1. Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας – Κανονισμός 2201/2003
(Κανονισμός 2201/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 8 έως 14)
2. Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας – Κανονισμός 2201/2003
(Κανονισμός 2201/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 20 και 39)
3. Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας – Κανονισμός 2201/2003
(Κανονισμός 2201/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 20 έως 27)
1. Όταν η ύπαρξη δικαιοδοσίας ως προς την ουσία, κατά την έννοια του κανονισμού 2201/2003, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας, ο οποίος καταργεί τον κανονισμό 1347/2000, ενός δικαστηρίου που έλαβε προσωρινά μέτρα δεν καθίσταται πρόδηλη από το περιεχόμενο της σχετικής αποφάσεώς του ή όταν η απόφαση αυτή δεν περιέχει απολύτως σαφή αιτιολογία σχετικά με τη δικαιοδοσία του οικείου δικαστηρίου ως προς την ουσία, η οποία να παραπέμπει σε μία από τις βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας των άρθρων 8 έως 14 του κανονισμού, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η απόφαση δεν ελήφθη δυνάμει των κανόνων δικαιοδοσίας που προβλέπει ο εν λόγω κανονισμός. Μια τέτοια απόφαση, όμως, μπορεί να εξεταστεί υπό το πρίσμα του άρθρου 20 του ίδιου κανονισμού, το οποίο αφορά τα προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα, προκειμένου να διαπιστωθεί αν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής αυτής της διατάξεως.
(βλ. σκέψη 76)
2. Λαμβανομένων υπόψη, αφενός, της σημασίας των προσωρινών μέτρων τα οποία μπορούν να διαταχθούν –είτε από δικαστήριο που έχει δικαιοδοσία ως προς την ουσία είτε όχι– σε διαφορές γονικής μέριμνας και ιδίως των ενδεχόμενων συνεπειών τους για τέκνα νηπιακής ηλικίας, πολλώ δε μάλλον για δίδυμα που έχουν χωριστεί το ένα από το άλλο, και, αφετέρου, του γεγονότος ότι το δικαστήριο που διέταξε τα προσωρινά μέτρα εξέδωσε πιστοποιητικό βάσει του άρθρου 39 του κανονισμού 2201/2003, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας, ο οποίος καταργεί τον κανονισμό 1347/2000, μολονότι η ισχύς των μέτρων αυτών τελούσε υπό την προϋπόθεση της ασκήσεως αγωγής για την κύρια υπόθεση εντός 30 ημερών, είναι σημαντικό για πρόσωπο που θίγεται από μια τέτοια διαδικασία, ακόμη και αν έχει ασκήσει το δικαίωμά του ακροάσεως ενώπιον του δικαστηρίου που έλαβε τα μέτρα, να μπορεί να ασκήσει ένδικο μέσο κατά της αποφάσεως με την οποία διατάχθηκαν τα προσωρινά μέτρα, προκειμένου να αμφισβητήσει, ενώπιον διαφορετικού δικαστηρίου που θα εκδώσει άμεσα την απόφασή του, είτε ότι το δικαστήριο το οποίο έλαβε τα μέτρα είχε δικαιοδοσία ως προς την ουσία είτε, αν δεν προκύπτει από τη σχετική απόφαση ότι το δικαστήριο είχε ή εκτίμησε ότι είχε δικαιοδοσία βάσει του κανονισμού 2201/2003, ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 20 του κανονισμού αυτού, ήτοι ότι τα οικεία μέτρα πρέπει:
- να είναι επείγοντα·
- να λαμβάνονται σε σχέση με πρόσωπα ή περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στο κράτος μέλος της έδρας των δικαστηρίων αυτών, και
- να έχουν προσωρινό χαρακτήρα.
Το ως άνω ένδικο μέσο πρέπει να μπορεί να ασκηθεί χωρίς ουδόλως να τεκμαίρεται ότι το πρόσωπο που το ασκεί δέχεται τη διεθνή δικαιοδοσία την οποία ενδεχομένως έκρινε ότι έχει το ίδιο το δικαστήριο που έλαβε τα προσωρινά μέτρα.
(βλ. σκέψεις 77, 97-98)
3. Οι διατάξεις των άρθρων 21 επ. του κανονισμού 2201/2003, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας, ο οποίος καταργεί τον κανονισμό 1347/2000, δεν εφαρμόζονται επί προσωρινών μέτρων σχετικών με το δικαίωμα επιμέλειας, τα οποία εμπίπτουν στο άρθρο 20 του κανονισμού αυτού. Πράγματι, ο νομοθέτης της Ένωσης δεν θέλησε να προβλέψει τέτοια δυνατότητα εφαρμογής, όπως προκύπτει τόσο από το ιστορικό της θεσπίσεώς του όσο και από αντίστοιχες διατάξεις προγενέστερων ρυθμίσεων, όπως ο κανονισμός 1347/200 και η Σύμβαση «Βρυξέλλες ΙΙ». Εξάλλου, η ενδεχόμενη εφαρμογή, σε κάθε άλλο κράτος μέλος, περιλαμβανομένου εκείνου του οποίου τα δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία ως προς την ουσία, του προβλεπόμενου από τον κανονισμό 2201/2003 συστήματος αναγνωρίσεως και εκτελέσεως και στις περιπτώσεις προσωρινών μέτρων θα συνεπαγόταν τον κίνδυνο καταστρατηγήσεως των κανόνων δικαιοδοσίας που θέτει ο κανονισμός και εμφανίσεως πρακτικών «forum shopping», αντιθέτως προς τους επιδιωκόμενους με τον κανονισμό σκοπούς και, ιδίως, προς τη συνεκτίμηση του συμφέροντος του παιδιού χάρη στη λήψη των αποφάσεων που το αφορούν από δικαστήριο, το οποίο, ως πλησιέστερο στον τόπο της συνήθους διαμονής του, θεωρείται από τον νομοθέτη της Ένωσης το καταλληλότερο να κρίνει ποια μέτρα πρέπει να διαταχθούν προς διασφάλιση του συμφέροντος του παιδιού.
(βλ. σκέψεις 84, 91 και διατακτ.)