Υπόθεση C-17/06
Céline SARL
κατά
Céline SA
(αίτηση του cour d’appel de Nancy
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)
«Σήματα — Άρθρο 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, και άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της πρώτης οδηγίας 89/104/ΕΟΚ — Δικαίωμα του δικαιούχου καταχωρισμένου σήματος να απαγορεύσει τη χρήση πανομοιότυπου σημείου με το σήμα από τρίτο — Χρήση του σημείου ως εταιρικής ή εμπορικής επωνυμίας ή ως διακριτικού τίτλου — Δικαίωμα του τρίτου να χρησιμοποιεί το όνομά του»
Περίληψη της αποφάσεως
1. Προσέγγιση των νομοθεσιών — Σήματα — Οδηγία 89/104 — Δικαίωμα του δικαιούχου σήματος να απαγορεύσει σε τρίτον τη χρήση πανομοιότυπου σημείου για πανομοιότυπα προϊόντα — Χρήση του σήματος υπό την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας — Έννοια
(Οδηγία 89/104 του Συμβουλίου, άρθρο 5 § 1, στοιχείο a΄)
2. Προσέγγιση των νομοθεσιών — Σήματα — Οδηγία 89/104 — Δικαίωμα του δικαιούχου σήματος να απαγορεύσει σε τρίτον τη χρήση πανομοιότυπου σημείου για πανομοιότυπα προϊόντα — Έκταση
(Οδηγία 89/104 του Συμβουλίου, άρθρο 5 § 1, στοιχείο a΄)
3. Προσέγγιση των νομοθεσιών — Σήματα — Οδηγία 89/104 — Περιορισμός των αποτελεσμάτων του σήματος
(Οδηγία 89/104 του Συμβουλίου, άρθρο 6 § 1, στοιχείο a΄)
1. Η χρήση, από τρίτον που δεν έχει λάβει έγκριση, εταιρικής ή εμπορικής επωνυμίας ή διακριτικού τίτλου πανομοιότυπου με προγενέστερο σήμα, συνιστά «χρήση για προϊόντα ή υπηρεσίες» όταν η χρήση γίνεται με σκοπό τη διάκριση των οικείων προϊόντων ή υπηρεσιών.
Αυτό ισχύει όταν τρίτος επιθέτει το σημείο που αποτελεί την εταιρική ή την εμπορική του επωνυμία ή τον διακριτικό του τίτλο στα προϊόντα που εμπορεύεται ή, ακόμη και αν δεν υπάρξει επίθεση του σημείου, όταν ο τρίτος χρησιμοποιεί το εν λόγω σημείο κατά τρόπον ώστε να συσχετίζεται το σημείο που αποτελεί την εταιρική ή εμπορική επωνυμία ή τον διακριτικό τίτλο του τρίτου με τα προϊόντα που εμπορεύεται ή τις υπηρεσίες που παρέχει ο τρίτος. Αντιθέτως, η εν λόγω έννοια δεν περιλαμβάνει τη χρήση που περιορίζεται στην εξατομίκευση της εταιρίας ή στον προσδιορισμό της επιχειρήσεως, εφόσον η χρήση αυτή δεν έχει, από μόνη της, ως σκοπό τη διάκριση προϊόντων ή υπηρεσιών υπό την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 1, της οδηγίας.
(βλ. σκέψεις 20-24 και διατακτ.)
2. Η χρήση από τρίτο, άνευ αδείας, σημείου πανομοιότυπου με το καταχωρισμένο σήμα για προϊόντα ή υπηρεσίες πανομοιότυπα με αυτά για τα οποία έχει καταχωριστεί το σήμα μπορεί να απαγορευθεί, σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της πρώτης οδηγίας, περί σημάτων, μόνον εάν προσβάλλει ή ενδέχεται να προσβάλλει τις λειτουργίες του εν λόγω σήματος και ιδίως την ουσιώδη λειτουργία του που έγκειται στο να εγγυάται στους καταναλωτές την προέλευση των προϊόντων ή των υπηρεσιών. Αυτό συμβαίνει όταν το σημείο χρησιμοποιείται από τον τρίτο για τα προϊόντα του ή για τις υπηρεσίες του κατά τρόπον ώστε να υπάρχει η πιθανότητα να το ερμηνεύσουν οι καταναλωτές ως προσδιοριστικό της επιχειρήσεως από την οποία προέρχονται τα εν λόγω προϊόντα ή οι υπηρεσίες. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να εξακριβώσει αν η χρήση ενός τέτοιου σημείου προσβάλλει ή ενδέχεται να προσβάλλει τις λειτουργίες του σήματος CÉLINE και ιδίως την ουσιώδη λειτουργία του.
(βλ. σκέψεις 26-28 και διατακτ.)
3. Σύμφωνα με το άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της πρώτης οδηγίας, περί σημάτων, το δικαίωμα που παρέχει το σήμα δεν επιτρέπει στον δικαιούχο του να απαγορεύει στους τρίτους να χρησιμοποιούν στις συναλλαγές το όνομά του και τη διεύθυνσή του, εφόσον η χρήση αυτή γίνεται σύμφωνα με τα χρηστά συναλλακτικά ήθη που ισχύουν στη βιομηχανία και το εμπόριο. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να εκτιμήσει αν τηρήθηκε η εν λόγω προϋπόθεση λαμβανομένου υπόψη, αφενός, του βαθμού στον οποίο το ενδιαφερόμενο κοινό ή, τουλάχιστον, σημαντικό μέρος του κοινού αυτού αντιλαμβάνεται τη χρησιμοποίηση της επωνυμίας του από τον τρίτον ως ένδειξη της υπάρξεως δεσμού μεταξύ των προϊόντων ή υπηρεσιών του τρίτου και του δικαιούχου του σήματος ή προσώπου που δικαιούται να χρησιμοποιεί το σήμα και, αφετέρου, του κατά πόσον ο τρίτος θα έπρεπε να γνωρίζει την κατάσταση αυτή. Αποτελεί επίσης παράγοντα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την εκτίμηση αυτή το γεγονός ότι πρόκειται για σήμα που είναι αρκετά γνωστό στο κράτος μέλος όπου έχει καταχωριστεί και εντός του οποίου ζητείται η προστασία του, από το οποίο σήμα ο τρίτος μπορεί να αντλήσει όφελος για τη διάθεση στο εμπόριο των δικών του προϊόντων ή υπηρεσιών.
(βλ. σκέψεις 30, 34-35 και διατακτ.)
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τμήμα μείζονος συνθέσεως)
της 11ης Σεπτεμβρίου 2007 (*)
«Σήματα – Άρθρο 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, και άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της πρώτης οδηγίας 89/104/ΕΟΚ – Δικαίωμα του δικαιούχου καταχωρισμένου σήματος να απαγορεύσει τη χρήση σημείου πανομοιότυπου με το σήμα από τρίτο – Χρήση του σημείου ως εταιρικής ή εμπορικής επωνυμίας ή ως διακριτικού τίτλου – Δικαίωμα του τρίτου να χρησιμοποιεί το όνομά του»
Στην υπόθεση C‑17/06,
με αντικείμενο αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 234 ΕΚ, που υπέβαλε το cour d’appel de Nancy (Γαλλία) με απόφαση της 9ης Ιανουαρίου 2006, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 17 Ιανουαρίου 2006, στο πλαίσιο της δίκης
Céline SARL
κατά
Céline SA,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τμήμα μείζονος συνθέσεως),
συγκείμενο από τους Β. Σκουρή, Πρόεδρο, P. Jann, C. W. A. Timmermans, A. Rosas, K. Lenaerts και R. Schintgen, προέδρους τμήματος, A. Tizzano, J. N. Cunha Rodrigues, A. Borg Barthet, M. Ilešič (εισηγητή), J. Malenovský, J.-C. Bonichot και T. von Danwitz, δικαστές,
γενική εισαγγελέας: E. Sharpston
γραμματέας: M.-A. Gaudissart, προϊστάμενος τμήματος,
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 7ης Νοεμβρίου 2006,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:
– η Céline SA, εκπροσωπούμενη από τον P. de Candé, avocat,
– η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον G. de Bergues και J.-C. Niollet,
– η Ιταλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον I. M. Braguglia, επικουρούμενο από τον S. Fiorentino, avvocato dello Stato,
– η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, εκπροσωπούμενη από τη V. Jackson, επικουρούμενη από τον M. Tappin, barrister,
– η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον W. Wils,
αφού άκουσε τη γενική εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις της κατά τη συνεδρίαση της 18ης Ιανουαρίου 2007,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Η αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 5, παράγραφος 1, της πρώτης οδηγίας 89/104/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1988, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων (ΕΕ L 40, σ. 1, στο εξής: οδηγία).
2 Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ της Céline SA και της Céline SARL ως προς το ζήτημα της χρησιμοποιήσεως από τη δεύτερη της εταιρικής επωνυμίας «Céline» και του διακριτικού τίτλου «Céline».
Το νομικό πλαίσιο
3 Το άρθρο 5 της οδηγίας, με τίτλο «Δικαιώματα που παρέχει το σήμα», ορίζει στις παραγράφους 1, 3 και 5:
«1. Το καταχωρισμένο σήμα παρέχει στον δικαιούχο αποκλειστικό δικαίωμα. Ο δικαιούχος δικαιούται να απαγορεύει σε κάθε τρίτο να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές, χωρίς τη συγκατάθεσή του:
α) σημείο πανομοιότυπο με το σήμα για προϊόντα ή υπηρεσίες πανομοιότυπες με εκείνες για τις οποίες το σήμα έχει καταχωριστεί
β) σημείο για το οποίο, λόγω της ταυτότητας ή της ομοιότητάς του με το σήμα και της ταυτότητας ή της ομοιότητας των προϊόντων ή των υπηρεσιών που καλύπτονται από το σήμα και το σημείο, υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης του κοινού, συμπεριλαμβανομένου και του κινδύνου συσχέτισης του σημείου με το σήμα.
[…]
3. Μπορεί, ιδίως, να απαγορεύεται, εάν πληρούνται οι όροι των παραγράφων 1 και 2:
α) η επίθεση του σημείου επί των προϊόντων ή της συσκευασίας τους
β) η προσφορά των προϊόντων ή η εμπορία ή η κατοχή τους προς εμπορία ή η προσφορά ή παροχή υπηρεσιών υπό το σημείο
γ) η εισαγωγή ή η εξαγωγή των προϊόντων υπό το σημείο
δ) η χρησιμοποίηση του σημείου σε επαγγελματικό έντυπο υλικό και στη διαφήμιση.
[…]
5. Οι παράγραφοι 1 έως 4 δεν θίγουν τις διατάξεις που ισχύουν στα κράτη μέλη σχετικά με την προστασία από τη χρήση του σημείου για σκοπούς άλλους από εκείνους της διάκρισης των προϊόντων ή των υπηρεσιών, όταν η χρήση του σημείου αυτού, χωρίς νόμιμη αιτία, επιφέρει, αχρεωστήτως, όφελος από τον διακριτικό χαρακτήρα ή τη φήμη του σήματος ή είναι βλαπτική για τον εν λόγω διακριτικό χαρακτήρα ή τη φήμη.»
4 Το άρθρο 6 της οδηγίας, με τίτλο «Περιορισμός των αποτελεσμάτων του σήματος», προβλέπει στην παράγραφο 1:
«Το δικαίωμα που παρέχει το σήμα δεν επιτρέπει στον δικαιούχο του να απαγορεύει στους τρίτους να χρησιμοποιούν στις συναλλαγές:
α) το όνομά του και τη διεύθυνσή του·
[…]
εφόσον η χρήση αυτή γίνεται σύμφωνα με τα χρηστά συναλλακτικά ήθη που ισχύουν στη βιομηχανία και το εμπόριο.»
Η διαφορά της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα
5 Η Céline SA, εταιρία που συστάθηκε με την επωνυμία αυτή στις 9 Ιουλίου 1928, έχει ως κύρια δραστηριότητα τον σχεδιασμό και την εμπορία ενδυμάτων και αξεσουάρ μόδας.
6 Η εταιρία αυτή κατέθεσε προς καταχώριση, στις 19 Απριλίου 1948, το γαλλικό λεκτικό σήμα CÉLINE, το οποίο ανανέωνε έκτοτε συνεχώς, με τελευταία καταχώριση στις 6 Μαρτίου 1998, για όλα τα προϊόντα των κλάσεων 1 έως 42 του Διακανονισμού της Νίκαιας για τη διεθνή ταξινόμηση των προϊόντων και των υπηρεσιών για την καταχώριση των σημάτων, της 15ης Ιουνίου 1957, όπως έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί, και μεταξύ άλλων «ενδύματα και υποδήματα».
7 Ο K. Grynfogel εγγράφηκε στο εμπορικό μητρώο του Nancy στις 25 Σεπτεμβρίου 1950, ως εκμεταλλευόμενος επιχείρηση εμπορίας ανδρικών και γυναικείων ενδυμάτων με τον διακριτικό τίτλο «Céline».
8 Η Céline SARL δήλωσε ότι κατέχει το δικαίωμα χρήσεως του διακριτικού τίτλου «Céline» από τον Grynfogel μέσω των διαδοχικών φορέων εκμεταλλεύσεως της επιχειρήσεως αυτής. Η εταιρία αυτή ενεγράφη στο μητρώο εταιριών, στις 31 Ιανουαρίου 1992, ως εκμεταλλευόμενη, υπό τον εν λόγω διακριτικό τίτλο, επιχείρηση εμπορίας ετοίμων ενδυμάτων, εσωρούχων, ενδυμάτων, γουνών και διαφόρων αξεσουάρ.
9 Μόλις έλαβε γνώση της καταστάσεως αυτής, η Céline SA άσκησε αγωγή κατά της Céline SARL ζητώντας να απαγορευθεί η απομίμηση του σήματος CÉLINE και ο αθέμιτος ανταγωνισμός διά της παράνομης χρήσεως της εταιρικής της επωνυμίας «Céline» και του διακριτικού της τίτλου «Céline», καθώς και την αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη.
10 Με απόφαση της 27ης Ιουνίου 2005, το tribunal de grande instance de Nancy δέχθηκε όλα τα αιτήματα της Céline SA και απαγόρευσε στη Céline SARL να χρησιμοποιεί τη λέξη «Céline», μόνη της ή σε συνδυασμό, για οποιονδήποτε σκοπό, την υποχρέωσε να τροποποιήσει την εταιρική επωνυμία της υιοθετώντας όρο που να μη συγχέεται με το προγενέστερο σήμα CÉLINE και τον διακριτικό τίτλο «Céline», καθώς και να καταβάλει στη Céline SA ως αποζημίωση το ποσό των 25 000 €.
11 Στις 4 Ιουλίου 2005, η Céline SARL άσκησε έφεση κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του cour d’appel de Nancy, προβάλλοντας ότι η χρήση σημείου πανομοιότυπου με το προγενέστερο λεκτικό σήμα ως εταιρικής επωνυμίας ή διακριτικού τίτλου δεν εμπίπτει στον τομέα της απομιμήσεως, εφόσον ούτε η εταιρική επωνυμία ούτε ο διακριτικός τίτλος χρησιμεύουν για τη διάκριση προϊόντων ή υπηρεσιών, και ότι, εν πάση περιπτώσει, δεν μπορεί, εν προκειμένω, να προκληθεί σύγχυση στο καταναλωτικό κοινό ως προς την προέλευση των προϊόντων, εφόσον η εταιρία Céline SA δραστηριοποιείται αποκλειστικά στην αγορά πολυτελών ενδυμάτων και αξεσουάρ μόδας.
12 Το cour d’appel de Nancy αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:
«Πρέπει το άρθρο 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας [...] να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι η χρήση, από τρίτον άνευ αδείας, λεκτικού σήματος που έχει καταχωριστεί, ως εταιρικής ή εμπορικής επωνυμίας ή διακριτικού τίτλου στο πλαίσιο δραστηριότητας εμπορίας όμοιων προϊόντων, συνιστά χρήση του σήματος αυτού στις συναλλαγές, την παύση της οποίας ο δικαιούχος έχει δικαίωμα να ζητήσει δυνάμει του αποκλειστικού του δικαιώματος;»
Επί του προδικαστικού ερωτήματος
13 Με το ερώτημά του το αιτούν δικαστήριο ερωτά, κατ’ ουσίαν, αν η χρήση ως εταιρικής ή εμπορικής επωνυμίας ή ως διακριτικού τίτλου, από τρίτον που δεν έχει λάβει άδεια, σημείου πανομοιότυπου με προγενέστερο λεκτικό σήμα, στο πλαίσιο δραστηριότητας εμπορίας προϊόντων πανομοιότυπων με αυτά για τα οποία έχει καταχωριστεί το σήμα, συνιστά χρήση την οποία ο δικαιούχος του σήματος δικαιούται να απαγορεύσει σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 1, της οδηγίας.
Ως προς την ερμηνεία του άρθρου 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας
14 Σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας, το καταχωρισμένο σήμα παρέχει στον δικαιούχο του αποκλειστικό δικαίωμα. Βάσει της ίδιας παραγράφου, στοιχείο α΄, το αποκλειστικό αυτό δικαίωμα παρέχει την εξουσία στον δικαιούχο να απαγορεύει σε κάθε τρίτο να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές, χωρίς τη συγκατάθεσή του, σημείο πανομοιότυπο με το σήμα για προϊόντα ή υπηρεσίες πανομοιότυπες με εκείνες για τις οποίες το σήμα έχει καταχωριστεί. Άλλες διατάξεις της οδηγίας, όπως το άρθρο 6, θέτουν ορισμένους περιορισμούς των αποτελεσμάτων του σήματος.
15 Για να μην υπάρχουν διαφορές στα κράτη μέλη όσον αφορά την προστασία που παρέχεται στον δικαιούχο του σήματος, εναπόκειται στο Δικαστήριο να δώσει μια ομοιόμορφη ερμηνεία στο άρθρο 5, παράγραφος 1, της οδηγίας και ειδικότερα στη διαλαμβανόμενη σε αυτό έννοια της «χρήσεως» (αποφάσεις της 12ης Νοεμβρίου 2002, C‑206/01, Arsenal Football Club, Συλλογή 2002, σ. I‑10273, σκέψη 45, και της 25ης Ιανουαρίου 2007, C‑48/05, Adam Opel, που δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στη Συλλογή, σκέψη 17).
16 Όπως προκύπτει από τη νομολογία του Δικαστηρίου (αποφάσεις Arsenal Football Club, προπαρατεθείσα∙ της 16ης Νοεμβρίου 2004, C‑245/02, Anheuser-Busch, Συλλογή 2004, σ. I‑10989 και Adam Opel, προπαρατεθείσα), ο δικαιούχος καταχωρισμένου σήματος μπορεί να απαγορεύσει τη χρήση σημείου πανομοιότυπου με το σήμα του από τρίτον, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας, μόνον εφόσον πληρούνται οι εξής τέσσερις προϋποθέσεις:
– η χρήση αυτή πρέπει να γίνεται στις συναλλαγές∙
– πρέπει να γίνεται χωρίς τη συγκατάθεση του δικαιούχου του σήματος∙
– πρέπει να γίνεται για προϊόντα ή υπηρεσίες πανομοιότυπες με αυτές για τις οποίες έχει καταχωριστεί το σήμα και
– πρέπει να προσβάλλει ή να ενδέχεται να προσβάλλει τις λειτουργίες του σήματος και ιδίως την ουσιώδη λειτουργία του που έγκειται στο να εγγυάται στους καταναλωτές την προέλευση των προϊόντων ή των υπηρεσιών.
17 Στην υπόθεση της κύριας δίκης δεν αμφισβητείται ότι η χρήση του πανομοιότυπου προς το σήμα σημείου γίνεται στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας που επιδιώκει οικονομικά πλεονεκτήματα, και όχι στον ιδιωτικό τομέα. Επομένως, η χρήση του σημείου αυτού γίνεται στις συναλλαγές (βλ., κατ’ αναλογία, προπαρατεθείσες αποφάσεις, Arsenal Football Club, σκέψη 40, και Adam Opel, σκέψη 18).
18 Δεν αμφισβητείται επίσης ότι η χρήση αυτή έγινε χωρίς τη συγκατάθεση του δικαιούχου του επίδικου στην κύρια δίκη σήματος.
19 Τουναντίον, η Céline SARL αμφισβητεί ότι έγινε χρήση του πανομοιότυπου με το επίμαχο σήμα σημείου «για προϊόντα», υπό την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας.
20 Όπως προκύπτει από την οικονομία του άρθρου 5 της οδηγίας, η χρήση ενός σημείου για προϊόντα ή υπηρεσίες, υπό την έννοια των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου αυτού, είναι χρήση με σκοπό τη διάκριση των οικείων προϊόντων ή υπηρεσιών, ενώ η παράγραφος 5 του ίδιου άρθρου αφορά τη «χρήση του σημείου για σκοπούς άλλους από εκείνους της διάκρισης των προϊόντων ή των υπηρεσιών» (απόφαση της 23ης Φεβρουαρίου 1999, C-63/97, BMW, Συλλογή 1999, σ. I-905, σκέψη 38).
21 Πάντως, η εταιρική και η εμπορική επωνυμία ή ο διακριτικός τίτλος δεν έχουν, από μόνα τους, ως σκοπό τη διάκριση προϊόντων ή υπηρεσιών (βλ., υπό την έννοια αυτή, αποφάσεις της 21ης Νοεμβρίου 2002, C‑23/01, Robelco, Συλλογή 2002, σ. I‑10913, σκέψη 34, και Anheuser-Busch, προπαρατεθείσα, σκέψη 64). Συγκεκριμένα, σκοπός της εταιρικής επωνυμίας είναι η εξατομίκευση της εταιρίας, ενώ η εμπορική επωνυμία ή ο διακριτικός τίτλος έχουν ως σκοπό τον προσδιορισμό της επιχειρήσεως. Επομένως, εφόσον η χρήση της εταιρικής και της εμπορικής επωνυμίας ή του διακριτικού τίτλου περιορίζεται στην εξατομίκευση της εταιρίας ή στον προσδιορισμό της επιχειρήσεως, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η χρήση αυτή γίνεται «για προϊόντα ή υπηρεσίες», υπό την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 1, της οδηγίας.
22 Αντιθέτως, η χρήση γίνεται «για προϊόντα» υπό την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 1, της οδηγίας όταν τρίτος επιθέτει το σημείο που αποτελεί την εταιρική ή την εμπορική του επωνυμία ή τον διακριτικό του τίτλο στα προϊόντα που εμπορεύεται (βλ., υπό την έννοια αυτή, προπαρατεθείσες αποφάσεις Arsenal Football Club, σκέψη 41, και Adam Opel, σκέψη 20).
23 Εξάλλου, ακόμη και αν δεν υπάρξει επίθεση του σημείου, υπάρχει χρήση «για προϊόντα ή υπηρεσίες» υπό την έννοια της εν λόγω διατάξεως όταν ο τρίτος χρησιμοποιεί το εν λόγω σημείο κατά τρόπον ώστε να συσχετίζεται το σημείο που αποτελεί την εταιρική ή εμπορική επωνυμία ή τον διακριτικό τίτλο του τρίτου με τα προϊόντα που εμπορεύεται ή τις υπηρεσίες που παρέχει ο τρίτος.
24 Στην υπόθεση της κύριας δίκης, στο αιτούν δικαστήριο εναπόκειται να εξακριβώσει αν η χρήση από τη Céline SARL του σημείου «Céline» συνιστά χρήση για τα εν λόγω προϊόντα, υπό την έννοια του άρθρου 5, παράγραφος 1, της οδηγίας.
25 Τέλος, η Céline SARL υποστηρίζει ότι δεν δημιουργείται σύγχυση στο καταναλωτικό κοινό όσον αφορά την προέλευση των οικείων προϊόντων.
26 Όπως υπενθυμίστηκε με τη σκέψη 16 της παρούσας αποφάσεως, η χρήση από τρίτο, άνευ αδείας, σημείου πανομοιότυπου με το καταχωρισμένο σήμα για προϊόντα ή υπηρεσίες πανομοιότυπα με αυτά για τα οποία έχει καταχωριστεί το σήμα μπορεί να απαγορευθεί, σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας, μόνον εάν προσβάλλει ή ενδέχεται να προσβάλλει τις λειτουργίες του εν λόγω σήματος και ιδίως την ουσιώδη λειτουργία του που έγκειται στο να εγγυάται στους καταναλωτές την προέλευση των προϊόντων ή των υπηρεσιών.
27 Αυτό συμβαίνει όταν το σημείο χρησιμοποιείται για τα προϊόντα του ή για τις υπηρεσίες του από τρίτον κατά τρόπον ώστε να υπάρχει η πιθανότητα να το ερμηνεύσουν οι καταναλωτές ως προσδιοριστικό της επιχειρήσεως από την οποία προέρχονται τα εν λόγω προϊόντα ή οι υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, σε μια τέτοια περίπτωση, η χρήση του εν λόγω σημείου ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο την ουσιώδη λειτουργία του σήματος, διότι, προκειμένου να μπορεί το σήμα να επιτελεί τη λειτουργία του ως ουσιώδες στοιχείο του συστήματος ανόθευτου ανταγωνισμού που η Συνθήκη ΕΚ επιδιώκει να καθιερώσει, πρέπει να παρέχει την εγγύηση ότι όλα τα φέροντα αυτό προϊόντα ή υπηρεσίες έχουν κατασκευαστεί υπό τον έλεγχο μιας και μόνον επιχειρήσεως η οποία φέρει την ευθύνη για την ποιότητά τους (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση Arsenal Football Club, προπαρατεθείσα, σκέψη 48 και τη νομολογία που παρατίθεται εκεί, καθώς και τις σκέψεις 56 έως 59).
28 Στην υπόθεση της κύριας δίκης, εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει αν η χρήση από τη Céline SARL του σημείου «Céline» προσβάλλει ή ενδέχεται να προσβάλλει τις λειτουργίες του σήματος CÉLINE και ιδίως την ουσιώδη λειτουργία του.
Ως προς την ερμηνεία του άρθρου 6, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας
29 Κατά πάγια νομολογία, στο Δικαστήριο απόκειται να παράσχει στο εθνικό δικαστήριο όλα τα στοιχεία ερμηνείας του κοινοτικού δικαίου που μπορεί να του είναι χρήσιμα για την εκδίκαση της υποθέσεως της οποίας έχει επιληφθεί, ασχέτως αν έγινε σχετική μνεία κατά τη διατύπωση των ερωτημάτων του (απόφαση Adam Opel, προπαρατεθείσα, σκέψη 31 και η εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
30 Συναφώς, πρέπει να υπενθυμιστεί ότι, σύμφωνα με το άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας, το δικαίωμα που παρέχει το σήμα δεν επιτρέπει στον δικαιούχο του να απαγορεύει στους τρίτους να χρησιμοποιούν στις συναλλαγές το όνομά του και τη διεύθυνσή του, εφόσον η χρήση αυτή γίνεται σύμφωνα με τα χρηστά συναλλακτικά ήθη που ισχύουν στη βιομηχανία και το εμπόριο.
31 Το Δικαστήριο έκρινε ότι η διάταξη αυτή δεν περιορίζεται στα ονόματα των φυσικών προσώπων (απόφαση Anheuser-Busch, προπαρατεθείσα, σκέψεις 77 έως 80).
32 Επομένως, πρέπει, στην περίπτωση που το αιτούν δικαστήριο καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Céline SA δικαιούται να απαγορεύσει τη χρήση του σημείου «Céline» από τη Céline SARL, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας, και για να μπορέσει το δικαστήριο αυτό να επιλύσει την ενώπιόν του διαφορά, να ερευνηθεί αν, υπό περιστάσεις όπως αυτή της κύριας δίκης, το άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας αντιβαίνει στο να απαγορεύει ο δικαιούχος του σήματος σε τρίτο να χρησιμοποιήσει ως εταιρική ή εμπορική επωνυμία σημείο πανομοιότυπο με το σήμα του.
33 Το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι η προϋπόθεση ότι η χρήση «να είναι σύμφωνη με τα χρηστά συναλλακτικά ήθη που ισχύουν στη βιομηχανία και το εμπόριο», όπως παρατίθεται στο άρθρο 6, παράγραφος 1, της οδηγίας, αποτελεί, κατ’ ουσίαν, έκφραση της υποχρεώσεως θεμιτών ενεργειών έναντι των εννόμων συμφερόντων του δικαιούχου του σήματος (απόφαση Anheuser-Busch, προπαρατεθείσα, σκέψη 82).
34 Συναφώς, πρέπει να υπομνησθεί ότι η τήρηση της εν λόγω προϋποθέσεως της συμφωνίας με τα χρηστά ήθη πρέπει να εκτιμάται λαμβανομένου υπόψη, αφενός, του βαθμού στον οποίο το ενδιαφερόμενο κοινό ή, τουλάχιστον, σημαντικό μέρος του κοινού αυτού αντιλαμβάνεται τη χρησιμοποίηση της επωνυμίας του από τον τρίτον ως ένδειξη της υπάρξεως δεσμού μεταξύ των προϊόντων ή υπηρεσιών του τρίτου και του δικαιούχου του σήματος ή προσώπου που δικαιούται να χρησιμοποιεί το σήμα και, αφετέρου, του κατά πόσον ο τρίτος θα έπρεπε να γνωρίζει την κατάσταση αυτή. Αποτελεί επίσης παράγοντα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την εκτίμηση αυτή το γεγονός ότι πρόκειται για σήμα που είναι αρκετά γνωστό στο κράτος μέλος όπου έχει καταχωριστεί και εντός του οποίου ζητείται η προστασία του, από το οποίο σήμα ο τρίτος μπορεί να αντλήσει όφελος για τη διάθεση στο εμπόριο των δικών του προϊόντων ή υπηρεσιών (απόφαση Anheuser-Busch, προπαρατεθείσα, σκέψη 83).
35 Εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να προβεί σε συνολική εκτίμηση όλων των κρίσιμων περιστάσεων της υποθέσεως της κύριας δίκης, προκειμένου να εκτιμήσει, ειδικότερα, αν η Céline SARL μπορεί να θεωρηθεί ότι προβαίνει σε αθέμιτο ανταγωνισμό έναντι της Céline SA (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση Anheuser-Busch, προπαρατεθείσα, σκέψη 84).
36 Βάσει όλων των ανωτέρω σκέψεων, στο υποβληθέν ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι η χρήση, από τρίτον που δεν έχει λάβει έγκριση, εταιρικής ή εμπορικής επωνυμίας ή διακριτικού τίτλου πανομοιότυπου με προγενέστερο σήμα, στο πλαίσιο δραστηριότητας εμπορίας προϊόντων πανομοιότυπων με αυτά για τα οποία καταχωρίστηκε το σήμα, συνιστά χρήση την οποία ο δικαιούχος του σήματος δικαιούται να απαγορεύσει σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας, εάν πρόκειται για χρήση που αφορά προϊόντα η οποία προσβάλλει ή ενδέχεται να προσβάλλει τις λειτουργίες του σήματος.
Εφόσον αυτό συμβαίνει, το άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας δεν μπορεί να εμποδίσει την απαγόρευση αυτή μόνον εάν η χρήση από τρίτον της εταιρικής ή εμπορικής επωνυμίας του είναι σύμφωνη με τα χρηστά συναλλακτικά ήθη που ισχύουν στη βιομηχανία και το εμπόριο.
Επί των δικαστικών εξόδων
37 Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (τμήμα μείζονος συνθέσεως) αποφαίνεται:
Η χρήση, από τρίτον που δεν έχει λάβει έγκριση, εταιρικής ή εμπορικής επωνυμίας ή διακριτικού τίτλου πανομοιότυπου με προγενέστερο σήμα, στο πλαίσιο δραστηριότητας εμπορίας προϊόντων πανομοιότυπων με αυτά για τα οποία έχει καταχωριστεί το σήμα, συνιστά χρήση την οποία ο δικαιούχος του σήματος δικαιούται να απαγορεύσει σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της πρώτης οδηγίας 89/104/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1988, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων, εάν πρόκειται για χρήση που αφορά προϊόντα η οποία προσβάλλει ή ενδέχεται να προσβάλλει τις λειτουργίες του σήματος.
Εφόσον αυτό συμβαίνει, το άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας 89/104 δεν μπορεί να εμποδίσει την απαγόρευση αυτή μόνον εάν η χρήση από τρίτον της εταιρικής ή εμπορικής επωνυμίας του είναι σύμφωνη με τα χρηστά συναλλακτικά ήθη που ισχύουν στη βιομηχανία και το εμπόριο.
Υπογραφή
* Γλώσσα διαδικασίας: η γαλλική.