Υπόθεση C-192/89

S. Ζ. Sevince

κατά

Staatssecretaris van Justitie

αίτηση του Raad van State των Κάτω Χωρών για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως

«Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας — Απόφαση του Συμβουλίου Συνδέσεως — Άμεσο αποτέλεσμα»

Έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση

Προτάσεις του γενικού εισαγγελέα M. Darmon της 15ης Μαΐου 1990   3473

Απόφαση του Δικαστηρίου της 20ής Σεπτεμβρίου 1990   3497

Περίληψη της αποφάσεως

1. Προδικαστικά ερωτήματα – Αρμοδιότητα τον Δικαστηρίου – Πράξεις των οργάνων – Συμφωνίες της Κοινότητας – Συμφωνία Συνδέσεως – Αποφάσεις του Συμβουλίου Συνδέσεως

   [Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρα 177, παράγραφος 1, στοιχείο β), 228 και 238]

2. Διεθνείς συμφωνίες – Συμφωνίες της Κοινότητας – Αμεσο αποτέλεσμα – Προϋποθέσεις – Αποφάσεις σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων – Συμβούλιο Συνδέσεως συσταθέν με τη Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας

   (Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας· αποφάσεις 2/76 και 1/80 του Συμβουλίου Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας)

3. Διεθνείς συμφωνίες – Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας – Ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων – Εργαζόμενοι – Πρόσβαση των Τούρκων εργαζομένων σε έμμισθη δραστηριότητα της επιλογής τους εντός ενός των κρατών μελών – Προϋποθέσεις – Προηγούμενη άσκηση νόμιμης απασχολήσεως – Εννοια

   (Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας' αποφάσεις 2/76 και 1/80 του Συμβουλίου Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας)

1.  Οι διατάξεις που θεσπίζει, προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή μια συμφωνία συνδέσεως που έχει συναφθεί μεταξύ της Κοινότητας και τρίτου κράτους, το συμβούλιο συνδέσεως που έχει συσταθεί από την εν λόγω συμφωνία αποτελούν, όπως ακριβώς και η ίδια η συμφωνία, από της ενάρξεως της ισχύος τους, αναπόσπαστο τμήμα της κοινοτικής έννομης τάξης, οπότε το Δικαστήριο, το οποίο είναι αρμόδιο, βάσει του άρθρου 177 της Συνθήκης, να αποφαίνεται επί της συμφωνίας, ως πράξεως των οργάνων, είναι επίσης αρμόδιο να αποφαίνεται ως προς την ερμηνεία τους, πράγμα που συντελεί στη διασφάλιση της ομοιόμορφης εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου.

2.  Όπως ακριβώς οι διατάξεις των συμφωνιών που συνάπτει η Κοινότητα με τρίτες χώρες, οι διατάξεις που θεσπίζει ένα συμβούλιο συνδέσεως, που έχει συσταθεί με διεθνή συμφωνία για τη διασφάλιση της εφαρμογής των διατάξεων της, πρέπει να θεωρούνται ότι εφαρμόζονται απευθείας όταν, ενόψει του γράμματος, του αντικειμένου και της φύσεως τους, καθώς και ενόψει των διατάξεων της συμφωνίας συνδέσεως, συνεπάγονται σαφή και συγκεκριμένη υποχρέωση που δεν εξαρτάται, ως προς την εφαρμογή ή τα αποτελέσματα της, από τη θέσπιση οποιασδήποτε μεταγενέστερης πράξης. Τις προϋποθέσεις αυτές ικανοποιούν τα άρθρα 2, παράγραφος 1, στοιχείο β ), και 7 της απόφασης 2/76 και τα άρθρα 6, παράγραφος 1, τρίτη περίπτωση, και 13 της απόφασης 1/80, που και οι δύο έχουν εκδοθεί από το Συμβούλιο Συνδέσεως που έχει συσταθεί από τη Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας για τη διασφάλιση της προοδευτικής εφαρμογής της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων που προβλέπεται από συμβατικές διατάξεις προγραμματικού χαρακτήρα, οπότε οι διατάξεις αυτές έχουν άμεσο αποτέλεσμα εντός των κρατών μελών της Κοινότητας.

   Συναφώς, μικρή σημασία έχει το γεγονός ότι προβλέπεται η ενδεχόμενη λήψη εκτελεστικών εθνικών μέτρων, δεδομένου ότι τέτοια μέτρα δεν αντιστοιχούν σε καμιά αυθαίρετη εξουσία, ότι οι εν λόγω αποφάσεις δεν έχουν δημοσιευθεί, δεδομένου ότι η έλλειψη δημοσιεύσεως απλώς εμποδίζει να αντιτάσσονται αυτές σε ιδιώτη, και ότι οι ρήτρες διασφαλίσεως μπορούν να τίθενται σε εφαρμογή από τα κράτη μέλη, δεδομένου ότι οι εν λόγω ρήτρες δεν εφαρμόζονται παρά μόνο στο πλαίσιο συγκεκριμένων καταστάσεων.

3.  Το άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχείο β ), της απόφασης 2/76 και το άρθρο 6, παράγραφος 1, τρίτη περίπτωση, της απόφασης 1/80, που και οι δύο έχουν θεσπιστεί από το Συμβούλιο Συνδέσεως που συστάθηκε με τη Συμφωνία Συνδέσεως ΕΟΚ-Τουρκίας, παρέχουν στον Τούρκο εργαζόμενο, ύστερα από μια περίοδο νόμιμης απασχολήσεως εντός κράτους μέλους, τη δυνατότητα της ελεύθερης προσβάσεως σε κάθε έμμισθη δραστηριότητα της επιλογής του. Ωστόσο, ο νόμιμος χαρακτήρας μιας εργασίας κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, έστω και αν γίνει δεκτό ότι η εργασία αυτή δεν εξαρτάται κατ' ανάγκη από την κατοχή νόμιμης άδειας διαμονής, προϋποθέτει μια σταθερή και όχι πρόσκαιρη κατάσταση στην αγορά εργασίας. Ως εκ τούτου, η έκφραση « που απασχολείται νομίμως», που περιλαμβάνεται στις εν λόγω διατάξεις, δεν αφορά την κατάσταση Τούρκου εργαζομένου στον οποίο επετράπη να εργαστεί κατά την περίοδο κατά την οποία είχε ανασταλεί η εκτέλεση αποφάσεως με την οποία δεν του παρεσχέθη δικαίωμα διαμονής και κατά της οποίας ο εν λόγω εργαζόμενος άσκησε προσφυγή η οποία απορρίφθηκε.