Υπόθεση C-585/10
Niels Møller
κατά
Haderslev Kommune
(αίτηση του Vestre Landsret για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)
«Ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης – Οδηγία 96/61/ΕΚ – Παράρτημα I, σημείο 6.6, στοιχείο γ΄ – Εγκαταστάσεις εντατικής εκτροφής χοίρων με περισσότερες από 750 θέσεις για χοιρομητέρες – Ερώτημα για το αν συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτές οι θέσεις για “μικρούς θηλυκούς χοίρους”»
Περίληψη της αποφάσεως
Περιβάλλον – Ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης – Οδηγία 96/61 – Εγκαταστάσεις εντατικής εκτροφής χοίρων με περισσότερες από 750 θέσεις για χοιρομητέρες – Έννοια των θέσεων για χοιρομητέρες
(Κανονισμός 166/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου· οδηγία 96/61 του Συμβουλίου, άρθρο 1 και παράρτημα I, σημείο 6.6, στοιχείο γ΄)
Η φράση «θέσεις για χοιρομητέρες» του σημείου 6.6, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος I της οδηγίας 96/61, σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό 166/2006, έχει την έννοια ότι συμπεριλαμβάνει τις θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους, δηλαδή θηλυκούς χοίρους που έχουν ζευγαρώσει αλλά δεν έχουν ακόμη γεννήσει.
(βλ. σκέψη 39 και διατακτ.)
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (όγδοο τμήμα)
της 15ης Δεκεμβρίου 2011 (*)
«Ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης – Οδηγία 96/61/ΕΚ – Παράρτημα I, σημείο 6.6, στοιχείο γ΄ – Εγκαταστάσεις εντατικής εκτροφής χοίρων με περισσότερες από 750 θέσεις για χοιρομητέρες – Ερώτημα για το αν συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτές οι θέσεις για “μικρούς θηλυκούς χοίρους”»
Στην υπόθεση C‑585/10,
με αντικείμενο αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Vestre Landsret (Δανία) με απόφαση της 2ας Δεκεμβρίου 2010, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 13 Δεκεμβρίου 2010, στο πλαίσιο της δίκης
Niels Møller
κατά
Haderslev Kommune,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (όγδοο τμήμα),
συγκείμενο από τον K. Schiemann, προεδρεύοντα του ογδόου τμήματος, την C. Toader και τον E. Jarašiūnas (εισηγητή), δικαστές,
γενικός εισαγγελέας: P. Mengozzi
γραμματέας: C. Strömholm, υπάλληλος διοικήσεως,
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 6ης Οκτωβρίου 2011,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:
– ο N. Møller, εκπροσωπούμενος από τον G. Lund, advokat,
– η Haderslev Kommune, εκπροσωπούμενη από τον E. Gram, advokat,
– η Δανική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον C. Vang,
– η Τσεχική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους M. Smolek και D. Hadroušek,
– η Ιρλανδία, εκπροσωπούμενη από τον D. O’Hagan επικουρούμενο από τον B. Doherty, barrister,
– η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τις A. Alcover San Pedro και S. Petrova καθώς και από τον U. Nielsen,
κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Η αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του σημείου 6.6, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος I της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου, της 24ης Σεπτεμβρίου 1996, σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (ΕΕ L 257, σ. 26), όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό 166/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιανουαρίου 2006 (ΕΕ L 33, σ. 1, στο εξής: οδηγία 96/61).
2 Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ του N. Møller και της Haderslev Kommune (Δήμος του Haderslev, στο εξής: Kommune), σχετικά με απόφαση του Kommune που τον υποχρέωνε να μειώσει το ζωικό κεφάλαιο της κτηνοτροφικής εκμεταλλεύσεώς του σε κατ’ ανώτατο όριο 750 θέσεις για χοιρομητέρες.
Το νομικό πλαίσιο
Το δίκαιο της Ένωσης
3 Το άρθρο 1 της οδηγίας 91/630/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 1991, για τους στοιχειώδεις κανόνες για την προστασία των χοίρων (ΕΕ L 340, σ. 33), όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 2001/88/ΕΚ του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2001 (ΕΕ L 316, σ. 1, στο εξής: οδηγία 91/630), είχε ως εξής:
«Η παρούσα οδηγία θεσπίζει τους στοιχειώδεις κανόνες για την προστασία των χοίρων που κρατούνται περιορισμένοι για εκτροφή και πάχυνση.»
4 Κατά το άρθρο 2 της εν λόγω οδηγίας:
«Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, θεωρείται:
1) “χοίρος”: το ζώο του είδους των χοίρων, οποιασδήποτε ηλικίας, είτε εκτρέφεται για αναπαραγωγή ή για πάχυνση·
[...]
3) “μικρός θηλυκός χοίρος”: ο θηλυκός χοίρος μετά την εφηβεία και πριν τον τοκετό·
4) “χοιρομητέρα”: ο θηλυκός χοίρος μετά τον πρώτο τοκετό·
[...]»
5 Η όγδοη και η εικοστή πέμπτη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 96/61 έχουν ως εξής:
«(8) ότι ο στόχος μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για τον έλεγχο της ρύπανσης είναι η πρόληψη, όπου αυτό είναι εφικτό, των εκπομπών στην ατμόσφαιρα, το νερό και το έδαφος, λαμβανομένης υπόψη της διαχείρισης των αποβλήτων και, όταν αυτό είναι αδύνατο, η ελαχιστοποίησή τους, ώστε να επιτυγχάνεται υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του·
[...]
(27) ότι η παρούσα οδηγία αφορά τις εγκαταστάσεις με σημαντικές δυνατότητες ρύπανσης και, κατά συνέπεια, διασυνοριακής ρύπανσης· [...]»
6 Ο σκοπός και το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας ορίζονται στο άρθρο 1 ως εξής:
«Στόχος της παρούσας οδηγίας είναι η ολοκληρωμένη πρόληψη και [ο] έλεγχος της ρύπανσης που προκαλούν οι δραστηριότητες του παραρτήματος Ι. Η οδηγία προβλέπει μέτρα αποφυγής και, όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, μείωσης των εκπομπών από τις ανωτέρω δραστηριότητες στην ατμόσφαιρα, το νερό και το έδαφος, και μέτρα για τα απόβλητα, ώστε να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του, με την επιφύλαξη της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ [του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 1985, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (ΕΕ L 175, σ. 40), όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 97/11/ΕΚ του Συμβουλίου, της 3ης Μαρτίου 1997 (ΕΕ L 73, σ. 5)] και των άλλων σχετικών κοινοτικών απαιτήσεων.»
7 Το άρθρο 2 της οδηγίας 96/61 έχει ως εξής:
«Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, νοούνται ως:
[...]
3) “εγκατάσταση”: κάθε ακίνητη τεχνική μονάδα όπου εκτελούνται μία ή περισσότερες από τις δραστηριότητες του παραρτήματος Ι, καθώς και όλες οι άλλες άμεσα συνδεδεμένες δραστηριότητες, τεχνικώς συναφείς με τις εκεί εκτελούμενες, και η οποία ενδέχεται να επηρεάζει τις εκπομπές και τη ρύπανση·
4) “υφιστάμενη εγκατάσταση”: μια λειτουργούσα εγκατάσταση ή, στο πλαίσιο της νομοθεσίας που προϊσχύει της θέσης σε εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, μια εγκεκριμένη εγκατάσταση ή μια εγκατάσταση για την οποία έχει υποβληθεί πλήρης αίτηση άδειας, σύμφωνα με τη γνώμη της αρμόδιας αρχής, αν η εγκατάσταση τεθεί σε λειτουργία το αργότερο ένα έτος μετά την ημερομηνία θέσης σε εφαρμογή της παρούσας οδηγίας·
[...]
9) “άδεια”: το τμήμα ή το σύνολο μιας ή περισσοτέρων εγγράφων αποφάσεων, με το οποίο δίνεται άδεια λειτουργίας μέρους ή ολόκληρης εγκατάστασης υπό ορισμένους όρους διασφαλίζοντας ότι η εγκατάσταση πληροί τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας.[...]
[...]»
8 Το άρθρο 5 της οδηγίας 96/61, σχετικά με τους όρους χορήγησης άδειας για υφιστάμενες εγκαταστάσεις, ορίζει στην παράγραφο 1:
«Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι αρμόδιες αρχές τους θα επιτύχουν, με τις άδειες που δίδονται σύμφωνα με τα άρθρα 6 και 8 ή με δέουσα επανεξέταση και ενδεχόμενο εκσυγχρονισμό των όρων αδείας, να λειτουργούν οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις σύμφωνα με τις προδιαγραφές των άρθρων 3, 7, 9, 10, 13, 14, πρώτη και δεύτερη περίπτωση, και του άρθρου 15, παράγραφος 2, το πολύ οκτώ έτη μετά την έναρξη εφαρμογής της παρούσας οδηγίας, με την επιφύλαξη άλλων ειδικών κοινοτικών διατάξεων.»
9 Το άρθρο 9 της εν λόγω οδηγίας, σχετικά με τους όρους της άδειας, ορίζει στις παραγράφους 1 και 3:
«1. Τα κράτη μέλη βεβαιώνονται ότι η άδεια περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα τήρησης των όρων άδειας που αναφέρονται στα άρθρα 3 και 10 για να εξασφαλίζεται η προστασία της ατμόσφαιρας, του νερού και του εδάφους επιτυγχάνοντας έτσι υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του.
[...]
3. Η άδεια πρέπει να περιλαμβάνει οριακές τιμές εκπομπής για τις ρυπαντικές ουσίες, ιδίως εκείνες του παραρτήματος ΙΙΙ, που αναμένεται να εκπέμπονται από την οικεία εγκατάσταση σε σημαντική ποσότητα της φύσης τους και της δυνατότητας διασποράς της ρύπανσης στο νερό, τον αέρα και το έδαφος. Εφόσον χρειάζεται, η άδεια περιλαμβάνει τις κατάλληλες οδηγίες για την προστασία του εδάφους και των υπογείων υδάτων και μέτρα για τη διαχείριση των αποβλήτων της εγκατάστασης. Ενδεχομένως, οι οριακές τιμές μπορούν να συμπληρώνονται ή να υποκαθίστανται από ισοδύναμες παραμέτρους ή τεχνικά μέτρα.
Για τις εγκαταστάσεις της παραγράφου 6.6 του παραρτήματος Ι, κατά τον καθορισμό των οριακών τιμών εκπομπής σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο, θα λαμβάνονται υπόψη οι προσαρμοσμένες σε αυτές τις κατηγορίες εγκαταστάσεων πρακτικές μεθοδεύσεις.
[...]»
10 Στο σημείο 6.6 του παραρτήματος I της οδηγίας 96/61, αναφέρονται οι κατηγορίες δραστηριοτήτων που αφορά η εν λόγω οδηγία:
«Εγκαταστάσεις εντατικής εκτροφής πουλερικών ή χοίρων με περισσότερες από:
[...]
β) 2 000 θέσεις για χοίρους πάχυνσης (άνω των 30 kg)
ή
γ) 750 θέσεις για χοιρομητέρες.»
11 Το παράρτημα I διευκρινίζει στο σημείο 2 του εισαγωγικού μέρους του ότι οι κατώτατες οριακές τιμές που παρατίθενται σ’ αυτό αναφέρονται εν γένει σε παραγωγικό δυναμικό ή σε πραγματική παραγωγή.
Το εθνικό δίκαιο
12 Το άρθρο 41, παράγραφοι 1 και 2, του νόμου για την προστασία του περιβάλλοντος (lov om miljøbeskyttelse), όπως κωδικοποιήθηκε με το διάταγμα 1757 της 22ας Δεκεμβρίου 2006, προβλέπει:
«1. Εάν καταχωρισμένη επιχείρηση προκαλεί σημαντική ρύπανση, οι εποπτικές αρχές μπορούν να διατάξουν τη μείωση της ρύπανσης, συμπεριλαμβανομένων ειδικών μέτρων. Οι εποπτικές αρχές μπορούν επίσης να διατάσσουν μέτρα εάν υπάρχει προφανής κίνδυνος σημαντικής ρύπανσης από καταχωρισμένη επιχείρηση.
2. Αν η ρύπανση δεν μπορεί να μειωθεί, οι εποπτικές αρχές μπορούν να διατάξουν απαγόρευση της προκαλούσας τη ρύπανση πράξης και, ενδεχομένως, το κλείσιμο της επιχείρησης.»
13 Το διάταγμα αριθ. 1640 για τις αδειοδοτήσεις, της 13ης Δεκεμβρίου 2006, όπως ίσχυε κατά τον χρόνο της διαφοράς της κύριας δίκης, ορίζει στο άρθρο 1, παράγραφος 6:
«Οι κτηνοτροφικές επιχειρήσεις που αναφέρονται στο σημείο I.101 του καταλόγου του παραρτήματος 1 πρέπει να θεωρούνται ως καταχωρισμένες επιχειρήσεις, έως ότου πραγματοποιήσουν αλλαγές ή επέκταση [...]»
14 Το σημείο I.101 του παραρτήματος I του εν λόγω διατάγματος προβλέπει:
«Εγκαταστάσεις για εκτροφή ζωικού κεφαλαίου, δυναμικότητας μεγαλύτερης από:
a) 250 μονάδες ζωικού κεφαλαίου ή 270 μονάδες ζωικού κεφαλαίου, εάν τουλάχιστον το 90 % των μονάδων ζωικού κεφαλαίου είναι νεογνά των χοιρομητέρων και μικροί χοίροι έως 30 kg, ή 750 θέσεις για χοιρομητέρες.»
Η διαφορά της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα
15 Στις 8 Νοεμβρίου 2007 ο Kommune διενήργησε περιβαλλοντική επιθεώρηση στην εκμετάλλευση του N. Møller. Κατά την επιθεώρηση αυτή διαπιστώθηκε ότι η εκμετάλλευση είχε ζωικό κεφάλαιο αποτελούμενο από 875 χοιρομητέρες μικρότερες του ενός έτους. Στις 26 Νοεμβρίου του ιδίου έτους, ο Kommune προειδοποίησε τον N. Møller ότι θα εκδώσει διαταγή περί μειώσεως του ζωικού κεφαλαίου της εκμεταλλεύσεώς του σε 750 θέσεις για χοιρομητέρες κατ’ ανώτατο όριο, διότι δεν διέθετε έγκριση για χοιροστάσιο με περισσότερες από 750 θέσεις. Στις 20 Δεκεμβρίου 2007 ο Kommune εξέδωσε απόφαση με την οποία διέτασσε τον N. Møller να μειώσει το ζωικό κεφάλαιό του το αργότερο μέχρι τις 15 Ιουνίου 2008. Ο N. Møller προσέβαλε την απόφαση αυτή ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου.
16 Με την προσφυγή του ενώπιον του δικαστηρίου αυτού, ο N. Møller ισχυρίζεται ότι πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ των θέσεων για μικρούς θηλυκούς χοίρους και των θέσεων για χοιρομητέρες. Εκτιμά ότι ως «χοιρομητέρες» νοούνται μόνον οι ενήλικες θηλυκοί χοίροι που έχουν γεννήσει, ενώ ως «μικρός θηλυκός χοίρος» νοείται ο ενήλικος θηλυκός χοίρος μετά το πρώτο ζευγάρωμα ο οποίος δεν έχει ακόμη γεννήσει. Ο N. Møller υποστηρίζει ότι ο Kommune συμπεριέλαβε εσφαλμένα στον αριθμό των θέσεων για χοιρομητέρες τις θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους της εκμεταλλεύσεώς του. Επομένως, η προσβαλλόμενη απόφαση είναι παράνομη, διότι η δυναμικότητα της εκμεταλλεύσεώς του δεν υπερβαίνει το όριο των 750 θέσεων για χοιρομητέρες.
17 Ο Kommune υποστηρίζει, ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, ότι βασίμως προσμέτρησε τις θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους στον αριθμό των θέσεων για χοιρομητέρες. Προβάλλει ότι στόχος της οδηγίας 96/61 είναι η προστασία του περιβάλλοντος και ότι δεν υπάρχουν λόγοι να θεωρηθεί ότι οι μικροί θηλυκοί χοίροι ρυπαίνουν λιγότερο ή με διαφορετικό τρόπο από τις χοιρομητέρες. Καταλήγει ότι οι θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους καλύπτονται από την έννοια των «θέσεων για χοιρομητέρες». Κατ’ αυτόν, οι ρυθμίσεις για την καλή διαβίωση των ζώων είναι αλυσιτελείς συναφώς.
18 Με την απόφαση περί παραπομπής, το Vestre Landsret επισημαίνει, αφενός, ότι ο αριθμός των θέσεων για χοιρομητέρες στην εκμετάλλευση του N. Møller υπερβαίνει τις 750 μόνον αν προσμετρηθούν σε αυτές οι θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους και, αφετέρου, ότι οι θέσεις που χρησιμοποιούνται για τις χοιρομητέρες, δηλαδή για τα θηλυκά ζώα που έχουν γεννήσει, και οι θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους, δηλαδή για τα θηλυκά ζώα που δεν έχουν ακόμη γεννήσει, δεν έχουν καμία διαφορά.
19 Εξάλλου, το εν λόγω δικαστήριο αναφέρει ότι η οδηγία 96/61 δεν δίδει ορισμό των «θέσεων για χοιρομητέρες», ωστόσο η οδηγία 91/630 διακρίνει τις χοιρομητέρες από τους μικρούς θηλυκούς χοίρους. Συναφώς, υπογραμμίζει ότι οι μικροί θηλυκοί χοίροι αντιπροσωπεύουν το 12 έως 20 % μιας εκμετάλλευσης χοιρομητέρων. Επομένως, το κατά πόσον το σημείο 6.6, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος I της οδηγίας 96/61 έχει την έννοια ότι στις θέσεις των χοιρομητέρων περιλαμβάνονται και οι θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους έχει σημασία για το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας αυτής και, ως εκ τούτου, για την επίλυση της ενώπιόν του διαφοράς.
20 Υπό τις συνθήκες αυτές το Vestre Landsret αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το εξής προδικαστικό ερώτημα:
«Οι διατάξεις του παραρτήματος Ι, σημείο 6.6, στοιχείο γ΄, της οδηγίας 96/61 έχουν την έννοια ότι περιλαμβάνουν και τις θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους;»
Επί του προδικαστικού ερωτήματος
21 Με το ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ερωτά, κατ’ ουσίαν, αν οι «θέσεις για χοιρομητέρες» του σημείου 6.6, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος I, της οδηγίας 96/61 έχει την έννοια ότι περιλαμβάνει και τις θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους.
22 Ο N. Møller και η Ιρλανδία θεωρούν ότι στο ερώτημα αυτό πρέπει να δοθεί αρνητική απάντηση, ειδικότερα σε σχέση με τη νομοθεσία για τη καλή διαβίωση των ζώων, η οποία διακρίνει τις χοιρομητέρες από τους μικρούς θηλυκούς χοίρους. Ο N. Møller υποστηρίζει επιπλέον ότι, κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου, η ρύπανση που προκαλούν τα ζώα αυτά δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη για τους σκοπούς της ερμηνείας που ζητείται, δεδομένου ότι το Δικαστήριο έχει απορρίψει τη δυνατότητα υπολογισμού των ορίων, πέραν των οποίων απαιτείται άδεια για τις εγκαταστάσεις εντατικής εκτροφής, σύμφωνα με τη μέθοδο των ισοδυνάμων ζώων.
23 Ο Kommune, η Δανική και η Τσεχική Κυβέρνηση καθώς και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρούν, αντιθέτως, ότι στις «θέσεις για χοιρομητέρες» περιλαμβάνονται και οι θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους, ιδίως διότι, κατ’ αυτούς, για τους σκοπούς της ερμηνείας της οδηγίας 96/61, πρέπει να υπερισχύουν οι σχετικοί με την προστασία του περιβάλλοντος κανόνες. Πάντως, οι μικροί θηλυκοί χοίροι προκαλούν ρύπανση τουλάχιστον ίση με αυτή που προκαλούν οι χοιρομητέρες.
24 Συναφώς, πρέπει να τονιστεί, αφενός, όπως προκύπτει από την απόφαση περί παραπομπής, ότι ως «μικροί θηλυκοί χοίροι» νοούνται, εν προκειμένω, οι θηλυκοί χοίροι στο στάδιο μετά το πρώτο ζευγάρωμα ενώ δεν έχουν ακόμη γεννήσει. Αφετέρου, η οδηγία 96/61, στην οποία δεν περιλαμβάνεται ο όρος «μικρός θηλυκός χοίρος», δεν δίδει τον ορισμό της έννοιας της «χοιρομητέρας».
25 Κατά πάγια νομολογία, ο προσδιορισμός της σημασίας και του περιεχομένου εκφράσεων ως προς τις οποίες το δίκαιο της Ένωσης δεν παρέχει κανέναν ορισμό πρέπει να γίνεται σύμφωνα με το συνηθισμένο τους νόημα στην καθημερινή γλώσσα, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη το πλαίσιο εντός του οποίου αυτές χρησιμοποιούνται και τους σκοπούς της ρυθμίσεως της οποίας αποτελούν τμήμα (βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 24ης Οκτωβρίου 1996, C‑72/95, Kraaijeveld κ.λπ., Συλλογή 1996, σ. I‑5403, σκέψη 38· της 22ας Δεκεμβρίου 2008, C‑549/07, Wallentin-Hermann, Συλλογή 2008, σ. I‑11061, σκέψη 17, καθώς και της 22ας Ιανουαρίου 2009, C‑473/07, Association nationale pour la protection des eaux et rivières και OABA, Συλλογή 2009, σ. I‑319, σκέψεις 23 και 24).
26 Ομοίως, η ανάγκη μιας ομοιόμορφης ερμηνείας επιβάλλει, όταν υφίσταται διάσταση μεταξύ των αποδόσεων μιας διατάξεως του δικαίου της Ένωσης στις διάφορες γλώσσες, να ερμηνεύεται η επίμαχη διάταξη σε συνάρτηση με την όλη οικονομία και τον σκοπό της ρυθμίσεως της οποίας αποτελεί μέρος (αποφάσεις Kraaijeveld κ.λπ., προπαρατεθείσα, σκέψη 28, καθώς και της 19ης Απριλίου 2007, C‑63/06, Profisa, Συλλογή 2007, σ. I‑3239, σκέψη 14).
27 Όσον αφορά την τρέχουσα έννοια της λέξης «χοιρομητέρα», πρέπει να αναφερθεί ότι με τη λέξη αυτή νοείται γενικώς ο θηλυκός χοίρος. Συναφώς, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι η οδηγία 91/630 διευκρινίζει, στο άρθρο 2, ότι οι ορισμοί που παρατίθενται δίδονται «[γ]ια τους σκοπούς» της οδηγίας αυτής, δηλαδή αφορούν ειδικώς την οδηγία αυτή. Επομένως, αντίθετα προς όσα προέβαλε η Ιρλανδία κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ο ορισμός της «χοιρομητέρας» που δίδεται στο εν λόγω άρθρο παρέχει τη δυνατότητα προσδιορισμού της τρέχουσας έννοιας του όρου αυτού. Τούτου δοθέντος, όπως επισήμανε το κράτος μέλος αυτό, ο όρος «χοιρομητέρα» δεν αποδίδεται ομοιόμορφα σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, η λέξη μπορεί επίσης, ιδίως στη γερμανική και στην αγγλική γλώσσα, να σημαίνει μόνον τους θηλυκούς χοίρους που έχουν γεννήσει μία φορά.
28 Επομένως, πρέπει επίσης να εξεταστεί η γενική οικονομία της οδηγίας 96/61 και οι σκοποί που επιδιώκει.
29 Το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι ο σκοπός της οδηγίας 96/61, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο της 1, είναι η ολοκληρωμένη πρόληψη και ο έλεγχος της ρύπανσης, διά της θεσπίσεως μέτρων αποφυγής ή μείωσης των εκπομπών από τις δραστηριότητες του παραρτήματος Ι στην ατμόσφαιρα, το νερό και το έδαφος, ώστε να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος (προπαρατεθείσα απόφαση Association nationale pour la protection des eaux et rivières και OABA, σκέψη 25).
30 Αυτή η ολοκληρωμένη προσέγγιση υλοποιείται με τον δέοντα συντονισμό της διαδικασίας και των όρων χορήγησης της άδειας για τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις που διαθέτουν σημαντικές δυνατότητες ρύπανσης, ώστε να επιτυγχάνεται το υψηλότερο επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του, ενώ σε όλες τις περιπτώσεις οι όροι χορήγησης της άδειας πρέπει να περιλαμβάνουν διατάξεις για την ελαχιστοποίηση της ρύπανσης σε μεγάλη απόσταση ή της διασυνοριακής ρύπανσης και να εξασφαλίζουν υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του. (προπαρατεθείσα απόφαση Association nationale pour la protection des eaux et rivières και OABA, σκέψη 26).
31 Καθόσον ο σκοπός της οδηγίας 96/61 έχει προσδιοριστεί κατά τρόπο ευρύ, η ερμηνεία του σημείου 6.6, στοιχείο α΄, του παραρτήματος I της οδηγίας δεν είναι δυνατή, όπως υποστηρίζουν ο N. Møller και η Ιρλανδία, κατά τρόπο περιοριστικό, ώστε να μην περιλαμβάνει τις θέσεις για τους μικρούς θηλυκούς χοίρους (βλ., κατ’ αναλογία, προπαρατεθείσα απόφαση Association nationale pour la protection des eaux et rivières και OABA, σκέψη 27).
32 Η ερμηνεία που εξομοιώνει τους μικρούς θηλυκούς χοίρους με τις χοιρομητέρες που αναφέρονται στο σημείο 6.6, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος I της οδηγίας 96/61 ενισχύεται, πρώτον, από το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η χρήση του όρου «χοιρομητέρα» στη διάταξη αυτή. Συγκεκριμένα, το σημείο 6.6 διακρίνει, όσον αφορά την εντατική εκτροφή χοίρων, μεταξύ χοίρων πάχυνσης άνω των 30 κιλών, στο εν λόγω σημείο, στοιχείο β΄, και χοιρομητέρων, στο ίδιο σημείο, στοιχείο γ΄. Επομένως, για τους σκοπούς της οδηγίας 96/61, γίνεται διάκριση μεταξύ της εντατικής εκτροφής χοίρων πάχυνσης, αρσενικών ή θηλυκών, άνω των 30 κιλών, και της εντατικής εκτροφής θηλυκών χοίρων που προορίζονται για αναπαραγωγή. Πάντως, μετά το πρώτο ζευγάρωμα, οι θηλυκοί χοίροι εντάσσονται, ως εκ της φύσεώς τους, στην κατηγορία των θηλυκών χοίρων αναπαραγωγής και πρέπει να χαρακτηριστούν, επομένως, ως «χοιρομητέρες» κατά την έννοια του εν λόγω σημείου 6.6, στοιχείο γ΄, ακριβώς όπως και ο θηλυκός χοίρος που έχει ήδη γεννήσει.
33 Η ερμηνεία αυτή ενισχύεται, δεύτερον, από το γεγονός, που προέβαλαν η Δανική και η Τσεχική Κυβέρνηση καθώς και η Επιτροπή, και το οποίο δεν αμφισβήτησε σοβαρά ο N. Møller, ότι ο θηλυκός χοίρος που έχει ζευγαρώσει για πρώτη φορά προκαλεί ρύπανση στο περιβάλλον όμοια με εκείνη που προκαλεί η χοιρομητέρα που έχει ήδη γεννήσει. Συναφώς, πρέπει να τονιστεί ότι, δεδομένου ότι ο σκοπός της οδηγίας 96/61 είναι, όπως προκύπτει από τις σκέψεις 29 και 30 της παρούσας αποφάσεως, να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος υποβάλλοντας σε αδειοδότηση και σε ορισμένες προϋποθέσεις τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις που μπορούν να ρυπάνουν σε μεγάλη κλίμακα, η ρύπανση που προέρχεται από μία δεδομένη δραστηριότητα είναι, αντίθετα προς όσα προβάλλει ο N. Møller, κρίσιμη για τους σκοπούς της ερμηνείας του σημείου 6.6, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος I της οδηγίας αυτής.
34 Συναφώς, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το Δικαστήριο, στη σκέψη 40 της προπαρατεθείσας αποφάσεως Association nationale pour la protection des eaux et rivières και OABA, δεν απέκλεισε τη δυνατότητα υπολογισμού των ορίων, πέραν των οποίων απαιτείται προηγούμενη άδεια για τις εγκαταστάσεις εντατικής εκτροφής, βάσει της μεθόδου των ισοδυνάμων ζώων λαμβάνοντας υπόψη την πραγματική ρύπανση που προκαλεί το συγκεκριμένο ζώο. Θεώρησε απλώς ότι, αφενός, η χρήση της μεθόδου αυτής έπρεπε να γίνει δεκτή μόνον εφόσον εξασφαλίζεται πλήρως ο σκοπός της οδηγίας 96/61, ο οποίος συνίσταται στην πρόληψη της ρύπανσης που προκαλούν ορισμένες δραστηριότητες, και ότι, αφετέρου, η χρησιμοποίηση της μεθόδου αυτής δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να εξαιρούνται από το σύστημα που θεσπίζει η οδηγία εγκαταστάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της, λόγω του συνολικού αριθμού θέσεων που διαθέτουν (απόφαση Association nationale pour la protection des eaux et rivières και OABA, προπαρατεθείσα, σκέψη 40).
35 Το γεγονός ότι η οδηγία 91/630 διακρίνει τις χοιρομητέρες από τους μικρούς θηλυκούς χοίρους δεν μπορεί να ανατρέψει την ερμηνεία που γίνεται δεκτή στη σκέψη 32 της παρούσας αποφάσεως.
36 Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από το άρθρο 1, η οδηγία 91/630 θεσπίζει τους στοιχειώδεις κανόνες για την προστασία των χοίρων που κρατούνται περιορισμένοι για εκτροφή και πάχυνση, κανόνες που αποσκοπούν, κατά τη δεύτερη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας αυτής, στην εξασφάλιση της καλής διαβίωσης των ζώων εκτροφής. Προς τούτο, προβλέπει διάφορους κανόνες με σκοπό να εξασφαλίσει, μεταξύ άλλων, ότι οι χοίροι εκτρέφονται σε περιβάλλον που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους για άσκηση και εξερεύνηση και τους παρέχει τη δυνατότητα, ενδεχομένως, κοινωνικής αλληλεπίδρασης με τους άλλους χοίρους (βλ. τέταρτη και πέμπτη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 2001/88).
37 Επομένως, η οδηγία 91/630 επιδιώκει σκοπό σαφώς διαφορετικό από αυτόν της οδηγίας 96/61 και, ως εκ τούτου, οι διατάξεις της δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ερμηνεία της έννοιας της «χοιρομητέρας» του σημείου 6.6, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος Ι της οδηγίας 96/61.
38 Περαιτέρω, επιβάλλεται, αφενός, η διαπίστωση ότι η οδηγία 96/61 δεν περιλαμβάνει καμία παραπομπή στην οδηγία 91/630 όσον αφορά τον ορισμό των δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της και, αφετέρου, πρέπει να υπομνησθεί ότι, όπως διαπιστώθηκε στη σκέψη 27 της παρούσας αποφάσεως, η οδηγία 91/630 διευκρινίζει, στο άρθρο της 2, ότι οι ορισμοί που περιέχει αφορούν ειδικώς την οδηγία αυτή.
39 Από το σύνολο των ανωτέρω σκέψεων προκύπτει ότι στο υποβληθέν ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι η φράση «θέσεις για χοιρομητέρες» του σημείου 6.6, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος I της οδηγίας 96/61 έχει την έννοια ότι συμπεριλαμβάνει τις θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους (θηλυκοί χοίροι που έχουν ζευγαρώσει αλλά δεν έχουν ακόμη γεννήσει).
Επί των δικαστικών εξόδων
40 Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (όγδοο τμήμα) αποφαίνεται:
Ο όρος «θέσεις για χοιρομητέρες» του σημείου 6.6, στοιχείο γ΄, του παραρτήματος I της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου, της 24ης Σεπτεμβρίου 1996, σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό 166/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιανουαρίου 2006, έχει την έννοια ότι περιλαμβάνει και τις θέσεις για μικρούς θηλυκούς χοίρους (θηλυκοί χοίροι που έχουν ζευγαρώσει αλλά δεν έχουν ακόμη γεννήσει).
(υπογραφές)
* Γλώσσα διαδικασίας: η δανική.