ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 27.3.2024
COM(2024) 147 final
2024/0079(NLE)
Πρόταση
ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την ανάπτυξη ευρωπαϊκού συστήματος διασφάλισης της ποιότητας και αναγνώρισης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
{SWD(2024) 74 final}
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Πλαίσιο και σκοπός της πρότασης
Στις πολιτικές της κατευθύνσεις του 2019, η πρόεδρος της Επιτροπής κ. von der Leyen δεσμεύτηκε ότι ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης θα έχει γίνει πραγματικότητα έως το 2025. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας χώρος στον οποίο όλοι και όλες θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε κάποια μαθησιακή δραστηριότητα ή να σπουδάσουν στο εξωτερικό.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση διαδραματίζει καίριο ρόλο για το μέλλον της Ευρώπης, για τους πολίτες, τις κοινωνίες και τις οικονομίες της. Πρέπει να συνεχίσουμε να ενθαρρύνουμε τη διακρατική συνεργασία και τη μαθησιακή κινητικότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (δηλ. τη μετάβαση στο εξωτερικό για πανεπιστημιακές σπουδές), όπως τονίζεται στην ευρωπαϊκή στρατηγική του 2022 για τα πανεπιστήμια.
Ο σκοπός των συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας είναι να διασφαλιστεί ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προσδοκίες των φοιτητών, των εργοδοτών, της κοινωνίας και άλλων ενδιαφερόμενων μερών. Θέτει τις βάσεις για την εμπιστοσύνη μεταξύ των εκπαιδευτικών συστημάτων, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την αυτόματη αναγνώριση των προσόντων και, εν τέλει, τη μαθησιακή κινητικότητα. Σύμφωνα με μία μελέτη, το ένα τρίτο των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εξετάζουν τις διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας του έτερου ιδρύματος για να αποφασίσουν αν θα αναγνωρίσουν έναν τίτλο σπουδών.
Η διασφάλιση της ποιότητας αναφέρεται στις διεργασίες που εκτελούνται από ένα ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (εσωτερικά) ή από οργανισμό διασφάλισης της ποιότητας (εξωτερικά) για τη διασφάλιση της ποιότητας ενός ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι δραστηριότητες διασφάλισης της ποιότητας έχουν διττό σκοπό:
–λογοδοσία: διασφάλιση της ποιότητας των δραστηριοτήτων του ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της συμμόρφωσης με ένα σύνολο προτύπων· και
–ενισχυμένη βελτίωση: διατύπωση συστάσεων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βελτιώνουν τις επιδόσεις τους.
Συνολικά, η λογοδοσία και η ενίσχυση της βελτίωσης αποτελούν τη βάση της εμπιστοσύνης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διασφάλιση της ποιότητας αποτελεί μέρος της διεργασίας χάρη στην οποία τα εθνικά συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παρέχουν στα πανεπιστήμια το δικαίωμα να εγγράφουν φοιτητές, να απονέμουν πτυχία ή να χρησιμοποιούν δημόσιους πόρους.
Η εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας μπορεί να λάβει διάφορες μορφές:
–Μια προσέγγιση σε επίπεδο ιδρύματος σημαίνει ότι το ίδρυμα υποβάλλεται σε περιοδική, εξωτερική επανεξέταση της διασφάλισης ποιότητας μόνο σε επίπεδο ιδρύματος. Επιτρέπει στο ίδρυμα να καταρτίζει και να υλοποιεί προγράμματα χωρίς πρόσθετη εξωτερική αξιολόγηση της ποιότητας.
–Μια προσέγγιση σε επίπεδο προγράμματος σημαίνει ότι κάθε μεμονωμένο πρόγραμμα (ή ομάδα προγραμμάτων) από ένα ή περισσότερα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να υποβάλλεται σε περιοδική εξωτερική επανεξέταση της διασφάλισης της ποιότητας.
–Η συνδυασμένη προσέγγιση αναφέρεται σε μια κατάσταση κατά την οποία ένα σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χρησιμοποιεί προσεγγίσεις τόσο σε επίπεδο ιδρύματος όσο και σε επίπεδο προγράμματος. Αυτή είναι η προσέγγιση που χρησιμοποιείται περισσότερο στην ΕΕ.
Η αυτόματη αναγνώριση είναι το δικαίωμα που έχει ο κάτοχος τίτλου σπουδών (για παράδειγμα, πτυχίου) που έχει εκδοθεί από ένα κράτος μέλος να ενταχθεί σε πρόγραμμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο επόμενο επίπεδο (για παράδειγμα, μεταπτυχιακό) σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος, χωρίς χωριστή διαδικασία αναγνώρισης.
Ο σκοπός της παρούσας πρότασης είναι να διασφαλιστεί ότι τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας και αναγνώρισης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στηρίζουν τη διαφάνεια, την κινητικότητα και τη διακρατική συνεργασία, καθώς και τη διατήρηση υψηλής ποιότητας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Αυτό θα ωφελήσει τους σπουδαστές που συμμετέχουν στη μαθησιακή κινητικότητα και τα φιλοξενούντα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Με βάση τις εμπειρίες από τις συμμαχίες ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, η πρωτοβουλία αυτή θα διευκολύνει τις συμπράξεις μεταξύ ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και θα συμβάλει στην ανάπτυξη περισσότερων κοινών προγραμμάτων και άλλων κοινών εκπαιδευτικών υπηρεσιών, με στόχο την καθιέρωση ευρωπαϊκού πτυχίου.
Η επανεξέταση της διασφάλισης της ποιότητας σε επίπεδο ΕΕ έρχεται στην κατάλληλη στιγμή, καθώς η σύσταση του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για περαιτέρω ευρωπαϊκή συνεργασία με σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση χρονολογείται από το 2006. Μολονότι η εν λόγω πρωτοβουλία σημείωσε πρόοδο (ιδίως όσον αφορά τη δημιουργία του ευρωπαϊκού μητρώου οργανισμών διασφάλισης της ποιότητας, εξέλιξη που επιτρέπει στα κράτη μέλη να επιλέξουν τον οργανισμό που θα χρησιμοποιήσουν), η εφαρμογή της παραμένει ανομοιογενής. Από το 2006, η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει αλλάξει, ιδίως με τη δημιουργία συμμαχιών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και την ανάπτυξη περισσότερων κοινών προγραμμάτων και μικροδιαπιστευτηρίων.
Υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα υπέρ της απλούστευσης. Τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και άλλες συμμαχίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αντιμετωπίζουν εμπόδια στην ανάπτυξη κοινής παροχής εκπαίδευσης. Οι διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας είτε διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών (διαφορετικοί κανονισμοί) είτε είναι χρονοβόρες και πολύπλοκες (ίδιοι κανονισμοί αλλά διαφορετικές διοικητικές προσεγγίσεις).
Τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας μπορούν να αξιολογήσουν τον βαθμό στον οποίο τα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανταποκρίνονται στις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις. Τα ενδιαφερόμενα μέρη στηρίζουν την προσπάθεια για επικέντρωση των προσπαθειών στον τομέα αυτόν, όσον αφορά την αυτονομία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και την αρμοδιότητα των κρατών μελών για τα συστήματά τους.
Η επανεξέταση της διασφάλισης της ποιότητας αποτελεί ευκαιρία για καλύτερη σύνδεσή της με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και των περιόδων μάθησης στο εξωτερικό, τομείς που μέχρι σήμερα ήταν εντελώς χωριστοί. Η έκθεση του 2018 για την εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με την προαγωγή της αυτόματης αμοιβαίας αναγνώρισης των τίτλων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και των αποτελεσμάτων περιόδων μάθησης στο εξωτερικό δείχνει ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης.
Η διακυβερνητική διαδικασία της Μπολόνια, στην οποία συμμετέχουν 49 χώρες, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών της ΕΕ, έχει οδηγήσει σε πρόοδο όσον αφορά τη διασφάλιση και την αναγνώριση της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στα εργαλεία που ανέπτυξε περιλαμβάνονται τα πρότυπα και οι κατευθυντήριες γραμμές για τη διασφάλιση της ποιότητας στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΠΚΔ) και η ευρωπαϊκή προσέγγιση για τη διασφάλιση της ποιότητας των κοινών προγραμμάτων (η ευρωπαϊκή προσέγγιση), η οποία αποσκοπεί στη διευκόλυνση της διαπίστευσης και στην αποφυγή επικαλύψεων. Το τελευταίο αυτό εργαλείο δεν έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως, λόγω έλλειψης ευνοϊκών πλαισίων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Η παρούσα πρωτοβουλία βασίζεται στα υφιστάμενα εργαλεία και ενθαρρύνει την πλήρη αξιοποίησή τους. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, το όραμα του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης είναι πιο φιλόδοξο.
Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μέρος μιας δέσμης μέτρων που ανακοινώθηκε στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2024, στο πλαίσιο του προγράμματος «Προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας». Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει ανακοίνωση σχετικά με ένα σχέδιο στρατηγικής για ένα ευρωπαϊκό πτυχίο και σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ελκυστικές και βιώσιμες σταδιοδρομίες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι δύο συστάσεις του Συμβουλίου υποστηρίζουν την ανακοίνωση, ενώ καλύπτουν κάτι περισσότερο από τον στόχο της καθιέρωσης ενός ευρωπαϊκού πτυχίου.
Διαρθρωτικά και επιχειρησιακά ζητήματα που εξετάζονται στην προτεινόμενη σύσταση του Συμβουλίου
Η πρωτοβουλία βασίζεται σε διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη και τα κράτη μέλη. Επιδιώκει να αντιμετωπίσει τα ακόλουθα ζητήματα:
·Η αβεβαιότητα, οι δυσχερείς και χρονοβόρες διαδικασίες αναγνώρισης των προσόντων και των περιόδων μάθησης στο εξωτερικό αποτρέπουν τους σπουδαστές από το να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους σε άλλη χώρα.
·Οι ισχύουσες ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της ποιότητας είναι πολύπλοκες και μπορούν να αυξήσουν τον διοικητικό φόρτο. Η άνιση χρήση των υφιστάμενων εργαλείων, όπως η ευρωπαϊκή προσέγγιση, αποτελεί εμπόδιο για τη διακρατική συνεργασία, δεδομένου ότι και ένα μόνον κράτος μέλος να μην επιτρέπει τη χρήση της, αυτό μπορεί να έχει δυσανάλογο αντίκτυπο στη συνεργασία στο πλαίσιο μιας συμμαχίας.
·Η διασφάλιση της ποιότητας μερικές φορές επικεντρώνεται υπερβολικά στις τυπικές απαιτήσεις παρά στην παροχή συμβουλών για τη βελτίωση της εκπαίδευσης, όπως μέσω θεματικών επισκοπήσεων της ενσωμάτωσης οριζόντιων ζητημάτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, η ακαδημαϊκή ελευθερία ή η κοινωνική ένταξη.
Ως εκ τούτου, η πρωτοβουλία προτείνει:
·να απλουστευτούν, όπου είναι δυνατόν, οι διαδικασίες για την επίτευξη αποτελεσμάτων στον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης, συγκεκριμένα με κοινά προγράμματα που αναπτύσσονται από συμμαχίες ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα Erasmus Mundus, κοινά διδακτορικά προγράμματα Marie Skłodowska-Curie (MSCA), προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας και εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται μέσω του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη»·
·να αναπτυχθούν ειδικές βελτιωτικές και θεματικές επισκοπήσεις για την ενίσχυση της ποιότητας της μάθησης και της διδασκαλίας, με πλήρη σεβασμό της αυτονομίας του ιδρύματος. Η κατάλληλη παρακολούθηση των συστάσεων που θα διατυπώνονται στις εν λόγω επισκοπήσεις από ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορεί επίσης να βελτιώσει την καταλληλότητα της διαδικασίας διασφάλισης της ποιότητας για τον επιδιωκόμενο σκοπό·
·να γίνει στροφή προς την εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος. Η σύσταση θα συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος των γραφειοκρατικών, χρονοβόρων και δαπανηρών διαδικασιών. Επιπλέον, η διεξαγωγή διασφάλισης της ποιότητας των συμμαχιών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, θα διευκόλυνε τη συνεργασία και την ταχύτερη ανταπόκριση σε ταχέως μεταβαλλόμενες ανάγκες.
·να γίνουν αυτόματες οι διαδικασίες αναγνώρισης. Αυτό εξαρτάται από την αξιόπιστη και φερέγγυα διασφάλιση της ποιότητας. Η παρούσα πρωτοβουλία προβλέπει μια νέα, ολοκληρωμένη προσέγγιση που συνδέει καλύτερα την αναγνώριση και τη διασφάλιση της ποιότητας.
Στόχοι της προτεινόμενης σύστασης του Συμβουλίου
Η παρούσα πρωτοβουλία καλεί τα κράτη μέλη και τα ιδρύματα τους τριτοβάθμιας εκπαίδευσής να εξετάσουν ενδελεχώς τα υφιστάμενα εργαλεία και πρακτικές με σκοπό να τα καταστήσουν κατάλληλα για τον επιδιωκόμενο σκοπό.
Όσον αφορά την εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας, τα κοινά διακρατικά προγράμματα θα επωφεληθούν από τη μετάβαση από τις προσεγγίσεις σε επίπεδο προγράμματος στην εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας, ώστε να αποφευχθούν πολλαπλές (εθνικές) διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας. Μια αποτελεσματικότερη λύση θα ήταν οι εθνικές διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας να χρησιμοποιούν αντ’ αυτού ενιαία διαδικασία διασφάλισης της ποιότητας. Με τον τρόπο αυτό θα μειωθεί η γραφειοκρατία, θα αποφευχθούν οι επικαλύψεις και θα αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της διεύρυνσης της διεθνούς συνεργασίας. Ωστόσο, για τις χώρες που εξακολουθούν να χρησιμοποιούν μια προσέγγιση σε επίπεδο προγράμματος, η σύσταση προτείνει να αξιοποιηθεί πλήρως η ευρωπαϊκή προσέγγιση για τη διασφάλιση της ποιότητας των κοινών προγραμμάτων.
Στηρίζοντας τη μετάβαση σε μια προσέγγιση σε επίπεδο ιδρύματος, η πρόταση έχει ως στόχο να δώσει στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τη δυνατότητα να αποδείξουν τη φερεγγυότητα των εσωτερικών τους ρυθμίσεων διασφάλισης της ποιότητας μέσω εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος. Αυτό θα τους δώσει στη συνέχεια τη δυνατότητα να πιστοποιούν τα ίδια τα προγράμματά τους σύμφωνα με τα ΠΚΔ και να απαλλάσσονται από την (εξωτερική) διαπίστευση του προγράμματος.
Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, όταν συμμαχίες όπως αυτή των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων διαθέτουν ένα καθιερωμένο κοινό εσωτερικό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας, θα πρέπει να είναι σε θέση να αξιολογούν εξωτερικά το σύστημα διασφάλισης της ποιότητας σε διαπανεπιστημιακό επίπεδο εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου, που θα καλύπτει τις κοινές εκπαιδευτικές διατάξεις τους. Αυτό θα αποτελούσε ένα ποιοτικό άλμα απλούστευσης και σημαντικό κίνητρο για την ανάπτυξη περισσότερων κοινών προγραμμάτων και τη μετάβαση προς την καθιέρωση ενός ευρωπαϊκού πτυχίου. Το παράρτημα Ι της παρούσας πρότασης περιγράφει τα προτεινόμενα δομικά στοιχεία αυτού του ευρωπαϊκού πλαισίου, ως ένα πρώτο βήμα προς τη συνδιαμόρφωση κοινού πλαισίου μεταξύ της Επιτροπής, των κρατών μελών, των αρχών διασφάλισης και αναγνώρισης της ποιότητας και των ενδιαφερόμενων φορέων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η Επιτροπή σχεδιάζει να δημιουργήσει ένα εργαστήριο ευρωπαϊκής πολιτικής για τους τίτλους σπουδών ως πλατφόρμα για την καθοδήγηση αυτής της διαδικασίας συνδιαμόρφωσης.
Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής
Η παρούσα πρόταση αποτελεί βασικό παραδοτέο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα πανεπιστήμια. Βασίζεται στη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη δημιουργία γεφυρών για αποτελεσματική ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στην οποία ζητείται η ενίσχυση της «αμοιβαία[ς] εμπιστοσύνη[ς] μέσω της εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας και της διαπίστευσης κοινών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και άλλων μορφών κοινής προσφοράς εκπαίδευσης που αναπτύσσονται από μοντέλα θεσμικής διακρατικής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων των “ευρωπαϊκών πανεπιστημίων”». Επίσης, στη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την προαγωγή της αυτόματης αμοιβαίας αναγνώρισης των τίτλων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και των αποτελεσμάτων περιόδων μάθησης στο εξωτερικό γίνεται έκκληση για ενισχυμένα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας με βάση την εμπιστοσύνη.
Στα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με περαιτέρω μέτρα για την υλοποίηση της αυτόματης αμοιβαίας αναγνώρισης στην εκπαίδευση και την κατάρτιση καλούνται τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειες για την επίτευξη αυτόματης αμοιβαίας αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων και να επισημάνουν τον καίριο ρόλο που διαδραματίζει η διασφάλιση της ποιότητας στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μέσω της ανάδειξης μεθόδων και της βελτίωσης της διαφάνειας.
Η πρόταση θα στηρίξει επίσης την πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου «Η Ευρώπη σε κίνηση» — ευκαιρίες μαθησιακής κινητικότητας για όλους.
Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης
Η παρούσα σύσταση προωθεί την αποτελεσματική διακρατική συνεργασία και στηρίζει τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, της ψηφιακής δεκαετίας και του ευρωπαϊκού θεματολογίου δεξιοτήτων για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα, προωθώντας διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας για την κάλυψη αυτών των πτυχών και τη δέσμη μέτρων για την κινητικότητα δεξιοτήτων και ταλέντων μέσω της ενίσχυσης της αυτόματης αναγνώρισης.
Στο πλαίσιο της Global Gateway, η ΕΕ στηρίζει τις χώρες-εταίρους με την ανάπτυξη εναρμονισμένου συστήματος διασφάλισης της ποιότητας και διαπίστευσης σε επίπεδο ιδρύματος, σε εθνικό, περιφερειακό και ηπειρωτικό επίπεδο, για παράδειγμα με την πρωτοβουλία για την εναρμόνιση της αφρικανικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τη διασφάλιση της ποιότητας και τη διαπίστευση.
2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ
•Νομική βάση
Η προτεινόμενη σύσταση του Συμβουλίου βασίζεται στο άρθρο 165 παράγραφος 4 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Σύμφωνα με το άρθρο 165 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, η ΕΕ «συμβάλλει στην ανάπτυξη παιδείας υψηλού επιπέδου, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και, αν αυτό απαιτείται, υποστηρίζοντας και συμπληρώνοντας τη δράση τους, σεβόμενη ταυτόχρονα πλήρως την αρμοδιότητα των κρατών μελών για το περιεχόμενο της διδασκαλίας και την οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος [τους]». Το άρθρο 165 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ διευκρινίζει περαιτέρω ότι η δράση της ΕΕ στον τομέα της παιδείας έχει ως στόχο «να αναπτύσσει την ευρωπαϊκή διάσταση της παιδείας», «να προωθεί τη συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων» και «να ευνοεί την κινητικότητα φοιτητών και εκπαιδευτικών, μεταξύ άλλων και μέσω της ακαδημαϊκής αναγνώρισης διπλωμάτων και περιόδων σπουδών». Η παρούσα πρόταση σέβεται την αρμοδιότητα των κρατών μελών για την οργάνωση των συστημάτων εκπαίδευσης (συμπεριλαμβανομένου του περιεχομένου της διδασκαλίας και της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας τους), κάτι που αντικατοπτρίζει τον συμπληρωματικό και υποστηρικτικό ρόλο της ΕΕ και τον εθελοντικό χαρακτήρα της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Η πρωτοβουλία δεν προτείνει επέκταση της κανονιστικής εξουσίας της ΕΕ ή δεσμευτικές υποχρεώσεις στα κράτη μέλη, τα οποία θα αποφασίσουν, σύμφωνα με τις εθνικές τους περιστάσεις, τον τρόπο εφαρμογής της παρούσας σύστασης.
•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)
Η πρόταση συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και σέβεται την αρμοδιότητα των κρατών μελών στον τομέα της οργάνωσης των εκπαιδευτικών συστημάτων και του περιεχομένου της διδασκαλίας και της μάθησης. Η διευκόλυνση της μαθησιακής κινητικότητας και η προώθηση της διακρατικής συνεργασίας μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα μέσω κοινής δράσης σε επίπεδο ΕΕ.
•Αναλογικότητα
Η πρόταση συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 4 της ΣΕΕ. Ούτε το περιεχόμενο ούτε η μορφή της παρούσας πρότασης σύστασης του Συμβουλίου υπερβαίνει ό,τι είναι απαραίτητο για την επίτευξη των στόχων της. Οι προτεινόμενες δράσεις σέβονται τις πρακτικές των κρατών μελών και την ποικιλομορφία των συστημάτων σε ολόκληρη την ΕΕ. Τυχόν δεσμεύσεις που θα αναλάβουν τα κράτη μέλη είναι εθελοντικής φύσης και κάθε κράτος μέλος παραμένει ελεύθερο να αποφασίσει ποια προσέγγιση θα ακολουθήσει για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων. Η παρούσα πρωτοβουλία εφαρμόζει τη δέσμευση της ΣΛΕΕ, σύμφωνα με την οποία «Η Ένωση συμβάλλει στην ανάπτυξη παιδείας υψηλού επιπέδου, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών» (άρθρο 165 παράγραφος 1). Η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ έγκειται στη διευκόλυνση και την προαγωγή της βαθύτερης διακρατικής συνεργασίας μεταξύ ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από διάφορα κράτη μέλη, στη βελτίωση της λειτουργίας του τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ολόκληρη την ΕΕ και στην αύξηση της ελκυστικότητας και της ανταγωνιστικότητάς του σε παγκόσμιο επίπεδο.
•Επιλογή της νομικής πράξης
Για την επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων, το άρθρο 165 παράγραφος 4 της ΣΛΕΕ προβλέπει τη διατύπωση συστάσεων από το Συμβούλιο βάσει προτάσεων της Επιτροπής. Η σύσταση του Συμβουλίου αποτελεί κατάλληλο μέσο στον τομέα της εκπαίδευσης, όπου η ΕΕ έχει υποστηρικτική αρμοδιότητα. Πρόκειται για ένα μέσο που χρησιμοποιείται συχνά για την ανάληψη δράσης της ΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα. Ως νομική πράξη, η σύσταση του Συμβουλίου αντικατοπτρίζει τη δέσμευση των κρατών μελών να εφαρμόσουν τα μέτρα που περιλαμβάνονται σε αυτήν και παρέχει ισχυρή πολιτική βάση για συνεργασία στον εν λόγω τομέα, ενώ παράλληλα σέβεται πλήρως την αρμοδιότητα των κρατών μελών.
3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη
Η παρούσα πρόταση σύστασης του Συμβουλίου συζητήθηκε με τα ενδιαφερόμενα μέρη, τόσο κατά τη χάραξη της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα πανεπιστήμια όσο και πιο πρόσφατα σχετικά με τις συγκεκριμένες συνιστώσες της. Η ανατροφοδότηση από τις συζητήσεις αυτές αντικατοπτρίζεται στην πρόταση.
–Η πρόταση συζητήθηκε με εκπροσώπους των κρατών μελών και βασικά ενδιαφερόμενα μέρη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ομάδα εργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, σε τέσσερις συνεδριάσεις από το φθινόπωρο του 2022 και με τους γενικούς διευθυντές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση σε τρεις συνεδριάσεις από το φθινόπωρο του 2022.
–Πραγματοποιήθηκαν διαβουλεύσεις κατά τις ετήσιες συνεδριάσεις των εθνικών κέντρων αναγνώρισης ακαδημαϊκών τίτλων (NARIC) τον Νοέμβριο του 2023, του δικτύου ευρωπαϊκών εθνικών κέντρων πληροφόρησης και των εθνικών κέντρων πληροφόρησης για την αναγνώριση ακαδημαϊκών τίτλων (δίκτυο ENIC-NARIC) τον Ιούνιο του 2023.
–Πραγματοποιήθηκε στοχευμένη συνεδρίαση στο Δεύτερο Φόρουμ Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων στη Βαρκελώνη, τον Σεπτέμβριο του 2023, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από συμμαχίες ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, οργανισμούς διασφάλισης της ποιότητας και κράτη μέλη.
–Οι ρυθμίσεις διασφάλισης της ποιότητας για το ευρωπαϊκό πτυχίο συζητήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Κορυφής για την Εκπαίδευση και στο συνέδριο Erasmus Mundus τον Νοέμβριο του 2023. Τον Νοέμβριο του 2023 και τον Ιανουάριο του 2024 πραγματοποιήθηκαν επίσης εργαστήρια με ενδιαφερόμενους φορείς διασφάλισης της ποιότητας.
–Η Επιτροπή αξιοποίησε επίσης την ευκαιρία να συμμετάσχει σε εξωτερικές εκδηλώσεις ενδιαφερόμενων μερών για να προβεί σε διαβουλεύσεις σχετικά με την πρόταση. Σε αυτές περιλαμβάνονταν εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν από το Ευρωπαϊκό Μητρώο Διασφάλισης της Ποιότητας (EQAR), την Ευρωπαϊκή Ένωση Διασφάλισης της Ποιότητας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (ENQA) και την Ευρωπαϊκή Ένωση Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (EURASHE).
•Συλλογή και χρήση εμπειρογνωσίας
Η πρόταση σύστασης του Συμβουλίου βασίζεται σε διάφορες μελέτες, εκθέσεις, αποτελέσματα των σχεδίων Erasmus+ και συνεισφορές οργανώσεων των ενδιαφερόμενων μερών, και συγκεκριμένα:
–Μελέτη που ανατέθηκε από την Επιτροπή σχετικά με την πορεία της αυτόματης αναγνώρισης και της διασφάλισης της ποιότητας στην ΕΕ και τη σκοπιμότητα ενός συστήματος διασφάλισης και αναγνώρισης της ποιότητας.
–Έρευνα της Επιτροπής για την ανάλυση των πρώτων εξελίξεων μετά την έκδοση της σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τη δημιουργία γεφυρών για αποτελεσματική ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στη συνέχεια, τα αποτελέσματα συζητήθηκαν με εκπροσώπους των υπουργείων.
–Μελέτη που εκπονήθηκε από το Δίκτυο Εμπειρογνωμόνων που εργάζονται για την κοινωνική διάσταση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (NESET) σχετικά με την ενσωμάτωση της πτυχής της κοινωνικής διάστασης στα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας.
–Μια διαδικτυακή μαθησιακή δραστηριότητα με ομοτίμους σχετικά με τη διασφάλιση της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η οποία συνδιοργανώθηκε από την Αυστρία τον Μάιο του 2023, και μια άλλη σχετικά με τον τρόπο αποτελεσματικής χρήσης των δεδομένων και των πληροφοριών που συλλέγονται από την παρακολούθηση της εξέλιξης των αποφοίτων με σκοπό την τεκμηρίωση χάραξης πολιτικής και τη διασφάλιση της ποιότητας, η οποία διοργανώθηκε στη Μαδρίτη τον Νοέμβριο του 2023 υπό την ισπανική προεδρία της ΕΕ, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Ευρωπαϊκού Δικτύου Παρακολούθησης Αποφοίτων.
–Τα αποτελέσματα του EUniQ που χρηματοδοτείται από το Erasmus+, με τη συμμετοχή διαφόρων οργανισμών διασφάλισης της ποιότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη, κατέληξαν σε πρόταση για ένα πλαίσιο διασφάλισης της ποιότητας για τις συμμαχίες ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.
–Την πρόοδο που σημειώνει το IMINQA, το οποίο χρηματοδοτείται από το Erasmus+ και στηρίζει την ανάπτυξη της διασφάλισης της ποιότητας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδίως όσον αφορά τις εργασίες του για τη διασφάλιση της ποιότητας των συμμαχιών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, την εφαρμογή της ευρωπαϊκής προσέγγισης για τη διασφάλιση της ποιότητας των κοινών προγραμμάτων και τη διασφάλιση της ποιότητας των μικροδιαπιστευτηρίων.
–Την πρόοδο που σημειώνει το QA-FIT, που χρηματοδοτείται από το Erasmus+ και το οποίο περιλαμβάνει τις κύριες οργανώσεις των ενδιαφερόμενων μερών για τη διασφάλιση της ποιότητας και αποσκοπεί στη συλλογή ολοκληρωμένων στοιχείων σχετικά με την πορεία της διασφάλισης της ποιότητας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και την ανάγκη για τυχόν μεταρρυθμίσεις στα υφιστάμενα εργαλεία.
–Τα αποτελέσματα έξι πιλοτικών σχεδίων του Erasmus+ με αντικείμενο πειραματικές δράσεις στον τομέα της πολιτικής για το κοινό ευρωπαϊκό πτυχίο.
Οι μελέτες αυτές συμπληρώθηκαν από διάφορες εισηγήσεις που εκπονήθηκαν από οργανώσεις ενδιαφερόμενων μερών, τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της περιόδου της πρόσκλησης υποβολής στοιχείων.
•Εκτίμηση επιπτώσεων
Δεν διενεργήθηκε εκτίμηση επιπτώσεων, δεδομένης της συμπληρωματικής προσέγγισης με τις πρωτοβουλίες των κρατών μελών, του εθελοντικού χαρακτήρα των προτεινόμενων δραστηριοτήτων και του εύρους των αναμενόμενων επιπτώσεων. Η πρόταση καταρτίστηκε βάσει των ειδικών μελετών, της διαβούλευσης με τα κράτη μέλη, της δημόσιας διαβούλευσης και πολλών ειδικών διαβουλεύσεων με ενδιαφερόμενα μέρη.
•Θεμελιώδη δικαιώματα
Η παρούσα προτεινόμενη σύσταση του Συμβουλίου σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα της ΕΕ. Προάγει τις αρχές που αναγνωρίζονται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή το δικαίωμα εκπαίδευσης βάσει του άρθρου 14, το δικαίωμα στην ακαδημαϊκή ελευθερία βάσει του άρθρου 13 και το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα βάσει του άρθρου 8.
4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Για την παρούσα πρωτοβουλία δεν θα απαιτηθούν πρόσθετοι πόροι από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ωστόσο τα μέτρα της παρούσας σύστασης θα κινητοποιήσουν πηγές χρηματοδότησης σε ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.
5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων
Για να υποστηρίξει την εφαρμογή, η Επιτροπή προτείνει τη σύνταξη, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, ειδικού υλικού καθοδήγησης, εγχειριδίων και άλλων συγκεκριμένων παραδοτέων, βάσει στοιχείων, μαθησιακών δραστηριοτήτων από ομοτίμους και προσδιορισμού ορθών πρακτικών. Η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει έκθεση σχετικά με τη χρήση της σύστασης μέσω των σχετικών ενωσιακών πλαισίων παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων.
•Παρουσίαση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης
Η προτεινόμενη σύσταση του Συμβουλίου υποδεικνύει μια διαφοροποιημένη προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη την ποικιλομορφία των συστημάτων διασφάλισης και αναγνώρισης της ποιότητας που υπάρχουν στον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης. Οι συστάσεις υποστηρίζουν τη σταδιακή μετάβαση προς μια ισχυρότερη εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος και τη λήψη περαιτέρω μέτρων για τη διασφάλιση της αυτόματης αναγνώρισης με βάση την εμπιστοσύνη. Η πρόταση βασίζεται στις εξελίξεις που έχουν ήδη σημειωθεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά υιοθετεί μια πιο φιλόδοξη προσέγγιση με κινητήριο μοχλό την ΕΕ.
Η σύσταση του Συμβουλίου προτείνει δράσεις που μπορούν να αναληφθούν από τα κράτη μέλη για τη βελτίωση των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Καθορίζει τη δέσμευση της Επιτροπής να υποστηρίζει και να συμπληρώνει τις δράσεις των κρατών μελών στον τομέα αυτόν. Το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής περιγράφει διάφορα πρόσφατα ερευνητικά στοιχεία και τις απόψεις και τις εμπειρίες των ενδιαφερομένων μερών από την Ευρώπη προς υποστήριξη της προτεινόμενης σύστασης του Συμβουλίου.
2024/0079 (NLE)
Πρόταση
ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την ανάπτυξη ευρωπαϊκού συστήματος διασφάλισης της ποιότητας και αναγνώρισης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 165 παράγραφος 4,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας είναι καθοριστικής σημασίας για τη θέσπιση προτύπων υψηλής ποιότητας για την εκπαίδευση και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των συστημάτων και των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης και πέραν αυτού. Αποτελούν βασικό δομικό στοιχείο της διακρατικής συνεργασίας. Η διασφάλιση ποιότητας αποτελεί θεμέλιο της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, η οποία καθιστά δυνατή τη διακρατική συνεργασία και την απρόσκοπτη μαθησιακή κινητικότητα.
(2)Την κύρια ευθύνη για την ποιότητα των εκπαιδευτικών υπηρεσιών τους φέρουν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τα οποία θα πρέπει να καταστήσουν τη συμμόρφωση με τα υψηλότερα πρότυπα βασική θεσμική προτεραιότητα και να αναπτύξουν στρατηγικές και μεθόδους διασφάλισης της ποιότητας που θα εγγυώνται την επίτευξη αυτού του στόχου.
(3)Η εφαρμογή των προτύπων και των κατευθυντήριων γραμμών για τη διασφάλιση της ποιότητας στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΠΚΔ) αποτέλεσε θεμελιδες βήμα για την εδραίωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη νοοτροπίας ποιότητας στα συστήματα και τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ολόκληρη την Ευρώπη· ωστόσο, αυτά τα πρότυπα και οι κατευθυντήριες γραμμές δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί πλήρως.
(4)Οι κοινωνίες σε ολόκληρη την Ευρώπη βρίσκονται σε στάδιο έντονου μετασχηματισμού, όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, που εντείνεται από την τεχνητή νοημοσύνη. Τα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκριθούν σ’ αυτόν τον μετασχηματισμό. Οι διεργασίες διασφάλισης της ποιότητας θα πρέπει να στηρίζουν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην εν λόγω μετασχηματιστική πορεία, παρέχοντας αξιολογήσεις από εμπειρογνώμονες για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής προσφοράς τους.
(5)Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η ανάγκη να καταστούν οι διεργασίες διασφάλισης της ποιότητας πιο ευέλικτες, διεθνοποιημένες και κατάλληλες για τον επιδιωκόμενο σκοπό, και παράλληλα να διασφαλιστεί ότι οι διεργασίες αυτές εξακολουθούν να επικεντρώνονται στη διασφάλιση των υψηλότερων προτύπων ποιότητας. Η ανατροφοδότηση από τους αποφοίτους σχετικά με τις μαθησιακές και επαγγελματικές τους διαδρομές καθώς και με τη συνάφεια των δεξιοτήτων που απέκτησαν μέσω της μαθησιακής πορείας τους αποτελεί πολύτιμο εργαλείο παρακολούθησης για τη διασφάλιση της ποιότητας και της συνάφειας σε επίπεδο ιδρύματος και συστήματος. Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία παρακολούθησης της εξέλιξης των αποφοίτων συνέβαλε στο να καταστεί η παρακολούθηση αυτή πιο συστηματική και συγκρίσιμη.
(6)Οι αποκλίνουσες εθνικές ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της ποιότητας εξακολουθούν να καθιστούν πολύπλοκη τη διακρατική συνεργασία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αναπτυχθούν κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα από τις συμμαχίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να περιορίζονται οι εκπαιδευτικές ευκαιρίες για τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τους σπουδαστές. Ορισμένες φορές, οι ειδικές απαιτήσεις ή πρότυπα επικεντρώνονται περισσότερο στη διαδικασία και δεν συνδέονται σαφώς με τα μαθησιακά αποτελέσματα, περιορίζοντας τον αντίκτυπο της βελτίωσης της ποιότητας.
(7)Οι εθνικές απαιτήσεις για τη διασφάλιση της ποιότητας σε επίπεδο προγραμμάτων σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τείνουν να είναι ιδιαίτερα δύσκολες για τη δημιουργία κοινών εκπαιδευτικών ευκαιριών μεταξύ των διαφόρων χωρών. Αυτές οι μέθοδοι διασφάλισης της ποιότητας μπορεί να είναι υπερβολικά δαπανηρές, υπερβολικά χρονοβόρες και ενίοτε αντιφατικές, εμποδίζοντας τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να ανταποκριθούν αρκετά γρήγορα στις αναδυόμενες ανάγκες και να αναπτύξουν νέες εκπαιδευτικές ευκαιρίες για τους σπουδαστές.
(8)Τα υφιστάμενα μέσα, όπως η ευρωπαϊκή προσέγγιση για τη διασφάλιση της ποιότητας των κοινών προγραμμάτων (ευρωπαϊκή προσέγγιση), χαίρουν σε μεγάλο βαθμό εκτίμησης από την κοινότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τα κράτη μέλη, αλλά στην πράξη χρησιμοποιούνται λίγο λόγω των διαφορετικών εθνικών προσεγγίσεων.
(9)Η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη δημιουργία γεφυρών για αποτελεσματική ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ενθαρρύνει τη χρήση της ευρωπαϊκής προσέγγισης ως σημαντικού βήματος για τη στήριξη της μετάβασης προς έναν ισχυρότερο ρόλο της εξωτερικής διασφάλισης ποιότητας των ιδρυμάτων και όχι των μεμονωμένων προγραμμάτων σπουδών.
(10)Τα κοινά προγράμματα έχουν καταστεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης και χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης απ’ όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι κατάλληλες ρυθμίσεις για τη διασφάλιση ποιότητας αποτελούν προϋπόθεση για να διασφαλιστεί ότι τα εν λόγω κοινά προγράμματα μπορούν να εφαρμοστούν ευρέως σε ολόκληρη την Ένωση. Η καθιέρωση ευρωπαϊκού πτυχίου, το οποίο θα βασίζεται σε ευρωπαϊκά κριτήρια τα οποία θα έχουν συναποφασιστεί και θα χορηγείται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο ή επίπεδο ιδρυμάτων, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τα υφιστάμενα ζητήματα που σχετίζονται με τη διασφάλιση ποιότητας και τη διαπίστευση των κοινών προγραμμάτων, παρέχοντας ένα πλαίσιο που θα μπορούσε να ενσωματωθεί στη νομοθεσία των κρατών μελών.
(11)Σύμφωνα με τη σύσταση σχετικά με τη δημιουργία γεφυρών για αποτελεσματική ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αρκετά κράτη μέλη κινούνται σταδιακά προς συστήματα εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος. Τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν ζητήσει ταχύτερες λύσεις που θα στηρίζουν τις δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο των συμμαχιών τους για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και άλλων μοντέλων συνεργασίας. Η ενίσχυση των εσωτερικών συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό βήμα προς την επιτάχυνση των διαδικασιών, διασφαλίζοντας παράλληλα τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα ποιότητας.
(12)Οι συμμαχίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως αυτές των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της διακρατικής συνεργασίας. Οι συμμαχίες αυτές δεσμεύονται να προωθήσουν τη συνεργασία τους στο επόμενο επίπεδο με τη δημιουργία ευρωπαϊκών διαπανεπιστημιακών πανεπιστημιουπόλεων, όπου η κοινή προσφορά εκπαίδευσης θα καταστεί ο κανόνας. Βασικό βήμα για τη δημιουργία αυτών των πανεπιστημιουπόλεων είναι να καθιερώσουν οι συμμαχίες εσωτερικά συστήματα διασφάλισης ποιότητας που θα εγγυώνται ότι η ποιότητα των κοινών εκπαιδευτικών τους υπηρεσιών ανταποκρίνεται στα υψηλότερα δυνατά πρότυπα. Είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο διασφάλισης της ποιότητας που θα τους επιτρέπει να αξιολογούν το σύστημα διασφάλισης της ποιότητας σε επίπεδο μεταξύ ιδρυμάτων, σε όλες τις κοινές εκπαιδευτικές δραστηριότητες των συμμαχιών, να εδραιώσουν την ταυτότητα αυτών των συμμαχιών, να παράσχουν εγγυήσεις στα ενδιαφερόμενα μέρη και να διευκολύνουν την κοινή προσφορά εκπαίδευσης. Έχουν προσδιοριστεί βασικά δομικά στοιχεία που παρέχουν τα πρώτα βήματα για την ανάπτυξη ενός τέτοιου πλαισίου.
(13)Η αυτόματη αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και των περιόδων μάθησης στο εξωτερικό είναι απαραίτητη προκειμένου η μαθησιακή κινητικότητα να γίνει πραγματικότητα για όλες και όλους, να υποστηριχθεί η κυκλοφορία εγκεφάλων και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα. Στη σύσταση του Συμβουλίου του 2018 σχετικά με την αυτόματη αμοιβαία αναγνώριση των τίτλων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και των αποτελεσμάτων των περιόδων μάθησης στο εξωτερικό, τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι οι κάτοχοι τίτλου σπουδών ορισμένου επιπέδου, ο οποίος έχει χορηγηθεί από ένα κράτος μέλος, έχουν το δικαίωμα να θεωρούνται επιλέξιμοι για ένταξη σε πρόγραμμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του επόμενου επιπέδου σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος, χωρίς χωριστή διαδικασία αναγνώρισης. Τα εύρωστα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας αποτελούν τη βάση για την εμπιστοσύνη που είναι αναγκαία για την αυτόματη αναγνώριση.
(14)Προς υποστήριξη της παρούσας σύστασης, η Επιτροπή προτίθεται να δημιουργήσει ένα εργαστήριο πολιτικής για το ευρωπαϊκό πτυχίο, μια ομάδα εμπειρογνωμόνων με τη συμμετοχή των κρατών μελών, ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οργανισμών διασφάλισης της ποιότητας/διαπίστευσης, εκπροσώπων των φοιτητών και των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων, με σκοπό να γίνουν ταχύτερα ενέργειες και όποιες μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες σε εθνικό επίπεδο. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η καθοδήγηση προς την Επιτροπή και τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τη μετάβαση προς ένα ευρωπαϊκό πτυχίο και την εφαρμογή ενός διαπανεπιστημιακού πλαισίου συμμαχιών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το εργαστήριο πολιτικής θα συνεργάζεται στενά με τις ομάδες του Erasmus+ για την επιτάχυνση της αναγνώρισης που θα υποστηρίξουν και θα πλαισιώσουν τη διαδικασία.
(15)Η Επιτροπή προτίθεται να συγκροτήσει ένα ετήσιο φόρουμ για το ευρωπαϊκό πτυχίο, σε συνέργεια με τον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και σε συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα της διασφάλισης και της αναγνώρισης της ποιότητας, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών, του ευρωπαϊκού μητρώου διασφάλισης της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (EQAR), των οργανισμών που απαρτίζουν την ομάδα E4, του δικτύου των ευρωπαϊκών εθνικών κέντρων πληροφόρησης και των εθνικών κέντρων πληροφοριών για την αναγνώριση ακαδημαϊκών τίτλων, εκπροσώπων των εθνικών πλαισίων επαγγελματικών προσόντων, οικονομικών και κοινωνικών εταίρων, με σκοπό την παροχή καθοδήγησης και την παρακολούθηση της προόδου, σε πολιτικό επίπεδο, όσον αφορά τη μετάβαση προς ένα ευρωπαϊκό πτυχίο, μεταξύ άλλων μέσω του εργαστηρίου πολιτικής για το ευρωπαϊκό πτυχίο, και την παρακολούθηση της εφαρμογής της παρούσας σύστασης.
(16)Η Επιτροπή προτίθεται να στηρίξει την περαιτέρω ανάπτυξη της βάσης δεδομένων αποτελεσμάτων εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας (DEQAR), την οποία διαχειρίζεται το EQAR, με βάση τις ορθές πρακτικές των κέντρων πληροφοριών αναγνώρισης που χρησιμοποιούν τη βάση δεδομένων για αυτόματη αναγνώριση.
(17)Η Επιτροπή προτίθεται να συνεχίσει να στηρίζει την ανάπτυξη και την προώθηση πρακτικών παρακολούθησης της εξέλιξης των αποφοίτων με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας και της συνάφειας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και για τη βελτίωση της σύγκρισης και της συγκριτικής αξιολόγησης μεταξύ χωρών και ιδρυμάτων.
(18)Η Επιτροπή προτίθεται να συνεχίσει να μοιράζεται με τα κράτη μέλη και την ευρύτερη κοινότητα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τη συσσωρευμένη εμπειρία από πρωτοβουλίες διακρατικής συνεργασίας, όπως οι συμμαχίες ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και τα κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα Erasmus Mundus, τα κοινά διδακτορικά MSCA ή τα εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται μέσω του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη».
(19)Η Επιτροπή προτίθεται να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης (TSI) για να λάβουν εξατομικευμένη τεχνική εμπειρογνωσία για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μεταξύ άλλων με τη βελτίωση των μηχανισμών διακυβέρνησης και διασφάλισης της ποιότητας για τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
(20)Η Επιτροπή προτίθεται να στηρίξει τη συγκριτική μάθηση μεταξύ των οργανισμών διασφάλισης της ποιότητας.
(21)Η παρούσα σύσταση σέβεται πλήρως την αρχή της επικουρικότητας, της αυτονομίας των ιδρυμάτων και της ακαδημαϊκής ελευθερίας και θα υλοποιηθεί, σύμφωνα με τις εθνικές περιστάσεις και σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη,
ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΥΣΤΑΣΗ:
Βελτίωση όλων των συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας
1)Συνιστάται στα κράτη μέλη:
α)να αναπτύξουν τη διάσταση της ενίσχυσης της διασφάλισης ποιότητας, να προωθήσουν τη συνεχή βελτίωση και να διατηρήσουν υψηλό επίπεδο διακρατικής εμπιστοσύνης και λογοδοσίας εντός των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·
β)να διασφαλίσουν ότι τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας είναι κατάλληλα για τον επιδιωκόμενο σκοπό ώστε να ανταποκρίνονται στις βασικές κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις που επηρεάζουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να αντιμετωπίζουν αυτές τις πτυχές με διαφορετικούς τρόπους, για παράδειγμα ενθαρρύνοντας τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να τις συμπεριλάβουν στις εσωτερικές διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας, ενσωματώνοντας ειδικούς στόχους στην τακτική εξωτερική διασφάλιση ποιότητας ή μέσω εστιασμένων ή θεματικών ελέγχων ποιότητας σε επίπεδο συστήματος. Μια τέτοια προσέγγιση θα πρέπει να εφαρμόζεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές και θα μπορούσε να καλύπτει θέματα όπως:
i)προώθηση και προστασία των θεμελιωδών ακαδημαϊκών αξιών, όπως ορίζονται από τη διαδικασία της Μπολόνια·
ii)συνάφεια των αποτελεσμάτων διδασκαλίας και μάθησης για την απασχολησιμότητα και την προσωπική ανάπτυξη, αξιοποιώντας, για παράδειγμα, πληροφορίες από την παρακολούθηση της εξέλιξης των αποφοίτων ή τη στενότερη συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού προγραμμάτων σπουδών και της παροχής ευκαιριών πρακτικής άσκησης·
iii)κατά πόσον τα προγράμματα (που οδηγούν σε πλήρες πτυχίο ή σε μικροδιαπιστευτήρια) ενισχύουν τις ικανότητες (δηλαδή τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τη στάση) των φοιτητών και των διά βίου εκπαιδευομένων σε βασικές κοινωνικές και οικονομικές προτεραιότητες, όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση·
iv)σχετικές συνέργειες μεταξύ της εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, της έρευνας, της καινοτομίας και των υπηρεσιών προς την κοινωνία·
v)συμπεριληπτική τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως ορίζεται στη διαδικασία της Μπολόνια, η οποία προωθεί, μεταξύ άλλων, την προσβασιμότητα και την ισότητα των φύλων, καθώς και τη μάθηση και την ευημερία με επίκεντρο τον σπουδαστή·
vi)ελκυστικές και βιώσιμες ακαδημαϊκές σταδιοδρομίες και συνθήκες εργασίας·
vii)στρατηγικές για την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας·
α)να μειώσουν, για τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τον φόρτο εργασίας, τη γραφειοκρατία και τις επιπτώσεις στο κόστος που συνδέονται με τις εξωτερικές διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας, βάσει ανάλυσης κόστους-οφέλους των διαδικασιών διασφάλισης της ποιότητας·
β)να διασφαλίσουν ότι οι αποφάσεις σχετικά με τη διαπίστευση και την καταχώριση ιδρυμάτων και προγραμμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης λαμβάνονται με διαφανή και αντικειμενικό τρόπο, σύμφωνα με τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές, με τη συμμετοχή επαρκούς συμβολής εμπειρογνωμόνων και τη συμμετοχή της κοινότητας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων των φοιτητών και του προσωπικού, κατά τρόπο ώστε να διαμορφώνεται νοοτροπία ποιότητας·
γ)να παρακολουθούν σε ποιο βαθμό οι διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας οδηγούν σε βελτίωση της ποιότητας της παροχής εκπαίδευσης και να ενθαρρύνουν τη δημοσίευση, σε ευρέως ομιλούμενη γλώσσα, ελέγχων διασφάλισης της ποιότητας (είτε σε επίπεδο ιδρύματος είτε σε επίπεδο προγράμματος), στην DEQAR, με σκοπό τη βελτίωση της διακρατικής διαφάνειας όσον αφορά την ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·
δ)να διασφαλίσουν ότι τα εσωτερικά, σε επίπεδο ιδρύματος, συστήματα διασφάλισης της ποιότητας καλύπτουν όλο το φάσμα της εκπαίδευσης που παρέχει ένα ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Όσον αφορά τις εκπαιδευτικές διατάξεις που οδηγούν σε μικροδιαπιστευτήρια, να χρησιμοποιήσουν ως σημείο αναφοράς την ευρωπαϊκή προσέγγιση για τα μικροδιαπιστευτήρια για τη διά βίου μάθηση και την απασχολησιμότητα και τις αρχές της Ένωσης για τον σχεδιασμό και τη χορήγηση μικροδιαπιστευτηρίων·
ε)να στηρίξουν και να ενθαρρύνουν τους οργανισμούς διασφάλισης της ποιότητας να διοργανώνουν δραστηριότητες αμοιβαίας μάθησης, ώστε να μπορούν τα εθνικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και οι οργανισμοί διασφάλισης της ποιότητας να συγκρίνουν τις πρακτικές τους με εκείνες που εφαρμόζονται σε άλλα μέρη του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω συγκριτικής μάθησης, διαδικασία κατά την οποία τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και οι οργανισμοί διασφάλισης της ποιότητας μπορούν να διδάσκονται από άλλα κορυφαία ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή μέσω της ανάλυσης της παρακολούθησης της εξέλιξης των ευρωπαίων αποφοίτων.
Ανάπτυξη μιας διαπανεπιστημιακής προσέγγισης της διασφάλισης της ποιότητας για συμμαχίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
2)Συνιστάται στα κράτη μέλη να αναπτύξουν ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο που θα επιτρέπει σε κάθε τύπο συμμαχίας ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που συμμετέχει σε βιώσιμη, μακροπρόθεσμη συνεργασία, η οποία υπερβαίνει την ad hoc συνεργασία ή τη συνεργασία βάσει έργων, όπως οι συμμαχίες ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, να υποβάλλεται σε κοινή εξωτερική αξιολόγηση των κοινών εσωτερικών ρυθμίσεων διασφάλισης της ποιότητας, η οποία θα καλύπτει όλες τις κοινές δράσεις ή τουλάχιστον τις δικές τους κοινές εκπαιδευτικές υπηρεσίες, όπως κοινά προγράμματα ή κοινά μικροδιαπιστευτήρια. Οι εργασίες αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις ακόλουθες δράσεις:
α)συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη για τη διασφάλιση της ποιότητας με σκοπό την ανάπτυξη και τη δοκιμή αυτού του διαπανεπιστημιακού πλαισίου διασφάλισης της ποιότητας με βάση τα δομικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Ι της παρούσας σύστασης και με βάση τα αποτελέσματα των EUniQ και IMINQA που χρηματοδοτούνται από το Erasmus+·
β)παροχή δυνατότητας στους οργανισμούς διασφάλισης της ποιότητας που είναι καταχωρισμένοι στο EQAR να διενεργούν μια τέτοια εξωτερική αξιολόγηση διασφάλισης της ποιότητας, με βάση αυτό το διαπανεπιστημιακό πλαίσιο διασφάλισης της ποιότητας και ενθάρρυνσή τους για να το πράττουν·
γ)αναγνώριση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης της διασφάλισης της ποιότητας με βάση το εν λόγω διαπανεπιστημιακό πλαίσιο διασφάλισης της ποιότητας στα εθνικά συστήματα διασφάλισης της ποιότητας, ώστε όλες οι κοινές δράσεις παροχής εκπαίδευσης που καλύπτονται από τη συμμαχία να θεωρούνται ότι κατέχουν διασφάλιση ποιότητας και διαπίστευση, χωρίς να χρειάζεται να πληρούνται τυχόν πρόσθετες απαιτήσεις διασφάλισης της ποιότητας.
Αύξηση της ευελιξίας της εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας σε επίπεδο προγράμματος ή των συνδυασμένων προσεγγίσεων
3)Συνιστάται στα κράτη μέλη:
α)να διευκολύνουν τη διακρατική συνεργασία και την ευελιξία των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τους εξής τρόπους:
i)στήριξη των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ώστε να θέσουν σε εφαρμογή ή να ενισχύσουν μια εύρωστη εσωτερική διασφάλιση της ποιότητας και να αναπτύξουν ισχυρή κουλτούρα ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος, ώστε να καταστεί δυνατή η μετάβαση προς την εξωτερική διασφάλιση ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος·
ii)μόλις τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αποκτήσουν εύρωστη εσωτερική διασφάλιση ποιότητας, μεταβαίνοντας προς μια θεσμική προσέγγιση για τη διασφάλιση της ποιότητας, για παράδειγμα περιορίζοντας την υποχρεωτική διαπίστευση προγραμμάτων από τους οργανισμούς διασφάλισης της ποιότητας στην αρχική διαπίστευση για νέα προγράμματα και εισάγοντας διαδικασίες αυτοδιαπίστευσης στο πλαίσιο της εσωτερικής διαδικασίας διασφάλισης της ποιότητας·
iii)ενισχύοντας μια τεκμηριωμένη προσέγγιση για τη διασφάλιση ποιότητας με τη χρήση μιας σειράς δεδομένων, μεταξύ άλλων από την παρακολούθηση της εξέλιξης των αποφοίτων· και
iv)στηρίζοντας τη μάθηση από ομοτίμους και την ανάπτυξη ικανοτήτων των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την ενίσχυση της νοοτροπίας ποιότητας κατά τη μετάβαση προς μια προσέγγιση για την εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος·
β)να επιτρέπουν και να ενθαρρύνουν τη χρήση της ευρωπαϊκής προσέγγισης με τους εξής τρόπους:
i)άρση τυχόν κριτηρίων διασφάλισης της ποιότητας που προστίθενται σε εθνικό επίπεδο ή οποιουδήποτε άλλου αδικαιολόγητου δυνητικού διοικητικού ή κανονιστικού εμποδίου·
ii)δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος που θα παρέχει καθοδήγηση και στήριξη σε άτομα που εργάζονται για τη διασφάλιση της ποιότητας·
iii)διασφάλιση ότι η χρήση της δεν συνεπάγεται οικονομικό μειονέκτημα σε σύγκριση με τις διαδικασίες που διεξάγονται σε εθνικό επίπεδο.
Οικοδόμηση των θεμελίων προς ένα ευρωπαϊκό πτυχίο
4)Συνιστάται στα κράτη μέλη:
α)να επιτρέπουν στους οργανισμούς διασφάλισης της ποιότητας που είναι καταχωρισμένοι στο EQAR:
i)να απονέμουν το ευρωπαϊκό σήμα σε προγράμματα κοινών πτυχίων που ανταποκρίνονται στα ευρωπαϊκά κριτήρια που καθορίζονται στο παράρτημα ΙΙ, όταν απαιτείται πρόγραμμα ή συνδυασμένη προσέγγιση για την εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας·
ii)να παρέχουν στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που υπόκεινται σε εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος την ικανότητα να απονέμουν το ευρωπαϊκό σήμα στα προγράμματά τους κοινών πτυχίων με βάση την εσωτερική διασφάλιση της ποιότητας και τη συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά κριτήρια·
iii)να παρέχουν στις συμμαχίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που υπόκεινται σε εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας σε διαπανεπιστημιακό επίπεδο την ικανότητα να απονέμουν το ευρωπαϊκό σήμα στα προγράμματά τους κοινών πτυχίων με βάση διαπανεπιστημιακή αξιολόγηση που θα διεξάγεται σύμφωνα με τις αρχές του παραρτήματος Ι και σε συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά κριτήρια·
β)να συνεργαστούν με το EQAR για τον προσδιορισμό τρόπων συμπλήρωσης της τακτικής επανεξέτασης, με βάση τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές (ΠΚΔ), του έργου των εθνικών οργανισμών διασφάλισης της ποιότητας, ώστε τα κοινά προγράμματα να ανταποκρίνονται στα ευρωπαϊκά κριτήρια και να δημιουργούν ένα αποθετήριο προγραμμάτων που πληρούν τα ευρωπαϊκά κριτήρια και είναι επιλέξιμα για την απονομή ευρωπαϊκού πτυχίου.
Εφαρμογή της αυτόματης αναγνώρισης
5)Συνιστάται στα κράτη μέλη:
α)να ενθαρρύνουν και να υποστηρίξουν την αξιολόγηση της εφαρμογής της αυτόματης αναγνώρισης μέσω των εσωτερικών και εξωτερικών διεργασιών διασφάλισης της ποιότητας στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·
β)να καταρτίσουν, σε στενή συνεργασία με τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, και να εκδώσουν σαφείς οδηγίες προς τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με τον τρόπο διάκρισης μεταξύ της αυτόματης αναγνώρισης ενός τίτλου σπουδών για πρόσβαση και του δικαιώματος των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την εισαγωγή σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα. Να επανεξετάζουν τακτικά τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές, με βάση τα αποτελέσματα των επανεξετάσεων από την ομάδα επιτάχυνσης του Erasmus+ για την εφαρμογή της αυτόματης αναγνώρισης·
γ)να στηρίξουν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ώστε να υιοθετήσουν μια προσέγγιση με βάση τα μαθησιακά αποτελέσματα όσον αφορά τις διαδικασίες εισδοχής, εστιάζοντας στις ικανότητες που σχετίζονται με το επίπεδο του τίτλου σπουδών και όχι στο ειδικό περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών·
δ)να συνεργαστούν με ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και εθνικούς φορείς αναγνώρισης για την παρακολούθηση των αποφάσεων αναγνώρισης, ενισχύοντας τη συλλογή δεδομένων και τις τεκμηριωμένες προσεγγίσεις σε επίπεδο ιδρυμάτων, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο·
ε)να στηρίξουν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην έκδοση όλων των πτυχίων και των μικροδιαπιστευτηρίων σε μορφότυπο συμβατό με τα πρότυπα για τα ευρωπαϊκά ψηφιακά διαπιστευτήρια για τη μάθηση (EDC), συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού μοντέλου δεδομένων μάθησης, ως βασικού παράγοντα διευκόλυνσης της αυτόματης αναγνώρισης, μέσω των ενσωματωμένων ελέγχων γνησιότητας και απόδειξης της διασφάλισης της ποιότητας και της διαπίστευσης των EDC·
στ)να ενθαρρύνουν και να στηρίζουν την ανάπτυξη ικανοτήτων και τη δικτύωση του προσωπικού στα κέντρα ENIC-NARIC και στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω κατάρτισης και ψηφιακών εργαλείων, μεταξύ άλλων στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, και να διασφαλίζουν στενή συνεργασία με τις αρχές αναγνώρισης και διασφάλισης της ποιότητας·
ζ)να στηρίζουν τη στενή συνεργασία του προσωπικού που εργάζεται για την αναγνώριση και τη διασφάλιση της ποιότητας, σε συνεργασία με το δίκτυο ENIC-NARIC και την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (ENQA).
6)Συνιστάται στα κράτη μέλη να δώσουν συνέχεια στις συστάσεις αυτές το συντομότερο δυνατόν, ώστε να καταστεί δυνατή η ομαλή πορεία προς το ευρωπαϊκό πτυχίο. Καλούνται, στο πλαίσιο των δομών εργασίας του πλαισίου για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης, να ενημερώνουν τακτικά την Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνουν στο κατάλληλο επίπεδο για τη στήριξη των στόχων της παρούσας σύστασης ως βασικά βήματα για την επίτευξη και την περαιτέρω ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης.
Βρυξέλλες,
Για το Συμβούλιο
Ο/Η Πρόεδρος
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 27.3.2024
COM(2024) 147 final
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
της
πρότασης σύστασης του Συμβουλίου
για την ανάπτυξη ευρωπαϊκού συστήματος διασφάλισης της ποιότητας και αναγνώρισης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
{SWD(2024) 74 final}
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I
Δομικά στοιχεία για ένα διαπανεπιστημιακό πλαίσιο διασφάλισης της ποιότητας για συμμαχίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
1.Εισαγωγή
Τα ακόλουθα δομικά στοιχεία έχουν διατυπωθεί κατά τρόπο ώστε να χρησιμεύσουν ως βάση για την ανάπτυξη ενός πλήρους πλαισίου για μια νέα προσέγγιση, σε διαπανεπιστημιακό επίπεδο, διασφάλισης της ποιότητας των συμμαχιών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Βασίζονται στα αποτελέσματα των σχεδίων QA-FIT και IMINQA που χρηματοδοτήθηκαν από το Erasmus+. Τα εν λόγω δομικά στοιχεία αναπτύχθηκαν από κοινού με τα ενδιαφερόμενα μέρη για τη διασφάλιση της ποιότητας και δεν αποσκοπούν στην αλληλοεπικάλυψη με άλλες διεργασίες στον τομέα της διασφάλισης ποιότητας. Στη συνέχεια θα συνδιαμορφωθούν με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Θα χρησιμεύσουν ως εθελοντικό εργαλείο το οποίο μπορούν να χρησιμοποιούν οι συμμαχίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για τη διασφάλιση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των δραστηριοτήτων τους που τελούν υπό κοινή διαχείριση.
2.Σκοπός
Σύμφωνα με τις αρχές των προτύπων και των κατευθυντήριων γραμμών για τη διασφάλιση της ποιότητας στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΠΚΔ), η αξιολόγηση της διασφάλισης της ποιότητας θα πρέπει να συνδυάζει τους διττούς σκοπούς της λογοδοσίας και της ενίσχυσης της βελτίωσης, και συγκεκριμένα:
α)
συμβολή στη βελτίωση της ποιότητας της συμμαχίας και στήριξη της συμμαχίας για την επίτευξη των στόχων της· και
β)
να επιτρέψει στη συμμαχία να αποδείξει την ποιότητα των δραστηριοτήτων της που τελούν υπό κοινή διαχείριση.
Ως εκ τούτου, η αξιολόγηση, η οποία θα διενεργείται από οργανισμό διασφάλισης της ποιότητας που θα επιλέγεται από τη συμμαχία, θα πρέπει:
α)
να αναγνωρίζει ότι η συνεργασία των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αποτελεί συμμαχία, κατά την έννοια της παρούσας σύστασης·
β) να οδηγεί σε μείωση του διοικητικού φόρτου για τη συμμαχία, επιτρέποντας στις δραστηριότητες υπό κοινή διαχείριση να υπόκεινται σε εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας από κοινού μία φορά κατά τη διάρκεια μιας καθορισμένης περιόδου, αντί να υπόκεινται σε πολλαπλά εθνικά συστήματα εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας· και
γ)
να διευκολύνει τη διασφάλιση της ποιότητας της κοινής προσφοράς εκπαίδευσης από συμμαχίες, όπως είναι τα κοινά προγράμματα ή τα μικροδιαπιστευτήρια.
3.Αρχές
Η μεθοδολογία αξιολόγησης που αναπτύσσουν οι οργανισμοί διασφάλισης της ποιότητας θα πρέπει:
α)
να αντικατοπτρίζει την αυτονομία και την πολυμορφία των συμμαχιών·
β)
να ενθαρρύνει μια συμμαχία να δημιουργήσει ένα κοινό εσωτερικό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας που θα καλύπτει το σύνολο της κοινής παροχής εκπαίδευσης·
γ) να τηρεί την αρχή «μόνον άπαξ»: η διασφάλιση της ποιότητας για την παροχή κοινής εκπαίδευσης θα πρέπει να γίνεται εξωτερικά μόνον άπαξ εντός της ίδιας περιόδου ισχύος· και
δ) να ενσωματώνει όλα τα σχετικά μέρη των ΠΚΔ, της ευρωπαϊκής προσέγγισης για τη διασφάλιση της ποιότητας των κοινών προγραμμάτων και, κατά περίπτωση, τα ευρωπαϊκά κριτήρια για ένα ευρωπαϊκό πτυχίο που ορίζονται στο παράρτημα II της παρούσας σύστασης.
4.Επιλεξιμότητα
Η αξιολόγηση θα πρέπει να είναι ανοικτή σε κάθε συμμαχία ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στον Ευρωπαϊκό Χώρο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Η συμμαχία θα πρέπει να διαθέτει κάποια μορφή εσωτερικής διασφάλισης ποιότητας σε επίπεδο συμμαχίας, η οποία αναλαμβάνει την ευθύνη για ορισμένες δραστηριότητες υπό κοινή διαχείριση.
5.Πεδίο εφαρμογής
Η αξιολόγηση θα πρέπει να επικεντρώνεται στην αποτελεσματικότητα των εσωτερικών μηχανισμών διασφάλισης της ποιότητας και βελτίωσης της ποιότητας της συμμαχίας.
6.Η συμμαχία θα πρέπει να καθορίζει και να καθιστά διαφανείς τις κοινές εκπαιδευτικές υπηρεσίες και δραστηριότητες που υπόκεινται στην κοινή, εσωτερική διασφάλιση ποιότητας σε επίπεδο συμμαχίας. Κύρια χαρακτηριστικά
Η αξιολόγηση θα πρέπει να βασίζεται σε πρότυπα που ενσωματώνουν πλήρως το πρώτο μέρος των ΠΚΔ.
Τα πρότυπα θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν επιβεβαίωση ότι η εσωτερική διασφάλιση ποιότητας της συμμαχίας διασφαλίζει ότι:
α) τα κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρει η συμμαχία συμμορφώνονται με τα πρότυπα της ευρωπαϊκής προσέγγισης για τη διασφάλιση της ποιότητας των κοινών προγραμμάτων· και
β)
τα κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα πληρούν τα ευρωπαϊκά κριτήρια για την απονομή του ευρωπαϊκού σήματος ή, κατά περίπτωση, του ευρωπαϊκού πτυχίου, εάν η συμμαχία αποφασίσει ότι θα το χορηγεί.
Η αξιολόγηση θα πρέπει να διενεργείται από έναν οργανισμό καταχωρισμένο στο EQAR, ο οποίος επιλέγεται από τη συμμαχία.
Η αξιολόγηση θα πρέπει να διαθέτει συνεκτική μεθοδολογία και διαδικασία, η οποία θα καθοριστεί σε ένα πλήρες πλαίσιο που θα αναπτυχθεί με βάση τα εν λόγω δομικά στοιχεία, τα οποία εφαρμόζονται ανεξάρτητα από τον οργανισμό που είναι καταχωρισμένος στο EQAR που διενεργεί την αξιολόγηση.
Η μεθοδολογία θα πρέπει να διασφαλίζει ότι κάθε διαδικασία είναι προσαρμοσμένη στην επιμέρους συμμαχία, λαμβάνοντας υπόψη την αποστολή, τη σύνθεση (για παράδειγμα, το μέγεθος και τη γεωγραφική διασπορά) και το πεδίο εφαρμογής των δραστηριοτήτων υπό κοινή διαχείριση.
7. Αποτελέσματα και συνέπειες
Η αξιολόγηση θα πρέπει να καταλήγει σε απόφαση του καταχωρισμένου στο EQAR οργανισμού, η οποία θα μπορούσε να είναι θετική, θετική υπό όρους ή αρνητική.
Η θετική απόφαση αξιολόγησης θα πρέπει να παρέχει στη συμμαχία το δικαίωμα:
α)
της διαπίστευσης, από την ίδια, της κοινής παροχής εκπαίδευσης η οποία καλύπτεται από την αξιολόγηση, χρησιμοποιώντας τα πρότυπα της ευρωπαϊκής προσέγγισης για τη διασφάλιση της ποιότητας των κοινών προγραμμάτων· και
β)
να χρησιμοποιεί το ευρωπαϊκό σήμα για τα προγράμματα που συμμορφώνονται με τα κριτήρια του ευρωπαϊκού πτυχίου (σήματος) και να χορηγεί, αν αυτό είναι δυνατό και σε εθελοντική βάση, ευρωπαϊκό πτυχίο.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναγνωρίζουν μια θετική απόφαση αξιολόγησης ως εξής:
α)
για την εθνική, εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος: να εξαιρούν από πρόσθετες, εθνικές διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας κάθε κοινή παροχή εκπαίδευσης που καλύπτεται από κοινή, εσωτερική διασφάλιση ποιότητας που πέρασε επιτυχώς την αξιολόγηση· και
β)
για την εθνική, εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας σε επίπεδο προγράμματος: να εξαιρούν από πρόσθετες, εθνικές διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας όλα τα προγράμματα που καλύπτονται από κοινή, εσωτερική διασφάλιση ποιότητας η οποία πέρασε επιτυχώς την αξιολόγηση·
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ
Τα ευρωπαϊκά κριτήρια καθορίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού πτυχίου και του ευρωπαϊκού σήματος. Εγγυώνται την τήρηση των υψηλότερων προτύπων για την προσφορά διακρατικών προγραμμάτων και διακρατικών πτυχίων και εξηγούν γιατί διαφέρουν από τα πτυχία που χορηγούνται σε άλλα μέρη του κόσμου.
Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα μπορούν να απονέμουν ευρωπαϊκό πτυχίο με βάση αξιολόγηση από τις υφιστάμενες εθνικές δομές (για παράδειγμα, τους εθνικούς οργανισμούς διασφάλισης της ποιότητας) η οποία θα αποτιμά κατά πόσον το κοινό πρόγραμμα πληροί όλα αυτά τα ευρωπαϊκά κριτήρια.
Τα προτεινόμενα ευρωπαϊκά κριτήρια που παρουσιάζονται κατωτέρω είναι το αποτέλεσμα ενός τεράστιου συνεργατικού έργου και δοκιμών στις οποίες συμμετείχαν περισσότερα από 140 ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απ’ όλα τα κράτη μέλη, 17 υπουργεία και 20 εθνικοί οργανισμοί διασφάλισης της ποιότητας, φοιτητικές οργανώσεις και οικονομικοί και κοινωνικοί εταίροι.
|
Ευρωπαϊκά κριτήρια για ένα ευρωπαϊκό πτυχίο (σήμα)
|
Επίπεδο ΕΠΕΠ
|
|
Οργάνωση και διαχείριση διακρατικού προγράμματος
|
Ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
που συμμετέχουν
|
Το κοινό πρόγραμμα προσφέρεται από τουλάχιστον 2 ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από τουλάχιστον 2 διαφορετικά κράτη μέλη.
|
6, 7, 8
|
|
|
Χορήγηση κοινού πτυχίου σε διακρατικό επίπεδο
|
Το κοινό πρόγραμμα σχεδιάζεται και υλοποιείται από κοινού από όλα τα συμμετέχοντα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
|
6, 7, 8
|
|
|
|
Το κοινό πρόγραμμα καταλήγει στην απονομή κοινού πτυχίου.
|
6, 7, 8
|
|
|
|
Χορηγείται κοινό παράρτημα διπλώματος στους σπουδαστές.
|
6, 7
|
|
|
|
Το κοινό πρόγραμμα περιγράφει τα μαθησιακά αποτελέσματα και τις διδακτικές μονάδες σύμφωνα με τον οδηγό χρηστών του ECTS.
|
6, 7
|
|
|
Κοινές ρυθμίσεις για το κοινό πρόγραμμα
|
Το κοινό πρόγραμμα διαθέτει κοινές πολιτικές, διαδικασίες και/ή ρυθμίσεις που καθορίζουν τον προγραμματισμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων σπουδών, καθώς και όλα τα οργανωτικά και διοικητικά θέματα.
Οι εκπρόσωποι των φοιτητών συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τον καθορισμό των κοινών πολιτικών και διαδικασιών και/ή ρυθμίσεων.
|
6, 7, 8
|
|
|
Ρυθμίσεις διασφάλισης της ποιότητας
|
Η εσωτερική και εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας διεξάγονται σύμφωνα με τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διασφάλιση της ποιότητας στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΠΚΔ). Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ο τομέας σπουδών ή το πρόγραμμα αξιολογούνται από οργανισμό εγγεγραμμένο στο EQAR.
|
6, 7, 8
|
|
|
|
Το κοινό πρόγραμμα αξιολογείται με βάση τα πρότυπα της ευρωπαϊκής προσέγγισης για τη διασφάλιση της ποιότητας των κοινών προγραμμάτων.
|
6, 7, 8
|
|
|
Παρακολούθηση της εξέλιξης των αποφοίτων
|
Το κοινό πρόγραμμα παρακολουθεί την εξέλιξη των αποφοίτων μέσω ενός συστήματος παρακολούθησης της εξέλιξης των αποφοίτων.
|
6, 7, 8
|
|
Μαθησιακή εμπειρία
|
Μάθηση με επίκεντρο τον φοιτητή
|
Το κοινό πρόγραμμα σχεδιάζεται και βελτιώνεται συνεχώς και υλοποιείται κατά τρόπο που ενθαρρύνει τους φοιτητές να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία. Η αξιολόγηση των φοιτητών αντικατοπτρίζει αυτή την προσέγγιση.
|
6, 7, 8
|
|
|
Διεπιστημονικότητα
|
Το κοινό πρόγραμμα περιλαμβάνει ενσωματωμένες συνιστώσες διεπιστημονικότητας.
|
6, 7, 8
|
|
|
Καταλληλότητα για την αγορά εργασίας
|
Το κοινό πρόγραμμα ευθυγραμμίζεται με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας με την ενσωμάτωση διατομεακών συνιστωσών ή δραστηριοτήτων και την ανάπτυξη εγκάρσιων δεξιοτήτων.
|
6, 7, 8
|
|
|
Ψηφιακές δεξιότητες
|
Το κοινό πρόγραμμα περιλαμβάνει συνιστώσες και δράσεις που σχετίζονται με την ανάπτυξη προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων των φοιτητών, προσαρμοσμένες στις ικανότητες και τις περιστάσεις του κοινού προγράμματος, διασφαλίζοντας την ευθυγράμμιση με το πεδίο εφαρμογής και την ακαδημαϊκή εστίασή του.
|
6, 7, 8
|
|
|
Διακρατική πανεπιστημιούπολη — πρόσβαση σε υπηρεσίες
|
Το πρόγραμμα διαθέτει κοινές πολιτικές για τους φοιτητές και το προσωπικό ώστε να έχουν πρόσβαση σε σχετικές υπηρεσίες σε όλα τα συμμετέχοντα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπό όρους ισοδύναμους όπως για όλους τους εγγεγραμμένους φοιτητές και το τοπικό προσωπικό.
|
6, 7, 8
|
|
|
Ευέλικτη και πραγματική κινητικότητα σπουδαστών
|
Το κοινό πρόγραμμα προσφέρει βαθιά διαπολιτισμική εμπειρία, συμπεριλαμβανομένης τουλάχιστον 1 περιόδου κινητικότητας φοιτητών με φυσική παρουσία (η οποία μπορεί να χωριστεί σε περισσότερες της μίας παραμονές) σε ένα ή περισσότερα ιδρύματα-εταίρους, η οποία αντιπροσωπεύει συνολικά τουλάχιστον 60 ECTS σε επίπεδο ΕΠΕΠ 6 και 30 ECTS σε επίπεδο ΕΠΕΠ 7. Το κοινό πρόγραμμα διαθέτει πολιτική που προσφέρει εναλλακτικές λύσεις στους φοιτητές που δεν είναι σε θέση να ταξιδέψουν.
|
6, 7
|
|
|
|
Το κοινό πρόγραμμα προσφέρει βαθιά διαπολιτισμική εμπειρία, συμπεριλαμβανομένης συνολικής κινητικότητας τουλάχιστον 6 μηνών με φυσική παρουσία σε ένα ή περισσότερα ιδρύματα-εταίρους.
Το κοινό πρόγραμμα διαθέτει πολιτική που προσφέρει εναλλακτικές λύσεις στους φοιτητές που δεν είναι σε θέση να ταξιδέψουν.
|
8
|
|
|
Από κοινού αξιολόγηση και συνεποπτεία για διατριβές
|
Οι διατριβές εποπτεύονται από τουλάχιστον 2 εποπτεύοντες καθηγητές και συναξιολογούνται από συνεπόπτες ή από επιτροπή της οποίας τα μέλη προέρχονται από τουλάχιστον 2 διαφορετικά ιδρύματα εγκατεστημένα σε 2 διαφορετικές χώρες.
|
8
|
|
Ευρωπαϊκές αξίες
|
Δημοκρατικές αξίες
|
Οι κοινές πολιτικές του κοινού προγράμματος προωθούν και ενστερνίζονται τις δημοκρατικές αξίες.
|
6, 7, 8
|
|
|
Πολυγλωσσία
|
Κατά τη διάρκεια του κοινού προγράμματος, κάθε φοιτητής εκτίθεται σε τουλάχιστον 2 διαφορετικές γλώσσες της ΕΕ.
|
6, 7, 8
|
|
|
Συμμετοχικότητα
|
Το κοινό πρόγραμμα δεσμεύεται για ευρεία συμμετοχή με την προώθηση της πολυμορφίας, της ισότητας και της ένταξης και με τη θέσπιση προσαρμοσμένων μέτρων για τη στήριξη των φοιτητών και του προσωπικού με λιγότερες ευκαιρίες.
|
6, 7, 8
|
|
|
|
Το κοινό πρόγραμμα δεσμεύεται να τηρεί τις αρχές της «Ευρωπαϊκής Χάρτας του Ερευνητή».
|
8
|
|
|
Πράσινη μετάβαση
|
Το κοινό πρόγραμμα διαθέτει πολιτικές και δράσεις που σχετίζονται με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και εφαρμόζει μέτρα για την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των δραστηριοτήτων του.
|
6,7, 8
|
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
Γλωσσάριο όρων
Συμμαχία: αναφέρεται σε μια ομάδα ευρωπαϊκών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που έχουν εισέλθει σε μια διακρατική, μακροπρόθεσμη, διαρθρωτική συνεργασία, η οποία επιβεβαιώνεται σε κοινή δήλωση αποστολής που εγκρίνεται από τα αρμόδια όργανα λήψης αποφάσεων σε επίπεδο ιδρύματος κάθε μέλους της συμμαχίας. Η συνεργασία αυτή συνεπάγεται την από κοινού λήψη αποφάσεων σε θέματα διακυβέρνησης και περιλαμβάνει την κοινή παροχή εκπαίδευσης ως βασική αποστολή. Περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, οι συμμαχίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.
Παροχή εκπαίδευσης: αναφέρεται στην παροχή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την ευρύτερη δυνατή έννοια, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων που οδηγούν στην απόκτηση πλήρους πτυχίου, των μαθημάτων που οδηγούν σε μικροδιαπιστευτήριο, καθώς και της προσφοράς που δεν αποτελεί μέρος προγράμματος που οδηγεί στην απόκτηση επίσημου πτυχίου.
Αξιολόγηση: αναφέρεται σε έλεγχο διασφάλισης της ποιότητας ενός ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή της παροχής εκπαίδευσης, που διενεργείται είτε εσωτερικά είτε εξωτερικά.
Κοινό πρόγραμμα: αναφέρεται σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα σπουδών που συντονίζεται και προσφέρεται από κοινού από διαφορετικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα διπλά/πολλαπλά πτυχία ή κοινό πτυχίο.
Πρόγραμμα κοινού πτυχίου: αναφέρεται σε κοινό πρόγραμμα που οδηγεί σε κοινό πτυχίο.
Δραστηριότητες υπό κοινή διαχείριση: αναφέρεται στις δραστηριότητες της συμμαχίας και των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που είναι μέλη της· πρόκειται για δραστηριότητες τις οποίες η συμμαχία αποφάσισε να υπαγάγει στο κοινό εσωτερικό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας της συμμαχίας.
Διασφάλιση ποιότητας: αναφέρεται στις διεργασίες, τόσο εσωτερικές όσο και εξωτερικές, που εκτελούνται από ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή οργανισμό διασφάλισης της ποιότητας, για τη διασφάλιση ενός μαθησιακού περιβάλλοντος στο οποίο το περιεχόμενο των μαθησιακών προγραμμάτων, ευκαιριών και εγκαταστάσεων είναι δίκαιο και κατάλληλο για τον επιδιωκόμενο σκοπό. Οι δραστηριότητες διασφάλισης της ποιότητας έχουν διττό σκοπό:
·Λογοδοσία: Ένα σύστημα διασφάλισης της ποιότητας εξασφαλίζει στην κοινότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στο κοινό την ποιότητα των δραστηριοτήτων του ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τηρώντας ένα σύνολο προτύπων. Μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την παροχή ορισμένων δικαιωμάτων στο ανώτατο ίδρυμα: πρόσληψη φοιτητών, απονομή πτυχίων, εξασφάλιση δημόσιας χρηματοδότησης.
·Ενίσχυση της βελτίωσης: Τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας παρέχουν επίσης συμβουλές και συστάσεις προς τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και εντός αυτών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να βελτιώσουν το έργο τους.
Συνολικά, η λογοδοσία και η ενίσχυση της βελτίωσης ενός συστήματος διασφάλισης της ποιότητας δημιουργούν εμπιστοσύνη στις επιδόσεις του ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι καίριας σημασίας για τη στήριξη της ανάπτυξης μιας νοοτροπίας ποιότητας την οποία να ενστερνίζονται όλοι: από τους φοιτητές και το προσωπικό έως την ηγεσία του ιδρύματος και τη διοίκηση. Ο όρος «διασφάλιση της ποιότητας» χρησιμοποιείται στο παρόν έγγραφο για να περιγράψει όλες τις δραστηριότητες στο πλαίσιο του κύκλου συνεχούς βελτίωσης, δηλαδή τόσο τις δραστηριότητες λογοδοσίας όσο και τις δραστηριότητες ενίσχυσης της βελτίωσης.
α)Εσωτερική διασφάλιση ποιότητας: αναφέρεται στις διεργασίες που εκτελούνται εσωτερικά από τα ίδια τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτές αναπτύσσονται συνήθως στο πλαίσιο της στρατηγικής διασφάλισης της ποιότητας των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δεδομένου ότι αυτά αναγνωρίζουν την πρωταρχική ευθύνη τους για την ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχουν και τη διασφάλισή της.
β)Εξωτερική διασφάλιση ποιότητας: αναφέρεται στις διεργασίες που εκτελούνται από τους οργανισμούς διασφάλισης της ποιότητας.
γ)Προσέγγιση εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας σε επίπεδο ιδρύματος: σημαίνει ότι το ίδρυμα χρειάζεται να υποβάλλεται σε εξωτερική διαδικασία διασφάλισης της ποιότητας μόνο σε επίπεδο ιδρύματος, για να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των εσωτερικών του διεργασιών διασφάλισης της ποιότητας και κατά πόσον το ίδρυμα διαθέτει επαρκώς ώριμη νοοτροπία ποιότητας για να διασφαλίζει την υψηλή ποιότητα της μαθησιακής προσφοράς του. Επιτρέπει στο ίδρυμα να αναπτύσσει και να υλοποιεί προγράμματα χωρίς να χρειάζεται εξωτερική αξιολόγηση της ποιότητας σε επίπεδο προγράμματος (αυτό ονομάζεται αυτοδιαπίστευση σε πολλές χώρες).
δ)Προσέγγιση εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας σε επίπεδο προγράμματος: σημαίνει ότι κάθε μεμονωμένο πρόγραμμα (ή ομάδα προγραμμάτων) που καταρτίζεται από ένα ή περισσότερα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να υποβάλλεται σε εξωτερική επανεξέταση της διασφάλισης της ποιότητας.
ε)Συνδυασμένη προσέγγιση εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας: αναφέρεται σε μια κατάσταση κατά την οποία ένα σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διαθέτει προσεγγίσεις εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας, τόσο σε επίπεδο ιδρύματος όσο και σε επίπεδο προγράμματος. Αυτό ισχύει για τα περισσότερα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ΕΕ.