1. Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή εκ μέρους του δικαιούχου μη καταχωρισμένου σήματος ή άλλου χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές σημείου – Προϋποθέσεις – Ύπαρξη προγενέστερου δικαιώματος το οποίο δεν έχει ακυρωθεί με δικαστική απόφαση που έχει καταστεί απρόσβλητη
(Κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 4)
2. Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή εκ μέρους του δικαιούχου μη καταχωρισμένου σήματος ή άλλου χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές σημείου – Χρησιμοποίηση του σημείου στις συναλλαγές – Έννοια
(Κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρα 8 § 4 και 43 §§ 2 και 3)
3. Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή εκ μέρους του δικαιούχου μη καταχωρισμένου σήματος ή άλλου χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές σημείου – Τοπική ισχύς του σημείου
(Κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 4)
4. Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή εκ μέρους του δικαιούχου μη καταχωρισμένου σήματος ή άλλου χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές σημείου – Χρησιμοποίηση του σημείου στις συναλλαγές – Χρονικό κριτήριο
(Κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 4, στοιχείο α΄)
5. Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή εκ μέρους του δικαιούχου μη καταχωρισμένου σήματος ή άλλου χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές σημείου – Σημείο παρέχον στον δικαιούχο του το δικαίωμα να απαγορεύσει τη χρήση ενός πλέον πρόσφατου σήματος – Βάρος αποδείξεως
(Κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρα 8 § 4, στοιχείο β΄, και 74 § 1)
1. Για να μπορεί ο ανακόπτων, βάσει του άρθρου 8, παράγραφος 4, του κανονισμού 40/94, για το κοινοτικό σήμα, να εμποδίσει την καταχώριση κοινοτικού σήματος, πρέπει και αρκεί, κατά τον χρόνο της εκ μέρους του Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ) εξακριβώσεως της συνδρομής όλων των προϋποθέσεων της ανακοπής, να μπορεί να προβληθεί η ύπαρξη προγενέστερου δικαιώματος το οποίο δεν έχει ακυρωθεί με δικαστική απόφαση που έχει καταστεί απρόσβλητη.
Υπό τις προϋποθέσεις αυτές, καίτοι εναπόκειται στο ΓΕΕΑ, όταν αποφαίνεται επί ανακοπής στηριζομένης στο εν λόγω άρθρο 8, παράγραφος 4, του κανονισμού 40/94, να λαμβάνει υπόψη τις αποφάσεις των δικαστηρίων των οικείων κρατών μελών που αφορούν το κύρος ή τον χαρακτηρισμό των διεκδικούμενων προγενέστερων δικαιωμάτων, προκειμένου να βεβαιώνεται ότι τα δικαιώματα αυτά εξακολουθούν να παράγουν τα αποτελέσματα που απαιτούνται από τη διάταξη αυτή, εντούτοις δεν είναι αρμόδιο να υποκαθιστά τη δική του εκτίμησή στην εκτίμηση των αρμόδιων εθνικών δικαστηρίων, εξουσία την οποία εξάλλου δεν του παρέχει ο εν λόγω κανονισμός.
(βλ. σκέψεις 94-95)
2. Όσον αφορά την έκφραση «χρησιμοποιούμενο στις συναλλαγές» που περιλαμβάνεται στο άρθρο 8, παράγραφος 4, του κανονισμού 40/94, για το κοινοτικό σήμα, η διάταξη αυτή δεν αφορά την «ουσιαστική» χρήση του σημείου στο οποίο στηρίζεται η ανακοπή και από κανένα στοιχείο του γράμματος του άρθρου 43, παράγραφοι 2 και 3, του εν λόγω κανονισμού δεν προκύπτει ότι η απαίτηση της αποδείξεως της ουσιαστικής χρήσεως έχει εφαρμογή στο σημείο αυτό.
Καίτοι αληθεύει ότι στην έκφραση «χρησιμοποιούμενο στις συναλλαγές» δεν πρέπει οπωσδήποτε να δίνεται η ίδια ερμηνεία με αυτή που γίνεται δεκτή στο πλαίσιο του άρθρου 9, παράγραφος 1, του κανονισμού αυτού ή των άρθρων 5, παράγραφος 1, και 6, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/104, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων, καθόσον πρέπει να ληφθούν υπόψη οι αντίστοιχοι σκοποί των διατάξεων αυτών, εντούτοις μια ερμηνεία της εκφράσεως αυτής ως σημαίνουσας, κατ’ ουσίαν, ότι το σημείο πρέπει να αποτελεί αντικείμενο εμπορικής μόνο χρήσεως αντιστοιχεί στη συνήθη σημασία της εκφράσεως αυτής.
Αν η απαίτηση περί ουσιαστικής χρήσεως επιβαλλόταν στα σημεία περί των οποίων γίνεται λόγος στο άρθρο 8, παράγραφος 4, του κανονισμού 40/94 υπό τις ίδιες προϋποθέσεις με αυτές που διαλαμβάνονται στο άρθρο 43, παράγραφοι 2 και 3, του κανονισμού αυτού, η ερμηνεία αυτή θα ισοδυναμούσε με επιβολή στα σημεία αυτά της τηρήσεως των προϋποθέσεων που ισχύουν για τις ανακοπές που στηρίζονται σε προγενέστερα σήματα και, σε αντίθεση προς τις ανακοπές αυτές, στο πλαίσιο του εν λόγω άρθρου 8, παράγραφος 4, ο ανακόπτων πρέπει επίσης να αποδείξει ότι, βάσει της νομοθεσίας του οικείου κράτους μέλους, το επίμαχο σημείο του παρέχει το δικαίωμα να απαγορεύει τη χρήση ενός πλέον πρόσφατου σήματος.
Περαιτέρω, η κατ’ αναλογία εφαρμογή της προϋποθέσεως σχετικά με την ουσιαστική χρήση, που προβλέπεται για τα προγενέστερα σήματα, στα προγενέστερα δικαιώματα που διαλαμβάνονται στο άρθρο 8, παράγραφος 4, του εν λόγω κανονισμού θα προσέκρουε επίσης στον καταρχήν αυτοτελή χαρακτήρα αυτού του σχετικού λόγου απαραδέκτου της καταχωρίσεως, ο οποίος εκδηλώνεται με ειδικές προϋποθέσεις και πρέπει επίσης να γίνεται κατανοητός σε σχέση με τη μεγάλη ετερογένεια των προγενέστερων δικαιωμάτων που μπορούν να καλύπτονται από τον λόγο αυτό.
Όσον αφορά το ζήτημα αν η έκφραση «χρησιμοποιούμενου στις συναλλαγές» συνεπάγεται ότι η χρήση μιας γεωγραφικής ενδείξεως που προβάλλεται δυνάμει του άρθρου 8, παράγραφος 4, του κανονισμού 40/94 πρέπει να έχει γίνει σύμφωνα με την ουσιώδη λειτουργία ενός τέτοιου σημείου, που συνίσταται στην εξασφάλιση στους καταναλωτές ότι τα σχετικά προϊόντα έχουν τη συγκεκριμένη γεωγραφική προέλευση και τις ιδιότητες που προσιδιάζουν σ’ αυτά, αρκεί η διαπίστωση ότι το προβαλλόμενο προς στήριξη της ανακοπής σημείο χρησιμοποιείται στις συναλλαγές και ότι το γεγονός ότι το σημείο αυτό είναι πανομοιότυπο με ένα σήμα δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι το σημείο δεν χρησιμοποιείται στις συναλλαγές. Όσον αφορά τη λειτουργία την οποία πρέπει να επιτελεί η χρήση του σημείου, αυτό πρέπει να χρησιμοποιείται ως διακριτικό στοιχείο υπό την έννοια ότι πρέπει να χρησιμεύει για να προσδιορίζει μια οικονομική δραστηριότητα ασκούμενη από τον δικαιούχο του.
Τέλος, μπορούν να ληφθούν υπόψη δωρεάν παραδόσεις προκειμένου να εξακριβωθεί αν πληρούται η προϋπόθεση της χρήσεως στις συναλλαγές του προβληθέντος προγενέστερου δικαιώματος, καθόσον οι παραδόσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας αποσκοπούσας σε οικονομικό όφελος, ήτοι στην κατάκτηση νέων εμπορικών διεξόδων.
(βλ. σκέψεις 142-149, 152)
3. Σημείο του οποίου η γεωγραφική έκταση της προστασίας είναι μόνον τοπική πρέπει βεβαίως να θεωρηθεί ότι έχει τοπική μόνον ισχύ. Ωστόσο, από τούτο δεν προκύπτει ότι η προϋπόθεση την οποία θέτει το άρθρο 8, παράγραφος 4, του κανονισμού 40/94, για το κοινοτικό σήμα, πληρούται σε όλες τις περιπτώσεις απλώς και μόνον επειδή η προστασία του επίμαχου σημείου αφορά ένα έδαφος το οποίο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι μόνον τοπικό, επειδή το έδαφος προστασίας εκτείνεται πέραν του εδάφους προελεύσεως.
Συγκεκριμένα, ο κοινός σκοπός των δύο προϋποθέσεων που θέτει το εν λόγω άρθρο 8, παράγραφος 4, συνίσταται στον περιορισμό των συγκρούσεων μεταξύ των σημείων, εμποδίζοντας τη δυνατότητα ενός προγενέστερου δικαιώματος που δεν είναι επαρκώς χαρακτηριστικό, δηλαδή σπουδαίο και σημαντικό στις συναλλαγές, να κωλύει την καταχώριση ενός νέου κοινοτικού σήματος. Μια τέτοια δυνατότητα ανακοπής πρέπει να αναγνωρίζεται μόνο στα σημεία που έχουν αποτελεσματική και πραγματική παρουσία στην αντίστοιχη αγορά τους.
Κατά συνέπεια, η ισχύς του σημείου δεν μπορεί να αποτελεί συνάρτηση μόνο της γεωγραφικής εκτάσεως της προστασίας του, διότι, αν ίσχυε αυτό, ένα σημείο του οποίου η έκταση της προστασίας δεν είναι αμιγώς τοπική θα μπορούσε, εκ του γεγονότος αυτού και μόνο, να εμποδίσει την καταχώριση κοινοτικού σήματος, τούτο δε ακόμη και αν εχρησιμοποιείτο στις συναλλαγές κατά περιθωριακό μόνο τρόπο.
Ως εκ τούτου, για να μπορεί να εμποδίσει την καταχώριση ενός νέου σημείου, το σημείο που προβάλλεται προς στήριξη της ανακοπής πρέπει να χρησιμοποιείται πράγματι κατά τρόπο επαρκώς σημαντικό στις συναλλαγές και να αφορά μια γεωγραφική έκταση η οποία δεν είναι μόνο τοπική, πράγμα που συνεπάγεται, όταν το έδαφος εντός του οποίου προστατεύεται το σημείο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν είναι τοπικό, ότι η χρήση αυτή πρέπει να πραγματοποιείται σε σημαντικό τμήμα του εδάφους αυτού.
Για να καθοριστεί αν τούτο ισχύει, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η διάρκεια και η ένταση της χρήσεως του σημείου αυτού ως διακριτικού στοιχείου για τους αποδέκτες του, που είναι τόσο οι αγοραστές και οι καταναλωτές όσο και οι προμηθευτές και οι ανταγωνιστές.. Συναφώς, σημασία έχουν, μεταξύ άλλων, οι χρήσεις του σημείου που έχουν πραγματοποιηθεί στη διαφήμιση και στην εμπορική αλληλογραφία.
Περαιτέρω, μόνο στο έδαφος προστασίας του σημείου, είτε πρόκειται για το σύνολο είτε για τμήμα μόνο του εδάφους αυτού, το ισχύον δίκαιο παρέχει στο σημείο αποκλειστικά δικαιώματα που ενδέχεται να έλθουν σε σύγκρουση με κοινοτικό σήμα. Η εκτίμηση της προϋποθέσεως σχετικά με τη χρήση στις συναλλαγές πρέπει να πραγματοποιείται χωριστά για έκαστο των εδαφών εντός των οποίων προστατεύεται το δικαίωμα που προβάλλεται προς στήριξη της ανακοπής. Η ισχύς του σημείου δεν μπορεί συνεπώς να συναχθεί από σωρευτική εκτίμηση της χρήσεως του σημείου εντός όλων των κρίσιμων εδαφών
(βλ. σκέψεις 156-160, 162-163)
4. Στην προϋπόθεση της χρήσεως στις συναλλαγές του σημείου που προβάλλεται προς στήριξη της ανακοπής πρέπει να εφαρμοστεί το ίδιο χρονικό κριτήριο με αυτό που προβλέπεται ρητώς στο άρθρο 8, παράγραφος 4, στοιχείο α΄, του κανονισμού 40/94, για το κοινοτικό σήμα, όσον αφορά την κτήση του δικαιώματος επί του εν λόγω σημείου, ήτοι το κριτήριο της ημερομηνίας καταθέσεως της αιτήσεως καταχωρίσεως του κοινοτικού σήματος.
Συγκεκριμένα, λαμβανομένου υπόψη, μεταξύ άλλων, του μεγάλου χρονικού διαστήματος που μπορεί να μεσολαβήσει μεταξύ της καταθέσεως της αιτήσεως καταχωρίσεως και της δημοσιεύσεως αυτής, η εφαρμογή του ίδιου αυτού κριτηρίου μπορεί καλλίτερα να εξασφαλίσει ότι η προβαλλόμενη χρήση του επίμαχου σημείου αποτελεί πραγματική χρήση και όχι μια πρακτική που αποσκοπεί μόνο στην παρακώλυση της καταχωρίσεως ενός νέου σήματος.
Επιπλέον, κατά γενικό κανόνα, η χρήση του επίμαχου σημείου που πραγματοποιείται αποκλειστικά ή κατά μεγάλο μέρος κατά τη διάρκεια της περιόδου που μεσολαβεί μεταξύ της καταθέσεως της αιτήσεως καταχωρίσεως κοινοτικού σήματος και της δημοσιεύσεως της αιτήσεως αυτής δεν επαρκεί για να αποδειχθεί ότι του σημείου αυτού έχει γίνει χρήση στις συναλλαγές που αποδεικνύει ότι αυτό έχει επαρκή ισχύ.
(βλ. σκέψεις 166-168)
5. Το άρθρο 8, παράγραφος 4, στοιχείο β΄, του κανονισμού 40/94, για το κοινοτικό σήμα, προβλέπει την προϋπόθεση δυνάμει της οποίας, σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους που εφαρμόζεται επί του σημείου που προβλήθηκε βάσει της διατάξεως αυτής, το σημείο αυτό πρέπει να παρέχει στον δικαιούχο του το δικαίωμα να απαγορεύσει τη χρήση ενός πλέον πρόσφατου σήματος. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 74, παράγραφος 1, του εν λόγω κανονισμού, ο ανακόπτων ενώπιον του Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) φέρει το βάρος της αποδείξεως ότι η προϋπόθεση αυτή πληρούται.
Στο πλαίσιο αυτό και όσον αφορά τα προγενέστερα δικαιώματα, πρέπει να ληφθούν υπόψη, μεταξύ άλλων, η εθνική νομοθεσία της οποίας έγινε επίκληση προς στήριξη της ανακοπής και οι δικαστικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί εντός του οικείου κράτους μέλους.. Επ’ αυτής της βάσεως, ο ανακόπτων πρέπει να αποδείξει ότι το επίμαχο σημείο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας του οικείου κράτους μέλους και ότι υφίσταται δικαίωμα απαγορεύσεως της χρήσεως ενός πλέον πρόσφατου σήματος. Επομένως, ο ανακόπτων πρέπει μόνο να αποδείξει ότι διαθέτει το δικαίωμα να απαγορεύει τη χρήση ενός πλέον πρόσφατου σήματος και δεν μπορεί να απαιτείται από αυτόν να αποδείξει ότι το δικαίωμα αυτό ασκήθηκε, υπό την έννοια ότι ο ανακόπτων ήταν πράγματι σε θέση να επιτύχει την απαγόρευση της χρήσεως αυτής.
(βλ. σκέψεις 188-191)