Βρυξέλλες, 12.3.2025

COM(2025) 70 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Εξαμηνιαία έκθεση σχετικά με την εκτέλεση των δανειοληπτικών πράξεων, των πράξεων διαχείρισης του χρέους και των συναφών δανειοδοτικών πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 13 της εκτελεστικής απόφασης C(2023)8010 της Επιτροπής





























































1η Ιουλίου 2024 - 31η Δεκεμβρίου 2024






































Πίνακας περιεχομένων

1.Συνοπτική παρουσίαση

2.Εισαγωγή

3.Εκτέλεση δανειοληπτικών πράξεων το δεύτερο εξάμηνο του 2024

Εκτέλεση χρηματοδοτικών πράξεων το δεύτερο εξάμηνο του 2024    

Εκταμιεύσεις    

Ζήτηση των επενδυτών και ρευστότητα στις δευτερογενείς αγορές    

4.Κόστος χρηματοδότησης και υπόλοιπα ρευστότητας

Κόστος χρηματοδότησης    

Διαχείριση ρευστότητας    

5.Μέτρα για την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος των ομολόγων της ΕΕ

6.Άλλα ορόσημα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024

Έκθεση σχετικά με την κατανομή και τις επιπτώσεις των πράσινων ομολόγων NGEU το 2024    

7.Προοπτικές εκδόσεων για το πρώτο εξάμηνο του 2025

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΠΟΥ ΑΝΤΛΗΘΗΚΕ ΤΟ 2ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2024

 

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

2ο εξάμηνο 2024

Από την έναρξη του προγράμματος

Όλα τα ποσά είναι σε δισ. EUR

ΑΝΕΞΟΦΛΗΤΑ ΟΜΟΛΟΓΑ ΤΗΣ ΕΕ
στις 31/12/2024 

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ σχετικά με το 2ο εξάμηνο του 2024

-Στο πλαίσιο τεσσάρων κοινοπρακτικών εκδόσεων και έξι δημοπρασιών αντλήθηκαν 64,3 δισ. EUR, με μέση ληκτότητα περί τα 12 έτη, με αποτέλεσμα η συνολική μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση που αντλήθηκε το 2024 να ανέλθει σε 138,1 δισ. EUR.

-Τα περισσότερα από τα κεφάλαια χρησιμοποιήθηκαν για το NextGenerationEU (72,2 δισ. EUR) με πρόσθετες εκταμιεύσεις στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία (5,2 δισ. EUR) και στο πλαίσιο των δανειακών προγραμμάτων μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής (ΜΧΣ) προς την Αίγυπτο (1 δισ. EUR) και τη Μολδαβία (95 εκατ. EUR).

-Το κόστος χρηματοδότησης ανήλθε σε 2,97 % για το NextGenerationEU (έναντι 3,19 % το πρώτο εξάμηνο του 2024) και 2,68 % για το Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία και τη ΜΧΣ για την Αίγυπτο.



1.Συνοπτική παρουσίαση

Το δεύτερο εξάμηνο του 2024 η ΕΕ άντλησε 64,3 δισ. EUR σε μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση μέσω τεσσάρων κοινοπρακτικών εκδόσεων και έξι δημοπρασιών, σύμφωνα με τον στόχο του σχεδίου χρηματοδότησης που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2024. Από τα εν λόγω 64,3 δισ. EUR σε μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση τα 8 δισ. EUR αντλήθηκαν μέσω πράσινων ομολόγων NextGenerationEU (στο εξής: NGEU). Από κοινού με τα 73,8 δισ. EUR που αντλήθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2024, οι εν λόγω εκδόσεις αύξησαν τη συνολική μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση που αντλήθηκε το 2024 σε 138,1 δισ. EUR — το υψηλότερο ποσό σε ομόλογα που έχουν εκδοθεί από την ΕΕ σε ένα μόνο έτος. Έως το τέλος του 2024 τα ανεξόφλητα ομόλογα της ΕΕ ανέρχονταν σε 578,2 δισ. EUR (με μέση εναπομένουσα ληκτότητα περίπου 12 ετών), από τα οποία τα 68,2 δισ. EUR είχαν τη μορφή πράσινων ομολόγων NGEU.

Τα έσοδα που αντλήθηκαν από τις εκδόσεις ομολόγων της ΕΕ παρείχαν στην Επιτροπή τη δυνατότητα να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις προτεραιότητες πολιτικής εντός της ΕΕ και στις γειτονικές της χώρες. Συγκεκριμένα, το δεύτερο εξάμηνο του 2024 εκταμιεύθηκαν 72,2 δισ. EUR από τα έσοδα αυτά για την υλοποίηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων του NGEU. Η Ουκρανία έλαβε 5,2 δισ. EUR στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία και ένα επιπλέον ποσό ύψους 1,1 δισ. EUR σε έσοδα χρησιμοποιήθηκε για τη χορήγηση μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής (ΜΧΣ) 1 δισ. EUR και 95 εκατ. EUR στην Αίγυπτο και τη Μολδαβία αντίστοιχα.

Συνεχίστηκε η μείωση του κόστους χρηματοδότησης της ΕΕ 1 που ανήλθε στο 2,97 %, έναντι 3,19 % κατά την προηγούμενη περίοδο χρηματοδότησης. Η μείωση του συνολικού κόστους χρηματοδότησης της ΕΕ εξηγείται από τις ευνοϊκότερες συνθήκες της αγοράς και τη μείωση των αποδόσεων της ΕΕ έναντι των βασικών ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων (στο εξής: EGB) κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. Η διαφορά των επιτοκίων 10 ετών μεταξύ των ομολόγων της ΕΕ και ενός συνόλου γερμανικών/γαλλικών κρατικών ομολόγων σε αναλογία 50/50 μειώθηκε από τις 25 μονάδες βάσης στην αρχή του δεύτερου εξαμήνου του 2024 σε 12 μονάδες βάσης τον Δεκέμβριο του 2024.

Η Επιτροπή έλαβε επίσης περαιτέρω μέτρα για τη στήριξη της λειτουργίας και της ρευστότητας της αγοράς ομολόγων της ΕΕ. Τον Οκτώβριο του 2024 δρομολόγησε μια διευκόλυνση πράξεων επαναγοράς (repo) για ομόλογα της ΕΕ με στόχο τη στήριξη των βασικών διαπραγματευτών της ΕΕ κατά την ανάρτηση τιμών προσφοράς για ομόλογα της ΕΕ σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες διαπραγμάτευσης.

Οι σημαντικές αυτές εξελίξεις από την πλευρά της ΕΕ, σε συνδυασμό με την ενοποίηση των εκδόσεων της ΕΕ στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης, επέτρεψαν στους συμμετέχοντες στην αγορά να αναλάβουν ανεξάρτητες πρωτοβουλίες ικανές να στηρίξουν περαιτέρω τη λειτουργία της αγοράς ομολόγων της ΕΕ. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 στις πρωτοβουλίες αυτές συμπεριλήφθηκαν η δρομολόγηση συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης βάσει δείκτη για ομόλογα της ΕΕ τον Δεκέμβριο, καθώς και η ανακοίνωση ανανεωμένου ενδιαφέροντος για την κυκλοφορία παραδοσιακού (διακανονιζόμενου με φυσική παράδοση) συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης το 2025 από κορυφαίο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο.

Η δημοσίευση της έκδοσης του 2024 της ετήσιας έκθεσης σχετικά με την κατανομή και τις επιπτώσεις των πράσινων ομολόγων NextGenerationEU « NextGenerationEU Green Bonds Allocation and Impact report » ήταν ένα ακόμη από τα κυριότερα γεγονότα του δεύτερου εξαμήνου του 2024. Η έκθεση παρέχει επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με την κατανομή των εσόδων από την έκδοση πράσινων ομολόγων NGEU και σχετικά με τις εκτιμώμενες πραγματωθείσες και αναμενόμενες κλιματικές επιπτώσεις τους. Η έκθεση καταγράφει i) την αυξημένη έκδοση πράσινων ομολόγων NGEU (με αποτέλεσμα το ανεξόφλητο χρέος πράσινων ομολόγων NGEU να ανέρχεται σε 68,2 δισ. EUR), ii) την πρόοδο όσον αφορά την υλοποίηση των σχετικών με το κλίμα δαπανών που χρηματοδοτούνται από πράσινα ομόλογα NGEU και iii) την αύξηση της δεξαμενής επιλέξιμων δαπανών πράσινων ομολόγων NGEU μετά την ενσωμάτωση του προγράμματος REPowerEU (το πρόγραμμα REPowerEU ανέρχεται πλέον σε 264 δισ. EUR).

Τέλος, στις 10 Δεκεμβρίου 2024 η Επιτροπή ανακοίνωσε τον σχεδιασμό χρηματοδότησής της για το πρώτο εξάμηνο του 2025, ο οποίος περιλαμβάνει στόχο για έκδοση ομολόγων ύψους έως και 90 δισ. EUR μεταξύ Ιανουαρίου και τέλος Ιουνίου. Το 2025 αναμένεται ενδεικτικό επίπεδο χρηματοδότησης ύψους 160 δισ. EUR σε ομόλογα της ΕΕ. Οι δημοπρασίες ομολόγων τριών σκελών θα καθιερωθούν ήδη από το πρώτο εξάμηνο του 2025 για να διευκολυνθεί η αυξημένη έκδοση μακροπρόθεσμων ομολόγων. Για να καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της ΕΕ, η μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση θα συμπληρωθεί επίσης με την έκδοση βραχυπρόθεσμου χρέους, μεταξύ άλλων με την εισαγωγή νέου 12μηνου γραμματίου της ΕΕ τον Ιανουάριο του 2025.

2.Εισαγωγή

Η Επιτροπή δανείζεται κεφάλαια για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση στην έκδοση ομολόγων της ΕΕ, διότι η τελευταία βασίζεται στις κεφαλαιαγορές για τη χρηματοδότηση μεγάλων προγραμμάτων, όπως το SURE 2 , το NextGenerationEU (NGEU) και η στήριξη προς την Ουκρανία (ΜΧΣ+ το 2023, το Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία το 2024 και το δάνειο ΜΧΣ βάσει του μηχανισμού συνεργασίας για τα δάνεια προς την Ουκρανία που ξεκίνησε το 2025). Την 31η Δεκεμβρίου 2024 το συνολικό ανεξόφλητο χρέος της ΕΕ μόλις υπερέβαινε τα 600 δισ. EUR, εκ των οποίων 23,1 δισ. EUR με τη μορφή γραμματίων της ΕΕ.

Η παρούσα εξαμηνιαία έκθεση 3 εξετάζει την εκτέλεση των δανειοληπτικών πράξεων από την 1η Ιουλίου 2024 έως την 31η Δεκεμβρίου 2024. Η έκθεση παρουσιάζει, επίσης, τις προοπτικές για την έκδοση ομολόγων της ΕΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025. Δεν αξιολογεί τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα έσοδα από τις εκδόσεις ομολόγων της ΕΕ, μεταξύ άλλων για πράσινες δαπάνες, διότι αυτό καλύπτεται σε χωριστές εκθέσεις δυνάμει των κανονισμών για κάθε μέσο 4 .

Σε συνέχεια της σύστασης του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) του Ιουνίου 2023 5 , στο παράρτημα της παρούσας έκθεσης παρουσιάζονται δείκτες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της εφαρμογής της γενικής στρατηγικής διαχείρισης του χρέους η οποία αποτελεί οδηγό για την ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης της Επιτροπής 6 .

3.Εκτέλεση δανειοληπτικών πράξεων το δεύτερο εξάμηνο του 2024

Το δεύτερο εξάμηνο του 2024 η Επιτροπή συνέχισε να αντλεί κεφάλαια στις αγορές χρησιμοποιώντας την ενιαία προσέγγιση χρηματοδότησης. Πέραν της έγκαιρης εκπλήρωσης όλων των δεσμεύσεων εκταμίευσης, τα ποσά και οι ληκτότητες των εκδοθέντων ομολόγων παρέμειναν εντός των προκαθορισμένων παραμέτρων, ενώ οι όροι χρηματοδότησης ήταν αντίστοιχοι των όρων ενός εκδότη του μεγέθους και της αξιολόγησης της ΕΕ. Στις παρακάτω ενότητες παρουσιάζονται μερικά από τα βασικά στοιχεία των δανειοληπτικών και δανειοδοτικών πράξεων της Επιτροπής το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Στο παράρτημα της παρούσας έκθεσης εξετάζονται περαιτέρω δείκτες που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής χρηματοδότησης της Επιτροπής.

Εκτέλεση χρηματοδοτικών πράξεων το δεύτερο εξάμηνο του 2024

Σύμφωνα με το σχέδιο χρηματοδότησης για την περίοδο από την 1η Ιουλίου έως την 31η Δεκεμβρίου 2024, η Επιτροπή άντλησε συνολικά 64,3 δισ. EUR σε ομόλογα της ΕΕ, με μέση ληκτότητα περίπου 12 ετών (έναντι 14 ετών για τη χρηματοδότηση που αντλήθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2024). Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 η έκδοση πράσινων ομολόγων NextGenerationEU ανήλθε σε 8 δισ. EUR, με αποτέλεσμα η συνολική αξία των ανεξόφλητων πράσινων ομολόγων να ανέλθει σε 68,2 δισ. EUR, γεγονός που καθιστά την ΕΕ τον 5ο μεγαλύτερο εκδότη πράσινων ομολόγων παγκοσμίως.

Η Επιτροπή χρησιμοποίησε ένα μείγμα τεσσάρων κοινοπρακτικών εκδόσεων (58 % του ποσού που αντλήθηκε) και οκτώ δημοπρασιών (42 % του ποσού που αντλήθηκε), σύμφωνα με τον στόχο που ανακοινώθηκε. Τα ομόλογα της ΕΕ εκδίδονταν σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της εξάμηνης περιόδου, λαμβανομένων υπόψη των συνθηκών ρευστότητας της αγοράς, με παράλληλη διασφάλιση της τακτικής παρουσίας στην αγορά.

Διάγραμμα 2: Χρηματοδότηση που αντλήθηκε στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης

* Οι δύο πρώτες συναλλαγές στο πλαίσιο του NextGenerationEU πραγματοποιήθηκαν τον Ιούνιο του 2021. Συμπεριλήφθηκαν στον αριθμό για το δεύτερο εξάμηνο του 2021, διότι αποτελούσαν μέρος του ίδιου σχεδίου χρηματοδότησης με τις συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν το δεύτερο εξάμηνο του 2021.

Όλα τα ποσά είναι σε δισ. EUR

Με τις συναλλαγές του δεύτερου εξαμήνου του 2024 το συνολικό ποσό των ανεξόφλητων ομολόγων της ΕΕ ανήλθε σε 578,2 δισ. EUR, εκ των οποίων τα 430,4 δισ. EUR εκδόθηκαν μέσω της ενοποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης της ΕΕ, η οποία δρομολογήθηκε τον Ιούνιο του 2021. Από το τελευταίο αυτό ποσό, 68,2 δισ. EUR εκδόθηκαν με τη μορφή πράσινων ομολόγων NextGenerationEU.

Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 η Επιτροπή εξέδωσε επίσης γραμμάτια της ΕΕ των 3 και 6 μηνών μέσω διμηνιαίων δημοπρασιών για την κάλυψη βραχυπρόθεσμων χρηματοδοτικών αναγκών. Στο τέλος Δεκεμβρίου του 2024 η ΕΕ είχε ανεξόφλητες πιστώσεις ύψους 23,1 δισ. EUR μέσω γραμματίων της ΕΕ.

Εκταμιεύσεις

Χάρη σε αυτές τις συναλλαγές, η Επιτροπή συνέχισε τη χρηματοδότηση των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών μέσω της έγκαιρης εκταμίευσης των εσόδων (εντός έξι εργάσιμων ημερών).

Συνολικά, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 η Επιτροπή εκταμίευσε περίπου 78,5 δισ. EUR για όλες τις πολιτικές μαζί, εκταμιεύσεις τις οποίες χρηματοδότησε εν μέρει με κεφάλαια που είχαν ήδη αντληθεί το πρώτο εξάμηνο του 2024. Από τα κεφάλαια που αντλήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, εκταμιεύθηκαν 72,2 δισ. EUR για τη χρηματοδότηση του NextGenerationEU. Από το ποσό αυτό, 61,7 δισ. EUR χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ). Το ποσό αυτό με τη σειρά του κατανεμήθηκε σε 37,2 δισ. EUR με τη μορφή επιχορηγήσεων σε 15 κράτη μέλη και σε 24,5 δισ. EUR με τη μορφή δανείων σε 9 κράτη μέλη. Το εναπομένον ποσό των 10,5 δισ. EUR χρησιμοποιήθηκε για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων που τελούν υπό τη διαχείριση της ΕΕ και λαμβάνουν στήριξη από το NextGenerationEU 7 .

Συνολικά, από το καλοκαίρι του 2021 η Επιτροπή έχει εκταμιεύσει 375,4 δισ. EUR για τη στήριξη του NextGenerationEU. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει 197,4 δισ. EUR με τη μορφή επιχορηγήσεων και 108,7 δισ. EUR με τη μορφή δανείων προς τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του ΜΑΑ, καθώς και 69,3 δισ. EUR για τα προγράμματα του NGEU που τελούν υπό τη διαχείριση της ΕΕ. Από το συνολικό ποσό των 375,4 δισ. EUR για τη στήριξη του NGEU, 365,8 δισ. EUR χρηματοδοτήθηκαν με την έκδοση χρέους 8 .

Πέραν των εκταμιεύσεων του NGEU, η Επιτροπή εκταμίευσε 5,2 δισ. EUR στην Ουκρανία κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία, με αποτέλεσμα το συνολικό ποσό που εκταμιεύθηκε στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία το 2024 να ανέλθει σε 13,1 δισ. EUR. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 η έκδοση ομολόγων της ΕΕ χρηματοδότησε επίσης δάνεια ΜΧΣ ύψους 1 δισ. EUR προς την Αίγυπτο και 95 εκατ. EUR προς τη Μολδαβία.

Ζήτηση των επενδυτών και ρευστότητα στις δευτερογενείς αγορές

Οι εκδόσεις ομολόγων της ΕΕ εξακολούθησαν να τυγχάνουν ζήτησης από μια ισορροπημένη και διαφοροποιημένη παγκόσμια βάση επενδυτών 9 .

Διάγραμμα 3: Ανάλυση των επενδυτών σε κοινοπρακτικές συναλλαγές που εκτελέστηκαν το δεύτερο εξάμηνο του 2024

Οι συμμετοχικές αμοιβές των νέων εκδόσεων 10  που ζητούν οι επενδυτές ως έκπτωση όταν η ΕΕ εκδίδει ομόλογα μέσω κοινοπρακτικής έκδοσης διαμορφώθηκαν κατά μέσο όρο σε περίπου 2,1 μονάδες βάσης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Παρότι αυτό ήταν υψηλότερο από τα επίπεδα του πρώτου εξαμήνου του 2024 (όταν η μέση συμμετοχική αμοιβή των νέων εκδόσεων ανερχόταν περίπου σε 1,2 μονάδες βάσης), τα επίπεδα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 παρέμειναν σύμφωνα με τις εκπτώσεις άλλων εκδοτών σε συγκρίσιμες συναλλαγές (μετρούμενες με βάση το μέγεθος και τη ληκτότητα), αντικατοπτρίζοντας την αυξημένη αστάθεια το τρίτο τρίμηνο του 2024.

Ταυτόχρονα, η ρευστότητα στη δευτερογενή αγορά ομολόγων της ΕΕ κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 ήταν ελαφρώς υψηλότερη από το πρώτο εξάμηνο του 2024. Οι ρυθμίσεις προσφοράς τιμών που ισχύουν από τον Νοέμβριο του 2023 (σύμφωνα με τις οποίες οι βασικοί διαπραγματευτές της ΕΕ ενθαρρύνονται να αναρτούν αξιόπιστες τιμές ομολόγων της ΕΕ στις κορυφαίες ηλεκτρονικές πλατφόρμες διαπραγμάτευσης ομολόγων) συνέχισαν να στηρίζουν τη ρευστότητα των ομολόγων της ΕΕ. Μετά την καθιέρωση των εν λόγω ρυθμίσεων προσφοράς τιμών, ο ημερήσιος όγκος συναλλαγών σε ομόλογα της ΕΕ στην κύρια ηλεκτρονική πλατφόρμα διαπραγμάτευσης υπερέβη κατά μέσο όρο τα 800 εκατ. EUR, με ημερήσιο ανώτατο όριο άνω των 2 δισ. EUR.

Η Επιτροπή στήριξε επίσης τη ρευστότητα της καμπύλης του ομολόγου της ΕΕ με την αξιοποίηση υφιστάμενων γραμμών, σε συνδυασμό με τη δημιουργία νέων γραμμών για την κάλυψη των αναγκών του προγράμματος και της ζήτησης των επενδυτών. Ως αποτέλεσμα αυτού, το μέσο ανεξόφλητο ποσό ανά ομόλογο της ΕΕ ανερχόταν σε περίπου 14,8 δισ. EUR στο τέλος του 2024, παρουσιάζοντας αύξηση από τα 13 δισ. EUR στο τέλος του πρώτο εξαμήνου του 2024. Νέες γραμμές 5 και 7 ετών κυκλοφόρησαν επίσης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024.

Διάγραμμα 4: Τριμηνιαίος κύκλος εργασιών των ομολόγων της ΕΕ και των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά (% επί του όγκου κυκλοφορίας)

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή βάσει στοιχείων της υποεπιτροπής της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής για τις αγορές κρατικών χρεογράφων της ΕΕ (ESDM).

Σημείωση: Στο διάγραμμα αυτό, η αγορά ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων (EGB) περιλαμβάνει ομόλογα εκδοθέντα από τα κράτη της ζώνης του ευρώ, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα στοιχεία για το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο του 2024.

4.Κόστος χρηματοδότησης και υπόλοιπα ρευστότητας

Κόστος χρηματοδότησης

Η μεθοδολογία κατανομής του κόστους στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης επιτρέπει στην Επιτροπή να συνδέει το κόστος χρηματοδότησης που χρεώνεται στους δικαιούχους (τον προϋπολογισμό της ΕΕ ή τους δικαιούχους δανείων) με τους όρους που επιτεύχθηκαν στην αγορά κατά τη χρηματοδότηση των εκταμιεύσεων 11 . Επιπλέον, από τις 30 Σεπτεμβρίου 2024, η μεθοδολογία αυτή επιτρέπει την κατανομή του κόστους δανεισμού σε βάση προγράμματος. Αυτό αντικατοπτρίζει τον αυξημένο αριθμό προγραμμάτων πολιτικής που χρηματοδοτούνται από τη διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης.

Σύμφωνα με τη μεθοδολογία αυτή, το κόστος χρηματοδότησης για τις πληρωμές του NGEU στο χρονικό τμήμα Ιούλιος-Δεκέμβριος 2024 («TC7» στον κατωτέρω πίνακα) εκτιμάται σε 2,97 %, έναντι 3,19 % για το προηγούμενο χρονικό τμήμα των 6 μηνών. Το κόστος χρηματοδότησης για εκταμιεύσεις στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία και του προγράμματος ΜΧΣ για την Αίγυπτο ανερχόταν σε 2,68 % στο τέλος Δεκεμβρίου του 2024. Το χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης για τις εν λόγω πολιτικές σε σύγκριση με το κόστος για το NextGenerationEU αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι οι πολιτικές αυτές μπορούν να χρηματοδοτούνται με τη χρήση ομολόγων με μικρότερες μέσες ληκτότητες από εκείνες που χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση του NGEU, καθώς το προφίλ αποπληρωμής του NGEU (και, ως εκ τούτου, οι μέσες ληκτότητες) πρέπει να τηρεί το ειδικό προσωρινό ανώτατο όριο των «ιδίων πόρων».

Διάγραμμα 5: Κόστος χρηματοδότησης

NextGenerationEU

TC1

TC2

TC3

TC4

TC5

TC6

TC7

0,15 %

1,38 %

2,61 %

3,27 %

3,63 %

3,19 %

2,97 %

Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία

2,68 %

ΜΧΣ για την Αίγυπτο

2,68 %

Η περαιτέρω μείωση του κόστους χρηματοδότησης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 αντανακλά τις ευρύτερες συνθήκες της αγοράς και τη μείωση των αποδόσεων των ομολόγων της ΕΕ έναντι των αποδόσεων των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων κατά τη διάρκεια της εξάμηνης περιόδου. Τα επιτόκια των ομολόγων της ΕΕ μειώθηκαν κατά περίπου 33 μονάδες βάσης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024, από 3,23 % την 1η Ιουλίου 2024 σε 2,90 % την 31η Δεκεμβρίου 2024 για 10ετές ομόλογο. Οι εξελίξεις αυτές υποστηρίχθηκαν από τις τρεις μειώσεις κατά 25 μονάδες βάσης των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2024. Οι διαφορές απόδοσης μεταξύ των εκδοτών ομολόγων της ΕΕ και των περισσότερων εκδοτών EGB μειώθηκαν κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Για παράδειγμα, η διαφορά των επιτοκίων 10 ετών μεταξύ των ομολόγων της ΕΕ και ενός συνόλου γερμανικών/γαλλικών κρατικών ομολόγων σε αναλογία 50/50 μειώθηκε από τις 25 μονάδες βάσης στην αρχή του εξαμήνου σε 12 μονάδες βάσης στο τέλος του εξαμήνου.



Διάγραμμα 6: Αποδόσεις 10ετών ομολόγων της ΕΕ

Διαχείριση ρευστότητας

Η Επιτροπή διατήρησε μια τακτική και προβλέψιμη παρουσία στις χρηματοπιστωτικές αγορές σύμφωνα με το σχέδιο χρηματοδότησης που ανακοινώθηκε τον Ιούνιο του 2024. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 τα μέσα διαθέσιμα ρευστότητας αυξήθηκαν σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2024, κυρίως λόγω της συγκέντρωσης εκταμιεύσεων στο τέλος του 2024 και στις αρχές του 2025. Ως αποτέλεσμα, τα μέσα ταμειακά διαθέσιμα ανήλθαν σε 50,7 δισ. EUR το δεύτερο εξάμηνο του έτους, έναντι 28,2 δισ. EUR το πρώτο εξάμηνο του 2024. Τα ταμειακά διαθέσιμα μειώθηκαν σε 33,8 δισ. EUR στις αρχές του 2025, μετά την κορύφωση στα 76,9 δισ. EUR στις αρχές Δεκεμβρίου του 2024 (πριν από τις εκταμιεύσεις ύψους σχεδόν 43 δισ. EUR τις τρεις επόμενες εβδομάδες). Τα εναπομένοντα ταμειακά υπόλοιπα στο τέλος του έτους θα χρησιμοποιηθούν στις αρχές του 2025 για την κάλυψη των προγραμματισμένων αναγκών εκταμίευσης.

Τα εν λόγω διαθέσιμα ρευστότητας δεν μεταφράστηκαν σε κόστος για τα υποστηριζόμενα προγράμματα. Αντιθέτως, τα πλεονάζοντα ταμειακά διαθέσιμα αποτέλεσαν αντικείμενο ενεργής διαχείρισης της ρευστότητας καθ’ όλη τη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2024 προκειμένου να βελτιστοποιηθούν οι αποδόσεις των ταμειακών διαθεσίμων χωρίς κίνδυνο αντισυμβαλλομένου. Με τη στήριξη που παρασχέθηκε από την ενεργή αυτή διαχείριση της ρευστότητας, από τα ταμειακά διαθέσιμα προέκυψαν καθαρά έσοδα ύψους 58,1 εκατ. EUR από τον Ιούλιο έως τον Δεκέμβριο του 2024. Σωρευτικά με τα κέρδη του πρώτου εξαμήνου του 2024, τα ετήσια κέρδη από τα διαθέσιμα ρευστότητας ανήλθαν σε 139,9 εκατ. EUR στο τέλος του έτους. Τα έσοδα αυτά θα κατανεμηθούν αναλογικά μεταξύ του προϋπολογισμού της ΕΕ και των δικαιούχων δανείων, ιδίως των κρατών μελών στο πλαίσιο του δανειακού προγράμματος του ΜΑΑ.

5.Μέτρα για την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοσυστήματος των ομολόγων της ΕΕ

Τον Οκτώβριο του 2024 η Επιτροπή δρομολόγησε μια διευκόλυνση συμφωνιών επαναγοράς (repo) για ομόλογα της ΕΕ, η οποία επιτρέπει στην ΕΕ να προσφέρει στους βασικούς διαπραγματευτές της τη δυνατότητα να προμηθεύονται ειδικά ομόλογα της ΕΕ σε προσωρινή βάση. Στόχος της διευκόλυνσης είναι να βοηθήσει τους βασικούς διαπραγματευτές της ΕΕ να αναρτούν δεσμευτικές και δημόσιες τιμές προσφοράς για ομόλογα της ΕΕ, ώστε οι επενδυτές να μπορούν να είναι βέβαιοι για τους όρους με τους οποίους μπορούν να διαπραγματεύονται ομόλογα της ΕΕ στη δευτερογενή αγορά, στοιχείο που θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και τη ρευστότητα της αγοράς ομολόγων της ΕΕ.

Η δημιουργία της διευκόλυνσης πράξεων επαναγοράς ακολουθεί την προσέγγιση πολλών μεγάλων εκδοτών οι οποίοι προσφέρουν την υπηρεσία αυτή στους βασικούς διαπραγματευτές τους και αποτελεί φυσικό επόμενο βήμα για την εμβάθυνση του οικοσυστήματος της αγοράς ομολόγων της ΕΕ. Με τη δρομολόγηση του προγράμματος, η ΕΕ εκπλήρωσε την τελευταία από τις δεσμεύσεις που ανέλαβε τον Δεκέμβριο του 2022 σχετικά με τα βήματα για την ανάπτυξη ικανοτήτων προς στήριξη της αγοράς ομολόγων της ΕΕ.

Η συνεχής ανάπτυξη του οικοσυστήματος για τα ομόλογα της ΕΕ, σε συνδυασμό με την ενοποίηση των όγκων χρηματοδότησης στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης (που εφαρμόζεται από τον Ιανουάριο του 2023), παρείχαν επίσης τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες στην αγορά να αναλάβουν ανεξάρτητες πρωτοβουλίες, ικανές να στηρίξουν περαιτέρω τη λειτουργία της αγοράς ομολόγων της ΕΕ.

Στις ανεξάρτητες αυτές πρωτοβουλίες περιλαμβάνονται η δρομολόγηση συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης βάσει δείκτη για ομόλογα της ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2024. Ένα κορυφαίο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ανακοίνωσε το ανανεωμένο ενδιαφέρον του για την κυκλοφορία παραδοσιακού (διακανονιζόμενου με φυσική παράδοση) συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης για ομόλογο της ΕΕ στην αγορά κατά τη διάρκεια του 2025. Η διαθεσιμότητα αυτών των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης θα στηρίξει περαιτέρω τις επενδύσεις σε ομόλογα της ΕΕ, καθώς θα παρέχει στους συμμετέχοντες στην αγορά τη δυνατότητα να αντισταθμίζουν ανοικτές θέσεις στα ομόλογα της ΕΕ και να αξιολογούν τις προσδοκίες της αγοράς όσον αφορά την τιμολόγηση των ομολόγων της ΕΕ. Οι πάροχοι δεικτών συνέχισαν να εξετάζουν τον βέλτιστο τρόπο ταξινόμησης των ομολόγων της ΕΕ σε διάφορους δείκτες, ενώ ένας δεύτερος διαχειριστής δείκτη γνωστοποίησε ότι, κατόπιν διαβούλευσης με τους χρήστες δεικτών, δεν ήταν ακόμη έτοιμος να συμπεριλάβει ομόλογα της ΕΕ στους σχετικούς δείκτες κρατικών ομολόγων του, αλλά ότι θα επαναξιολογήσει την κατάσταση αργότερα.

6.Άλλα ορόσημα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024

Έκθεση σχετικά με την κατανομή και τις επιπτώσεις των πράσινων ομολόγων NGEU το 2024

Τρία έτη μετά την έκδοση των πρώτων πράσινων ομολόγων τον Οκτώβριο του 2021, οι εκδόσεις πράσινων ομολόγων NGEU στο τέλος του 2024 ανέρχονταν σε πάνω από 68 δισ. EUR. Τα εν λόγω ομόλογα είχαν εκδοθεί με βάση ήδη δηλωμένες και επικυρωμένες σχετικές με το κλίμα δαπάνες ύψους 53 δισ. EUR και ένα σύνολο σχετικών με το κλίμα δαπανών ύψους 264 δισ. EUR που περιλαμβάνονται στα σχέδια των κρατών μελών τα οποία χρηματοδοτούνται από τον ΜΑΑ.

Σύμφωνα με τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων του πλαισίου πράσινων ομολόγων NGEU, η Επιτροπή δημοσίευσε τον Νοέμβριο την έκδοση του 2024 της ετήσιας έκθεσης σχετικά με την κατανομή και τις επιπτώσεις των πράσινων ομολόγων NextGenerationEU .

Η έκθεση δείχνει (με βάση την καταληκτική ημερομηνία της 1ης Αυγούστου 2024) ότι:

·Η δεξαμενή επιλέξιμων δαπανών πράσινων ομολόγων NGEU αυξήθηκε σε 264,6 δισ. EUR το 2024, ποσό σχεδόν 40 % υψηλότερο από το αντίστοιχο του 2023. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στις υψηλότερες δαπάνες που σχετίζονται με την κλιματική μετάβαση μετά την αναθεώρηση των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών ώστε να συμπεριληφθεί το σχέδιο REPowerEU.

·Η δεξαμενή πράσινων ομολόγων NGEU παραμένει σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμισμένη με την ταξινόμηση των επενδύσεων της ΕΕ· το 63,4 % της συνολικής δεξαμενής επιλέξιμων δαπανών για πράσινα ομόλογα NGEU εκτιμάται ότι ευθυγραμμίζεται πλήρως ή ουσιαστικά με τους δείκτες μέτρησης της ταξινόμησης των επενδύσεων της ΕΕ (σε σύγκριση με 57,5 % το 2023).

·Η πλήρης ανάπτυξη των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από πράσινα ομόλογα NGEU αναμένεται να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ κατά 55 εκατομμύρια τόνους ετησίως, ποσότητα που ισοδυναμεί με το 1,5 % του συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. 

Όσον αφορά το μέλλον, τα πράσινα ομόλογα NGEU θα εκδίδονται όλο και περισσότερο ταυτόχρονα με την υποβολή εκθέσεων και την επικύρωση επιλέξιμων δαπανών από τα κράτη μέλη. Για δαπάνες που επιβεβαιώνονται μετά το 2026, η Επιτροπή μπορεί να εκδίδει πράσινα ομόλογα NGEU για την αντικατάσταση των συμβατικών ομολόγων που λήγουν κατά τη διάρκεια της φάσης αναχρηματοδότησης. Η προσέγγιση αυτή διασφαλίζει ότι όλες οι επιλέξιμες δαπάνες επαληθεύονται πλήρως πριν από την έκδοση των ομολόγων.

7.Προοπτικές εκδόσεων για το πρώτο εξάμηνο του 2025

Στις 10 Δεκεμβρίου 2024 η Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να εκδώσει έως και 90 δισ. EUR σε ομόλογα της ΕΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, ποσό που αντιπροσωπεύει τον υψηλότερο εξαμηνιαίο στόχο χρηματοδότησης από την έναρξη εφαρμογής της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης το 2021. Με βάση τις προβλέψεις εκταμίευσης, η ΕΕ αναμένει να λάβει χρηματοδότηση ύψους 160 δισ. EUR το 2025 με την έκδοση ομολόγων της ΕΕ. Οι εν λόγω χρηματοδοτικές ανάγκες αντικατοπτρίζουν το ευρύ φάσμα υφιστάμενων και νέων προγραμμάτων πολιτικής της ΕΕ που χρηματοδοτούνται από τα έσοδα των ομολόγων της ΕΕ, τα οποία το δεύτερο εξάμηνο του 2024 επεκτάθηκαν ώστε να συμπεριλάβουν ένα νέο έκτακτο δάνειο ΜΧΣ ύψους 18,1 δισ. EUR προς την Ουκρανία στο πλαίσιο της συμφωνίας της G7 και νέα στήριξη προς τις υποψήφιες χώρες της διεύρυνσης στο πλαίσιο του επενδυτικού μέσου για τα Δυτικά Βαλκάνια και προς γειτονικές χώρες (όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία).

Τα ποσά που αντλούνται με την έκδοση ομολόγων της ΕΕ θα συμπληρωθούν από βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση μέσω γραμματίων της ΕΕ και άλλων εργαλείων βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης. Οι αυξημένοι όγκοι γραμματίων της ΕΕ θα διευκολυνθούν με την εισαγωγή δημοπρασιών γραμματίων τριών σκελών και την κυκλοφορία νέας γραμμής 12μηνου γραμματίου της ΕΕ τον Ιανουάριο του 2025, επιπλέον των υφιστάμενων γραμμών των 3 και 6 μηνών.

Σύμφωνα με τον αυξημένο στόχο χρηματοδότησης, αναμένεται επίσης να εκδοθούν περισσότερα ομόλογα μέσω δημοπρασιών κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, με διατήρηση του μεριδίου των δημοπρασιών στα ίδια επίπεδα. Η αύξηση αυτή θα διευκολυνθεί με την καθιέρωση δημοπρασιών ομολόγων τριών σκελών κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025. Στο ίδιο πνεύμα, η Επιτροπή εργάζεται για την εισαγωγή μη ανταγωνιστικών κατανομών με δημοπρασίες («δικαίωμα αγοράς επιπρόσθετων σχετικών κινητών αξιών») για την κατανομή περιορισμένου πρόσθετου ποσού δημοπρατούμενων ομολόγων αμέσως μετά τη δημοπρασία. Το πρόσθετο αυτό χαρακτηριστικό χρησιμοποιείται επίσης από πολλά προγράμματα δημοπρασιών κρατικών ομολόγων για να δοθεί στους βασικούς διαπραγματευτές τους κίνητρο να στηρίξουν τις δημοπρασίες, καθώς τους παρέχει τη δυνατότητα να αποκτήσουν πρόσθετα ομόλογα με ευνοϊκούς όρους, εάν η αγοραία τιμή μετά τη δημοπρασία κινηθεί προς όφελός τους. Η Επιτροπή αποσκοπεί στην υλοποίηση μη ανταγωνιστικών κατανομών στο πλαίσιο του σχεδίου χρηματοδότησης για το δεύτερο εξάμηνο του 2025.

Παράρτημα: Δείκτες εφαρμογής σχετικά με τη χρήση των μέσων για την επίτευξη των στόχων αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας της γενικής στρατηγικής της Επιτροπής για τη διαχείριση του χρέους

Μέσο

Δείκτης

Αξία το 2ο εξάμηνο του 2024 (εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά)

Παρατήρηση για την εκτέλεση το 2ο εξάμηνο του 2024

Υλοποίηση του προγράμματος ομολόγων της ΕΕ

a) Τακτικές εκδόσεις σε όλη την καμπύλη

Τακτικές εκδόσεις ομολόγων της ΕΕ (και πράσινων ομολόγων NGEU) σε όλες τις ληκτότητες σε όλη την καμπύλη (έως 30 έτη) για την παροχή επενδυτικών ευκαιριών σε διαφορετικούς τύπους επενδυτών ως τρόπος διατήρησης της ισχυρής επενδυτικής ζήτησης και, επομένως, της ευελιξίας όσον αφορά τον προσδιορισμό των όγκων έκδοσης και της ληκτότητας για μεμονωμένες συναλλαγές με βάση τις συνθήκες της αγοράς.

I.Κατάτμηση ληκτότητας του προγράμματος έκδοσης

1-4 ετών: 15 %

4-8 ετών: 37 %

8-12 ετών: 10 %

12-17 ετών: 12 %

17-23 ετών: 8 %

23-31 ετών: 17 %

Το δεύτερο εξάμηνο του 2024 η Επιτροπή επιδίωξε τον στόχο της μέσω τακτικών εκδόσεων ομολόγων με διαφορετικές διάρκειες μέχρι τη ληκτότητα ώστε να παράσχει ρευστότητα στην καμπύλη της ΕΕ σε όλους τους τομείς. Οι συναλλαγές χρηματοδότησης κατανεμήθηκαν σε ολόκληρη την εξάμηνη περίοδο ώστε να διασφαλιστεί η τακτική παρουσία στην αγορά. Πραγματοποιήθηκαν λιγότερες συναλλαγές σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2024, δεδομένου ότι ο στόχος χρηματοδότησης του δεύτερου εξαμήνου του 2024 που ανερχόταν σε έως 65 δισ. EUR ήταν χαμηλότερος από τον στόχο χρηματοδότησης του πρώτου εξαμήνου του 2024, που ανερχόταν σε 75 δισ. EUR.

Οι εκδόσεις πράσινων ομολόγων ήταν ελαφρώς χαμηλότερες από το πρώτο εξάμηνο του 2024, στοιχείο που αντικατοπτρίζει τον χαμηλότερο στόχο χρηματοδότησης, τις σωρευτικές πράσινες δαπάνες που δηλώθηκαν από τα κράτη μέλη και την κατάλληλη προσαρμογή των εκδόσεων πράσινων ομολόγων προς τις δαπάνες αυτές.

b)

II.Έγκαιρη διανομή των εκδόσεων

Τέσσερις κοινοπρακτικές εκδόσεις και έξι δημοπρασίες ομολόγων, με αποτέλεσμα μία ή δύο εκδόσεις ανά μήνα.

c)

III.Πράσινες εκδόσεις 12

8 δισ. EUR με αξιοποίηση των ομολόγων της ΕΕ του 2043 και του 2050.

d) Επίτευξη σωστής ισορροπίας δημοπρασιών και κοινοπρακτικών εκδόσεων

Χρήση διαφορετικών τεχνικών χρηματοδότησης με σωστή ισορροπία, ανάλογα με τους συνολικούς όγκους εκδόσεων και τις συνθήκες της αγοράς, με στόχο τη διαχείριση των κινδύνων εκτέλεσης, τη βελτίωση της ρευστότητας της δευτερογενούς αγοράς και τη βελτίωση του κόστους δανεισμού.

I.Κατάτμηση δημοπρασίας / κοινοπρακτικής έκδοσης σε %

Το 42 % των εκδόσεων ομολόγων μέσω δημοπρασίας.

Το δεύτερο εξάμηνο του 2024 η Επιτροπή εξέδωσε το 42 % των ομολόγων της ΕΕ μέσω δημοπρασίας, ποσοστό που συνάδει με εκείνο του πρώτου εξαμήνου του 2024.

e) Θέσπιση μεγάλων και ρευστών ομολόγων αναφοράς

Αξιοποίηση των ομολόγων της ΕΕ ώστε να έλθει ο όγκος κυκλοφορίας των διαφορετικών γραμμών σε επίπεδα ανάλογα με τις μεγάλης κλίμακας και ρευστές γραμμές αναφοράς.

I.Εκδόσεις μέσω νέων ομολόγων έναντι όγκου που εκδόθηκε μέσω συνεχών εκδόσεων

·10 δισ. EUR μέσω νέων ομολόγων

·54,2 δισ. EUR μέσω συνεχών εκδόσεων

Προκειμένου να στηρίξει τη ρευστότητα των τίτλων της ΕΕ, η Επιτροπή χρησιμοποίησε τις συναλλαγές της για την αξιοποίηση υφιστάμενων γραμμών χρηματοδότησης, με το 84 % περίπου του όγκου χρηματοδότησης να κινητοποιείται μέσω συνεχών εκδόσεων.

Εγκαινιάστηκαν νέες γραμμές χρηματοδότησης για να παράσχουν στην αγορά νέες γραμμές αναφοράς, όπου χρειαζόταν στην καμπύλη και με βάση τις συστάσεις των βασικών διαπραγματευτών της ΕΕ. Νέα ομόλογα 5 και 7 ετών κυκλοφόρησαν κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024.

Συνεπώς, το μέσο ανεξόφλητο ποσό ανά ομόλογο αυξήθηκε οριακά σε περίπου 15 δισ. EUR έως το τέλος του Δεκεμβρίου του 2024, κάτι το οποίο εξασφάλισε τη συνεχή ρευστότητα των ομολόγων.

f)

II.Ταχύτητα αξιοποίησης των νέων ομολόγων 13

2 μήνες

g)

III.Μέσο μέγεθος ανεξόφλητων ομολόγων 14

Περίπου 15 δισ.

h)

IV.Κύκλος εργασιών σε σχέση με τον όγκο των εκδόσεων

Περίπου 155 % το δεύτερο εξάμηνο του 2024 έναντι 139 % το πρώτο εξάμηνο του 2024

i)

V.Απόλυτος κύκλος εργασιών

894 δισ. EUR το δεύτερο εξάμηνο του 2024 έναντι 714 δισ. EUR το πρώτο εξάμηνο του 2024

d) Διαχείριση του προφίλ ληκτότητας των εκδόσεων ομολόγων της ΕΕ με τη δέουσα προσοχή στα εξής:

·προσωρινό πρόσθετο περιθώριο (για δανεισμό που σχετίζεται με το NGEU) και μόνιμο περιθώριο (για τη ΜΧΣ+) στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ

·μελλοντική εξαγορά εκταμιεύσεων σε κάθε δεδομένο έτος

·σταθερές μελλοντικές ανάγκες ανανέωσης

·ανάγκη προστασίας της διαβάθμισης της ΕΕ με στόχο τη διασφάλιση χαμηλού κόστους δανεισμού μακροπρόθεσμα και ισχυρής ζήτησης από τη βασική επενδυτική βάση της.

I.Μέση ληκτότητα έκδοσης

Γύρω στα 12 έτη

Το δεύτερο εξάμηνο του 2024 οι εκδόσεις ομολόγων της ΕΕ είχαν μέση ληκτότητα 12 έτη. Αυτό αντανακλούσε την ανάγκη κατανομής του προφίλ των εξαγορών ενώ, ταυτόχρονα, προσελκύονται επενδυτές στις συναλλαγές της πρωτογενούς αγοράς της ΕΕ. Η μέση ληκτότητα παρέμεινε κάτω από τη μέγιστη μέση ληκτότητα των 17 ετών που ορίζεται στην ετήσια απόφαση δανεισμού για το 2024.

Ο μέσος χρόνος μέχρι τη ληκτότητα του ανεξόφλητου χρέους παρέμεινε σταθερός (περίπου στα 12 έτη).

Η αναχρηματοδότηση παρέμεινε επίσης σταθερή, γεγονός που αντικατοπτρίζει παλαιότερες εκδόσεις και σχετίζεται με το προφίλ εξαγοράς.

e)

II.Μέσος χρόνος μέχρι τη ληκτότητα του ανεξόφλητου χρέους

Γύρω στα 12 έτη

f)

III.Αναχρηματοδότηση βραχυπρόθεσμα, δηλαδή ποσοστό του ανεξόφλητου αποθέματος ομολόγων και γραμματίων που λήγουν τους 12 επόμενους μήνες

Κάτω του 10 %

g)

IV.Αναχρηματοδότηση μεσοπρόθεσμα, δηλαδή ποσοστό του ανεξόφλητου αποθέματος ομολόγων και γραμματίων που λήγουν τα 5 επόμενα έτη

Κάτω του 37 %.

Υλοποίηση του προγράμματος γραμματίων της ΕΕ

Τακτική έκδοση γραμματίων της ΕΕ με ληκτότητα έως 1 έτος μέσω δημοπρασίας για την προσέλκυση επιπλέον επενδυτών (ή πρόσθετων χαρτοφυλακίων υφιστάμενων επενδυτών) και την υποστήριξη της διαχείρισης της ρευστότητας.

I.Όγκος κυκλοφορίας γραμματίων της ΕΕ

20-25 δισ. EUR

Το ανεξόφλητο χρέος στο πλαίσιο του προγράμματος γραμματίων της ΕΕ αυξήθηκε από περίπου 20 δισ. EUR σε περίπου 25 δισ. EUR κατά τη διάρκεια της περιόδου στο πλαίσιο της ανάπτυξης του προγράμματος για την παροχή πρόσθετης ρευστότητας όταν χρειάζεται.

II.Αριθμός δημοπρασιών γραμματίων της ΕΕ

10

Διαχείριση ρευστότητας

Διαχείριση αποθέματος ρευστότητας με βάση τις υποχρεώσεις πληρωμών, τις ανάγκες εκταμίευσης και το κόστος ταμειακών διαθεσίμων, λαμβανομένων δεόντως υπόψη των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά.

I.Αριθμός πληρωμών που δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω έλλειψης ρευστότητας

Καμία

Η Επιτροπή ανταποκρίθηκε σε όλες τις ανάγκες εκταμίευσης και δεν υπήρξαν περιπτώσεις αποτυχίας διακανονισμού κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024.

Δίκτυο βασικών διαπραγματευτών

Προσέλκυση ευρέος φάσματος χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που επιδεικνύουν ισχυρή δέσμευση ως προς τη στήριξη των εκδόσεων της ΕΕ.

I.Αριθμός ιδρυμάτων που υπέγραψαν δεσμεύσεις αναδοχής για συναλλαγές τους τελευταίους έξι μήνες

15 (έναντι 19 το πρώτο εξάμηνο του 2024)

Οι βασικοί διαπραγματευτές της ΕΕ συνέχισαν να υποστηρίζουν την Επιτροπή και η εναλλαγή στις κοινοπρακτικές εκδόσεις βοήθησε την Επιτροπή να αξιοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο όλες τις τράπεζες που ήταν επιλέξιμες για συμμετοχή σε κοινοπρακτικές εκδόσεις.

Επικοινωνία με διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς της αγοράς και ομοτίμους εκδότες

Διατήρηση και οικοδόμηση της εμπιστοσύνης με τη βάση των επενδυτών, τους συμμετέχοντες στην αγορά και τους ομότιμους εκδότες προς στήριξη της ζήτησης για χρέος της ΕΕ και βελτίωση της κατανόησης της δυναμικής της αγοράς και των αναγκών των επενδυτών από την ΕΕ

I.Αποκλίσεις από τα προαναγγελθέντα χρονοδιαγράμματα για τη δημοσίευση των σχεδίων χρηματοδότησης

Καμία

Η Επιτροπή διατήρησε τακτική και προβλέψιμη επικοινωνία με τις αγορές, σύμφωνα με προηγούμενες ανακοινώσεις.

Στη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2024, στις δημοπρασίες ομολόγων σημειώθηκε μειωμένη κατανομή κατά 1 δισ. EUR λόγω της εξασφάλισης ελκυστικών όρων χρηματοδότησης.

Η Επιτροπή δημοσίευε ανά τακτά διαστήματα στατιστικά στοιχεία για τους επενδυτές, τα οποία παρέμεναν σταθερά, και η διαφοροποιημένη βάση επενδυτών της συνέχισε να αυξάνεται.

II.Απόκλιση από τους όγκους που ανακοινώθηκαν στο σχέδιο χρηματοδότησης

Λιγότερο από 1 δισ. EUR ή λιγότερο από 2 % (έναντι λιγότερου από 2 % το πρώτο εξάμηνο του 2024).

III.Στατιστικά στοιχεία κατανομής επενδυτών

Ανά τύπο:

κεντρικές τράπεζες / επίσημοι οργανισμοί 25,1 %, διαχειριστές κεφαλαίων 22,5 %, τμήματα διαχείρισης διαθεσίμων τραπεζών 21,9 %, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία 20,5 %, τράπεζες 7,3 %, αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου 2,6 %

Ανά χώρα / περιοχή: Ηνωμένο Βασίλειο 19,4 %, Σκανδιναβικές χώρες 12,4 %, Γαλλία 11,7 %, Μπενελούξ 9,2 %, Ιταλία 8,8 %, Ασία-Ειρηνικός 8,2 %, Γερμανία 8,1 %, Ιβηρική 7,9 %, άλλες χώρες της ΕΕ 7,4 %, άλλες χώρες Ευρώπης, εκτός ΕΕ 2,6 %, Αμερική 2,2 %, Μέση Ανατολή και Αφρική 2,0 %

(1) Σύμφωνα με τη μεθοδολογία κατανομής του κόστους, όπως ορίζεται στην εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2024/1974 της Επιτροπής.
(2)  Ευρωπαϊκό μέσο προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE).
(3) Καταρτίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 13 της εκτελεστικής απόφασης C(2023) 8010 της Επιτροπής, το οποίο καθορίζει τις ρυθμίσεις για την εφαρμογή της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης για δανειοληπτικές πράξεις και πράξεις διαχείρισης του χρέους.
(4)  Βλ. για παράδειγμα, τις ετήσιες εκθέσεις για τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και τη μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή , και την έκθεση σχετικά με την κατανομή και τις επιπτώσεις των πράσινων ομολόγων NextGenerationEU .
(5)   Ειδική έκθεση αριθ. 16/2023: Η διαχείριση του χρέους του NGEU από την Επιτροπή και Απαντήσεις της Επιτροπής .
(6) Περιγραφή της γενικής στρατηγικής διαχείρισης του χρέους περιλαμβάνεται στην εξαμηνιαία έκθεση σχετικά με την εκτέλεση των δανειοληπτικών και δανειοδοτικών πράξεων της ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου 2023 έως τις 30 Ιουνίου 2023, βλ. τέταρτη Εξαμηνιαία έκθεση σχετικά με την εκτέλεση των δανειοληπτικών και δανειοδοτικών πράξεων της ΕΕ (europa.eu) .
(7) Σε αυτά περιλαμβάνονται η πλατφόρμα στρατηγικών τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP), το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το ταμείο InvestEU, το ReactEU, ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ (RescEU), το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
(8) Επιπλέον 9,6 δισ. EUR δαπανών του NGEU χρηματοδοτήθηκαν από άλλες πηγές [π.χ. το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ) και το αποθεματικό προσαρμογής για το Brexit (BAR)].
(9)  Μέχρι σήμερα τα ομόλογα της ΕΕ που εκδίδονται μέσω κοινοπρακτικών εκδόσεων έχουν προσελκύσει συνολικά πάνω από 1 900 διαφορετικούς επενδυτές από 70 διαφορετικές χώρες. Το 65 % και πλέον των επενδύσεων σε κοινοπρακτικές εκδόσεις ομολόγων της ΕΕ προέρχεται από επενδυτές εγκατεστημένους στην ΕΕ και περίπου το 20 % προέρχεται από διεθνείς επενδυτές που δραστηριοποιούνται από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το υπόλοιπο προέρχεται από διεθνείς επενδυτές από την Ασία ή άλλες ευρωπαϊκές χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία και η Ελβετία. Το 65 % και πλέον των εκδοθέντων ομολόγων της ΕΕ αποκτήθηκε από επενδυτές αγοράς και διακράτησης (δηλ. διαχειριστές κεφαλαίων, ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία και κεντρικές τράπεζες / επίσημους οργανισμούς). Επίσης, η εκπροσώπηση επενδυτών που ζητούν διαφορετικές ληκτότητες είναι ικανοποιητική. Οι κεντρικές τράπεζες / επίσημοι οργανισμοί και τα τμήματα διαχείρισης διαθεσίμων τραπεζών (που προτιμούν συνήθως να επενδύουν σε ομόλογα με ληκτότητες έως 10 έτη) αντιπροσωπεύουν το 47 % περίπου των αγορών ομολόγων της ΕΕ στις πρωτογενείς αγορές σε κοινοπρακτικές συναλλαγές, ενώ τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες (που προτιμούν ληκτότητες άνω των 10 ετών) αντιπροσωπεύουν ποσοστό μεγαλύτερο του 20 %.
(10) Αυτή η συμμετοχική αμοιβή νέας έκδοσης είναι μια αμοιβή που πληρώνει ο εκδότης προκειμένου να πείσει τους επενδυτές να αγοράσουν τα ομόλογά του στην πρωτογενή αγορά και όχι στη δευτερογενή.
(11)  Για το NextGenerationEU, τα έξοδα τόκων που προκύπτουν κατανέμονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ και στα κράτη μέλη που λαμβάνουν δάνεια σύμφωνα με τη μεθοδολογία που ορίζεται στην εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2021/1095 της Επιτροπής και στις αποφάσεις που τη διαδέχθηκαν [εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2022/9701 της Επιτροπής και εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2024/1974 της Επιτροπής]. Στη μεθοδολογία αυτή γίνεται διάκριση μεταξύ τριών διαφορετικών κατηγοριών εξόδων: i) κόστος χρηματοδότησης της μη επιστρεπτέας στήριξης και των εκταμιεύσεων δανείων υπολογιζόμενο για χρονικές περιόδους 6 μηνών, ii) κόστος διατήρησης και διαχείρισης της ρευστότητας και iii) διοικητικές δαπάνες. Η τμηματοποίηση ανά πρόγραμμα κατέστη δυνατή από την έναρξη ισχύος της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ, Ευρατόμ) 2024/1974 της Επιτροπής το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Για να αποφευχθεί τυχόν αναδρομική ισχύς, τα προγράμματα που χρηματοδοτήθηκαν και για τα οποία πραγματοποιήθηκαν εκταμιεύσεις πριν από την εφαρμογή της εν λόγω μεθοδολογίας (όπως τα δάνεια ΜΧΣ + προς την Ουκρανία και η έκτακτη ενδιάμεση χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία) εξακολουθούν να χρηματοδοτούνται με δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις του NGEU στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης.
(12) Πρόσθετες πληροφορίες για τα πράσινα ομόλογα NGEU παρατίθενται στον πίνακα δεικτών για τα πράσινα ομόλογα NGEU στην παρακάτω διεύθυνση: Dashboard (Πίνακας δεικτών) (europa.eu) .
(13) Βάσει του μέσου αριθμού μηνών μεταξύ της νέας έκδοσης και της πρώτης άντλησης ποσού κατά την εξέταση των νέων γραμμών που αξιοποιήθηκαν στη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2024.
(14) Ομόλογα σε κυκλοφορία σε σχέση με τον αριθμό των ομολόγων στο τέλος του δεύτερου εξαμήνου του 2024, με βάση τα ομόλογα που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης.