Υπόθεση C-63/01
Samuel Sidney Evans
κατά
Secretary of State for the Environment, Transport and the Regions,
και
Motors Insurers' Bureau
[αίτηση του High Court of Justice (England & Wales), Queen's Bench Division, για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]
«Προσέγγιση των νομοθεσιών – Οδηγία 84/5/ΕΟΚ – Υποχρεωτική ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων – Ζημίες προκληθείσες από οχήματα αγνώστων στοιχείων ή ανεπαρκώς ασφαλισμένα – Προστασία των θυμάτων – Μη ορθή μεταφορά της οδηγίας – Ευθύνη του κράτους μέλους»
|
Προτάσεις του γενικού εισαγγελέα S. Alber της 24ης Οκτωβρίου 2002 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Απόφαση του Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα) της 4ης Δεκεμβρίου 2003 |
|
|
|
|
|
|
|
Περίληψη της αποφάσεως
- 1..
- Προσέγγιση των νομοθεσιών – Ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων – Οδηγία 84/5 – Αποζημίωση χορηγούμενη για ζημίες προκληθείσες από αγνώστων στοιχείων ή ανεπαρκώς ασφαλισμένο όχημα – Υποχρέωση χορηγήσεως από οργανισμό δυνάμει συμφωνίας συναφθείσας με δημόσια αρχή του κράτους μέλους – Προϋποθέσεις
(Οδηγία 84/5 του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 4)
- 2..
- Προσέγγιση των νομοθεσιών – Ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων – Οδηγία 84/5 – Προστασία των θυμάτων – Επαρκούν οι προβλεπόμενες από το εθνικό δίκαιο διαδικαστικές λεπτομέρειες – Προϋποθέσεις
(Οδηγία 84/5 του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 4)
- 3..
- Προσέγγιση των νομοθεσιών – Ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων – Οδηγία 84/5 – Αποζημίωση χορηγούμενη για ζημίες προκληθείσες από αγνώστων στοιχείων ή ανεπαρκώς ασφαλισμένο όχημα – Αποζημίωση για την οποία λαμβάνεται υπόψη η παρέλευση του χρόνου μέχρι την πραγματική καταβολή των αναγνωριζομένων ποσών – Εναπόκειται στα κράτη μέλη να καθορίσουν τις λεπτομέρειες
(Οδηγία 84/5 του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 4)
- 4..
- Προσέγγιση των νομοθεσιών – Ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων – Οδηγία 84/5 – Αποζημίωση χορηγούμενη για ζημίες προκληθείσες από αγνώστων στοιχείων ή ανεπαρκώς ασφαλισμένο όχημα – Επιστροφή των εξόδων στα οποία υποβλήθηκε το θύμα – Προϋποθέσεις – Εκτίμηση του εθνικού δικαστηρίου
(Οδηγία 84/5 του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 4)
- 5..
- Κοινοτικό δίκαιο – Δικαιώματα που απονέμονται στους ιδιώτες – Παραβίαση εκ μέρους κράτους μέλους – Υποχρέωση αποκαταστάσεως της ζημίας που προκάλεσε στους ιδιώτες – Προϋποθέσεις – Κατάφωρη παραβίαση – Εκτίμηση από το εθνικό δικαστήριο
- 1.
Ένας οργανισμός μπορεί να θεωρηθεί ως εγκεκριμένος από κράτος μέλος, κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 4, της δεύτερης
οδηγίας 84/5, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει
από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων, οσάκις η υποχρέωσή του να χορηγεί αποζημίωση στα θύματα ζημιών που προκαλούν αγνώστων
στοιχείων ή ανεπαρκώς ασφαλισμένα οχήματα απορρέει από συμφωνία συναφθείσα μεταξύ του οργανισμού και δημόσιας αρχής του κράτους
μέλους, υπό την προϋπόθεση ότι η συμφωνία ερμηνεύεται και εφαρμόζεται υπό την έννοια ότι υποχρεώνει τον οργανισμό να παράσχει
στα θύματα την αποζημίωση που τους εγγυάται η δεύτερη οδηγία και ότι τα θύματα μπορούν να στραφούν ευθέως στον οργανισμό.
βλ. σκέψη 37, διατακτ. 1
- 2.
Είναι επαρκείς για τη διασφάλιση της προστασίας που τα θύματα ζημιών προκαλουμένων από αγνώστων στοιχείων ή ανεπαρκώς ασφαλισμένα
οχήματα αντλούν από το άρθρο 1, παράγραφος 4, της δεύτερης οδηγίας 84/5, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών
των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων, οι προβλεπόμενες από
το εθνικό δίκαιο διαδικαστικές λεπτομέρειες που δεν καθιστούν πρακτικώς ανέφικτη ή υπερβολικά δυσχερή την άσκηση του δικαιώματος
αποζημιώσεως και τηρούν την αρχή της αποτελεσματικότητας. βλ. σκέψεις 54, 58, διατακτ. 1
- 3.
Το άρθρο 1, παράγραφος 4, της δεύτερης οδηγίας 84/5, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την
ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι
η χορηγούμενη για ζημίες προκληθείσες από αγνώστων στοιχείων ή ανεπαρκώς ασφαλισμένο όχημα αποζημίωση, η οποία καταβάλλεται
από τον επί τούτου εγκεκριμένο οργανισμό, πρέπει να λαμβάνει υπόψη την παρέλευση του χρόνου μέχρι την πραγματική καταβολή
των αναγνωριζομένων ποσών, ώστε να διασφαλίζεται υπέρ των θυμάτων ικανοποιητική αποζημίωση. Εναπόκειται στα κράτη μέλη να
καθορίσουν τους εφαρμοστέους συναφώς κανόνες. βλ. σκέψη 71, διατακτ. 1
- 4.
Το άρθρο 1, παράγραφος 4, της δεύτερης οδηγίας 84/5, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την
ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι
η χορηγούμενη για ζημίες προκληθείσες από αγνώστων στοιχείων ή ανεπαρκώς ασφαλισμένο όχημα αποζημίωση, η οποία καταβάλλεται
από τον επί τούτου εγκεκριμένο οργανισμό, δεν πρέπει να προβλέπει την επιστροφή των εξόδων στα οποία υποβλήθηκαν τα θύματα
για την εξέταση της αιτήσεώς τους αποζημιώσεως, παρά μόνο στον βαθμό που η επιστροφή αυτή είναι αναγκαία για τη διαφύλαξη
των δικαιωμάτων που τα θύματα αντλούν από τη δεύτερη οδηγία, στα πλαίσια της τηρήσεως των αρχών της ισοδυναμίας και της αποτελεσματικότητας.
Στο αιτούν δικαστήριο εναπόκειται να εκτιμήσει αν συμβαίνει αυτό στα πλαίσια του διαδικαστικού συστήματος που θεσπίστηκε στο
οικείο κράτος μέλος. βλ. σκέψη 78, διατακτ. 1
- 5.
Οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα κράτη μέλη οφείλουν να αποκαθιστούν τις ζημίες που προκλήθηκαν στους ιδιώτες από παραβιάσεις
του κοινοτικού δικαίου που τους καταλογίζονται είναι τρεις, ήτοι ο παραβιαζόμενος κανόνας δικαίου να αποσκοπεί στην απονομή
δικαιωμάτων στους ιδιώτες, η παραβίαση να είναι κατάφωρη και να υφίσταται άμεση αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της παραβιάσεως της
υποχρεώσεως που υπέχει το κράτος και της ζημίας που υπέστησαν οι ζημιωθέντες. Όσον αφορά το ζήτημα αν η παραβίαση είναι κατάφωρη, επιβάλλεται να ληφθούν υπόψη όλα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την κατάσταση.
Μεταξύ των στοιχείων αυτών περιλαμβάνονται κυρίως ο βαθμός σαφηνείας και ακριβείας του παραβιαζομένου κανόνα, ο ηθελημένος
ή ακούσιος χαρακτήρας της διαπραχθείσας παραβιάσεως ή της προκληθείσας ζημίας, το συγγνωστόν ή ασύγγνωστον ενδεχόμενης νομικής
πλάνης, το γεγονός ότι η στάση ενός κοινοτικού οργάνου μπορεί να συντέλεσε στη θέσπιση ή τη διατήρηση αντιθέτων προς το κοινοτικό
δίκαιο εθνικών μέτρων ή πρακτικών. Η θέση σε εφαρμογή των ανωτέρω κριτηρίων πρέπει, κατ' αρχήν, να διενεργείται από τα εθνικά
δικαστήρια, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που παρέχει το Δικαστήριο για τη θέση τους σε εφαρμογή. Εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο, σε περίπτωση που ο έλεγχος του θεσπισθέντος συστήματος αποζημιώσεως αποκαλύπτει παράλειψη
μεταφοράς της δεύτερης οδηγίας 84/5, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής
ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων, και η ως άνω παράλειψη προκάλεσε ζημία στον ιδιώτη, να αποφανθεί
αν είναι κατάφωρη η διαπιστωθείσα αθέτηση της υποχρεώσεως μεταφοράς. βλ. σκέψεις 83, 86-88, διατακτ. 2