ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΫ ΕΙΣΑΓΓΕΛΈΑ

JÁN MAZÁK

της 17ης Απριλίου 2012 ( 1 )

Υπόθεση C-176/11

HIT hoteli, igralnice, turizem dd Nova Gorica HIT LARIX, prirejanje posebnih iger na srečo in turizem dd

κατά

Bundesminister für Finanzen

[αίτηση του Verwaltungsgerichtshof (Αυστρία)για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

«Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών — Τυχερά παίγνια — Ρύθμιση κράτους μέλους η οποία απαγορεύει τη διαφήμιση, εντός του εδάφους του, εγκατεστημένων σε άλλα κράτη μέλη καζίνο, όταν το επίπεδο έννομης προστασίας των παικτών στο οικείο κράτος μέλος δεν θεωρείται ισοδύναμο με το εθνικό επίπεδο προστασίας»

1. 

Το Verwaltungsgerichtshof (Αυστρία) υπέβαλε στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα σχετικά με την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών:

«Συνάδει προς την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών η ρύθμιση κράτους μέλους η οποία επιτρέπει τη διαφήμιση, στο εν λόγω κράτος μέλος, εγκατεστημένων στην αλλοδαπή καζίνο, μόνον εάν οι νομοθετικές διατάξεις περί προστασίας των παικτών στα κράτη αυτά πληρούν τις επιταγές των εθνικών διατάξεων;»

2. 

Το αιτούν δικαστήριο θεωρεί αναγκαία την απάντηση του Δικαστηρίου στο ερώτημα αυτό προκειμένου να αποφανθεί επί της προσφυγής που άσκησαν δύο ανώνυμες εταιρίες με έδρα στη Σλοβενία, ήτοι η HIT hoteli, igralnice, turizem dd Nova Gorica και η HIT LARIX, prirejanje posebnih iger na srečo in turizem dd (στο εξής: προσφεύγουσες της κύριας δίκης) κατά του Bundesminister für Finanzen (ομοσπονδιακού Υπουργού Οικονομικών), ζητώντας την ακύρωση των αποφάσεων του υπουργού αυτού περί απορρίψεως των αιτήσεων των προσφευγουσών της κύριας δίκης για τη χορήγηση άδειας διαφημίσεως στην Αυστρία των εγκατεστημένων στη Σλοβενία επιχειρήσεών τους τυχερών παιγνίων.

3. 

Οι προσβαλλόμενες αποφάσεις του Bundesminister für Finanzen βασίστηκαν στο γεγονός ότι οι προσφεύγουσες της κύριας δίκης, που κατέχουν άδεια διοργανώσεως ορισμένων τυχερών παιγνίων στη Σλοβενία, δεν είχαν αποδείξει ότι οι νομοθετικές διατάξεις της Δημοκρατίας της Σλοβενίας όσον αφορά την προστασία των παικτών είναι τουλάχιστον ανάλογες των αυστριακών νομοθετικών διατάξεων, στοιχείο που αποτελεί προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας διαφημίσεως στην Αυστρία αλλοδαπών καζίνο.

Εθνική ρύθμιση

4.

Στην Αυστρία, τα τυχερά παίγνια ρυθμίζονται από τον ομοσπονδιακό νόμο για τα τυχερά παίγνια (Glücksspielgesetz, BGBl. 620/1989, στο εξής: GSpG).

5.

Το άρθρο 3 του GSpG καθιερώνει κρατικό μονοπώλιο στον τομέα των τυχερών παιγνίων, ορίζοντας ότι το δικαίωμα διοργανώσεως και εκμεταλλεύσεως τυχερών παιγνίων ανήκει καταρχήν στο κράτος, εφόσον δεν ορίζεται άλλως σε διάταξη του οικείου νόμου.

6.

Δυνάμει του άρθρου 21, παράγραφος 1, του GSpG, ο Bundesminister für Finanzen εξουσιοδοτείται να παρέχει δικαίωμα διοργανώσεως και εκμεταλλεύσεως τυχερών παιγνίων χορηγώντας άδειες εκμεταλλεύσεως καζίνο.

7.

Η διαφήμιση των καζίνο ρυθμίζεται από το άρθρο 56 του GSpG. Η διατύπωση του εν λόγω άρθρου μεταβλήθηκε κατόπιν της τροποποιήσεως του GSpG από τον νόμο της 26ης Αυγούστου 2008 (BGBl. I, 126/2008). Η σχετική τροποποίηση πραγματοποιήθηκε κατόπιν της διαδικασίας παραβάσεως που κίνησε η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ( 2 ) κατά της Αυστρίας στηριζόμενη στην προγενέστερη διατύπωση του άρθρου 56 του GSpG που προέβλεπε την απαγόρευση της διαφημίσεως των αλλοδαπών καζίνο. Το άρθρο 56 του GSpG, ως έχει σήμερα, ορίζει τα εξής:

«(1)   Οι παραχωρησιούχοι και οι κάτοχοι αδειών κατά την έννοια του παρόντος νόμου υποχρεούνται να τηρούν υπεύθυνη στάση όσον αφορά τις διαφημιστικές τους καταχωρίσεις. Η τήρηση της εν λόγω στάσεως ελέγχεται αποκλειστικώς από τον Bundesminister für Finanzen και δεν μπορεί να προσβληθεί βάσει των άρθρων 1 επ. του ομοσπονδιακού νόμου περί αθέμιτου ανταγωνισμού. Η προβλεπόμενη στην παράγραφο 1, πρώτο εδάφιο, υποχρέωση δεν συνιστά κανόνα προστασίας κατά την έννοια του άρθρου 1311 του Αστικού Κώδικα.

(2)   Τα καζίνο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου μπορούν να παροτρύνουν με διαφημιστικά μέσα τους Αυστριακούς πελάτες τους να μεταβαίνουν στις ευρισκόμενες σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου αλλοδαπές εγκαταστάσεις τους σύμφωνα με τις γενικές αρχές της παραγράφου 1, υπό τον όρο ότι ο Bundesminister für Finanzen έχει χορηγήσει σχετική άδεια στον διαχειριστή του καζίνο. Η άδεια αυτή χορηγείται εφόσον ο διαχειριστής του καζίνο αποδείξει στον Bundesminister für Finanzen ότι:

1.

η άδεια εκμεταλλεύσεως του καζίνο πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 21 του παρόντος νόμου και ισχύει στη χώρα στην οποία χορηγήθηκε, εφόσον πρόκειται για κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, και

2.

οι νομοθετικές διατάξεις που έχει θεσπίσει το εν λόγω κράτος μέλος στον τομέα της προστασίας των παικτών είναι τουλάχιστον αντίστοιχες προς τις αυστριακές νομοθετικές διατάξεις.

Εάν τα μέτρα διαφημίσεως δεν πληρούν τις επιταγές της παραγράφου 1, ο Bundesminister für Finanzen μπορεί να απαγορεύσει οποιαδήποτε διαφήμιση στον διαχειριστή του αλλοδαπού καζίνο.»

Εκτίμηση

8.

Αυτή είναι η τρίτη φορά που οι διατάξεις του GSpG αποτελούν έναυσμα για την εκ μέρους των αυστριακών δικαστηρίων υποβολή προδικαστικού ερωτήματος προκειμένου να διευκρινιστούν οι κανόνες περί ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και, ενδεχομένως, περί ελευθερίας εγκαταστάσεως. Η πρώτη περίπτωση αφορούσε, μεταξύ άλλων, την υποχρέωση των κατόχων άδειας εκμεταλλεύσεως καζίνο να έχουν την έδρα τους στην ημεδαπή ( 3 ). Η δεύτερη περίπτωση αφορούσε, μεταξύ άλλων, το μονοπώλιο στον τομέα της οργανώσεως παιγνίων καζίνο μέσω Διαδικτύου προς όφελος ενός μόνον επιχειρηματία ( 4 ).

9.

Στο πλαίσιο της υπό κρίση διαδικασίας εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως, το αιτούν δικαστήριο εφιστά την προσοχή του Δικαστηρίου σε έναν αυστριακό νόμο ο οποίος επιτρέπει τη διαφήμιση για την προώθηση αλλοδαπών καζίνο υπό την προϋπόθεση ότι οι σχετικές με την προστασία των παικτών νομοθετικές διατάξεις του κράτους μέλους εγκαταστάσεως του καζίνο είναι ισοδύναμες με τις αυστριακές νομοθετικές διατάξεις. Το αιτούν δικαστήριο διερωτάται αν οι κανόνες περί ελεύθερης παροχής υπηρεσιών αντίκεινται σε μια τέτοια διάταξη.

10.

Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται να ζητείται με το προδικαστικό ερώτημα από το Δικαστήριο να εξετάσει και εν συνεχεία να συγκρίνει το επίπεδο προστασίας των παικτών στην Αυστρία και στη Σλοβενία. Στην πραγματικότητα όμως δεν πρόκειται περί αυτού. Η συγκεκριμένη αρμοδιότητα ανήκει στο αιτούν δικαστήριο. Ως εκ τούτου, τα κριτήρια που πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη σύγκριση των επιπέδων προστασίας των παικτών στις διάφορες έννομες τάξεις δεν αποτελούν αντικείμενο της εκτιμήσεως που πραγματοποιείται στο πλαίσιο των παρουσών προτάσεων. Πρέπει, εντούτοις, να επισημάνω τις επιφυλάξεις μου όσον αφορά τη χρησιμότητα μιας τέτοιας σύγκρισης δεδομένης της ελλείψεως εναρμονίσεως στον τομέα των τυχερών παιγνίων ( 5 ), καθώς και της πληθώρας σχετικών ρυθμίσεων στα κράτη μέλη.

11.

Για να δοθεί απάντηση στο προδικαστικό ερώτημα, πρέπει να ληφθούν υπόψη δύο στοιχεία. Πρώτον, όπως προκύπτει από πάγια νομολογία, η έννοια των «υπηρεσιών» κατά το άρθρο 56 ΣΛΕΕ δεν αφορά μόνον τις δραστηριότητες που συνίστανται στην παροχή στους χρήστες της δυνατότητας να μετάσχουν, έναντι αμοιβής, σε παίγνιο με χρήματα, αλλά και τη δραστηριότητα προωθήσεως τυχερών παιγνίων, η οποία αποτελεί αντικείμενο της υπό κρίσης υποθέσεως, δεδομένου ότι μια τέτοια δραστηριότητα δεν αποτελεί παρά συγκεκριμένη διαδικαστική λεπτομέρεια της διοργανώσεως και της λειτουργίας των οικείων παιγνίων ( 6 ). Επομένως, η δραστηριότητα προωθήσεως τυχερών παιγνίων εμπίπτει στην απαγόρευση των περιορισμών της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών που προβλέπει το άρθρο 56 ΣΛΕΕ. Τέτοιοι περιορισμοί μπορούν πάντως να γίνουν δεκτοί ως μέτρα παρεκκλίσεως ρητώς προβλεπόμενα στα άρθρα 51 ΣΛΕΕ και 52 ΣΛΕΕ, τα οποία ισχύουν εν προκειμένω δυνάμει του άρθρου 62 ΣΛΕΕ, ή να δικαιολογηθούν από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τις απορρέουσες από τη νομολογία του Δικαστηρίου προϋποθέσεις ( 7 ).

12.

Δεύτερον, το αιτούν δικαστήριο, συμφωνώντας επί του σημείου αυτού με όλους τους διαδίκους που κατέθεσαν παρατηρήσεις ενώπιον του Δικαστηρίου ( 8 ), σημειώνει ότι αδιαμφισβήτητα, εν προκειμένω, αποτελεί εμπόδιο στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών η αυστριακή ρύθμιση που εξαρτά τη χορήγηση άδειας για διαφήμιση με σκοπό την προώθηση αλλοδαπών καζίνο από την προϋπόθεση ότι οι νομοθετικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί από το κράτος μέλος εγκαταστάσεως του καζίνο σχετικά με την προστασία των παικτών είναι ισοδύναμες με τις αυστριακές νομοθετικές διατάξεις.

13.

Λαμβανομένων υπόψη των δύο ανωτέρω στοιχείων, καθίσταται σαφές ότι το αντικείμενο του προδικαστικού ερωτήματος περιορίζεται, ως εκ τούτου, στην εξακρίβωση του ζητήματος αν ο εν λόγω περιορισμός της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών είναι δικαιολογημένος ή όχι.

14.

Πρέπει συνεπώς να εξεταστεί κατά πόσον ένας κανόνας όπως ο απορρέων από την επίμαχη αυστριακή ρύθμιση, που εξαρτά τη χορήγηση άδειας για διαφήμιση με σκοπό την προώθηση αλλοδαπών καζίνο από την προϋπόθεση ότι οι νομοθετικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί από το κράτος μέλος εγκαταστάσεως του καζίνο σχετικά με την προστασία των παικτών είναι ισοδύναμες με τις εφαρμοστέες εν προκειμένω εθνικές νομοθετικές διατάξεις, δικαιολογείται από λόγους «δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας και δημοσίας υγείας», σύμφωνα με τη διατύπωση του άρθρου 52 ΣΛΕΕ ( 9 ), που ισχύει εν προκειμένω δυνάμει του άρθρου 62 ΣΛΕΕ, ή από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος τους οποίους αναγνωρίζει η νομολογία του Δικαστηρίου.

15.

Μεταξύ των προαναφερθέντων λόγων καταλέγονται οι σκοποί που συνδέονται με την προστασία των καταναλωτών, με την καταπολέμηση της απάτης και της παρότρυνσης των πολιτών σε υπέρμετρη σπατάλη σε παίγνια, καθώς και με την αποτροπή της διαταράξεως της κοινωνικής τάξεως εν γένει ( 10 ). Επιπλέον, το Δικαστήριο αναγνωρίζει ότι, στον τομέα των παιγνίων και των στοιχημάτων, στον οποίο τυχόν υπερβολές έχουν επιβλαβείς κοινωνικές συνέπειες, μπορούν να δικαιολογηθούν εθνικές ρυθμίσεις που προσβλέπουν στην εκτόνωση της ζήτησης διά της εφαρμογής μέτρων για τον περιορισμό της εκμεταλλεύσεως του πάθους των ανθρώπων για τα τυχερά παίγνια ( 11 ).

16.

Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να υπομνησθεί η πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, κατά την οποία οι ηθικής, θρησκευτικής ή πολιτιστικής φύσεως ιδιαιτερότητες, καθώς και οι ηθικώς και οικονομικώς επιζήμιες για το άτομο και την κοινωνία συνέπειες των παιγνίων και των στοιχημάτων μπορούν να δικαιολογήσουν την αναγνώριση υπέρ των εθνικών αρχών επαρκούς εξουσίας εκτιμήσεως προκειμένου να καθορίζουν, σύμφωνα με το σύστημα αξιών τους, τις απαιτήσεις που συνεπάγεται η προστασία των καταναλωτών και της κοινωνικής τάξεως. Συνεπώς, τα κράτη μέλη είναι καταρχήν ελεύθερα να καθορίζουν τους σκοπούς της πολιτικής τους στον τομέα των τυχερών παιγνίων και, αν συντρέχει λόγος, να προσδιορίζουν με ακρίβεια το επίπεδο της επιδιωκόμενης προστασίας ( 12 ).

17.

Όσον αφορά τον περιορισμό της ελεύθερης παροχής των επίμαχων υπηρεσιών, δηλαδή τον κανόνα που εξαρτά τη σκοπούσα στην προώθηση αλλοδαπών καζίνο διαφήμιση από την προϋπόθεση ότι οι νομοθετικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί από το κράτος μέλος εγκαταστάσεως του καζίνο σχετικά με την προστασία των παικτών είναι ισοδύναμες με εθνικές νομοθετικές διατάξεις, φρονώ ότι ο οικείος περιορισμός πράγματι αποσκοπεί στην προστασία των καταναλωτών. Συναφώς, η Αυστριακή Κυβέρνηση ισχυρίστηκε ότι η ρύθμιση για τη διαφήμιση των αλλοδαπών καζίνο απέβλεπε κυρίως στην προστασία των καταναλωτών και ειδικότερα στην καταπολέμηση του εθισμού στα τυχερά παίγνια και στην αποτροπή της παροτρύνσεως των παικτών σε υπέρμετρο παιχνίδι. Στο αιτούν δικαστήριο απόκειται βεβαίως να εξακριβώσει αν η εθνική διάταξη επιδιώκει τους ανωτέρω σκοπούς ( 13 ).

18.

Εν πάση περιπτώσει, πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι λοιπές προϋποθέσεις που, κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου, δικαιολογούν περιορισμό στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών. Κατά την εν λόγω νομολογία, ο περιορισμός πρέπει να είναι κατάλληλος για την εκπλήρωση του επιδιωκόμενου σκοπού και να μη βαίνει πέραν του αναγκαίου για την επίτευξη του σκοπού αυτού μέτρου. Επιπλέον, ο περιορισμός αυτό πρέπει να εφαρμόζεται αδιακρίτως ( 14 ).

19.

Στο σημείο αυτό, θα ήταν χρήσιμο να προσδιορισθεί ακόμη μια φορά ο περιορισμός της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στην προκειμένη περίπτωση. Πρόκειται για «κανόνα που εξαρτά τη σκοπούσα στην προώθηση αλλοδαπών καζίνο διαφήμιση από την προϋπόθεση ότι οι νομοθετικές διατάξεις που έχουν θεσπιστεί από το κράτος μέλος εγκαταστάσεως του καζίνο σχετικά με την προστασία των παικτών είναι ισοδύναμες με τις νομοθετικές διατάξεις του κράτους μέλους στο έδαφος του οποίου θα εμφανισθεί η σχετική διαφήμιση». Αυτός ο κανόνας ισοδυναμεί με σύστημα προηγούμενης χορηγήσεως άδειας διαφημίσεως για την προώθηση αλλοδαπών καζίνο.

20.

Είναι αλήθεια ότι, στην υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση Sjöberg Gerdin ( 15 ), το Δικαστήριο έκρινε ότι η απαγόρευση διαφημίσεως που απευθύνεται σε κατοίκους κράτους μέλους για τυχερά παίγνια που διοργανώνονται σε άλλα κράτη μέλη από ιδιωτικές κερδοσκοπικές επιχειρήσεις δικαιολογείται ως περιορισμός της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. Εντούτοις, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η σουηδική νομοθεσία που αποτέλεσε τη νομική βάση των προδικαστικών ερωτημάτων στην υπόθεση εκείνη επιδίωκε διαφορετικό σκοπό έναντι της επίμαχης εν προκειμένω αυστριακής ρύθμισης, ο οποίος συνίστατο στον δραστικό περιορισμό του κερδοσκοπικού χαρακτήρα της εκμεταλλεύσεως τυχερών παιγνίων. Συνεπώς, δεν πρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι, εφόσον κρίθηκε δικαιολογημένη η πλήρης απαγόρευση διαφημίσεως, πρέπει, δυνάμει του επιχειρήματος a majori ad minus, να ισχύει το ίδιο και για ένα σύστημα προηγούμενης χορηγήσεως άδειας διαφημίσεως.

21.

Πράγματι, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο ένα τέτοιο σύστημα να μπορεί, αυτό καθαυτό, να συμβάλει στην εκπλήρωση του σκοπού περί προστασίας των καταναλωτών και, κατά συνέπεια, να θεωρηθεί αναγκαίο για την επίτευξη του εν λόγω σκοπού. Ως εκ τούτου, ένα τέτοιο σύστημα, ακόμη και αν συνιστά περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μέτρο προστασίας των καταναλωτών.

22.

Εντούτοις, η αξιολόγηση συγκεκριμένου συστήματος χορηγήσεως προηγούμενης άδειας εξαρτάται από τις καθορισθείσες προϋποθέσεις χορηγήσεως άδειας. Εν προκειμένω, η χορήγηση της άδειας εξαρτάται από την υποχρέωση του διαχειριστή του καζίνο να αποδείξει ότι το επίπεδο έννομης προστασίας των παικτών στο κράτος μέλος εγκαταστάσεως του καζίνο είναι ισοδύναμο με εκείνο του κράτους μέλους στο οποίο εμφανίζεται η διαφήμιση.

23.

Κατά την άποψή μου, ένα σύστημα χορηγήσεως προηγούμενης άδειας με τα ως άνω χαρακτηριστικά βαίνει πέραν του αναγκαίου μέτρου για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού περί προστασίας των καταναλωτών για δύο λόγους.

24.

Πρώτον, το εν λόγω σύστημα χορηγήσεως προηγούμενης άδειας θα μπορούσε να συνιστά πλήρη απαγόρευση «κρυμμένη» πίσω από μια διαφήμιση σκοπούσα στην προώθηση των αλλοδαπών καζίνο. Αυτό θα συνέβαινε στην περίπτωση που οι αρχές του οικείου κράτους μέλους διαπίστωναν συστηματικώς ότι το επίπεδο έννομης προστασίας των παικτών σε όλα τα λοιπά κράτη μέλη είναι χαμηλότερο από το δικό τους ( 16 ). Σε αυτό το σημείο, κρίνω σκόπιμο να υπενθυμίσω εκ νέου τις αμφιβολίες μου σχετικά με τη δυνατότητα ουσιαστικής συγκρίσεως των επιπέδων προστασίας των παικτών που υφίστανται στις διάφορες έννομες τάξεις, δεδομένης της ελλείψεως εναρμονίσεως στον τομέα των τυχερών παιγνίων, καθώς και της πληθώρας σχετικών κανονιστικών ρυθμίσεων στα κράτη μέλη.

25.

Δεύτερον, εν πάση περιπτώσει, το επίμαχο σύστημα χορηγήσεως προηγούμενης άδειας εισάγει εντέλει δυσμενή διάκριση βασιζόμενη στην καταγωγή του αιτούντος, δεδομένου ότι οι διαχειριστές καζίνο που ζητούν να λάβουν άδεια δυνάμει του άρθρου 56, παράγραφος 2, του GSpG αξιολογούνται βάσει των κριτηρίων του κράτους μέλους εγκαταστάσεως του καζίνο και πιο συγκεκριμένα της δικής του έννομης τάξης. Στο πλαίσιο της εφαρμογής του νόμου 56 του GSpG, οι αυστριακές αρχές θα καταρτίσουν, σταδιακώς, κατάλογο των κρατών μελών των οποίων η έννομη τάξη δεν πληροί την προϋπόθεση περί ισοδύναμου επιπέδου προστασίας των παικτών και, κατά συνέπεια, οι μετέπειτα αιτούντες θα αξιολογηθούν βάσει των κριτηρίων του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένο το οικείο καζίνο.

26.

Επιπλέον, η χορήγηση άδειας εξαρτάται αποκλειστικά από το περιεχόμενο της νομοθεσίας του κράτους μέλους, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το πραγματικό επίπεδο προστασίας των παικτών που διασφαλίζει ο διαχειριστής του καζίνο. Όπως ορθώς επισήμανε το αιτούν δικαστήριο στο πλαίσιο της αιτήσεώς του για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως, οι διαχειριστές καζίνο δεν ασκούν καμία επιρροή στο εν λόγω ζήτημα.

27.

Εν κατακλείδι, υπό το πρίσμα των ανωτέρω, εκτιμώ ότι η προστασία των καταναλωτών από διαφημίσεις σκοπούσες στην προώθηση καζίνο εγκατεστημένων στην αλλοδαπή μπορεί να επιτευχθεί με μέτρα λιγότερο επαχθή από ένα σύστημα χορηγήσεως προηγούμενης άδειας, το οποίο εξαρτά τη χορήγηση άδειας από την υποχρέωση του διαχειριστή του καζίνο να αποδείξει ότι το επίπεδο έννομης προστασίας των παικτών στο κράτος μέλος εγκαταστάσεως του εν λόγω καζίνο είναι ισοδύναμο με το επίπεδο προστασίας τους στο κράτος μέλος στο έδαφος του οποίου εμφανίζεται η διαφήμιση.

Πρόταση

28.

Κατόπιν των ανωτέρω εκτιμήσεων, προτείνω στο Δικαστήριο να απαντήσει στο προδικαστικό ερώτημα που υπέβαλε το Verwaltungsgerichtshof ως εξής:

«Το άρθρο 56 ΣΛΕΕ πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αντίκειται σε κανονιστική ρύθμιση κράτους μέλους η οποία εξαρτά τη χορήγηση άδειας διαφημίσεως με σκοπό την προώθηση εγκατεστημένων στην αλλοδαπή καζίνο από την υποχρέωση του διαχειριστή του καζίνο να αποδείξει ότι το επίπεδο έννομης προστασίας των παικτών στο κράτος μέλος εγκαταστάσεως του εν λόγω καζίνο είναι ισοδύναμο με το επίπεδο προστασίας τους στο κράτος μέλος στο έδαφος του οποίου εμφανίζεται η διαφήμιση.»


( 1 ) Γλώσσα του πρωτοτύπου: η γαλλική.

( 2 ) Η Επιτροπή αποφάσισε να θέσει στο αρχείο την υπόθεση παραβάσεως αριθ. 2006/4265 κατά της Αυστρίας μετά την τροποποίηση του άρθρου 56 του GSpG που επέφερε ο νόμος της 26ης Αυγούστου 2008 (βλ. ανακοινωθέν Τύπου της Επιτροπής, IP/09/1479).

( 3 ) Απόφαση της 9ης Σεπτεμβρίου 2010, C-64/08, Engelmann (Συλλογή 2010, σ. Ι-8219).

( 4 ) Απόφαση της 15ης Σεπτεμβρίου 2011, C-347/09, Dickinger και Ömer (Συλλογή 2011, σ. Ι-8185).

( 5 ) Σύμφωνα με την εικοστή πέμπτη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 2006/123/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά (ΕΕ L 376, σ. 36), δραστηριότητες τυχερών παιγνίων αποκλείονται επίσης από το πεδίο εφαρμογής της λαμβανομένου υπόψη του ειδικού χαρακτήρα των δραστηριοτήτων αυτών.

( 6 ) Βλ., συναφώς, αποφάσεις της 24ης Μαρτίου 1994, C-275/92, Schindler (Συλλογή 1994, σ. I-1039, σκέψη 22), της 8ης Σεπτεμβρίου 2010, C-409/06, Winner Wetten (Συλλογή 2010, σ. Ι-8015, σκέψη 43), καθώς και της 8ης Σεπτεμβρίου 2010, C-316/07, C-358/07, C-359/07, C-360/07, C-409/07 και C-410/07, Stoß κ.λπ. (Συλλογή 2010, σ. Ι-8069, σκέψη 56).

( 7 ) Βλ., συναφώς, απόφαση της 16ης Φεβρουαρίου 2012, C-72/10 και C-77/10, Costa και Cifone (σκέψη 71).

( 8 ) Γραπτές παρατηρήσεις κατέθεσαν οι προσφεύγουσες της κύριας δίκης, η Βελγική, η Ισπανική, η Ελληνική, η Αυστριακή και η Πορτογαλική Κυβέρνηση, καθώς και η Επιτροπή.

( 9 ) Στο σημείο αυτό δεν κρίνεται αναγκαίο να εξεταστεί η εφαρμογή παρεκκλίσεως από την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών δυνάμει του άρθρου 51 ΣΛΕΕ. Πράγματι, είναι προφανές ότι οι εν λόγω δραστηριότητες, οι οποίες εμπίπτουν στον τομέα των τυχερών παιγνίων, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως δραστηριότητες οι οποίες, έστω και περιστασιακά, εμπίπτουν στην άσκηση δημόσιας εξουσίας.

( 10 ) Βλ., συναφώς, αποφάσεις της 6ης Μαρτίου 2007, C-338/04, C-359/04 και C-360/04, Placanica κ.λπ. (Συλλογή 2007, σ. I-1891, σκέψη 48), της 8ης Ιουλίου 2010, C-447/08 και C-448/08, Sjöberg και Gerbin (Συλλογή 2010, σ. I-6917, σκέψη 36), καθώς και Costa και Cifone (προπαρατεθείσα στην υποσημείωση 7, σκέψη 71).

( 11 ) Απόφαση της 8ης Σεπτεμβρίου 2010, Stoß κ.λπ. (προπαρατεθείσα στην υποσημείωση 6, σκέψη 75 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

( 12 ) Βλ., συναφώς, απόφαση της 30ής Ιουνίου 2011, C-212/08, Zeturf (Συλλογή 2011, σ. Ι-5633, σκέψεις 39 καθώς και 40 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

( 13 ) Βλ., συναφώς, απόφαση Dickinger και Ömer (προπαρατεθείσα στην υποσημείωση 4, σκέψη 51).

( 14 ) Βλ., συναφώς, απόφαση της 6ης Νοεμβρίου 2003, C-243/01, Gambelli κ.λπ. (Συλλογή 2003, σ. I-13031, σκέψη 24).

( 15 ) Προπαρατεθείσα στην υποσημείωση 10.

( 16 ) Το γεγονός, όπως επιβεβαιώθηκε από την Αυστριακή Κυβέρνηση κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, ότι μέχρι πρότινος δεν είχε εκδοθεί καμία άδεια δυνάμει του άρθρου 56, παράγραφος 2 του GSpG συνηγορεί υπέρ αυτής της διαπιστώσεως.