1

Το Tribunal du Travail των Βρυξελλών, με απόφαση της 24ης Φεβρουαρίου 1975, που περιήλθε στη γραμματεία του Δικαστηρίου στις 6 Μαρτίου 1975, υπέβαλε, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, τρία ερωτήματα ως προς το κύρος και την ερμηνεία του άρθρου 46, παράγραφος 3, του κανονισμού 1408/71 του Συμβουλίου της 14ης Ιουνίου 1971 περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως στους μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας (EE ειδ. έκδ. 05/001, σ. 73 επ.).

2

Τα εν λόγω ερωτήματα ανέκυψαν στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ βελγικού οργανισμού που είναι επιφορτισμένος με την εκκαθάριση των συντάξεων των μισθωτών εργαζομένων, αφενός, και των κληρονόμων διακινούμενου εργαζόμενου, αφετέρου, σχετικά με τον υπολογισμό της συντάξεως λόγω αποχωρήσεως, την οποία ο τελευταίος εδικαιούτο μέχρι της ημέρας του θανάτου του.

3

Ο εν λόγω εργαζόμενος, ο οποίος είχε συμπληρώσει περιόδους ασφαλίσεως στο Βέλγιο και στην Ιταλία, συγκέντρωνε, στο πρώτο κράτος μέλος, όλες τις προϋποθέσεις που απαιτούσε η εθνική νομοθεσία για την απόκτηση του δικαιώματος επί της παροχής, η οποία, υπολογιζόμενη βάσει αυτής της νομοθεσίας, ανερχόταν σε 34358 φράγκα.

4

Αντιθέτως, αναγκάστηκε, για να αποκτήσει το δικαίωμά του επί παροχής στο δεύτερο κράτος μέλος, να επικαλεστεί τις διατάξεις του άρθρου 45 του κανονισμού 1408/71 και, για τον υπολογισμό αυτής της παροχής, οι περίοδοι που πράγματι συμπληρώθηκαν στα δύο κράτη μέλη προστέθηκαν και η ιταλική παροχή ορίστηκε κατ' αναλογία.

5

Ο βελγικός οργανισμός, επικαλούμενος τον κανόνα επιβολής ορίων στη σώρευση προβλεπόμενων στα διάφορα κράτη μέλη παροχών, που θεσπίζει η παράγραφος 3, του άρθρου 46, του κανονισμού 1408/71, μείωσε την παροχή σε 26427 φράγκα.

6

Το εν λόγω ποσόν αντιπροσωπεύει το θεωρητικό ποσό της βελγικής παροχής, δηλαδή το ποσό στο οποίο θα ανερχόταν η παροχή αν οι συμπληρωθείσες στα δύο κράτη μέλη περίοδοι είχαν συμπληρωθεί στο Βέλγιο, μειωμένο κατά την ιταλική παροχή, υπολογιζόμενη μετά από άθροιση μετά από συνυπολογισμό και αναλογικό επιμερισμό.

7

Αυτός ο τρόπος υπολογισμού του βελγικού οργανισμού αποβλέπει στην εφαρμογή της αρχής κατά την οποία διασφαλίζεται στον εργαζόμενο ότι θα λάβει συνολικά, βάσει των διαφόρων συντάξεων που του παρέχουν τα διάφορα κράτη μέλη, ποσό ίσο με την υψηλότερη παροχή που θα ελάμβανε αν είχε πραγματοποιήσει όλη τη σταδιοδρομία του υπό τη νομοθεσία του ενός ή του άλλου από τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη.

8

Δυνάμει της ίδιας αρχής, αυτό το ποσό αντιπροσωπεύει το ανώτατο όριο που μπορεί να λάβει, συνολικά, βάσει αυτών των διαφόρων συντάξεων.

9

Το εθνικό δικαστήριο, με τα υποβληθέντα ερωτήματα, επιθυμεί να πληροφορηθεί αν αυτός ο κανόνας, καθόσον συνιστά επιβολή ορίων στη σώρευση, πρέπει να εφαρμόζεται σε περιπτώσεις όπως η προκειμένη και, στην περίπτωση καταφατικής απαντήσεως, αν πρέπει τότε να θεωρηθεί ως ασυμβίβαστη προς το άρθρο 51 της Συνθήκης.

10

Με τα εν λόγω ερωτήματα ερωτάται αν το άρθρο 46, παράγραφος 3, του άρθρου 1408/71 του Συμβουλίου συμβιβάζεται με το άρθρο 51 της Συνθήκης και, σε καταφατική περίπτωση, αν πρέπει να εφαρμόζεται η σύνταξη που χορηγείται σε διακινούμενο εργαζόμενο σε συνάρτηση με περιόδους ασφαλίσεως, οι οποίες δε συμπίπτουν με καμία από τις περιόδους που χρησίμευσαν ως βάση υπολογισμού της χορηγηθείσας σύνταξης σε άλλες χώρες της Κοινότητας.

11

Οι κανονισμοί στον τομέα της κοινωνικής ασφαλίσεως των διακινουμένων εργαζομένων έχουν ως βάση, πλαίσιο και όρια τα άρθρα 48 έως 51 της Συνθήκης.

12

Το άρθρο 51 επιβάλλει στο Συμβούλιο να θεσπίσει, στον τομέα της κοινωνικής ασφαλίσεως, τα «αναγκαία» μέτρα για την εγκαθίδρυση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων ορίζοντας, για την απόκτηση και διατήρηση του δικαιώματος επί των κοινωνικών παροχών, και για τον υπολογισμό τους, το συνυπολογισμό όλων των περιόδων που λαμβάνονται υπόψη από τις διάφορες εθνικές νομοθεσίες.

13

Ο σκοπός των άρθρων 48 έως 51 δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί στην περίπτωση που, κατόπιν της ασκήσεως του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας που τους παρέχεται, οι εργαζόμενοι θα έπρεπε να απωλέσουν οφέλη κοινωνικής ασφαλίσεως που τους διασφαλίζει, εν πάση περιπτώσει, η μόνη νομοθεσία ενός κράτους μέλους.

14

Το άρθρο 51 της Συνθήκης αφορά κυρίως την περίπτωση που η νομοθεσία κράτους μέλους δεν παρέχει, μόνη της, στον ενδιαφερόμενο δικαίωμα παροχής, λόγω ανεπαρκούς αριθμού περιόδων που συμπληρώθηκαν υπό το κράτος αυτής της νομοθεσίας, ή δεν θα του παρείχε παρά παροχή κατώτερη από το ανώτατο όριο.

15

Προς αντιμεπώπιση αυτής της καταστάσεως, το εν λόγω άρθρο προβλέπει, υπέρ του εργαζομένου που υπήχθη διαδοχικά ή εναλλακτικά στη νομοθεσία δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών, το συνυπολογισμό των περιόδων ασφαλίσεως που συμπληρώθηκαν δυνάμει της νομοθεσίας ενός εκάστου από αυτά τα κράτη.

16

Ο συνυπολογισμός και ο αναλογικός επιμερισμός δεν πρέπει, επομένως, να λαμβάνουν χώρα όταν έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των παροχών τις οποίες ο ενδιαφερόμενος μπορεί να αξιώσει δυνάμει της νομοθεσίας ενός μόνο κράτους μέλους, βάσει των μονών περιόδων ασφαλίσεως που συμπληρώθηκαν υπό το κράτος αυτής της νομοθεσίας, χωρίς, ωστόσο, αυτή η μέθοδος να μπορεί να οδηγεί, για την ίδια περίοδο, σε σώρευση παροχών.

17

Ο μη συνυπολογισμός έχει επίσης εφαρμογή και στην περίπτωση που οι περίοδοι ασφαλίσεως που συμπληρώθηκαν στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος συμπίπτουν με περιόδους ασφαλίσεως που συμπληρώθηκαν σε άλλο κράτος μέλος.

18

Αυτή η ερμηνεία ρητώς ενισχύεται από το άρθρο 45 του κανονισμού 1408/71, κατά το οποίο ο φορέας κράτους μέλους, η νομοθεσία του οποίου εξαρτά την κτήση, τη διατήρηση, την ανάκτηση του δικαιώματος παροχών από τη συμπλήρωση περιόδων ασφαλίσεως ή κατοικίας, δεν λαμβάνει υπόψη τις περιόδους ασφαλίσεως ή κατοικίας που συμπληρώθηκαν σε άλλα κράτη μέλη παρά «κατά το μέτρο που απαιτείται».

19

Έτσι, θεσπίζοντας τον κανονισμό 1408/71, το Συμβούλιο επιδίωξε κανόνες εφαρμογής που ορίζει να είναι σύμφωνοι προς τις διατάξεις του άρθρου 51 της Συνθήκης.

20

Το άρθρο 46, παράγραφος 3, εμφανίζεται ως κανόνας επιβολής ορίων στη σώρευση και το Συμβούλιο, κατά την άσκηση της εξουσίας που του παρέχει το άρθρο 51, στον τομέα συντονισμού των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως των κρατών μελών, έχει την εξουσία να ρυθμίζει, τηρώντας τις διατάξεις της Συνθήκης, τον τρόπο εφαρμογής των δικαιωμάτων επί κοινωνικών παροχών που οι ενδιαφερόμενοι αντλούν από τη Συνθήκη.

21

Εντούτοις, δεν συμβιβάζεται προς το άρθρο 51 η επιβολή ορίων στη σώρευση παροχών που συνεπάγεται μείωση των δικαιωμάτων, τα οποία οι ενδιαφερόμενοι κατέχουν ήδη σε κράτος μέλος λόγω της απλής εφαρμογής της εθνικής νομοθεσίας.

22

Πρέπει, επομένως, να συναχθεί το συμπέρασμα ότι το άρθρο 46, παράγραφος 3, είναι ασυμβίβαστο προς το άρθρο 51 της Συνθήκης στο μέτρο που επιβάλλει όρια στη σώρευση δύο παροχών που αποκτήθηκαν σε διαφορετικά κράτη μέλη με τη μείωση του ποσού της συντάξεως που αποκτήθηκε δυνάμει της μόνης εθνικής νομοθεσίας.

23

Συνεπώς, τα άλλα ερωτήματα δεν έχουν πλέον αντικείμενο.

24

Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν η Ιταλική Κυβέρνηση, το Συμβούλιο και η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, που κατέθεσαν προτάσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται.

25

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης το χαρακτήρα παρεμπίπτοντος, που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ,

κρίνοντας επί των ερωτημάτων που του υπέβαλε το Tribunal du travail των Βρυξελλών, 11ο τμήμα, με απόφαση της 24ης Φεβρουαρίου 1975, αποφαίνεται:

Το άρθρο 46, παράγραφος 3, του κανονισμού 1408/71 του Συμβουλίου δεν συμβιβάζεται, επομένως, με το άρθρο 51 της Συνθήκης στο μέτρο που επιβάλλει όρια στη σώρευση δύο παροχών που έχουν αποκτηθεί σε διαφορετικά κράτη μέλη με τη μείωση του ποσού της παροχής που έχει αποκτηθεί δυνάμει της μόνης εθνικής νομοθεσίας.