Υπόθεση C-499/11 P
The Dow Chemical Company κ.λπ.
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Αίτηση αναιρέσεως — Συμπράξεις — Αγορά του καουτσούκ από βουταδιένιο και του καουτσούκ από στυρόλιο και βουταδιένιο που παράγεται με πολυμερισμό γαλακτώματος — Καθορισμός τιμών-στόχων, κατανομή πελατών διά συμφωνιών περί αποφυγής του επιθετικού ανταγωνισμού και ανταλλαγή εμπορικής φύσεως πληροφοριακών στοιχείων — Καταλογισμός της παραβατικής συμπεριφοράς — Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής — Συντελεστής προσαυξήσεως προς εξασφάλιση του αποτρεπτικού αποτελέσματος του προστίμου — Ίση μεταχείριση»
Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 18ης Ιουλίου 2013
Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Επιβολή – Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής – Όρια – Τήρηση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως
(Άρθρα 101 ΣΛΕΕ και 105 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2)
Ανταγωνισμός – Κανόνες της Ένωσης – Παραβάσεις – Καταλογισμός – Μητρική εταιρία και θυγατρικές – Οικονομική ενότητα – Κριτήρια εκτιμήσεως
(Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου)
Αναίρεση – Λόγοι – Ανεπαρκής ή αντιφατική αιτιολογία – Περιεχόμενο της υποχρεώσεως αιτιολογήσεως – Δυνατότητα του Γενικού Δικαστηρίου να λάβει υπόψη μια έμμεση αιτιολογία – Επιτρέπεται – Προϋποθέσεις
(Άρθρο 256 § 1 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρα 36 και 53, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 81)
Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Ανακοίνωση των αιτιάσεων – Υποχρεωτικό περιεχόμενο – Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας – Παράθεση των κύριων πραγματικών και νομικών στοιχείων που μπορούν να προκαλέσουν την επιβολή προστίμου
(Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 27)
Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Αποτρεπτικός χαρακτήρας – Συνεκτίμηση του μεγέθους και του συνόλου των διαθέσιμων πόρων της επιχειρήσεως στην οποία επιβάλλεται πρόστιμο – Σημασία – Εφαρμογή συντελεστή προσαυξήσεως επί του βασικού ποσού – Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής – Αναγκαιότητα εξατομικεύσεως της ποινής με κριτήριο το μέγεθος και τη συμπεριφορά των εμπλεκομένων επιχειρήσεων
(Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2)
Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Δικαστικός έλεγχος – Πλήρης δικαιοδοσία του δικαστή της Ένωσης
(Άρθρο 296 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 23 και 31)
Στον τομέα του ανταγωνισμού, η Επιτροπή διαθέτει διακριτική ευχέρεια όσον αφορά το αν θα επιβάλει ή όχι πρόστιμο στην επιχείρηση που παρέβη τις διατάξεις του άρθρου 101 ΣΛΕΕ. Τυχόν περιορισμοί της διακριτικής ευχέρειας που διαθέτει συναφώς η Επιτροπή μπορούν να απορρέουν μόνον από το δίκαιο της Ένωσης, δεδομένου ότι το άρθρο 23, παράγραφος 2, του κανονισμού 1/2003 δεν παραπέμπει στο δίκαιο των κρατών μελών. Όσον αφορά τους περιορισμούς αυτούς, η Επιτροπή υποχρεούται, δυνάμει του άρθρου 105, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, να μεριμνά για την τήρηση των αρχών που κατοχυρώνονται, μεταξύ άλλων, από το άρθρο 101 ΣΛΕΕ.
Πάντως, στις αρχές αυτές συγκαταλέγεται αναμφισβήτητα η επιβολή προστίμων σε επιχειρήσεις που έχουν συνάψει συμφωνία αντίθετη προς τους κανόνες του ανταγωνισμού, βάσει του άρθρου 23, παράγραφος 2, του κανονισμού 1/2003, οπότε η Επιτροπή, εφόσον αποφασίσει κατ’ εξαίρεση να μην επιβάλει πρόστιμο σε επιχείρηση παρά το γεγονός ότι αυτή έχει παραβιάσει τους κανόνες του ανταγωνισμού της Ένωσης, οφείλει να στηρίξει την απόφαση αυτή σε αντικειμενικούς λόγους, δυνάμενους να δικαιολογήσουν τέτοια παρέκκλιση από τις αρχές του άρθρου 101 ΣΛΕΕ. Τέτοιο αντικειμενικό λόγο συνιστά, ιδίως, το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν ήταν σε θέση, σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, να αποδείξει επαρκώς κατά νόμο ότι η μητρική εταιρία ασκούσε αποφασιστική επιρροή επί της θυγατρικής της η οποία εμπλέκεται ευθέως στην παράβαση, η απόδειξη δε αυτή καθίσταται, κατά πάγια νομολογία, ιδιαίτερα ευχερής σε περίπτωση που η μητρική εταιρία κατέχει το σύνολο του κεφαλαίου της θυγατρικής της.
Εξάλλου, η υποχρέωση που υπέχει η Επιτροπή από το άρθρο 105, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ να μεριμνά, όταν αποφασίζει για την επιβολή προστίμου, για την τήρηση των αρχών που κατοχυρώνονται, μεταξύ άλλων, από το άρθρο 101 ΣΛΕΕ ισχύει εξίσου είτε πρόκειται για τη μητρική είτε για τη θυγατρική εταιρία. Συγκεκριμένα, δεν ισχύει κάποια προτεραιότητα όσον αφορά την εκ μέρους της Επιτροπής επιβολή προστίμου στη μία ή στην άλλη επιχείρηση. Επίσης, όταν υιοθετεί ορισμένη μέθοδο για να καθορίσει τον βαθμό ευθύνης των μητρικών εταιριών για παραβάσεις των θυγατρικών τους, η Επιτροπή οφείλει να εφαρμόζει, πλην εξαιρετικών περιστάσεων, τα ίδια κριτήρια για όλες τις μητρικές εταιρίες. Μόνον εάν συντρέχουν αντικειμενικοί λόγοι που να δικαιολογούν παρέκκλιση από τις αρχές του άρθρου 101 ΣΛΕΕ και μόνον υπό την προϋπόθεση ότι μια τέτοια απόφαση αυτή δεν συνιστά ευνοϊκή μεταχείριση μιας μητρικής εταιρίας σε σχέση με τις λοιπές μητρικές εταιρίες που εμπλέκονται στην επίμαχη παράβαση νομιμοποιείται η Επιτροπή να μην επιβάλει πρόστιμο σε μια τέτοια εταιρία.
(βλ. σκέψεις 44, 46, 47, 49-51)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 48)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 56-59)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 70)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 86-88)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 89, 90)
Υπόθεση C-499/11 P
The Dow Chemical Company κ.λπ.
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Αίτηση αναιρέσεως — Συμπράξεις — Αγορά του καουτσούκ από βουταδιένιο και του καουτσούκ από στυρόλιο και βουταδιένιο που παράγεται με πολυμερισμό γαλακτώματος — Καθορισμός τιμών-στόχων, κατανομή πελατών διά συμφωνιών περί αποφυγής του επιθετικού ανταγωνισμού και ανταλλαγή εμπορικής φύσεως πληροφοριακών στοιχείων — Καταλογισμός της παραβατικής συμπεριφοράς — Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής — Συντελεστής προσαυξήσεως προς εξασφάλιση του αποτρεπτικού αποτελέσματος του προστίμου — Ίση μεταχείριση»
Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 18ης Ιουλίου 2013
Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Επιβολή — Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής — Όρια — Τήρηση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως
(Άρθρα 101 ΣΛΕΕ και 105 § 1 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2)
Ανταγωνισμός — Κανόνες της Ένωσης — Παραβάσεις — Καταλογισμός — Μητρική εταιρία και θυγατρικές — Οικονομική ενότητα — Κριτήρια εκτιμήσεως
(Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου)
Αναίρεση — Λόγοι — Ανεπαρκής ή αντιφατική αιτιολογία — Περιεχόμενο της υποχρεώσεως αιτιολογήσεως — Δυνατότητα του Γενικού Δικαστηρίου να λάβει υπόψη μια έμμεση αιτιολογία — Επιτρέπεται — Προϋποθέσεις
(Άρθρο 256 § 1 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρα 36 και 53, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 81)
Ανταγωνισμός — Διοικητική διαδικασία — Ανακοίνωση των αιτιάσεων — Υποχρεωτικό περιεχόμενο — Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας — Παράθεση των κύριων πραγματικών και νομικών στοιχείων που μπορούν να προκαλέσουν την επιβολή προστίμου
(Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 27)
Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Αποτρεπτικός χαρακτήρας — Συνεκτίμηση του μεγέθους και του συνόλου των διαθέσιμων πόρων της επιχειρήσεως στην οποία επιβάλλεται πρόστιμο — Σημασία — Εφαρμογή συντελεστή προσαυξήσεως επί του βασικού ποσού — Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής — Αναγκαιότητα εξατομικεύσεως της ποινής με κριτήριο το μέγεθος και τη συμπεριφορά των εμπλεκομένων επιχειρήσεων
(Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2)
Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Δικαστικός έλεγχος — Πλήρης δικαιοδοσία του δικαστή της Ένωσης
(Άρθρο 296 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 23 και 31)
Στον τομέα του ανταγωνισμού, η Επιτροπή διαθέτει διακριτική ευχέρεια όσον αφορά το αν θα επιβάλει ή όχι πρόστιμο στην επιχείρηση που παρέβη τις διατάξεις του άρθρου 101 ΣΛΕΕ. Τυχόν περιορισμοί της διακριτικής ευχέρειας που διαθέτει συναφώς η Επιτροπή μπορούν να απορρέουν μόνον από το δίκαιο της Ένωσης, δεδομένου ότι το άρθρο 23, παράγραφος 2, του κανονισμού 1/2003 δεν παραπέμπει στο δίκαιο των κρατών μελών. Όσον αφορά τους περιορισμούς αυτούς, η Επιτροπή υποχρεούται, δυνάμει του άρθρου 105, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, να μεριμνά για την τήρηση των αρχών που κατοχυρώνονται, μεταξύ άλλων, από το άρθρο 101 ΣΛΕΕ.
Πάντως, στις αρχές αυτές συγκαταλέγεται αναμφισβήτητα η επιβολή προστίμων σε επιχειρήσεις που έχουν συνάψει συμφωνία αντίθετη προς τους κανόνες του ανταγωνισμού, βάσει του άρθρου 23, παράγραφος 2, του κανονισμού 1/2003, οπότε η Επιτροπή, εφόσον αποφασίσει κατ’ εξαίρεση να μην επιβάλει πρόστιμο σε επιχείρηση παρά το γεγονός ότι αυτή έχει παραβιάσει τους κανόνες του ανταγωνισμού της Ένωσης, οφείλει να στηρίξει την απόφαση αυτή σε αντικειμενικούς λόγους, δυνάμενους να δικαιολογήσουν τέτοια παρέκκλιση από τις αρχές του άρθρου 101 ΣΛΕΕ. Τέτοιο αντικειμενικό λόγο συνιστά, ιδίως, το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν ήταν σε θέση, σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, να αποδείξει επαρκώς κατά νόμο ότι η μητρική εταιρία ασκούσε αποφασιστική επιρροή επί της θυγατρικής της η οποία εμπλέκεται ευθέως στην παράβαση, η απόδειξη δε αυτή καθίσταται, κατά πάγια νομολογία, ιδιαίτερα ευχερής σε περίπτωση που η μητρική εταιρία κατέχει το σύνολο του κεφαλαίου της θυγατρικής της.
Εξάλλου, η υποχρέωση που υπέχει η Επιτροπή από το άρθρο 105, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ να μεριμνά, όταν αποφασίζει για την επιβολή προστίμου, για την τήρηση των αρχών που κατοχυρώνονται, μεταξύ άλλων, από το άρθρο 101 ΣΛΕΕ ισχύει εξίσου είτε πρόκειται για τη μητρική είτε για τη θυγατρική εταιρία. Συγκεκριμένα, δεν ισχύει κάποια προτεραιότητα όσον αφορά την εκ μέρους της Επιτροπής επιβολή προστίμου στη μία ή στην άλλη επιχείρηση. Επίσης, όταν υιοθετεί ορισμένη μέθοδο για να καθορίσει τον βαθμό ευθύνης των μητρικών εταιριών για παραβάσεις των θυγατρικών τους, η Επιτροπή οφείλει να εφαρμόζει, πλην εξαιρετικών περιστάσεων, τα ίδια κριτήρια για όλες τις μητρικές εταιρίες. Μόνον εάν συντρέχουν αντικειμενικοί λόγοι που να δικαιολογούν παρέκκλιση από τις αρχές του άρθρου 101 ΣΛΕΕ και μόνον υπό την προϋπόθεση ότι μια τέτοια απόφαση αυτή δεν συνιστά ευνοϊκή μεταχείριση μιας μητρικής εταιρίας σε σχέση με τις λοιπές μητρικές εταιρίες που εμπλέκονται στην επίμαχη παράβαση νομιμοποιείται η Επιτροπή να μην επιβάλει πρόστιμο σε μια τέτοια εταιρία.
(βλ. σκέψεις 44, 46, 47, 49-51)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 48)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 56-59)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 70)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 86-88)
Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 89, 90)