Υπόθεση C‑506/13 P
Λητώ Μαιευτικό Γυναικολογικό και Χειρουργικό Κέντρο ΑΕ
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Αίτηση αναίρεσης — Σύμβαση για τη χορήγηση κοινοτικής χρηματοδοτικής συνδρομής για ένα πρόγραμμα στον τομέα της ιατρικής συνεργασίας — Απόφαση της Επιτροπής να αναζητήσει ένα μέρος των προκαταβολών — Προσφυγή ακύρωσης — Απαράδεκτο»
Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 9ης Σεπτεμβρίου 2015
Προσφυγή ακύρωσης – Προσφυγή που αφορά, στην πραγματικότητα, διαφορά συμβατικής φύσης – Ακύρωση χρεωστικού σημειώματος που έχει εκδώσει η Επιτροπή – Αναρμοδιότητα του δικαστή της Ένωσης – Απαράδεκτο
(Άρθρα 263 ΣΛΕΕ, 272 ΣΛΕΕ, 274 ΣΛΕΕ, 288 ΣΛΕΕ και 299 ΣΛΕΕ)
Θεμελιώδη δικαιώματα – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Όρια – Τήρηση των προϋποθέσεων παραδεκτού ενδίκου βοηθήματος
(Άρθρο 6 § 1, εδ. 3, ΣΕΕ· άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 47 και 52 § 7)
Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Προστασία της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης – Προϋποθέσεις – Συγκεκριμένες διαβεβαιώσεις εκ μέρους της διοίκησης
Αναίρεση – Λόγοι – Απλή επανάληψη των προβληθέντων ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου λόγων και επιχειρημάτων – Απαράδεκτο
(Άρθρο 256 § 1, εδ. 2, ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 168 § 1, στοιχείο δʹ)
Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Δικαιώματα άμυνας – Δικαίωμα που απορρέει από την αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως – Υποχρέωση ενσωμάτωσης στην απόφαση όλων των ισχυρισμών των διαδίκων – Δεν υφίσταται
Αναίρεση – Λόγοι – Λόγος προβαλλόμενος για πρώτη φορά στο πλαίσιο της αίτησης αναίρεσης – Απαράδεκτο
(Άρθρο 256 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 170 § 1)
Ένδικη διαδικασία – Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας – Λόγοι – Κατάχρηση εξουσίας – Αλυσιτελής λόγος – Απόρριψη
(Άρθρα 263 ΣΛΕΕ και 272 ΣΛΕΕ)
Ένδικη διαδικασία – Άσκηση αγωγής ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου βάσει ρήτρας διαιτησίας – Λόγοι – Ελλιπής ή ανεπαρκής αιτιολογία – Αλυσιτελής λόγος – Απόρριψη
(Άρθρα 272 ΣΛΕΕ και 296 ΣΛΕΕ)
Αν και θα ήταν αντίθετο προς τον σκοπό της προσφυγής ακύρωσης του άρθρου 263 ΣΛΕΕ να ερμηνεύονται στενά οι προϋποθέσεις παραδεκτού της προσφυγής και να περιορίζεται η άσκησή της μόνο στις κατηγορίες πράξεων που αναφέρει το άρθρο 288 ΣΛΕΕ, εντούτοις η αρμοδιότητα αυτή του δικαστή της Ένωσης να ερμηνεύει και να εφαρμόζει τις διατάξεις της Συνθήκης δεν ισχύει, όταν η νομική κατάσταση του προσφεύγοντος εντάσσεται σε ένα πλαίσιο συμβατικών σχέσεων που διέπονται από μια εθνική νομοθεσία την οποία έχουν ορίσει οι συμβαλλόμενοι.
Συγκεκριμένα, αν ο δικαστής της Ένωσης κήρυσσε εαυτόν αρμόδιο να αποφαίνεται επί προσφυγών ακύρωσης πράξεων που εντάσσονται σε ένα καθαρά συμβατικό πλαίσιο, θα υπήρχε ο κίνδυνος όχι μόνο να καθίσταται κενό περιεχομένου το άρθρο 272 ΣΛΕΕ, το οποίο επιτρέπει την απονομή αρμοδιότητας στον δικαστή της Ένωσης βάσει ρήτρας διαιτησίας, αλλά και να επεκτείνεται, στις περιπτώσεις στις οποίες η σύμβαση δεν θα περιελάμβανε τέτοια ρήτρα, η αρμοδιότητα του δικαστή της Ένωσης πέρα από τα όρια που έχει χαράξει το άρθρο 274 ΣΛΕΕ, το οποίο απονέμει στα εθνικά δικαστήρια τη γενική αρμοδιότητα επίλυσης των διαφορών στις οποίες η Ένωση είναι διάδικος. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι, όταν έχει συναφθεί σύμβαση μεταξύ του προσφεύγοντος και ενός θεσμικού οργάνου, μπορεί να ασκηθεί προσφυγή ενώπιον των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης βάσει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ μόνο στην περίπτωση που η προσβαλλόμενη πράξη αποσκοπεί στην παραγωγή δεσμευτικών έννομων αποτελεσμάτων εκτός των ορίων της συμβατικής σχέσης που συνδέει τους συμβαλλόμενους, αποτελεσμάτων που συναρτώνται προς την άσκηση προνομίων δημόσιας εξουσίας, οι οποίες απονέμονται στο συμβαλλόμενο θεσμικό όργανο ως διοικητική αρχή.
Από την άποψη αυτή, το χρεωστικό σημείωμα που έχει εκδώσει η Επιτροπή στο πλαίσιο χορήγησης κοινοτικής οικονομικής συνδρομής εντάσσεται στο πλαίσιο συμβατικής σχέσης, καθόσον σκοπός του είναι η είσπραξη μιας απαίτησης που βασίζεται στις διατάξεις σύμβασης που έχει συναφθεί μεταξύ του εν λόγω οργάνου και του αποδέκτη της συνδρομής αυτής. Συγκεκριμένα, το χρεωστικό αυτό σημείωμα έχει την έννοια της όχλησης, με αναφορά της καταληκτικής ημερομηνίας και των όρων πληρωμής, και δεν μπορεί να εξομοιωθεί με εκτελεστό τίτλο, μολονότι αναφέρει την προβλεπόμενη στο άρθρο 299 ΣΛΕΕ αναγκαστική εκτέλεση ως μια από τις πιθανές εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσε να επιλέξει η Επιτροπή στην περίπτωση μη συμμόρφωσης του οφειλέτη μέχρι την καταληκτική ημερομηνία. Εξάλλου, όταν ένα θεσμικό όργανο, και ειδικότερα η Επιτροπή, επιλέγει, ως μέσο χορήγησης χρηματοδοτικής συνδρομής, τη σύναψη σύμβασης στο πλαίσιο του άρθρου 272 ΣΛΕΕ, έχει την υποχρέωση να μην εξέρχεται του πλαισίου αυτού. Έτσι, το όργανο αυτό είναι, μεταξύ άλλων, υποχρεωμένο να αποφεύγει τη χρήση, στο πλαίσιο των σχέσεών του με τους αντισυμβαλλόμενούς του, διφορούμενων φράσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να εκλαμβάνονται από τα συμβαλλόμενα μέρη ως απόρροια εξουσιών για μονομερή λήψη αποφάσεων που εξέρχονται των ορίων που θέτουν οι διατάξεις της σύμβασης.
(βλ. σκέψεις 17-21, 23)
Βλ. το κείμενο της απόφασης.
(βλ. σκέψη 26)
Βλ. το κείμενο της απόφασης.
(βλ. σκέψεις 27, 43)
Βλ. το κείμενο της απόφασης.
(βλ. σκέψεις 39, 62, 69-71, 91)
Βλ. το κείμενο της απόφασης.
(βλ. σκέψη 48)
Βλ. το κείμενο της απόφασης.
(βλ. σκέψεις 80, 81)
Κατάχρηση εξουσίας υφίσταται όταν ένα θεσμικό όργανο ασκεί την αρμοδιότητά του με αποκλειστικό, ή τουλάχιστον πρωταρχικό, σκοπό άλλον από αυτόν που επικαλείται ή με σκοπό την καταστρατήγηση διαδικασίας που προβλέπεται ειδικά από τη Συνθήκη για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων περιστάσεων. Επομένως, η κατάχρηση εξουσίας αποτελεί ένα από τα στοιχεία που λαμβάνει υπόψη ο δικαστής της Ένωσης για να εκτιμήσει τη νομιμότητα της πράξης κατά της οποίας έχει ασκηθεί προσφυγή ακύρωσης βάσει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ. Αντίθετα, στο πλαίσιο προσφυγής ή αγωγής που ασκείται βάσει του άρθρου 272 ΣΛΕΕ, ο προσφεύγων μπορεί να προσάψει στο αντισυμβαλλόμενο θεσμικό όργανο μόνο παραβάσεις των διατάξεων της σύμβασης ή παραβιάσεις του δικαίου που διέπει τη σύμβαση.
(βλ. σκέψεις 94-96)
Το επιχείρημα που προβάλλεται βάσει του άρθρου 296 ΣΛΕΕ σχετικά με την έλλειψη αιτιολογίας δεν μπορεί να γίνει δεκτό στο πλαίσιο προσφυγής ή αγωγής που έχει ασκηθεί σύμφωνα με το άρθρο 272 ΣΛΕΕ.
(βλ. σκέψη 104)