ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.Αντικείμενο της πρότασης

Η παρούσα πρόταση αφορά την απόφαση για τον καθορισμό της θέσης που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής των μερών της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (στο εξής: «σύμβαση της Κωνσταντινούπολης» ή «σύμβαση»), σε σχέση με τη σκοπούμενη έγκριση τροποποιήσεων του εσωτερικού κανονισμού της επιτροπής των μερών 1 όσον αφορά τη σύνθεση της επιτροπής (άρθρο 2) και τους κανόνες ψηφοφορίας (άρθρα 20, 21 και 25). Η τροποποίηση του εν λόγω εσωτερικού κανονισμού κατέστη αναγκαία μετά την προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.

2.Πλαίσιο της πρότασης

2.1.Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Η σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αποσκοπεί στη θέσπιση ενός ολοκληρωμένου και εναρμονισμένου συνόλου κανόνων για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας στην Ευρώπη και εκτός αυτής. Η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ την 1η Αυγούστου 2014.

Η ΕΕ υπέγραψε τη σύμβαση τον Ιούνιο του 2017 και ολοκλήρωσε τη διαδικασία προσχώρησης με την κατάθεση δύο πράξεων έγκρισης στις 28 Ιουνίου 2023, με αποτέλεσμα η σύμβαση να αρχίσει να ισχύει για την ΕΕ την 1η Οκτωβρίου 2023. Η ΕΕ έχει προσχωρήσει στη σύμβαση όσον αφορά θέματα που εμπίπτουν στην αποκλειστική της αρμοδιότητα, ιδίως όσον αφορά θέματα που σχετίζονται με τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης 2 και σχετικά με θέματα που αφορούν τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις, το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση 3 . Η Ιρλανδία και η Δανία δεν δεσμεύονται από την άσκηση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης όσον αφορά θέματα που αφορούν τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις, το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση 4 . Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν υπογράψει τη σύμβαση αλλά, κατά τις 10 Ιανουαρίου 2024, μόνο 22 είχαν επικυρώσει τη σύμβαση και, ως εκ τούτου, έχουν δικαίωμα ψήφου στην επιτροπή των μερών 5 . Επί του παρόντος η σύμβαση έχει 39 μέρη, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ.

2.2.Η επιτροπή των μερών της σύμβασης

Η επιτροπή των μερών 6 είναι το πολιτικό όργανο του μηχανισμού παρακολούθησης της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και απαρτίζεται από αντιπροσώπους των μερών της σύμβασης. Τα καθήκοντα που έχουν ανατεθεί στην επιτροπή των μερών παρατίθενται στο άρθρο 1 του εσωτερικού κανονισμού. Σύμφωνα με το άρθρο 67 παράγραφος 2 της σύμβασης, η επιτροπή των μερών είναι επιφορτισμένη με την εκλογή των μελών της ομάδας ειδικών σε δράση κατά της βίας εναντίον γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας («GREVIO»). Σύμφωνα με το άρθρο 68 παράγραφος 12 της σύμβασης, η επιτροπή των μερών μπορεί να εκδίδει, με βάση τις εκθέσεις και τα συμπεράσματα της GREVIO, συστάσεις προς τα μέρη σχετικά με την εφαρμογή της σύμβασης. Επίσης, εποπτεύει την εφαρμογή των εν λόγω συστάσεων μετά τη λήξη της τριετούς προθεσμίας για την εφαρμογή τους 7 . Επιπλέον, η επιτροπή των μερών εξετάζει τα ευρήματα των ειδικών ερευνών που της διαβιβάζονται από την GREVIO σύμφωνα με το άρθρο 68 παράγραφος 15 της σύμβασης. Επίσης, η επιτροπή των μερών εκλέγει τα μέλη του προεδρείου της — έναν πρόεδρο και δύο αντιπροέδρους.

Ο εσωτερικός κανονισμός της επιτροπής των μερών είναι προσαρμοσμένος στη συμμετοχή των μερών, στο πλαίσιο της οποίας κάθε μέρος διαθέτει μία ψήφο: Το άρθρο 20 του εσωτερικού κανονισμού σχετικά με την ψηφοφορία ορίζει ότι «κάθε μέλος της επιτροπής διαθέτει μία ψήφο» και ότι η απαρτία που απαιτείται για τις αποφάσεις της επιτροπής είναι «πλειοψηφία δύο τρίτων των έγκυρων ψήφων». Η ίδια απαρτία απαιτείται επίσης για την τροποποίηση του εσωτερικού κανονισμού (άρθρο 25). Το άρθρο 21 του εσωτερικού κανονισμού προβλέπει ειδικούς κανόνες για την εκλογή των μελών της GREVIO.

Η προσχώρηση της ΕΕ στη σύμβαση απαιτεί ορισμένες προσαρμογές των κανόνων αυτών, διότι, σε θέματα που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές της, η Ένωση ασκεί το δικαίωμα ψήφου της με αριθμό ψήφων ίσο με εκείνον των κρατών μελών που δεσμεύονται από την άσκηση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης και ο αριθμός αυτός διαφέρει ανάλογα με το αντικείμενο της ψηφοφορίας.

2.3.Η σκοπούμενη τροποποίηση του εσωτερικού κανονισμού της επιτροπής των μερών

Στις 28 Αυγούστου 2023 η γραμματεία της επιτροπής των μερών διένειμε ενημερωτικό έγγραφο και σχέδια τροποποιήσεων του εσωτερικού κανονισμού. Σκοπός των τροποποιήσεων αυτών είναι να αποτυπωθούν τα αποτελέσματα της προσχώρησης της ΕΕ στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης όσον αφορά τη λειτουργία της επιτροπής των μερών, ιδίως όσον αφορά τις διατάξεις για την ψηφοφορία. Η γραμματεία της επιτροπής των μερών έδωσε στα μέρη τη δυνατότητα να υποβάλουν παρατηρήσεις. Μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο απέστειλε γραπτές παρατηρήσεις, προτείνοντας ορισμένες αλλαγές στη διατύπωση.

Η γραμματεία της επιτροπής των μερών ζήτησε από την ΕΕ να υποβάλει τις παρατηρήσεις της σχετικά με τα προτεινόμενα σχέδια τροποποιήσεων. Οι τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού θα συζητηθούν και, ει δυνατόν, θα εγκριθούν στη 16η συνεδρίαση της επιτροπής των μερών στις 6 Ιουνίου 2024. Σε περίπτωση που οι αντιπροσωπείες χρειαστούν περισσότερο χρόνο για συζήτηση, οι τροποποιήσεις θα μπορούσαν επίσης να εγκριθούν κατά την επόμενη συνεδρίαση της επιτροπής των μερών τον Δεκέμβριο του 2024.

3.Θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης

Οι τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού που προτείνει η γραμματεία της επιτροπής των μερών συνοψίζονται ως εξής:

–Η υφιστάμενη απαρτία που συνίσταται στα δύο τρίτα των έγκυρων ψήφων στον γενικό κανόνα ψηφοφορίας (άρθρο 20) θα διατηρηθεί, αλλά θα συμπληρωθεί με δύο νέα στοιχεία. Το πρώτο στοιχείο που προτείνει η γραμματεία της επιτροπής των μερών είναι ρήτρα μη προσθετικότητας, σύμφωνα με την οποία, και ανάλογα με την κατανομή των αρμοδιοτήτων, θα έχουν δικαίωμα ψήφου για συγκεκριμένο θέμα είτε η ΕΕ είτε τα κράτη μέλη της. Σε περίπτωση που ψηφίζει η Ένωση, το βάρος της ψήφου της θα είναι ισοδύναμο προς τον αριθμό των κρατών μελών της ΕΕ που είναι μέρη της σύμβασης. Το δεύτερο στοιχείο που προτείνει η γραμματεία της επιτροπής των μερών είναι «διπλή πλειοψηφία», δηλαδή, για να είναι έγκυρη μια απόφαση στο πλαίσιο του κανόνα της απαίτησης για δύο τρίτα των έγκυρων ψήφων, αυτή θα πρέπει να υπερψηφιστεί από την απλή πλειοψηφία των μερών της σύμβασης τα οποία δεν είναι κράτη μέλη της ΕΕ.

–Όσον αφορά την εκλογή των μελών της GREVIO, διατηρείται η τρέχουσα απαρτία που συνίσταται σε «τουλάχιστον πλειοψηφία επί των έγκυρων ψήφων» (άρθρο 21 παράγραφος 9). Κάθε μέλος της επιτροπής θα διαθέτει μία ψήφο για την εκλογή των μελών της GREVIO. Η αρχή της μη προσθετικότητας δεν θα εφαρμόζεται, επομένως η Ένωση θα έχει «πρόσθετη ψήφο» για την εκλογή των μελών της GREVIO, επιπλέον της μεμονωμένης ψήφου κάθε κράτους μέλους της ΕΕ που είναι μέρος της σύμβασης. Όσον αφορά τις αποφάσεις με τις οποίες ζητείται η απόσυρση ενός ή περισσότερων υποψηφίων που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για την ιδιότητα του μέλους της GREVIO (άρθρο 21 παράγραφος 4), η υφιστάμενη απαρτία που συνίσταται σε πλειοψηφία των δύο τρίτων των έγκυρων ψήφων θα διατηρηθεί, αλλά θα συμπληρωθεί με την απαίτηση διπλής πλειοψηφίας.

–Όσον αφορά τις τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού (άρθρο 25), η υφιστάμενη απαρτία που συνίσταται στα δύο τρίτα των έγκυρων ψήφων θα διατηρηθεί, αλλά θα συμπληρωθεί με την απαίτηση διπλής πλειοψηφίας.

Προτείνεται η ΕΕ να συμφωνήσει με τη γενική προσέγγιση της γραμματείας της επιτροπής των μερών για την τροποποίηση του εσωτερικού κανονισμού, αλλά να προβεί σε ορισμένες προσαρμογές όπως περιγράφεται κατωτέρω.

Πρώτον, προτείνεται να αποδεχθεί η ΕΕ τη συμπερίληψη ρήτρας «μη προσθετικότητας» στο άρθρο 20 παράγραφος 1 του εσωτερικού κανονισμού, με την επιφύλαξη ορισμένων προσαρμογών που είναι αναγκαίες για να αποτυπωθεί το γεγονός ότι η Ένωση έχει προσχωρήσει στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ως προς τα δικά της θεσμικά όργανα και τη δική της δημόσια διοίκηση, αφενός, και ως προς θέματα που αφορούν τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις, το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση, αφετέρου, λαμβάνοντας υπόψη την ειδική θέση της Δανίας και της Ιρλανδίας.

Κατά συνέπεια, σε θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της, η Ένωση θα πρέπει να ασκεί το δικαίωμα ψήφου της με αριθμό ψήφων ίσο με τον αριθμό των κρατών μελών της που είναι μέρη της σύμβασης και τα οποία δεσμεύονται από την άσκηση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης. Όταν η Ένωση ασκεί το δικαίωμα ψήφου της, τα κράτη μέλη που είναι μέρη της σύμβασης και δεσμεύονται από την αρμοδιότητα της Ένωσης επί του θέματος που αποτελεί αντικείμενο της ψηφοφορίας δεν ψηφίζουν, ενώ τα κράτη μέλη που δεν δεσμεύονται από την αρμοδιότητα της Ένωσης μπορούν να ψηφίζουν χωριστά. Αντιθέτως, η Ένωση δεν ασκεί το δικαίωμα ψήφου της σε περιπτώσεις κατά τις οποίες όλα τα κράτη μέλη της που είναι μέρη της σύμβασης δικαιούνται να ασκήσουν το δικό τους δικαίωμα.

Η αρχή της «μη προσθετικότητας» συνάδει με την καθιερωμένη πρακτική όσον αφορά άλλες συμβάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης στις οποίες έχει προσχωρήσει η ΕΕ 8 .

Δεύτερον, προτείνεται η ΕΕ να αποδεχθεί την προσθήκη απαίτησης «διπλής πλειοψηφίας» στο άρθρο 20 παράγραφοι 3 και 5 του εσωτερικού κανονισμού, όπως πρότεινε η γραμματεία της επιτροπής των μερών, με την επιφύλαξη ορισμένων προσαρμογών λαμβανομένης υπόψη της ειδικής θέσης της Δανίας και της Ιρλανδίας, και μόνο σε περιπτώσεις στις οποίες η Ένωση συμμετέχει σε ψηφοφορία.

Σκοπός της απαίτησης της «διπλής πλειοψηφίας» στο άρθρο 20 είναι να καθιερωθεί μια πιο ισορροπημένη και δίκαιη στάθμιση όλων των μερών της σύμβασης και να αντισταθμιστεί το γεγονός ότι η ΕΕ διαθέτει ήδη απλή πλειοψηφία στην επιτροπή των μερών. Στόχος της είναι να καθησυχαστούν τα μέρη που δεν είναι μέλη της ΕΕ ως προς το γεγονός ότι οι θέσεις τους θα εξακολουθήσουν να έχουν βαρύτητα στο πλαίσιο της επιτροπής των μερών παρά την προσχώρηση της ΕΕ και ότι δεν θα επισκιάζονται από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της που θα ψηφίζουν ως ενιαίο σύνολο.

Η απαίτηση διπλής πλειοψηφίας σημαίνει ότι, όταν η ΕΕ συμμετέχει σε ψηφοφορία, η συνήθης απαρτία (δηλαδή τα 2/3 των έγκυρων ψήφων) θα συμπληρώνεται από την απαίτηση απλής πλειοψηφίας των έγκυρων ψήφων των άλλων μερών της σύμβασης. Στα εν λόγω άλλα μέρη της σύμβασης περιλαμβάνονται κράτη που δεν είναι μέλη της ΕΕ και, κατά περίπτωση, κράτη μέλη της ΕΕ που δεν δεσμεύονται από την άσκηση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης.

Όταν η Ένωση συμμετέχει σε ψηφοφορία με αριθμό ψήφων ίσο με τον αριθμό των κρατών μελών της που είναι μέρη της σύμβασης, η απαίτηση διπλής πλειοψηφίας σημαίνει ότι, για να ληφθεί έγκυρη απόφαση, η πλειοψηφία των δύο τρίτων σημειώνεται όταν η ψήφος της Ένωσης (που ισούται με 22 ψήφους) υποστηρίζεται από απλή πλειοψηφία των έγκυρων ψήφων των 16 τρίτων κρατών που είναι μέρη της σύμβασης. Όταν η Ένωση συμμετέχει σε ψηφοφορία με αριθμό ψήφων ίσο με τον αριθμό των κρατών μελών της που είναι μέρη της σύμβασης και δεσμεύονται από την άσκηση της αρμοδιότητας της Ένωσης στους τομείς της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, του ασύλου και της μη επαναπροώθησης, πλειοψηφία δύο τρίτων σημειώνεται όταν η ψήφος της Ένωσης (που ισούται με 20 ψήφους) υποστηρίζεται από απλή πλειοψηφία των έγκυρων ψήφων των 16 τρίτων κρατών που είναι μέρη της σύμβασης, πλέον της Δανίας και της Ιρλανδίας.

Τρίτον, όσον αφορά τους ειδικούς κανόνες για την εκλογή των μελών της GREVIO, προτείνεται η Ένωση να αποδεχθεί την προσθήκη στο άρθρο 21 παράγραφος 7 του εσωτερικού κανονισμού, όπως αυτή συντάχθηκε από τη γραμματεία της επιτροπής των μερών, σύμφωνα με την οποία κάθε μέλος της επιτροπής διαθέτει μία ψήφο. Δεδομένου ότι το άρθρο 20 και, ως εκ τούτου, η αρχή της μη προσθετικότητας, δεν εφαρμόζεται στο πλαίσιο του άρθρου 21 (άρθρο 21 παράγραφος 1), η ΕΕ θα διαθέτει μία ψήφο επιπλέον της μεμονωμένης ψήφου κάθε κράτους μέλους της ΕΕ που είναι μέρος της σύμβασης. Όσον αφορά την προτεινόμενη τροποποίηση με σκοπό να συμπληρωθεί με απαίτηση διπλής πλειοψηφίας το άρθρο 21 παράγραφος 4 του εσωτερικού κανονισμού που αφορά τις αποφάσεις με τις οποίες ζητείται η απόσυρση ενός ή περισσότερων υποψηφίων για την GREVIO, η Ένωση θα πρέπει να αποδεχθεί την εν λόγω απαίτηση, λαμβανομένου υπόψη του εξαιρετικού χαρακτήρα των εν λόγω αποφάσεων. Στην περίπτωση αυτή, η απλή πλειοψηφία, η οποία συμπληρώνει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων, καθορίζεται με βάση τις έγκυρες ψήφους των αντιπροσώπων των μερών πλην της ΕΕ και των κρατών μελών της, όπως προτείνεται επίσης στις γραπτές παρατηρήσεις που υπέβαλε το Ηνωμένο Βασίλειο.

Τέταρτον, όσον αφορά το άρθρο 25 σχετικά με τις τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού, πρέπει να σημειωθεί ότι οι εν λόγω αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφία δύο τρίτων των έγκυρων ψήφων, για τους σκοπούς της οποίας κάθε μέρος της σύμβασης διαθέτει μία ψήφο, όπως προβλέπεται στο άρθρο 20 παράγραφος 1 πρώτη περίοδος. Για τους ως άνω λόγους, η Ένωση θα πρέπει να αποδεχθεί την προσθήκη απαίτησης διπλής πλειοψηφίας, όπως προτείνεται από τη γραμματεία της επιτροπής των μερών, με την επιφύλαξη ορισμένων προσαρμογών. Ιδίως θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η αρχή της μη προσθετικότητας, που προβλέπεται στο άρθρο 20 παράγραφος 1, όπως τροποποιήθηκε, δεν εφαρμόζεται στο άρθρο 25. Επιπλέον, η απλή πλειοψηφία, η οποία συμπληρώνει την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων, καθορίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως και στο άρθρο 21 παράγραφος 4.

Πέμπτον, προτείνεται να υποβάλει η ΕΕ πρόταση διαγραφής της αναφοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την απαρίθμηση των αντιπροσώπων του άρθρου 2 παράγραφος 2 στοιχείο β) του εσωτερικού κανονισμού οι οποίοι επιτρέπεται να συμμετέχουν στις συνεδριάσεις της επιτροπής των μερών χωρίς δικαίωμα ψήφου ή ανάληψη εξόδων. Ο κανόνας είναι παρωχημένος, δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πλέον πλήρες μέλος της επιτροπής των μερών.

Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού της επιτροπής των μερών που πρέπει να υποβληθούν στη γραμματεία αυτής παρατίθενται στο παράρτημα της παρούσας απόφασης.

4.Νομική βάση

4.1.Διαδικαστική νομική βάση

4.1.1.Αρχές

Το άρθρο 218 παράγραφος 9 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει την έκδοση αποφάσεων για τον καθορισμό «των θέσεων που θα πρέπει να ληφθούν, εξ ονόματος της Ένωσης, σε όργανο που συνιστάται από δεδομένη συμφωνία, όταν το εν λόγω όργανο καλείται να θεσπίσει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα, με εξαίρεση τις πράξεις που συμπληρώνουν ή τροποποιούν το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας».

Η έννοια των «πράξεων που παράγουν έννομα αποτελέσματα» περιλαμβάνει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα δυνάμει των κανόνων του διεθνούς δικαίου που διέπουν το εκάστοτε όργανο. Περιλαμβάνει επίσης πράξεις που δεν έχουν μεν δεσμευτική ισχύ βάσει του διεθνούς δικαίου, αλλά «επηρεάζουν με καθοριστικό τρόπο το περιεχόμενο των ρυθμίσεων που θεσπίζει ο νομοθέτης της Ένωσης» 9 .

4.1.2.Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση

Η επιτροπή των μερών είναι όργανο που έχει συσταθεί με τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Οι τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού τις οποίες καλείται να εγκρίνει η επιτροπή των μερών συνιστούν πράξη που παράγει έννομα αποτελέσματα. Η προς έκδοση πράξη θα είναι δεσμευτική βάσει του διεθνούς δικαίου σύμφωνα με το άρθρο 67 παράγραφος 3 της σύμβασης. Η προς έκδοση πράξη δεν συμπληρώνει ούτε τροποποιεί το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας. Συνεπώς, η διαδικαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση είναι το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

4.2.Ουσιαστική νομική βάση

4.2.1.Αρχές

Η ουσιαστική νομική βάση για την έκδοση απόφασης δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ εξαρτάται πρωτίστως από τον στόχο και το περιεχόμενο της προς έκδοση πράξης σε σχέση με την οποία λαμβάνεται θέση εξ ονόματος της Ένωσης. Εάν η προς έκδοση πράξη επιδιώκει διττό σκοπό ή έχει δύο συνιστώσες και εάν ένας από τους σκοπούς ή μία από τις συνιστώσες μπορεί να χαρακτηριστεί κύριος/-α, ενώ ο/η άλλος/-η έχει απλώς παρεπόμενο χαρακτήρα, η απόφαση δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ πρέπει να στηρίζεται σε μία και μόνο ουσιαστική νομική βάση, ήτοι εκείνη που επιβάλλει ο κύριος ή πρωτεύων σκοπός ή συνιστώσα.

Σε περίπτωση που η προς έκδοση πράξη επιδιώκει συγχρόνως πολλούς στόχους ή έχει πολλές συνιστώσες οι οποίοι/-ες συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους, χωρίς ο ένας / η μία να έχει παρεπόμενο χαρακτήρα σε σχέση με τον/την άλλο/-η, η ουσιαστική νομική βάση της απόφασης δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ θα πρέπει να περιλαμβάνει, κατ’ εξαίρεση, τις διάφορες αντίστοιχες νομικές βάσεις.

4.2.2.Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση

Κύριος στόχος της προς έκδοση πράξης είναι η τροποποίηση του εσωτερικού κανονισμού της επιτροπής των μερών για την αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων της προσχώρησης της Ένωσης στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ως προς τη λειτουργία της επιτροπής. Όσον αφορά την ουσιαστική νομική βάση, η ΕΕ έχει προσχωρήσει στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης όσον αφορά θέματα που εμπίπτουν στην αποκλειστική της αρμοδιότητα, ιδίως σχετικά με θέματα που σχετίζονται με τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης 10 και σχετικά με θέματα που αφορούν τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις, το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση 11 . Η προσχώρηση της ΕΕ στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης χωρίστηκε σε δύο διαφορετικές αποφάσεις του Συμβουλίου προκειμένου να ληφθεί υπόψη η ειδική θέση της Δανίας και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον τίτλο V της ΣΛΕΕ. Κατά συνέπεια, η απόφαση για τον καθορισμό της θέσης που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στην επιτροπή των μερών ως προς την προς έκδοση πράξη πρέπει να χωριστεί σε δύο παράλληλες αποφάσεις.

Η νομική βάση της παρούσας απόφασης αφορά θέματα που αφορούν τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης. Συνεπώς, η ουσιαστική νομική βάση για την παρούσα απόφαση είναι το άρθρο 336 της ΣΛΕΕ.

4.3.Συμπέρασμα

Η νομική βάση της προτεινόμενης απόφασης θα πρέπει να είναι το άρθρο 336 της ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

2024/0013 (NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής των μερών της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, όσον αφορά τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού της επιτροπής για θέματα που αφορούν τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 336 σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Η σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (στο εξής: σύμβαση) συνήφθη από την Ένωση με την απόφαση (ΕΕ) 2023/1075 του Συμβουλίου 12 , όσον αφορά τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης, και με την απόφαση (ΕΕ) 2023/1076 του Συμβουλίου 13 , όσον αφορά θέματα που αφορούν τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις, το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση, και τέθηκε σε ισχύ για την Ένωση την 1η Οκτωβρίου 2023. Σήμερα, η σύμβαση έχει 39 μέρη, μεταξύ των οποίων η Ένωση και 22 κράτη μέλη.

(2)Η επιτροπή των μερών είναι το πολιτικό όργανο του μηχανισμού παρακολούθησης της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με το άρθρο 67 παράγραφος 3 της σύμβασης, η επιτροπή των μερών έχει καταρτίσει εσωτερικό κανονισμό. Ο εσωτερικός κανονισμός αυτός προβλέπει ότι κάθε μέρος της σύμβασης διαθέτει μία ψήφο. Η προσχώρηση της Ένωσης στη σύμβαση απαιτεί ορισμένες προσαρμογές του εν λόγω εσωτερικού κανονισμού προκειμένου να καθοριστούν οι λεπτομέρειες άσκησης από την Ένωση των δικαιωμάτων ψήφου της ως μέρους της σύμβασης.

(3)Τον Αύγουστο του 2023 η γραμματεία της επιτροπής των μερών πρότεινε ορισμένες τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού προκειμένου να αποτυπωθούν, στη λειτουργία της επιτροπής, τα αποτελέσματα της προσχώρησης της Ένωσης, και ζήτησε από τα μέρη και από την Ένωση να υποβάλουν προτάσεις διατύπωσης με σκοπό την έγκριση των τροποποιήσεων το 2024. Οι τροποποιήσεις θα συζητηθούν και, ει δυνατόν, θα εγκριθούν κατά την 16η συνεδρίαση της επιτροπής των μερών στις 6 Ιουνίου 2024.

(4)Ενδείκνυται να καθοριστεί η θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στην επιτροπή των μερών, δεδομένου ότι οι τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού της θα είναι δεσμευτικές για την Ένωση.

(5)Σύμφωνα με τα σχέδια τροποποιήσεων που πρότεινε η γραμματεία της επιτροπής των μερών, οι κανόνες σχετικά με την απαρτία για τον σκοπό της έκδοσης αποφάσεων από την επιτροπή, οι οποίοι προβλέπονται στον εσωτερικό κανονισμό, θα διατηρηθούν αλλά θα συμπληρωθούν με ορισμένες νέες απαιτήσεις. Η Ένωση θα πρέπει να στηρίξει τις εν λόγω τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού, με την επιφύλαξη ορισμένων προσαρμογών που να αποτυπώνουν τα αποτελέσματα της προσχώρησης της Ένωσης στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.

(6)Όσον αφορά τον γενικό κανόνα για την ψηφοφορία στο άρθρο 20 του εσωτερικού κανονισμού, η γραμματεία της επιτροπής των μερών προτείνει να συμπεριληφθεί ρήτρα μη προσθετικότητας, σύμφωνα με την οποία για συγκεκριμένο θέμα θα έχουν δικαίωμα ψήφου είτε η Ένωση είτε τα κράτη μέλη της. Η αρχή της μη προσθετικότητας έχει ήδη ενσωματωθεί σε άλλες συμβάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης στις οποίες έχει προσχωρήσει η Ένωση και θα πρέπει να γίνει δεκτή και στην παρούσα περίπτωση. Ωστόσο, η διατύπωση της διάταξης θα πρέπει να προσαρμοστεί στο γεγονός ότι η Ένωση ασκεί το δικαίωμα ψήφου της με αριθμό ψήφων που διαφέρει ανάλογα με το αντικείμενο της ψηφοφορίας.

(7)Όσον αφορά τον γενικό κανόνα για την ψηφοφορία του άρθρου 20 του εσωτερικού κανονισμού, η γραμματεία της επιτροπής των μερών προτείνει επίσης να συμπεριληφθεί απαίτηση διπλής πλειοψηφίας, στο πλαίσιο της οποίας μια απόφαση θα λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων των έγκυρων ψήφων μόνον εάν υποστηρίζεται από απλή πλειοψηφία των έγκυρων ψήφων των μερών της σύμβασης που δεν είναι κράτη μέλη της Ένωσης. Η απαίτηση αυτή θα αντισταθμίσει το γεγονός ότι η Ένωση διαθέτει απλή πλειοψηφία στην επιτροπή των μερών όσον αφορά τον αριθμό ψήφων, αίροντας με τον τρόπο αυτό πιθανές ανησυχίες τρίτων συμβαλλόμενων κρατών όσον αφορά τη βαρύτητα της ψήφου της Ένωσης. Η Ένωση θα πρέπει να αποδεχθεί την απαίτηση της διπλής πλειοψηφίας, υπό την προϋπόθεση ότι αυτή θα εφαρμόζεται μόνο όταν η Ένωση συμμετέχει σε ψηφοφορία, και η διατύπωσή της θα προσαρμοστεί στο γεγονός ότι η Ένωση ασκεί το δικαίωμα ψήφου της με αριθμό ψήφων που διαφέρει ανάλογα με το αντικείμενο της ψηφοφορίας.

(8)Όσον αφορά τους ειδικούς κανόνες για την εκλογή των μελών της ομάδας ειδικών σε δράση κατά της βίας εναντίον γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας («GREVIO»), η Ένωση θα πρέπει να αποδεχθεί την προτεινόμενη τροποποίηση που προβλέπει μία ψήφο για την Ένωση επιπλέον της μεμονωμένης ψήφου κάθε κράτους μέλους. Όσον αφορά ειδικότερα τις αποφάσεις με τις οποίες ζητείται η απόσυρση ενός ή περισσότερων υποψηφίων που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για την ιδιότητα του μέλους της GREVIO, η γραμματεία της επιτροπής των μερών προτείνει την εφαρμογή απαίτησης διπλής πλειοψηφίας. Λαμβανομένου υπόψη του έκτακτου χαρακτήρα των εν λόγω αποφάσεων, η Ένωση θα πρέπει να αποδεχθεί την απαίτηση αυτή, στο πλαίσιο της οποίας η πλειοψηφία των δύο τρίτων των έγκυρων ψήφων που απαιτείται για τις εν λόγω αποφάσεις θα πρέπει να περιλαμβάνει απλή πλειοψηφία των έγκυρων ψήφων των αντιπροσώπων των μερών πλην της Ένωσης και των κρατών μελών της.

(9)Όσον αφορά τις τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού που πρέπει να εγκριθούν με πλειοψηφία δύο τρίτων των έγκυρων ψήφων ενώ κάθε μέρος της σύμβασης διαθέτει μία ψήφο, η Ένωση θα πρέπει να αποδεχθεί την προσθήκη απαίτησης διπλής πλειοψηφίας, όπως προτείνεται από τη γραμματεία της επιτροπής των μερών, με την επιφύλαξη της διευκρίνισης ότι η αρχή της μη προσθετικότητας δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω.

(10)Όσον αφορά το άρθρο του εσωτερικού κανονισμού που απαριθμεί τους συμμετέχοντες που δεν είναι μέλη της επιτροπής των μερών, η αναφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διαγραφεί δεδομένου ότι έχει καταστεί παρωχημένη.

(11)Η θέση της Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής των μερών θα πρέπει, επομένως, να βασιστεί στα συνημμένα σχέδια τροποποιήσεων του εσωτερικού κανονισμού της επιτροπής,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στο πλαίσιο της επιτροπής των μερών, η οποία έχει συσταθεί βάσει του άρθρου 67 της σύμβασης, όσον αφορά την έγκριση τροποποιήσεων του εσωτερικού κανονισμού της επιτροπής των μερών, οι οποίες πρόκειται να συζητηθούν και να εγκριθούν σε μία από τις συνεδριάσεις της επιτροπής των μερών το 2024, βασίζεται στις τροποποιήσεις του εσωτερικού κανονισμού που παρατίθενται στο παράρτημα.

Άρθρο 2

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Επιτροπή.

Βρυξέλλες,

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

(1) Έγγραφο IC-CP(2015)2, που εγκρίθηκε στις 4 Μαΐου 2015.

(2) Απόφαση (ΕΕ) 2023/1075 του Συμβουλίου, της 1ης Ιουνίου 2023, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης (ΕΕ L 143 I της 2.6.2023, σ. 1).

(3) Απόφαση (ΕΕ) 2023/1076 του Συμβουλίου, της 1ης Ιουνίου 2023, για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά θέματα που άπτονται της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις και όσον αφορά το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση (ΕΕ L 143 I της 2.6.2023, σ. 4).

(4) Σύμφωνα με τα πρωτόκολλα αριθ. 21 και αριθ. 22 που προσαρτώνται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(5) Κατάσταση των επικυρώσεων στις 10.01.2024: AT (2013)· BE (2016)· CY (2017)· DE (2017)· DK (2014)· IE (2019)· EL (2018)· ES (2014)· EE (2017) FI (2015)· FR (2014)· HR (2018)· IT (2013)· LU (2018)· MT (2014)· NL (2015)· PL (2015)· PT (2013)· RO (2016)· SI (2015)· SV (2014), LV (2023).

(6) Επιτροπή των μερών – Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (coe.int)

(7) Βλ. «Πλαίσιο για την εποπτεία της εφαρμογής των συστάσεων που απευθύνονται στα μέρη», το οποίο εγκρίθηκε από την επιτροπή των μερών στις 13 Απριλίου 2021, IC-CP/Inf(2021)2.

(8) Βλ. ευρωπαϊκή σύμβαση για την προστασία των ζώων κατά τη διάρκεια διεθνών μεταφορών (αναθεωρημένη), (ETS αριθ. 193)· σύμβαση σχετικά με την αστική ευθύνη για τις ζημίες που προκαλούνται από δραστηριότητες επικίνδυνες για το περιβάλλον (ETS αριθ. 150)· ευρωπαϊκή σύμβαση για τη διασυνοριακή τηλεόραση (ETS αριθ. 132)· και σύμβαση περί διατηρήσεως της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (ETS αριθ. 104).

(9) Απόφαση του Δικαστηρίου, της 7ης Οκτωβρίου 2014, Γερμανία κατά Συμβουλίου, C-399/12, ECLI:EU:C:2014:2258, σκέψεις 61 έως 64.

(10) Απόφαση (ΕΕ) 2023/1075 του Συμβουλίου, της 1ης Ιουνίου 2023, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης (ΕΕ L 143 I της 2.6.2023, σ. 1).

(11) Απόφαση (ΕΕ) 2023/1076 του Συμβουλίου, της 1ης Ιουνίου 2023, για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά θέματα που άπτονται της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις και όσον αφορά το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση (ΕΕ L 143 I της 2.6.2023, σ. 4).

(12) Απόφαση (ΕΕ) 2023/1075 του Συμβουλίου, της 1ης Ιουνίου 2023, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης (ΕΕ L 143 I της 2.6.2023, σ. 1).

(13) Απόφαση (ΕΕ) 2023/1076 του Συμβουλίου, της 1ης Ιουνίου 2023, για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά θέματα που άπτονται της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις και όσον αφορά το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση (ΕΕ L 143 I της 2.6.2023, σ. 4).