Υπόθεση C-130/02

Krings GmbH

κατά

Oberfinanzdirektion Nürnberg

(αίτηση του Finanzgericht München για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Κοινό Δασμολόγιο – Συνδυασμένη Ονοματολογία – Δασμολογική κλάση – Παρασκεύασμα με βάση εκχυλίσματα τσαγιού»

Περίληψη της αποφάσεως

Κοινό Δασμολόγιο – Δασμολογικές κλάσεις – Διάκριση 210 20 92 («παρασκευάσματα με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα τσαγιού ή ματέ») – Κατάταξη, με τον κανονισμό 306/2001, στη διάκριση αυτή ορισμένων εμπορευμάτων με περιεκτικότητα σε εκχύλισμα τσαγιού μη υπερβαίνουσα, αντιστοίχως, το 2,5 % και 2,2 % του συνολικού βάρους – Βάσιμο – Δυνατότητα κατ’ αναλογίαν εφαρμογής σε μίγματα με ελαφρώς χαμηλότερη περιεκτικότητα σε εκχύλισμα τσαγιού

(Κανονισμός 306/2001 της Επιτροπής)

Η διάκριση 2101 20 92 («παρασκευάσματα με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα τσαγιού ή ματέ») της Συνδυασμένης Ονοματολογίας του Κοινού Δασμολογίου, όπως αυτή προκύπτει από τον κανονισμό 2031/2001, που τροποποιεί το παράρτημα Ι του κανονισμού 2658/87, για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το Κοινό Δασμολόγιο, έχει την έννοια ότι καλύπτει προϊόντα με χαμηλή περιεκτικότητα σε εκχύλισμα τσαγιού, όπως τα περιγραφόμενα στα σημεία 2 και 3 του πίνακα που περιλαμβάνεται στο παράρτημα του κανονισμού 306/2001, για την κατάταξη εμπορευμάτων στη Συνδυασμένη Ονοματολογία (εμπορεύματα, των οποίων η περιεκτικότητα σε εκχύλισμα τσαγιού δεν υπερβαίνει, αντιστοίχως, το 2,5 % και 2,2 % επί του συνολικού βάρους).

Η κατάταξη, την οποία καθόρισε η Επιτροπή με τον εν λόγω κανονισμό, τυγχάνει ανάλογης εφαρμογής επί δύο μιγμάτων προοριζομένων για την παρασκευή ροφημάτων με βάση το τσάι, τα οποία αποτελούνται αμφότερα κατά 64 % από κρυσταλλική ζάχαρη και κατά 1,9 % από εκχύλισμα τσαγιού και νερό, στα οποία έχει προστεθεί, στην περίπτωση του ενός από τα δύο μίγματα, κιτρικό οξύ σε περιεκτικότητα 0,8 %.

(βλ. σκέψεις 32, 38, διατακτ. 1-2)




ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πέμπτο τμήμα)

της 4ης Μαρτίου 2004 (*)

«Κοινό Δασμολόγιο – Συνδυασμένη Ονοματολογία – Δασμολογική κλάση – Παρασκεύασμα με βάση εκχυλίσματα τσαγιού»

Στην υπόθεση C-130/02,

που έχει ως αντικείμενο αίτηση του Finanzgericht München (Γερμανία) προς το Δικαστήριο, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 234 ΕΚ, με την οποία ζητείται, στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ

Krings GmbH

και

Oberfinanzdirektion Nürnberg,

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως, αφενός, ως προς την ερμηνεία της Συνδυασμένης Ονοματολογίας του Κοινού Δασμολογίου, όπως αυτή προκύπτει από τον κανονισμό (ΕΚ) 2031/2001 της Επιτροπής, της 6ης Αυγούστου 2001, που τροποποιεί το παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο (ΕΕ L 279, σ. 1), και, αφετέρου, ως προς το κύρος του κανονισμού (ΕΚ) 306/2001 της Επιτροπής, της 12ης Φεβρουαρίου 2001, για την κατάταξη εμπορευμάτων στη Συνδυασμένη Ονοματολογία (ΕΕ L 44, σ. 25),

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πέμπτο τμήμα),

συγκείμενο από τον A. Rosas (εισηγητή), προεδρεύοντα του πέμπτου τμήματος, A. La Pergola και S. von Bahr, δικαστές,

γενική εισαγγελέας: C. Stix-Hackl

γραμματέας: R. Grass

λαμβάνοντας υπόψη τις γραπτές παρατηρήσεις που κατέθεσαν:

–        η Krings GmbH, εκπροσωπούμενη από τον G. Kroemer, Rechtsanwalt,

–        η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον J. C. Schieferer, επικουρούμενο από τον Μ. Núñez Müller, Rechtsanwalt,

έχοντας υπόψη την έκθεση τoυ εισηγητή δικαστή,

κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τη γενική εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1        Με απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2002, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 9 Απριλίου 2002, το Finanzgericht München υπέβαλε, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 234 ΕΚ, δύο προδικαστικά ερωτήματα, αφενός, ως προς την ερμηνεία της Συνδυασμένης Ονοματολογίας του Κοινού Δασμολογίου (εφεξής: ΣΟ), όπως αυτή προκύπτει από τον κανονισμό (ΕΚ) 2031/2001 της Επιτροπής, της 6ης Αυγούστου 2001, που τροποποιεί το παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο (ΕΕ L 279, σ. 1), και, αφετέρου, ως προς το κύρος του κανονισμού (ΕΚ) 306/2001 της Επιτροπής, της 12ης Φεβρουαρίου 2001, για την κατάταξη εμπορευμάτων στη Συνδυασμένη Ονοματολογία (ΕΕ L 44, σ. 25).

2        Τα ερωτήματα αυτά ανέκυψαν στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ της Krings GmbH, εταιρίας γερμανικού δικαίου (στο εξής: Krings), και της Oberfinanzdirektion Nürnberg (Γερμανία) με αντικείμενο τη δασμολογική κατάταξη δύο μιγμάτων που προορίζονται για την παρασκευή ροφημάτων με βάση το τσάι.

 Το νομικό πλαίσιο

3        Στο κεφάλαιο 9 της ΣΟ, για τον καφέ, το τσάι, το ματέ και τα μπαχαρικά, περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η κλάση 0902 (τσάι, έστω και αρωματισμένο), η οποία περιλαμβάνει τη διάκριση 902 40 00, με τίτλο: «τσάι μαύρο (που έχει υποστεί ζύμωση) και τσάι από μερική ζύμωση, με άλλη συσκευασία». Τα προϊόντα, τα οποία υπάγονται σε αυτή τη διάκριση, απαλλάσσονται τελωνειακών δασμών.

4        Το κεφάλαιο 21 της ΣΟ, για διάφορα παρασκευάσματα διατροφής, περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες κλάσεις:

Κωδικός ΣΟ

Περιγραφή των εμπορευμάτων

Ποσοστό των συμβατικών δασμών ( %)

1

2

3

2101

Εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα καφέ, τσαγιού ή ματέ και παρασκευάσματα με βάση τα προϊόντα αυτά ή με βάση τον καφέ, το τσάι ή το ματέ. Κιχώριο φρυγμένο και άλλα φρυγμένα υποκατάστατα του καφέ και τα εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα αυτών:

 

[…]

[…]

[…]

2101 12

­­­-- Παρασκευάσματα με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα ή με βάση τον καφέ:

 

2101 12 92

---      Παρασκευάσματα με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα καφέ

11,5

[…]

[…]

[…]

2101 20

-      Εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα τσαγιού ή ματέ και παρασκευάσματα με βάση αυτά τα εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα ή με βάση το τσάι ή το ματέ:

 

2101 20 20

--      Εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα

6

 

--      Παρασκευάσματα

 

2101 20 92

---      με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα τσαγιού ή ματέ

6

2101 20 98

---      άλλα

6,5 + EA

[…]

[…]

[…]

2106

Παρασκευάσματα διατροφής που δεν κατονομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού

 

[…]

[…]

[…]

2106 90 98

---      άλλα

9 + EA

5        Βάσει του άρθρου 9 του κανονισμού (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1987, για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο (ΕΕ L 256, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε για τελευταία φορά με τον κανονισμό (ΕΚ) 2559/2000, η Επιτροπή εξέδωσε τον κανονισμό 306/2001.

6        Το άρθρο 1 του κανονισμού 306/2001 ορίζει:

«Τα εμπορεύματα που περιγράφονται στη στήλη 1 του προσαρτημένου πίνακα κατατάσσονται στη συνδυασμένη ονοματολογία στον αντίστοιχο κωδικό ΣΟ που σημειώνεται στη στήλη 2 του εν λόγω πίνακα.»

7        Ο κανονισμός αυτός περιλαμβάνει παράρτημα, του οποίου τα σημεία 2 και 3 έχουν ως εξής:

Περιγραφή των εμπορευμάτων

Κατάταξη (Κωδικός ΣΟ)

Αιτιολογία

(1)

(2)

(3)

[…]

[…]

[…]

2. Προϊόν με την ονομασία «τσάι με λεμόνι» υπό μορφή σκόνης, για την παρασκευή τσαγιού, με την ακόλουθη σύνθεση (ποσοστό επί τοις εκατό κατά βάρος)


- ζάχαρη: 90,1


- εκχύλισμα τσαγιού: 2,5


και μικρές ποσότητες μαλτοδεξτρίνης, κιτρικού οξέος, αρώματος λεμονιού και αντισυσσωματικού παράγοντα


Το προϊόν προορίζεται να καταναλωθεί ως ποτό μετά τη διάλυσή του σε νερό

2101 20 92

Η κατάταξη καθορίζεται από τις διατάξεις των γενικών κανόνων 1 και 6 για την ερμηνεία της συνδυασμένης ονοματολογίας καθώς και από το κείμενο των κωδικών ΣΟ 2101, 2101 20 και 2101 20 92.


Το προϊόν θεωρείται ως παρασκεύασμα με βάση το εκχύλισμα τσαγιού στο οποίο έχει προστεθεί ζάχαρη, σύμφωνα με την επεξηγηματική σημείωση του εναρμονισμένου συστήματος που αναφέρεται στην κλάση 2101, πρώτη παράγραφος, σημείο 3.

3. Προϊόν σε υγρή μορφή για την παρασκευή τσαγιού, με την ακόλουθη σύνθεση (ποσοστό επί τοις εκατό κατά βάρος):


- ζάχαρη: 58,1 (94 % υπολογισμένη επί ξηράς ύλης)


- νερό: 38,8


- εκχύλισμα τσαγιού: 2,2


- κιτρικό νάτριο: 0,9


Το προϊόν προορίζεται να καταναλωθεί ως ποτό μετά τη διάλυσή του σε νερό.

2101 20 92

Η κατάταξη καθορίζεται από τις διατάξεις των γενικών κανόνων 1 και 6 για την ερμηνεία της συνδυασμένης ονοματολογίας, καθώς και από το κείμενο των κωδικών ΣΟ 2101, 2101 20 και 2101 20 92.


Το προϊόν θεωρείται ως παρασκεύασμα με βάση το εκχύλισμα τσαγιού στο οποίο έχει προστεθεί ζάχαρη, σύμφωνα με την επεξηγηματική σημείωση του εναρμονισμένου συστήματος που αναφέρεται στην κλάση 2101, πρώτη παράγραφος, σημείο 3.

[…]

[…]

[…]

8        Τα σημεία 1 έως 3 του τμήματος IV, κεφάλαιο 21, με τίτλο «Διάφορα παρασκευάσματα διατροφής», των επεξηγηματικών σημειώσεων για την κλάση 2101 του εναρμονισμένου συστήματος περιγραφής και κωδικοποιήσεως των εμπορευμάτων (στο εξής: εναρμονισμένο σύστημα) ορίζουν:

«Η κλάση αυτή περιλαμβάνει:

1)      Τα εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα καφέ. Μπορούν να παρασκευάζονται από γνήσιο καφέ, με ή χωρίς καφεΐνη, ή από μίγμα, σε οποιαδήποτε αναλογία, γνήσιου καφέ και υποκατάστατων καφέ. Παρουσιάζονται σε υγρή κατάσταση ή σε μορφή σκόνης και, κατά κανόνα, είναι ιδιαίτερα συμπυκνωμένα. Στην ομάδα αυτή περιλαμβάνεται κυρίως ο στιγμιαίος καφές, ο οποίος συνίσταται σε αφέψημα καφέ, το οποίο έχει κατόπιν αφυδατωθεί, ή ακόμα σε αφέψημα καφέ το οποίο υποβλήθηκε σε κατάψυξη και κατόπιν αφυδατώθηκε σε κενό αέρα.

2)      Τα εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα τσαγιού ή ματέ. Τα προϊόντα αυτά αντιστοιχούν, mutatis mutandis,σε αυτά που περιγράφηκαν στην προηγούμενη παράγραφο.

3)      Τα παρασκευάσματα με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα των ανωτέρω παραγράφων 1 και 2. Πρόκειται για παρασκευάσματα με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα καφέ, τσαγιού ή ματέ (και όχι προκύπτοντα από προσθήκη καφέ, τσαγιού ή ματέ σε άλλες ουσίες), περιλαμβανομένων των εκχυλισμάτων, κ.λπ., στα οποία προστέθηκαν, κατά τη διαδικασία παρασκευής, άμυλα ή άλλοι υδατάνθρακες.»

9        Όσον αφορά τη διάκριση 2101 12 του εναρμονισμένου συστήματος, για παρασκευάσματα με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα καφέ ή με βάση τον καφέ, το συμβούλιο τελωνειακής συνεργασίας εξέδωσε την ακόλουθη γνωμοδότηση περί κατατάξεως:

«1.      Παρασκεύασμα με βάση εκχύλισμα καφέ, αποτελούμενο κατά 98,5 % από στιγμιαίο καφέ (αφέψημα καφέ το οποίο έχει αφυδατωθεί) και κατά 1,5 % από στεβιοσίδη (γλυκαντικό πτωχό σε θερμίδες)».

10      Οι γενικοί κανόνες για την ερμηνεία της ΣΟ, που περιλαμβάνονται στο πρώτο μέρος της, τίτλος I, A, ορίζουν μεταξύ άλλων τα εξής:

«Η κατάταξη των εμπορευμάτων στη [ΣΟ] πραγματοποιείται σύμφωνα με τις παρακάτω αρχές:

1.      Το κείμενο των τίτλων των τμημάτων, των κεφαλαίων ή των υποκεφαλαίων θεωρείται ότι έχει μόνον ενδεικτική αξία, δεδομένου ότι η κατάταξη καθορίζεται νόμιμα σύμφωνα με το κείμενο των κλάσεων και σημειώσεων των τμημάτων ή των κεφαλαίων και σύμφωνα με τους παρακάτω κανόνες, εφόσον αυτοί δεν είναι αντίθετοι προς το κείμενο των εν λόγω κλάσεων και σημειώσεων.

2.      [...]

β)      Κάθε αναφορά σε μία ύλη μέσα σε ορισμένη κλάση καλύπτει την ύλη αυτή, είτε σε αμιγή κατάσταση είτε αναμεμιγμένη ή και συνδυασμένη με άλλες ύλες. Επίσης, κάθε αναφορά σε τεχνουργήματα από ορισμένη ύλη καλύπτει τα τεχνουργήματα που αποτελούνται εξ ολοκλήρου ή μερικώς από την ύλη αυτή. Η κατάταξη των αναμεμιγμένων αυτών προϊόντων ή των συνθέτων αυτών ειδών γίνεται σύμφωνα με τις αρχές που αναφέρονται στον κανόνα 3.

3.      Όταν εμπορεύματα πρέπει, εκ πρώτης όψεως, να καταταγούν σε δύο ή περισσότερες κλάσεις, σε εφαρμογή του κανόνα 2β ή σε κάθε άλλη περίπτωση, η κατάταξη γίνεται σύμφωνα με τα παρακάτω.

α)      Η περισσότερο εξειδικευμένη κλάση πρέπει να έχει προτεραιότητα έναντι των κλάσεων με γενικότερο περιεχόμενο. Εντούτοις, όταν δύο ή περισσότερες κλάσεις καλύπτουν κάθε μία ένα μόνο τμήμα των υλών που αποτελούν ένα αναμιγμένο προϊόν ή ένα σύνθετο είδος ή ένα μόνο τμήμα των ειδών, στην περίπτωση εμπορευμάτων που παρουσιάζονται σε σύνολα συσκευασμένα για τη λιανική πώληση, αυτές οι κλάσεις πρέπει να θεωρούνται, σε σχέση με αυτό το προϊόν ή αυτό το είδος, ως εξίσου εξειδικευμένες έστω και αν μία από αυτές δίνει μια περισσότερο ακριβή ή περισσότερο πλήρη περιγραφή.

β)      Τα αναμιγμένα προϊόντα, τα τεχνουργήματα και τα είδη που αποτελούνται από διάφορες ύλες ή προκύπτουν από τη συναρμολόγηση διαφόρων αντικειμένων, καθώς και τα εμπορεύματα που παρουσιάζονται σε σύνολα συσκευασμένα για τη λιανική πώληση, στα οποία η κατάταξη δεν μπορεί να γίνει με εφαρμογή του κανόνα 3α, κατατάσσονται σύμφωνα με την ύλη ή το είδος που δίνει σ’ αυτά τον ουσιώδη τους χαρακτήρα, όταν είναι δυνατός αυτός ο καθορισμός.

γ)      Στις περιπτώσεις που η κατάταξη του εμπορεύματος δεν μπορεί να γίνει σύμφωνα με τον κανόνα 3α ή 3β τότε αυτό κατατάσσεται στην τελευταία κατά σειρά αρίθμησης κλάση μεταξύ των κλάσεων που μπορούν έγκυρα να ληφθούν υπόψη.»

 Η διαφορά της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα

11      Στις 9 Αυγούστου 2000 η Krings ζήτησε από την Oberfinanzdirektion Hamburg (Γερμανία), αρμόδια εντός της γερμανικής τελωνειακής διοικήσεως για την εφαρμογή του κεφαλαίου 9 της ΣΟ, να της παράσχει δύο δεσμευτικές δασμολογικές πληροφορίες για δύο μίγματα προοριζόμενα για την παρασκευή ροφημάτων με βάση το τσάι. Η Krings ζητούσε την κατάταξη των εν λόγω προϊόντων στη διάκριση 0902 40 00 της ΣΟ. Η Oberfinanzdirektion Hamburg διαβίβασε την αίτηση αυτή προς την Oberfinanzdirektion Nürnberg, αρμόδια για τα εμπορεύματα που εμπίπτουν στο κεφάλαιο 21 της ΣΟ.

12      Βάσει των στοιχείων που παρέσχε η Krings στις τελωνειακές αρχές, έκαστο των επίδικων εμπορευμάτων συντίθεται από μίγμα αποτελούμενο κατά 64 % από κρυσταλλική ζάχαρη, 1,9 % απόσταγμα τσαγιού και νερό, στο οποίο έχει προστεθεί, στην περίπτωση ενός από τα δύο μίγματα, 0,8 % κιτρικό οξύ.

13      Βάσει της μελέτης, στην οποία προέβη το Zolltechnische Prüfungs- und Lehranstalt München (ίδρυμα ελέγχου και καταρτίσεως επί των τελωνειακών τεχνικών του Μονάχου) (Γερμανίας), τα μίγματα αυτά είναι σιροπώδη γλυκά υγρά, σκούρου καφέ χρώματος, ενώ το μίγμα που περιέχει κιτρικό οξύ είναι επίσης όξινο. Εξάλλου, έχουν ελαφρά γεύση τσαγιού και περιεκτικότητα σε καφεΐνη (HPCL) 59 mg/100 ή 43 mg/100. Βάσει της περιεκτικότητας σε καφεΐνη, το επιληφθέν ίδρυμα υπολόγισε ότι τα εν λόγω μίγματα περιέχουν αποστάγματα τσαγιού 1 έως 2,4 % ή 0,7 έως 1,7 % επί του συνολικού βάρους. Λόγω της χαμηλής περιεκτικότητάς τους σε εκχύλισμα μαύρου τσαγιού, το εν λόγω ίδρυμα συνέστησε την κατάταξη των προϊόντων αυτών στη διάκριση 2106 90 98 (η οποία περιλαμβάνει παρασκευάσματα διατροφής που δεν κατονομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού) της ΣΟ.

14      Στις 4 Οκτωβρίου 2000, η Oberfinanzdirektion Nürnberg εξέδωσε δύο δεσμευτικές δασμολογικές πληροφορίες, φέρουσες τους αριθμούς DE M/1895/00‑1 και DE M/1896/00‑1, κατέτασσε δε τα εν λόγω εμπορεύματα στη διάκριση 2106 90 98 της ΣΟ.

15      Με απόφαση της 30ής Ιουλίου 2001, η Oberfinanzdirektion Nürnberg απέρριψε τις ενστάσεις της Krings κατά των δεσμευτικών αυτών δασμολογικών πληροφοριών. Ακολούθως, η εταιρία αυτή άσκησε προσφυγή ενώπιον του Finanzgericht München υποστηρίζοντας ότι τα επίδικα εμπορεύματα πρέπει να καταταχθούν στην κλάση 2101 της ΣΟ. Κατ’ αυτήν, η κλάση 2106 είναι υπολειμματική κλάση, η οποία λαμβάνεται υπόψη μόνον εάν δεν έχει εφαρμογή καμία άλλη κλάση της ΣΟ. Η κλάση 2101 είναι εφαρμοστέα εν προκειμένω διότι, σύμφωνα με το γράμμα της, καλύπτει, μεταξύ άλλων, τα εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα τσαγιού, καθώς και τα παρασκευάσματα με βάση αυτά τα προϊόντα. Κατά συνέπεια, η Krings ζητεί να ακυρωθούν η απόφαση της 30ής Ιουλίου 2001 και οι δεσμευτικές δασμολογικές πληροφορίες της 4ηςΟκτωβρίου 2000, καθώς και να υποχρεωθεί η Oberfinanzdirektion Nürnberg να κατατάξει τα εμπορεύματα στη διάκριση 2101 20 92.

16      Το Finanzgericht München φρονεί ότι δεν τίθεται θέμα κατατάξεως των επίμαχων προϊόντων στην κλάση 0902 της ΣΟ, διότι τα εν λόγω προϊόντα δεν περιέχουν τσάι, όπως προβλέπεται στην κλάση αυτή, αλλά αποκλειστικώς εκχύλισμα τσαγιού. Εξάλλου, επισημαίνει ότι τα εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα τσαγιού υπάγονται ρητώς στην κλάση 2101 της ΣΟ, η δε διάκριση 2101 20 αυτής αναφέρεται στα «εκχυλίσματα, αποστάγματα και συμπυκνώματα τσαγιού και παρασκευάσματα με βάση αυτά τα προϊόντα». Κατά το Finanzgericht München, η φράση «με βάση» σημαίνει ότι τα συμπυκνώματα τσαγιού αποτελούν το κατ’ εξοχήν ουσιώδες συστατικό του παρασκευάσματος, όχι απλώς το συστατικό που υπερισχύει ή αυτό που του καθορίζει τα χαρακτηριστικά. Η ερμηνεία αυτή επιρρωννύεται από τις επεξηγηματικές σημειώσεις του εναρμονισμένου συστήματος για τη διάκριση 2101 12 και από τη διάρθρωση των διακρίσεων της ΣΟ, στις οποίες άλλα συστατικά έχουν δευτερεύουσα μόνον ποσοτική σημασία. Σε γνωμοδότηση περί κατατάξεως, παρασκεύασμα με βάση εκχυλίσματα καφέ αποτελείται κατά 98,5 % από στιγμιαίο καφέ και κατά 1,5 % από γλυκαντικές ύλες. Εν προκειμένω, όμως, τα περί ων η κύρια δίκη εμπορεύματα περιλαμβάνουν μικρές μόνον ποσότητες τσαγιού ­–1,9 % σύμφωνα με τις ενδείξεις της Krings– οι οποίες, εν πάση περιπτώσει, δεν αποτελούν τη «βάση» των υπό κρίση μιγμάτων.

17      Το Finanzgericht München υπενθυμίζει, εξάλλου, την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου (βλ., ιδίως, την απόφαση της 20ής Ιουνίου 1996, C-121/95, VOBIS Microcomputer, Συλλογή 1996, σ. I-3047, σκέψη 13), σύμφωνα με την οποία το αποφασιστικό κριτήριο για τη δασμολογική κατάταξή των εμπορευμάτων πρέπει γενικά να αναζητείται στα αντικειμενικά τους χαρακτηριστικά και ιδιότητες, όπως ορίζονται από τη διατύπωση της κλάσεως του Κοινού Δασμολογίου και των σημειώσεων επί των τμημάτων ή των κεφαλαίων. Στο πλαίσιο της υποθέσεως της κύριας δίκης, τα προσκομισθέντα από τον παραγωγό στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία τα επίδικα εμπορεύματα περιλαμβάνουν ελάχιστη προσθήκη εκχυλισμάτων τσαγιού σε ποσοστό 1,9 %, δεν μπορούν να εξακριβωθούν. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονα, ο οποίος εξετάστηκε ως μάρτυρας από το Finanzgericht München, η περιεκτικότητα σε απόσταγμα τσαγιού σε τέτοια παρασκευάσματα μπορεί να καθοριστεί μόνον κατά τρόπο ασαφή και ελάχιστα ακριβή. Κατά την άποψη του αιτούντος δικαστηρίου, με τη διατύπωση «με βάση συμπυκνώματα τσαγιού», η οποία χρησιμοποιείται στην κλάση 2101 της ΣΟ, εκφράζεται, εντούτοις, η ιδέα ότι στο εμπόρευμα πρέπει να υπάρχει πράγματι ποσοστιαία περιεκτικότητα σε συμπυκνώματα τσαγιού. Δεν αρκεί το εκχύλισμα τσαγιού ή ακόμη και μόνον η γεύση τσαγιού να χαρακτηρίζουν το παρασκεύασμα.

18      Συναφώς, το Finanzgericht München διευκρινίζει ότι από τη γευστική δοκιμή των εν λόγω προϊόντων, στην οποία προέβησαν τα μέλη του αιτούντος δικαστηρίου, δεν κατέστη δυνατό να διαπιστωθεί σαφώς γεύση τσαγιού.

19      Κατ’ αυτό, αντίθετα προς όσα υποστηρίζει το Bundesministerium für Finanzen (ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών της Αυστρίας) σε επιστολή της 28ης Φεβρουαρίου 2002, κατατεθείσα στη δικογραφία από την Krings, είναι άνευ σημασίας το γεγονός ότι τα επίδικα εμπορεύματα πληρούν τα κριτήρια της εθνικής περί τροφίμων νομοθεσίας σχετικά με τα παρασκευάσματα που προορίζονται για την παρασκευή ροφημάτων με βάση το τσάι. Κατά το Finanzgericht München, είναι απίθανο το επίδικο συμπυκνωμένο σιρόπι σακχάρεως να διατηρεί την απαιτούμενη περιεκτικότητα σε τσάι, όταν διαλύεται για να καταναλωθεί. Εν πάση περιπτώσει, κάθε παρασκεύασμα το οποίο περιέχει συμπύκνωμα τσαγιού δεν εμπίπτει στη διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ εξαιτίας αυτής της προσθήκης και μόνον.

20      Ωστόσο, το Finanzgericht München φρονεί ότι δεν μπορεί να λάβει τέτοια απόφαση επί της διαφοράς της κύριας δίκης, διότι η Επιτροπή, με τον κανονισμό 306/2001, κατέταξε παρεμφερή προϊόντα στη διάκριση 2101 20 92, θεώρησε δε τα περί ων ο λόγος παρασκευάσματα, τα οποία έχουν ως βάση τη ζάχαρη και περιέχουν εκχύλισμα τσαγιού, ως παρασκευάσματα «με βάση το εκχύλισμα τσαγιού» στο οποίο «έχει προστεθεί ζάχαρη». Ως εκ τούτου, κρίνει αναγκαίο να υποβάλει προς το Δικαστήριο προδικαστικό ερώτημα επί του κύρους του κανονισμού αυτού.

21      Υπό τις συνθήκες αυτές, το Finanzgericht München αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

«1)       Πρέπει η [ΣΟ] να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι μίγματα αποτελούμενα από:

α)       64 % κρυσταλλική ζάχαρη, 1,9 % εκχύλισμα τσαγιού και νερό, και

β)       64 % κρυσταλλική ζάχαρη, 1,9 % εκχύλισμα τσαγιού, 0,8 % κιτρικό οξύ και νερό

δεν είναι παρασκευάσματα με βάση εκχύλισμα τσαγιού;

2)       Ισχύει ο κανονισμός [306/2001] για τα εμπορεύματα, τα οποία περιγράφονται στα σημεία 2 και 3 του περιλαμβανομένου στο παράρτημά του πίνακα;»

 Επί των προδικαστικών ερωτημάτων

22      Εκ προοιμίου, προσήκει η επισήμανση ότι η διαφορά της κύριας δίκης αφορά τη δασμολογική κατάταξη δύο μιγμάτων που προορίζονται για την παρασκευή ροφημάτων με βάση το τσάι και ότι, όπως διαπίστωσε το Finanzgericht München με την απόφασή του περί παραπομπής, παρεμφερή προϊόντα κατατάχτηκαν στη διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ (παρασκευάσματα με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα τσαγιού ή ματέ) με τον κανονισμό 306/2001, τον οποίο εξέδωσε η Επιτροπή βάσει του άρθρου 9 του κανονισμού 2658/87. Εν προκειμένω, το αιτούν δικαστήριο κρίνει ότι τα οικεία προϊόντα, λόγω της χαμηλής περιεκτικότητάς τους σε εκχύλισμα τσαγιού, δεν μπορούν να καταταχθούν στη διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ και θέτει ερώτημα, σε αυτό το πλαίσιο, επί του κύρους του κανονισμού 306/2001.

23      Επιβάλλεται, επίσης, η διαπίστωση ότι τα δύο ερωτήματα, τα οποία υποβλήθηκαν στο Δικαστήριο, θέτουν ζήτημα ερμηνείας της διακρίσεως 2101 20 92 της ΣΟ. Εξάλλου, πρέπει να θεωρηθεί ότι το Finanzgericht München, με τα προδικαστικά ερωτήματά του, θέτει, κατ’ ουσίαν, το ζήτημα εάν ισχύει ο κανονισμός 306/2001, καθόσον κατατάσσει στη διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ ορισμένα εμπορεύματα, των οποίων η περιεκτικότητα σε εκχύλισμα τσαγιού δεν υπερβαίνει, αντιστοίχως, το 2,5 % και 2,2 % επί του συνολικού βάρους, και εάν η ίδια κατάταξη τυγχάνει ανάλογης εφαρμογής επί δύο μιγμάτων προοριζόμενων για την παρασκευή ροφημάτων με βάση το τσάι, τα οποία αποτελούνται αμφότερα κατά 64 % από κρυσταλλική ζάχαρη και 1,9 % εκχύλισμα τσαγιού και νερό, στα οποία προστίθεται, σε μία από τις δύο περιπτώσεις, 0,8 % κιτρικό οξύ.

24      Επί του δευτέρου ερωτήματος, το οποίο υπέβαλε το αιτούν δικαστήριο, η Krings και η Επιτροπή υποστηρίζουν ότι ο κανονισμός 306/2001 συνάδει προς τη ΣΟ και ότι τα προϊόντα, τα οποία αποτελούν αντικείμενο της κύριας δίκης, είναι δε ανάλογα προς αυτά που αφορά ο εν λόγω κανονισμός αλλά με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε εκχύλισμα τσαγιού, ήτοι της τάξεως του 1,9 % επί του συνολικού βάρους, υπάγονται επίσης στη διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ.

25      Συναφώς, επιβάλλεται να υπομνησθεί ότι κανονισμός περί κατατάξεως, όπως, εν προκειμένω, ο κανονισμός 306/2001, εκδίδεται από την Επιτροπή, κατόπιν γνωμοδοτήσεως της επιτροπής τελωνειακού κώδικα, οσάκις η κατάταξη στη ΣΟ ενός συγκεκριμένου προϊόντος μπορεί να δημιουργήσει δυσχέρειες ή να αποτελέσει αντικείμενο αμφισβητήσεως (βλ. την απόφαση της 17ης Μαΐου 2001, C-119/99, Hewlett Packard, Συλλογή 2001, σ. I-3981, σκέψη 18).

26      Κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου, το Συμβούλιο έχει παράσχει στην Επιτροπή, η οποία ενεργεί σε συνεργασία με τους τελωνειακούς εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, ευρεία εξουσία εκτιμήσεως, προκειμένου να διευκρινίζει το περιεχόμενο των δασμολογικών κλάσεων που λαμβάνονται υπόψη για την κατάταξη συγκεκριμένου εμπορεύματος. Ωστόσο, η εξουσία της Επιτροπής να θεσπίζει τα μέτρα που προβλέπονται στο άρθρο 9 του κανονισμού 2658/87 δεν της επιτρέπει να τροποποιεί το περιεχόμενο, ούτε το πεδίο εφαρμογής, των δασμολογικών κλάσεων (βλ., υπ’ αυτό το πνεύμα, αποφάσεις της 14ης Δεκεμβρίου 1995, C-267/94, Γαλλία κατά Επιτροπής, Συλλογή 1995, σ. Ι-4845, σκέψεις 19 και 20, και της 28ης Μαρτίου 2000, C-309/98, Holz Geenen, Συλλογή 2000, σ. I-1975, σκέψη 13).

27      Κατά συνέπεια, πρέπει να εξεταστεί εάν η διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ έχει την έννοια ότι καλύπτει προϊόντα με χαμηλή περιεκτικότητα σε εκχύλισμα τσαγιού, όπως τα περιγραφόμενα στα σημεία 2 και 3 του πίνακα που περιλαμβάνεται στο παράρτημα του κανονισμού 306/2001.

28      Κατά πάγια νομολογία, χάριν της ασφαλείας δικαίου και προς διευκόλυνση των ελέγχων, το αποφασιστικό κριτήριο για τη δασμολογική κατάταξη των εμπορευμάτων πρέπει γενικά να αναζητείται στα αντικειμενικά τους χαρακτηριστικά και τις αντικειμενικές τους ιδιότητες, όπως καθορίζονται στο κείμενο της κλάσεως της ΣΟ. Οι επεξηγηματικές σημειώσεις οι οποίες καταρτίστηκαν από την Επιτροπή, όσον αφορά τη ΣΟ, και από το συμβούλιο τελωνειακής συνεργασίας, όσον αφορά το εναρμονισμένο σύστημα, συμβάλλουν σημαντικά στην ερμηνεία του περιεχομένου των διαφόρων δασμολογικών κλάσεων, χωρίς, πάντως, να έχουν υποχρεωτική νομική ισχύ (βλ. αποφάσεις VOBIS Microcomputer, προπαρατεθείσα, σκέψη 13· της 28ης Απριλίου 1999, C-405/97, Mövenpick Deutschland, Συλλογή 1999, σ. Ι-2397, σκέψη 18, και Holz Geenen, προπαρατεθείσα, σκέψη 14).

29      Το κείμενο της κλάσεως 2101 της ΣΟ αφορά, ιδίως, τα παρασκευάσματα με βάση εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα τσαγιού. Όπως ορθώς προέβαλαν η Krings και η Επιτροπή, ούτε το κείμενο της κλάσεως 2101, στη ΣΟ ή στο εναρμονισμένο σύστημα, ούτε η διάρθρωση των διακρίσεών της επιβάλλουν ελάχιστη περιεκτικότητα σε τσάι για τα οικεία παρασκευάσματα. Αντιθέτως προς την άποψη του αιτούντος δικαστηρίου, κανένα αντικειμενικό στοιχείο δεν επιβάλλει να αποτελεί το τσάι το κύριο προϊόν τέτοιων παρασκευασμάτων. Είναι αρκετό το εκχύλισμα ή το συμπύκνωμα τσαγιού να υπεισέρχεται στην παρασκευή τους ως βασικό στοιχείο, προσδίδον στα εν λόγω παρασκευάσματα διατροφής το διακριτικό γνώρισμά τους.

30      Εξάλλου, κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου, ο προορισμός του προϊόντος μπορεί να αποτελεί αντικειμενικό κριτήριο για την κατάταξη, εφόσον είναι συμφυής με το εν λόγω προϊόν, ο συμφυής δε αυτός χαρακτήρας πρέπει να μπορεί να εκτιμηθεί σε σχέση με τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά και τις αντικειμενικές ιδιότητες του προϊόντος αυτού (βλ. αποφάσεις της 1ης Ιουνίου 1995, C-459/93, Thyssen Haniel Logistic, Συλλογή 1995, σ. Ι-1381, σκέψη 13, και Holz Geenen, προπαρατεθείσα, σκέψη 15).

31      Εν προκειμένω, πρόκειται για προϊόντα που προορίζονται να καταναλωθούν ως ροφήματα με βάση το τσάι, προερχόμενα απλώς από διάλυση εκχυλίσματος ή συμπυκνώματος τσαγιού στο νερό. Κατά την Krings και την Επιτροπή, η σύσταση των εν λόγω προϊόντων ανταποκρίνεται στον τρόπο με τον οποίο καταναλώνονται τελικώς και συμμορφώνεται με τα πρότυπα που ακολουθούν οι παραγωγοί ροφημάτων με βάση το τσάι. Υπό τις συνθήκες αυτές, ο προορισμός των επίδικων προϊόντων επιρρωννύει την κατάταξή τους στη διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ.

32      Κατά συνέπεια, προς το αιτούν δικαστήριο πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι από την εξέταση του δευτέρου ερωτήματος δεν προέκυψαν στοιχεία δυνάμενα να επηρεάσουν το κύρος του κανονισμού 306/2001, καθόσον κατατάσσει στη διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ, όπως αυτή προκύπτει από τον κανονισμό (ΕΚ) 2031/2001 της Επιτροπής, της 6ης Αυγούστου 2001, που τροποποιεί το παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο, τα προϊόντα που περιγράφονται στα σημεία 2 και 3 του περιλαμβανομένου στο παράρτημά του πίνακα.

33      Ως προς το πρώτο ερώτημα, επί του εάν τα προϊόντα τα οποία αποτελούν αντικείμενο της κύριας δίκης πρέπει να καταταχθούν επίσης στη διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ, πρέπει να υπομνηστεί ότι κανονισμός περί κατατάξεως έχει γενική ισχύ καθόσον δεν εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση συγκεκριμένου επιχειρηματία, αλλά επί όλων των προϊόντων που είναι πανομοιότυπα με εκείνο που εξέτασε η επιτροπή τελωνειακού κώδικα. Προκειμένου να καθοριστεί, στο πλαίσιο ερμηνείας κανονισμού περί κατατάξεως, το πεδίο εφαρμογής του, πρέπει να ληφθεί υπόψη, μεταξύ άλλων, η αιτιολογία του (προπαρατεθείσα απόφαση Hewlett Packard, σκέψεις 19 και 20).

34      Βεβαίως, ο κανονισμός 306/2001 δεν έχει απευθείας εφαρμογή επί των προϊόντων τα οποία αφορά η υπόθεση της κύριας δίκης. Συγκεκριμένα, δεν πρόκειται για προϊόντα πανομοιότυπα με αυτά που αφορά ο κανονισμός, δεδομένου ότι, μεταξύ άλλων, έχουν περιεκτικότητα σε εκχύλισμα τσαγιού 1,9 % επί του συνολικού βάρους.

35      Ωστόσο, όπως ορθώς υποστηρίζει η Επιτροπή, η ανάλογη εφαρμογή κανονισμού περί κατατάξεως, όπως ο κανονισμός 306/2001, σε προϊόντα ανάλογα με εκείνα που αφορά ο κανονισμός αυτός συμβάλλει στη συνεπή ερμηνεία της ΣΟ καθώς και στην ίση μεταχείριση των επιχειρήσεων.

36      Σύμφωνα με την αιτιολογία η οποία αντιστοιχεί στα προϊόντα των σημείων 2 και 3 του πίνακα που περιλαμβάνεται στο παράρτημα του κανονισμού 306/2001, τα προϊόντα αυτά πρέπει να θεωρηθούν ως παρασκευάσματα με βάση εκχύλισμα τσαγιού στο οποίο έχει προστεθεί ζάχαρη, παρά το γεγονός ότι ένα εξ αυτών αποτελείται από ζάχαρη κατά 90,1 % και από εκχύλισμα τσαγιού κατά 2,5 %, το δε άλλο από ζάχαρη κατά 58,1 % και από εκχύλισμα τσαγιού κατά 2,2 %. Η αιτιολογία αυτή μπορεί να τύχει εφαρμογής και επί των προϊόντων που αποτελούν αντικείμενο της υποθέσεως της κύριας δίκης, τα οποία αποτελούνται κατά 64 % από κρυσταλλική ζάχαρη και κατά 1,9 % από εκχύλισμα τσαγιού.

37      Το γεγονός ότι τα μέλη του αιτούντος δικαστηρίου μετά βίας διαπίστωσαν γεύση τσαγιού στα τελευταία αυτά προϊόντα δεν αποκλείει την κατάταξή τους στη διάκριση 2101 20 92 της ΣΟ. Πρέπει να επισημανθεί ότι οι δεσμευτικές δασμολογικές πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα αυτά καταγράφουν ελαφρά γεύση τσαγιού. Εξάλλου, δεν προκύπτει από το κείμενο της κλάσεως 2101, ούτε από τις σχετικές επεξηγηματικές σημειώσεις, ότι απαιτείται έντονη γεύση τσαγιού, καφέ ή ματέ για την κατάταξη προϊόντος σε αυτή τη δασμολογική κλάση.

38      Κατά συνέπεια, στο πρώτο ερώτημα προσήκει η απάντηση ότι η κατάταξη την οποία καθόρισε η Επιτροπή με τον κανονισμό 306/2001, σε σχέση με τα εμπορεύματα των σημείων 2 και 3 του πίνακα που περιλαμβάνεται στο παράρτημα του κανονισμού αυτού, τυγχάνει ανάλογης εφαρμογής επί δύο μιγμάτων προοριζομένων για την παρασκευή ροφημάτων με βάση το τσάι, τα οποία αποτελούνται αμφότερα κατά 64 % από κρυσταλλική ζάχαρη και κατά 1,9 % από εκχύλισμα τσαγιού και νερό, στα οποία έχει προστεθεί, στην περίπτωση του ενός από τα δύο μίγματα, κιτρικό οξύ σε περιεκτικότητα 0,8 %.

 Επί των δικαστικών εξόδων

39      Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε η Επιτροπή, η οποία κατέθεσε παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πέμπτο τμήμα),

κρίνοντας επί των ερωτημάτων που του υπέβαλε με απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2002 το Finanzgericht München, αποφαίνεται:

1)      Από την εξέταση του δεύτερου ερωτήματος δεν προέκυψαν στοιχεία δυνάμενα να επηρεάσουν το κύρος του κανονισμού (ΕΚ) 306/2001 της Επιτροπής, της 12ηςΦεβρουαρίου 2001, για την κατάταξη εμπορευμάτων στη συνδυασμένη ονοματολογία, καθόσον κατατάσσει στη διάκριση 2101 20 92 της Συνδυασμένης Ονοματολογίας του Κοινού Δασμολογίου, όπως αυτή προκύπτει από τον κανονισμό (ΕΚ) 2031/2001 της Επιτροπής, της 6ης Αυγούστου 2001, που τροποποιεί το παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το Κοινό Δασμολόγιο, τα προϊόντα που περιγράφονται στα σημεία 2 και 3 του περιλαμβανομένου στο παράρτημά του πίνακα.

2)      Η κατάταξη την οποία καθόρισε η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με τον κανονισμό 306/2001, σε σχέση με τα εμπορεύματα των σημείων 2 και 3 του πίνακα που περιλαμβάνεται στο παράρτημα του κανονισμού αυτού, τυγχάνει ανάλογης εφαρμογής επί δύο μιγμάτων προοριζομένων για την παρασκευή ροφημάτων με βάση το τσάι, τα οποία αποτελούνται αμφότερα κατά 64 % από κρυσταλλική ζάχαρη και κατά 1,9 % από εκχύλισμα τσαγιού και νερό, στα οποία έχει προστεθεί, στην περίπτωση του ενός από τα δύο μίγματα, κιτρικό οξύ σε περιεκτικότητα 0,8 %.

Rosas

La Pergola

von Bahr

Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο στις 4 Μαρτίου 2004.

Ο Γραμματέας

 

      Ο Πρόεδρος

R. Grass

 

      Β. Σκουρής


* Γλώσσα διαδικασίας: η γερμανική.