Υπόθεση C-204/08
Peter Rehder
κατά
Air Baltic Corporation
(αίτηση του Bundesgerichtshof για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)
«Κανονισμός (ΕΚ) 44/2001 — Άρθρο 5, σημείο 1, στοιχείο βʹ, δεύτερη περίπτωση — Κανονισμός (ΕΚ) 261/2004 — Άρθρα 5, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, και 7, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ — Σύμβαση του Μόντρεαλ — Άρθρο 33, παράγραφος 1 — Αεροπορικές μεταφορές — Αγωγές αποζημιώσεως επιβατών κατά αεροπορικών εταιριών σε περίπτωση ματαιώσεως των πτήσεων — Τόπος εκπληρώσεως της παροχής — Δικαιοδοσία σε περίπτωση αεροπορικής μεταφοράς από ένα κράτος μέλος σε άλλο κράτος μέλος με αεροπορική εταιρία η οποία εδρεύει σε τρίτο κράτος μέλος»
Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα) της 9ης Ιουλίου 2009 I ‐ 6076
Περίληψη της αποφάσεως
Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις – Κανονισμός 44/2001 – Ειδικές δικαιοδοσίες – Δικαστήριο του τόπου εκπληρώσεως της συμβατικής υποχρεώσεως που αποτελεί βάση της αγωγής – Σύμβαση παροχής υπηρεσιών – Περισσότεροι τόποι παροχής υπηρεσιών εντός διαφορετικών κρατών μελών – Διεθνής δικαιοδοσία του δικαστηρίου του τόπου της κύριας παροχής υπηρεσιών
(Κανονισμός 44/2001 του Συμβουλίου, άρθρο 5, σημείο 1, στοιχείο βʹ, δεύτερη περίπτωση)
Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις – Κανονισμός 44/2001 – Ειδικές δικαιοδοσίες – Δικαστήριο του τόπου εκπληρώσεως της συμβατικής υποχρεώσεως που αποτελεί βάση της αγωγής – Σύμβαση παροχής υπηρεσιών – Αεροπορική μεταφορά προσώπων από ένα κράτος μέλος σε άλλο κράτος μέλος – Αγωγή αποζημιώσεως λόγω ματαιώσεως της πτήσεως, στηριζόμενη στον κανονισμό 261/2004 – Διεθνής δικαιοδοσία των δικαστηρίων των τόπων αναχωρήσεως και αφίξεως, κατ’ επιλογήν του ενάγοντος
(Κανονισμός 261/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου· κανονισμός 44/2001 του Συμβουλίου, άρθρο 5, σημείο 1, στοιχείο βʹ, δεύτερη περίπτωση)
Ο κατά το άρθρο 5, σημείο 1, του κανονισμού 44/2001 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις κανόνας ειδικής δικαιοδοσίας σε διαφορές εκ συμβάσεως υπαγορεύεται από ένα στόχο εγγύτητας και δικαιολογείται από τον στενό σύνδεσμο μεταξύ της συμβάσεως και του δικαστηρίου που καλείται να εκδικάσει τη σχετική διαφορά. Υπό το φως των στόχων εγγύτητας και προβλεψιμότητας, στις περιπτώσεις που υπάρχουν περισσότεροι τόποι παροχής υπηρεσιών εντός διαφορετικών κρατών μελών πρέπει να αναζητείται ο τόπος που εξασφαλίζει τον στενότερο σύνδεσμο μεταξύ της σχετικής συμβάσεως και του δικαστηρίου που έχει δικαιοδοσία, και μάλιστα ο τόπος στον οποίο, βάσει της συμβάσεως αυτής, πρέπει να γίνει η κύρια παροχή υπηρεσιών.
(βλ. σκέψεις 32, 37-38)
Το άρθρο 5, σημείο 1, στοιχείο βʹ, δεύτερη περίπτωση, του κανονισμού 44/2001, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι, σε περίπτωση αεροπορικής μεταφοράς προσώπων από ένα κράτος μέλος σε άλλο βάσει συμβάσεως που συνήφθη μόνο με μία αεροπορική εταιρία η οποία είναι ο πραγματικός μεταφορέας, το δικαστήριο που έχει δικαιοδοσία να εκδικάσει αγωγή αποζημιώσεως η οποία στηρίζεται στην εν λόγω σύμβαση μεταφοράς και στον κανονισμό 261/2004, για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημιώσεως των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση αρνήσεως επιβιβάσεως και ματαιώσεως ή μεγάλης καθυστερήσεως της πτήσεως και για την κατάργηση του κανονισμού 295/91, είναι, κατ’ επιλογήν του ενάγοντος, το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται ο τόπος αναχωρήσεως ή ο τόπος αφίξεως του αεροσκάφους, όπως οι τόποι αυτοί προβλέπονται στην εν λόγω σύμβαση.
Εν προκειμένω, οι υπηρεσίες των οποίων η παροχή αντιστοιχεί στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από μια σύμβαση αεροπορικής μεταφοράς προσώπων είναι η χορήγηση κάρτας επιβιβάσεως, καθώς και η επιβίβαση των επιβατών και η υποδοχή τους εντός του αεροσκάφους στον συμπεφωνημένο τόπο απογειώσεως, η αναχώρηση του αεροσκάφους στην προβλεπόμενη ώρα, η μεταφορά των επιβατών και των αποσκευών τους από τον τόπο αναχωρήσεως στον τόπο αφίξεως, η φροντίδα των επιβατών κατά τη διάρκεια της πτήσεως και, τέλος, η αποβίβασή τους, υπό συνθήκες ασφάλειας, στον τόπο προσγειώσεως και στην ώρα που προβλέπονται στη σχετική σύμβαση μεταφοράς. Πάντως, οι μόνοι τόποι που έχουν άμεσο σύνδεσμο με τις υπηρεσίες αυτές είναι οι τόποι αναχωρήσεως και αφίξεως του αεροσκάφους, νοούμενοι ως εκείνοι που προβλέπονται στη σύμβαση μεταφοράς. Οι αεροπορικές μεταφορές αποτελούν, ως εκ της φύσεώς τους, υπηρεσίες που με αδιαίρετο και ενιαίο τρόπο παρέχονται από τον τόπο αναχωρήσεως στον τόπο αφίξεως του αεροσκάφους, οπότε δεν μπορεί να διακριθεί ένα χωριστό μέρος της παροχής το οποίο θα ήταν η κύρια παροχή που παρέχεται σε συγκεκριμένο τόπο. Κάθε ένας από τους δύο αυτούς τόπους έχει επαρκή σύνδεσμο εγγύτητας με τα υλικά στοιχεία της διαφοράς εξασφαλίζοντας τον στενό σύνδεσμο μεταξύ της συμβάσεως και του δικαστηρίου που έχει δικαιοδοσία, σύμφωνα με τους στόχους εγγύτητας και προβλεψιμότητας, οι οποίοι επιδιώκονται με την επικέντρωση της δικαιοδοσίας στον τόπο παροχής υπηρεσιών και με τον καθορισμό ενιαίας δικαιοδοσίας για όλες τις αγωγές που στηρίζονται σε σύμβαση.
(βλ. σκέψεις 37, 40-44, 47 και διατακτ.)