ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 24.1.2024
COM(2024) 24 final
ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ
για τις εξερχόμενες επενδύσεις
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 24.1.2024
COM(2024) 24 final
ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ
για τις εξερχόμενες επενδύσεις
ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ
για τις εξερχόμενες επενδύσεις
1. Εισαγωγή: Γιατί εκδίδεται λευκή βίβλος για τις εξερχόμενες επενδύσεις;
2. Τρέχουσα κατάσταση και αρχικά πορίσματα
3. Προτεινόμενα επόμενα βήματα: εξέταση ορισμένων εξερχόμενων επενδύσεων
3.1. Προτεινόμενη παρακολούθηση/εξέταση των εξερχόμενων επενδύσεων σε συγκεκριμένες τεχνολογίες
3.2. Εκτίμηση κινδύνων από τα κράτη μέλη
3.3. Υποβολή εκθέσεων στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη
3.4. Κοινή αξιολόγηση και συζήτηση
3.5. Εξέταση των αιτήσεων χορήγησης άδειας εξαγωγής ειδών διπλής χρήσης στο πλαίσιο εξερχόμενων επενδύσεων, διαβούλευση μεταξύ των κρατών μελών και ενημέρωση της Επιτροπής
4. Συμπέρασμα
1.Εισαγωγή: Γιατί εκδίδεται λευκή βίβλος για τις εξερχόμενες επενδύσεις;
Η κοινή ανακοίνωση σχετικά με μια στρατηγική για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομικής ασφάλειας που εκδόθηκε στις 20 Ιουνίου 2023 1 (στο εξής: κοινή ανακοίνωση) αναγνωρίζει τη σημασία των ανοικτών παγκόσμιων αγορών για την επιτυχία και την οικονομική ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τόσο την ανθεκτικότητα όσο και την ανταγωνιστικότητα. Επιβεβαιώνει ότι «οι οικονομίες μας ευδοκιμούν με το ανοικτό και βασισμένο σε κανόνες εμπόριο και επενδύσεις, την ασφαλή διασυνοριακή συνδεσιμότητα και τη συνεργασία στην έρευνα και την καινοτομία». Ταυτόχρονα, αναγνωρίζει ότι θα μπορούσαν να προκύψουν κίνδυνοι για την ασφάλεια όταν ευαίσθητες τεχνολογίες και επενδύσεις εξέρχονται από την ΕΕ κατά τρόπο που μπορεί να απειλήσει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Ειδικότερα, αναφέρεται στους κινδύνους διαρροής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας ως αποτέλεσμα εξερχόμενων επενδύσεων (δηλαδή επενδύσεων που πραγματοποιούνται από εταιρείες της ΕΕ σε τρίτες χώρες) σε ένα περιορισμένο σύνολο προηγμένων τεχνολογιών που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις στρατιωτικές ικανότητες και τις ικανότητες συλλογής πληροφοριών των παραγόντων που ενδέχεται να τις χρησιμοποιήσουν για να απειλήσουν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.
Η ΕΕ περιορίζει ήδη τις εξαγωγές τεχνολογιών διπλής χρήσης. Ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες ότι ορισμένες ευαίσθητες τεχνολογίες και τεχνογνωσία θα μπορούσαν να καταλήξουν σε λάθος χέρια ως αποτέλεσμα εξερχόμενων επενδυτικών συναλλαγών που δεν υπόκεινται επί του παρόντος σε μηχανισμούς ελέγχου. Για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν η τεχνολογία αιχμής της ΕΕ φτάσει σε χώρες όπου τα όρια μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών δραστηριοτήτων είναι ασαφή. Η εν λόγω τεχνολογία ή τεχνογνωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των στρατιωτικών ικανοτήτων τους και των ικανοτήτων τους συλλογής πληροφοριών, που με τη σειρά τους θα μπορούσαν να απειλήσουν την κοινή μας ασφάλεια στην ΕΕ. Ορισμένες εξερχόμενες επενδύσεις μπορούν να θεωρηθούν ως «αντίστροφη πλευρά» των εξαγωγικών συναλλαγών ειδών διπλής χρήσης.
Παρόμοια σχέση υπάρχει μεταξύ των εξερχόμενων επενδύσεων και των εισερχόμενων άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ). Η ΕΕ διαθέτει ήδη ένα πλαίσιο για τον έλεγχο των εισερχόμενων ΑΞΕ, ιδίως σε ευαίσθητες τεχνολογίες. Ενώ μια εισερχόμενη επένδυση από επικίνδυνους επενδυτές σε εταιρείες της ΕΕ που κατέχουν ευαίσθητες τεχνολογίες θα μπορούσε να περιοριστεί ή να απαγορευθεί με την επιβολή μέτρων στο πλαίσιο καθεστώτος ελέγχου των ΑΞΕ, υπάρχει δυνητικός κίνδυνος οι συγκεκριμένες εταιρείες της ΕΕ να μπορούν να θέσουν τις εν λόγω τεχνολογίες στη διάθεση των ίδιων επενδυτών μέσω εξερχόμενων επενδύσεων. Ωστόσο, οι εν λόγω εξερχόμενες επενδύσεις επί του παρόντος δεν υπόκεινται καν σε παρακολούθηση. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων ελέγχων μας και, ως εκ τούτου, την ασφάλεια τόσο της ΕΕ στο σύνολό της όσο και των μεμονωμένων κρατών μελών.
Αυτές οι αυξανόμενες ανησυχίες υπογραμμίζουν την ανάγκη να εξεταστεί προσεκτικά το ζήτημα αυτό ώστε να γίνει κατανοητό:
1.Τι είδους επενδύσεις πραγματοποιούνται από την ΕΕ σε ορισμένες κρίσιμες τεχνολογίες·
2.Κατά πόσον οι εν λόγω επενδύσεις μπορούν να θέσουν πράγματι σε κίνδυνο την ασφάλεια της ΕΕ ή των κρατών μελών· και, αν ναι,
3.σε ποιον βαθμό οι κίνδυνοι αυτοί μπορούν να μετριαστούν από τα υφιστάμενα εργαλεία ή να δικαιολογήσουν πρόσθετη αναλογική δράση πολιτικής σε ενωσιακό ή εθνικό επίπεδο.
Από γεωστρατηγική άποψη, η ΕΕ δεν είναι η πρώτη που εξετάζει την ανάληψη πολιτικής πρωτοβουλίας στον τομέα αυτό. Ορισμένες χώρες ελέγχουν ήδη τις εξερχόμενες επενδύσεις, όπως η Ιαπωνία 2 ή η Κίνα 3 . Άλλες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες 4 , αναπτύσσουν ένα πλαίσιο προς τον σκοπό αυτό.
Η διαμόρφωση ενωσιακής απάντησης στις ανησυχίες σχετικά με τις εξερχόμενες επενδύσεις παρουσιάζει ορισμένες προκλήσεις όσον αφορά: i) τον καθορισμό του εύρους των πιθανών ανησυχιών, ii) την κατανόηση της έκτασης και της φύσης των εξερχόμενων επενδύσεων της ΕΕ με τη συλλογή σχετικών δεδομένων και αποδεικτικών στοιχείων και iii) την αξιολόγηση κατά πόσον οι εν λόγω επενδύσεις δημιουργούν ή επιδεινώνουν σαφώς προσδιορίσιμους κινδύνους για την ασφάλεια. Σε δεύτερο στάδιο, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα πρέπει να αξιολογήσουν την ανάγκη για αναλογικές και στοχευμένες απαντήσεις ώστε να μετριαστούν οι εντοπισθέντες κίνδυνοι είτε μέσω υφιστάμενων εργαλείων είτε μέσω νέων μέτρων μετριασμού σε εθνικό και/ή ενωσιακό επίπεδο.
Η συνολική αξιολόγηση απαιτεί καλή κατανόηση τόσο των εξερχόμενων επενδύσεων από επενδυτές της ΕΕ όσο και της τεχνολογίας και της τεχνογνωσίας οι οποίες μπορούν να μεταφερθούν στο πλαίσιο των εν λόγω συναλλαγών. Απαιτεί επίσης εις βάθος κατανόηση των κινδύνων για την ασφάλεια που σχετίζονται με τις εν λόγω εξερχόμενες επενδύσεις, προκειμένου να αξιολογηθούν τα πιθανά κενά στα υφιστάμενα εργαλεία εμπορικής και επενδυτικής ασφάλειας.
Η παρούσα λευκή βίβλος περιγράφει την πορεία των αρχικών εργασιών της ΕΕ για τις εξερχόμενες επενδύσεις. Περιγράφει την πορεία που θα πρέπει να ακολουθηθεί προκειμένου να κατανοηθούν και να αντιμετωπιστούν οι σημερινές προκλήσεις με ενιαία και αποτελεσματική προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ. Στόχος της είναι να καλέσει τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν σχόλια και παρατηρήσεις προκειμένου να βοηθήσει την Επιτροπή να καθορίσει το πεδίο εφαρμογής μελλοντικής σύστασής της σχετικά με τις εξερχόμενες επενδύσεις σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη. Ο ύπατος εκπρόσωπος / αντιπρόεδρος μπορεί να διατυπώσει τις απόψεις του, κατά περίπτωση, σε σχέση με πιθανά ζητήματα που αφορούν την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας. Η παρούσα λευκή βίβλος θα βοηθήσει την Επιτροπή να κατανοήσει τις απόψεις και τις ανησυχίες των ενδιαφερόμενων μερών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ παράλληλα απηχεί τους συνεχιζόμενους προβληματισμούς και αναλύσεις εντός της ΕΕ 5 και των κρατών μελών σχετικά με το ζήτημα των εξερχόμενων επενδύσεων και της οικονομικής ασφάλειας εν γένει.
2.Τρέχουσα κατάσταση και αρχικά πορίσματα
Ενόψει της κοινής ανακοίνωσης, η Επιτροπή ξεκίνησε συζήτηση για το θέμα αυτό με τις αρχές ελέγχου των ΑΞΕ και ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης των κρατών μελών την άνοιξη του 2023. Για να τροφοδοτήσει τη συζήτηση αυτή, η Επιτροπή συνέλεξε δεδομένα σχετικά με τις εξερχόμενες επενδύσεις εταιρειών της ΕΕ. Κατά την περίοδο από το 2013 έως το 2022, πραγματοποιήθηκαν περίπου 12 800 συναλλαγές συγχωνεύσεων και εξαγορών από εταιρείες της ΕΕ σε τρίτες χώρες που αντιστοιχούν σε περίπου 1,4 τρισεκατομμύρια EUR, και 26 000 συναλλαγές επενδύσεων επιχειρηματικού κεφαλαίου συνολικής αξίας 408 εκατομμυρίων EUR 6 . Και για τις δύο κατηγορίες εξερχόμενων επενδυτικών συναλλαγών, οι δύο κορυφαίοι προορισμοί ήταν οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, που αντιπροσώπευαν τουλάχιστον το ήμισυ των συμφωνιών και περίπου το 70 % του κεφαλαίου. Πέρα από αυτές τις υψηλού επιπέδου πληροφορίες, η Επιτροπή διαπίστωσε ορισμένους σημαντικούς περιορισμούς στα διαθέσιμα στοιχεία, όπως την απουσία περαιτέρω λεπτομερειών σχετικά με τις συναλλαγές, τα χρηματικά ποσά, τα χαρακτηριστικά των συναλλαγών και τις σχετικές τεχνολογίες.
Αφενός, οι επίσημες πηγές (π.χ. στοιχεία για τις ΑΞΕ από εθνικούς λογαριασμούς) δεν διαθέτουν επικαιροποιημένα και λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τον τομέα ή την τεχνολογία που σχετίζονται με μεμονωμένες επενδυτικές συναλλαγές, γεγονός που δυσχεραίνει τον εντοπισμό των εν λόγω εξερχόμενων επενδύσεων σε ένα περιορισμένο σύνολο κρίσιμων τεχνολογιών όπου ενδέχεται να προκύψουν δυνητικοί κίνδυνοι. Από την άλλη πλευρά, οι επίσημες στατιστικές καθώς και οι διαθέσιμες πηγές εμπορικών δεδομένων ταξινομούν τις εταιρείες και τις συναλλαγές σύμφωνα με τα επίσημα συστήματα ταξινόμησης. Τα συστήματα αυτά περιγράφουν κυρίως τομείς ήδη ανεπτυγμένων τεχνολογιών, αλλά δεν παρέχουν πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένες προηγμένες τεχνολογίες ή νέες οικονομικές δραστηριότητες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη.
Τον περασμένο Ιούλιο, η Επιτροπή συγκρότησε ομάδα εμπειρογνωμόνων για τις εξερχόμενες επενδύσεις (στο εξής: ομάδα εμπειρογνωμόνων), με στόχο την άντληση γνώσης και εμπειρίας από τα κράτη μέλη προκειμένου να εξετάσει πιθανούς κινδύνους για την ασφάλεια, κενά και, εάν χρειαστεί, πιθανές δράσεις πολιτικής. 7 Η ομάδα εμπειρογνωμόνων συγκεντρώνει εμπειρογνώμονες των κρατών μελών από υπηρεσίες αρμόδιες για τους ελέγχους των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης, τον έλεγχο των ΑΞΕ, το εμπόριο και τις εξωτερικές υποθέσεις. Συνεδρίασε ήδη τρεις φορές το 2023.
Έχει πλέον καταστεί σαφές ότι πριν από την ανάλυση τυχόν δυνητικών κινδύνων, πρέπει να υπάρχει απόλυτη κατανόηση του πεδίου εφαρμογής της διαδικασίας —ουσιαστικά, «ποιες εξερχόμενες επενδύσεις θα πρέπει να εξετάζονται προκειμένου να εντοπιστούν οι κίνδυνοι για την κοινή μας ασφάλεια στην ΕΕ»— και ότι απαιτούνται συγκεκριμένα αναλυτικά δεδομένα σε εθνικό επίπεδο όσον αφορά τις σχετικές εξερχόμενες επενδυτικές συναλλαγές και, ενδεχομένως, όσον αφορά συναφείς δραστηριότητες, τα οποία όμως δεν υπάρχουν επί του παρόντος. Αυτή η έλλειψη δεδομένων καταδεικνύει την ανάγκη να διαμορφωθεί μια κοινή άποψη για το εύρος του ζητήματος, όσον αφορά το πεδίο των συναλλαγών και των δραστηριοτήτων που οδηγούν σε κινδύνους, τις τεχνολογίες που ενδέχεται να αφορά και το κατά πόσον θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε συγκεκριμένες χώρες.
Οι εν εξελίξει εργασίες με τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της ομάδας εμπειρογνωμόνων οδήγησαν την Επιτροπή στα ακόλουθα αρχικά πορίσματα:
1.Υπάρχει σημαντικό κενό γνώσης και πολύ περιορισμένη εικόνα των εξερχόμενων επενδύσεων που πραγματοποιούνται από ενωσιακούς επενδυτές. Ορισμένες δημόσιες αρχές συλλέγουν πληροφορίες σε εθνικό επίπεδο (π.χ. κεντρικές τράπεζες ή εθνικές στατιστικές υπηρεσίες 8 ). Ωστόσο, οι πληροφορίες αυτές δεν είναι ούτε επαρκώς αναλυτικές ούτε επαρκώς στοχευμένες ώστε να παρέχουν τα σχετικά στοιχεία για να διαπιστωθεί κατά πόσον μπορεί να προκύψουν κίνδυνοι για την ασφάλεια από τις εν λόγω επενδύσεις και να δοθεί η δυνατότητα στα κράτη μέλη και στην Επιτροπή να διενεργήσουν κατάλληλη αξιολόγηση των εν λόγω κινδύνων.
2.Τα κράτη μέλη δεν εξετάζουν και δεν αξιολογούν συστηματικά τις εξερχόμενες επενδύσεις για σκοπούς ασφάλειας. Αρκετά κράτη μέλη αναγνωρίζουν ότι, ως εκ τούτου, ορισμένοι κίνδυνοι παραβλέπονται.
3.Το ζήτημα είναι ευαίσθητο και πολύπλοκο. Ενώ οι δυνητικοί κίνδυνοι που απορρέουν από ορισμένες εξερχόμενες επενδύσεις έχουν ευρύτερη γεωπολιτική διάσταση, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι οι εξερχόμενες επενδύσεις της ΕΕ αποτελούν πολύτιμο και θεμιτό στοιχείο της οικονομικής δραστηριότητας σε μια παγκόσμια αγορά. Ως εκ τούτου, κάθε ενδεχόμενο μέτρο πολιτικής όσον αφορά τις εξερχόμενες επενδύσεις μπορεί να έχει θετικές και αρνητικές επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις της ΕΕ.
4.Υπάρχει συναίνεση μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής ότι, σε περίπτωση εντοπισμού οποιουδήποτε κινδύνου, το μέτρο πολιτικής θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό, αναλογικό, στοχευμένο και εφαρμόσιμο από τις διοικήσεις.
5.Πριν από τη διαμόρφωση νέων απαντήσεων σε επίπεδο πολιτικής, πρέπει πρώτα να αξιοποιήσουμε πλήρως τα υφιστάμενα μέσα. Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία η λήψη μέτρων πολιτικής για την αντιμετώπιση των εντοπισθέντων κινδύνων, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσπαθήσουν, στον βαθμό που αυτό είναι νομικά εφικτό, να αποκρούσουν τυχόν κινδύνους από εξερχόμενες επενδύσεις με τα υφιστάμενα μέσα, όπως οι έλεγχοι των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης ή οι μηχανισμοί ελέγχου των ΑΞΕ, είτε με την ενίσχυση της χρήσης των εν λόγω μέσων είτε με την τροποποίησή τους για την αντιμετώπιση νέων κινδύνων.
3.Προτεινόμενα επόμενα βήματα: εξέταση ορισμένων εξερχόμενων επενδύσεων
Πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα που χρήζει βαθμιαίας, σταδιακής προσέγγισης:
-πρώτον, ένα στάδιο δημόσιας διαβούλευσης: δρομολογήθηκε με τη δημοσίευση της παρούσας λευκής βίβλου και ενός ερωτηματολογίου·
-δεύτερον, ένα στάδιο παρακολούθησης: η Επιτροπή θα αξιοποιήσει τα αποτελέσματα της επικείμενης δημόσιας διαβούλευσης και τις αντιδράσεις στην παρούσα λευκή βίβλο με σκοπό να συντάξει σύσταση προς τα κράτη μέλη για την παρακολούθηση/εξέταση ορισμένων εξερχόμενων επενδυτικών συναλλαγών που αφορούν ένα σύνολο ευαίσθητων τεχνολογιών επί ορισμένο χρονικό διάστημα·
-τρίτον, ένα στάδιο εκτίμησης κινδύνου: με βάση τα αποτελέσματα αυτής της ανάλυσης και παρακολούθησης, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα είναι σε καλύτερη θέση να εξαγάγουν συμπεράσματα σχετικά με τους κινδύνους που συνδέονται με αυτές τις εξερχόμενες επενδυτικές συναλλαγές για την κοινή μας ασφάλεια στην ΕΕ.
Τα αποτελέσματα της εν λόγω αξιολόγησης και οι πιθανές προτάσεις για τον μετριασμό τυχόν εντοπισθέντων κινδύνων θα περιληφθούν σε επιπλέον ανακοίνωση και, εφόσον απαιτείται, σε κατάλληλες προτάσεις.
3.1.Προτεινόμενη παρακολούθηση/εξέταση των εξερχόμενων επενδύσεων σε συγκεκριμένες τεχνολογίες
Με βάση τα αρχικά πορίσματα των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της ομάδας εμπειρογνωμόνων, η Επιτροπή καλεί τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με τις πτυχές που παρατίθενται κατωτέρω, οι οποίες θα εξεταστούν στην πρόταση σύστασης της Επιτροπής σχετικά με την παρακολούθηση.
Πεδίο εφαρμογής της παρακολούθησης
1.Όσον αφορά το είδος των εξερχόμενων επενδυτικών συναλλαγών που πρέπει να παρακολουθούνται, η Επιτροπή θεωρεί ότι η παρακολούθηση θα πρέπει να καλύπτει ευρύ φάσμα συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων όλων των ειδών ενεργών επενδύσεων, εξαιρουμένων των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, δηλαδή των μη άμεσων ξένων επενδύσεων με σκοπό την πραγματοποίηση χρηματοοικονομικής επένδυσης χωρίς πρόθεση άσκησης επιρροής στη διαχείριση και τον έλεγχο μιας επιχείρησης, όπως ορίζεται στο πλαίσιο κατωτέρω.
|
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρακολουθούν κάθε είδους επενδύσεις από φυσικά ή νομικά πρόσωπα που διαμένουν ή είναι εγκατεστημένα στην ΕΕ (στο εξής: ενωσιακοί επενδυτές) και που αποσκοπούν στην άσκηση οικονομικής δραστηριότητας εκτός της ΕΕ. Οι επενδύσεις αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν: ·την απόκτηση εταιρείας ή μεριδίου σε εταιρεία που επιτρέπει την ουσιαστική συμμετοχή στη διαχείριση ή τον έλεγχο της εταιρείας (στο εξής: εξαγορά), ·την απορρόφηση από εταιρεία μίας ή περισσότερων άλλων εταιρειών ή τον συνδυασμό δύο ή περισσότερων εταιρειών για τη σύσταση νέας εταιρείας (στο εξής: συγχώνευση), ·τη μεταβίβαση ενσώματων ή άυλων περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένης της διανοητικής ιδιοκτησίας ή ειδικής τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, που είναι αναγκαία για την έναρξη ή τη διατήρηση οικονομικής δραστηριότητας (στο εξής: μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων), ·την πρώτη εγκατάσταση επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας θυγατρικής, υποκαταστήματος ή παρόμοιων επιχειρήσεων (στο εξής: επένδυση σε αναξιοποίητες ζώνες), ·τη σύσταση επιχείρησης που θα συνδυάζει πόρους για την επίτευξη κοινού επιχειρηματικού στόχου με άλλο πρόσωπο (στο εξής: κοινή επιχείρηση), και ·την παροχή κεφαλαίων για την ανάπτυξη ευαίσθητης τεχνολογίας, που συνδέεται με ορισμένα άυλα οφέλη, όπως η διαχειριστική βοήθεια, η πρόσβαση σε επενδύσεις και δίκτυα ταλέντων, η πρόσβαση στην αγορά και η ενισχυμένη πρόσβαση σε πρόσθετη χρηματοδότηση (στο εξής: επιχειρηματικά κεφάλαια). Η παρακολούθηση θα πρέπει επίσης να καλύπτει άλλες (έμμεσες) επενδύσεις που πραγματοποιούνται από επενδυτή της ΕΕ, όπως επενδύσεις που πραγματοποιούνται μέσω οντότητας τρίτης χώρας η οποία χρησιμοποιείται ως επενδυτικός φορέας, μέσω υφιστάμενης θυγατρικής ή στο πλαίσιο υφιστάμενης κοινής επιχείρησης. Αυτό περιλαμβάνει τη σταδιακή μεταφορά περιουσιακών στοιχείων σε βάθος χρόνου, επενδύσεις σε τρίτες χώρες που προκύπτουν από προηγούμενες επενδύσεις και επενδύσεις που αποσκοπούν στην παράκαμψη των υφιστάμενων ελέγχων του εμπορίου και των επενδύσεων που σχετίζονται με την ασφάλεια. Η παρακολούθηση θα πρέπει να αποκλείει τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου. |
Επιπλέον, όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής, η Επιτροπή καλεί τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με τις προτεραιότητες βάσει κινδύνου οι οποίες ενδέχεται να καθοριστούν στο πλαίσιο της παρακολούθησης, όπως εκείνες που χρησιμοποιούνται συστηματικά από τις αρχές ελέγχου των εξαγωγών των κρατών μελών στις αξιολογήσεις τους σχετικά με τις αιτήσεις χορήγησης άδειας εξαγωγής ειδών διπλής χρήσης. Οι προτεραιότητες αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την απόδοση προτεραιότητας στην παρακολούθηση με βάση το προφίλ του τελικού χρήστη και της χώρας εγκατάστασής του.
2.Επιπλέον, υπό το πρίσμα των παρατηρήσεων που ελήφθησαν από την ομάδα εμπειρογνωμόνων, εκφράζεται ο προβληματισμός ότι, αν οποιαδήποτε αξιολόγηση περιορίζεται μόνο στο είδος των δραστηριοτήτων που καλύπτονται στο σημείο 1 ανωτέρω, ενδέχεται να μην εντοπίζει δυνητικά επικίνδυνες δραστηριότητες που συνδέονται με τις εν λόγω εξερχόμενες επενδύσεις ή τις προπαρασκευαστικές δραστηριότητές τους. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καλεί επίσης τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με το κατά πόσον θα πρέπει να συστήσει στα κράτη μέλη να αποφασίσουν την παρακολούθηση και άλλων κρίσιμων δραστηριοτήτων (στο εξής: προαιρετική παρακολούθηση), όπως η συνεργασία στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης, ή οι πρακτικές που χρησιμοποιούνται για την προσέλκυση προσωπικού υψηλής εξειδίκευσης προκειμένου να επωφεληθούν από την τεχνογνωσία και την πείρα του σε ορισμένους ευαίσθητους τομείς ή να αποκτήσουν πρόσβαση στη διανοητική ιδιοκτησία, όπως ορίζεται στο παρακάτω πλαίσιο.
|
Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο παρακολούθησης των ακόλουθων δραστηριοτήτων, οι οποίες ενδέχεται επίσης να ενέχουν κίνδυνο διαρροής ευαίσθητης τεχνολογίας ή τεχνογνωσίας: ·Ερευνητική συνεργασία, η οποία πρέπει να νοείται ως η συνεργασία μεταξύ μιας οντότητας εγκατεστημένης στην ΕΕ και μιας οντότητας εγκατεστημένης σε τρίτη χώρα που σχετικά με τη μεταβίβαση ενσώματων ή άυλων περιουσιακών στοιχείων στους τέσσερις κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς που ορίζονται στο σημείο 3 κατωτέρω, συμπεριλαμβανομένης της διανοητικής ιδιοκτησίας και της τεχνογνωσίας. Θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη συνεργασία μεταξύ οντοτήτων όπως τα ερευνητικά και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, ή μεταξύ αυτών των ιδρυμάτων και οντοτήτων του ιδιωτικού ή του δημόσιου τομέα. Αυτή η προαιρετική παρακολούθηση πρέπει να εξεταστεί υπό το πρίσμα των υφιστάμενων ή επικείμενων προσπαθειών των κρατών μελών να αναπτύξουν μια προσέγγιση για την ενίσχυση της ασφάλειας της έρευνας, σύμφωνα και με την πρόταση σύστασης του Συμβουλίου για την ενίσχυση της ασφάλειας της έρευνας που εκδόθηκε από την Επιτροπή στις 24 Ιανουαρίου 2024 9 . ·Κινητικότητα και μεταφορά προσωπικού υψηλής εξειδίκευσης, συμπεριλαμβανομένων ειδικών στους τέσσερις κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς, ή στελεχών επιχειρήσεων με σημαντική πείρα στους συγκεκριμένους τομείς. |
3.Όσον αφορά τους τεχνολογικούς τομείς στους οποίους θα πρέπει να παρακολουθούνται οι επενδύσεις, καλούνται τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με το κατά πόσον η παρακολούθηση θα πρέπει αρχικά να επικεντρωθεί στην πλέον ευαίσθητη τεχνολογία και τεχνογνωσία. Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να καλυφθούν οι εξής τέσσερις τεχνολογικοί τομείς οι προηγμένοι ημιαγωγοί, η τεχνητή νοημοσύνη, οι κβαντικές τεχνολογίες και οι βιοτεχνολογίες. Πρόκειται για τεχνολογικούς τομείς τους οποίους προσδιορίζει η Επιτροπή στη σύστασή της, της 3ης Οκτωβρίου 2023, σχετικά με τους κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς για την οικονομική ασφάλεια της ΕΕ για περαιτέρω εκτίμηση κινδύνου με τα κράτη μέλη 10 και θεωρεί ότι είναι «πολύ πιθανό να παρουσιάσουν τους πλέον ευαίσθητους και άμεσους κινδύνους που σχετίζονται με την τεχνολογική ασφάλεια και τη διαρροή τεχνολογίας». Βάσει της εν λόγω σύστασης, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη διεξάγουν επί του παρόντος εκτίμηση κινδύνου σε αυτούς τους τεχνολογικούς τομείς. Η εκτίμηση κινδύνου είναι ευρύτερου χαρακτήρα και καλύπτει ένα φάσμα κινδύνων που συνδέονται με τις συγκεκριμένες τεχνολογίες. Μεταξύ άλλων, προβαίνει σε μια πρώτη αποτύπωση του ενδεχόμενου διαρροής τεχνολογίας που συνδέεται με εξερχόμενες επενδύσεις. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την πιο εμπεριστατωμένη αξιολόγηση των κινδύνων που σχετίζονται με τις εξερχόμενες επενδύσεις, η οποία πρέπει να διενεργείται από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή βάσει της προτεινόμενης παρακολούθησης. Τα αποτελέσματα αυτής της εν εξελίξει αξιολόγησης των κρίσιμων τεχνολογιών, καθώς και οι αντιδράσεις στην παρούσα λευκή βίβλο θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να επιβεβαιώσουν ή να τροποποιήσουν το πεδίο εφαρμογής των τεχνολογιών τις οποίες η Επιτροπή μπορεί να συστήσει στα κράτη μέλη να παρακολουθούν.
4.Όσον αφορά τη γεωγραφική κάλυψη, οι εργασίες της ομάδας εμπειρογνωμόνων δείχνουν ότι τόσο η Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη συμμερίζονται την άποψη ότι η παρακολούθηση δεν θα πρέπει να αποκλείει εκ των προτέρων συγκεκριμένους προορισμούς. Ωστόσο, λόγω του μεγάλου αριθμού χωρών και των υφιστάμενων περιορισμών πόρων, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι τα κράτη μέλη είναι καλύτερο να ιεραρχήσουν τις δραστηριότητές τους με βάση την αξιολόγηση των προφίλ κινδύνου ορισμένων χωρών. Η εκτίμηση κινδύνου θα πρέπει να εξετάζει την προηγούμενη συμπεριφορά της οικείας χώρας, συμπεριλαμβανομένων τυχόν παραβιάσεων του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Το εν λόγω προφίλ κινδύνου θα πρέπει επίσης να αξιολογεί τη δυνατότητα χρήσης τεχνολογιών ή ειδών σε καταστάσεις πολέμου ή συγκρούσεων, για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή για να καταστεί δυνατή η διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής, και η κατάρτισή του να γίνεται με πλήρη σεβασμό των υποχρεώσεων και δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει τα κράτη μέλη ή η ΕΕ ως μέλη διεθνών συμφωνιών μη διάδοσης και πολυμερών καθεστώτων ελέγχου των εξαγωγών.
Καλυπτόμενη χρονική περίοδος και πληροφορίες προς συλλογή
5.Όσον αφορά την καλυπτόμενη χρονική περίοδο, προκειμένου να αναπτυχθεί επαρκής βάση για τον προσδιορισμό και την αξιολόγηση του επιπέδου της εξερχόμενης δραστηριότητας και των συναφών κινδύνων εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, η Επιτροπή θεωρεί ότι η παρακολούθηση θα πρέπει να καλύπτει τόσο τις νέες όσο και τις τρέχουσες συναλλαγές καθώς και ορισμένες προηγούμενες συναλλαγές. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιολογούν τις συναλλαγές που ολοκληρώθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2019 στους επιλεγμένους τεχνολογικούς τομείς. Τα ενδιαφερόμενα μέρη καλούνται επίσης να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με την προτεινόμενη αυτή χρονική περίοδο.
6.Όσον αφορά τις πληροφορίες που πρέπει να συγκεντρωθούν, η προτεινόμενη παρακολούθηση θα πρέπει να παρέχει στα κράτη μέλη και στην Επιτροπή τα απαραίτητα δεδομένα και στοιχεία για την αξιολόγηση των κινδύνων που συνδέονται με τις εξερχόμενες επενδύσεις στους επιλεγμένους τεχνολογικούς τομείς. Τα εν λόγω δεδομένα και στοιχεία θα πρέπει να γνωστοποιούνται στα άλλα κράτη μέλη και την Επιτροπή μέσω της ομάδας εμπειρογνωμόνων. Η Επιτροπή καλεί τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τις πληροφορίες που πρέπει να συγκεντρωθούν, όπως ορίζεται στο παρακάτω πλαίσιο.
|
Η παρακολούθηση θα πρέπει να επιτρέπει στα κράτη μέλη να συγκεντρώνουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την εκτίμηση κινδύνου, μεταξύ άλλων τουλάχιστον τις εξής: ·Πληροφορίες σχετικά με τα μέρη της επενδυτικής συναλλαγής, συμπεριλαμβανομένου τόσο του πλήρους τόπου σύστασης των νομικών προσώπων όσο και (με βάση τις βέλτιστες πληροφορίες που διαθέτει το κράτος μέλος) του τελικού ιδιοκτήτη ή των τελικών ιδιοκτητών οποιουδήποτε μέρους που τυχόν συμμετέχει στη συναλλαγή, ·το είδος και την κατά προσέγγιση αξία της επένδυσης, ·τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με κρίσιμες τεχνολογίες τις οποίες αφορά η επένδυση, ·την ημερομηνία κατά την οποία προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί ή έχει ολοκληρωθεί η επένδυση, ·με βάση τις βέλτιστες πληροφορίες που διαθέτει το κράτος μέλος, πληροφορίες σχετικά με προηγούμενες και προγραμματισμένες ή προβλεπόμενες μελλοντικές συναλλαγές που έχουν συναφθεί από τα μέρη της επενδυτικής συναλλαγής. Όσον αφορά άλλες συναφείς δραστηριότητες, οι οποίες θα μπορούσαν να υπόκεινται σε προαιρετική παρακολούθηση, οι πληροφορίες αυτές θα μπορούσαν τουλάχιστον να περιλαμβάνουν: ·πληροφορίες σχετικά με τα πρόσωπα που συμμετέχουν στη δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένων του πλήρους ονόματος, της διεύθυνσης και της ιθαγένειας των φυσικών προσώπων ή της καταχωρισμένης διεύθυνσης και του τόπου σύστασης των νομικών προσώπων, ·με βάση τις βέλτιστες πληροφορίες που διαθέτει το κράτος μέλος, ακριβή περιγραφή της δραστηριότητας, ·τις κρίσιμες τεχνολογίες τις οποίες αφορά η δραστηριότητα, ·την ημερομηνία έναρξης, προβλεπόμενης έναρξης ή λήξης της δραστηριότητας, ·με βάση τις βέλτιστες πληροφορίες που διαθέτει το κράτος μέλος, πληροφορίες σχετικά με προηγούμενες και προγραμματισμένες ή προβλεπόμενες μελλοντικές δραστηριότητες που έχουν αναληφθεί από τα ίδια πρόσωπα που συμμετέχουν σε τρέχουσα δραστηριότητα. Όλα τα δεδομένα που συλλέγονται θα πρέπει να προστατεύονται κατάλληλα και, όπου απαιτείται, να ταξινομούνται πριν κοινοποιηθούν σε άλλα κράτη μέλη και στην Επιτροπή. |
Άλλες πτυχές της παρακολούθησης: ποιος είναι υπεύθυνος σε εθνικό επίπεδο, ποια εργαλεία θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και πώς θα διασφαλίσουν τα κράτη μέλη τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών;
7.Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι εργασίες παρακολούθησης μπορούν να προχωρήσουν, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν μια αρχή υπεύθυνη για την παρακολούθηση και να διασφαλίσουν ότι οι αρμόδιες εθνικές αρχές, όπου είναι δυνατόν, εφαρμόζουν τα υφιστάμενα μέσα, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης, για την αντιμετώπιση τυχόν κινδύνων που έχουν εντοπίσει κατά την παρακολούθηση που θα προτείνεται στη σύσταση.
8.Εργαλεία παρακολούθησης και ανταλλαγή απόψεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη: για να είναι αποτελεσματική η διαδικασία παρακολούθησης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι διαθέτουν επαρκή εργαλεία παρακολούθησης και πηγές πληροφοριών και, σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο προσαρμογής των υφιστάμενων εργαλείων ή εφαρμογής νέων εργαλείων για τους σκοπούς των προτεινόμενων δραστηριοτήτων παρακολούθησης που ορίζονται ανωτέρω.
Τα υφιστάμενα εργαλεία παρακολούθησης και άλλα εργαλεία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ή να προσαρμοστούν για τον σκοπό αυτό περιλαμβάνουν υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων προς τις κεντρικές τράπεζες ή τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες και παρεμφερείς οργανισμούς για στατιστικούς σκοπούς και σκοπούς σχετικούς με το ισοζύγιο πληρωμών, απαιτήσεις κοινοποίησης προς τις εθνικές αρχές ελέγχου των εξαγωγών όσον αφορά τις εξαγωγές, τη μεσιτεία, την τεχνική βοήθεια, τη διαμετακόμιση και τη μεταφορά ειδών διπλής χρήσης, καθώς και τυχόν επενδυτικές συναλλαγές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να εξετάσουν τα επίσημα συστήματα εγγύησης των επενδύσεων ή τα επίσημα καθεστώτα εξαγωγικών πιστώσεων ως πηγή σχετικών δεδομένων. Όλα τα δεδομένα που συλλέγονται θα πρέπει να προστατεύονται κατάλληλα και, κατά περίπτωση, να ταξινομούνται πριν κοινοποιηθούν σε άλλα κράτη μέλη και στην Επιτροπή.
Τα ενδιαφερόμενα μέρη καλούνται να διατυπώσουν παρατηρήσεις σχετικά με τα εργαλεία που ενδέχεται να απαιτούνται για την αποτελεσματική παρακολούθηση, τη σκοπιμότητά τους και την ισορροπία που πρέπει να επιτευχθεί όσον αφορά τον φόρτο που μπορεί να αντιπροσωπεύει η εν λόγω συλλογή πληροφοριών και την ανάγκη διασφάλισης επαρκούς βάσης για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της εξερχόμενης δραστηριότητας και των κινδύνων στους επιλεγμένους τομείς. Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι θα είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να διαβουλεύονται με τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, της ακαδημαϊκής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων παρακολούθησής τους.
3.2.Εκτίμηση κινδύνων από τα κράτη μέλη
Με βάση τα αποτελέσματα της προτεινόμενης παρακολούθησης, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να διενεργήσουν την ακόλουθη αρχική εκτίμηση κινδύνου για να εντοπίσουν είτε την παρουσία είτε την απουσία κινδύνων για την ασφάλεια. Η αξιολόγηση θα πρέπει να βασίζεται στις πληροφορίες που συλλέγονται μέσω της παρακολούθησης των εξερχόμενων επενδύσεων και των πιθανών πρόσθετων δραστηριοτήτων που επιλέγουν να παρακολουθήσουν, όπως ορίζεται ανωτέρω.
Για τη διάρθρωση της εκτίμησης κινδύνου, η Επιτροπή πιστεύει ότι τα ακόλουθα στοιχεία θα μπορούσαν να καθοδηγήσουν την αξιολόγηση από τα κράτη μέλη.
·Η αξιολόγηση θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο σφαιρική. Οι εργασίες θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στις συναλλαγές ή δραστηριότητες που θα έθεταν σε κίνδυνο την ασφάλεια της ΕΕ στο σύνολό της και θα πρέπει επίσης να προσπαθούν να αξιολογήσουν την πιθανότητα αρνητικών επιπτώσεων.
·Η αξιολόγηση θα πρέπει να εντοπίζει τα στοιχεία κινδύνων και τα πιθανά τρωτά σημεία, όπως οι κύριοι τύποι απειλών και παραγόντων απειλής και οι τυχόν σχετικοί γεωπολιτικοί παράγοντες.
·Η αξιολόγηση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη, μεταξύ άλλων, το πλαίσιο της συναλλαγής, την αξιακή αλυσίδα και την αλυσίδα εφοδιασμού της σχετικής τεχνολογίας, την εξέλιξη των κινδύνων, καθώς και τις σχετικές τεχνολογικές εξελίξεις, και την παγκόσμια διασυνδεσιμότητα του οικοσυστήματος της οικείας κρίσιμης τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των ερευνητικών δραστηριοτήτων.
·Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να ακολουθήσουν μεθοδολογίες παρόμοιες με εκείνες που χρησιμοποιούνται για την εξέταση των αιτήσεων χορήγησης άδειας εξαγωγής ειδών διπλής χρήσης και για τον έλεγχο των συναλλαγών άμεσων ξένων επενδύσεων.
Η εν λόγω εκτίμηση κινδύνου θα πρέπει να επιτρέπει σε κάθε κράτος μέλος να εντοπίζει και να αναλύει τα τρωτά σημεία που ενδέχεται να έχουν δυνητικό αντίκτυπο στην ασφάλεια της ΕΕ στο σύνολό της ή στην ασφάλεια των κρατών μελών, καθώς και την πιθανότητα επέλευσης σχετικών αρνητικών επιπτώσεων. Τα ανωτέρω στοιχεία για την πλαισίωση της εκτίμησης κινδύνου θα αναπτυχθούν περαιτέρω στη μελλοντική σύσταση της Επιτροπής και θα ληφθούν υπόψη οι εν εξελίξει εργασίες της ομάδας εμπειρογνωμόνων με τα κράτη μέλη, τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης και οι αντιδράσεις στην παρούσα λευκή βίβλο, με σκοπό την ανάπτυξη κοινής μεθοδολογίας. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί μια συνεπής και πανευρωπαϊκή εκτίμηση κινδύνου από όλα τα κράτη μέλη. Όπου είναι εφικτό, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να αναζητήσουν συνέργειες μεταξύ των διαφόρων εκτιμήσεων των κινδύνων για την ασφάλεια στο πλαίσιο της κοινής ανακοίνωσης.
3.3.Υποβολή εκθέσεων στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη
Θα χρειαστεί χρόνος ώστε τα κράτη μέλη να καθιερώσουν την παρακολούθηση των νέων και εν εξελίξει συναλλαγών και να αξιολογήσουν με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες τι έχει συμβεί από το 2019. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη να διενεργήσουν την παρακολούθηση αυτή εντός περιόδου 12 μηνών από την έκδοση σύστασης της Επιτροπής. Η περίοδος αυτή, σε συνδυασμό με το αρχικό στάδιο διαβούλευσης που θα διαρκέσει έως το καλοκαίρι του 2024, αναμένεται να τους επιτρέψει να θέσουν σε εφαρμογή ένα τέτοιο σύστημα παρακολούθησης και να διενεργήσουν την αρχική τους αξιολόγηση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα συνεχίσουν να ανταλλάσσουν πληροφορίες και απόψεις στο πλαίσιο της ομάδας εμπειρογνωμόνων, ώστε να διασφαλιστεί ότι, στο μέτρο του δυνατού, η παρακολούθηση και η εκτίμηση κινδύνου ακολουθούν κοινή μεθοδολογία.
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν έκθεση στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη σχετικά με το αποτέλεσμα της παρακολούθησης και το αποτέλεσμα της ανάλυσής τους και της εκτίμησης κινδύνου. Εάν εντοπιστούν κίνδυνοι που σχετίζονται με συνδυασμό ορισμένων παραγόντων ή τάσεων που χαρακτηρίζουν οποιοδήποτε είδος εξερχόμενων επενδύσεων ικανών να επηρεάσουν την ασφάλεια της ΕΕ ή των κρατών μελών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παράσχουν στην Επιτροπή τους συνδυασμούς παραγόντων κινδύνου και να περιγράψουν τις εν λόγω τάσεις.
3.4.Κοινή αξιολόγηση και συζήτηση
Η Επιτροπή προτείνει τα αποτελέσματα της παρακολούθησης και της εκτίμησης κινδύνου που πρέπει να διενεργούν τα κράτη μέλη να κοινοποιούνται στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη, σύμφωνα με το κατάλληλο επίπεδο διαβάθμισης. Με βάση τις απόψεις των ενδιαφερόμενων μερών που θα κοινοποιηθούν, η ομάδα εμπειρογνωμόνων θα συζητήσει το αποτέλεσμα της παρακολούθησης και της εκτίμησης κινδύνου με σκοπό την ενοποίηση των συνολικών αποτελεσμάτων και την παροχή βοήθειας στην Επιτροπή για την εκπόνηση τελικής συνολικής εκτίμησης κινδύνου και τη διασφάλιση συναντίληψης των κινδύνων. Σε αυτό το στάδιο μπορεί επίσης να ζητηθεί, κατά περίπτωση, η γνώμη και άλλων ενδιαφερόμενων μερών.
Αυτό θα αποτελέσει χρήσιμο σημείο αναφοράς για κάθε συζήτηση σχετικά με περαιτέρω επιλογές πολιτικής και την πιθανή ανάγκη για μέτρα μετριασμού ή άλλες απαντήσεις σε επίπεδο πολιτικής.
3.5.Εξέταση των αιτήσεων χορήγησης άδειας εξαγωγής ειδών διπλής χρήσης στο πλαίσιο εξερχόμενων επενδύσεων, διαβούλευση μεταξύ των κρατών μελών και ενημέρωση της Επιτροπής
Παράλληλα με την προτεινόμενη παρακολούθηση και εξέταση, υπό το πρίσμα των στενών δεσμών που εξηγούνται στο σημείο 1 ανωτέρω μεταξύ των ελέγχων των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης και των εξερχόμενων επενδύσεων, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι τα κράτη μέλη, κατά την εξέταση των αιτήσεων χορήγησης άδειας εξαγωγής ειδών διπλής χρήσης, θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή όταν οι εν λόγω αιτήσεις συνδέονται με εξερχόμενες επενδύσεις, καθώς και στους τυχόν κινδύνους που ενδέχεται να ενέχουν. Αυτό θα μπορούσε να προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για τις εργασίες παρακολούθησης.
Δεδομένου ότι θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη χρήση των υφιστάμενων μέσων, η Επιτροπή θεωρεί ότι, στις περιπτώσεις αυτές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην εφαρμογή των υφιστάμενων μέσων προκειμένου να κάμψουν τυχόν πιθανές ανησυχίες, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων γενικής εφαρμογής 11 όσον αφορά τις εξαγωγές, ώστε να μετριάσουν τον κίνδυνο συμβολής της εν λόγω τεχνολογίας στην αποσταθεροποιητική στρατιωτική εφαρμογή, στη διάδοση χημικών, βιολογικών ή πυρηνικών όπλων ή στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για τη διεθνή και περιφερειακή ειρήνη και ασφάλεια.
Στο βαθμό που είναι νομικά επιτρεπτό, η Επιτροπή καλεί τις αρχές ελέγχου των εξαγωγών των κρατών μελών να εξετάσουν το ενδεχόμενο διαβούλευσης με άλλα κράτη μέλη και ενημέρωσης της Επιτροπής, κατά την εξέταση των αιτήσεων χορήγησης άδειας εξαγωγής ειδών διπλής χρήσης στο πλαίσιο εξερχόμενων επενδύσεων στους τέσσερις κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς, οι οποίοι είναι πιθανό να έχουν αντίκτυπο στην ασφάλεια άλλων κρατών μελών. Η διαβούλευση αυτή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί ανεπίσημα και να βασιστεί στο πρότυπο του μηχανισμού συνεργασίας που θεσπίστηκε για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2019/452.
Εντός της ίδιας προθεσμίας που ισχύει για τη διαδικασία παρακολούθησης, η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη να υποβάλουν έκθεση στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη σχετικά με την εφαρμογή των ελέγχων των εξαγωγών στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων σχετικά με τον αριθμό και το περιεχόμενο των αιτήσεων χορήγησης άδειας που έχουν ληφθεί για εξαγωγές που πραγματοποιούνται ειδικά στο πλαίσιο εξερχόμενης επένδυσης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα συνεχίσουν να ανταλλάσσουν πληροφορίες και απόψεις για τα θέματα αυτά στο πλαίσιο της ομάδας εμπειρογνωμόνων.
4.Συμπέρασμα
Η παρούσα λευκή βίβλος περιγράφει την πρώτη πρωτοβουλία πολιτικής την οποία αναλαμβάνει η Επιτροπή στον τομέα των εξερχόμενων επενδύσεων. Η Επιτροπή, αναγνωρίζοντας τον πολύπλοκο και ευαίσθητο χαρακτήρα της πρωτοβουλίας, προτείνει μια σταδιακή προσέγγιση, σε στενή συνεργασία με τις αρχές των κρατών μελών μέσω της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τις εξερχόμενες επενδύσεις.
Προκειμένου να διαρθρωθούν οι απαντήσεις στις ιδέες που διατυπώνονται στην παρούσα λευκή βίβλο, η Επιτροπή ξεκινά δημόσια διαβούλευση με βάση λεπτομερές ερωτηματολόγιο, το οποίο καλούνται να συμπληρώσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, της ακαδημαϊκής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών.
Θα είναι δυνατή μόνο η διαμόρφωση κατάλληλων απαντήσεων για την προστασία της ασφάλειας της ΕΕ και των κρατών μελών της βάσει ολοκληρωμένων αξιολογήσεων. Κατά τη διαμόρφωση αυτών των απαντήσεων, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην πλήρη αξιοποίηση των υφιστάμενων μέσων παρά στη θέσπιση νέων. Οι τυχόν απαντήσεις θα πρέπει να είναι αναλογικές, απολύτως στοχευμένες και εφαρμόσιμες για την αντιμετώπιση των κινδύνων που έχουν εντοπιστεί για κάθε είδος εξερχόμενης επένδυσης ή δραστηριότητας και κρίσιμου τεχνολογικού τομέα.
Οι εργασίες της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τις εξερχόμενες επενδύσεις θα συνεχιστούν το 2024 μαζί με τη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η Επιτροπή θα ζητήσει επίσης τις απόψεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των χωρών-εταίρων που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις.
Ως εκ τούτου, τα επόμενα βήματα είναι τα ακόλουθα:
·Ιανουάριος 2024: έκδοση της λευκής βίβλου για τις εξερχόμενες επενδύσεις·
·Ιανουάριος – Απρίλιος 2024: δημόσια διαβούλευση σχετικά με την προτεινόμενη παρακολούθηση και εξέταση ορισμένων υφιστάμενων εξερχόμενων επενδύσεων και συναφών δραστηριοτήτων·
·Καλοκαίρι 2024: αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης και έκδοση σύστασης της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη για την έναρξη της προτεινόμενης παρακολούθησης κι εξέτασης·
·Καλοκαίρι 2025: ολοκλήρωση της προτεινόμενης παρακολούθησης και εξέτασης από τα κράτη μέλη, και εκτιμήσεις κινδύνου των εξερχόμενων επενδυτικών συναλλαγών·
·Φθινόπωρο 2025: αξιολόγηση από την Επιτροπή της ανάγκης και του πιθανού περιεχομένου των μέτρων πολιτικής στον τομέα αυτό.
*
* *