη, κριτήριο ή πρακτική «εκ πρώτης όψεως ουδέτερη» κατά την έννοια της ως άνω διατάξεως νοείται διάταξη, κριτήριο ή πρακτική τα οποία διατυπώνονται ή εφαρμόζονται φαινομενικώς ουδέτερα, ήτοι κατόπιν συνεκτιμήσεως παραμέτρων διαφορετικών του προστατευόμενου χαρακτηριστικού και όχι ισοβαρούς προς αυτό περιεχομένου·

—

με τον όρο «μειονεκτική θέση» κατά την έννοια της ίδιας διατάξεως δεν νοείται ιδιαιτέρως σημαντική, πρόδηλη και σοβαρή περίπτωση ανισότητας, αλλά ότι είναι ιδίως τα πρόσωπα συγκεκριμένης εθνοτικής καταγωγής που περιέρχονται σε μειονεκτική θέση λόγω της επίμαχης διατάξεως, του επίμαχου κριτηρίου ή της επίμαχης πρακτικής·

—

ακόμη και αν υποτεθεί ότι μέτρο όπως αυτό που περιγράφηκε στο σημείο 1 του διατακτικού της παρούσας αποφάσεως δεν συνιστά άμεση διάκριση κατά την έννοια του άρθρου 2, παράγραφος 2, στοιχείο α', της ως άνω οδηγίας, τέτοια πρακτική είναι καταρχήν ικανή να περιαγάγει, κατά την έννοια του στοιχείου β' του ως άνω άρθρου 2, παράγραφος 2, σε μειονεκτική θέση πρόσωπα συγκεκριμένης εθνοτικής καταγωγής σε σχέση με άλλα πρόσωπα·

—

τέτοιο μέτρο μπορεί να είναι αντικειμενικώς δικαιολογημένο ενόψει της ανάγκης διασφαλίσεως της ασφάλειας του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της δέουσας παρακολουθήσεως της καταναλώσεως ηλεκτρικής ενέργειας μόνον υπό την προϋπόθεση να μην υπερβαίνει τα όρια του πρόσφορου και του αναγκαίου μέτρου για την επίτευξη αυτών των θεμιτών σκοπών και υπό την προϋπόθεση οι προκαλούμενες δυσχέρειες να μην είναι υπέρμετρες σε σχέση προς τους σκοπούς αυτούς. Αυτή η προϋπόθεση δεν συντρέχει εάν διαπιστωθεί, έργο που απόκειται στο αιτούν δικαστήριο, είτε ότι υφίστανται άλλα πρόσφορα μέσα, λιγότερο επιτακτικά, τα οποία θα καθιστούσαν δυνατή την επίτευξη των ως άνω σκοπών, είτε, ελλείψει άλλων τέτοιων μέσων, ότι η ως άνω πρακτική προσβάλλει υπέρμετρα το έννομο συμφέρον των τελικών καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας οι οποίοι κατοικούν στην οικεία συνοικία, η οποία κατοικείται ως επί το πλείστον από Ρομά, να έχουν πρόσβαση στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας υπό συνθήκες οι οποίες δεν έχουν εξευτελιστικό ή στιγματίζοντα χαρακτήρα και οι οποίες τους επιτρέπουν να ελέγχουν τακτικώς την κατανάλωσή τους ηλεκτρικής ενέργειας.

(1) ΕΕ C 142 της 12.5.2014.