61993J0146

++++

Κοινωνική ασφάλιση των διακινουμένων εργαζομένων * Ασφάλιση γήρατος και θανάτου * Υπολογισμός των παροχών * Εργαζόμενος που δεν συγκεντρώνει ταυτόχρονα τις προϋποθέσεις που προβλέπουν για την καταβολή των παροχών όλες οι νομοθεσίες στις οποίες έχει υπαχθεί * Οι περίοδοι ασφαλίσεως που έχουν διανυθεί υπό τη νομοθεσία ενός κράτους μέλους λαμβάνονται υπόψη από την εθνική νομοθεσία άλλου κράτους μέλους, της οποίας πληρούνται οι προϋποθέσεις, μόνο για την κτήση του δικαιώματος επί της συντάξεως και για τον καθορισμό του ποσοστού της - Επιτρέπεται * Δυσμενής διάκριση λόγω ιθαγένειας * Δεν υφίσταται

(Κανονισμός 1408/71 του Συμβουλίου, άρθρο 3 PAR 1 και άρθρο 49)

Το άρθρο 3, παράγραφος 1, και το άρθρο 49 του κανονισμού 1408/71 πρέπει να ερμηνεύονται υπό την έννοια ότι, όταν το δικαίωμα επί συντάξεως γήρατος, στο πλαίσιο του κατά νόμο βασικού συστήματος κράτους μέλους, παρέχεται στους εργαζομένους κάτω των 65 ετών από το 60ό έτος της ηλικίας τους, επιτρέπεται, εφόσον οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν διανύσει περιόδους απασχολήσεως σ' αυτό το κράτος και σε άλλο κράτος μέλος, όπου το δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως δεν γεννάται πριν από την ηλικία των 65 ετών, να λαμβάνονται υπόψη οι περίοδοι που έχουν διανυθεί στο τελευταίο αυτό κράτος αποκλειστικώς και μόνο για τον προδιορισμό του ύψους της συντάξεως που μπορεί να καταβληθεί αμέσως από τον ασφαλιστικό φορέα του πρώτου κράτους.

Δεδομένου ότι, πρώτον, ο ενδιαφερόμενος δεν πληρούσε, όταν υπέβαλε αίτηση εκκαθαρίσεως της συντάξεώς του, τις προϋποθέσεις που θέτουν όλες οι νομοθεσίες υπό τις οποίες έχει διανύσει περιόδους ασφαλίσεως, το άρθρο 49 του κανονισμού δεν επιτρέπει να λαμβάνονται υπόψη, για τον υπολογισμό του ύψους της συντάξεως κατά την εθνική νομοθεσία της οποίας πληρούνται οι προϋποθέσεις, οι περίοδοι που έχουν διανυθεί υπό τη νομοθεσία άλλου κράτους μέλους το άρθρο αυτό δεν απαγορεύει πάντως να λαμβάνονται υπόψη, κατά τη νομοθεσία του κράτους μέλους του οποίου πληρούνται οι προϋποθέσεις, οι περίοδοι ασφαλίσεως που έχουν διανυθεί υπό τη νομοθεσία άλλου κράτους μέλους για την κτήση του δικαιώματος επί της συντάξεως γήρατος και για τον καθορισμό του ποσοστού της εν λόγω συντάξεως.

Δεύτερον, η ρύθμιση αυτή δεν συνιστά άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω ιθαγένειας. Η ρύθμιση αυτή ισχύει αδιακρίτως και δεν αποδείχθηκε ότι πλήττει, μεταξύ των εργαζομένων που έχουν διανύσει περιόδους ασφαλίσεως εντός του κράτους αυτού και εντός άλλου κράτους μέλους, περισσότερο τους υπηκόους άλλων κρατών μελών απ' ό,τι τους υπηκόους του εν λόγω κράτους. Το γεγονός ότι οι εθνικοί ασφαλιστικοί φορείς δεν λαμβάνουν υπόψη, για τον υπολογισμό του ύψους της συντάξεως που θα καταβάλουν, τις περιόδους ασφαλίσεως που έχουν διανυθεί σε άλλο κράτος μέλος είναι συμφυές προς το σύστημα του κανονισμού 1408/71, ο οποίος επιτρέπει τη συνύπαρξη διαφορετικών συστημάτων, στο πλαίσιο των οποίων γεννώνται διαφορετικές απαιτήσεις έναντι των διαφόρων φορέων έναντι των οποίων ο δικαιούχος έχει άμεσα δικαιώματα.

Στην υπόθεση C-146/93,

που έχει ως αντικείμενο αίτηση του γαλλικού Cour de cassation, chambre sociale, προς το Δικαστήριο, κατ' εφαρμογήν του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, με την οποία ζητείται, στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ

Hugh Mc Lachlan

και

Caisse nationale d' assurance vieillesse des travailleurs salaries (CNAVTS),

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως προς την ερμηνεία των άρθρων 3, παράγραφος 1, και 49 του κανονισμού (ΕΟΚ) 1408/71 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1971, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, όπως τροποποιήθηκε και ενημερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΟΚ) 2001/83 του Συμβουλίου, της 2ας Ιουνίου 1983 (ΕΕ L 230, σ. 6),

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πρώτο τμήμα),

συγκείμενο από τους D. A. O. Edward, πρόεδρο τμήματος, R. Joliet και G. C. Rodriguez Iglesias (εισηγητή), δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: C. O. Lenz

γραμματέας: R. Grass

λαμβάνοντας υπόψη τις γραπτές παρατηρήσεις που κατέθεσαν:

* ο McLachlan, εκπροσωπούμενος από τους Waquet, Farge και Hazan, δικηγόρους στο Conseil d' Etat και στο Cour de cassation της Γαλλίας, που έχουν ιδρύσει αστική εταιρία δικηγόρων,

* η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από την Ε. Belliard, αναπληρώτρια διευθύντρια της Διευθύνσεως Νομικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, και τον C. Chavance, Γραμματέα Εξωτερικών Υποθέσεων του ίδιου Υπουργείου,

* η Γερμανική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον E. Roeder, Ministerialrat στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας, και τον C.-D. Quassowski, Regierungsdirektor του ίδιου Υπουργείου,

* η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από την Μ. Πατακιά, μέλος της Νομικής Υπηρεσίας,

έχοντας υπόψη την έκθεση του εισηγητή δικαστή,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 24ης Μαρτίου 1994,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με απόφαση της 25ης Μαρτίου 1993, που περιήλθε στο Δικαστήριο στις 9 Απριλίου 1993, το γαλλικό Cour de cassation, chambre sociale, υπέβαλε, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, προδικαστικό ερώτημα ως προς την ερμηνεία των άρθρων 3, παράγραφος 1, και 49 του κανονισμού (ΕΟΚ) 1408/71 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1971, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, όπως τροποποιήθηκε και ενημερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΟΚ) 2001/83 του Συμβουλίου, της 2ας Ιουνίου 1983 (ΕΕ L 230, σ. 6).

2 Το ερώτημα αυτό ανέκυψε κατά την εκδίκαση διαφοράς μεταξύ του McLachlan και του Caisse nationale d' assurance vieillesse des travailleurs salaries de la region d' Ile-de-France (στο εξής: CNAVTS), σχετικά με το δικαίωμα του ΜcLachlan επί συντάξεως γήρατος.

3 Ο ΜcLachlan, ο οποίος έχει τη βρετανική και τη γαλλική ιθαγένεια, γεννήθηκε στις 6 Απριλίου 1924 στο Λονδίνο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπηρέτησε στο βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό από το 1942 μέχρι το 1946, σπούδασε από το 1946 μέχρι το 1948 και στη συνέχεια εργάστηκε ως μισθωτός από το 1948 μέχρι το 1955. Ο ΜcLachlan εργάστηκε κατόπιν στη Γαλλία, επίσης ως μισθωτός, από το 1956 μέχρι το 1985, οπότε απολύθηκε για οικονομικούς λόγους αναγόμενους στην επιχείρηση.

4 Ο ΜcLachlan έχει συνεπώς συμπληρώσει 53 τρίμηνα ασφαλίσεως γήρατος στο Ηνωμένο Βασίλειο και 120 τρίμηνα στη Γαλλία.

5 Ο ΜcLachlan δεν έλαβε σύνταξη γήρατος στο Ηνωμένο Βασίλειο πριν συμπληρώσει την ηλικία των 65 ετών, δηλαδή τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδοτήσεως.

6 Το άρθρο R. 351-6 του γαλλικού Kώδικα Kοινωνικής Aσφαλίσεως ορίζει τα εξής:

"Η ανώτατη διάρκεια ασφαλίσεως στο πλαίσιο του γενικού συστήματος ασφαλίσεως, η οποία λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συντάξεως γήρατος, είναι 150 τρίμηνα.

Αν ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει λιγότερα από 150 τρίμηνα στο πλαίσιο του συστήματος αυτού, η σύνταξη ισούται με τόσα εκατοστά πεντηκοστά της συντάξεως που υπολογίζεται σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο του άρθρου L. 351-1, όσα είναι τα τρίμηνα ασφαλίσεως που έχει συμπληρώσει."

7 Το άρθρο L. 351-1 του ίδιου κώδικα ορίζει τα εξής:

"Η ασφάλιση κατά του γήρατος εγγυάται τη χορήγηση συντάξεως στον ασφαλισμένο που ζητεί την εκκαθάρισή της μετά από ορισμένη ηλικία.

Το ποσό της συντάξεως προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό του ετήσιου βασικού μισθού με ένα ποσοστό που βαίνει αυξανόμενο μέχρι ένα ανώτατο όριο, το λεγόμενο 'ανώτατο ποσοστό' , και που αποτελεί συνάρτηση αφενός της διάρκειας της ασφαλίσεως, μέχρι ορισμένο όριο, η οποία έχει διανυθεί είτε στο πλαίσιο του γενικού συστήματος ασφαλίσεως είτε στο πλαίσιο ενός ή πλειόνων άλλων συστημάτων υποχρεωτικής ασφαλίσεως, και αφετέρου των περιόδων που έχουν αναγνωριστεί ως ισοδύναμες, ή της ηλικίας κατά την οποία ζητείται η εκκαθάριση αυτή.

Αν η διάρκεια της ασφαλίσεως του ασφαλισμένου στο πλαίσιο του γενικού συστήματος είναι μικρότερη από το όριο που αναφέρεται στο δεύτερο εδάφιο, η σύνταξη που καταβάλλεται από το γενικό αυτό σύστημα υπολογίζεται καταρχάς βάσει της διάρκειας αυτής και στη συνέχεια μειώνεται ανάλογα με την πραγματική διάρκεια της ασφαλίσεως.

(...)"

8 Κατά το άρθρο 3 του διατάγματος 82-991, της 24ης Νοεμβρίου 1982, το οποίο έχει ενσωματωθεί στον γαλλικό Κώδικα Εργασίας ως άρθρο L. 351-19, οι παροχές ανεργίας δεν χορηγούνται σε όσους έχουν συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας τους και έχουν διανύσει περισσότερα από 150 τρίμηνα που να έχουν αναγνωριστεί ως τρίμηνα ασφαλίσεως γήρατος.

9 Κατά τον υπολογισμό των 150 τριμήνων που μπορούν να αναγνωριστούν, η γαλλική νομοθεσία λαμβάνει υπόψη τα τρίμηνα που έχουν διανυθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.

10 Ο McLachlan, ο οποίος απολύθηκε σε ηλικία 61 ετών, οπότε είχε ήδη συμπληρώσει περισσότερα από 150 τρίμηνα ασφαλίσεως γήρατος στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Γαλλία, δεν έλαβε παροχές ανεργίας, αλλά το CNAVTS του χορήγησε σύνταξη γήρατος βάσει του ανωτάτου ποσοστού.

11 Για την εκκαθάριση όμως της συντάξεως αυτής ελήφθησαν υπόψη μόνο οι περίοδοι ασφαλίσεως που είχαν διανυθεί στη Γαλλία, δηλαδή τα 120 τρίμηνα.

12 Ο αναιρεσείων βάλλει κατ' αυτής της μεθόδου υπολογισμού. Ο αναιρεσείων ισχυρίζεται ότι η επίμαχη γαλλική νομοθεσία αντιβαίνει προς τις διατάξεις του κοινοτικού δικαίου που ισχύουν για τους διακινουμένους εργαζομένους, καθόσον λαμβάνει υπόψη την περίοδο ασφαλίσεως που έχει διανυθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, προκειμένου να μην του παρασχεθεί το δικαίωμα επί των παροχών ανεργίας, αλλ' όχι προκειμένου να υπολογιστεί το ύψος της συντάξεως γήρατος. Δεδομένου ότι, αν δεν είχε εργαστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και δεν μπορούσε να αποδείξει παρά μόνο τη συμπλήρωση 120 τριμήνων στη Γαλλία, θα δικαιούνταν τις παροχές ανεργίας, ενώ, αν οι ασφαλιστικές αυτές περίοδοι είχαν διανυθεί εξ ολοκλήρου στη Γαλλία, θα δικαιούνταν σύνταξη γήρατος όχι μόνο βάσει του ανωτάτου ποσοστού, αλλά και χωρίς καμία περικοπή, ο McLachlan φρονεί ότι υφίσταται άνιση μεταχείριση, η οποία αντιβαίνει στο άρθρο 51 της Συνθήκης της Ρώμης και στο άρθρο 3 του κανονισμού 1408/71. Κατά τον McLachlan, αποτέλεσμα της εφαρμογής της γαλλικής ρυθμίσεως είναι να στερείται τις παροχές ανεργίας, ενώ παράλληλα περικόπτεται η σύνταξή του, για τον λόγο και μόνο ότι διήνυσε ένα μέρος της σταδιοδρομίας του στο Ηνωμένο Βασίλειο.

13 Με τις έγγραφες παρατηρήσεις της η Γαλλική Κυβέρνηση διεκρίνισε ότι, επειδή στον αναιρεσείοντα δεν μπορούσε να χορηγηθεί παρά μόνο σύνταξη γήρατος βάσει του ανωτάτου ποσοστού, της οποίας όμως το ποσό υπολογιζόταν σε συνάρτηση με περίοδο καταβολής εισφορών μικρότερη των απαιτουμένων 150 τριμήνων, του χορηγήθηκε από το 1986 συμπληρωματικό επίδομα, το οποίο βαρύνει το Δημόσιο. Το επίδομα αυτό του καταβλήθηκε μέχρι το 1989, οπότε ο αναιρεσείων συμπλήρωσε το 65ο έτος της ηλικίας του και μπόρεσε να ζητήσει την εκκαθάριση της συντάξεώς του στο Ηνωμένο Βασίλειο για την περίοδο ασφαλίσεως που είχε διανύσει στο κράτος αυτό.

14 Ο αναιρεσείων της κύριας δίκης άσκησε ενώπιον του Tribunal des affaires de securite sociale de Paris προσφυγή, ο οποία όμως απορρίφθηκε.

15 Κατόπιν αυτού άσκησε έφεση ενώπιον του Cour d' appel de Paris, το οποίο, με απόφαση της 9ης Ιουλίου 1990, μεταρρύθμισε την προσβληθείσα δικαστική απόφαση και καθόρισε άλλη ημερομηνία για την έναρξη καταβολής της συντάξεως του αναιρεσείοντος. Το Cour d' appel πάντως απέρριψε την έφεση, καθόσον αφορούσε αφενός την άσκηση των δικαιωμάτων που είχε αποκτήσει ο McLachlan στο πλαίσιο του γαλλικού γενικού συστήματος ασφαλίσεως γήρατος και αφετέρου το ποσοστό στο οποίο είχε βασιστεί το CNAVTS για τον υπολογισμό της αντίστοιχης συντάξεως.

16 Το Cour d' appel τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι στην κρίση του δεν είχε υποβληθεί διαφορά σχετική με την άρνηση χορηγήσεως των παροχών ανεργίας, κατ' εφαρμογήν του άρθρου L. 351-19 του γαλλικού Κώδικα Εργασίας, καθόσον το αντικείμενο της διαφοράς αποτελούσε μόνο η αίτηση του ενδιαφερομένου να του χορηγηθεί σύνταξη. Το Cour d' appel έκρινε ότι δεν επιτρεπόταν η απόρριψη της αιτήσεως αυτής "να στηριχθεί αφενός στην ηλικία κατά την οποία χορηγείται πλήρης σύνταξη κατά το βρετανικό δίκαιο και αφετέρου στο χρηματικό όφελος που θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν οι παροχές της ασφαλίσεως κατά ανεργίας μέχρι την ηλικία των 65 ετών".

17 Κατά της ανωτέρω αποφάσεως ο McLachlan άσκησε αναίρεση ενώπιον του Cour de cassation.

18 Το Cour de cassation, κρίνοντας ότι στην προκειμένη διαφορά τίθεται ερμηνείας του κοινοτικού δικαίου, ανέστειλε τη διαδικασία

"έως ότου το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων αποφανθεί, με προδικαστική απόφαση, επί του περιεχομένου του άρθρου 3, εδάφιο 1, και του άρθρου 49 του κανονισμού 1408/71, της 14ης Ιουνίου 1971, και επί του ζητήματος αν οι διατάξεις αυτές πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι, όταν το δικαίωμα επί συντάξεως γήρατος, στο πλαίσιο του κατά νόμο βασικού συστήματος κράτους μέλους, παρέχεται στους εργαζομένους κάτω των 65 ετών από το 60ό έτος της ηλικίας τους, δεν επιτρέπεται, εφόσον οι εργαζόμενοι οι οποίοι έχουν διανύσει περιόδους απασχολήσεως σ' αυτό το κράτος και σε άλλο κράτος μέλος, όπου το δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως δεν γεννάται πριν από την ηλικία των 65 ετών, οι περίοδοι που έχουν διανυθεί στο τελευταίο αυτό κράτος να λαμβάνονται υπόψη αποκλειστικώς και μόνο για τον προδιορισμό του ύψους της συντάξεως που μπορεί να εκκαθαριστεί αμέσως από τον ασφαλιστικό φορέα του πρώτου κράτους."

19 Καταρχάς πρέπει να απορριφθεί η ένσταση της Γαλλικής Κυβερνήσεως ότι το προδικαστικό ερώτημα δεν ασκεί επιρροή για την επίλυση της διαφοράς μεταξύ McLachlan και CNAVTS, καθόσον το CNAVTS τού χορήγησε σύνταξη βάσει του ανωτάτου ποσοστού, λόγω της ιδιότητάς του ως παλαιού πολεμιστή, χωρίς να συνυπολογίσει τις περιόδους που είχαν διανυθεί σε άλλα κράτη μέλη.

20 Κατά πάγια νομολογία, μόνο στα εθνικά δικαστήρια, στην κρίση των οποίων υποβάλλεται η διαφορά και τα οποία πρέπει να αναλαμβάνουν την ευθύνη της εκδοθησομένης αποφάσεως, εναπόκειται να εκτιμούν, ενόψει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε υποθέσεως, τόσο το αν είναι αναγκαία η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως για την έκδοση της δικής τους αποφάσεως, όσο και το αν είναι κρίσιμα τα ερωτήματα που υποβάλλουν στο Δικαστήριο (βλ. π.χ. απόφαση της 27ης Οκτωβρίου 1993, C-127/92, Enderby, Συλλογή 1993, σ. Ι-5535, σκέψη 10, και απόφαση της 3ης Μαρτίου 1994, C-332/92, C-333/92 και C-335/92, Eurico Italia κ.λπ., Συλλογή 1994, σ. Ι-0000, σκέψη 17).

21 Ο McLachlan τονίζει, πρώτον, ότι οι διανυθείσες στο Ηνωμένο Βασίλειο περίοδοι ασφαλίσεως ελήφθησαν υπόψη, προκειμένου να μην του καταβληθούν τα επιδόματα ανεργίας, τα οποία καταβάλλονται σε οποιονδήποτε έχει συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας του και έχει εργαστεί περισσότερο από 150 τρίμηνα, και, δεύτερον, ότι του καταβλήθηκε μειωμένη μόνο σύνταξη γήρατος, αφού τα συνταξιοδοτικά του δικαιώματα υπολογίστηκαν μόνο βάσει των (120) τριμήνων που είχε διανύσει στη Γαλλία και δεν ελήφθησαν υπόψη τα τρίμηνα που είχαν διανυθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.

22 Ο McLachlan υποστηρίζει ότι, κατά το άρθρο 49, παράγραφος 1, στοιχείο α', του κανονισμού 1408/71, το CNAVTS είχε την υποχρέωση να υπολογίσει το ποσό των οφειλομένων παροχών σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία.

23 Ο McLachlan ισχυρίζεται επίσης ότι, κατ' εφαρμογήν της αρχής της ισότητας, η οποία διακηρύσσεται στο άρθρο 3 του κανονισμού 1408/71, το γεγονός ότι οι διακινούμενοι εργαζόμενοι της Κοινότητας έχουν εργαστεί εν μέρει σε ένα κράτος μέλος και εν μέρει σε άλλο δεν πρέπει να αποβαίνει σε βάρος τους. Ο ΜcLachlan υποστηρίζει ότι το άρθρο αυτό δεν επιτρέπει να ληφθούν υπόψη στη Γαλλία οι περίοδοι απασχολήσεως που έχουν διανυθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, εφόσον το αποτέλεσμα θα ήταν να περιέλθει ο ενδιαφερόμενος μισθωτός σε μειονεκτική θέση τόσο από την άποψη της ασφαλίσεως γήρατος όσο και από την άποψη της ασφαλίσεως ανεργίας. Ο McLachlan παρατηρεί ότι ο μισθωτός που θα είχε διανύσει 150 τρίμηνα στη Γαλλία και μόνο θα δικαιούνταν πλήρη σύνταξη, ενώ ο μισθωτός που θα είχε συμπληρώσει 120 μόνο τρίμηνα στη Γαλλία και δεν θα είχε εργασθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο θα δικαιούνταν τις παροχές της ασφαλίσεως ανεργίας.

24 Ο McLachlan ισχυρίζεται ότι η αρχή της ισότητας σημαίνει ότι έπρεπε να επιλεγεί μία από τις εξής δύο λύσεις: είτε να ληφθούν υπόψη τα διανυθέντα στο Ηνωμένο Βασίλειο τρίμηνα και να του καταβληθεί σύνταξη βάσει του ανωτάτου ποσοστού είτε να ληφθούν υπόψη μόνο τα διανυθέντα στη Γαλλία τρίμηνα και να διαπιστωθεί ότι δεν συγκέντρωνε τις προϋποθέσεις της ασφάλειας γήρατος, οπότε θα του καταβάλλονταν οι παροχές της ασφαλίσεως ανεργίας.

25 Διαπιστώνεται καταρχάς ότι, όπως προκύπτει από τη διατύπωση του ερωτήματος που υπέβαλε το Cour de cassation και από το σκεπτικό της προπαρατεθείσας αποφάσεως του Cour d' appel de Paris (βλ. ανωτέρω σκέψη 16), το γεγονός ότι στον αναιρεσείοντα της κύριας δίκης δεν καταβλήθηκαν οι παροχές ανεργίας δεν αποτελεί το αντικείμενο ούτε του προδικαστικού ερωτήματος ούτε της διαφοράς της κυρίας υποθέσεως. Το προδικαστικό ερώτημα αφορά μόνο το ζήτημα αν οι περίοδοι ασφαλίσεως που διανύονται σε άλλο κράτος μέλος επιτρέπεται, βάσει του κανονισμού 1408/71, να λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό του ποσοστού της συντάξεως γήρατος, όχι όμως και για τον υπολογισμό του ύψους της συντάξεως αυτής.

26 Δεδομένου ότι ο ΜcLachlan δεν πληρούσε, όταν υπέβαλε αίτηση εκκαθαρίσεως της συντάξεώς του, τις προϋποθέσεις που θέτουν όλες οι νομοθεσίες υπό τις οποίες είχε διανύσει περιόδους ασφαλίσεως, αφού δεν είχε συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας του, όπως απαιτούσε η νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, η παρούσα υπόθεση εμπίπτει στο άρθρο 49 του κανονισμού 1408/71.

27 Το άρθρο 49, παράγραφος 1, στοιχείο α', ορίζει τα εξής:

"1. Αν ο ενδιαφερόμενος δεν συγκεντρώνει σε δεδομένη στιγμή τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την πληρωμή των παροχών από όλες τις νομοθεσίες των κρατών μελών, στις οποίες είχε υπαχθεί, αφού ληφθούν υπόψη * εφόσον είναι αναγκαίο * οι διατάξεις του άρθρου 45, αλλά πληροί μόνον τις προϋποθέσεις μιας ή περισσοτέρων από αυτές, έχουν εφαρμογή οι ακόλουθες διατάξεις:

α) καθένας από τους αρμοδίους φορείς, κατά τη νομοθεσία του οποίου πληρούνται οι προϋποθέσεις, υπολογίζει το ποσό της οφειλόμενης παροχής σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 46 (...)".

28 Η διάταξη αυτή παραπέμπει συνεπώς στην εθνική νομοθεσία της οποίας πληρούνται οι προϋποθέσεις.

29 Σύμφωνα με το σύστημα του κανονισμού 1408/71, ο οποίος επιτρέπει τη συνύπαρξη διαφορετικών συστημάτων, στο πλαίσιο των οποίων γεννώνται διαφορετικές απαιτήσεις έναντι των διαφόρων φορέων έναντι των οποίων ο δικαιούχος έχει άμεσα δικαιώματα (βλ. απόφαση της 6ης Μαρτίου 1979, 100/78, Rossi, Συλλογή τόμος 1979/Ι, σ. 451, σκέψη 13), το προπαρατεθέν άρθρο του κανονισμού δεν επιτρέπει να λαμβάνει υπόψη η ανωτέρω εθνική νομοθεσία, για τον υπολογισμό του ύψους της συντάξεως, τις περιόδους που έχουν διανυθεί υπό τη νομοθεσία άλλου κράτους μέλους.

30 Ο McLachlan έχει συνεπώς ορισμένα δικαιώματα έναντι των αρμόδιων ασφαλιστικών φορέων του Ηνωμένου Βασιλείου για τις περιόδους ασφαλίσεως που έχουν διανυθεί εντός του εδάφους του κράτους αυτού και έναντι των γαλλικών φορέων για τις περιόδους που έχουν συμπληρωθεί στη Γαλλία.

31 Το άρθρο 49 δεν απαγορεύει πάντως να λαμβάνονται υπόψη, κατά τη νομοθεσία του κράτους μέλους του οποίου πληρούνται οι προϋποθέσεις, οι περίοδοι ασφαλίσεως που έχουν διανυθεί υπό τη νομοθεσία άλλου κράτους μέλους για την κτήση του δικαιώματος επί της συντάξεως γήρατος και για τον καθορισμό του ποσοστού της εν λόγω συντάξεως. Εξάλλου, το άρθρο αυτό δεν θα μπορούσε να απαγορεύει τον συνυπολογισμό αυτό, αφού, κατά πάγια νομολογία, ο κανονισμός 1408/71 δεν μπορεί να ερμηνεύεται κατά τρόπο που θα είχε ως αποτέλεσμα να στερούνται οι διακινούμενοι εργαζόμενοι τα οφέλη που θα μπορούσαν να αξιώσουν βάσει της νομοθεσίας ενός και μόνο κράτους μέλους (απόφαση της 15ης Οκτωβρίου 1991, C-302/90, Faux, Συλλογή 1991, σ. Ι-4875, σκέψη 28).

32 Ούτε το άρθρο 3 του κανονισμού 1408/71 θα μπορούσε να αποτελέσει έρεισμα για την προβολή αιτιάσεων κατά των ρυθμίσεων που είναι παρεμφερείς προς την επίμαχη εν προκειμένω ρύθμιση.

33 Κατά την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού, "τα πρόσωπα που κατοικούν στο έδαφος ενός από τα κράτη μέλη και για τα οποία ισχύουν οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού υπόκεινται στις υποχρεώσεις και απολαύουν των δικαιωμάτων που απορρέουν από τη νομοθεσία κράτους μέλους υπό τους ίδιους όρους με τους υπηκόους του, υπό την επιφύλαξη ειδικών διατάξεων του παρόντος κανονισμού".

34 Μια ρύθμιση σαν την επίμαχη εν προκειμένω δεν συνιστά άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω ιθαγένειας, αφού όχι μόνο ισχύει αδιακρίτως, αλλ' επιπλέον δεν αποδείχθηκε ότι πλήττει, μεταξύ των εργαζομένων που έχουν διανύσει περιόδους ασφαλίσεως στη Γαλλία και σε άλλο κράτος μέλος, περισσότερο τους υπηκόους άλλων κρατών μελών απ' ό,τι τους Γάλλους υπηκόους.

35 'Οσον αφορά τον ισχυρισμό του αναιρεσείοντος περί υπάρξεως διακρίσεως μεταξύ των εργαζομένων που έχουν συμπληρώσει περιόδους ασφαλίσεως μόνο στη Γαλλία και των εργαζομένων που έχουν διανύσει επίσης περιόδους ασφαλίσεως σε άλλο κράτος μέλος, διαπιστώνεται, όπως άλλωστε τόνισε και το Cour d' appel de Paris (βλ. ανωτέρω σκέψη 16), ότι η διαφορά της κύριας δίκης δεν αφορά το γεγονός ότι στον McLachlan δεν καταβλήθηκαν οι παροχές της ασφαλίσεως ανεργίας, αλλά τον υπολογισμό των δικαιωμάτων του επί συντάξεως γήρατος βάσει του γαλλικού ασφαλιστικού συστήματος.

36 Η διάκριση αυτή συνίσταται, κατά τον αναιρεσείοντα, στο γεγονός ότι οι γαλλικοί ασφαλιστικοί φορείς δεν λαμβάνουν υπόψη, για τον υπολογισμό του ύψους της συντάξεως που θα καταβάλλουν, τις περιόδους ασφαλίσεως που έχουν διανυθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ θα ελάμβαναν υπόψη τις περιόδους αυτές, αν είχαν διανυθεί στη Γαλλία.

37 'Οπως υπενθυμίστηκε ανωτέρω (στη σκέψη 29), το γεγονός ότι οι περίοδοι αυτοί δεν λαμβάνονται υπόψη είναι συμφυές προς το σύστημα του κανονισμού 1408/71, ο οποίος επιτρέπει τη συνύπαρξη διαφορετικών συστημάτων, στο πλαίσιο των οποίων γεννώνται διαφορετικές απαιτήσεις έναντι των διαφόρων φορέων έναντι των οποίων ο δικαιούχος έχει άμεσα δικαιώματα. Επ' αυτού η Γερμανική Κυβέρνηση τόνισε ορθώς ότι κάθε κράτος καταβάλλει τις παροχές που αναλογούν στις περιόδους που έχουν διανυθεί υπό το κράτος της νομοθεσίας του.

38 'Οπως αποφάνθηκε το Δικαστήριο με την απόφαση της 21ης Μαρτίου 1990, C-199/88, Cabras (Συλλογή 1990, σ. Ι-1023, σκέψεις 30 και 31), οι δυσμενείς συνέπειες της κατατμήσεως αυτής των παροχών, οι οποίες εξάλλου περιορίζονται κατά το δυνατόν από ορισμένες διατάξεις του κανονισμού 1408/71, είναι συμφυείς προς το γεγονός ότι το άρθρο 51 της Συνθήκης δεν αποσκοπεί στη θέσπιση κοινού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως, αλλ' απλώς στη θέσπιση κανόνων για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως των κρατών μελών.

39 Υπό τις συνθήκες αυτές, το γεγονός ότι, για τον υπολογισμό του ύψους της συντάξεως, δεν λαμβάνονται υπόψη οι περίοδοι ασφαλίσεως που έχουν διανυθεί υπό τη νομοθεσία άλλου κράτους μέλους δεν αντιβαίνει προς την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων, η οποία αποτυπώνεται, στο πλαίσιο του κανονισμού 1408/71, στο άρθρο 3 του κανονισμού αυτού.

40 Κατόπιν των ανωτέρω σκέψεων, στο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 3, παράγραφος 1, και το άρθρο 49 του κανονισμού 1408/71 πρέπει να ερμηνεύονται υπό την έννοια ότι, όταν το δικαίωμα επί συντάξεως γήρατος, στο πλαίσιο του κατά νόμο βασικού συστήματος κράτους μέλους, παρέχεται στους εργαζομένους κάτω των 65 ετών από το 60ό έτος της ηλικίας τους, επιτρέπεται, εφόσον οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν διανύσει περιόδους απασχολήσεως σ' αυτό το κράτος και σε άλλο κράτος μέλος, όπου το δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως δεν γεννάται πριν από την ηλικία των 65 ετών, να λαμβάνονται υπόψη οι περίοδοι που έχουν διανυθεί στο τελευταίο αυτό κράτος αποκλειστικώς και μόνο για τον προδιορισμό του ύψους της συντάξεως που μπορεί να καταβληθεί αμέσως από τον ασφαλιστικό φορέα του πρώτου κράτους.

Επί των δικαστικών εξόδων

41 Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν η Γερμανική και η Γαλλική Κυβέρνηση και η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, οι οποίες κατέθεσαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πρώτο τμήμα),

κρίνοντας επί του ερωτήματος που του υπέβαλε, με απόφαση της 25ης Μαρτίου 1993, το γαλλικό Cour de cassation, αποφαίνεται:

Το άρθρο 3, παράγραφος 1, και το άρθρο 49 του κανονισμού (ΕΟΚ) 1408/71 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 1971, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, όπως τροποποιήθηκε και ενημερώθηκε με τον κανονισμό (ΕΟΚ) 2001/83 του Συμβουλίου, της 2ας Ιουνίου 1983, πρέπει να ερμηνεύονται υπό την έννοια ότι, όταν το δικαίωμα επί συντάξεως γήρατος, στο πλαίσιο του κατά νόμο βασικού συστήματος κράτους μέλους, παρέχεται στους εργαζομένους κάτω των 65 ετών από το 60ό έτος της ηλικίας τους, επιτρέπεται, εφόσον οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν διανύσει περιόδους απασχολήσεως σ' αυτό το κράτος και σε άλλο κράτος μέλος, όπου το δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως δεν γεννάται πριν από την ηλικία των 65 ετών, να λαμβάνονται υπόψη οι περίοδοι που έχουν διανυθεί στο τελευταίο αυτό κράτος αποκλειστικώς και μόνο για τον προδιορισμό του ύψους της συντάξεως που μπορεί να καταβληθεί αμέσως από τον ασφαλιστικό φορέα του πρώτου κράτους.