1. 

Η παρούσα αγωγή, την οποία άσκησαν η Société d' initiatives et de coopération agricoles ( SICA ) και η Société d' intérêt professionnel des producteurs et expéditeurs de fruits, légumes, bulbes et fleurs d' Ille-et-Vilaine ( Sipefel ), έχει ως αντικείμενο αίτηση αποκαταστάσεως της ζημίας που προκάλεσε η προβαλλόμενη ως παράνομη θέσπιση του κανονισμού ( ΕΟΚ ) 530/88 της Επιτροπής, της 26ης Φεβρουαρίου 1988, για την απόσυρση των πρώιμων πατατών από τον πίνακα των προϊόντων που υπόκεινται στον συμπληρωματικό μηχανισμό στις συναλλαγές (στο εξής: ΣΜΣ). ( 1 )

2. 

Για την καλύτερη κατανόηση των αιτιάσεων που προβάλλουν οι ενάγουσες κρίνεται σκόπιμο να εκτεθεί, με λίγες μόνο λέξεις, το κανονιστικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται ο προσβαλλόμενος κανονισμός 530/88.

Είναι γνωστό ότι στις διατάξεις της Πράξεως για τους όρους προσχωρήσεως του Βασιλείου της Ισπανίας και της Πορτογαλικής Δημοκρατίας και για τις προσαρμογές των Συνθηκών (στο εξής: Πράξη Προσχωρήσεως) ( 2 ), το ΣΜΣ εμφανίζεται ως σύστημα επιτηρήσεως, το οποίο ισχύει μεταξύ της Κοινότητας των Δέκα και της Ισπανίας και το οποίο αποσκοπεί στην αποτροπή υπερβολικών εισαγωγών ορισμένων γεωργικών προϊόντων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν διαταραχές στις αγορές. Σκοπός του μηχανισμού είναι να διασφαλίσει το αρμονικό και σταδιακό άνοιγμα της αγοράς και την πλήρη πραγματοποίηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των σχετικών προϊόντων εντός της Κοινότητας κατά τη λήξη της περιόδου εφαρμογής των μεταβατικών μέτρων (άρθρο 83, παράγραφος 2, της Πράξεως Προσχωρήσεως ).

Όπως το ίδιο το Δικαστήριο είχε την ευκαιρία να αποφανθεί ( 3 ), η εφαρμογή του ΣΜΣ περιλαμβάνει τρία στοιχεία, δηλαδή τον καθορισμό ενδεικτικών ανωτάτων ορίων εισαγωγής, την εξέταση της εξέλιξης του εμπορίου μεταξύ των προσχωρούντων κρατών και της Κοινότητας των Δέκα και την ενδεχόμενη λήψη συντηρητικών ή οριστικών μέτρων σχετικά με τις εν λόγω εμπορικές συναλλαγές.

Το άρθρο 81, παράγραφος 3, της Πράξεως Προσχωρήσεως προβλέπει ότι, λαμβανομένης ιδίως υπόψη της καταστάσεως στο επίπεδο της διαρθρώσεως της παραγωγής και της εμπορίας των σχετικών προϊόντων, μπορεί να αποφασιστεί, κατά τη διαδικασία του άρθρου 82, να αποσυρθούν ορισμένα προϊόντα από τον πίνακα των προϊόνων εκείνων που υπόκεινται στον ΣΜΣ, μεταξύ δε αυτών περιλαμβάνονται οι πρώιμες πατάτες.

Η προαναφερθείσα διαδικασία περιλαμβάνει, ιδίως, τη σύσταση μιας ad hoc επιτροπής, ειδικά για τον σκοπό αυτό, αποτελούμενης από εκπροσώπους των κρατών μελών και προεδρευομένης από τον εκπρόσωπο της Επιτροπής.

3. 

Ο κανονισμός (ΕΟΚ) 569/86 ( 4 ) θέτει τους γενικούς κανόνες εφαρμογής του ΣΜΣ. Με τη νομοθετική αυτή πράξη το Συμβούλιο θέσπισε σύστημα πιστοποιητικών και εγγυήσεων ώστε να μπορεί να ελέγχει την εξέλιξη των εμπορικών συναλλαγών.

Κατά το άρθρο 5, παράγραφος 1, του ιδίου κανονισμού, όταν η κατάσταση της αγοράς απαιτεί τον περιορισμό ή την αναστολή των εισαγωγών στην αγορά' του συγκεκριμένου κράτους μέλους, η έκδοση πιστοποιητικών ΣΜΣ μπορεί να περιοριστεί ή να ανασταλεί.

Για να εκτιμηθεί η κατάσταση της αγοράς κράτους μέλους στο οποίο εφαρμόζεται ο ΣΜΣ, στο επόμενο άρθρο 6 ορίζεται ότι λαμβάνεται ιδίως υπόψη η εξέλιξη των τιμών στην εσωτερική αγορά αυτού του κράτους μέλους, η εξέλιξη της εσωτερικής ζήτησης στο εν λόγω κράτος μέλος, οι ποσότητες προϊόντων που αποτελούν αντικείμενο των εμπορικών συναλλαγών, είτε ως έχουν είτε μετά από μεταποίηση, μεταξύ του κράτους μέλους αυτού και των λοιπών κρατών μελών καθώς και των τρίτων χωρών.

Σ' αυτήν ακριβώς τη διάταξη οι ενάγουσες στηρίζουν την κύρια αιτίαση τους, κατά την οποία, κατά τη θέσπιση του προαναφερθέντος κανονισμού 530/88, βάσει του οποίου αποσύρθηκαν οι πρώιμες πατάτες από τον πίνακα των προϊόντων που υπόκεινται στον ΣΜΣ, η Επιτροπή δεν τήρησε τα κριτήρια που θέτει ο εν λόγω κανόνας.

Πράγματι, η τρίτη αιτιολογική σκέψη του εν λόγω κανονισμού περιορίζεται να υπογραμμίσει ότι το εμπόριο πρωίμων πατατών κατά τα δύο προηγούμενα χρόνια εξελίχθηκε κανονικά και ότι, εκ του λόγου αυτού, δεν είναι πλέον αναγκαία η συνέχιση της παρακολούθησης των συναλλαγών για το προϊόν αυτό, με τη βοήθεια του ΣΜΣ.

4. 

Επιθυμώ να τονίσω ότι θεωρώ απολύτως εύστοχη την αντίρρηση που προέβαλε η Επιτροπή, κατά την οποία το άρθρο 6 του κανονισμού 569/86 δεν έχει εφαρμογή στην περίπτωση της αποσύρσεως ενός προϊόντος από τον πίνακα των προϊόντων που υπόκεινται στον ΣΜΣ.

Πράγματι, το εν λόγω άρθρο περιορίζεται να απαριθμήσει, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 85, παράγραφος 3, στοιχείο β), της Πράξεως Προσχωρήσεως, τα στοιχεία εκείνα τα οποία οφείλει, ιδίως, να λαμβάνει υπόψη της η Επιτροπή όταν πρόκειται να αποφασίσει ως προς την ενδεχόμενη εφαρμογή των μέτρων διασφαλίσεως που προβλέπει το προηγούμενο άρθρο 5.

Πρόκειται, συνεπώς, για μια κατάσταση εντελώς αντίθετη προς την απόσυρση ενός προϊόντος από τον πίνακα ΣΜΣ.

Πράγματι, η απόφαση αποσύρσεως ενός προϊόντος από τον ΣΜΣ λαμβάνεται βάσει της γενικής αρχής της ελευθερίας των συναλλαγών, οι δε προϋποθέσεις βάσει των οποίων λαμβάνεται απορρέουν απευθείας από την Πράξη Προσχωρήσεως, ενώ τα άρθρα 5 και 6 του προαναφερθέντος κανονισμού παρέχουν στην Επιτροπή τη δυνατότητα να περιορίζει τις εισαγωγές εγκρίνοντας προσωρινές παρεκκλίσεις από την εν λόγω αρχή.

Αντιθέτως, και σε γενικότερο επίπεδο, παρατηρείται ότι ο κανονισμός 569/86 αναφέρεται αποκλειστικώς στις ουσιαστικές προϋποθέσεις εφαρμογής του συστήματος ΣΜΣ και όχι στις προϋποθέσεις άρσεως του συστήματος αυτού, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, διέπεται απευθείας από την Πράξη Προσχωρήσεως και, ιδίως, από το άρθρο 81, παράγραφος 3.

Από την άποψη αυτή, συνεπώς, η αιτίαση που προβάλλουν οι ενάγουσες στερείται βάσεως.

5. 

Εξάλλου, ως προς την προβαλλόμενη προφανή πλάνη εκτιμήσεως σχετικά με τη διαπίστωση ότι το εμπόριο πρωίμων πατατών κατά τα έτη 1986 και 1987 εξελίχθηκε κανονικά (τρίτη αιτιολογική σκέψη του κανονισμού 530/88 ), επιβάλλεται να τονιστεί ότι η αγορά πρωίμων πατατών συνδέεται στενώς με την αγορά συντηρουμένων πατατών, υπό την έννοια ότι αυξημένη παραγωγή συντηρουμένων πατατών στην Κοινότητα των Δέκα προκαλεί μείωση των ισπανικών εξαγωγών πρωίμων πατατών προς την Κοινότητα. Αντιστρόφως, έλλειψη συντηρουμένων πατατών στην Κοινότητα των Δέκα συνεπάγεται αύξηση των εξαγωγών αυτών.

Αν ληφθεί υπόψη αυτή η στενή σχέση, το βάσιμο της οποίας έχει αναγνωρίσει το Δικαστήριο ( 5 ), και βάσει του πίνακα τον οποίο κατέθεσε η Επιτροπή και ο οποίος περιέχει αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τις περιόδους εμπορίας πατατών 1982/1983 έως 1987/1988 ( βλέπε υπόμνημα απαντήσεως, σ. 12 ), συνάγεται ότι δεν συντρέχει κανένα στοιχείο βάσει του οποίου θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι η Επιτροπή διαπιστώνοντας ότι το εμπόριο πρωίμων πατατών μεταξύ Ισπανίας και Κοινότητας των Δέκα εξελίχθηκε ομαλά μετά την προσχώρηση, στηρίχθηκε σε πραγματικά περιστατικά προφανώς πεπλανημένα.

Πρέπει να προστεθεί ότι, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των εμπορικών συναλλαγών των σχετικών με τις πρώιμες πατάτες μεταξύ Ισπανίας και Κοινότητας των Δέκα και όχι τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ της Ισπανίας και των επιμέρους κρατών μελών, η Επιτροπή ενήργησε ορθώς και σύμφωνα με την ratio του συστήματος ΣΜΣ, το οποίο εξάλλου δεν προβλέπει μια τέτοια εκτίμηση των επιμέρους στοιχείων.

6. 

Επικουρικώς, οι ενάγουσες ζητούν από το Δικαστήριο να διαπιστώσει ότι παραλείποντας να θεσπίσει ευθύς μετά την έναρξη της ισχύος του κανονισμού 530/88, ειδικό μηχανισμό επιτηρήσεως των εμπορικών συναλλαγών με τις τρίτες χώρες, η Επιτροπή διέπραξε πταίσμα ικανό να θεμελιώσει την ευθύνη της.

Κατά την προφορική διαδικασία, αφού δέχθηκαν ότι η λήψη μέτρων αυτού του τύπου ανάγεται στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου, οι ενάγουσες απέσυραν ρητώς το αίτημά τους αυτό, επιμένοντας, ωστόσο, να αιτιώνται την Επιτροπή ότι δεν διατήρησε τον ΣΜΣ για τις πρώιμες πατάτες τουλάχιστον μέχρι να τεθούν σε ισχύ τα μέτρα επιτηρήσεως που θέσπισε το Συμβούλιο.

7. 

Θα περιοριστώ, σχετικώς, στη διατύπωση ορισμένων συντόμων παρατηρήσεων.

Πρέπει, καταρχάς, να γίνει διάκριση μεταξύ του συστήματος ΣΜΣ και του συστήματος επιτηρήσεως που θεσπίζεται στο πλαίσιο του δασμολογικού αφοπλισμού που προβλέπουν τα πρόσθετα πρωτόκολλα στις Συμφωνίες Συνεργασίας και Συνδέσεως που έχουν συναφθεί μεταξύ της Κοινότητας και ορισμένων τρίτων χωρών. Πράγματι, πρόκειται για δύο μηχανισμούς που αφορούν καταστάσεις Kat επιδιώκουν σκοπούς τελείως διαφορετικούς.

Το σύστημα ΣΜΣ, εφόσον προβλέπει την έκδοση πιστοποιητικού εισαγωγής για τα προϊόντα προελεύσεως τρίτων χωρών αποσκοπεί να διασφαλίσει, κατά το άρθρο 85, παράγραφος 4, της Πράξεως Προσχωρήσεως, την τήρηση της αρχής της κοινοτικής προτιμήσεως και να αποτρέψει το ενδεχόμενο αποδόσεως στις εισαγωγές προελεύσεως Ισπανίας της διαταραχής των αγορών που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν οι εισαγωγές προελεύσεως τρίτων χωρών, ενώ το σύστημα που θεσπίζει το Συμβούλιο στο πλαίσιο των προαναφερθέντων πρωτοκόλλων αποβλέπει στη στατιστική παρακολούθηση της εξελίξεως των εισαγωγών προελεύσεως τρίτων χωρών ενόψει του δασμολογικού αφοπλισμού.

Εφόσον μεταξύ των δύο συστημάτων δεν υφίσταται νομικός σύνδεσμος, το επιχείρημα των εναγουσών, κατά το οποίο η Επιτροπή όφειλε να εξακολουθήσει να εφαρμόζει το σύστημα ΣΜΣ για τις πρώιμες πατάτες μέχρις ότου το Συμβούλιο λάβει κατάλληλα μέτρα επιτηρήσεως για τα εισαγόμενα προϊόντα προελεύσεως τρίτων χωρών, προφανώς στερείται βάσεως.

Πράγματι, η συλλογιστική αυτή καταλήγει σε συμπέρασμα άδικο, καθόσον η Επιτροπή φέρεται υπεύθυνη για παράλειψη του Συμβουλίου.

8. 

Δεδομένου ότι, κατά την άποψη μου, οι ενάγουσες δεν απέδειξαν την ύπαρξη πταίσματος εκ μέρους της Επιτροπής θεωρώ ότι παρέλκει να εξεταστεί εάν συντρέχουν οι άλλες προϋποθέσεις που κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου απαιτούνται για τη θεμελίωση της ευθύνης της Κοινότητας, κατά το άρθρο 215, δεύτερο εδάφιο, της Συνθήκης.

9. 

Συνεπώς, προτείνω στο Δικαστήριο να απορρίψει την αγωγή και να καταδικάσει τις ενάγουσες στα δικαστικά έξοδα, περιλαμβανομένων των εξόδων του παρεμβαίνοντος.