61996J0010

1. Περιβάλλον * Διατήρηση των αγρίων πτηνών * Οδηγία 79/409 * Εφαρμογή από τα κράτη μέλη * Παρεκκλίσεις από την απαγόρευση φόνου ή συλλήψεως των προστατευομένων ειδών * Προϋπόθεση * Έλλειψη άλλης ικανοποιητικής λύσεως * Δυνατότητα εκτροφής και αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία * Δεν επιτρέπεται

(Οδηγία 79/409 του Συμβουλίου, άρθρο 9 PAR 1, στοιχ. γ')

2. Περιβάλλον * Διατήρηση των αγρίων πτηνών * Οδηγία 79/409 * Εφαρμογή από τα κράτη μέλη * Παρεκκλίσεις από την απαγόρευση φόνου ή συλλήψεως των προστατευομένων ειδών * Προϋπόθεση * Έλλειψη άλλης ικανοποιητικής λύσεως * Αιχμαλωσία προστατευομένων ειδών με σκοπό την πρόληψη των μειονεκτημάτων της αιμομιξίας * Επιτρέπεται * Όρια

(Οδηγία 79/409 του Συμβουλίου, άρθρο 9 PAR 1, στοιχ. γ')

1. Το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', της οδηγίας 79/409, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών, το οποίο επιτρέπει στα κράτη μέλη, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει άλλη ικανοποιητική λύση, να παρεκκλίνουν από την απαγόρευση φόνου ή συλλήψεως των προστατευομένων ειδών, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να επιτρέψει, κατά φθίνουσα πρόοδο και για ορισμένο χρονικό διάστημα, τη σύλληψη ορισμένων προστατευομένων ειδών, προκειμένου να παράσχει στους ερασιτέχνες τη δυνατότητα να εφοδιάσουν τα πτηνοτροφεία τους, όταν η εκτροφή και η αναπαραγωγή των ειδών αυτών σε αιχμαλωσία είναι μεν δυνατές, δεν είναι όμως ακόμη πραγματοποιήσιμες σε μεγάλη κλίμακα λόγω του ότι πολλοί ερασιτέχνες θα αναγκάζονταν να επιφέρουν μεταβολές στις εγκαταστάσεις τους και στις συνήθειές τους. Πράγματι, μόνον εάν αποδειχθεί ότι, αν δεν πραγματοποιηθούν απολήψεις από τη φύση, δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν η εκτροφή και η αιχμαλωσία των προστατευομένων ειδών, μπορεί να θεωρηθεί ότι η εναλλακτική αυτή δυνατότητα δεν αποτελεί ικανοποιητική λύση υπό την έννοια της εν λόγω διατάξεως.

2. Το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', της οδηγίας 79/409, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αφήνει ένα κράτος μέλος να επιτρέπει τη σύλληψη προστατευομένων ειδών, η οποία μπορεί να αποτελεί ορθολογική εκμετάλλευση υπό την έννοια της διατάξεως αυτής, με σκοπό την πρόληψη, στα ερασιτεχνικά πτηνοτροφεία, των μειονεκτημάτων της αιμομιξίας που προκύπτουν από τη συρροή ενδογαμικών διασταυρώσεων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει άλλη ικανοποιητική λύση, εξυπακουομένου ότι ο αριθμός των πτηνών που μπορούν να συλληφθούν πρέπει να καθορίζεται κατά τρόπο που να μην υπερβαίνει το αντικειμενικά αναγκαίο όριο προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα μειονεκτήματα αυτά, υπό την επιφύλαξη της τηρήσεως του ανωτάτου ορίου που αναφέρεται στη διάταξη αυτή.

Στην υπόθεση C-10/96,

που έχει ως αντικείμενο αίτηση του Conseil d' Etat του Βελγίου προς το Δικαστήριο, κατ' εφαρμογήν του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΚ, με την οποία ζητείται, στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ

Ligue royale belge pour la protection des oiseaux ASBL,

Societe d' etudes ornithologiques AVES ASBL

και

Περιφέρειας της Βαλωνίας,

παρισταμένης και της Federation royale ornithologique belge ASBL,

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως προς την ερμηνεία των άρθρων 5, 9 και 18 της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 2ας Απριλίου 1979, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών (ΕΕ ειδ. έκδ. 15/001, σ. 202),

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τρίτο τμήμα),

συγκείμενο από τους J. C. Moitinho de Almeida, πρόεδρο τμήματος, C. Gulmann (εισηγητή) και J.-P. Puissochet, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: N. Fennelly

γραμματέας: H. von Holstein, βοηθός γραμματέας,

λαμβάνοντας υπόψη τις γραπτές παρατηρήσεις που κατέθεσαν:

* η Ligue royale belge pour la protection des oiseaux ASBL και η Societe d' etudes ornithologiques AVES ASBL, εκπροσωπούμενες από τον Alain Lebrun, δικηγόρο Λιέγης,

* η Federation royale ornithologique belge ASBL, εκπροσωπούμενη από τον Patrick Taquet, δικηγόρο Welkenraedt,

* η Βελγική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον Jan Devadder, διευθυντή διοικήσεως στο Υπουργείο Εξωτερικών, Εξωτερικού Εμπορίου και Συνεργασίας με τις Αναπτυσσόμενες Χώρες,

* η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον Antonio Aresu, μέλος της Νομικής Υπηρεσίας, και τον Jean-Francis Pasquier, υπάλληλο εθνικής διοικήσεως αποσπασμένο στην υπηρεσία αυτή,

έχοντας υπόψη την έκθεση ακροατηρίου,

αφού άκουσε τις προφορικές παρατηρήσεις της Ligue royale belge pour la protection des oiseaux ASBL και της Societe d' etudes ornithologiques AVES ASBL, εκπροσωπουμένων από τον Alain Lebrun, της Περιφέρειας της Βαλωνίας, εκπροσωπουμένης από τον Jean-Marie van der Mersch, δικηγόρο Βρυξελλών, της Βελγικής Κυβερνήσεως, εκπροσωπουμένης από τον Jan Devadder, και της Επιτροπής, εκπροσωπουμένης από τον Jean-Francis Pasquier, κατά τη συνεδρίαση της 1ης Οκτωβρίου 1996,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 7ης Νοεμβρίου 1996,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με απόφαση της 10ης Νοεμβρίου 1995, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 17 Ιανουαρίου 1996, το Conseil d' Etat του Βελγίου υπέβαλε, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΚ, δύο προδικαστικά ερωτήματα ως προς την ερμηνεία της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 2ας Απριλίου 1979, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών (ΕΕ ειδ. έκδ. 15/001, σ. 202, στο εξής: οδηγία).

2 Τα ερωτήματα αυτά ανέκυψαν στο πλαίσιο εκδικάσεως προσφυγής ακυρώσεως που άσκησε η Ligue royale belge pour la protection des oiseaux ASBL (στο εξής: LRBPO) και η Societe d' etudes ornithologiques AVES ASBL (στο εξής: AVES) κατά δύο αποφάσεων της Περιφέρειας της Βαλωνίας, οι οποίες, μεταξύ άλλων, επιτρέπουν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τη σύλληψη ορισμένων ειδών πτηνών που προστατεύονται από την οδηγία.

3 Το άρθρο 5, στοιχείο α', της οδηγίας επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να απαγορεύσουν εν γένει τον φόνο ή τη σύλληψη όλων των ειδών πτηνών που ζουν φυσιολογικά σε άγρια κατάσταση στο ευρωπαϊκό έδαφος των κρατών μελών στο οποίο εφαρμόζεται η Συνθήκη (στο εξής: προστατευόμενα είδη).

4 Ωστόσο, το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', της εν λόγω οδηγίας προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να μην εφαρμόσουν την απαγόρευση αυτή, μεταξύ άλλων, προκειμένου να επιτρέψουν, υπό αυστηρά ελεγχόμενες προϋποθέσεις και επιλεκτικώς, οποιαδήποτε ορθολογική εκμετάλλευση ορισμένων πτηνών σε μικρούς αριθμούς, εφόσον δεν υπάρχει άλλη ικανοποιητική λύση.

5 Κατά το άρθρο 18, παράγραφος 1, της οδηγίας, "τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις, για να συμμορφωθούν προς την παρούσα οδηγία, εντός δύο ετών από την κοινοποίησή της".

6 Η απόφαση της κυβερνήσεως της Βαλωνίας της 14ης Ιουλίου 1994, περί προστασίας των πτηνών στην Περιφέρεια της Βαλωνίας, ορίζει, στο άρθρο 26, το οποίο περιέχεται στο κεφάλαιο IV που επιγράφεται "Περί της συλλήψεως με σκοπό την εκτροφή", ότι η σύλληψη αγρίων πτηνών, με σκοπό να καταστεί η εκτροφή τους, αφεαυτής, ικανοποιητική λύση, εξαρτάται από άδεια χορηγούμενη σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω κεφαλαίου IV.

7 Κατά το άρθρο 27, πρώτο εδάφιο, της ιδίας αποφάσεως, "τα είδη αγρίων πτηνών των οποίων επιτρέπεται η σύλληψη, καθώς και οι ποσοστώσεις συλλήψεως για κάθε είδος, καθορίζονται κατά φθίνουσα πρόοδο κατ' έτος και για περίοδο πέντε ετών, με απόφαση της κυβερνήσεως, μεταξύ των ειδών και υποειδών που απαριθμούνται στο παράρτημα III.b της παρούσης αποφάσεως".

8 Κατά το άρθρο 27, τέταρτο εδάφιο, "για την περίοδο 1994 έως 1998, οι ποσοστώσεις συλλήψεως (...) ορίζονται στο παράρτημα XIII της παρούσας αποφάσεως".

9 Το παράρτημα ΙΙΙ.b της αποφάσεως ορίζει τα είδη και τους ανώτατους αριθμούς πτηνών που μπορούν να συλληφθούν, το δε παράρτημα XIII καθορίζει τους αριθμούς αυτούς, που είναι κατώτεροι του ανωτάτου ορίου που προβλέπει το παράρτημα III.b, κατά φθίνουσα πρόοδο για τα έτη 1994 έως 1998.

10 Κατόπιν της εκδόσεως της αποφάσεως του Conseil d' Etat του Βελγίου της 7ης Οκτωβρίου 1994, περί προσωρινής αναστολής εφαρμογής του άρθρου 27, τέταρτο εδάφιο, καθώς και του παραρτήματος ΧΙΙΙ της αποφάσεως της 14ης Ιουλίου 1994, η κυβέρνηση της Βαλωνίας, ενόψει της ανάγκης ανεφοδιασμού των πτηνοτρόφων από το έτος 1994, προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της πτηνοτροφίας, εξέδωσε, στις 13 Οκτωβρίου 1994, απόφαση η οποία επιτρέπει τη σύλληψη του ιδίου αριθμού και ειδών πτηνών με τα διαλαμβανόμενα στο παράρτημα ΧΙΙΙ της πρώτης αποφάσεως. Με απόφαση της 14ης Οκτωβρίου 1994, το Conseil d' Etat διέταξε την άμεση αναστολή της εκτελέσεως της δεύτερης αυτής αποφάσεως.

11 Με δικόγραφο της 17ης Νοεμβρίου 1994, η LRBPO και η AVES ζήτησαν από το Conseil d' Etat να ακυρώσει το άρθρο 27, τέταρτο εδάφιο, και το παράρτημα ΧΙΙΙ της αποφάσεως της 14ης Ιουλίου 1994, καθώς και την απόφαση της 13ης Οκτωβρίου 1994, λόγω παραβάσεως των άρθρων 5, στοιχείο α', και 9, παράγραφος 1, της οδηγίας. Οι προσφεύγουσες διατείνονται ότι οι προσβαλλόμενες διατάξεις επιτρέπουν τη σύλληψη αγρίων πτηνών, η οποία κατ' αρχήν απαγορεύεται από την οδηγία, και ότι, κατά το άρθρο 9 της εν λόγω οδηγίας, παρέκκλιση από την απαγόρευση αυτή επιτρέπεται μόνον αν δεν υπάρχει άλλη ικανοποιητική λύση, όπως η εκτροφή σε αιχμαλωσία. Όπως υποστηρίζουν οι προσφεύγουσες της κύριας δίκης, υφίστανται ευρείες και ικανοποιητικές δυνατότητες εκτροφής των ειδών των οποίων τη σύλληψη επιτρέπουν οι επίμαχες αποφάσεις.

12 Η Περιφέρεια της Βαλωνίας, υποστηριζόμενη από τη Federation royale ornithologique belge, αντιτάσσει ότι η εκτροφή δεν αποτελεί ακόμη, αφ' εαυτής, ικανοποιητική λύση, αλλά θα καταστεί, εφόσον οι συλλήψεις τις οποίες προβλέπει επιτραπούν για το χρονικό διάστημα από 1994 έως 1998. Αμφότερες υποστηρίζουν ότι κατά τη λήξη της περιόδου αυτής, κατά τη διάρκεια της οποίας θα ισχύσει ένα μεταβατικό νομικό καθεστώς, θα είναι δυνατή η καθολική αποφυγή της συλλήψεως.

13 Υπ' αυτές τις συνθήκες, το Conseil d' Etat ανέστειλε τη διαδικασία και υπέβαλε στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

"1) Επιτρέπουν τα άρθρα 5, 9 και 18 της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, της 2ας Απριλίου 1979, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών, σε ένα κράτος μέλος να λάβει υπόψη * κατά φθίνουσα πρόοδο και για ορισμένο χρονικό διάστημα * το γεγονός ότι η απαγόρευση συλλήψεως πτηνών για ψυχαγωγικούς σκοπούς θα ανάγκαζε πολλούς ερασιτέχνες να τροποποιήσουν τις εγκαταστάσεις τους και να εγκαταλείψουν ορισμένες συνήθειες, όταν το κράτος αυτό αναγνωρίζει ότι η εκτροφή ναι μεν παρίσταται δυνατή, δεν είναι όμως ακόμη πραγματοποιήσιμη σε μεγάλη κλίμακα για τον λόγο αυτόν;

2) Αφήνουν τα άρθρα 5, 9 και 18 της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ * και, αν ναι, κατά πόσον * τα κράτη μέλη να επιτρέπουν τη σύλληψη πτηνών που φυσιολογικά ζουν σε άγρια κατάσταση στο ευρωπαϊκό έδαφος, με σκοπό την πρόληψη, στα ερασιτεχνικά πτηνοτροφεία, των μειονεκτημάτων της αιμομιξίας που θα προέκυπταν από τη συρροή ενδογαμικών διασταυρώσεων;"

Επί του πρώτου ερωτήματος

14 Με το πρώτο ερώτημα, το εθνικό δικαστήριο ερωτά, κατ' ουσίαν, αν η οδηγία, και ειδικότερα το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', αυτής, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι ένα κράτος μέλος μπορεί να επιτρέψει, κατά φθίνουσα πρόοδο και για ορισμένο χρονικό διάστημα, τη σύλληψη ορισμένων προστατευομένων ειδών, προκειμένου να παράσχει στους ερασιτέχνες τη δυνατότητα να εφοδιάσουν τα πτηνοτροφεία τους, όταν η εκτροφή και η αναπαραγωγή των ειδών αυτών σε αιχμαλωσία είναι μεν δυνατή, δεν είναι όμως ακόμη πραγματοποιήσιμη σε μεγάλη κλίμακα, επειδή πολλοί ερασιτέχνες θα αναγκάζονταν να επιφέρουν μεταβολές στις εγκαταστάσεις τους και στις συνήθειές τους.

15 Εκ προοιμίου, πρέπει να υπομνηστεί ότι το Δικαστήριο, με την απόφαση της 8ης Ιουλίου 1987 στην υπόθεση 262/85, Επιτροπή κατά Ιταλίας (Συλλογή 1987, σ. 3073, σκέψη 38), διαπίστωσε ότι η σύλληψη και η διάθεση αγρίων πτηνών με σκοπό την αιχμαλωσία τους, προκειμένου να χρησιμεύσουν ως ζωντανοί κράχτες ή προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για ψυχαγωγικούς σκοπούς σε εμποροπανηγύρεις και αγορές, μπορεί να αποτελεί ορθολογική εκμετάλλευση, επιτρεπόμενη από το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', της οδηγίας.

16 Επομένως, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η σύλληψη ορισμένων προστατευομένων ειδών για ψυχαγωγικούς σκοπούς, όπως είναι η σύλληψη με σκοπό να παρασχεθεί στους ερασιτέχνες η δυνατότητα να εφοδιάσουν τα πτηνοτροφεία τους, να αποτελεί επίσης ορθολογική εκμετάλλευση υπό την έννοια της προαναφερθείσας διατάξεως.

17 Τούτου δοθέντος, επιβάλλεται, ωστόσο, η παρατήρηση ότι παρέκκλιση από το καθεστώς προστασίας που θεσπίζει η οδηγία και, ειδικότερα, από την απαγόρευση φονεύσεως ή συλλήψεως των προστατευομένων ειδών, που προβλέπεται στο άρθρο 5, στοιχείο α', δεν μπορεί να επιτραπεί παρά μόνον αν δεν υπάρχει άλλη ικανοποιητική λύση.

18 Η εκτροφή, όμως, και η αναπαραγωγή των προστατευομένων ειδών σε αιχμαλωσία μπορούν να αποτελέσουν μια τέτοια λύση, εφόσον παρίστανται δυνατές (βλ. απόφαση της 8ης Ιουλίου 1987 στην υπόθεση 247/85, Επιτροπή κατά Βελγίου, Συλλογή 1987, σ. 3029, σκέψη 41).

19 Συναφώς, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι, όπως προκύπτει από τη δικογραφία, η εκτροφή και η αναπαραγωγή σε αιχμαλωσία των ειδών τα οποία αφορά η διαφορά της κύριας δίκης είναι όχι μόνο εφικτές από επιστημονικής και τεχνικής απόψεως, αλλά έχουν επίσης τεθεί σε εφαρμογή επιτυχώς από ορισμένους εκτροφείς στη Βαλωνία και, σε μεγαλύτερη κλίμακα, από εκτροφείς που αναπτύσσουν τη δραστηριότητά τους στη Φλάνδρα.

20 Υπ' αυτές τις συνθήκες, η εκτροφή και η αναπαραγωγή σε αιχμαλωσία δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μια "άλλη ικανοποιητική λύση" παρά μόνον αν αποδεικνυόταν ότι, αν δεν πραγματοποιούνταν απολήψεις από τη φύση, δεν θα μπορούσαν να ευκοδιμήσουν.

21 Επομένως, το γεγονός ότι η εκτροφή και η αναπαραγωγή των εν λόγω ειδών σε αιχμαλωσία δεν είναι ακόμη εφικτές σε μεγάλη κλίμακα λόγω των εγκαταστάσεων και των παγιωμένων συνηθειών των ερασιτεχνών * οι οποίες έχουν εξάλλου ευνοηθεί από μια εθνική ρύθμιση η οποία παρεκκλίνει από το γενικό καθεστώς της οδηγίας * δεν είναι ικανό, αφεαυτού, να θέσει υπό αμφισβήτηση τον ικανοποιητικό χαρακτήρα της εναλλακτικής λύσεως προς την απόληψη από τη φύση.

22 Ενόψει των προεκτεθέντων, στο πρώτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι η οδηγία, ιδίως δε το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', αυτής, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να επιτρέψει, κατά φθίνουσα πρόοδο και για ορισμένο χρονικό διάστημα, τη σύλληψη ορισμένων προστατευομένων ειδών, προκειμένου να παράσχει στους ερασιτέχνες τη δυνατότητα να εφοδιάσουν τα πτηνοτροφεία τους, όταν η εκτροφή και η αναπαραγωγή των ειδών αυτών σε αιχμαλωσία είναι μεν δυνατές, δεν είναι όμως ακόμη πραγματοποιήσιμες σε μεγάλη κλίμακα λόγω του ότι πολλοί ερασιτέχνες θα αναγκάζονταν να επιφέρουν μεταβολές στις εγκαταστάσεις τους και στις συνήθειές τους.

Επί του δευτέρου ερωτήματος

23 Με το δεύτερο ερώτημα, το εθνικό δικαστήριο ερωτά αν και, σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως, κατά πόσον η οδηγία, και ειδικότερα το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', αυτής, αφήνει τις εθνικές αρχές να επιτρέπουν τη σύλληψη προστατευομένων ειδών με σκοπό την πρόληψη, στα ερασιτεχνικά πτηνοτροφεία, των μειονεκτημάτων της αιμομιξίας που θα προέκυπταν από τη συρροή ενδογαμικών διασταυρώσεων.

24 Επιβάλλεται κατ' αρχάς η παρατήρηση ότι αν, όπως διαπιστώθηκε στη σκέψη 16 της παρούσας αποφάσεως, η σύλληψη προστατευομένων ειδών, στο μέτρο που σκοπεί να παράσχει στους ερασιτέχνες τη δυνατότητα να εφοδιάσουν τα πτηνοτροφεία τους, μπορεί να αποτελεί ορθολογική εκμετάλλευση υπό την έννοια του άρθρου 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', της οδηγίας, δεν μπορεί να ισχύει κάτι διαφορετικό στην περίπτωση της συλλήψεως προστατευομένων ειδών με σκοπό την πρόληψη των μειονεκτημάτων της αιμομιξίας στα ερασιτεχνικά πτηνοτροφεία.

25 Ακολούθως, επιβάλλεται να υπομνηστεί ότι, όπως προαναφέρθηκε στη σκέψη 17 της παρούσας αποφάσεως, παρέκκλιση από το άρθρο 5, στοιχείο α', της οδηγίας μπορεί να επιτραπεί μόνον αν δεν υπάρχει άλλη ικανοποιητική λύση. Ειδικότερα, η προϋπόθεση αυτή δεν θα πληρούνταν στην περίπτωση που τα μειονεκτήματα της αιμομιξίας θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με τη συνεργασία και τις ανταλλαγές πτηνών μεταξύ των πτηνοτροφείων.

26 Τέλος, όσον αφορά το κατά πόσον μπορεί να επιτραπεί η σύλληψη προστατευομένων ειδών, στις αρμόδιες αρχές του οικείου κράτους μέλους εναπόκειται να καθορίσουν τον αριθμό των αγρίων πτηνών που μπορούν να συλληφθούν, ο οποίος δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το αντικειμενικά αναγκαίο όριο, προκειμένου να διασφαλιστεί μια επαρκής γενετική ποικιλία των ειδών που εκτρέφονται σε αιχμαλωσία, υπό την επιφύλαξη, εν πάση περιπτώσει, της τηρήσεως του ανωτάτου ορίου του "[μικρού αριθμού]" που αναφέρεται στο άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', της οδηγίας.

27 Συνεπώς, στο δεύτερο ερώτημα πρέπει να δοθεί απάντηση ότι η οδηγία, και ειδικότερα το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', αυτής, αφήνει τις εθνικές αρχές να επιτρέπουν τη σύλληψη προστατευομένων ειδών, με σκοπό την πρόληψη, στα ερασιτεχνικά πτηνοτροφεία, των μειονεκτημάτων της αιμομιξίας που θα προέκυπταν από τη συρροή ενδογαμικών διασταυρώσεων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει άλλη ικανοποιητική λύση, εξυπακουομένου ότι ο αριθμός των πτηνών που μπορούν να συλληφθούν πρέπει να καθορίζεται κατά τρόπο που να μην υπερβαίνει το αντικειμενικά αναγκαίο όριο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα μειονεκτήματα αυτά, υπό την επιφύλαξη, εν πάση περιπτώσει, της τηρήσεως του ανωτάτου ορίου του "[μικρού αριθμού]" που αναφέρεται στη διάταξη αυτή.

Επί των δικαστικών εξόδων

28 Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν η Βελγική Κυβέρνηση και η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, που κατέθεσαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τρίτο τμήμα),

κρίνοντας επί των ερωτημάτων που του υπέβαλε με απόφαση της 10ης Νοεμβρίου 1995 το Conseil d' Etat του Βελγίου, αποφαίνεται:

1) Η οδηγία 79/409/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 2ας Απριλίου 1979, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών, και ειδικότερα το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', αυτής πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να επιτρέψει, κατά φθίνουσα πρόοδο και για ορισμένο χρονικό διάστημα, τη σύλληψη ορισμένων προστατευομένων ειδών, προκειμένου να παράσχει στους ερασιτέχνες τη δυνατότητα να εφοδιάσουν τα πτηνοτροφεία τους, όταν η εκτροφή και η αναπαραγωγή των ειδών αυτών σε αιχμαλωσία είναι μεν δυνατές, δεν είναι όμως ακόμη πραγματοποιήσιμες σε μεγάλη κλίμακα λόγω του ότι πολλοί ερασιτέχνες θα αναγκάζονταν να επιφέρουν μεταβολές στις εγκαταστάσεις τους και στις συνήθειές τους.

2) Η οδηγία 79/409 και, ειδικότερα το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ', αφήνει τις εθνικές αρχές να επιτρέπουν τη σύλληψη προστατευομένων ειδών, με σκοπό την πρόληψη, στα ερασιτεχνικά πτηνοτροφεία, των μειονεκτημάτων της αιμομιξίας που θα προέκυπταν από τη συρροή ενδογαμικών διασταυρώσεων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει άλλη ικανοποιητική λύση, εξυπακουομένου ότι ο αριθμός των πτηνών που μπορούν να συλληφθούν πρέπει να καθορίζεται κατά τρόπο που να μην υπερβαίνει το αντικειμενικά αναγκαίο όριο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα μειονεκτήματα αυτά, υπό την επιφύλαξη, εν πάση περιπτώσει, της τηρήσεως του ανωτάτου ορίου του "[μικρού αριθμού]" που αναφέρεται στη διάταξη αυτή.