61994J0227

++++

Κοινωνική ασφάλιση των διακινουμένων εργαζομένων * Ασφάλιση αναπηρίας * Υπολογισμός των παροχών * Ιδιαίτερες προϋποθέσεις εφαρμογής της ολλανδικής νομοθεσίας περί ασφαλίσεως κατά ανικανότητας προς εργασία * Περίοδος μισθωτής εργασίας ή εξομοιουμένη περίοδος * Έννοια * Επάγγελμα του εκπαιδευτικού ασκούμενο βάσει συμβάσεως εργασίας συναφθείσας με ιδιωτικό σχολικό ίδρυμα * Υπαγωγή * Υπαγωγή κατά την περίοδο ασκήσεως του επαγγέλματος αυτού σε ειδικό ασφαλιστικό σύστημα που αποκλείεται του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού (ΕΟΚ) 1408/71 * Δεν ασκεί επιρροή

(Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 51 κανονισμός 1408/71 του Συμβουλίου, άρθρο 46 PAR 2 και παράρτημα V, σημ. 4, στοιχ. α')

Το τμήμα που αφορά τις Κάτω Χώρες, σημείο 4, στοιχείο α', του παραρτήματος V του κανονισμού 1408/71, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς και τις οικογένειές τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, όπως ίσχυε την 1η Φεβρουαρίου 1982, έχει την έννοια ότι οι περίοδοι μισθωτής εργασίας περιλαμβάνουν τις περιόδους κατά τις οποίες ένα πρόσωπο άσκησε το επάγγελμα του εκπαιδευτικού βάσει συμβάσεως εργασίας συναφθείσας με ιδιωτικό σχολικό ίδρυμα, ακόμη και αν το πρόσωπο αυτό ήταν κατά την περίοδο αυτή ασφαλισμένο βάσει ειδικού συστήματος που ίσχυε για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους προς αυτούς εξομοιουμένους και που αποκλειόταν από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού. Συγκεκριμένα, αν δεν εθεωρείτο ως περίοδος ασφαλίσεως υπό την έννοια του παραρτήματος V του κανονισμού η περίοδος μισθωτής εργασίας υποκειμένης κατά τα ανωτέρω σε αυτό το ειδικό ασφαλιστικό σύστημα, το πρόσωπο που έχει συμπληρώσει την περίοδο αυτή θα υφίστατο ένα μειονέκτημα αντίθετο προς το άρθρο 51 της Συνθήκης, ενώ το να ληφθεί υπόψη η περίοδος αυτή δεν συνεπάγεται σώρευση διαφορετικών δικαιωμάτων.

Στην υπόθεση C-227/94,

που έχει ως αντικείμενο αίτηση του Arrondissementsrechtbank te Amsterdam προς το Δικαστήριο, κατ' εφαρμογήν του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΚ, με την οποία ζητείται, στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ

E. Olivieri-Coenen

και

Bestuur van de Nieuwe Algemene Bedrijfsvereniging,

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως προς την ερμηνεία του τμήματος που αφορά τις Κάτω Χώρες, σημείο 4, στοιχείο α', του παραρτήματος V του κανονισμού (ΕΟΚ) 1408/71 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1971, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς και τις οικογένειές τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας (ΕΕ ειδ. έκδ. 05/001, σ. 73),

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πρώτο τμήμα),

συγκείμενο από τους D. A. O. Edward (εισηγητή), πρόεδρο τμήματος, P. Jann και L. Sevon, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: C. O. Lenz

γραμματέας: H. A. Ruehl, κύριος υπάλληλος διοικήσεως,

λαμβάνοντας υπόψη τις γραπτές παρατηρήσεις που κατέθεσαν:

* η Olivieri-Coenen, εκπροσωπούμενη από τον H. Schoordijk, δικηγόρο Venlo,

* ο Bestuur van de Nieuwe Algemene Bedrijfsvereniging, εκπροσωπούμενος από τον C. R. J. A. M. Brent, προϊστάμενο του τμήματος διοικήσεως και νομικών υποθέσεων της ενώσεως "Gemeenschappelijke Administratiekantoor",

* η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον B. J. Drijber και την Μ. Πατακιά, μέλη της Νομικής Υπηρεσίας,

έχοντας υπόψη την έκθεση ακροατηρίου,

αφού άκουσε τις προφορικές παρατηρήσεις του Bestuur van de Nieuwe Algemene Bedrijfsvereniging, εκπροσωπούμενου από τη M. A. Broekhuis, νομικό συνεργάτη του τμήματος διοικήσεως και νομικών υποθέσεων της ενώσεως "Gemeenschappelijke Administratiekantoor", και της Επιτροπής κατά τη συνεδρίαση της 6ης Ιουλίου 1995,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 13ης Ιουλίου 1995,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με διάταξη της 1ης Αυγούστου 1994, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 3 Αυγούστου 1994, το Arrondissementsrechtbank te Amsterdam υπέβαλε, κατ' εφαρμογήν του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΚ, ένα προδικαστικό ερώτημα ως προς την ερμηνεία του τμήματος που αφορά τις Κάτω Χώρες, σημείο 4, στοιχείο α', του παραρτήματος V του κανονισμού (ΕΟΚ) 1408/71 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1971, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς και τις οικογένειές τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας (ΕΕ ειδ. έκδ. 05/001, σ. 73, στο εξής: κανονισμός).

2 Το ερώτημα αυτό ανέκυψε στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ του Nieuwe Bedrijfsvereniging και της Olivieri-Coenen ως προς τον υπολογισμό ενός επιδόματος ανικανότητας προς εργασία.

3 Δυνάμει του άρθρου του 4, παράγραφος 4, ο κανονισμός δεν έχει εφαρμογή στα "ειδικά συστήματα των δημοσίων υπαλλήλων ή των προς αυτούς εξομοιουμένων".

4 Το αφορών τις Κάτω Χώρες τμήμα Θ του παραρτήματος V του κανονισμού, όπως τροποποιήθηκε με την πράξη περί της προσχωρήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας και των προσαρμογών των συνθηκών (Ν. 945/79, ΦΕΚ, τεύχος Α', φύλλο 170 της 27ης Ιουλίου 1979) (στο εξής: τμήμα που αφορά τις Κάτω Χώρες), ορίζει στο σημείο 4, στοιχείο α':

"Για την εφαρμογή του άρθρου 46, παράγραφος 2, του κανονισμού [διατάξεων οι οποίες αφορούν την εκκαθάριση των παροχών που αντιστοιχούν στη διάρκεια των περιόδων ασφαλίσεως σε συστήματα δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών], θεωρούνται, επίσης ως περίοδοι ασφαλίσεως που συνεπληρώθησαν δυνάμει της ολλανδικής νομοθεσίας περί της ασφαλίσεως κατά της ανικανότητας προς εργασία, οι περίοδοι μισθωτής εργασίας και οι εξομοιούμενες περίοδοι που συνεπληρώθησαν στις Κάτω Χώρες προ της 1ης Ιουλίου 1967."

5 Στις Κάτω Χώρες, ο Wet op de arbeidsongeschiktheid (νόμος περί ασφαλίσεως της ανικανότητας προς εργασία, στο εξής: WAO), ο οποίος διέπει το δικαίωμα επιδόματος αναπηρίας, δεν έχει εφαρμογή επί των δημοσίων υπαλλήλων και των προς αυτούς εξομοιουμένων. Τα πρόσωπα αυτά εμπίπτουν, όσον αφορά την ασφάλιση της αναπηρίας, στον Pensioenwet (νόμο περί συντάξεων) του 1922, ο οποίος αντικαταστάθηκε το 1965 από τον Algemene Burgelijke Pensioenwet (νόμο περί των πολιτικών συντάξεων των δημοσίων υπαλλήλων, στο εξής: ABPW). Το προβλεπόμενο από τον νόμο αυτόν μεταβατικό καθεστώς διατήρησε επί πέντε έτη, δηλαδή μέχρι την 1η Ιανουαρίου 1971, το προβλεπόμενο από τον Pensioenwet δικαίωμα ετεροχρονισμένης συντάξεως αναπηρίας, με αποτέλεσμα ότι τα πρόσωπα που μετά την 1η Ιανουαρίου 1971 έχουν περιέλθει σε ανικανότητα να συνεχίσουν την εργασία τους ως δημόσιοι υπάλληλοι δεν μπορούν να προβάλουν δικαίωμα ετεροχρονισμένης συντάξεως αναπηρίας.

6 Η Olivieri-Coenen, η οποία γεννήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 1927 και κατοικούσε στις Κάτω Χώρες μέχρι το 1959, δίδαξε σε ιδιωτικό σχολείο της χώρας αυτής από την 1η Σεπτεμβρίου 1946 μέχρι τις 29 Ιανουαρίου 1959 βάσει συμβάσεως εργασίας διεπομένης από το αστικό δίκαιο.

7 Μεταξύ 1ης Σεπτεμβρίου 1947 και 29ης Ιανουαρίου 1959, η Olivieri-Coenen ήταν ασφαλισμένη βάσει του ειδικού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως που είχε θεσπίσει ο Pensioenwet για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους προς αυτούς εξομοιουμένους.

8 Μετά τον γάμο της με Ιταλό υπήκοο, απέκτησε την ιταλική ιθαγένεια και το 1959 εγκαταστάθηκε στην Ιταλία όπου εργάστηκε με τον σύζυγό της σε ξενοδοχείο τους. Η Olivieri-Coenen ήταν ασφαλισμένη στην Ιταλία από τον Μάρτιο του 1960 μέχρι τον Ιούλιο του 1981.

9 Στις 26 Φεβρουαρίου 1979 σταμάτησε την επαγγελματική της δραστηριότητα για λόγους υγείας. Ο αρμόδιος ιταλικός φορέας τής χορήγησε σύνταξη αναπηρίας από την 1η Φεβρουαρίου 1982. Η Olivieri-Coenen ζήτησε επίσης να τύχει ολλανδικού επιδόματος ανικανότητας προς εργασία υπολογιζομένου, κατά το άρθρο 46, παράγραφος 2, του κανονισμού, αναλόγως της περιόδου ασφαλίσεώς της στις Κάτω Χώρες.

10 Στις 13 Μαρτίου 1991 ο Nieuwe Bedrijfsvereniging, αρμόδιος ολλανδικός ασφαλιστικός φορέας, πληροφόρησε την Olivieri-Coenen ότι, κατ' εφαρμογήν του WAO, της είχε χορηγήσει από την 1η Φεβρουαρίου 1982 επίδομα ανικανότητας προς εργασία υπολογισθέν αναλόγως μιας περιόδου ασφαλίσεως στις Κάτω Χώρες ανερχομένης μόνο σε ένα έτος, δηλαδή καλύπτουσας το διάστημα μεταξύ Σεπτεμβρίου 1946 και Σεπτεμβρίου 1947, δεδομένου ότι έκτοτε η Olivieri-Coenen υπήχθη στον Pensioenwet, ο οποίος είχε εφαρμογή επί των δημοσίων υπαλλήλων και των προς αυτούς εξομοιουμένων. Εξάλλου, έχοντας περιέλθει σε ανικανότητα προς εργασία μετά την 1η Ιανουαρίου 1971, η Olivieri-Coenen δεν μπορούσε να επικαλεστεί το προβλεπόμενο από τον ABPW μεταβατικό καθεστώς.

11 Η Olivieri-Coenen άσκησε προσφυγή κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του Arrondissementsrechtbank te Amsterdam, ισχυριζόμενη ότι είχε εργαστεί ως μισθωτός στις Κάτω Χώρες επί ένδεκα έτη.

12 Διερωτώμενο αν, για την εφαρμογή του άρθρου 46, παράγραφος 2, του κανονισμού, πρέπει να θεωρηθούν ως περίοδοι μισθωτής εργασίας οι περίοδοι κατά τις οποίες η ενδιαφερόμενη άσκησε το επάγγελμα του εκπαιδευτικού βάσει συμβάσεως εργασίας συναφθείσας με ιδιωτικό σχολικό ίδρυμα, ενώ η ενδιαφερόμενη ήταν κατά την περίοδο αυτή ασφαλισμένη στο ειδικό ασφαλιστικό σύστημα το οποίο ίσχυε για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους προς αυτούς εξομοιουμένους, το Arrondissementsrechtbank te Amsterdam αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

"Έχει το τμήμα [που αφορά τις Κάτω Χώρες], σημείο 4, στοιχείο α', του παραρτήματος V του κανονισμού 1408/71, όπως ίσχυε την 1η Φεβρουαρίου 1982, την έννοια ότι στις κατά τη διάταξη αυτή περιόδους μισθωτής εργασίας περιλαμβάνονται και οι περίοδοι κατά τις οποίες ένα πρόσωπο άσκησε το επάγγελμα του εκπαιδευτικού βάσει συμβάσεως εργασίας που είχε συνάψει με ιδιωτικό σχολικό ίδρυμα, ακόμη και αν το πρόσωπο αυτό ήταν κατά την περίοδο αυτή ασφαλισμένο βάσει ειδικού συστήματος που ίσχυε για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους προς αυτούς εξομοιουμένους;"

13 Πρέπει ευθύς εξαρχής να θεωρηθεί ότι οι περίοδοι κατά τις οποίες ένα πρόσωπο ασκεί το επάγγελμα του εκπαιδευτικού βάσει συμβάσεως εργασίας συναφθείσας με σχολικό ίδρυμα αποτελούν περιόδους μισθωτής εργασίας.

14 Στη συνέχεια πρέπει να τονιστεί ότι, καίτοι τα ειδικά ασφαλιστικά συστήματα τα οποία ισχύουν για τους δημοσίους υπαλλήλους ή τους προς αυτούς εξομοιουμένους αποκλείονται του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού, από τις ίδιες τις διατάξεις του παραρτήματος V του κανονισμού, τμήμα που αφορά τις Κάτω Χώρες, σημείο 4, στοιχείο α', προκύπτει σαφώς ότι κάθε περίοδος μισθωτής εργασίας πρέπει αδιακρίτως να θεωρείται ως περίοδος ασφαλίσεως για την εφαρμογή του άρθρου 46, παράγραφος 2.

15 Εν προκειμένω, το γεγονός ότι ένα πρόσωπο υπαγόταν κατά τη διάρκεια ορισμένης περιόδου απασχολήσεως σε ειδικό ασφαλιστικό σύστημα που ίσχυε για τους δημοσίους υπαλλήλους ή τους προς αυτούς εξομοιουμένους δεν σημαίνει ότι η εν λόγω περίοδος δεν αποτελεί περίοδο μισθωτής εργασίας ή εξομοιουμένη περίοδο υπό την έννοια του παραρτήματος V του κανονισμού, τμήμα που αφορά τις Κάτω Χώρες, σημείο 4, στοιχείο α'.

16 Συγκεκριμένα, στην απόφαση της 20ής Σεπτεμβρίου 1994, C-12/93, Drake (Συλλογή 1994, σ. Ι-4337, σκέψη 20), το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι οι διατάξεις του κανονισμού δεν υπερτερούν των διατάξεων του παραρτήματος VI (πρώην παραρτήματος V), καθόσον όλες αυτές οι διατάξεις έχουν θεσπιστεί κατ' εφαρμογήν του άρθρου 51 της Συνθήκης και πρέπει να ερμηνεύονται από κοινού και με γνώμονα τον στόχο του άρθρου αυτού, ο οποίος συνίσταται στη συμβολή στην ελεύθερη κυκλοφορία των διακινουμένων εργαζομένων, αρχή η οποία αποτελεί ένα από τα θεμέλια της Κοινότητας.

17 Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι, αν δεν εθεωρείτο ως περίοδος ασφαλίσεως υπό την έννοια του παραρτήματος V του κανονισμού (τμήμα που αφορά τις Κάτω Χώρες, σημείο 4, στοιχείο α') η περίοδος μισθωτής εργασίας υποκειμένης στο ειδικό ασφαλιστικό σύστημα των δημοσίων υπαλλήλων ή των προς αυτούς εξομοιουμένων, το πρόσωπο που έχει συμπληρώσει την περίοδο αυτή θα υφίστατο, ως εκ τούτου, ένα μειονέκτημα αντίθετο προς το άρθρο 51 της Συνθήκης, ενώ το να ληφθεί υπόψη η περίοδος αυτή δεν συνεπάγεται σώρευση διαφορετικών δικαιωμάτων.

18 Επομένως, το τμήμα που αφορά τις Κάτω Χώρες, σημείο 4, στοιχείο α', του παραρτήματος V του κανονισμού, όπως ίσχυε την 1η Φεβρουαρίου 1982, έχει την έννοια ότι οι περίοδοι μισθωτής εργασίας περιλαμβάνουν τις περιόδους κατά τις οποίες ένα πρόσωπο άσκησε το επάγγελμα του εκπαιδευτικού βάσει συμβάσεως εργασίας συναφθείσας με ιδιωτικό σχολικό ίδρυμα, ακόμη και αν το πρόσωπο αυτό ήταν κατά την περίοδο αυτή ασφαλισμένο βάσει ειδικού συστήματος που ίσχυε για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους προς αυτούς εξομοιουμένους.

Επί των δικαστικών εξόδων

19 Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η οποία υπέβαλε παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πρώτο τμήμα),

κρίνοντας επί του ερωτήματος που του υπέβαλε με διάταξη της 1ης Αυγούστου 1994 το Arrondissementsrechtbank te Amsterdam, αποφαίνεται:

Το τμήμα που αφορά τις Κάτω Χώρες, σημείο 4, στοιχείο α', του παραρτήματος V του κανονισμού (ΕΟΚ) 1408/71 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1971, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς και τις οικογένειές τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, όπως ίσχυε την 1η Φεβρουαρίου 1982, έχει την έννοια ότι οι περίοδοι μισθωτής εργασίας περιλαμβάνουν τις περιόδους κατά τις οποίες ένα πρόσωπο άσκησε το επάγγελμα του εκπαιδευτικού βάσει συμβάσεως εργασίας συναφθείσας με ιδιωτικό σχολικό ίδρυμα, ακόμη και αν το πρόσωπο αυτό ήταν κατά την περίοδο αυτή ασφαλισμένο βάσει ειδικού συστήματος που ίσχυε για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους προς αυτούς εξομοιουμένους.