Υπόθεση C‑473/12

Institut professionnel des agents immobiliers (IPI)

κατά

Geoffrey Englebert κ.λπ.

[αίτηση του Cour constitutionnelle (Βέλγιο) για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

«Επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα — Οδηγία 95/46/ΕΚ — Άρθρα 10 και 11 — Υποχρέωση ενημερώσεως — Άρθρο 13, παράγραφος 1, στοιχεία δʹ και ζʹ — Εξαιρέσεις — Πεδίο εφαρμογής των εξαιρέσεων — Ιδιωτικοί ντετέκτιβ ενεργούντες για λογαριασμό του οργανισμού ελέγχου ενός νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος — Οδηγία 2002/58/ΕΚ — Άρθρο 15, παράγραφος 1»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα) της 7ης Νοεμβρίου 2013

1. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – Οδηγία 95/46 – Υποχρέωση ενημερώσεως – Εξαιρέσεις – Υποχρέωση των κρατών μελών να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο τις εν λόγω εξαιρέσεις – Δεν υφίσταται

   (Οδηγία 95/46 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 13 § 1)

2. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα – Οδηγία 95/46 – Υποχρέωση ενημερώσεως – Εξαιρέσεις – Πεδίο εφαρμογής – Ιδιωτικοί ντετέκτιβ που ενεργούν για λογαριασμό οργανώσεως ελέγχου ενός νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος – Εμπίπτουν

   (Οδηγία 95/46 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 13 § 1, στοιχείο δʹ)

1.  Το άρθρο 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 95/46, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, έχει την έννοια ότι τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα και όχι την υποχρέωση να μεταφέρουν στο εσωτερικό τους δίκαιο μία ή περισσότερες από τις προβλεπόμενες σε αυτό εξαιρέσεις από την υποχρέωση ενημερώσεως του ενδιαφερόμενου προσώπου σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν.

   Οι διατάξεις της οδηγίας 95/46 είναι κατ’ ανάγκη σχετικά γενικές, δεδομένου ότι αυτή πρέπει να εφαρμοστεί σε μεγάλο αριθμό πολύ διαφορετικών καταστάσεων, περιέχει δε κανόνες που χαρακτηρίζονται από κάποια ευελιξία, αφήνοντας σε πολλές περιπτώσεις τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για τη ρύθμιση των λεπτομερειών και την επιλογή μεταξύ εναλλακτικών δυνατοτήτων.

   Τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να θεσπίσουν στο εσωτερικό τους δίκαιο εξαιρέσεις για τους σκοπούς που εκτίθενται στο άρθρο 13, παράγραφος 1, στοιχεία αʹ έως ζʹ, αλλά, αντιθέτως, βούληση του νομοθέτη ήταν τα κράτη μέλη να είναι αυτά που θα αποφασίσουν αν και για ποιους σκοπούς επιθυμούν να περιορίσουν με νομοθετικά μέτρα, μεταξύ άλλων, την έκταση της υποχρεώσεως ενημερώσεως του ενδιαφερόμενου προσώπου.

   Εξάλλου, τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίσουν τέτοια μέτρα μόνον εφόσον αυτά είναι αναγκαία. Η «αναγκαιότητα» των μέτρων τίθεται, συνεπώς, ως προϋπόθεση για την άσκηση της δυνατότητας που παρέχεται στα κράτη μέλη από το ανωτέρω άρθρο και ουδόλως έχει την έννοια ότι τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να θεσπίσουν τις επίμαχες εξαιρέσεις σε κάθε περίπτωση κατά την οποία πληρούται η ανωτέρω προϋπόθεση.

   (βλ. σκέψεις 31, 32, 53 και διατακτ.)

2.  Η δραστηριότητα του ιδιωτικού ντετέκτιβ ο οποίος ενεργεί για λογαριασμό επαγγελματικής οργανώσεως προκειμένου να ερευνήσει παραβάσεις της δεοντολογίας ενός νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος εμπίπτει στην εξαίρεση του άρθρου 13, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, της οδηγίας 95/46 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών.

   Η εν λόγω οδηγία, λόγω του ότι δεν προσδιορίζει τους όρους που διέπουν τη διερεύνηση και τον εντοπισμό των παραβάσεων της νομοθεσίας, δεν εμποδίζει μια επαγγελματική οργάνωση όπως αυτή που μεριμνά για την τήρηση της νομοθεσίας στο επάγγελμα του κτηματομεσίτη να προσφύγει σε εξειδικευμένους ερευνητές, όπως οι ιδιωτικοί ντετέκτιβ που αναλαμβάνουν τη διερεύνηση και τον εντοπισμό των παραβάσεων αυτών, προκειμένου η οργάνωση να εκπληρώσει το έργο της.

   Επομένως, σε περίπτωση που κράτος μέλος επέλεξε να μεταφέρει στο εσωτερικό του δίκαιο την εξαίρεση που προβλέπεται στο ανωτέρω άρθρο, τότε η οικεία επαγγελματική οργάνωση και οι ιδιωτικοί ντετέκτιβ που ενεργούν για λογαριασμό της μπορούν να την επικαλεστούν και δεν υπέχουν την προβλεπόμενη στα άρθρα 10 και 11 της εν λόγω οδηγίας υποχρέωση ενημερώσεως του ενδιαφερόμενου προσώπου.

   Αντιθέτως, αν κάποιο κράτος μέλος δεν θέσπισε την εξαίρεση αυτή, τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα πρέπει να ενημερωθούν σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που τα αφορούν, σύμφωνα με τους σχετικούς όρους, ιδίως σχετικά με θέματα προθεσμιών, που προβλέπονται στα ανωτέρω άρθρα 10 και 11.

   Επομένως, τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να κρίνουν ότι οι επαγγελματικές οργανώσεις και οι ιδιωτικοί ντετέκτιβ που ενεργούν για λογαριασμό τους, παρά την εφαρμογή των άρθρων 10 και 11 της ανωτέρω οδηγίας, διαθέτουν επαρκή μέσα για τον εντοπισμό των παραβάσεων της δεοντολογίας, ώστε να μην είναι αναγκαία η μεταφορά της εξαιρέσεως αυτής στο εσωτερικό δίκαιο για να μπορέσουν οι εν λόγω οργανώσεις να φέρουν εις πέρας το έργο τους, το οποίο συνίσταται στη μέριμνα για την τήρηση της σχετικής νομοθεσίας.

   (βλ. σκέψεις 44-46, 48, 53 και διατακτ.)

Υπόθεση C‑473/12

Institut professionnel des agents immobiliers (IPI)

κατά

Geoffrey Englebert κ.λπ.

[αίτηση του Cour constitutionnelle (Βέλγιο) για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

«Επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα — Οδηγία 95/46/ΕΚ — Άρθρα 10 και 11 — Υποχρέωση ενημερώσεως — Άρθρο 13, παράγραφος 1, στοιχεία δʹ και ζʹ — Εξαιρέσεις — Πεδίο εφαρμογής των εξαιρέσεων — Ιδιωτικοί ντετέκτιβ ενεργούντες για λογαριασμό του οργανισμού ελέγχου ενός νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος — Οδηγία 2002/58/ΕΚ — Άρθρο 15, παράγραφος 1»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα) της 7ης Νοεμβρίου 2013

1. Προσέγγιση των νομοθεσιών — Προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα — Οδηγία 95/46 — Υποχρέωση ενημερώσεως — Εξαιρέσεις — Υποχρέωση των κρατών μελών να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο τις εν λόγω εξαιρέσεις — Δεν υφίσταται

   (Οδηγία 95/46 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 13 § 1)

2. Προσέγγιση των νομοθεσιών — Προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα — Οδηγία 95/46 — Υποχρέωση ενημερώσεως — Εξαιρέσεις — Πεδίο εφαρμογής — Ιδιωτικοί ντετέκτιβ που ενεργούν για λογαριασμό οργανώσεως ελέγχου ενός νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος — Εμπίπτουν

   (Οδηγία 95/46 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 13 § 1, στοιχείο δʹ)

1.  Το άρθρο 13, παράγραφος 1, της οδηγίας 95/46, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, έχει την έννοια ότι τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα και όχι την υποχρέωση να μεταφέρουν στο εσωτερικό τους δίκαιο μία ή περισσότερες από τις προβλεπόμενες σε αυτό εξαιρέσεις από την υποχρέωση ενημερώσεως του ενδιαφερόμενου προσώπου σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν.

   Οι διατάξεις της οδηγίας 95/46 είναι κατ’ ανάγκη σχετικά γενικές, δεδομένου ότι αυτή πρέπει να εφαρμοστεί σε μεγάλο αριθμό πολύ διαφορετικών καταστάσεων, περιέχει δε κανόνες που χαρακτηρίζονται από κάποια ευελιξία, αφήνοντας σε πολλές περιπτώσεις τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για τη ρύθμιση των λεπτομερειών και την επιλογή μεταξύ εναλλακτικών δυνατοτήτων.

   Τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να θεσπίσουν στο εσωτερικό τους δίκαιο εξαιρέσεις για τους σκοπούς που εκτίθενται στο άρθρο 13, παράγραφος 1, στοιχεία αʹ έως ζʹ, αλλά, αντιθέτως, βούληση του νομοθέτη ήταν τα κράτη μέλη να είναι αυτά που θα αποφασίσουν αν και για ποιους σκοπούς επιθυμούν να περιορίσουν με νομοθετικά μέτρα, μεταξύ άλλων, την έκταση της υποχρεώσεως ενημερώσεως του ενδιαφερόμενου προσώπου.

   Εξάλλου, τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίσουν τέτοια μέτρα μόνον εφόσον αυτά είναι αναγκαία. Η «αναγκαιότητα» των μέτρων τίθεται, συνεπώς, ως προϋπόθεση για την άσκηση της δυνατότητας που παρέχεται στα κράτη μέλη από το ανωτέρω άρθρο και ουδόλως έχει την έννοια ότι τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να θεσπίσουν τις επίμαχες εξαιρέσεις σε κάθε περίπτωση κατά την οποία πληρούται η ανωτέρω προϋπόθεση.

   (βλ. σκέψεις 31, 32, 53 και διατακτ.)

2.  Η δραστηριότητα του ιδιωτικού ντετέκτιβ ο οποίος ενεργεί για λογαριασμό επαγγελματικής οργανώσεως προκειμένου να ερευνήσει παραβάσεις της δεοντολογίας ενός νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος εμπίπτει στην εξαίρεση του άρθρου 13, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, της οδηγίας 95/46 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών.

   Η εν λόγω οδηγία, λόγω του ότι δεν προσδιορίζει τους όρους που διέπουν τη διερεύνηση και τον εντοπισμό των παραβάσεων της νομοθεσίας, δεν εμποδίζει μια επαγγελματική οργάνωση όπως αυτή που μεριμνά για την τήρηση της νομοθεσίας στο επάγγελμα του κτηματομεσίτη να προσφύγει σε εξειδικευμένους ερευνητές, όπως οι ιδιωτικοί ντετέκτιβ που αναλαμβάνουν τη διερεύνηση και τον εντοπισμό των παραβάσεων αυτών, προκειμένου η οργάνωση να εκπληρώσει το έργο της.

   Επομένως, σε περίπτωση που κράτος μέλος επέλεξε να μεταφέρει στο εσωτερικό του δίκαιο την εξαίρεση που προβλέπεται στο ανωτέρω άρθρο, τότε η οικεία επαγγελματική οργάνωση και οι ιδιωτικοί ντετέκτιβ που ενεργούν για λογαριασμό της μπορούν να την επικαλεστούν και δεν υπέχουν την προβλεπόμενη στα άρθρα 10 και 11 της εν λόγω οδηγίας υποχρέωση ενημερώσεως του ενδιαφερόμενου προσώπου.

   Αντιθέτως, αν κάποιο κράτος μέλος δεν θέσπισε την εξαίρεση αυτή, τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα πρέπει να ενημερωθούν σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που τα αφορούν, σύμφωνα με τους σχετικούς όρους, ιδίως σχετικά με θέματα προθεσμιών, που προβλέπονται στα ανωτέρω άρθρα 10 και 11.

   Επομένως, τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να κρίνουν ότι οι επαγγελματικές οργανώσεις και οι ιδιωτικοί ντετέκτιβ που ενεργούν για λογαριασμό τους, παρά την εφαρμογή των άρθρων 10 και 11 της ανωτέρω οδηγίας, διαθέτουν επαρκή μέσα για τον εντοπισμό των παραβάσεων της δεοντολογίας, ώστε να μην είναι αναγκαία η μεταφορά της εξαιρέσεως αυτής στο εσωτερικό δίκαιο για να μπορέσουν οι εν λόγω οργανώσεις να φέρουν εις πέρας το έργο τους, το οποίο συνίσταται στη μέριμνα για την τήρηση της σχετικής νομοθεσίας.

   (βλ. σκέψεις 44-46, 48, 53 και διατακτ.)