ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 16.7.2025

COM(2025) 570 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Ένας δυναμικός προϋπολογισμός της ΕΕ για τις προτεραιότητες του μέλλοντος - Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2028-2034

{SWD(2025) 570 final} - {SWD(2025) 571 final}

1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2028-2034 δεν θα είναι απλώς ένα σχέδιο χρηματοδότησης. Θα αποτελέσει στρατηγική δήλωση της συλλογικής πολιτικής φιλοδοξίας της Ένωσης να υλοποιήσει τις προτεραιότητές της και να δράσει με ισχύ και ενότητα στην παγκόσμια σκηνή την επόμενη δεκαετία. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι η κινητήρια δύναμη της Ένωσης που έχει επανειλημμένα αποδείξει τον μετασχηματιστικό του αντίκτυπο ως μοχλός επενδύσεων και ανάπτυξης και ως ισχυρή έκφραση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Μόνο κατά την τελευταία πενταετία, ο προϋπολογισμός της ΕΕ βοήθησε να σωθούν ανθρώπινες ζωές και να διαφυλαχθούν τα μέσα βιοπορισμού κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έδωσε τη δυνατότητα στην Ένωση να ξεπεράσει τις ενεργειακές κρίσεις και τις κρίσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού, ενώ πάνω σε αυτόν θεμελιώθηκε η αταλάντευτη στήριξη της Ένωσης προς την Ουκρανία.

Είναι καιρός να οικοδομήσουμε μια πιο ανεξάρτητη Ευρώπη, διότι η Ένωση δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά σε άλλους για να διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια και ευημερία της. Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας στα σύνορα της Ένωσης, η ευρύτερη γεωπολιτική αστάθεια και η διατάραξη των παγκόσμιων εμπορικών σχέσεων έκρουσαν με τον πιο εμφατικό τρόπο τον κώδωνα του κινδύνου για την Ευρώπη. Τα γεγονότα αυτά μας ανάγκασαν να επανεκτιμήσουμε τις στρατηγικές μας προτεραιότητες και να αναλάβουμε άμεση δράση, προκειμένου να μειώσουμε τις εξαρτήσεις και να αντιμετωπίσουμε τα τρωτά σημεία απέναντι σε πολλαπλές απειλές κατά της ασφάλειάς μας και του τρόπου ζωής μας. Αυτή η κατάσταση απαιτεί να δώσουμε εκ νέου έμφαση στην ανταγωνιστικότητα, στην ασφάλεια, στην άμυνα, στη μετανάστευση, στην επισιτιστική ασφάλεια, στη στρατηγική αυτονομία, καθώς και στις προετοιμασίες μας για τη μελλοντική διεύρυνση της Ένωσης. Έχει εμβαθύνει την προσήλωσή μας στις αρχές και τις αξίες που ενώνουν την Ευρώπη και καθιστούν την Ένωση έναν φάρο σταθερότητας και προόδου σε έναν ταραχώδη κόσμο.

Το να πάρουμε το κοινό μας μέλλον στα χέρια μας σημαίνει να εφοδιάσουμε την Ένωση με έναν φιλόδοξο προϋπολογισμό όσον αφορά το μέγεθος και τον σχεδιασμό. Να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές Ευρωπαίων και να βοηθήσουμε όσες και όσους έχουν ανάγκη. Να υπερασπιστούμε τα στρατηγικά μας συμφέροντα και τις αξίες μας. Να αξιοποιήσουμε το δυναμικό της ενιαίας αγοράς και τις νέες τεχνολογίες για να προωθήσουμε την ανάπτυξη και την καινοτομία. Να επιτύχουμε τους στόχους μας για το κλίμα και να στηρίξουμε τις επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρές, και τους πολίτες στη μετάβαση προς μια οικονομία μηδενικών καθαρών εκπομπών. Να προστατεύσουμε το περιβάλλον μας, να διατηρήσουμε τους φυσικούς μας πόρους, να προωθήσουμε την κυκλικότητα και να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της ανθεκτικότητας των υδάτων. Να εγγυηθούμε τη συλλογική μας ασφάλεια, να αποκαταστήσουμε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ευρώπης, να ενισχύσουμε την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, και να διαχειριστούμε τις συνέπειες των δημογραφικών τάσεων. Να ενισχύσουμε τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, να διαχειριστούμε τη μετανάστευση και να διασφαλίσουμε την εύρυθμη λειτουργία του χώρου Σένγκεν. Να αδράξουμε την ιστορική ευκαιρία της διεύρυνσης, προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η Ένωση. Τέλος, να οικοδομήσουμε στρατηγικές παγκόσμιες εταιρικές σχέσεις που θα καταστήσουν την Ένωση ισχυρό και αξιόπιστο παράγοντα στην παγκόσμια σκηνή, παραμένοντας σταθερά προσηλωμένοι στις αρχές του βασισμένου σε κανόνες διεθνούς εμπορίου.

Η Ευρώπη πρέπει τώρα να αλλάξει τον τρόπο δράσης της — και ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν αποτελεί εξαίρεση. Σε μια εποχή αυξημένης γεωπολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας, υπάρχουν τεράστιες προσδοκίες από την Ένωση να βρει απαντήσεις σε μια σειρά γενεακών προκλήσεων. Οι απαιτήσεις είναι μεγαλύτερες από ποτέ και το μέγεθος του προϋπολογισμού της ΕΕ πρέπει να είναι ανάλογο με τις αυξανόμενες αρμοδιότητες της Ένωσης. Ωστόσο, οι πόροι είναι περιορισμένοι. Οι εθνικοί προϋπολογισμοί υφίστανται πιέσεις και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν από μόνοι τους τις διασυνοριακές προκλήσεις. Τα δάνεια που λάβαμε από κοινού για τη στήριξη του NextGenerationEU θα πρέπει να αποπληρωθούν τα προσεχή έτη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αξιοποιούμε πλήρως κάθε ευρώ του προϋπολογισμού της ΕΕ, για να επενδύσουμε σε τομείς όπου η ενωσιακή προστιθέμενη αξία είναι μεγαλύτερη, αλλά και για να προσελκύσουμε ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις.

Η Ένωση χρειάζεται έναν πιο φιλόδοξο προϋπολογισμό που θα είναι απλούστερος, πιο ευέλικτος και πιο στρατηγικός. Και πάνω απ’ όλα, ο προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να αποφέρει αποτελέσματα. Αυτό είναι το επιτακτικό μήνυμα από τις ευρείες δημόσιες διαβουλεύσεις της Επιτροπής σχετικά με το μελλοντικό πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 1 , από τις συστάσεις μιας ειδικής Ομάδας Ευρωπαίων Πολιτών 2 , καθώς και από τις εκτεταμένες διαβουλεύσεις σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Τώρα είναι η ώρα να εφαρμοστούν στην πράξη αυτά τα διδάγματα και να εξοπλιστεί η Ένωση με έναν σύγχρονο προϋπολογισμό σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο.

Η πείρα δείχνει ότι η ευελιξία είναι άκρως σημαντική. Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο παρέχει τη σταθερότητα και την προβλεψιμότητα που καθιστούν τον προϋπολογισμό της ΕΕ έναν τόσο ισχυρό μοχλό μακροπρόθεσμων επενδύσεων. Ωστόσο, σε έναν αβέβαιο και ασταθή κόσμο, ο προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει επίσης να διαθέτει πολύ ισχυρότερη διαρθρωτική ικανότητα να προσαρμόζεται σε απρόβλεπτες καταστάσεις. Πολύ συχνά η δημοσιονομική αντίδραση σε κρίσεις και εξελισσόμενες ανάγκες ήταν αυτοσχέδια και σε ad hoc βάση. Αυτή η πρακτική δεν αποτελεί στέρεη βάση για μακροπρόθεσμη πολιτική. Γι’ αυτό η Επιτροπή προτείνει έναν πιο ευέλικτο προϋπολογισμό, καλύτερα εξοπλισμένο για να αντιμετωπίσει τα γνωστά αλλά και τα άγνωστα. Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου στην καθοδήγηση του προϋπολογισμού θα διασφαλίσει υψηλό επίπεδο πολιτικής εποπτείας, διαφάνειας και δημοκρατικής λογοδοσίας ανά πάσα στιγμή.

Η Επιτροπή καταβάλλει μια άνευ προηγουμένου προσπάθεια για να καταστεί η Ευρώπη απλούστερη — και αυτό πρέπει να περιλαμβάνει και τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι δημόσιες διαβουλεύσεις επιβεβαίωσαν ότι τα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ έχουν καταστεί υπερβολικά κατακερματισμένα, με αλληλεπικαλύψεις, κενά και αποκλίνοντες κανόνες. Αυτό το γεγονός δημιουργεί σύγχυση και μειώνει την προσβασιμότητα, την ευελιξία και τον αντίκτυπο. Η Επιτροπή προτείνει τον εξορθολογισμό και την εναρμόνιση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ, καθιστώντας πολύ ευκολότερο τον εντοπισμό ευκαιριών χρηματοδότησης, απελευθερώνοντας συνέργειες και δημιουργώντας έναν εξορθολογισμένο, διαφανή και συνεκτικό προϋπολογισμό στην υπηρεσία όλων των Ευρωπαίων.

Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ αποτελεί ευκαιρία για να επιβεβαιωθεί εκ νέου η προσήλωση της Ευρώπης στους κοινούς μας στόχους και αξίες. Οι προτάσεις της Επιτροπής έχουν σχεδιαστεί ώστε να διασφαλίζουν ότι οι επενδύσεις της ΕΕ θα καθοδηγούνται από τις πολιτικές μας προτεραιότητες, αποφέροντας καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με τη μεμονωμένη δράση των κρατών μελών. Βασίζονται στον σεβασμό του κράτους δικαίου και αντικατοπτρίζουν μια βαθιά δέσμευση: ήτοι τα κονδύλια της ΕΕ πρέπει να δαπανώνται σωστά και να τηρούν τα υψηλότερα πρότυπα χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

Η Επιτροπή προτείνει έναν φιλόδοξο προϋπολογισμό ύψους 1,98 τρισ. EUR για την περίοδο 2028-2034, ισοδύναμο με το 1,26 % του ΑΕΕ της ΕΕ. Η Ένωση μπορεί να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες της μόνο εάν διαθέτει τον αντίστοιχο προϋπολογισμό. Ο προϋπολογισμός αυτός θα δώσει τη δυνατότητα στην Ένωση να αξιοποιήσει τη δυναμική που δημιούργησε το NextGenerationEU και να ανταποκριθεί στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες που της έχουν ανατεθεί.

Ο εκσυγχρονισμός της χρηματοδότησης του προϋπολογισμού της ΕΕ αποτελεί ουσιαστικό μέρος αυτής της δέσμης και θα προβλέπει σταθερές εθνικές συνεισφορές παρά την αύξηση του μεγέθους του προϋπολογισμού. Ένας φιλόδοξος προϋπολογισμός με επίκεντρο τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες θα πρέπει να βασίζεται σε ένα πιο σύγχρονο και ευρωπαϊκό σύστημα εσόδων. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή προτείνει μια ενισχυμένη δέσμη νέων ιδίων πόρων, η οποία περιλαμβάνει προσαρμογές στην πρόταση του 2023 για τους νέους ίδιους πόρους και πρόσθετους υποψήφιους ίδιους πόρους. Τα έσοδα που θα προκύψουν θα καταστήσουν δυνατό έναν προϋπολογισμό της ΕΕ που θα είναι σύμφωνος με τις φιλοδοξίες, και θα καλύπτει παράλληλα τις υποχρεώσεις της Ένωσης όσον αφορά την αποπληρωμή των δανείων στο πλαίσιο του NextGenerationEU.

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2028-2034 αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την αναμόρφωση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού μας σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται συνεχώς. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ και οι κοινές πολιτικές που στηρίζει αποτελούν μέρος του ιστού της Ένωσής μας. Οι θεμελιώδεις αρχές και οι στόχοι που έχουν διαμορφώσει τον προϋπολογισμό της ΕΕ από την έναρξη της εφαρμογής του δεν θα αλλάξουν. Ωστόσο, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ένωση είναι τέτοιες που η αδράνεια δεν αποτελεί επιλογή. Καθιστώντας τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τα ενωσιακά προγράμματα απλούστερα, πιο ευέλικτα και στρατηγικά προσαρμοσμένα στις σημερινές και τις μελλοντικές προτεραιότητες, θα δώσουμε στην Ένωση τον σύγχρονο προϋπολογισμό που χρειάζεται για να προστατεύσει τους Ευρωπαίους πολίτες, για να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να αναπτυχθούν, και για να ενισχύσει το κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης. Επιπλέον για να ενθαρρύνει τους πολίτες, τους ερευνητές και τις ερευνήτριες αλλά και τις επιχειρήσεις από την ΕΕ και όλον τον κόσμο να επιλέξουν την Ευρώπη.

Εν ολίγοις, για να οικοδομήσει μια ανεξάρτητη Ευρώπη ικανή να διαμορφώσει το δικό της πεπρωμένο.

2.Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ: ΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΕ ΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ο νέος προϋπολογισμός της ΕΕ θα είναι ένας προϋπολογισμός που βασίζεται σε πολιτικές. Η επόμενη γενιά χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ πρέπει να αποτελέσει ένα συνεκτικό σύνολο, το οποίο μέσω κοινών προσπαθειών θα αναβαθμίσει την ευρωπαϊκή συνεργασία σε τομείς προτεραιότητας όπως η ανταγωνιστικότητα, η ασφάλεια, η απανθρακοποίηση, η βιωσιμότητα, και η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Τα προγράμματα του αναμορφωμένου προϋπολογισμού της ΕΕ είναι σχεδιασμένα να λειτουργούν συμπληρωματικά, καθώς επιτρέπουν τον συνδυασμό πόρων για τη στήριξη ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων, τόσο εντός της Ένωσης όσο και σε όλον τον κόσμο.

I.Προώθηση της ευημερίας, της βιωσιμότητας και της ασφάλειας — ειδικά προσαρμοσμένες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις μέσω εθνικών και περιφερειακών σχεδίων εταιρικής σχέσης

Τα νέα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις θα βασιστούν στο αξιοσημείωτο ιστορικό επιδόσεων των κοινών πολιτικών της Ευρώπης — και θα τις καταστήσουν ισχυρότερες και πιο αποτελεσματικές. Οι εταιρικές σχέσεις θα αυξήσουν τις συνέργειες μεταξύ των υφιστάμενων πολιτικών για τη στήριξη των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων, ενισχύοντας την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Επίσης θα δώσουν ώθηση στη δράση της ΕΕ για την άρση των φραγμών στην εσωτερική αγορά. Με κονδύλιο ύψους 865 δισ. EUR (συμπεριλαμβανομένων 50 δισ. EUR από το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα), τα σχέδια θα διασφαλίσουν τη συνεχή στήριξη των κοινών πολιτικών της Ευρώπης με μια εκσυγχρονισμένη προσέγγιση.

Το κονδύλιο των εθνικών και περιφερειακών σχεδίων εταιρικής σχέσης 2028-2034

Τα σχέδια εταιρικής σχέσης θα βασίζονται σε ευρωπαϊκές προτεραιότητες, αλλά θα είναι προσαρμοσμένα στις ειδικές ανάγκες των κρατών μελών και των περιφερειών. Τα σχέδια θα ανταποκρίνονται στις κύριες προτεραιότητες και τις προκλήσεις που θα προσδιοριστούν, μεταξύ άλλων μέσω του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Θα σχεδιάζονται από τις εθνικές και περιφερειακές αρχές σε συνεργασία μεταξύ τους και θα τους ανήκουν. Το νέο σύστημα υλοποίησης θα λαμβάνει υπόψη την ποικιλομορφία των κρατών μελών, προσφέροντάς τους την ευελιξία να αναπτύσσουν εθνικά, τομεακά και, κατά περίπτωση, περιφερειακά και εδαφικά κεφάλαια, όπως συμβαίνει με τους ισχύοντες κανόνες, ανάλογα με τις συνταγματικές δομές και παραδόσεις κάθε κράτους μέλους. Τα σχέδια θα παρέχουν στοχευμένη στήριξη απ’ όλες τις πολιτικές της ΕΕ για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, όπως οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ανατολικές παραμεθόριες περιοχές μας, οι οποίες πλήττονται περισσότερο από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Γενικά, οι εταιρικές σχέσεις θα είναι λιγότερο περιοριστικές όσον αφορά το πώς θα επιτυγχάνονται οι κοινοί στόχοι, αλλά περισσότερο απαιτητικές ως προς το τι θα πρέπει να επιτευχθεί, διασφαλίζοντας τον πλήρη σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας.

Τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης θα συγκεντρώσουν 14 υφιστάμενα ταμεία και θα διασφαλίσουν τη συνοχή και τον κοινό προγραμματισμό μεταξύ τους, σεβόμενα παράλληλα τις ιδιαιτερότητές τους. Με αυτόν τον τρόπο θα εξορθολογιστούν πολύπλοκες διαδικασίες προγραμματισμού, θα μειωθούν οι χρονοβόρες διαδικασίες επικύρωσης και θα δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες για συνέργειες.

Τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης, σε συνδυασμό με άλλα προγράμματα της ΕΕ, θα συμβάλουν ώστε η Ένωση να συνεχίσει την πορεία της όσον αφορά τη δέσμευση για απανθρακοποίηση της Ευρώπης έως το 2050. Οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις που υποστηρίζονται από το σχέδιο θα δώσουν ώθηση στην καινοτομία, θα αυξήσουν την ανθεκτικότητα απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, θα βελτιώσουν τη συνδεσιμότητα και θα βοηθήσουν την Ευρώπη να γίνει πιο ανεξάρτητη ενεργειακά. Θα στηρίξουν επιχειρήσεις και πολίτες παντού στην Ένωση, προκειμένου να διαχειριστούν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της μετάβασης σε μια καθαρή οικονομία, διασφαλίζοντας ότι κανείς δεν θα μείνει στο περιθώριο.

Χρηματοδότηση της μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων στον προϋπολογισμό 2028-2034

Η υλοποίηση με βάση τα αποτελέσματα και ο συνδυασμός αλληλοενισχυόμενων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων θα έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο και θα βελτιώσουν τη σχέση κόστους-οφέλους. Οι πληρωμές θα εξαρτώνται από την εκπλήρωση των επενδυτικών και μεταρρυθμιστικών οροσήμων και στόχων που συνδέονται με τις συμφωνηθείσες προτεραιότητες. Αυτό αναμένεται να αποφέρει χρηματοδότηση και αποτελέσματα πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά. Συνεπώς, η έμφαση θα δοθεί εκεί που χρειάζεται: στα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται με τις δαπάνες της ΕΕ. Οι ισχυρές ρυθμίσεις λογιστικών και λοιπών ελέγχων θα διασφαλίσουν ότι τα σχέδια εταιρικής σχέσης εφαρμόζονται σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

Οι αρχές του κράτους δικαίου και του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων είναι αδιαπραγμάτευτες. Ο κανονισμός για την αιρεσιμότητα όσον αφορά το κράτος δικαίου 3 θα συνεχίσει να εφαρμόζεται στο σύνολο του προϋπολογισμού της ΕΕ (βλ. τμήμα 5). Τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης θα ενισχύσουν τη σύνδεση μεταξύ των συστάσεων στην έκθεση για το κράτος δικαίου και της χρηματοδοτικής στήριξης. Σε περίπτωση απώλειας κονδυλίων για ένα κράτος μέλος λόγω συνεχιζόμενων παραβιάσεων του κράτους δικαίου ή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, τα κονδύλια αυτά θα είναι διαθέσιμα για χρήση σε προγράμματα υπό άμεση ή έμμεση διαχείριση, ιδίως σε προγράμματα που συμβάλλουν στη στήριξη της δημοκρατίας, της κοινωνίας των πολιτών και των αξιών της Ένωσης ή στην καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ευρώπη.

Ένας μηχανισμός της ΕΕ θα στηρίξει την εφαρμογή σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Ο μηχανισμός θα στηρίζει δράσεις που μπορούν να υλοποιηθούν αποτελεσματικότερα σε επίπεδο Ένωσης, συμπληρώνοντας τα έργα που υλοποιούνται από τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες. Μεταξύ αυτών των δράσεων περιλαμβάνονται δράσεις που αφορούν την εφαρμογή των αποκλειστικών αρμοδιοτήτων της Ένωσης σε τομείς όπως η διατήρηση των θαλάσσιων βιολογικών πόρων στο πλαίσιο της κοινής αλιευτικής πολιτικής, η στήριξη της πολιτικής για τους ωκεανούς, η προώθηση κοινωνικών δράσεων και επενδύσεων σε κοινωνικές υποδομές και στην κοινωνική οικονομία σε επίπεδο ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης μέσων εγγύησης, καθώς και η προώθηση της διαπεριφερειακής ή διαδημοτικής συνεργασίας. Ο μηχανισμός θα συμβάλει στην αντιμετώπιση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, δημιουργώντας συνέργειες με άλλους τομείς πολιτικής που καλύπτονται από τις εταιρικές σχέσεις, όπως η γεωργία. Ένα αδιάθετο αποθεματικό ασφαλείας θα παρέχει τη δυνατότητα περαιτέρω αντίδρασης σε απρόβλεπτα γεγονότα και καταστροφές στα κράτη μέλη, σε περίπτωση που δεν επαρκούν άλλες δυνατότητες ευελιξίας στο πλαίσιο των εθνικών και περιφερειακών κονδυλίων.

Η ΕΕ θα συνεχίσει επίσης να παρέχει ισχυρή στήριξη στην τουρκοκυπριακή κοινότητα μέσω ενός ειδικού μέσου.

II.Τόνωση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας: το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας και το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη»

(*) Συνεργατική έρευνα και καινοτομία που είναι συνεπής με τις δραστηριότητες του Ταμείου Ανταγωνιστικότητας

Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να επιφέρει μια ουσιαστική αλλαγή στην ευρωπαϊκή στήριξη της ανταγωνιστικότητας. Η Ευρώπη αποτελεί λίκνο καινοτομίας, επιστημονικής προόδου και επιχειρηματικότητας, με βιομηχανικό αποτύπωμα παγκόσμιας κλάσης. Ωστόσο, η ανταγωνιστικότητα και η οικονομική ασφάλεια της Ευρώπης παρεμποδίζονται από τους φραγμούς στην ενιαία αγορά, τον κατακερματισμό των κεφαλαιαγορών, την ανεπαρκή ψηφιοποίηση, τον αθέμιτο διεθνή ανταγωνισμό, τις υψηλές τιμές της ενέργειας, τις ελλείψεις δεξιοτήτων και εργατικού δυναμικού, την ανεπαρκή μετουσίωση της έρευνας σε εμπορεύσιμα αποτελέσματα και τα εμπόδια στη συνένωση έργων και χρηματοδότησης.

Η Ευρώπη πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα για να δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε τα καλύτερα έργα και εταιρείες της να ευδοκιμήσουν και να επεκταθούν, όπως επισημαίνεται στις εκθέσεις Draghi 4 και Letta 5 και στην Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας 6 . Όπως ορίζεται στη συμφωνία για καθαρή βιομηχανία, θα είναι σημαντικό να συνδυαστεί η απανθρακοποίηση και η οικονομική ανάπτυξη, μέσω χαμηλότερων τιμών ενέργειας, στήριξης των καθαρών προϊόντων που κατασκευάζονται στην ΕΕ (με την πράξη επιτάχυνσης της απανθρακοποίησης της βιομηχανίας), μέσω των θέσεων εργασίας υψηλής ποιότητας και της ενισχυμένης χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας για την Απανθρακοποίηση της Βιομηχανίας. Η ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας της Ευρώπης πρέπει επίσης να αποτελεί κεντρικό στόχο, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι βασικοί τομείς παραμένουν ανθεκτικοί και ανταγωνιστικοί έναντι των γεωπολιτικών και τεχνολογικών αλλαγών. Η ΕΕ πρέπει επίσης να δώσει προτεραιότητα σε επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής οι οποίες αποτελούν το κλειδί για το μέλλον, όπως το διάστημα, η τεχνητή νοημοσύνη και η κβαντική τεχνολογία. Για να παραμείνει ανταγωνιστική, αυτόνομη και ασφαλής, η Ευρώπη πρέπει να οικοδομήσει ασφαλείς, παγκόσμιας κλάσης ψηφιακές υποδομές, όπως είναι τα δίκτυα υψηλής χωρητικότητας και τα γίγα-εργοστάσια ΤΝ.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας, με συνολικό κονδύλιο ύψους 409 δισ. EUR, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», θα παρέχει πρωτοφανή ώθηση στη δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ για την έρευνα, την καινοτομία, την ανάπτυξη και την υλοποίηση 7 .

Το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας θα συγκεντρώσει επενδυτική ισχύ σε επίπεδο ΕΕ για την επιτάχυνση της επέκτασης, της κατασκευής και της υλοποίησης στρατηγικών τεχνολογιών στην Ευρώπη. Θα αποτελέσει βασικό εργαλείο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών εταιρειών και την ενδυνάμωση της βιομηχανικής βάσης της ΕΕ, μεταξύ άλλων με τη στήριξη τεχνολογιών, προϊόντων και υπηρεσιών «ευρωπαϊκής παραγωγής» (made in Europe). Το Ταμείο, το οποίο λειτουργεί βάσει ενιαίου εγχειριδίου κανόνων, θα απλουστεύσει και θα επιταχύνει σε μεγάλο βαθμό τη χρηματοδότηση της ΕΕ, αντικαθιστώντας το υφιστάμενο συνονθύλευμα αλληλεπικαλυπτόμενων προγραμμάτων, μεταξύ άλλων και για τις μικρές επιχειρήσεις. Θα επιτρέψει στην ΕΕ να επενδύσει εκεί ακριβώς όπου έχει σημασία και να το πράξει με κοινωνικό αντίκτυπο. Το ταμείο θα περιλαμβάνει απλουστευμένες και ταχείες διαδικασίες επιλογής, αξιολόγησης και ανάθεσης και θα παρέχει απλουστευμένες απαιτήσεις υποβολής στοιχείων για τους αποδέκτες χρηματοδότησης από την ΕΕ, προσφέροντας τη χρηματοδότηση ταχύτερα στους φορείς υλοποίησης έργων.

Σε συνέχεια της σύστασης της έκθεσης Draghi, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας θα επικεντρωθεί στα δημόσια αγαθά της ΕΕ. Το ταμείο θα στηρίξει κρίσιμους τομείς για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ: την καθαρή μετάβαση και απανθρακοποίηση· την ψηφιακή υπεροχή· την ανθεκτικότητα και ασφάλεια, την αμυντική βιομηχανία και το διάστημα· και τέλος την υγεία, τη βιοτεχνολογία, τη γεωργία και τη βιοοικονομία. Θα προσφέρει επίσης συμβουλευτικές υπηρεσίες στους φορείς υλοποίησης έργων.

Οι δημόσιες επενδύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο ως καταλύτης των ιδιωτικών επενδύσεων. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας θα προσφέρει μια ολοκληρωμένη εργαλειοθήκη χρηματοδότησης για την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων. Αυτό θα επιτρέψει σε κάθε επιλεγμένο έργο να έχει πρόσβαση στην καταλληλότερη μορφή στήριξης, δηλαδή επιχορηγήσεις ή δάνεια, συμβάσεις ή χρηματοδοτικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου. Το σημαντικότερο είναι ότι η αποδεδειγμένη ισχύς του InvestEU πρόκειται να μοχλεύσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε τομείς προτεραιότητας της ΕΕ, σε στενή συνεργασία με τους εταίρους υλοποίησής του, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλες εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες. Το Ταμείο θα στηρίξει επίσης συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

 

Το παγκοσμίως αναγνωρισμένο πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για την έρευνα και την καινοτομία θα συνεχίσει να επενδύει σε πρωτοποριακή βασική και συνεργατική έρευνα, καθώς και σε ανατρεπτική καινοτομία σε στρατηγικούς τομείς. Θα λειτουργεί ως αυτόνομο πρόγραμμα, στενά συνδεδεμένο με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας μέσω ολοκληρωμένων προγραμμάτων εργασίας για τη συνεργατική έρευνα και ενός κοινού εγχειριδίου κανόνων. Το νέο πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα απλουστευθεί και θα ενισχυθεί, επιτρέποντας ταχύτερες και πιο στρατηγικές δαπάνες της ΕΕ μέσα από σαφέστερους κανόνες και πιο διαφανείς διαδικασίες για τους αιτούντες και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Θα στηρίξει διατομεακές δράσεις βασικής έρευνας, βάσει της καθιερωμένης προσέγγισής του που έχει γνώμονα την αριστεία και προετοιμάζοντας τις μελλοντικές κινητήριες δυνάμεις για την ανάπτυξη και την τεχνολογική υπεροχή. Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: την επιστήμη αριστείας, την ανταγωνιστικότητα και κοινωνία, την καινοτομία και τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας. Το διευρυμένο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας θα προωθήσει τη βασική επιστήμη και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας θα ενισχυθεί ως προς τη στήριξη που παρέχει στις νεοφυείς επιχειρήσεις. Το πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ θα χρηματοδοτήσει την πυρηνική έρευνα και κατάρτιση και θα συμβάλλει στο έργο σύντηξης ITER.

III.Οικοδόμηση μιας ευρωπαϊκής αμυντικής ένωσης

Ο μελλοντικός προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να δώσει νέα ώθηση στη δημιουργία μιας πραγματικής ευρωπαϊκής αμυντικής ένωσης. Δεδομένου ότι με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας επανήλθε ο πόλεμος στο ευρωπαϊκό έδαφος, η ικανότητα της Ένωσης να χρηματοδοτεί την αμυντική ετοιμότητα ενισχύθηκε στο πλαίσιο του τρέχοντος μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ. Αυτό περιλάμβανε τον νέο κανονισμό για τη στήριξη της παραγωγής πυρομαχικών και το μέσο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω κοινών προμηθειών, καθώς και την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη.

Η Λευκή Βίβλος για την ευρωπαϊκή άμυνα — Ετοιμότητα με ορίζοντα το 2030 καθορίζει τι μπορεί να κάνει η ΕΕ για να στηρίξει και να συντονίσει τις προσπάθειες των κρατών μελών για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανικής βάσης και της συνολικής αμυντικής ετοιμότητας της ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους περαιτέρω δημοσιονομικό περιθώριο για να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες, μεταξύ άλλων μέσω πρόσθετων δανείων τα οποία χρηματοδοτούνται από κοινό δανεισμό (το μέσο δράσης για την ασφάλεια στην Ευρώπη 8 ). Ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό. Ο επόμενος προϋπολογισμός πρέπει να σηματοδοτήσει την έναρξη μιας νέας εποχής στρατηγικών επενδύσεων στις ευρωπαϊκές αμυντικές δυνατότητες και την ετοιμότητα, συμπεριλαμβανομένης της από κοινού ανάπτυξης ευρωπαϊκών κρίσιμων αμυντικών δυνατοτήτων. Ιδιαίτερη προτεραιότητα θα αποδοθεί στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη τα οποία είναι περισσότερο εκτεθειμένα σε συμβατικές στρατιωτικές απειλές, ιδίως μέσω κοινών έργων όπως η Ασπίδα των ανατολικών συνόρων.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας θα παρέχει σημαντική στήριξη στις επενδύσεις στους τομείς της άμυνας, της ασφάλειας και του διαστήματος. Η Επιτροπή προτείνει να αυξηθεί σημαντικά η χρηματοδότηση συγκριτικά με το τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο. Αποτελεί επίσης ένα άλμα προς τα εμπρός ως προς την προσέγγιση, παρέχοντας στήριξη κατά τη διάρκεια της επενδυτικής διαδρομής από την έρευνα έως την ανάπτυξη, την κατασκευή και την υλοποίηση στο πλαίσιο ενός ενιαίου μέσου, και συμβάλλοντας στην ελαχιστοποίηση των κινδύνων κοινών αμυντικών έργων. Πρόκειται για κάτι που θα ενισχύσει τον συντονισμό μέσω της στήριξης των εφαρμογών διπλής χρήσης και της κυβερνοασφάλειας. Η ΕΕ θα συνεχίσει να αναβαθμίζει τα διαστημικά της συστήματα, ιδίως τα Galileo, EGNOS, Copernicus και IRIS², αναπτύσσοντας παράλληλα νέες ικανότητες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων διπλής χρήσης, συμπεριλαμβανομένης μιας κρατικής υπηρεσίας γεωσκόπησης, καθώς και του εντοπισμού θέσης, πλοήγησης και χρονισμού χαμηλής γήινης τροχιάς.

Η ενσωμάτωση της χρηματοδότησης της άμυνας και του διαστήματος στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας αποφέρει διάφορα οφέλη. Πρώτον, διασφαλίζει την εφαρμογή συνεκτικών κανόνων για τους δικαιούχους, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Δεύτερον, αξιοποιεί τις συνέργειες μεταξύ της στήριξης στην αμυντική και τη διαστημική βιομηχανία, διότι αυτές προσφέρουν ευκαιρίες γόνιμης αλληλεπίδρασης, ενώ παράλληλα διασφαλίζει τη διαρκή και σθεναρή στήριξη των επενδύσεων της ΕΕ σε διαστημικές υποδομές και σημαντικά ευρωπαϊκά διαστημικά περιουσιακά στοιχεία. Τρίτον, παρέχει πρόσβαση στο πλήρες σύνολο των χρηματοδοτικών εργαλείων τα οποία θα είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας, ώστε να προσφέρεται μια πιο προσαρμοσμένη προσέγγιση.

Τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες θα είναι επίσης σε θέση να στηρίζουν επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις στον τομέα των αμυντικών δυνατοτήτων και των έργων ασφάλειας της Ένωσης μέσω της χρηματοδότησής τους στο πλαίσιο των εθνικών και περιφερειακών σχεδίων εταιρικής σχέσης, σύμφωνα με τις προτεραιότητες της ΕΕ και σε συνέργεια με τη χρηματοδότηση σε επίπεδο ΕΕ. Τα εν λόγω μέτρα θα συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανικής βάσης στους τομείς της άμυνας, της ασφάλειας και της τεχνολογίας και στη στήριξη της ενωσιακής ετοιμότητας, του εντοπισμού απειλών και της αντιμετώπισης κρίσεων, μεταξύ άλλων με την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας και τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των υποδομών ζωτικής σημασίας. Τα κράτη μέλη θα είναι επίσης σε θέση να χρηματοδοτούν τα εθνικά τμήματα των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών, τα εθνικά δίκτυα μεταφοράς και διανομής ενέργειας και τα σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (μεταξύ άλλων στον τομέα της άμυνας) στο πλαίσιο των εθνικών και περιφερειακών σχεδίων εταιρικής σχέσης.  

Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ανέδειξε τη σημασία των επενδύσεων στη στρατιωτική κινητικότητα, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι δυνάμεις των κρατών μελών μπορούν να αντιδράσουν γρήγορα και σε επαρκή κλίμακα στις κρίσεις που ξεσπούν στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, αλλά και πέραν αυτών. Επομένως, ο ενισχυμένος μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στους διαδρόμους στρατιωτικής κινητικότητας και θα μεγιστοποιήσει τις συνέργειες με άλλες επενδύσεις στο δίκτυο μεταφορών. Οι επενδύσεις θα στηρίξουν τη μεταφορά στρατευμάτων και εξοπλισμού μέσω σιδηροδρόμων, οδικών αξόνων, αερολιμένων, θαλάσσιων λιμένων, εσωτερικών πλωτών οδών και πολυτροπικών τερματικών σταθμών.

Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ειρήνη θα συνεχίσει να λειτουργεί ως εργαλείο εκτός προϋπολογισμού, συμβάλλοντας στις προσπάθειες της Ένωσης για τη διατήρηση της ειρήνης, την πρόληψη των συγκρούσεων και την ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας. Ο μηχανισμός θα χρηματοδοτεί δράσεις που αποφασίζονται από το Συμβούλιο στο πλαίσιο δύο πυλώνων: τις κοινές δαπάνες των στρατιωτικών επιχειρήσεων και αποστολών και τα μέτρα συνδρομής 9 . Δεδομένου του ταχέως μεταβαλλόμενου γεωπολιτικού περιβάλλοντος, ο μηχανισμός θα πρέπει να είναι σε θέση να συνεχίσει να στηρίζει τους εταίρους σε παγκόσμιο επίπεδο για όλη τη διάρκεια του χρονοδιαγράμματος του επόμενου δημοσιονομικού πλαισίου, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας και θα ενισχυθεί κατά 30,5 δισ. EUR.

 

IV.Ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ ανέκαθεν στήριζε τη διεύρυνση και την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς της Ευρώπης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω κοινών πολιτικών, όπως η πολιτική συνοχής και η κοινή γεωργική πολιτική. Το πράττει επίσης μέσω επενδύσεων στις υλικές υποδομές οι οποίες καθιστούν τα διευρωπαϊκά δίκτυα πραγματικότητα, καθώς και μέσω επενδύσεων σε διοικητικές υποδομές που δημιουργούν το πλαίσιο προϋποθέσεων για την επιτυχία της ενιαίας αγοράς.

Ο νέος μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα χρηματοδοτήσει την ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων και θα προωθήσει την καθαρή μετάβαση της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών. Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η ανάγκη αποσύνδεσης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έχουν υπογραμμίσει τη ζωτική σημασία μιας πραγματικής Ενεργειακής Ένωσης και άρτια ολοκληρωμένων δικτύων υποδομών της ΕΕ. Ωστόσο, η πρόοδος σε βασικές υποδομές, όπως οι διασυνοριακές σιδηροδρομικές συνδέσεις και οι γραμμές διασύνδεσης, υπήρξε πολύ αργή. Ο μηχανισμός θα δώσει νέα ώθηση σε αυτές τις βασικές επενδύσεις στην ανθεκτικότητα και την ασφάλεια της Ευρώπης, μεταξύ άλλων με τη στήριξη έργων στα λιγότερο συνδεδεμένα μέρη της Ένωσης, όπως τα νησιά και οι εξόχως απόκεντρες περιοχές. Θα στηρίξει τις φιλοδοξίες της Ένωσης για το κλίμα, με επενδύσεις σε διασυνοριακές γραμμές διασύνδεσης και δίκτυα, σε διασυνοριακές μεταφορικές συνδέσεις, σε υπεράκτια δίκτυα, σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, υποδομές αποθήκευσης και υποδομές εναλλακτικών καυσίμων. Ο μηχανισμός θα χρηματοδοτήσει έργα πολιτικών και στρατιωτικών μεταφορών διπλής χρήσης, ώστε να καταστεί δυνατή η απρόσκοπτη στρατιωτική κινητικότητα σε ολόκληρη την ΕΕ, η οποία συνιστά προϋπόθεση για μια ισχυρότερη και καλύτερα προετοιμασμένη Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση.

Το νέο πρόγραμμα για την ενιαία αγορά θα συγκεντρώσει μέτρα τα οποία υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την άρση των διασυνοριακών και διακρατικών φραγμών και την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών διοικήσεων. Θα συμβάλει στην επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ για την ενιαία αγορά και της πολιτικής ανταγωνισμού, των μέτρων τυποποίησης, της προστασίας των καταναλωτών και της συνεργασίας μεταξύ των στατιστικών αρχών για στατιστικές υψηλής ποιότητας με σκοπό την υποστήριξη του σχεδιασμού, της παρακολούθησης και της αξιολόγησης όλων των πολιτικών της Ένωσης. Επιπλέον, θα εξαλείψει τον εναπομένοντα κατακερματισμό της χρηματοδότησης της ΕΕ σε αυτόν τον τομέα για τη στήριξη της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών διοικήσεων και τη μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης στους τομείς των τελωνείων, της φορολογίας και της καταπολέμησης της απάτης, στοιχεία που είναι όλα ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Θα συμβάλει επίσης στην υλοποίηση της τελωνειακής μεταρρύθμισης της ΕΕ μετά την έγκρισή της, καθώς και της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων.

V.Μια ισχυρή Ευρώπη σε έναν αβέβαιο κόσμο: ο μηχανισμός «Παγκόσμια Ευρώπη»

Το παγκόσμιο πολιτικό και οικονομικό τοπίο καθίσταται ολοένα και πιο ασταθές και απρόβλεπτο. Χαρακτηρίζεται από συνεχιζόμενες και αναδυόμενες συγκρούσεις, αθέμιτο ανταγωνισμό και μια πιο διεκδικητική οικονομική και γεωπολιτική στάση από διεθνείς παράγοντες. Άλλοι συντελεστές, όπως η κλιματική αλλαγή, οι μεταναστευτικές πιέσεις και οι απειλές κατά της ασφάλειας, εξακολουθούν να θέτουν σημαντικές προκλήσεις για την ΕΕ και τους εταίρους της σε ολόκληρο τον κόσμο.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ οφείλει να επανασχεδιάσει και να ενισχύσει τη χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης της στο επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο. Η εξωτερική δράση της ΕΕ πρέπει να είναι καλύτερα στοχευμένη στους εταίρους μας και να αντιμετωπίζει τις επείγουσες επιτόπιες ανάγκες. Θα πρέπει να υποστηρίζει τα στρατηγικά συμφέροντα της Ένωσης στην παγκόσμια σκηνή μέσω της διοχέτευσης κονδυλίων σε βασικές πολιτικές προτεραιότητες και της ευέλικτης προσαρμογής στις εξελισσόμενες συνθήκες. Ένας ενισχυμένος μηχανισμός «Παγκόσμια Ευρώπη» ύψους 200 δισ. EUR θα αποτελέσει τη βάση για τη δράση αυτή. Από το ποσό αυτό, ενδεικτικό ποσό 25 δισ. EUR θα πρέπει να διατεθεί για την ανθρωπιστική βοήθεια.

Η νέα Παγκόσμια Ευρώπη θα βελτιστοποιήσει, θα παγιώσει και θα εξορθολογίσει τη χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης της ΕΕ στο πλαίσιο του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού. Κάθε μακροπεριφέρεια θα διαθέτει ενδεικτικό χρηματοδοτικό κονδύλιο για τη διασφάλιση της προβλεψιμότητας για τους εταίρους της Ένωσης, σε συνδυασμό με ευελιξία για την ανακατανομή πόρων μεταξύ των κονδυλίων και την κινητοποίηση συνολικού αδιάθετου αποθεματικού για την αντιμετώπιση αναδυόμενων αναγκών και νέων προτεραιοτήτων. Η Παγκόσμια Ευρώπη θα περιλαμβάνει επίσης έναν παγκόσμιο πυλώνα για δράσεις που είναι εγγενώς παγκόσμιας εμβέλειας, για παράδειγμα χρηματοδότηση για πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών όπως τα Ηνωμένα Έθνη και για ζητήματα όπως η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η παγκόσμια υγεία, η κυβερνοασφάλεια, χειραγώγηση των πληροφοριών και οι παρεμβάσεις από το εξωτερικό, καθώς και η διεθνής διακυβέρνηση του κλίματος και των ωκεανών.

Όλα τα εργαλεία της πολιτικής εξωτερικής δράσης θα είναι διαθέσιμα για τη στόχευση της στήριξης της ΕΕ σε κάθε μακροπεριφέρεια. Η Παγκόσμια Ευρώπη θα περιλαμβάνει πολυετή προγράμματα συνεργασίας με εταίρους, καθώς και δράσεις που εκ φύσεως δεν προγραμματίζονται, όπως η ανθρωπιστική βοήθεια 11 και μέτρα που σχετίζονται με κρίσεις, την ειρήνη και τις ανάγκες της εξωτερικής πολιτικής. Επιπλέον, θα παρέχει βοήθεια με βάση όρους πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων. Η Παγκόσμια Ευρώπη θα παράσχει στην ΕΕ τη δυνατότητα να αναπτύξει τον κατάλληλο συνδυασμό εργαλείων πολιτικής, σχεδιασμένων για να ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στους εξελισσόμενους στόχους της εξωτερικής πολιτικής και στις συγκεκριμένες ανάγκες των εταίρων της ΕΕ.

Η ΕΕ θα προσφέρει ολοκληρωμένες αμοιβαία επωφελείς δέσμες εταιρικών σχέσεων με σκοπό να καταστεί αποτελεσματικότερη και πιο στοχευμένη η χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης. Οι δέσμες εταιρικών σχέσεων θα είναι ειδικά προσαρμοσμένες στους εταίρους ή τις περιφέρειες, ώστε να μπορεί να κινητοποιηθεί το κατάλληλο σύνολο εργαλείων πολιτικής για τη μεγιστοποίηση του επιτόπιου αντικτύπου της ΕΕ, την εξυπηρέτηση των στρατηγικών συμφερόντων της ΕΕ και τη βελτίωση της προβολής και της κατανόησης της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Η Ένωση θα προωθήσει μια νέα ευρωπαϊκή οικονομική εξωτερική πολιτική που θα ευθυγραμμίζεται περισσότερο με τις εσωτερικές προτεραιότητες της ΕΕ, όπως η οικονομική ασφάλεια, το εμπόριο και η ανταγωνιστικότητα, η ενεργειακή ασφάλεια και η απανθρακοποίηση, η επισιτιστική ασφάλεια, η διαχείριση της μετανάστευσης, οι μεταφορικές συνδέσεις, η προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η συνδεσιμότητα που προσφέρεται από αξιόπιστους προμηθευτές και η πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες.

Η διεύρυνση αποτελεί τόσο πολιτική όσο και γεωστρατηγική επιταγή. Είκοσι χρόνια μετά τη μεγαλύτερη διεύρυνση στην ιστορία της ΕΕ, η διεύρυνση εξακολουθεί να αποτελεί βασική επένδυση στη μακροπρόθεσμη ασφάλεια, την ειρήνη, τη σταθερότητα και τη βιώσιμη ευημερία στην Ευρώπη. Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας κατέδειξε τη σημασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και την ανάγκη για μια ευρύτερη και ισχυρότερη Ένωση για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων. Η Ένωση είναι βαθιά προσηλωμένη στη συνεργασία με τις υποψήφιες και τα δυνάμει υποψήφια μέλη για την προετοιμασία της προσχώρησής τους, με απόλυτο σεβασμό στη διαδικασία βάσει ιδίων επιδόσεων και με την ακλόνητη πεποίθηση ότι το μέλλον τους βρίσκεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Παγκόσμια Ευρώπη θα παράσχει ουσιαστική χρηματοδοτική και πολιτική στήριξη για να βοηθήσει τις υποψήφιες χώρες και τα δυνάμει υποψήφια μέλη να προχωρήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Η ΕΕ θα στηρίξει την Ουκρανία για όσο διάστημα χρειαστεί. Από τη στήριξη της διαδικασίας προσχώρησης έως τη μακροπρόθεσμη ανασυγκρότηση, η ΕΕ θα βρίσκεται στο πλάι της Ουκρανίας. Η στήριξη αυτή θα περιλαμβάνει δάνεια τα οποία χρηματοδοτούνται μέσω κοινού δανεισμού της ΕΕ που καλύπτεται από το περιθώριο του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η στήριξη προς την Ουκρανία θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του γεωγραφικού πυλώνα της Παγκόσμιας Ευρώπης και θα αντληθεί από ειδικό αποθεματικό πέραν των δημοσιονομικών ανώτατων ορίων, δεδομένης της κλίμακας και της αβεβαιότητας των αναγκών.

Η Παγκόσμια Ευρώπη θα συμπληρώνεται από άλλες μορφές εξωτερικής δράσης της ΕΕ, οι οποίες, για νομικούς λόγους, πρέπει να χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο χωριστών προγραμμάτων. Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ θα ενισχύσει τη στήριξη προς τις υπερπόντιες χώρες και εδάφη 12 και θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί δράσεις της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας.

VI.Επένδυση στην εκπαίδευση, τη δημοκρατία και τις ευρωπαϊκές αξίες

Η στήριξη της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, των μέσων ενημέρωσης και των δημοκρατικών αξιών αποτελεί επένδυση στο κοινό μας μέλλον. Με τα προγράμματά του, ο προϋπολογισμός της ΕΕ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της στήριξης αυτής. Συμβάλλει στη διακρατική συνεργασία για την ανάπτυξη δεξιοτήτων με την αντιμετώπιση και την καλλιέργεια του αισθήματος της ιθαγένειας της ΕΕ και της αλληλοκατανόησης, μέσω της προώθησης των αξιών της ΕΕ, της στήριξης της δημοκρατικής και κοινωνιακής ανθεκτικότητας, των πολιτιστικών ανταλλαγών, του χρηματοοικονομικού γραμματισμού και ενός αξιόπιστου χώρου πληροφοριών.

Το πρόγραμμα Erasmus+ —το οποίο συνδυάζει το τρέχον Erasmus+ με το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης— θα ενισχυθεί δεδομένου ότι αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά προγράμματα της ΕΕ. Το Erasmus+ θα συνεχίσει να στηρίζει την υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και κατάρτιση, ενισχύοντας τη μαθησιακή κινητικότητα των νέων για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και τη δημιουργία κοινών εμπειριών. Επενδύοντας στη νεολαία, τον εθελοντισμό και τον αθλητισμό, το Erasmus+ θα βοηθήσει να οικοδομηθούν ισχυρότερες, πιο συνδεδεμένες κοινωνίες, θα ενθαρρύνει τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά και στις δημοκρατικές διαδικασίες και θα συμβάλει στην κοινωνική συνοχή σε όλα τα επίπεδα. Τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης θα παρέχουν επίσης σημαντική στήριξη για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που προωθούν την ανάπτυξη δεξιοτήτων και τις σχετικές κοινωνικές υποδομές, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις.

Το νέο πρόγραμμα AgoraEU θα στηρίζει τους πυλώνες μιας ισχυρής δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων του πολιτισμού, των μέσων ενημέρωσης και της κοινωνίας των πολιτών. Ο τομέας του πολιτισμού, της δημιουργίας, των οπτικοακουστικών μέσων και των μέσων ενημέρωσης της ΕΕ αποτελεί σημαντικό πυλώνα της οικονομίας και της κοινωνίας της ΕΕ. Ο οπτικοακουστικός τομέας αντιμετωπίζει έντονο ανταγωνισμό από το εξωτερικό και προκλήσεις που σχετίζονται με τον αυξημένο ρόλο των πλατφορμών. Στον τομέα των ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης, η μείωση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης και η παραπληροφόρηση καθίστανται απειλή για το ευρωπαϊκό εγχείρημα και τη δημοκρατία. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει επίσης προκλήσεις που σχετίζονται με τη δημοκρατική συμμετοχή, την ισότητα, την πολιτιστική πολυμορφία και τις απειλές για την καλλιτεχνική ελευθερία. Ως αντίβαρο στις τάσεις αυτές, είναι σημαντικός ο ρόλος μιας καλά σχεδιασμένης και ενισχυμένης χρηματοδοτικής στήριξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πολιτιστική και γλωσσική πολυμορφία, η πολιτιστική μας κληρονομιά και οι κοινές μας αξίες της ισότητας και της δημοκρατίας καθορίζουν την ευρωπαϊκή ταυτότητα, και ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός θα συνεχίσει να τις στηρίζει. Η συγκέντρωση της στήριξης προς τον πολιτισμό, τα μέσα ενημέρωσης και την κοινωνία των πολιτών στο πλαίσιο του προγράμματος AgoraEU θα εξασφαλίσει απλούστερη πρόσβαση για τους δικαιούχους μέσω κοινών κανόνων και ρυθμίσεων χρηματοδότησης.

Το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη» θα συμβάλει στην ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού, ανθεκτικού και χωρίς αποκλεισμούς ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης. Θα στηρίξει επίσης την ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης σε επίπεδο ΕΕ.

VII.Προστασία των ανθρώπων και οικοδόμηση ετοιμότητας και ανθεκτικότητας 

Η έκθεση Niinistö 15 υπογράμμισε τις πολυάριθμες απειλές που αντιμετωπίζει η Ένωση και διατύπωσε συγκεκριμένες συστάσεις για τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης σοβαρών κρίσεων που πλήττουν την ΕΕ ή ορισμένα από τα κράτη μέλη της. Ο μελλοντικός μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός θα καλύπτει όλες τις πτυχές της διαχείρισης κρίσεων: πρόληψη, ετοιμότητα, αντίδραση και ανάκαμψη, καθώς και την αναβάθμιση της εργαλειοθήκης της ΕΕ για την ετοιμότητα, με σημαντική χρηματοδοτική στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Ο νέος μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης και η στήριξη της Ένωσης για την ετοιμότητα και την αντίδραση σε καταστάσεις έκτακτης υγειονομικής ανάγκης θα αξιοποιήσουν τις συνέργειες μεταξύ, αφενός, της δράσης της ΕΕ για την πολιτική προστασία και, αφετέρου, της ετοιμότητας και αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης υγειονομικής ανάγκης. Για ένα ΠΔΠ που βασίζεται στην «αρχή της εκ σχεδιασμού ετοιμότητας», η Επιτροπή προτείνει να πενταπλασιαστεί η χρηματοδότηση στον τομέα αυτό ώστε να ανέλθει σε 10,7 δισ. EUR. Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης θα διασφαλίζει ότι οι ικανότητες αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένων των αποθεμάτων, αναπτύσσονται και διατηρούνται σε επίπεδο ΕΕ σε όλους τους σχετικούς τομείς και περιφέρειες, συμπληρώνοντας τις εθνικές προσπάθειες. Ένας σημαντικά ενισχυμένος μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης, σε συνδυασμό με την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης υγειονομικής ανάγκης, θα διασφαλίσει καλύτερο διατομεακό συντονισμό και θα αντιμετωπίσει τα κενά ικανοτήτων για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης οι οποίες προκαλούνται, για παράδειγμα, από την κλιματική αλλαγή, το μεταβαλλόμενο τοπίο της ασφάλειας, μεταξύ άλλων για τις υποδομές ζωτικής σημασίας, και το εξελισσόμενο παγκόσμιο τοπίο στον τομέα της υγείας.

Το επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο θα αποτυπώνει τον στόχο της «εκ σχεδιασμού ετοιμότητας» στη δομή του. Εκτός από την κεντρική ικανότητα της ΕΕ που παρέχεται από τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης, τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης θα στηρίζουν επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της πρόληψης κρίσεων, της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή και της ετοιμότητας τόσο σε επίπεδο κρατών μελών όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Ο μηχανισμός της ΕΕ θα χρηματοδοτεί την αντιμετώπιση καταστροφών και απρόβλεπτων γεγονότων, για τη συμπλήρωση εθνικών χρηματοδοτικών κονδυλίων ή για τη χρηματοδότηση δράσεων απευθείας σε επίπεδο ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας θα ενισχύει την ετοιμότητα και τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ σε βασικούς τομείς, τεχνολογίες και υποδομές. Θα στηρίζει την ανάπτυξη βιομηχανικών ικανοτήτων και τεχνολογιών αιχμής (π.χ. τα εργαλεία αντιμετώπισης κρίσεων Copernicus, Galileo και IRIS²· την καινοτομία και τη μεταποίηση στον τομέα της υγείας), συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ΕΕ, μεταξύ άλλων επενδύοντας στην προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας. Η Παγκόσμια Ευρώπη θα προσφέρει μια ολοκληρωμένη εργαλειοθήκη για δράση σε τρίτες χώρες.

Η ασφάλεια αποτελεί το θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομούνται όλες οι ελευθερίες μας. Η ικανότητα των κρατών μελών της ΕΕ να εγγυώνται την ασφάλεια των πολιτών τους εξαρτάται από μια ενιαία, ευρωπαϊκή προσέγγιση για την προστασία της εσωτερικής μας ασφάλειας. Ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ θα στηρίξει την Ευρώπη ώστε να εκπληρώσει τη διαχρονική της υπόσχεση για ειρήνη και σταθερότητα. Η στρατηγική ProtectEU ορίζει τη δέσμευση της ΕΕ για μια ασφαλέστερη και πιο προστατευμένη Ευρώπη για όλους τους πολίτες της.

Ο μελλοντικός μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός θα στηρίξει τη δέσμευση αυτή για μια ασφαλέστερη και πιο προστατευμένη Ευρώπη. Θα ανταποκριθεί στον στόχο αυτό στηρίζοντας την ανθεκτικότητα των υποδομών ζωτικής σημασίας, δημιουργώντας τις συνθήκες για συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης των κρατών μελών για την αντιμετώπιση απειλών κατά της εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ, αναβαθμίζοντας τα συστήματα ανταλλαγής πληροφοριών και συνεργασίας και προωθώντας την από κοινού αντιμετώπιση σοβαρών εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ θα καταστήσει επίσης δυνατή τη σύσφιξη της συνεργασίας με τρίτες χώρες για τη στήριξη της εσωτερικής ασφάλειας της Ένωσης, μέσω της Παγκόσμιας Ευρώπης.

Η Ένωση θα συνεχίσει να παρέχει στήριξη για την πυρηνική ασφάλεια. Η στήριξη αυτή θα περιλαμβάνει τη διεθνή συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας, καθώς και τον παροπλισμό πυρηνικών δραστηριοτήτων στη Λιθουανία και των πυρηνικών εγκαταστάσεων της ίδιας της ΕΕ. Η συνεισφορά της ΕΕ στον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων στη Βουλγαρία και τη Σλοβακία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2027. Η χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα συμβάλει στη στήριξη για την υγεία των εργαζομένων και του ευρύτερου πληθυσμού, για την πυρηνική ασφάλεια και για την αποτροπή της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

VIII.Μια σύγχρονη και αποδοτική δημόσια διοίκηση για την Ευρώπη

Η μείωση του προσωπικού κατά 5 % κατά τα έτη 2013 έως 2017, ακολουθούμενη από παρατεταμένη περίοδο σταθερού επιπέδου στελέχωσης, απέφερε σημαντική εξοικονόμηση διοικητικών δαπανών, αλλά άφησε επίσης και σημαντικό έλλειμμα ικανοτήτων στην Επιτροπή και την εξέθεσε σε κινδύνους όσον αφορά τη συνέχιση των δραστηριοτήτων. Το ταχέως εξελισσόμενο οικονομικό και παγκόσμιο τοπίο έχει δημιουργήσει νέες ανάγκες πολιτικής και στην Επιτροπή έχουν ανατεθεί νέες πρωτοβουλίες και καθήκοντα που απαιτούν πρόσθετους πόρους. Για την εκτέλεση αυτών των νέων καθηκόντων πρέπει να διατεθεί στην Επιτροπή το κατάλληλο επίπεδο στελέχωσης, με τις κατάλληλες ικανότητες. Αυτό συνεπάγεται επίσης ότι η Επιτροπή πρέπει να μπορεί να προσελκύει τα καλύτερα ταλέντα και να βελτιώσει την ισόρροπη γεωγραφική εκπροσώπηση του προσωπικού της.

Κατά την ενδιάμεση αναθεώρηση του δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027 16 , η Επιτροπή είχε αξιολογήσει τις ανάγκες όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ που προέκυπταν από τα νέα καθήκοντα, καθώς και την ανάγκη για εμπειρογνωσία στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Μετά την υποβολή της πρότασης ενδιάμεσης αναθεώρησης έχουν εγκριθεί περαιτέρω νομοθετικές πρωτοβουλίες, χωρίς αντίστοιχη ενίσχυση. Άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ αντιμετωπίζουν επίσης νέες προκλήσεις, ιδίως σε σχέση με την ασφάλεια, την ΤΝ και τις νέες κανονιστικές υποχρεώσεις, οι οποίες εξαντλούν τα όρια των ικανοτήτων τους. Το έλλειμμα είναι επίσης σημαντικό στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, δεδομένου του αυξημένου αριθμού και της σοβαρότητας των επιθέσεων.

Ως εκ τούτου, προτείνεται να συνυπολογιστεί αύξηση του επιπέδου στελέχωσης κατά 2500 θέσεις στον διοικητικό τομέα κατά τα τρία πρώτα έτη της νέας περιόδου, η οποία θα καλύπτει τις προσδιορισμένες ανάγκες και τις πιθανές εξελίξεις έως το 2027, σύμφωνα με τις νομοθετικές προτάσεις. Με σταδιακή εφαρμογή αυτής της αύξησης κατά τα πρώτα έτη της επόμενης περιόδου, η Επιτροπή θα διαθέτει τους αναγκαίους πόρους ώστε να μεριμνήσει για την ορθή εφαρμογή και την περάτωση των τρεχόντων προγραμμάτων, καθώς και να επιταχύνει την έναρξη της νέας γενιάς προγραμμάτων και να προετοιμάσει την Ένωση για μελλοντικές διευρύνσεις. Μελλοντικά, η προτεινόμενη απλούστευση και η μείωση του αριθμού των προγραμμάτων αναμένεται να οδηγήσουν σε βελτίωση της αποδοτικότητας, η οποία θα συμβάλει στην ανταπόκριση σε νέα καθήκοντα που ενδέχεται να προκύψουν κατά τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό. Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την ευρείας κλίμακας επανεξέταση της οργάνωσης και των δραστηριοτήτων της Επιτροπής, αναμένεται να οδηγήσει σε μια κατάσταση στην οποία το θεσμικό όργανο θα μπορεί να ανταποκρίνεται σε μελλοντικές προκλήσεις, με την καλύτερη δυνατή διάρθρωση του προσωπικού και ευελιξία δράσης.

Όσον αφορά τις μη μισθολογικές δαπάνες, εξακολουθεί να είναι εφικτή η ετήσια αύξηση κατά 2 % κατά το επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο, εφόσον για το σημείο εκκίνησης συνυπολογίζονται οι πραγματικές ανάγκες. Αρκετά θεσμικά όργανα σχεδιάζουν σημαντικές κατασκευαστικές εργασίες κατά τα επόμενα έτη. Απαιτούνται κατάλληλες επενδύσεις σε ΤΠ, μεταξύ άλλων για την κυβερνοασφάλεια, οι οποίες θα συμβάλουν εν τέλει στον εξορθολογισμό του μελλοντικού κόστους. Τέλος, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης πρέπει να είναι σε θέση να εγγυάται την ασφάλεια των αντιπροσωπειών. Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός πρέπει να λαμβάνει υπόψη την αβεβαιότητα που αφορά την εξέλιξη των τιμών οι οποίες επηρεάζουν ιδίως το πάγιο κόστος και άλλες νομικές υποχρεώσεις (βλ. ενότητα 3).

3.ΠΙΟ ΕΥΕΛΙΚΤΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ

Η ευελιξία θα αποτελέσει καθοριστικό χαρακτηριστικό του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού. Η ευελιξία είναι κεντρικής σημασίας για να διασφαλίζεται ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι ανθεκτικός στις μελλοντικές εξελίξεις, ανταποκρίνεται και παραμένει επίκαιρος καθόλη τη διάρκειά του. Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός χρειάζεται καλύτερη ισορροπία μεταξύ προβλεψιμότητας των επενδύσεων και ευελιξίας για την προσαρμογή της εστίασης των δαπανών και την αντιμετώπιση απρόβλεπτων αναγκών και κρίσεων. Θα υπάρχει πάντα μέριμνα για προβλεψιμότητα όσον αφορά επενδύσεις όπως μείζονες επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών, καθώς και επενδύσεις έρευνας και καινοτομίας, που απαιτούν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για τους δικαιούχους, τους φορείς υλοποίησης έργων και τις διαχειριστικές αρχές μας. Ταυτόχρονα, η μείωση του αριθμού των τομέων και των προγραμμάτων θα διευκολύνει την ανακατανομή πόρων που δεν έχουν προγραμματιστεί εκ των προτέρων εντός και μεταξύ προγραμμάτων. Θα υπάρχουν αυξημένες δυνατότητες μεταφοράς πόρων μεταξύ των σκελών πολιτικής των προγραμμάτων του προϋπολογισμού της ΕΕ. Επιπλέον, θα ενισχυθούν τα ειδικά εργαλεία και μέσα ευελιξίας.

Το επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο θα έχει πιο απλή αρχιτεκτονική με λιγότερα προγράμματα, υψηλότερο μερίδιο μη προγραμματισμένων ποσών, καθώς και μηχανισμούς και ενσωματωμένα αποθεματικά που θα καθιστούν δυνατή την καλύτερη και ταχύτερη αντιμετώπιση εξελισσόμενων αναγκών με λιγότερες διαταραχές. Οι ανακατανομές εντός και μεταξύ προγραμμάτων θα διευκολυνθούν με τη μείωση των εγγενών δυσκαμψιών στον προϋπολογισμό, ενώ παράλληλα θα εξακολουθήσουν να δημιουργούνται σταθερές συνθήκες για μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Η αντιμετώπιση καταστροφών θα εξορθολογιστεί με την ενσωμάτωση των υφιστάμενων εργαλείων εντός των ανώτατων ορίων του δημοσιονομικού πλαισίου και εντός των προγραμμάτων, με τη μορφή αποθεματικών και αποθεματικών ασφαλείας, καθώς και με απλουστευμένες διαδικασίες για την ανακατεύθυνση της χρηματοδότησης. Τα ειδικά μέσα «πέραν» των ανώτατων ορίων θα εξορθολογιστούν και ο μηχανισμός ευελιξίας θα παρέχει στήριξη για νέες ή μη αναμενόμενες ανάγκες όταν δεν είναι διαθέσιμες άλλες δυνατότητες ευελιξίας. Ο μηχανισμός ευελιξίας θα περιλαμβάνει, εκτός από σταθερό ετήσιο ποσό, ποσά ισοδύναμα με αποδεσμεύσεις που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο έτος, καθώς και με καθαρά πρόστιμα που είχαν εγγραφεί στον προϋπολογισμό κατά το προηγούμενο έτος 17 .

Τα τελευταία έτη έχει επίσης καταδειχθεί ότι έχει αυξηθεί η συχνότητα, η σοβαρότητα και το βάθος των σοβαρών κρίσεων, δυσχερειών και απειλών. Η ακαμψία της τρέχουσας διάρθρωσης του προϋπολογισμού περιόρισε την Ένωση ενώ αντιμετώπιζε τέτοιες κρίσεις. Το γεγονός αυτό τόνισε τη σημασία της μέριμνας για διαρθρωτικό εξοπλισμό της Ένωσης με ευέλικτα και κατάλληλα εργαλεία για την αντιμετώπιση των κρίσεων.

Θα θεσπιστεί νέος έκτακτος και προσωρινός μηχανισμός για την αντιμετώπιση των συνεπειών σοβαρών κρίσεων, σοβαρών δυσχερειών ή σοβαρών απειλών που πλήττουν την Ένωση ή τα κράτη μέλη της. Αυτό το έκτακτο εργαλείο αντιμετώπισης κρίσεων θα παρέχει δάνεια σε κράτη μέλη με κάλυψη από δανεισμό της ΕΕ αποκλειστικά για την περίοδο του επερχόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού σε περίπτωση σοβαρής κρίσης. Το Συμβούλιο θα αποφασίζει την ενεργοποίηση αυτού του έκτακτου και στοχευμένου εργαλείου αντιμετώπισης κρίσεων, αφού λάβει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες της κρίσης. Το Συμβούλιο θα παρέχει στην Επιτροπή την άδεια να δανειστεί, από κεφαλαιαγορές, το ποσό των δανείων προς τα κράτη μέλη, όπως απαιτείται και ανάλογα με τις περιστάσεις. Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός πρέπει να είναι έτοιμος να ανταποκρίνεται γρήγορα και αποδοτικά σε περίπτωση σοβαρής κρίσης. Η εφαρμογή αυτού του εργαλείου αντιμετώπισης κρίσεων θα διασφαλίζει τη θεσμική ισορροπία, μεταξύ άλλων μέσω της δέουσας και επαρκούς συμμετοχής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ένας νέος μηχανισμός πολιτικής καθοδήγησης θα παρέχει ισχυρή διοργανική διακυβέρνηση για την κατανομή ευέλικτων πόρων. Η ευελιξία θα στηρίζεται σε ισχυρή διακυβέρνηση και διαφανή διαδικασία, δεδομένου ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα καθοδηγούν τις επενδυτικές προτεραιότητες για προγράμματα της ΕΕ. Με μεγαλύτερη ευελιξία στον προϋπολογισμό, υπάρχει ανάγκη τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να προσδιορίζουν τις βασικές προτεραιότητες προς χρηματοδότηση, οι οποίες στη συνέχεια θα λαμβάνονται υπόψη κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού. Ο μηχανισμός καθοδήγησης θα διατηρεί τον προϋπολογισμό της ΕΕ πιο στενά ευθυγραμμισμένο με τις προτεραιότητες της Ένωσης και θα του παρέχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται με μεγαλύτερη ευελιξία σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη πραγματικότητα. Θα στηρίζεται από έκθεση για την ολοκληρωμένη στρατηγική, η οποία θα βασίζεται σε υφιστάμενες τομεακές διαδικασίες και εκθέσεις, όπως το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το νέο εργαλείο συντονισμού της ανταγωνιστικότητας, η έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης, τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής και η έκθεση για την ενιαία αγορά και την ανταγωνιστικότητα. Διαρθρωμένη κατά σημαντικούς τομείς πολιτικής, η έκθεση θα προσδιορίζει τις προτεραιότητες σε επίπεδο ΕΕ που πρέπει να συζητηθούν και να συμφωνηθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή.

Η ικανότητα του προϋπολογισμού δεν θα πρέπει να εξαρτάται από απροσδόκητους πληθωριστικούς κλυδωνισμούς. Τα τελευταία έτη, ο υψηλός πληθωρισμός έχει επιβαρύνει σημαντικά την αγοραστική δύναμη του προϋπολογισμού της ΕΕ 18 . Η επιβάρυνση αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του προϋπολογισμού για τις περιφερειακές αρχές, τους γεωργούς ή τους ερευνητές. Για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό, η Επιτροπή προτείνει τα ανώτατα όρια να εξακολουθήσουν να βασίζονται σε σταθερό αποπληθωριστή 2 % όταν ο πληθωρισμός στην ΕΕ κυμαίνεται μεταξύ 1 % και 3 %. Όταν ο πραγματικός πληθωρισμός είναι κάτω του 1 % ή άνω του 3 %, η προσαρμογή θα πραγματοποιείται με βάση τον πραγματικό πληθωρισμό, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν πλήττεται αδικαιολόγητα η ικανότητα του προϋπολογισμού της ΕΕ να επιφέρει αποτελέσματα.

Μολονότι η ευελιξία επιτρέπει την προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, χρειάζεται προβλεψιμότητα για τους δικαιούχους και για τον οικονομικό σχεδιασμό των κρατών μελών. Διάφορα χαρακτηριστικά των προτάσεων της Επιτροπής θα βελτιώσουν την προβλεψιμότητα στο πλαίσιο του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού, αρχής γενομένης από τη μείωση και τον εξορθολογισμό των μέσων πέραν των ανώτατων ορίων. Η αποπληρωμή του NextGenerationEU θα είναι πιο προβλέψιμη από ό,τι κατά την τρέχουσα περίοδο, διότι δεν θα υπάρξει νέα καθαρή έκδοση ομολόγων. Η εναπομένουσα μεταβλητότητα λόγω πράξεων αναχρηματοδότησης θα καλύπτεται πλήρως από σταθερό ετήσιο κονδύλιο για την αποπληρωμή του NextGenerationEU, το οποίο θα καλύπτει τόσο τους τόκους όσο και το κεφάλαιο.

4.ΑΠΛΟΥΣΤΕΡΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ ΜΕ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ έχει σχεδιαστεί πρωτίστως με γνώμονα τους τελικούς αποδέκτες του. Η απλούστευση και η εναρμόνιση κανόνων και διαδικασιών για την πρόσβαση στην ενωσιακή χρηματοδότηση μειώνει την επιβάρυνση για τους αποδέκτες και τους δικαιούχους κονδυλίων της ΕΕ, ιδίως για μικρές επιχειρήσεις. Με απλουστευμένους κανόνες και ρυθμίσεις δικλίδων ελέγχου, οι φορείς υλοποίησης έργων θα μπορούν να επικεντρώνονται στην επίτευξη αποτελεσμάτων.

Η πρόσβαση των δικαιούχων στα κονδύλια της ΕΕ θα διευκολυνθεί. Οι πληροφορίες σχετικά με τις ευκαιρίες χρηματοδότησης θα ενοποιούνται μέσω ενιαίας πύλης, η οποία και θα αποτελεί για τους φορείς υλοποίησης έργων της ΕΕ ενιαίο σημείο απλουστευμένης πρόσβασης σε πληροφορίες, με βάση τις εμπειρίες από την πύλη χρηματοδότησης και υποβολής προσφορών και την πύλη STEP. Οι υπηρεσίες συμβουλευτικής και επιχειρηματικής στήριξης θα εξορθολογιστούν. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί ο χρόνος που είναι αναγκαίος για τον εντοπισμό σχετικών πληροφοριών για τις ευκαιρίες χρηματοδότησης.

Το επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο θα έχει απλούστερη αρχιτεκτονική, με λιγότερα προγράμματα, και θα μειώνει τη διοικητική επιβάρυνση. Συνεπώς θα μειώνονται οι αλληλεπικαλύψεις, θα μεγιστοποιούνται οι συνέργειες και οι οικονομίες κλίμακας και θα είναι πιο κατανοητός ο προϋπολογισμός τόσο για τους πολίτες όσο και για τα ενδιαφερόμενα μέρη. Επιπλέον, η δημιουργία σταθερών κανονιστικών πλαισίων υπό επιμερισμένη, άμεση και έμμεση διαχείριση μειώνει τη διοικητική επιβάρυνση. Στηριζόμενοι στα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης, θα επιτύχουμε σημαντική μείωση των εγγράφων προγραμματισμού, σε σύγκριση με τον τρέχοντα πολλαπλασιασμό σχεδίων και προγραμμάτων εργασίας στο πλαίσιο πολλαπλών ταμείων, μειώνοντας την επιβάρυνση για τις εθνικές και περιφερειακές διοικήσεις.

Για να ενισχυθεί ο αντίκτυπος, ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χρηματοδότηση με βάση τα αποτελέσματα. Ως εκ τούτου η εστίαση θα μετατοπιστεί προς την ουσία: ήτοι τη διασφάλιση ότι οι επενδύσεις αποδίδουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η χρηματοδότηση με βάση τα αποτελέσματα, στο πλαίσιο της οποίας η χρηματοδότηση μπορεί να εκταμιεύεται για την ολοκλήρωση ενδιάμεσων σταδίων, θα διασφαλίζει ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ φθάνει ταχύτερα στην πραγματική οικονομία. Η ευρύτερη χρήση απλουστευμένων επιλογών κόστους και χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με το κόστος θα μειώσει σημαντικά τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων για τους αποδέκτες των κονδυλίων, διότι οι επαληθεύσεις και οι έλεγχοι θα εστιάζονται στα παραδοτέα των έργων και όχι στο κόστος.

Η διευρυμένη χρήση χρηματοδοτικών μέσων και δημοσιονομικών εγγυήσεων θα αυξήσει τη μόχλευση και θα επιτρέψει στον προϋπολογισμό της ΕΕ να διαδραματίζει ισχυρότερο ρόλο στην ελαχιστοποίηση των κινδύνων για τις ιδιωτικές επενδύσεις και στην απελευθέρωση της χρηματοδότησης από θεσμικούς επενδυτές. Οι εταίροι από τον ιδιωτικό τομέα και οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία για ευρύ φάσμα πολιτικών και προγραμμάτων. Ως εκ τούτου, οι δημοσιονομικές εγγυήσεις, τα χρηματοδοτικά μέσα και οι συνδυαστικές πράξεις (που συνδυάζουν επιστρεπτέα στήριξη με συνιστώσα επιχορήγησης) θα καταστούν αναπόσπαστο μέρος της εργαλειοθήκης χρηματοδότησης, στηρίζοντας προϊόντα όπως επιχειρηματικά δάνεια, δάνεια και επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου.

Η αυξημένη χρήση χρηματοδοτικών μέσων και δημοσιονομικών εγγυήσεων θα συνοδεύεται από απλουστευμένη διακυβέρνηση. Ένα εναρμονισμένο σύνολο τεχνικών κανόνων τόσο για εσωτερικά όσο και για εξωτερικά προγράμματα θα προάγει τη συνοχή σε ολόκληρο τον προϋπολογισμό και θα μειώνει τη διοικητική επιβάρυνση για τους εταίρους υλοποίησης. Θα θεσπιστεί ενιαία δημοσιονομική εγγύηση για εσωτερικές πολιτικές, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας, αλλά προσβάσιμη για άλλα προγράμματα. Θα συνοδεύεται από χωριστή εγγύηση για εξωτερικές πολιτικές που θα θεσπιστεί στο πλαίσιο του μηχανισμού Παγκόσμια Ευρώπη. Η ανοικτή αρχιτεκτονική —που καθιστά δυνατή τη συνεργασία με διάφορα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα αναπτυξιακής χρηματοδότησης— θα παραμείνει βασικό χαρακτηριστικό του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ.

Ο αντίκτυπος του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ θα ενισχυθεί περαιτέρω με τη χρήση δανείων πολιτικής προς τα κράτη μέλη και, στο πλαίσιο του μηχανισμού Παγκόσμια Ευρώπη, προς τρίτες χώρες, με περαιτέρω αξιοποίηση της χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο θα ενισχυθεί ο αντίκτυπος του προϋπολογισμού της ΕΕ, με την παροχή επιπλέον χρηματοδοτικών πόρων για τη στήριξη των στόχων πολιτικής της ΕΕ μέσω δανεισμού για δανειοδότηση, ενώ παράλληλα θα αντιμετωπίζονται οι ειδικές ανά χώρα προκλήσεις. Αυτή η πρόσθετη στήριξη θα διατίθεται στα κράτη μέλη κατά τον σχεδιασμό του αρχικού τους σχεδίου, ώστε να έχουν πρόσβαση σε ποσό χρηματοδότησης ανάλογο προς τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες τους.

Η μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ ενωσιακών και εθνικών επενδυτικών προτεραιοτήτων θα μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπο και την αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης. Τα μελλοντικά εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης θα βοηθήσουν την ΕΕ, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να ευθυγραμμίσουν επενδυτικές και μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες. Οι εν λόγω εταιρικές σχέσεις θα συνδυάζουν ενωσιακή και εθνική συγχρηματοδότηση για τη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών που εξυπηρετούν προτεραιότητες της ΕΕ ενώ παράλληλα ανταποκρίνονται σε τοπικές ανάγκες.

Ένα ισχυρό πλαίσιο επιδόσεων θα στηρίζει την υλοποίηση των προτεραιοτήτων πολιτικής της ΕΕ και θα ενισχύει τη διαφάνεια. Θα διασφαλίζει ότι οι οριζόντιες προτεραιότητες εφαρμόζονται με συνέπεια σε ολόκληρο τον προϋπολογισμό της ΕΕ, μεταξύ άλλων για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, την αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης», τις κοινωνικές πολιτικές και την ισότητα των φύλων.

Ένας συνολικός στόχος δαπανών για το κλίμα και το περιβάλλον ύψους τουλάχιστον 35 % του συνολικού ποσού του προϋπολογισμού θα συμβάλει στη διοχέτευση της στήριξης σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Το πλαίσιο επιδόσεων θα παρέχει επίσης ενιαίο και αναλογικό σύνολο κανόνων για την εφαρμογή της αρχής της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» σε όλα τα προγράμματα της ΕΕ.

Αυτό το πλαίσιο επιδόσεων θα αποτελέσει σημαντική απλούστευση, μειώνοντας τη διοικητική επιβάρυνση που συνδέεται με την παρακολούθηση και την υποβολή στοιχείων. Επιπλέον, θα εφαρμόζεται ενιαίο σύστημα παρακολούθησης δαπανών και επιδόσεων σε όλα τα σχετικά προγράμματα, το οποίο θα καθιστά δυνατή την ολοκληρωμένη επισκόπηση της διάθεσης και των αποτελεσμάτων των κονδυλίων της ΕΕ. Το πλαίσιο αντικαθιστά πάνω από 5 000 δείκτες με εξορθολογισμένο σύνολο περίπου 900 δεικτών εκροών και αποτελεσμάτων, ενοποιεί 32 ειδικές ανά πρόγραμμα εκθέσεις σε ενιαία ετήσια έκθεση διαχείρισης και επιδόσεων και συγχωνεύει περισσότερες από 30 επιγραμμικές πύλες με πληροφορίες σχετικά με τον προϋπολογισμό σε ένα εύχρηστο σημείο εισόδου (ενιαία πύλη), μειώνοντας την επιβάρυνση για τους δικαιούχους και βελτιώνοντας τη δημόσια πρόσβαση σε δημοσιονομικές πληροφορίες. Σύμφωνα με συστάσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, θα διασφαλίζει ότι είναι δυνατή η συνεπής αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του προϋπολογισμού της ΕΕ 19 .

5.ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Ο σεβασμός του κράτους δικαίου είναι απαρέγκλιτος κανόνας για όλα τα Ταμεία. Είναι σημαντικό να διατίθενται ισχυρές διασφαλίσεις όσον αφορά το κράτος δικαίου για τις δαπάνες της ΕΕ, ώστε να κατοχυρώνεται η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Ταυτόχρονα, η εμπειρία από τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα δείχνει ότι η χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν το κράτος δικαίου μπορεί να προσφέρει πραγματική προστιθέμενη αξία. Τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης θα εξασφαλίζουν ισχυρό σύνδεσμο μεταξύ των συστάσεων της έκθεσης για το κράτος δικαίου και της χρηματοδοτικής στήριξης για στοχευμένες μεταρρυθμίσεις και μέτρα που ενισχύουν τις θεσμικές ικανότητες και τις ικανότητες της κοινωνίας των πολιτών για την προάσπιση του κράτους δικαίου. Ο συνδυασμός χρηματοδοτικής στήριξης για μεταρρυθμίσεις στον τομέα του κράτους δικαίου με την αυστηρή εφαρμογή εγγυήσεων και προϋποθέσεων θα διασφαλίζει ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ προστατεύεται και χρησιμοποιείται για την υλοποίηση μιας Ένωσης βασισμένης στη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα.

Για τις εθνικές και περιφερειακές εταιρικές σχέσεις θα απαιτείται από τα κράτη μέλη να σέβονται τις αρχές του κράτους δικαίου και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Με βάση στοιχεία του κανονισμού περί κοινών διατάξεων και του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, θα καθίσταται έτσι δυνατή η ροή κεφαλαίων όταν πληρούνται οι βασικές προϋποθέσεις συμμόρφωσης με τις αρχές του κράτους δικαίου και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Στο επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο, θα πρέπει να υπάρχει, όπως και σήμερα στο NextGenerationEU, η δυνατότητα παύσης πληρωμών σε περίπτωση συστημικών αδυναμιών που συνδέονται με το κράτος δικαίου, για παράδειγμα με την αναστολή της χρηματοδότησης που συνδέεται με εκπαιδευτικά ιδρύματα σε περίπτωση που υπάρχει πρόβλημα με το θεμελιώδες δικαίωμα το οποίο συνδέεται με την ακαδημαϊκή ελευθερία.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα στηρίζει επίσης μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις συστάσεις της ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου. Η στήριξη αυτή θα παρέχει θετικά κίνητρα για όλα τα κράτη μέλη ώστε να ενισχύσουν τις ικανότητές τους για την προάσπιση του κράτους δικαίου, διατηρώντας και αναπτύσσοντας περαιτέρω ανοικτές, βασιζόμενες στα δικαιώματα, δημοκρατικές και συμπεριληπτικές κοινωνίες ισότητας, προάγοντας και προασπίζοντας το κράτος δικαίου μέσω της ενίσχυσης των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης, των πλαισίων για την καταπολέμηση της διαφθοράς, της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης και των αποτελεσματικών ελέγχων και ισορροπιών, και ενισχύοντας την αποδοτικότητα της δημόσιας διοίκησης και της θεσμικής ικανότητας.

Ο δημοσιονομικός κανονισμός διασφαλίζει την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και επιβάλλει στα κράτη μέλη να μεριμνούν για τη συμμόρφωση με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και να σέβονται τις αξίες της Ένωσης που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ και σχετίζονται με την εκτέλεση του προϋπολογισμού.  Επιπλέον, ο κανονισμός για την αιρεσιμότητα, ο οποίος δεν έχει χρονικό περιορισμό, θα συνεχίσει να προστατεύει τον προϋπολογισμό της ΕΕ από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου. Θα αποτελεί την τελευταία μας γραμμή άμυνας, η οποία θα ισχύει για όλα τα προγράμματα της ΕΕ.

Θα ενισχυθεί η διαφάνεια όσον αφορά τους δικαιούχους του προϋπολογισμού της ΕΕ. Από το 2028 θα δημοσιεύονται πληροφορίες σχετικά με τους αποδέκτες κονδυλίων της ΕΕ σε κεντρική βάση δεδομένων στον ιστότοπο της Επιτροπής. Επιπλέον, για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ, ιδίως έναντι της κατάχρησής του για την προώθηση ριζοσπαστικών ή εξτρεμιστικών απόψεων στα κράτη μέλη, η Επιτροπή είναι πρόθυμη να διερευνήσει νέες διαδικασίες ή μέτρα για διεξοδικό έλεγχο βάσει κινδύνου των δικαιούχων χρηματοδότησης της ΕΕ όσον αφορά τους κινδύνους για την ασφάλεια και την ασυμβατότητα με τις αξίες της ΕΕ. Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, όπως τροποποιήθηκε το 2024, η καταδίκη για υποκίνηση διακρίσεων, μίσους ή βίας αποτελεί νέο λόγο αποκλεισμού από τη χρηματοδότηση της ΕΕ, κανόνας ο οποίος θα εφαρμοστεί πλήρως. Το σύστημα έγκαιρου εντοπισμού και αποκλεισμού, το οποίο προστατεύει τον προϋπολογισμό της ΕΕ από απάτες και παρατυπίες, θα επεκταθεί σε κονδύλια που εκτελούνται στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να βασίζεται σε σταθερή στρατηγική δικλίδων ελέγχου και ελέγχων, συμπεριλαμβανομένης της στενής συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα κονδύλια της ΕΕ δαπανώνται σύμφωνα με τους εφαρμοστέους κανόνες. Όσον αφορά τις εθνικές και περιφερειακές εταιρικές σχέσεις, η Επιτροπή θα βασίζεται σε ελέγχους διενεργούμενους από τα κράτη μέλη και θα τους συμπληρώνει με δικούς της ελέγχους, με εστίαση στα συστήματα που έχουν θεσπίσει τα κράτη μέλη για τη διασφάλιση της αυστηρής προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Θα συνδυάζει επίσης εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχους σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πληρωμών, δηλαδή την ικανοποιητική εκπλήρωση των οροσήμων και των στόχων, αρχίζοντας από την ανάλυση των σχεδίων που υποβάλλονται από τα κράτη μέλη, στη συνέχεια διενεργώντας ελέγχους σχετικά με τις υποβαλλόμενες αιτήσεις πληρωμής και, τέλος, εφαρμόζοντας δικλίδες ελέγχου εκ των υστέρων.

Η εν εξελίξει επανεξέταση της αρχιτεκτονικής για την καταπολέμηση της απάτης θα διασφαλίσει ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς —συμπεριλαμβανομένης της OLAF, της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της Ευρωπόλ— συνεργάζονται στενότερα για την καταπολέμηση των παρατυπιών, της απάτης και της διαφθοράς που πλήττουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτή η συνολική επανεξέταση, με τη συμμετοχή όλων των σχετικών φορέων στο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης, θα δημιουργήσει περισσότερες συνέργειες και βελτιώσεις της απόδοσης, αποφεύγοντας τις αλληλεπικαλύψεις σε κάθε στάδιο του κύκλου καταπολέμησης της απάτης: πρόληψη, εντοπισμός, διερεύνηση, διόρθωση της απάτης και ανάκτηση των σχετικών ποσών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

6.ΦΙΛΟΔΟΞΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ ΜΕ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΣΟΔΑ

Η χρηματοδοτική ικανότητα του προϋπολογισμού της ΕΕ πρέπει να είναι ανάλογη με τις φιλοδοξίες της Ένωσης. Η κλίμακα των εσωτερικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ένωση, σε συνδυασμό με την αυξημένη γεωπολιτική αβεβαιότητα και τον ανταγωνισμό που εντείνεται, σημαίνουν ότι η ΕΕ πρέπει να διαθέτει προϋπολογισμό επαρκούς μεγέθους ώστε να κάνει πραγματικά τη διαφορά σε όλους τους τομείς προτεραιότητας που περιγράφονται στην παρούσα ανακοίνωση. Και πρέπει να το κάνει αυτό στο πλαίσιο της υποχρέωσης αποπληρωμής των δανείων για το NextGenerationEU, αρχής γενομένης από το 2028.

Η Επιτροπή προτείνει μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 1,98 τρισ. EUR, ίσο με το 1,26 % του ΑΕΕ της ΕΕ. Το σκέλος των δαπανών και των εσόδων του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ο μοναδικός συνδυασμός πιεστικών προκλήσεων και αυστηρών δημοσιονομικών περιορισμών αποτελεί μοναδική ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό της πλευράς των δαπανών και των εσόδων του προϋπολογισμού, ο οποίος αποτελεί τόσο επείγουσα ανάγκη.

Για τη στήριξη ενός πιο φιλόδοξου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου που ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις στρατηγικές προτεραιότητες της Ένωσης και για την κάλυψη της αποπληρωμής του NextGenerationEU είναι απαραίτητοι νέοι ίδιοι πόροι. Απαιτείται συλλογική χρηματοδοτική προσπάθεια για την Ένωση, η οποία δεν μπορεί να προέλθει μόνο από εθνικές συνεισφορές. Η εισαγωγή νέων ιδίων πόρων θα μειώσει την επιβάρυνση των κρατών μελών και θα διασφαλίσει τη βιώσιμη χρηματοδότηση κοινών πολιτικών της ΕΕ, ενώ θα διατηρήσει εν γένει σταθερές τις εθνικές συνεισφορές. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ αφορά τη δημιουργία ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας για όλους, για την οποία απαιτείται επίσης κοινή χρηματοδότηση κοινών προτεραιοτήτων.

Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο της πρότασης για τον νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό, η Επιτροπή προτείνει νέα απόφαση για τους ιδίους πόρους. Η εν λόγω πρόταση εκσυγχρονίζει και διαφοροποιεί τις πηγές εσόδων για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή προτείνει να αυξηθούν τα ανώτατα όρια των ιδίων πόρων για πληρωμές σε 1,75 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ-27, ώστε να καλύπτονται υψηλότερες χρηματοδοτικές ανάγκες και η ανάγκη να υπάρχει επαρκές περιθώριο ώστε να διασφαλίζεται ότι η Ένωση μπορεί —σε κάθε περίπτωση— να εκπληρώνει τις οικονομικές υποχρεώσεις της.

Με τη διοργανική συμφωνία επιδιώχθηκε να πλαισιωθούν και να καθοδηγηθούν οι διαπραγματεύσεις για τους νέους ιδίους πόρους μετά το 2020. Οι διαπραγματεύσεις αυτές έχουν παραμείνει στάσιμες. Για να δοθεί νέα ώθηση στις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή διενήργησε επανεξέταση ολόκληρου του σκέλους των εσόδων του προϋπολογισμού της ΕΕ. Σε αυτήν περιλαμβάνεται η θέσπιση νέων κατηγοριών ιδίων πόρων και η πρόταση για στοχευμένες προσαρμογές σε υφιστάμενους ιδίους πόρους. Η χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ μπορεί επίσης να ενισχυθεί με τη θέσπιση άλλων πηγών εσόδων. Η προτεινόμενη δέσμη μέτρων συνάδει με τις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία ή την ίδια την απόφαση για τους ιδίους πόρους, και μπορεί να εφαρμοστεί με εύλογη διοικητική επιβάρυνση.

Νέοι ίδιοι πόροι για τη χρηματοδότηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ

Ο ίδιος πόρος που βασίζεται στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών συνδέεται στενά με τους στόχους της Ένωσης για το κλίμα και έχει σημαντικές δυνατότητες εσόδων. Ένας πιθανός ίδιος πόρος του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών έχει μοναδικά πλεονεκτήματα όσον αφορά την άμεση διαθεσιμότητα και την επαρκή κλίμακα. Μολονότι το 30 % των εσόδων θα διοχετεύεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ, η πλειονότητα των εσόδων από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπής θα συνεχίσει να διοχετεύεται στους εθνικούς προϋπολογισμούς.

Ο ίδιος πόρος του μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα μπορεί να θεωρηθεί ως η «εξωτερική διάσταση» του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών και, ως εκ τούτου, ο σχετικός ίδιος πόρος παραμένει αναπόσπαστο στοιχείο της δέσμης. Ο μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα διασφαλίζει ότι στις εισαγωγές στην ΕΕ εφαρμόζεται τιμή ανθρακούχων εκπομπών ισοδύναμη με την τιμή παραγωγής των ίδιων αυτών εμπορευμάτων στην ΕΕ.

Ένας νέος ίδιος πόρος βασισμένος στην ποσότητα μη συλλεγόμενων αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού θα οδηγούσε σε θετικά περιβαλλοντικά αποτελέσματα, στηρίζοντας παράλληλα τη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης όσον αφορά τις κρίσιμες πρώτες ύλες. Τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού αποτελούν μία από τις ταχύτερα αυξανόμενες ροές αποβλήτων. Δεδομένου ότι τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού περιέχουν σημαντικές κρίσιμες πρώτες ύλες, η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση της εξάρτησης από ξένους προμηθευτές. Παρά την αξιοσημείωτη πρόοδο όσον αφορά την ανακύκλωση, το ποσοστό συλλογής παραμένει σημαντικά χαμηλότερο από τους στόχους της Ένωσης. Η εφαρμογή εθνικής συνεισφοράς με βάση τα μη συλλεγόμενα απόβλητα που αναφέρουν τα κράτη μέλη θα παρέχει κίνητρα για τη μείωση των αποβλήτων και θα ενθαρρύνει τη χωριστή συλλογή.

Στο πλαίσιο του προτεινόμενου εταιρικού πόρου για την Ευρώπη, οι εταιρείες θα συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ στηρίζουν τις εταιρείες για τον εκσυγχρονισμό, την καινοτομία και την επέκταση. Ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ θα τονώνει την ανταγωνιστικότητα και την οικονομική ανάπτυξη και θα βελτιώνει το επιχειρηματικό περιβάλλον μέσω μακροπρόθεσμων επενδύσεων, ιδίως μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας. Καταρχήν, ο ίδιος πόρος δεν θα ισχύει για τις ΜΜΕ.

Ένας ίδιος πόρος που βασίζεται στον ειδικό φόρο κατανάλωσης καπνού θα στηρίξει τους στόχους της πολιτικής της ΕΕ για την υγεία, ενώ ταυτόχρονα θα αποφέρει έσοδα για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα αποκλίνοντα φορολογικά καθεστώτα στην Ένωση έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις πολιτικές των κρατών μελών για την αποτροπή της κατανάλωσης καπνού μέσω της φορολόγησης. Η πρόταση για ίδιο πόρο που βασίζεται στον ειδικό φόρο κατανάλωσης καπνού συμπληρώνει την επικείμενη αναδιατύπωση της οδηγίας για τον ειδικό φόρο κατανάλωσης για τα προϊόντα καπνού, η οποία αποσκοπεί στην προσαρμογή των ελάχιστων ειδικών φόρων κατανάλωσης της ΕΕ και ορισμένων κατηγοριών παραδοσιακών προϊόντων καπνού, διασφαλίζοντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.

Προσαρμογές υφιστάμενων ιδίων πόρων

Προτείνονται στοχευμένες προσαρμογές σε υφιστάμενους ιδίους πόρους για τη διατήρηση της βάσης εσόδων του προϋπολογισμού της ΕΕ. Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι, που συνίστανται κυρίως σε τελωνειακούς δασμούς, εισπράττονται από τα κράτη μέλη εξ ονόματος της Ένωσης. Επιπλέον, προτείνεται να αυξηθεί ο συντελεστής καταβολής για τον ίδιο πόρο που βασίζεται στα μη ανακυκλωμένα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών, ο οποίος θεσπίστηκε κατά την έναρξη του τρέχοντος δημοσιονομικού πλαισίου, ώστε να συνυπολογιστούν οι πληθωριστικές εξελίξεις.

Άλλα έσοδα

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί επίσης να χρηματοδοτείται μέσω άλλων εσόδων. Τα άλλα έσοδα συμπληρώνουν τους ιδίους πόρους. Διοχετεύονται απευθείας στον προϋπολογισμό της ΕΕ, μειώνοντας την πίεση που ασκείται όσον αφορά τις εθνικές συνεισφορές των κρατών μελών. Άλλα πρόσθετα έσοδα θα προκύψουν, για παράδειγμα, από την αύξηση του επιπέδου του υφιστάμενου τέλους ETIAS ώστε να ευθυγραμμιστεί με άλλες δικαιοδοσίες. Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να εργάζεται για τη θέσπιση νέων τελών σχετικών με τις πολιτικές της Ένωσης.

7.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Οι διαπραγματεύσεις για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2028-2034 αποτελούν ευκαιρία για την Ένωση να επιδείξει ενότητα όσον αφορά τον σκοπό και να εξοπλιστεί με τα μέσα για την υλοποίηση των συλλογικών φιλοδοξιών της.

Η Επιτροπή προτείνει φιλόδοξο, ευέλικτο και μακρόπνοο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Βασίζεται στα ισχυρά σημεία και τις θεμελιώδεις αρχές του ισχύοντος πλαισίου, ενώ παράλληλα το καθιστά απλούστερο, πιο ευέλικτο και με μεγαλύτερο αντίκτυπο. Δεν αρκούν μικρές αλλαγές για την επίλυση μιας πολύπλοκης δημοσιονομικής εξίσωσης, διότι υπάρχουν τεράστιες προσδοκίες για την Ένωση να επιτύχει αποτελέσματα ανταποκρινόμενη παράλληλα στις χρηματοοικονομικές της υποχρεώσεις στο πλαίσιο του NextGenerationEU. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να τολμήσουμε να αλλάξουμε τον τρόπο δράσης μας, διασφαλίζοντας ότι κάθε ευρώ συμβάλλει στην πρόοδο της Ευρώπης.

Η ισχυρή διακυβέρνηση, η διαφάνεια και η ισχυρή πολιτική εποπτεία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος κάθε τμήματος αυτών των προτάσεων. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την επίτευξη φιλόδοξης, ισορροπημένης και έγκαιρης συμφωνίας σχετικά με το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και τα τομεακά προγράμματα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο από κοινού, ως αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή, καθοδηγούν τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό, διασφαλίζοντας ότι παραμένει πλήρως ευθυγραμμισμένος με τις κοινές μας προτεραιότητες καθόλη τη διάρκειά του.

Μια πιο ανεξάρτητη Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη να πάρει το πεπρωμένο της στα χέρια της. Η Ένωση δεν μπορεί να εξαρτάται αποκλειστικά από άλλους για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα και τις αξίες της. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αξιοποιούμε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για την υλοποίηση του κοινού μας θεματολογίου και να μετατρέπουμε τις φιλοδοξίες μας σε πραγματικότητα. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ έχει τη δύναμη να απελευθερώσει τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις που είναι καίριας σημασίας για τη μελλοντική ευημερία, συνοχή, ασφάλεια και βιωσιμότητα της Ένωσης.

Είναι καιρός να συνεργαστούμε για να το κάνουμε αυτό πραγματικότητα.

Παράρτημα. Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2028-2034 — Πίνακες

(1)

  Επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ (ΠΔΠ) — υλοποίηση της ενωσιακής χρηματοδότησης με τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες

(2)

  Ομάδα Ευρωπαίων Πολιτών για τον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό — Ευρωπαϊκή Επιτροπή

(3)

Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2092 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2020, περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(4)

Draghi, M. (2024) “ A competitiveness strategy for Europe ” (Στρατηγική ανταγωνιστικότητας για την Ευρώπη).

(5)

Letta, E. (2024) Much more than a market ” More than a market ” (Πολύ περισσότερο από μια απλή αγορά).

(6)

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας για την ΕΕ» [COM(2025) 30 final].

(7)

Με την προσθήκη της στήριξης η οποία παρέχεται από το Ταμείο Καινοτομίας, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας και το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη»από κοινού ανέρχονται σε 450,8 δισ. EUR.

(8)

Κανονισμός (ΕΕ) 2025/1106 του Συμβουλίου, της 27ης Μαΐου 2025, για τη δημιουργία του μέσου δράσης για την ασφάλεια στην Ευρώπη (SAFE) μέσω της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

(9)

Σύμφωνα με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2021/509 του Συμβουλίου.

(10)

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών – Η ενιαία αγορά: η ευρωπαϊκή μας εγχώρια αγορά σε έναν αβέβαιο κόσμο, [COM(2025) 500].

(11)

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1257/96 του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 1996, σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια.

(12)

Απόφαση (ΕΕ) 2021/1764 του Συμβουλίου, της 5ης Οκτωβρίου 2021, για τη σύνδεση των Υπερπόντιων Χωρών και Εδαφών με την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφενός, και της Γροιλανδίας και του Βασιλείου της Δανίας, αφετέρου (Απόφαση για τη σύνδεση ΥΧΕ-ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γροιλανδίας) (ΕΕ L 355 της 7.10.2021, σ. 6, ELI:  http://data.europa.eu/eli/dec/2021/1764/oj ). 2021/1764

(13)

Κοινή ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την Ένωση Ετοιμότητας [JOIN(2025) 130 final].

(14)

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «ProtectEU: Ευρωπαϊκή στρατηγική για την εσωτερική ασφάλεια» [COM(2025) 148 final].

(15)

Niinistö, S. (2024) Safer together – Strengthening Europe’s civilian and military preparedness and readiness (Πιο ασφαλείς μαζί – Ενίσχυση της στρατιωτικής και μη στρατιωτικής ετοιμότητας και εγρήγορσης της Ευρώπης).

(16)

SWD(2023) 336 final.

(17)

Η Επιτροπή θα προτείνει σε εύθετο χρόνο τροποποίηση του δημοσιονομικού κανονισμού με την οποία θα παρατείνεται πέραν του 2027 η μεταχείριση των αρνητικών εσόδων που ορίζεται στο άρθρο 48 παράγραφος 2.

(18)

 Το γεγονός αυτό επισημάνθηκε από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο στις ετήσιες εκθέσεις του 2022 σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2022 και σχετικά με τις δραστηριότητες που χρηματοδοτήθηκαν από το ένατο, δέκατο και ενδέκατο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης για το οικονομικό έτος 2022 .

(19)

Επισκόπηση αριθ. 03/2025 του ΕΕΣ με τίτλο «Ευκαιρίες για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο μετά το 2027».