Υπόθεση C‑570/13
Karoline Gruber
κατά
Unabhängiger Verwaltungssenat für Kärnten κ.λπ.
(αίτηση του Verwaltungsgerichtshof για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)
«Προδικαστική παραπομπή — Περιβάλλον — Οδηγία 2011/92/ΕΕ — Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον — Κατασκευή εμπορικού κέντρου — Δεσμευτική ισχύς διοικητικής αποφάσεως περί μη διενέργειας εκτιμήσεως των επιπτώσεων — Μη συμμετοχή του κοινού»
Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα)της 16ης Απριλίου 2015
Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον –Οδηγία 2011/92 – Δικαίωμα προσφυγής των μελών του ενδιαφερόμενου κοινού – Εθνική νομοθεσία που δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτό στους περίοικους που συγκαταλέγονται μεταξύ του ενδιαφερόμενου κοινού – Δεν επιτρέπεται
(Οδηγία 2011/92 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 1 § 2 και 11 § 1)
Το άρθρο 11 της οδηγίας 2011/92, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική κανονιστική ρύθμιση, δυνάμει της οποίας η διοικητική απόφαση με την οποία διαπιστώνεται ότι δεν πρέπει να διενεργηθεί εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για σχεδιαζόμενο έργο αναπτύσσει δεσμευτική ισχύ έναντι των περιοίκων που δεν νομιμοποιούνται να προσφύγουν κατά της εν λόγω διοικητικής αποφάσεως, τούτο δε υπό την προϋπόθεση ότι οι περίοικοι αυτοί, οι οποίοι συγκαταλέγονται στο «ενδιαφερόμενο κοινό» κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 2, της οδηγίας αυτής, πληρούν τα προβλεπόμενα από το εθνικό δίκαιο κριτήρια ως προς το «επαρκές [έννομο] συμφέρον» ή την «προσβολή δικαιώματος». Απόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξετάσει αν η προϋπόθεση αυτή πληρούται στην ενώπιόν του εκκρεμούσα υπόθεση. Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως, οφείλει να διαπιστώσει ότι η διοικητική απόφαση περί μη διενέργειας τέτοιας εκτιμήσεως δεν αναπτύσσει δεσμευτική ισχύ έναντι των προμνησθέντων περιοίκων.
Συγκεκριμένα, καίτοι τα κράτη μέλη διαθέτουν ευρύ περιθώριο εκτιμήσεως κατά τον καθορισμό του τι συνιστά «επαρκές [έννομο] συμφέρον» ή «προσβολή δικαιώματος», εντούτοις, το προμνησθέν περιθώριο εκτιμήσεως οριοθετείται από την τήρηση του σκοπού που συνίσταται στην παροχή στο ενδιαφερόμενο κοινό ευρείας προσβάσεως στη δικαιοσύνη. Ως εκ τούτου, μολονότι είναι θεμιτό ο εθνικός νομοθέτης, μεταξύ άλλων, να περιορίζει τα δικαιώματα των οποίων την προσβολή μπορούν να προβάλλουν οι ιδιώτες στο πλαίσιο ένδικου βοηθήματος κατά αποφάσεως, πράξεως ή παραλείψεως του άρθρου 11 της οδηγίας 2011/92 μόνο στα υποκειμενικά δικαιώματα δημοσίου δικαίου, δηλαδή στα ατομικά δικαιώματα που ενδέχεται, αναλόγως του εθνικού δικαίου, να χαρακτηρίζονται ως υποκειμενικά δικαιώματα δημοσίου δικαίου, δεν μπορούν να ερμηνεύονται συσταλτικά οι διατάξεις του άρθρου αυτού σχετικά με τα δικαιώματα προσφυγής των μελών του κοινού το οποίο αφορούν οι εμπίπτουσες στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας αυτής αποφάσεις, πράξεις ή παραλείψεις
Επομένως, εθνική νομοθεσία, η οποία παρέχει δικαίωμα προσφυγής κατά των αποφάσεων με τις οποίες διαπιστώνεται η αναγκαιότητα διενέργειας εκτιμήσεως περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός σχεδίου μόνον στους υποβάλλοντες το σχέδιο, στις συμπράττουσες με αυτούς διοικητικές αρχές, στον διαμεσολαβητή για το περιβάλλον και στον εμπλεκόμενο δήμο, στερώντας το δικαίωμα αυτό προσφυγής από μεγάλο αριθμό ιδιωτών, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των περιοίκων που ενδέχεται να πληρούν τους προβλεπόμενους στο προμνησθέν άρθρο 11, παράγραφος 1, όρους, δεν είναι συμβατή με την οδηγία 2011/92.
(βλ. σκέψεις 38-40, 42, 43, 51 και διατακτ.)
Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον –Οδηγία 2011/92 – Δικαίωμα προσφυγής των μελών του ενδιαφερόμενου κοινού – Εθνική νομοθεσία που δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτό στους περίοικους που συγκαταλέγονται μεταξύ του ενδιαφερόμενου κοινού – Δεν επιτρέπεται
(Οδηγία 2011/92 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 1 § 2 και 11 § 1)
Το άρθρο 11 της οδηγίας 2011/92, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική κανονιστική ρύθμιση, δυνάμει της οποίας η διοικητική απόφαση με την οποία διαπιστώνεται ότι δεν πρέπει να διενεργηθεί εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για σχεδιαζόμενο έργο αναπτύσσει δεσμευτική ισχύ έναντι των περιοίκων που δεν νομιμοποιούνται να προσφύγουν κατά της εν λόγω διοικητικής αποφάσεως, τούτο δε υπό την προϋπόθεση ότι οι περίοικοι αυτοί, οι οποίοι συγκαταλέγονται στο «ενδιαφερόμενο κοινό» κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 2, της οδηγίας αυτής, πληρούν τα προβλεπόμενα από το εθνικό δίκαιο κριτήρια ως προς το «επαρκές [έννομο] συμφέρον» ή την «προσβολή δικαιώματος». Απόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξετάσει αν η προϋπόθεση αυτή πληρούται στην ενώπιόν του εκκρεμούσα υπόθεση. Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως, οφείλει να διαπιστώσει ότι η διοικητική απόφαση περί μη διενέργειας τέτοιας εκτιμήσεως δεν αναπτύσσει δεσμευτική ισχύ έναντι των προμνησθέντων περιοίκων.
Συγκεκριμένα, καίτοι τα κράτη μέλη διαθέτουν ευρύ περιθώριο εκτιμήσεως κατά τον καθορισμό του τι συνιστά «επαρκές [έννομο] συμφέρον» ή «προσβολή δικαιώματος», εντούτοις, το προμνησθέν περιθώριο εκτιμήσεως οριοθετείται από την τήρηση του σκοπού που συνίσταται στην παροχή στο ενδιαφερόμενο κοινό ευρείας προσβάσεως στη δικαιοσύνη. Ως εκ τούτου, μολονότι είναι θεμιτό ο εθνικός νομοθέτης, μεταξύ άλλων, να περιορίζει τα δικαιώματα των οποίων την προσβολή μπορούν να προβάλλουν οι ιδιώτες στο πλαίσιο ένδικου βοηθήματος κατά αποφάσεως, πράξεως ή παραλείψεως του άρθρου 11 της οδηγίας 2011/92 μόνο στα υποκειμενικά δικαιώματα δημοσίου δικαίου, δηλαδή στα ατομικά δικαιώματα που ενδέχεται, αναλόγως του εθνικού δικαίου, να χαρακτηρίζονται ως υποκειμενικά δικαιώματα δημοσίου δικαίου, δεν μπορούν να ερμηνεύονται συσταλτικά οι διατάξεις του άρθρου αυτού σχετικά με τα δικαιώματα προσφυγής των μελών του κοινού το οποίο αφορούν οι εμπίπτουσες στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας αυτής αποφάσεις, πράξεις ή παραλείψεις
Επομένως, εθνική νομοθεσία, η οποία παρέχει δικαίωμα προσφυγής κατά των αποφάσεων με τις οποίες διαπιστώνεται η αναγκαιότητα διενέργειας εκτιμήσεως περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός σχεδίου μόνον στους υποβάλλοντες το σχέδιο, στις συμπράττουσες με αυτούς διοικητικές αρχές, στον διαμεσολαβητή για το περιβάλλον και στον εμπλεκόμενο δήμο, στερώντας το δικαίωμα αυτό προσφυγής από μεγάλο αριθμό ιδιωτών, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των περιοίκων που ενδέχεται να πληρούν τους προβλεπόμενους στο προμνησθέν άρθρο 11, παράγραφος 1, όρους, δεν είναι συμβατή με την οδηγία 2011/92.
(βλ. σκέψεις 38-40, 42, 43, 51 και διατακτ.)