61987J0320

++++

1. Ανταγωνισμός - Συμφωνίες - Δικαιώματα βιομηχανικής (και εμπορικής) ιδιοκτησίας - Δικαίωμα ευρεσιτεχνίας - 'Ασκηση του δικαιώματος - Επιτρέπεται, κατ' αρχήν.

(Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 85, παράγραφος 1)

2. Ανταγωνισμός - Συμφωνίες - Δικαιώματα βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας - Σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως - Υποχρέωση καταβολής δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως και μετά τη λήξη του διπλώματος - Επιτρέπεται, κατ' αρχήν

(Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 85, παράγραφος 1)

3. Ανταγωνισμός - Συμφωνίες - Δικαιώματα βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας - Σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως - Απαγόρευση κατασκευής και εμπορίας μετά τη λήξη του διπλώματος ευρεσιτεχνίας και την καταγγελία της συμβάσεως - Παράνομο - Προϋπόθεση - Αισθητός επηρεασμός του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών.

(Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 85, παράγραφος 1)

- 2 -

1. Οι διά συμβάσεως επιβαλλόμενοι από τον κάτοχο διπλώματος ευρεσιτεχνίας περιρισμοί όσον αφορά την χωρίς σχετική άδεια αναπαραγωγή, χρήση ή εκμετάλλευση κατοχυρωμένης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εφευρέσεως, οι οποίοι απορρέουν από την εφαρμογή των εθνικών νομοθεσιών που αποσκούν στην προστασία των δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι παρεμποδίζουν, περιορίζουν ή νοθεύουν καθεαυτοί τον ανταγωνισμό εντός της κοινής αγοράς, κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1.

2. Η συμβατική υποχρέωση, κατά την οποία ο δικαιούχος αδείας εκμεταλλεύσεως κατοχυρωμένης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εφευρέσεως οφείλει να καταβάλλει, χωρίς χρονικό περιορισμό, συνεπώς και μετά τη λήξη του διπλώματος, δικαιώματα εκμεταλλεύσεως, δεν συνιστά αυτή καθεαυτή περιορισμό του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης στην περίπτωση που η σύμβαση συνήφθη μετά την υποβολή της αιτήσεως για τη χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας και μόλις πριν από την χορήγησή του.

3. Ο αναγραφόμενος σε σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως όρος ο οποίος απαγορεύει την κατασκευή και εμπορία των οικείων προϊόντων μετά την καταγγελία της συμβάσεως δεν εμπίπτει στην απαγόρευση του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης παρά μόνον όταν από τις οικονομικές και νομικές συνθήκες υπό τις οποίες συνήφθη η σύμβαση προκύπτει ότι αυτή είναι δυνατόν να επηρεάσει αισθητά το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών.

Στην υπόθεση 320/87,

που έχει ως αντικείμενο αίτηση του Soe- og Handelsret της Κοπεγχάγης προς το Δικαστήριο, κατ' εφαρμογήν του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, με την οποία ζητείται, στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του παραπέμποντος δικαστηρίου μεταξύ

Kai Ottung

και

1. Klee & Weilbach A/S

2. Thomas Schmidt A/S

η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως προς την ερμηνεία του άρθρου 85 της Συνθήκης ΕΟΚ,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα)

συγκείμενο από τους T. Koopmans, πρόεδρο τμήματος, T. F. O' Higgins, G. F. Mancini, Κ. Ν. Κακούρη και F. A. Schockweiler, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: G. Tesauro

γραμματέας : H. A. Ruehl, κύριος υπάλληλος διοικήσεως

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που κατέθεσαν:

- οι Klee & Weilbach A/S και Thomas Schmidt A/S, εναγόμενες στην κύρια δίκη, εκπροσωπούμενες από τον S. Lassen, δικηγόρο Κοπεγχάγης,

- η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, εκπροσωπούμενη από τον H. Purse, Solicitor,

- η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον νομικό της σύμβουλο A. McClellan και την I. Langermann, μέλος της νομικής της υπηρεσίας,

έχοντας υπόψη την έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση,κατόπιν της προφορικής διαδικασίας της 9ης Νοεμβρίου 1988,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 25ης Ιανουαρίου 1989,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με Διάταξη της 23ης Σεπτεμβρίου 1987, που περιήλθε στο Δικαστήριο στις 14 Οκτωβρίου του ιδίου έτους, το Soe- og Handelsret υπέβαλε, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, ορισμένα προδικαστικά ερωτήματα ως προς την ερμηνεία του άρθρου 85, παράγραφος 1,της Συνθήκης ΕΟΚ, προκειμένου να κρίνει αν συμβιβάζονται με τη διάταξη αυτή ορισμένοι όροι που περιελήφθησαν σε μία σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως.

2 Τα ερωτήματα αυτά ανέκυψαν στο πλαίσιο διαφοράς που αφορά ορισμένους όρους μιας συμβάσεως παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως με την οποία ο Kai Ottung, πολιτικός μηχανικός, ενάγων στην κυρία δίκη, επέτρεψε στην A/S Anton Petersen & Henius Eftf (στο εξής: η δικαιούχος της άδειας), στα δικαιώματα της οποίας υπεισήλθαν οι εναγόμενες στην κύρια δίκη, να εκμεταλλεύεται κατ' αποκλειστικότητα δύο συσκευές ελέγχου τις οποίες είχε επινοήσει και οι οποίες προορίζονταν για χρήση σε λέβητες ζυθοποιείων. 'Οταν συνήφθη η σύμβαση, οι δραστηριότητες της δικαιούχου της άδειας συνίσταντο κυρίως στην πώληση εξοπλισμού ζυθοποιείων.

3 Από τα σημεία 1 και 2 της εν λόγω συμβάσεως προκύπτει ότι η δικαιούχος της άδειας ανέλαβε την υποχρέωση να καταβάλλει, χωρίς χρονικό περιορισμό, δικαιώματα εκμεταλλεύσεως για κάθε πωλούμενη συσκευή. Κατά το σημείο 5 της συμβάσεως, όπως τροποποιήθηκε μετά από σχετική προσθήκη, η σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως μπορεί να καταγγελθεί μόνον από την δικαιούχο της άδειας κατόπιν προειδοποιήσεως έξι μηνών πριν από την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους. Αποτέλεσμα της εν λόγω καταγγελίας είναι, αφότου καταστεί οριστική, ότι περιορίζεται το δικαίωμα της δικαιούχου της άδειας να κατασκευάζει τις οικείες συσκευές μόνον μέχρι του αριθμού των σχετικών παραγγελιών που θα έχουν γίνει μέχρι την ημερομηνία της συμβάσεως, με υπολογιζομένων των τυχόν υφισταμένων αποθεμάτων.

4 Η σύμβαση συνήφθη κατά το διάστημα μεταξύ της υποβολής της αιτήσεως για τη χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας για την μία από τις συσκευές ελέγχου, η οποία είναι εφοδιασμένη με βαλβίδα αντίθετης φοράς για την εισαγωγή αέρα, και της χορηγήσεως του εν λόγω διπλώματος στη Δανία. Κατά τα έτη που ακολούθησαν τη χορήγηση του διπλώματος η δικαιούχος της άδειας κατέβαλλε τα συμπεφωνημένα δικαιώματα κατά την πώληση των συσκευών που κατασκεύαζε ο Ottung, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν εφοδιασμένες με την βαλβίδα αντίθετης φοράς για την εισαγωγή αέρα. Η διάρκεια ισχύος του δανικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας έληξε στις 12 Απριλίου 1977, ενώ το τελευταίο δίπλωμα που χορηγήθηκε για τις ίδιες συσκευές σε άλλο κράτος μέλος έληξε στις 15 Μαρτίου 1980. Από του τέλους του έτους 1980, οι εναγόμενες της κυρίας δίκης σταμάτησαν να καταβάλλουν τα δικαιώματα εκμεταλλεύσεως λόγω του ότι, μεταξύ άλλων, είχαν λήξει όλα τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας δεν κατήγγειλαν, ωστόσο, τη σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως σύμφωνα με το σημείο 5 της συμβάσεως και υποστήριξαν ότι η διακοπή της καταβολής των δικαιωμάτων ισοδυναμεί με καταγγελία.

5 Στη δίκη ενώπιον του παραπέμποντος δικαστηρίου, ο Ottung ζήτησε να υποχρεωθούν οι εναγόμενες να του καταβάλλουν, από 1ης Ιανουαρίου 1981, τα προβλεπόμενα από τη σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως δικαιώματα και, επικουρικώς, να του καταβάλουν δικαιώματα χαμηλοτέρου ποσού κατά την κρίση του δικαστηρίου. Προς στήριξη των αιτημάτων του, προέβαλε ιδίως ότι η συναφθείσα σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως ήταν αορίστου χρόνου και δεν ήταν δυνατόν να πάψει να παράγει αποτελέσματα παρά μόνο κατόπιν καταγγελίας της από τις εναγόμενες σύμφωνα με το σημείο 5 της εν λόγω συμβάσεως.

6 Το Soe- og Handelsret θεώρησε ότι η διαφορά έθετε ορισμένα ζητήματα σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης ΕΟΚ, ως εκ τούτου δε υπέβαλε τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

"1) Συνιστά η συμβατική υποχρέωση κατά την οποία ο δικαιούχος αδείας εκμεταλλεύσεως εφευρέσεως προστατευόμενης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας οφείλει να καταβάλλει δικαιώματα χωρίς χρονικό περιορισμό, συνεπώς δε και μετά τη λήξη του διπλώματος ευρεσιτεχνίας, περιορισμό του ανταγωνισμού υπό την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης της Ρώμης, όταν η σύμβαση έχει συναφθεί μετά την υποβολή αιτήσεως χορηγήσεως διπλώματος ευρεσιτεχνίας και αμέσως πριν από τη χορήγηση αυτού του διπλώματος;

'Εχει εν προκειμένω σημασία το ότι ο παραχωρήσας το δικαίωμα εκμεταλλεύσεως δεν μπορεί να καταγγείλει τη σύμβαση, ενώ ο δικαιούχος της αδείας εκμεταλλεύσεως μπορεί να θέσει τέρμα στη σύμβαση τηρώντας ορισμένη προθεσμία καταγγελίας, δεν δικαιούται δε βάσει της συμβάσεως να εκμεταλλεύεται τα προϊόντα μετά από την καταγγελία;

2) Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στο ερώτημα 1:

Συνιστά η συμβατική υποχρέωση κατά την οποία ο δικαιούχος αδείας εκμεταλλεύσεως προϊόντος που δεν προστατεύεται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας οφείλει να καταβάλλει, ειδικά γι' αυτό το προϊόν, δικαιώματα, χωρίς χρονικό περιορισμό - επομένως, και μετά τη λήξη του διπλώματος ευρεσιτεχνίας για προϊόντα που καταλαμβάνονται από την εν λόγω σύμβαση - περιορισμό του ανταγωνισμού υπό την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1, όταν λαμβάνεται ως δεδομένο ότι το προϊόν που δεν προστατεύεται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας αποτελεί συμπλήρωμα από εμπορικής απόψεως του προστατευομένου προϊόντος και ότι η σύμβαση είχε συναφθεί μετά την υποβολή αιτήσεως χορηγήσεως διπλώματος ευρεσιτεχνίας και αμέσως πριν από τη χορήγηση αυτού του διπλώματος;

'Εχει σημασία εν προκειμένω ότι ο δικαιούχος της αδείας έχει συνάψει σύμβαση καταβολής δικαιωμάτων για το μη προστατευόμενο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας προϊόν μόνο επειδή δεν θα αποκτούσε διαφορετικά το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται την προστατευόμενη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εφεύρεση;

3) Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στο ερώτημα 1:

Συνιστά η συμβατική υποχρέωση κατά την οποία ο δικαιούχος αδείας εκμεταλλεύσεως εφευρέσεως, για να χρησιμοποιήσει ένα πρότυπο( (design) που προστατεύεται από το δίκαιο του δημιουργού ή από το νόμο περί εμπορίας των προϊόντων, οφείλει να καταβάλλει σχετικά δικαιώματα χωρίς χρονικο περιορισμό, επομένως και μετά τη λήξη του διπλώματος ευρεσιτεχνίας που χορηγήθηκε για το οικείο προϊόν, περιορισμό του ανταγωνισμού υπό την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1 της Συνθήκης της Ρώμης, όταν λαμβάνεται ως δεδομένο ότι η σύμβαση συνήφθη μετά από την υποβολή αιτήσεως χορηγήσεως διπλώματος ευρεσιτεχνίας και αμέσως πριν από τη χορήγηση αυτού του διπλώματος;

'Εχει σημασία εν προκειμένω το ότι ο δικαιούχος άδειας εκμεταλλεύσεως συνήψε τη σύμβαση σχετικά με την καταβολή δικαιωμάτων για την χορήγηση άδειας εκμεταλλεύσεως του προϊόντος εν όψει του δικαίου του δημιουργού ή της παρεχομένης προστασίας της εμφανίσεως του προϊόντος βάσει του δανικού νόμου περί εμπορίας μόνο επειδή απέκτησε το δικαίωμα εκμεταλλεύσεως της προστατευόμενης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εφευρέσεως;

4) Σε περίπτωση αρνητικής απαντήσεως στο ερώτημα 1:

Συνιστά αναγραφή σε σύμβαση παραχωρήσεως άδειας εκμεταλλεύσεως όρου, κατά τον οποίο ο δικαιούχος δεν δικαιούται να πωλεί το οικείο προϊόν μετά τη λήξη της συμβάσεως, περιορισμό του ανταγωνισμού υπο την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1, όταν η εν λόγω σύμβαση αφορά προστατευόμενο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας προϊόν, το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας έχει λήξει, η δε σύμβαση συνήφθη μετά την υποβολή αιτήσεως χορηγήσεως διπλώματος ευρεσιτεχνίας και αμέσως πριν από τη χορήγηση αυτού του διπλώματος;"

7 Στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση αναπτύσσονται διεξοδικώς τα πραγματικά περιστατικά της υποθέσεως στη κύρια δίκη και οι παρατηρήσεις που κατατέθηκαν στο Δικαστήριο. Τα στοιχεία αυτά της δικογραφίας δεν επαναλαμβάνονται κατωτέρω παρά μόνο καθόσον απαιτείται για τη συλλογιστική του Δικαστηρίου.

Επί του πρώτου ερωτήματος

8 'Οσον αφορά το πρώτο σκέλος του ερωτήματος αυτού, πρέπει κατ' αρχάς να υπομνησθεί ότι το άρθρο 85, παράγραφος 1, απαγορεύει ως ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά τις συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων που δύνανται να επηρεάζουν το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών και που έχουν ως αντικείμενο ή ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση, τον περιορισμό ή τη νόθευση του ανταγωνισμού εντός της κοινής αγοράς.

9 Πρέπει να ληφθεί ως αφετηρία το ότι το παραπέμπον δικαστήριο θεωρεί ότι το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών είναι δυνατόν να επηρεαστεί στην υπό κρίση περίπτωση.

10 Πρέπει να επισημανθεί επίσης ότι οι περιορισμοί τους οποίους επιβάλλει ο κάτοχος διπλώματος ευρεσιτεχνίας, όσον αφορά την χωρίς σχετική άδεια αναπαραγωγή, χρήση ή εκμετάλλευση κατοχυρωμένης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εφευρέσεως, και οι οποίοι απορρέουν από την εφαρμογή των εθνικών νομοθεσιών που αποσκοπούν στην προστασία των δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι παρεμποδίζουν, περιορίζουν ή νοθεύουν καθεαυτοί τον ανταγωνισμό εντός της κοινής αγοράς, κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1.

11 Δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο ένας όρος συμβάσεως παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως που επιβάλλει υποχρέωση καταβολής δικαιωμάτων να υπαγορεύεται από άλλες εκτιμήσεις που δεν αφορούν δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Η συνομολόγηση ενός τέτοιου όρου μπορεί, πράγματι, να απορρέει από την αξιολόγηση βάσει εμπορικών κριτηρίων των δυνατοτήτων εκμεταλλεύσεως που παρέχει η σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως. Τούτο συμβαίνει κατά μείζονα λόγο όταν, όπως στην υπό κρίση περίπτωση, η υποχρέωση καταβολής δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως για δύο συσκευές, από τις οποίες η μία κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μετά τη σύναψη της συμβάσεως, η δε άλλη αποτελεί συμπλήρωμά της, έχει συνομολογηθεί σε σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως συναφθείσας πριν από την χορήγηση του διπλώματος ευρεσιτεχνίας.

12 Στην περίπτωση κατά την οποία η υποχρέωση καταβολής δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως έχει αναληφθεί για αόριστο χρόνο και υποστηρίζεται, ως εκ τούτου, ότι εξακολουθεί να δεσμεύει τον οφειλέτη μετά τη λήξη της ισχύος του οικειού διπλώματοςευρεσιτεχνίας, τίθεται το ερώτημα μήπως, ενόψει του οικονομικού και νομικού πλαισίου της συμβάσεως παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως, η υποχρέωση του οφειλέτη να εξακολουθήσει να καταβάλλει τα εν λόγω δικαιώματα συνιστά περιορισμό του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1.

13 Πρέπει να επισημανθεί σχετικά ότι αυτή καθεαυτή η υποχρέωση καταβολής δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως και μετά τη λήξη ισχύος του διπλώματος ευρεσιτεχνίας δεν μπορεί να απορρέει παρά μόνον από τη σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως, εφόσον η σύμβαση αυτή είτε δεν παρέχει στον δικαιούχο της αδείας το δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση τηρώντας εύλογη προθεσμία είτε αποσκοπεί στον περιορισμό της ελευθερίας δράσεως του δικαιούχου μετά την καταγγελία. Στην περίπτωση αυτή, η σύμβαση θα μπορούσε, λαμβανομένου υπόψη του οικονομικού και νομικού της πλαισίου, να συνεπάγεται περιορισμό του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1. 'Οταν, όμως, ο δικαιούχος της αδείας μπορεί ελεύθερα να καταγγείλει τη σύμβαση τηρώντας εύλογη προθεσμία, η υποχρέωση καταβολής δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως καθ' όλη τη διάρκεια ισχύος της συμβάσεως δεν είναι δυνατόν να εμπίπτει στο πεδίο της απαγορεύσεως του άρθρου 85, παράγραφος 1.

14 Το γεγονός ότι ο παραχωρήσας την άδεια εκμεταλλεύσεως δεσμεύεται από ρήτρα που του απαγορεύει να καταγγείλει τη σύμβαση δεν έχει μεγάλη σημασία για την εκτίμηση της νομιμότητας της επίδικης ρήτρας από το εθνικό δικαστήριο.

15 Επομένως, στο πρώτο σκέλος του πρώτου ερωτήματος που υπέβαλε το εθνικό δικαστήριο πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι η συμβατική υποχρέωση κατά την οποία ο δικαιούχος αδείας εκμεταλλεύσεως κατοχυρωμένης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εφευρέσεως οφείλει να καταβάλλει, χωρίς χρονικό περιορισμό, συνεπώς και μετά τη λήξη του διπλώματος, δικαιώματα εκμεταλλεύσεως, δεν συνιστά αυτή καθεαυτή περιορισμό του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης στην περίπτωση που η σύμβαση συνήφθη μετά την υποβολή της αιτήσεως για την χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας και μόλις πριν από την χορήγησή του.

16 Ενόψει της ανωτέρω απαντήσεως, δεν χρειάζεται να αποφανθεί το Δικαστήριο επί του δευτέρου σκέλους του πρώτου ερωτήματος καθώς και επί του δευτέρου και του τρίτου ερωτήματος.

Επί του τετάρτου ερωτήματος

17 Με το τέταρτο ερώτημα, το εθνικό δικαστήριο ερωτά αν η αναγραφή σε σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως όρου που απαγορεύει στον δικαιοδόχο να κατασκευάζει και να εμπορεύεται τα οικεία προϊόντα μετά την οριστική λύση της συμβάσεως συνιστά περιορισμό του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1.

18 Πρέπει να παρατηρηθεί ότι ο όρος συμβάσεως παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως που απαγορεύει την κατασκευή και εμπορία των προϊόντων που αφορά η σύμβαση μετά την καταγγελία της δημιουργεί ανταγωνιστικό μειονέκτημα σε βάρος του δικαιούχου της αδείας, καθότι η εν λόγω απαγόρευση τον περιάγει σε δυσμενή θέση σε σχέση με τους ανταγωνιστές του οι οποίοι, μετά τη λήξη της ισχύος του διπλώματος ευρεσιτεχνίας, μπορούν να κατασκευάζουν και να εμπορεύονται ελεύθερα τα προϊόντα για τα οποία πρόκειται. Από την άποψη αυτή, ο εν λόγω όρος είναι δυνατόν, ανάλογα με τις νομικές και οικονομικές συνθήκες υπό της οποίες συνήφθη η σύμβαση, να αποτελεί περιορισμό του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1.

19 Πρέπει, ωστόσο να διευκρινισθεί ότι εναπόκειται στο εθνικό δικαστήριο να εξετάσει αν, με βάση τα κρίσιμα για τη σχετική εκτίμηση δεδομένα που έχει στη διάθεσή του και ενόψει, ιδίως, της θέσεως που κατέχουν οι οικείες επιχειρήσεις στην αγορά των προϊόντων για τα οποία πρόκειται, η σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως είναι δυνατόν να επηρεάσει αισθητά το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών.

20 Επομένως, στο τέταρτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι ο αναγραφόμενος σε σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως όρος ο οποίος απαγορεύει την κατασκευή και εμπορία των οικείων προϊόντων μετά την καταγγελία της συμβάσεως δεν εμπίπτει στην απαγόρευση του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης παρά μόνον όταν από τις οικονομικές και νομικές συνθήκες υπό τις οποίες συνήφθη η σύμβαση προκύπτει ότι αυτή είναι δυνατόν να επηρεάσει αισθητά το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών.

Επί των δικαστικών εξόδων

21 Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, οι οποίες κατέθεσαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα)

κρίνοντας επί των ερωτημάτων που του υπέβαλε το Soe- og Handelsret, με Διάταξη της 23ης Σεπτεμβρίου 1987, αποφαίνεται:

1) Η συμβατική υποχρέωση κατά την οποία ο δικαιούχος αδείας εκμεταλλεύσεως κατοχυρωμένης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εφευρέσεως οφείλει να καταβάλλει, χωρίς χρονικό περιορισμό, συνεπώς και μετά τη λήξη του διπλώματος, δικαιώματα εκμεταλλεύσεως, δεν συνιστά αυτή καθεαυτή περιορισμό του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης στην περίπτωση που η σύμβαση συνήφθη μετά την υποβολή της αιτήσεως για την χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας και μόλις πριν από την χορήγησή του.

2) Ο αναγραφόμενος σε σύμβαση παραχωρήσεως αδείας εκμεταλλεύσεως όρος ο οποίος απαγορεύει την κατασκευή και εμπορία των οικείων προϊόντων μετά την καταγγελία της συμβάσεως δεν εμπίπτει στην απαγόρευση του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης παρά μόνον όταν από τις οικονομικές και νομικές συνθήκες υπό τις οποίες συνήφθη η σύμβαση προκύπτει ότι αυτή είναι δυνατόν να επηρεάσει αισθητά το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών.