Βρυξέλλες, 5.7.2023

COM(2023) 416 final

2023/0232(COD)

Πρόταση

ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την παρακολούθηση και την ανθεκτικότητα του εδάφους (νομοθέτημα για την παρακολούθηση του εδάφους)

{SEC(2023) 416 final} - {SWD(2023) 416 final} - {SWD(2023) 417 final} - {SWD(2023) 418 final} - {SWD(2023) 423 final}


ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

Το έδαφος αποτελεί ζωτικό, περιορισμένο, μη ανανεώσιμο και αναντικατάστατο πόρο. Τα υγιή εδάφη αποτελούν την κύρια βάση για την οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον μας, καθώς παράγουν τρόφιμα, αυξάνουν την ανθεκτικότητά μας στην κλιματική αλλαγή, στα ακραία καιρικά φαινόμενα, στην ξηρασία και τις πλημμύρες, και στηρίζουν την ευημερία μας. Τα υγιή εδάφη αποθηκεύουν άνθρακα, έχουν μεγαλύτερη ικανότητα απορρόφησης, αποθήκευσης και διήθησης νερού, και παρέχουν ζωτικές υπηρεσίες, όπως ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα και βιομάζα για τομείς της βιοοικονομίας εκτός των τροφίμων.

Τα επιστημονικά στοιχεία 1 δείχνουν ότι επί του παρόντος ποσοστό 60 έως 70 % των εδαφών στην ΕΕ βρίσκονται σε μη υγιή κατάσταση. Όλα τα κράτη μέλη βρίσκονται αντιμέτωπα με το πρόβλημα της υποβάθμισης του εδάφους. Οι διεργασίες υποβάθμισης συνεχίζονται και επιδεινώνονται. Οι παράγοντες και οι επιπτώσεις του προβλήματος υπερβαίνουν τα σύνορα των χωρών, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ικανότητα του εδάφους να παρέχει αυτές τις ζωτικής σημασίας υπηρεσίες σε ολόκληρη την ΕΕ και τις γειτονικές χώρες. Αυτό δημιουργεί κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, το κλίμα, την οικονομία και την κοινωνία, μεταξύ άλλων κινδύνους για την επισιτιστική ασφάλεια, την ποιότητα των υδάτων, μεγαλύτερες επιπτώσεις από πλημμύρες και ξηρασίες, την παραγωγή βιομάζας, τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και την απώλεια βιοποικιλότητας.

Ο απρόκλητος και αδικαιολόγητος επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει αποσταθεροποιήσει τα παγκόσμια συστήματα τροφίμων, έχει εντείνει τους κινδύνους και τα τρωτά σημεία για την επισιτιστική ασφάλεια σε ολόκληρο τον κόσμο και έχει επιτείνει την ανάγκη της ΕΕ να καταστήσει τα συστήματα τροφίμων της βιώσιμα για τους επόμενους αιώνες. Με τις τάσεις και τον συνδυασμό των διαφόρων παραγόντων που επηρεάζουν την επισιτιστική ασφάλεια εφιστάται η προσοχή στο γεγονός ότι η διαθεσιμότητα, η πρόσβαση (οικονομική προσιτότητα), η χρήση και η σταθερότητα δεν μπορούν να θεωρηθούν δεδομένες βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα 2 . Στο πλαίσιο αυτό, τα γόνιμα εδάφη έχουν γεωστρατηγική σημασία για τη μακροπρόθεσμη διασφάλιση της πρόσβασής μας σε επαρκή, θρεπτικά και οικονομικώς προσιτά τρόφιμα. Υπάρχει μεγάλος βαθμός διασύνδεσης και εξάρτησης της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο και η ΕΕ αποτελεί σημαντικό παγκόσμιο παράγοντα στις διεθνείς αγορές τροφίμων. Για την παραγωγή επαρκών τροφίμων για έναν παγκόσμιο πληθυσμό που αναμένεται να αυξηθεί σε 9 με 10 δισεκατομμύρια το 2050, τα γόνιμα εδάφη αποτελούν βασικό πλεονέκτημα. Δεδομένου ότι το 95 % των τροφίμων μας παράγεται άμεσα ή έμμεσα σε αυτόν τον πολύτιμο πεπερασμένο φυσικό πόρο, η υποβάθμιση του εδάφους έχει άμεσο αντίκτυπο στην επισιτιστική ασφάλεια και στις διασυνοριακές αγορές τροφίμων.

Οι πιέσεις στο έδαφος και τη γη αυξάνονται παγκοσμίως. Στην ΕΕ, το 4,2 % του εδάφους έχει μετατραπεί σε τεχνητό μέσω της δέσμευσης γης· η δέσμευση γης και η σφράγιση του εδάφους συνεχίζονται κυρίως εις βάρος των γεωργικών εκτάσεων. Επιπλέον, η υποβάθμιση του εδάφους επηρεάζει τη δυνητική μακροπρόθεσμη γονιμότητα των γεωργικών εδαφών. Εκτιμάται ότι το 61 % με 73 % των γεωργικών εδαφών στην ΕΕ επηρεάζεται από διάβρωση, απώλεια οργανικού άνθρακα, περίσσεια θρεπτικών συστατικών (άζωτο), συμπίεση ή δευτερογενή αλάτωση (ή συνδυασμό των εν λόγω απειλών). Για παράδειγμα, η συμπύκνωση του εδάφους μπορεί να μειώσει τις αποδόσεις των καλλιεργειών κατά 2,5 έως 15 %. Χωρίς βιώσιμη διαχείριση και δράση για την αναγέννηση των εδαφών, η επιδείνωση της υγείας του εδάφους θα αποτελέσει κεντρικό παράγοντα σε μελλοντικές κρίσεις επισιτιστικής ασφάλειας.

Τα υγιή εδάφη είναι απαραίτητα για τους γεωργούς και το γεωργικό οικοσύστημα συνολικά. Η διατήρηση ή η αύξηση της γονιμότητας του εδάφους μακροπρόθεσμα συμβάλλει στη σταθερή ή ακόμη και υψηλότερη απόδοση των καλλιεργειών, των ζωοτροφών και της βιομάζας που απαιτούνται για τους τομείς της μη διατροφικής βιοοικονομίας, συμβάλλοντας στην απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιμα της οικονομίας μας 3 , και παρέχει στους γεωργούς μακροπρόθεσμη ασφάλεια παραγωγής και επιχειρηματικές προοπτικές. Η διαθεσιμότητα υγιών και γόνιμων εδαφών και γης είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάβαση προς μια βιώσιμη βιοοικονομία και, ως εκ τούτου, μπορεί να συμβάλει στην αύξηση και τη διατήρηση της αξίας της γης. Τα μέτρα για την αύξηση της γονιμότητας του εδάφους μπορούν επίσης να μειώσουν το λειτουργικό κόστος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, όπως το κόστος των εισροών ή των μηχανημάτων. Οι γεωργοί μπορούν να λάβουν χρηματοδοτική στήριξη για ορισμένες πρακτικές, π.χ. στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στο εξής: ΚΓΠ) ή της πρότασης για ένα ενωσιακό πλαίσιο πιστοποίησης για τις απορροφήσεις άνθρακα 4 .

Η υποβάθμιση του εδάφους βλάπτει επίσης την ανθρώπινη υγεία. Τα αιωρούμενα σωματίδια που παράγονται από την αιολική διάβρωση προκαλούν ή επιδεινώνουν αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις. Τα σφραγισμένα εδάφη παρατείνουν τη διάρκεια των υψηλών θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα και έχουν μικρότερη ικανότητα να λειτουργούν ως καταβόθρες ρύπων. Τα μολυσμένα εδάφη επηρεάζουν επίσης την ασφάλεια των τροφίμων. Για παράδειγμα, περίπου το 21 % των γεωργικών εδαφών στην ΕΕ περιέχουν συγκεντρώσεις καδμίου στο επιφανειακό έδαφος που υπερβαίνουν το όριο για τα υπόγεια ύδατα. Η ψυχαγωγική αξία του περιβάλλοντος και της φύσης, που συνδέεται με τη σωματική και ψυχική μας υγεία, υποστηρίζεται επίσης από υγιή εδάφη που υπόκεινται σε βιώσιμη διαχείριση. Αυτό είναι πολύτιμο τόσο στην ύπαιθρο όσο και ιδίως στις αστικές περιοχές όπου η υιοθέτηση πρακτικών βιώσιμης διαχείρισης μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία υγιών χώρων πρασίνου και στη μείωση των θερμικών νησίδων, στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και των συνθηκών στέγασης. Η βελτίωση της υγείας του εδάφους είναι καίριας σημασίας για την αύξηση της ανθεκτικότητας της ΕΕ σε αντιξοότητες και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η ανθεκτικότητα της Ευρώπης στην κλιματική αλλαγή εξαρτάται από το επίπεδο της οργανικής ύλης του εδάφους και τη γονιμότητα, την κατακράτηση των υδάτων και την ικανότητα διήθησης, καθώς και από την αντοχή στη διάβρωση. Οι πρακτικές ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας συμβάλλουν στην αποθήκευση CO2 στο έδαφος και συμβάλλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Η ικανότητα των εδαφών να κατακρατούν νερό συμβάλλει τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση των κινδύνων καταστροφών. Όταν τα εδάφη μπορούν να απορροφήσουν περισσότερες βροχοπτώσεις, μειώνουν την ένταση των πλημμυρών και μετριάζουν τις αρνητικές επιπτώσεις των περιόδων ξηρασίας. Ορισμένα βακτήρια του εδάφους, τα οποία αποτελούν μέρος της βιοποικιλότητας υγιών εδαφών, μπορούν επίσης να βοηθήσουν τα φυτά να αντέξουν την ξηρασία.

Καθώς οι ακραίες καιρικές συνθήκες και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το κλίμα εντείνονται, ο κίνδυνος δασικών πυρκαγιών αυξάνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι συνθήκες που αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς αναμένεται να αυξηθούν με την κλιματική αλλαγή, ιδίως με τη θερμότητα και την υγρασία των οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των εδαφών. Τα υγιή εδάφη με λειτουργική ικανότητα κατακράτησης υδάτων στηρίζουν επίσης υγιή δασικά οικοσυστήματα που είναι πιο ανθεκτικά στις δασικές πυρκαγιές. Ταυτόχρονα, οι δασικές πυρκαγιές μπορούν να προκαλέσουν υποβάθμιση του εδάφους, με αποτέλεσμα τους αυξημένους κινδύνους διάβρωσης του εδάφους, κατολισθήσεων και πλημμυρών. Η ενίσχυση του γνωσιακού υπόβαθρου για τα εδάφη μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των εκτιμήσεων κινδύνου καταστροφών που αναγνωρίζουν τις πολύπλευρες λειτουργίες των εδαφών στον μετριασμό των καταστροφών. Τα μέτρα για την ενίσχυση της υγείας του εδάφους βελτιώνουν την ανθεκτικότητα στη μελλοντική πίεση που προκαλεί η κλιματική αλλαγή.

Οι τρέχουσες ενωσιακές και εθνικές πολιτικές έχουν συμβάλει θετικά στη βελτίωση της υγείας του εδάφους. Ωστόσο, δεν αντιμετωπίζουν όλους τους παράγοντες υποβάθμισης του εδάφους και, ως εκ τούτου, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά κενά. Τα εδάφη σχηματίζονται πολύ αργά (π.χ. απαιτούνται 500 ή περισσότερα χρόνια για τη δημιουργία 2,5 cm νέου επιφανειακού εδάφους), αλλά η υγεία του εδάφους μπορεί να διατηρηθεί ή να βελτιωθεί, εάν ληφθούν και εφαρμοστούν τα κατάλληλα μέτρα.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία 5 καθορίζει έναν φιλόδοξο χάρτη πορείας για τη μετατροπή της ΕΕ σε δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία, με μια σύγχρονη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και ανταγωνιστική οικονομία, με στόχο την προστασία, τη διατήρηση και την ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου της ΕΕ, καθώς και την προστασία της υγείας και της ευημερίας των πολιτών από κινδύνους και επιπτώσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή ενέκρινε μια στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 6 , ένα σχέδιο δράσης για μηδενική ρύπανση 7 , μια στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή 8 και μια στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος με ορίζοντα το 2030 9 .

Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 ανέφερε ότι είναι σημαντικό να ενταθούν οι προσπάθειες για την προστασία της γονιμότητας του εδάφους, τη μείωση της διάβρωσης του εδάφους και την αύξηση της οργανικής ύλης του εδάφους με την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης του εδάφους. Απαιτείται επίσης σημαντική πρόοδος για να εντοπιστούν μολυσμένα εδάφη, να αποκατασταθούν τα υποβαθμισμένα εδάφη, να καθοριστούν οι συνθήκες για την καλή οικολογική τους κατάσταση, να τεθούν στόχοι αποκατάστασης και να βελτιωθεί η παρακολούθηση της ποιότητας του εδάφους. Στη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα ανακοινώθηκε επίσης το σχέδιο επικαιροποίησης της θεματικής στρατηγικής του 2006 για το έδαφος με σκοπό την καταπολέμηση της υποβάθμισης του εδάφους και την εκπλήρωση των δεσμεύσεων της ΕΕ και των διεθνών δεσμεύσεων για την ουδετερότητα ως προς την υποβάθμιση της γης.

Η στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος με ορίζοντα το 2030 καθορίζει το μακροπρόθεσμο όραμα να βρίσκονται όλα τα εδάφη σε υγιή κατάσταση έως το 2050, να καταστούν κανόνας η προστασία, η βιώσιμη χρήση και η αποκατάσταση των εδαφών και προτείνει έναν συνδυασμό εθελοντικών και νομοθετικών δράσεων για την επίτευξη των εν λόγω στόχων. Στη στρατηγική ανακοινώθηκε ότι η Επιτροπή θα προτείνει νομοθέτημα για την υγεία του εδάφους, το οποίο θα βασίζεται σε εκτίμηση των επιπτώσεων, η οποία θα πρέπει να αναλύει διάφορες πτυχές, όπως δείκτες και τιμές για την υγεία του εδάφους, διατάξεις για την παρακολούθηση των εδαφών και απαιτήσεις για βιώσιμη χρήση των εδαφών.

Το 8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον 10 έθεσε ως στόχο προτεραιότητας, το αργότερο έως το 2050, οι άνθρωποι να ευημερούν εντός των ορίων του πλανήτη, σε μια οικονομία ευμάρειας όπου τίποτα δεν σπαταλιέται, η ανάπτυξη είναι αναγεννητική, έχει επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα εντός της Ένωσης και οι ανισότητες έχουν μειωθεί σημαντικά. Ορισμένες από τις ευνοϊκές συνθήκες που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου αυτού περιλαμβάνουν την καταπολέμηση της υποβάθμισης του εδάφους και τη διασφάλιση της προστασίας και της βιώσιμης χρήσης του εδάφους, μεταξύ άλλων μέσω ειδικής νομοθετικής πρότασης για την υγεία του εδάφους.

Τα θεσμικά ενδιαφερόμενα μέρη ζήτησαν αλλαγές πολιτικής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 11 κάλεσε την Επιτροπή να αναπτύξει ένα ενωσιακό νομικό πλαίσιο για το έδαφος. Θα πρέπει να περιλαμβάνει ορισμούς και κριτήρια για την καλή κατάσταση του εδάφους και την αειφόρο χρήση, στόχους, εναρμονισμένους δείκτες, μεθοδολογία για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων, στόχους, μέτρα και οικονομικούς πόρους. Το Συμβούλιο της ΕΕ  12 υποστήριξε την Επιτροπή στην εντατικοποίηση των προσπαθειών για την καλύτερη προστασία των εδαφών και επιβεβαίωσε τη δέσμευσή του για ουδετερότητα ως προς την υποβάθμιση της γης. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών  13 , η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή  14 και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο  15 κάλεσαν την Επιτροπή να αναπτύξει ένα νομικό πλαίσιο για τη βιώσιμη χρήση του εδάφους.

Η σημασία της υγείας του εδάφους έχει επίσης αναγνωριστεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ΕΕ έχει αναλάβει δεσμεύσεις στο διεθνές πλαίσιο των τριών συμβάσεων του Ρίο για την αντιμετώπιση των εδαφών που πλήττονται από την απερήμωση (Σύμβαση του ΟΗΕ για την καταπολέμηση της απερήμωσης), για τη συμβολή στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής (Σύμβαση-πλαίσιο του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή) και για τη δημιουργία ενός σημαντικού οικοτόπου για τη βιοποικιλότητα (Σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα). Η αποκατάσταση, η διατήρηση και η βελτίωση της υγείας του εδάφους αποτελούν στόχο του νέου παγκόσμιου πλαισίου για τη βιοποικιλότητα Kunming-Montreal.

Η υγεία του εδάφους συμβάλλει επίσης άμεσα στην επίτευξη διαφόρων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) 16 των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως του ΣΒΑ 15.3. Ο εν λόγω στόχος αποσκοπεί στην καταπολέμηση της ερημοποίησης, στην αποκατάσταση της υποβαθμισμένης γης και του εδάφους, συμπεριλαμβανομένων των εκτάσεων που έχουν πληγεί από την ερημοποίηση, την ξηρασία και τις πλημμύρες, και στην προσπάθεια για έναν ουδέτερο από πλευράς υποβάθμισης του εδάφους κόσμο με ορίζοντα το 2030.

Επί του παρόντος υπάρχει έλλειψη ολοκληρωμένων και εναρμονισμένων δεδομένων σχετικά με την υγεία του εδάφους από την παρακολούθηση του εδάφους. Ορισμένα κράτη μέλη διαθέτουν συστήματα παρακολούθησης του εδάφους, αλλά δεν είναι ενιαία, αντιπροσωπευτικά και εναρμονισμένα. Τα κράτη μέλη εφαρμόζουν διαφορετικές μεθόδους δειγματοληψίας, συχνότητες και πυκνότητες, και χρησιμοποιούν διαφορετικές μετρήσεις και αναλυτικές μεθόδους, με αποτέλεσμα την έλλειψη συνέπειας και συγκρισιμότητας σε ολόκληρη την ΕΕ.

Για όλους αυτούς τους λόγους, η παρούσα πρόταση θεσπίζει ένα σταθερό και συνεκτικό πλαίσιο παρακολούθησης του εδάφους για όλα τα εδάφη σε ολόκληρη την ΕΕ, το οποίο θα αντιμετωπίσει το υφιστάμενο γνωσιακό κενό σε σχέση με τα εδάφη. Θα πρέπει να είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης που θα βασίζεται σε δεδομένα επιπέδου ΕΕ, κρατών μελών και ιδιωτών. Τα δεδομένα αυτά θα βασίζονται σε έναν κοινό ορισμό του τι συνιστά υγιές έδαφος και θα στηρίζουν τη βιώσιμη διαχείριση των εδαφών, τη διατήρηση ή τη βελτίωση της υγείας του εδάφους και, ως εκ τούτου, την επίτευξη υγιών και ανθεκτικών εδαφών σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2050.

Το πλαίσιο παρακολούθησης του εδάφους είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή των δεδομένων και των πληροφοριών που απαιτούνται για τον καθορισμό των κατάλληλων μέτρων. Τα εν λόγω δεδομένα είναι επίσης πιθανό να οδηγήσουν σε τεχνολογική ανάπτυξη και καινοτομία και να τονώσουν την ακαδημαϊκή και βιομηχανική έρευνα, για παράδειγμα λύσεις τεχνητής νοημοσύνης που βασίζονται σε δεδομένα από συστήματα ανίχνευσης και συστήματα επιτόπιων μετρήσεων. Η ζήτηση για υπηρεσίες ανάλυσης εδάφους θα αυξηθεί επίσης, με αποτέλεσμα την εδραίωση των επιχειρήσεων και της θέσης των εξειδικευμένων ΜΜΕ στην ΕΕ. Θα στηρίξει επίσης την ανάπτυξη της τηλεπισκόπησης για το έδαφος και θα δώσει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να συγκεντρώσει πόρους, με βάση τους υφιστάμενους μηχανισμούς και την τεχνολογία (LUCAS, Copernicus) για την παροχή οικονομικά αποδοτικών υπηρεσιών στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη. Αυτή η τεχνολογική πρόοδος αναμένεται να διευκολύνει την πρόσβαση των γεωργών και των δασοπόνων στα δεδομένα για το έδαφος, καθώς και να οδηγήσει σε ευρύτερο φάσμα, καλύτερη διαθεσιμότητα και πιο προσιτή τεχνική υποστήριξη για τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους, συμπεριλαμβανομένων εργαλείων υποστήριξης αποφάσεων.

Τα κράτη μέλη και οι φορείς της ΕΕ θα μπορούν να χρησιμοποιούν δεδομένα για την υγεία του εδάφους με επαρκή βαθμό λεπτομέρειας για να βελτιωθεί η παρακολούθηση και η ανάλυση τάσεων διαχείρισης και ανθεκτικότητας της ξηρασίας και των καταστροφών 17 . Τα δεδομένα αυτά θα ενισχύσουν την πρόληψη και, ως εκ τούτου, θα συμβάλουν στην καλύτερη αντιμετώπιση καταστροφών. Τα αναλυτικά δεδομένα για την υγεία του εδάφους θα αποτελέσουν επίσης χρήσιμο πόρο για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την εφαρμογή της πολιτικής προσαρμογής, μεταξύ άλλων σε σχέση με την επισιτιστική ασφάλεια και τις πιέσεις στην ανθρώπινη υγεία και τη βιοποικιλότητα.

Η εφαρμογή πρακτικών βιώσιμης διαχείρισης θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τα εδάφη θα έχουν την ικανότητα να παρέχουν τις υπηρεσίες πολλαπλών οικοσυστημάτων που είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την ανθρώπινη υγεία όσο και για το περιβάλλον. Αυτά αναμένεται να βελτιώσουν την ασφάλεια, την υγεία και τις υποδομές των κοινοτήτων και να διατηρήσουν τα μέσα διαβίωσης στις γύρω περιοχές, π.χ. αγροτουρισμός, αγορές, υποδομές, πολιτισμός και ευημερία.

Οι τρέχουσες μελέτες σχετικά με συγκεκριμένες πρακτικές σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης/μονάδας γης καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το κόστος της βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους σε πολλές περιπτώσεις αντισταθμίζεται από τα οικονομικά οφέλη και, σε όλες τις περιπτώσεις, από τα περιβαλλοντικά οφέλη 18 . Η παρούσα πρόταση δημιουργεί το απαιτούμενο πλαίσιο για τη στήριξη των διαχειριστών του εδάφους έως ότου η βιώσιμη διαχείριση του εδάφους και τα υγιή εδάφη αποφέρουν τα οφέλη τους. Αναμένεται ότι θα τονώσει τη διάθεση εθνικών και ενωσιακών κονδυλίων για τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους, και θα ενθαρρύνει και θα στηρίξει τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επενδυτές και συναφείς κλάδους, όπως οι επιχειρήσεις επεξεργασίας τροφίμων. Ως εκ τούτου, θα παγιώσει την ανταγωνιστικότητα των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη διαχείριση του εδάφους. Η αποστολή «Μια ευρωπαϊκή συμφωνία για το έδαφος» του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη» στηρίζει επίσης τις φιλοδοξίες της ΕΕ για βιώσιμη διαχείριση της γης και του εδάφους, παρέχοντας τη γνωσιακή βάση και παρέχοντας λύσεις για ευρύτερη δράση στον τομέα της υγείας του εδάφους.

Με την πρόταση καλύπτεται επίσης η μόλυνση του εδάφους. Τα κράτη μέλη πρέπει να αντιμετωπίσουν τους απαράδεκτους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον οι οποίοι προκαλούνται από τη μόλυνση του εδάφους, προκειμένου να συμβάλουν στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος απαλλαγμένου από τοξικές ουσίες έως το 2050. Η προτεινόμενη προσέγγιση με βάση τον κίνδυνο θα καταστήσει δυνατό τον καθορισμό προτύπων σε εθνικό επίπεδο, ώστε τα μέτρα μείωσης του κινδύνου να μπορούν να προσαρμόζονται στις ειδικές συνθήκες μιας τοποθεσίας. Η πρόταση θα βελτιώσει επίσης την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και θα ενισχύσει την κοινωνική δικαιοσύνη, ενθαρρύνοντας δράσεις που θα ωφελήσουν τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση και πιο κοντά σε μολυσμένους χώρους. Οι απαιτήσεις για τον εντοπισμό, τη διερεύνηση, την αξιολόγηση και την αποκατάσταση μολυσμένων χώρων θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και μακροχρόνια απασχόληση (π.χ. αύξηση της ζήτησης για περιβαλλοντικούς συμβούλους, γεωλόγους, μηχανικούς υπεύθυνους για έργα αποκατάστασης κ.λπ.).

Η νομοθεσία προτείνει να υιοθετηθεί μια σταδιακή και αναλογική προσέγγιση, ώστε να δοθεί στα κράτη μέλη επαρκής χρόνος για να δημιουργήσουν το σύστημα διακυβέρνησής τους, να θέσουν σε εφαρμογή το σύστημα παρακολούθησης του εδάφους, να αξιολογήσουν την υγεία του εδάφους και να αρχίσουν να εφαρμόζουν μέτρα που σχετίζονται με τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους.

Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής

Τα τελευταία 30 έτη η ΕΕ έχει θεσπίσει ένα σημαντικό και ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών μέτρων με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος για τους Ευρωπαίους πολίτες και τη δημιουργία των συνθηκών για υψηλή ποιότητα ζωής. Η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ περιέχει διάφορες διατάξεις που αφορούν το έδαφος, αλλά υπάρχει ένα σαφές και αδιαμφισβήτητο κενό στο ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ, για την κάλυψη του οποίου έχει σχεδιαστεί η παρούσα πρόταση για την υγεία του εδάφους. Η πρόταση συμπληρώνει την υφιστάμενη περιβαλλοντική νομοθεσία παρέχοντας ένα συνεκτικό πλαίσιο ενωσιακού επιπέδου για τα εδάφη. Θα συμβάλει επίσης στην επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στο πλαίσιο της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Όσον αφορά τη μόλυνση του εδάφους, η πρόταση συμπληρώνει την οδηγία για τις βιομηχανικές εκπομπές, την οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα και την οδηγία για την υγειονομική ταφή, την οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη και την οδηγία για το περιβαλλοντικό έγκλημα, καλύπτοντας όλα τα είδη μόλυνσης, συμπεριλαμβανομένης της χρόνιας μόλυνσης του εδάφους. Θα συμβάλει σημαντικά στην προστασία της ανθρώπινης υγείας, η οποία αποτελεί βασικό στόχο της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ.

Τα υγιή εδάφη έχουν εγγενή ικανότητα απορρόφησης, αποθήκευσης και διήθησης νερού. Ως εκ τούτου, η πρόταση αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα, της οδηγίας για τα υπόγεια ύδατα, της οδηγίας για τη νιτρορύπανση και της οδηγίας για τα πρότυπα ποιότητας περιβάλλοντος, αντιμετωπίζοντας τη μόλυνση και τη διάβρωση του εδάφους και βελτιώνοντας την κατακράτηση των υδάτων του εδάφους. Τα υγιή εδάφη θα συμβάλουν επίσης στην πρόληψη των πλημμυρών, έναν από τους στόχους της οδηγίας για τις πλημμύρες.

Οι διατάξεις για τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους συμπληρώνουν την υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με τη φύση (τις οδηγίες για τους οικοτόπους και τα πτηνά) με τη βελτίωση της βιοποικιλότητας (για παράδειγμα, των άγριων επικονιαστών που φωλεύουν στο έδαφος) και του αέρα με την πρόληψη της διάβρωσης των σωματιδίων του εδάφους. Τα υγιή εδάφη αποτελούν τη βάση για τη ζωή και τη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένων των οικοτόπων, των ειδών και των γονιδίων, και συμβάλλουν στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Επιπλέον, οι γνώσεις, οι πληροφορίες και τα δεδομένα που συλλέγονται στο πλαίσιο των απαιτήσεων παρακολούθησης που κατοχυρώνονται στην πρόταση θα συμβάλουν στη βελτίωση της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργων, σχεδίων και προγραμμάτων που εκτελούνται στο πλαίσιο της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της οδηγίας για τη στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση.

Τέλος, η πρόταση συνάδει με διάφορες άλλες πρωτοβουλίες περιβαλλοντικής πολιτικής, όπως:

Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, η οποία θέτει στόχους για την περαιτέρω προστασία της φύσης στην ΕΕ, και ιδίως η πρόταση κανονισμού για την αποκατάσταση της φύσης 19 [νομοθέτημα για την αποκατάσταση της φύσης (στο εξής: ΝΑΦ)]. Το προτεινόμενο ΝΑΦ θέτει ως στόχο το 20 % των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ να καλύπτεται από μέτρα αποκατάστασης έως το 2030 και όλα τα οικοσυστήματα που χρειάζονται αποκατάσταση θα πρέπει να καλύπτονται από μέτρα αποκατάστασης έως το 2050. Υπάρχουν πολλές συνέργειες μεταξύ του προτεινόμενου ΝΑΦ και της παρούσας πρότασης για την υγεία του εδάφους. Ως εκ τούτου, το προτεινόμενο ΝΑΦ και η παρούσα πρόταση αλληλοενισχύονται.

Το σχέδιο δράσης για μηδενική ρύπανση, στο οποίο εκτίθεται το όραμα για μείωση, έως το 2050, της ρύπανσης του αέρα, των υδάτων και του εδάφους σε επίπεδα που δεν θεωρούνται πλέον επιβλαβή για την υγεία και τα φυσικά οικοσυστήματα. Η παρούσα πρόταση συνάδει με τις προτάσεις που αποσκοπούν στην αναθεώρηση και την ενίσχυση της βασικής υφιστάμενης νομοθεσίας της ΕΕ στους τομείς του αέρα και των υδάτων και της νομοθεσίας για τις βιομηχανικές δραστηριότητες.

Το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, το οποίο εξαγγέλλει μέτρα για τη μείωση των μικροπλαστικών και αξιολόγηση της οδηγίας για την ιλύ καθαρισμού λυμάτων, η οποία ρυθμίζει την ποιότητα της ιλύος που χρησιμοποιείται στη γεωργία.

Η στρατηγική για τη βιωσιμότητα των χημικών προϊόντων, η οποία αναγνωρίζει ότι τα χημικά προϊόντα είναι απαραίτητα για την ευημερία της σύγχρονης κοινωνίας, αλλά αποσκοπεί στην καλύτερη προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος από τις πιθανές επικίνδυνες ιδιότητές τους.

Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης

Η πρόταση συνάδει με τις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα, τα τρόφιμα και τη γεωργία.

Η πρωτοβουλία αποτελεί καίριο κεντρικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και μέσο για την επίτευξη των στόχων πολιτικής της ΕΕ, όπως η κλιματική ουδετερότητα, η ανθεκτικότητα της φύσης και της βιοποικιλότητας, η μηδενική ρύπανση, τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων, η ανθρώπινη υγεία και ευημερία.

Οι στόχοι της πρότασης είναι συμπληρωματικοί και σε συνέργεια με το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα 20 . Θα συμβάλουν στους στόχους της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ώστε η ΕΕ να γίνει ανθεκτικότερη, και στον στόχο της να επιτύχει μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050. Η αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος αποτελεί ουσιαστικό μέρος της δράσης που απαιτείται για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας. Για την επίτευξη του εν λόγω στόχου απαιτείται δράση σε πολλούς τομείς, όπως οι απορροφήσεις άνθρακα μέσω βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους για την εξισορρόπηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου οι οποίες θα παραμείνουν στο τέλος μιας φιλόδοξης πορείας απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές. Η παρούσα πρόταση θα συμβάλει επίσης στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, θα καταστήσει την ΕΕ ανθεκτικότερη και θα μειώσει την ευπάθειά της στην κλιματική αλλαγή, για παράδειγμα με την ενίσχυση της ικανότητας των εδαφών να κατακρατούν τα ύδατα.

Η πρόταση είναι πλήρως συμπληρωματική και συνεργική με τον κανονισμό για τις δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας (στο εξής: LULUCF) 21 , όπως αναθεωρήθηκε πρόσφατα, ώστε να προσαρμοστεί στον στόχο μείωσης των καθαρών εκπομπών κατά 55 % έως το 2030. Ο αναθεωρημένος κανονισμός LULUCF 22 αποσκοπεί στην επίτευξη 310 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμων καθαρών απορροφήσεων CO2 στον τομέα LULUCF έως το 2030 σε επίπεδο ΕΕ. Για την περίοδο 2026-2029, κάθε κράτος μέλος θα έχει δεσμευτικό εθνικό στόχο για τη σταδιακή αύξηση των απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου. Οι στόχοι αυτοί απαιτούν από όλα τα κράτη μέλη να ενισχύσουν το επίπεδο φιλοδοξίας για το κλίμα όσον αφορά τις πολιτικές τους για τη χρήση γης. Επιπλέον, ο κανονισμός LULUCF απαιτεί από τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν συστήματα για την παρακολούθηση των αποθεμάτων άνθρακα του εδάφους, με την προσδοκία ενισχυμένης εφαρμογής μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στα εδάφη που βασίζεται στη φύση. Η παρούσα πρόταση για την υγεία του εδάφους και ο αναθεωρημένος κανονισμός LULUCF θα αλληλοενισχύονται, δεδομένου ότι τα υγιή εδάφη δεσμεύουν περισσότερο άνθρακα και οι στόχοι LULUCF προωθούν τη βιώσιμη διαχείριση των εδαφών. Η ενισχυμένη και πιο αντιπροσωπευτική παρακολούθηση του εδάφους θα βελτιώσει επίσης την παρακολούθηση της επιτυχούς εφαρμογής της πολιτικής στον τομέα LULUCF.

Στόχος του προτεινόμενου κανονισμού για ένα πλαίσιο πιστοποίησης για την απορρόφηση άνθρακα 23 είναι να διευκολυνθεί η ανάπτυξη υψηλής ποιότητας απορροφήσεων άνθρακα μέσω ενός εθελοντικού πλαισίου πιστοποίησης της ΕΕ με υψηλή κλιματική και περιβαλλοντική ακεραιότητα. Οι απορροφήσεις άνθρακα αποτελούν επίσης ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο στην εθελοντική αγορά άνθρακα. Η εν λόγω πρωτοβουλία είναι καθοριστικής σημασίας για τη διασφάλιση της ικανότητας του εδάφους να απορροφά και να αποθηκεύει άνθρακα. Αντιστρόφως, η επαναφορά της καλής υγείας του εδάφους είναι καθοριστικής σημασίας για την αύξηση της ικανότητάς του να απορροφά και να αποθηκεύει άνθρακα και να παράγει πιστωτικά μόρια για την απορρόφηση άνθρακα. Επιπλέον, η δημιουργία εδαφικών περιοχών , όπως προβλέπεται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για το έδαφος, και η παραγωγή των σχετικών δεδομένων και γνώσεων θα διευκολύνουν την εφαρμογή της πιστοποίησης για την απορρόφηση άνθρακα.

Τέλος, μια ανάλογη πιστοποίηση του υγιούς εδάφους αναμένεται να αυξήσει την αξία του πιστοποιητικού απορρόφησης άνθρακα και να παράσχει μεγαλύτερη κοινωνική και εμπορική αναγνώριση για τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους και τα συναφή τρόφιμα και μη εδώδιμα προϊόντα. Τα οφέλη των υγιών εδαφών και τα μέτρα για την επίτευξη του στόχου αυτού θα συμβάλουν επίσης στην τόνωση της ιδιωτικής χρηματοδότησης, καθώς η βιομηχανία τροφίμων και άλλες επιχειρήσεις έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν προγράμματα για την πληρωμή των υπηρεσιών οικοσυστημάτων και τη στήριξη βιώσιμων πρακτικών που σχετίζονται με την υγεία του εδάφους. Ταυτόχρονα, το έδαφος που έχει πιστοποιηθεί ως υγιές είναι πιθανό να αυξήσει την αξία της γης, π.χ. για σκοπούς εγγύησης, πώλησης ή διαδοχής.

Η παρούσα πρόταση συνάδει με τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» 24 που αποσκοπεί στη μείωση των απωλειών θρεπτικών ουσιών τουλάχιστον κατά 50 %, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι δεν θα υπάρξει υποβάθμιση της γονιμότητας του εδάφους. Επιπλέον, η πρόταση για την υγεία του εδάφους θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας του συστήματος τροφίμων της ΕΕ.

Με την πρόταση στηρίζονται οι προσπάθειες που κάνει ο γεωργικός τομέας στο πλαίσιο της ΚΓΠ 25 με τους νέους κανόνες της για την αύξηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων του γεωργικού τομέα, οι οποίες αποτυπώνονται επίσης στα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ για την περίοδο 2023-2027 26 . Η εν λόγω πολιτική περιλαμβάνει ορισμένες υποχρεωτικές περιβαλλοντικές και κλιματικές συνθήκες (καλές γεωργικές και περιβαλλοντικές συνθήκες) τις οποίες πρέπει να πληρούν οι γεωργοί προκειμένου να λάβουν εισοδηματική στήριξη στο πλαίσιο της ΚΓΠ. Ορισμένες από τις συνθήκες αυτές συνδέονται με πρακτικές διαχείρισης του εδάφους [όπως πρακτικές περιορισμού της διάβρωσης του εδάφους (π.χ. διαχείριση της άροσης), ελάχιστη εδαφοκάλυψη και αμειψισπορά] και αναμένεται να συμβάλουν στη διατήρηση ή τη βελτίωση της υγείας του εδάφους στα γεωργικά εδάφη. Η ΚΓΠ προβλέπει επίσης χρηματοδοτική στήριξη στους γεωργούς που δεσμεύονται να αναλάβουν συγκεκριμένες περιβαλλοντικές και κλιματικές πρακτικές ή επενδύσεις που υπερβαίνουν τις εν λόγω συνθήκες. Σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ για την περίοδο 2023-2027, έως το 2027, το ήμισυ της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης της ΕΕ θα υποστηρίζεται από δεσμεύσεις επωφελείς για τη διαχείριση του εδάφους με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας του εδάφους και των ζώντων οργανισμών (όπως η μείωση της άροσης, η κάλυψη του εδάφους σε ευαίσθητες περιόδους με ενδιάμεσες καλλιέργειες, η αμειψισπορά συμπεριλαμβανομένων των καλλιεργειών ψυχανθών). Με την ενίσχυση της διάστασης καινοτομίας της ΚΓΠ, τα κράτη μέλη έχουν προγραμματίσει να συγκροτήσουν περισσότερες από 6 600 επιχειρησιακές ομάδες, από τις οποίες περίπου 1 000 αναμένεται να εξετάσουν ζητήματα υγείας του εδάφους. Λόγω των δεσμών αυτών, η παρούσα οδηγία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη όταν, σύμφωνα με το άρθρο 159 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115, η Επιτροπή επανεξετάσει, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025, τον κατάλογο του παραρτήματος XIII του εν λόγω κανονισμού.

Η παρούσα πρόταση για το έδαφος θα καθορίσει αρχές βιώσιμης διαχείρισης που θα εφαρμόζονται στα εδάφη υπό διαχείριση στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών εδαφών. Θα παράσχει στα κράτη μέλη ευελιξία να εφαρμόζουν τις αρχές αυτές κατά την κρίση τους και να επιλέγουν τον τρόπο με τον οποίο θα τις ενσωματώσουν στα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ. Η παρούσα πρόταση θα παράσχει επίσης τα εργαλεία για τη βελτίωση της παρακολούθησης των επιπτώσεων των μέσων στήριξης στο πλαίσιο της ΚΓΠ.

Η παρούσα πρόταση συνάδει με την πρόταση για τη μετατροπή του υφιστάμενου δικτύου γεωργικής λογιστικής πληροφόρησης (ΔΓΛΠ) σε δίκτυο δεδομένων για τη βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων (ΔΔΒΓΕ) 27 , το οποίο περιλαμβάνεται στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Στόχος του νέου ΔΔΒΓΕ θα είναι η συλλογή δεδομένων σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης σχετικά με τη βιωσιμότητα και η συμβολή στη βελτίωση των συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τους γεωργούς και στη συγκριτική αξιολόγηση των επιδόσεων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Μετά τον μετασχηματισμό του, το νέο δίκτυο θα δώσει τη δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παρακολουθούν την ανάπτυξη ειδικών γεωργοπεριβαλλοντικών πρακτικών σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών διαχείρισης του εδάφους.

Η παρούσα πρόταση συνάδει με άλλους στόχους πολιτικής της ΕΕ που αποσκοπούν στην επίτευξη της ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, όπως οι στόχοι της πρότασης σχετικά με ευρωπαϊκή πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες 28 που αποσκοπούν στη διασφάλιση ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού της ευρωπαϊκής βιομηχανίας με κρίσιμες πρώτες ύλες, και θα πρέπει να εφαρμοστεί αναλόγως.

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

Νομική βάση

Οι διατάξεις της παρούσας πρότασης αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος. Επομένως, η νομική βάση της παρούσας πρότασης είναι το άρθρο 192 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ορίζει τον τρόπο εφαρμογής του άρθρου 191 της Συνθήκης. Στο άρθρο 191 της Συνθήκης διευκρινίζονται οι στόχοι της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ:

η διατήρηση, προστασία και βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος,

η προστασία της υγείας του ανθρώπου,

η συνετή και ορθολογική χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων,

η προώθηση, σε διεθνές επίπεδο, μέτρων για την αντιμετώπιση των περιφερειακών ή παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων, ιδίως για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος.

Η πρόταση δεν περιλαμβάνει μέτρα που να επηρεάζουν τη χρήση γης.

Δεδομένου ότι πρόκειται για τομέα συντρέχουσας αρμοδιότητας της ΕΕ και των κρατών μελών, η δράση της ΕΕ πρέπει να συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας.

Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)

Η ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ δικαιολογείται λόγω της κλίμακας και του διασυνοριακού χαρακτήρα του προβλήματος, των επιπτώσεων της υποβάθμισης του εδάφους σε ολόκληρη την ΕΕ και των κινδύνων για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία.

Η υποβάθμιση του εδάφους συχνά θεωρείται εσφαλμένα ως αμιγώς τοπικό ζήτημα και οι διασυνοριακές επιπτώσεις υποτιμώνται. Οι παράγοντες και οι επιπτώσεις του προβλήματος υπερβαίνουν τα σύνορα των χωρών και μειώνουν την παροχή υπηρεσιών οικοσυστημάτων σε πολλές χώρες, καθότι το έδαφος εκπλένεται από το νερό ή παρασύρεται από ανέμους. Οι ρύποι μπορούν να μετακινηθούν μέσω του αέρα, των επιφανειακών υδάτων και των υπόγειων υδάτων, μπορούν να διασχίσουν τα σύνορα και μπορούν να επηρεάσουν τα τρόφιμα.

Με τρόπους που σπανίως παρατηρούνται ή αναγνωρίζονται, τα υγιή εδάφη είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων κοινωνικών προκλήσεων. Τα εδάφη διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο στους κύκλους των θρεπτικών στοιχείων, του άνθρακα και των υδάτων, και οι διεργασίες αυτές προφανώς δεν περιορίζονται από φυσικά και πολιτικά σύνορα.

Ως εκ τούτου, απαιτούνται συντονισμένα μέτρα από όλα τα κράτη μέλη για την επίτευξη του οράματος για εξυγίανση όλων των εδαφών έως το 2050, όπως ορίζεται στη στρατηγική για το έδαφος με ορίζοντα το 2030, και για να διασφαλιστεί ότι το έδαφος έχει την ικανότητα να παρέχει υπηρεσίες οικοσυστημάτων σε ολόκληρη την ΕΕ μακροπρόθεσμα.

Εάν δεν σταματήσουμε γρήγορα το σημερινό επίπεδο υποβάθμισης του εδάφους και δεν επαναφέρουμε την καλή υγεία του εδάφους, το επισιτιστικό μας σύστημα θα καταστεί λιγότερο παραγωγικό και ολοένα πιο ευάλωτο στην κλιματική αλλαγή και θα βασίζεται σε εισροές με υψηλή ένταση πόρων. Η μεμονωμένη δράση των κρατών μελών έχει αποδειχθεί ανεπαρκής για την αντιμετώπιση της κατάστασης, δεδομένου ότι η υποβάθμιση του εδάφους συνεχίζεται και μάλιστα επιδεινώνεται.

Δεδομένου ότι ορισμένες πτυχές της υγείας του εδάφους καλύπτονται μόνο οριακά από τη νομοθεσία της ΕΕ, απαιτείται πρόσθετη δράση της ΕΕ για να συμπληρωθούν οι τρέχουσες απαιτήσεις και να καλυφθούν τα κενά πολιτικής.

Η πρόταση αποσκοπεί στη δημιουργία των προϋποθέσεων για δράση με στόχο τη βιώσιμη διαχείριση των εδαφών και την αντιμετώπιση του κόστους της υποβάθμισης του εδάφους. Οι στόχοι της προτεινόμενης δράσης μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο ΕΕ λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων που θα παραγάγουν. Απαιτείται συντονισμένη δράση σε επαρκώς μεγάλη κλίμακα για την παρακολούθηση και τη βιώσιμη διαχείριση των εδαφών, ώστε να αξιοποιηθούν οι συνέργειες, η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα. Απαιτείται επίσης συντονισμένη δράση για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων για την υγεία του εδάφους που έχουν αναληφθεί τόσο σε ενωσιακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε περίπτωση ανεπαρκούς προστασίας των εδαφών, υφίσταται κίνδυνος μη εκπλήρωσης από πλευράς ΕΕ και κρατών μελών των διεθνών δεσμεύσεων και των δεσμεύσεων που προκύπτουν από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία σε σχέση με το περιβάλλον, τη βιώσιμη ανάπτυξη και το κλίμα. Τέλος, η ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση πιθανών στρεβλώσεων στην εσωτερική αγορά και αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων, δεδομένου ότι υπάρχουν χαμηλότερες περιβαλλοντικές απαιτήσεις σε ορισμένα κράτη μέλη.

Αναλογικότητα

Η πρόταση συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας, διότι δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για να εξυγιανθούν όλα τα εδάφη στην ΕΕ έως το 2050. Το προτεινόμενο μέσο είναι μια οδηγία που επιτρέπει μεγάλη ευελιξία στα κράτη μέλη όσον αφορά τον προσδιορισμό των βέλτιστων μέτρων για αυτά και την προσαρμογή της προσέγγισης στις τοπικές συνθήκες. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για να ληφθούν υπόψη οι περιφερειακές και τοπικές ιδιαιτερότητες όσον αφορά τη μεταβλητότητα του εδάφους, τη χρήση γης, τις κλιματολογικές συνθήκες και τις κοινωνικοοικονομικές πτυχές.

Η πρόταση διασφαλίζει ότι οι στόχοι της επιτυγχάνονται με απαιτήσεις που είναι ταυτόχρονα ρεαλιστικές και δεν υπερβαίνουν τα αναγκαία όρια. Για τον λόγο αυτό, παρέχεται επαρκής χρόνος στα κράτη μέλη για να θέσουν σταδιακά σε εφαρμογή τη διακυβέρνηση, τους μηχανισμούς παρακολούθησης και αξιολόγησης της υγείας του εδάφους και τα μέτρα που απαιτούνται για την εφαρμογή των αρχών της βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους.

Για να εξασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων της ΕΕ, η πρόταση θεσπίζει υποχρεώσεις για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους και για την επανεξέταση της αποτελεσματικότητας των μέτρων που λαμβάνονται. Με την εκτίμηση των επιπτώσεων αξιολογήθηκαν οι επιπτώσεις όλων των επιλογών πολιτικής και προέκυψε ότι οι προτάσεις είναι αναλογικές.

Επιλογή της νομικής πράξης

Για την επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου για υγιές έδαφος στην ΕΕ έως το 2050 απαιτείται νομοθετική και όχι μη νομοθετική προσέγγιση. Η πρόταση παρέχει ένα συνεκτικό πλαίσιο για την παρακολούθηση του εδάφους και τη βιώσιμη διαχείριση στο πλαίσιο αυτό. Η πρόταση επιτρέπει μεγάλη ευελιξία στα κράτη μέλη όσον αφορά τον προσδιορισμό των βέλτιστων μέτρων για αυτά και την προσαρμογή της προσέγγισης στις τοπικές συνθήκες. Οι εν λόγω στόχοι μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα με τη μορφή οδηγίας. Το ευρύ φάσμα των εδαφολογικών συνθηκών και χρήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και η ανάγκη για ευελιξία και επικουρικότητα, σημαίνουν ότι η οδηγία αποτελεί την καλύτερη νομική πράξη για την επίτευξη αυτού του σκοπού.

Μια οδηγία απαιτεί από τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους και να εφαρμόσουν τα μέτρα στα εθνικά τους συστήματα ουσιαστικών και δικονομικών κανόνων δικαίου. Ωστόσο, οι οδηγίες παρέχουν στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ελευθερία κατά την εφαρμογή ενός ενωσιακού μέτρου σε σύγκριση με τους κανονισμούς, καθώς δίνεται στα κράτη μέλη η ευχέρεια να επιλέξουν τον τρόπο εφαρμογής των μέτρων που προβλέπονται στην οδηγία.

3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

Εκ των υστέρων αξιολογήσεις / έλεγχοι καταλληλότητας της ισχύουσας νομοθεσίας

Δεν εφαρμόζεται, δεδομένου ότι επί του παρόντος δεν υπάρχει ενωσιακή νομοθετική πράξη ειδικά για το έδαφος.

Με την αξιολόγηση της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020 [SWD(2022)284] επιβεβαιώθηκε ότι η υποβάθμιση, η απώλεια και η απερήμωση του εδάφους συνιστούν απειλή για τους οικοτόπους και τα είδη. Επισημάνθηκε επίσης ότι οι λύσεις που βασίζονται στη φύση είναι απαραίτητες για τη μείωση των εκπομπών και την προσαρμογή σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα.

Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Η Επιτροπή διοργάνωσε διαδικασία πρόσκλησης υποβολής στοιχείων σχετικά με την υγεία του εδάφους μεταξύ 16 Φεβρουαρίου 2022 και 16 Μαρτίου 2022 που έλαβε 189 απαντήσεις.

Από την 1 Αυγούστου 2022 έως τις 24 Οκτωβρίου 2022, η Επιτροπή διοργάνωσε διαδικτυακή δημόσια διαβούλευση όσον αφορά την πιθανότητα θέσπισης νομοθετήματος για την υγεία του εδάφους σχετικά με την προστασία, τη βιώσιμη διαχείριση και την αποκατάσταση των εδαφών. Έλαβε 5 782 απαντήσεις.

Από το 2015, η Επιτροπή διατηρεί ανοικτό διάλογο με τα κράτη μέλη μέσω της ομάδας εμπειρογνωμόνων της ΕΕ για την προστασία του εδάφους. Η ομάδα συνεδρίαζε συνήθως δύο φορές το χρόνο, αλλά συνεδρίασε οκτώ φορές το 2022 για να συζητήσει διάφορες πτυχές του νομοθετήματος για την υγεία του εδάφους με βάση θεματικά έγγραφα εργασίας που εκπόνησε η Επιτροπή. Τον Οκτώβριο του 2022, η ομάδα εμπειρογνωμόνων διευρύνθηκε, ώστε να συμπεριληφθούν ομάδες ενδιαφερόμενων μερών εκτός των κρατών μελών. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων συνεδρίασε δύο φορές με τη νέα σύνθεση στις 4 Οκτωβρίου 2022 και στις 7 Φεβρουαρίου 2023 και συζήτησε το νομοθέτημα για το έδαφος στις συνεδριάσεις αυτές.

Η Επιτροπή διοργάνωσε επίσης συνεντεύξεις και απέστειλε στοχευμένα ερωτηματολόγια για να συγκεντρώσει τις απόψεις των εμπειρογνωμόνων σχετικά με το κόστος, τη σκοπιμότητα και τον αντίκτυπο ορισμένων μέτρων. Συγκέντρωσε απαντήσεις από τις 14 έως τις 28 Νοεμβρίου 2022.

Συνοπτική έκθεση όλων των δραστηριοτήτων διαβούλευσης επισυνάπτεται στην εκτίμηση των επιπτώσεων (παράρτημα 2). Περιγράφει τη στρατηγική, τη μέθοδο και την επισκόπηση των παρατηρήσεων που ελήφθησαν. Η Επιτροπή έλαβε πλήρως υπόψη τις απόψεις των ενδιαφερόμενων μερών κατά τη σύγκριση των διαφόρων επιλογών πολιτικής (βλ. παράρτημα 10 της εκτίμησης των επιπτώσεων).

Συλλογή και χρήση εμπειρογνωσίας

Η Επιτροπή άντλησε ουσιαστικά διδάγματα από την εμπειρογνωσία της ομάδας εμπειρογνωμόνων της ΕΕ για την προστασία του εδάφους, η οποία συζήτησε διάφορα θεματικά έγγραφα τα οποία εκπόνησε η Επιτροπή, καθώς και από την εσωτερική ερευνητική εμπειρογνωσία που ανέπτυξε το Κοινό Κέντρο Ερευνών.

Η Επιτροπή βασίστηκε επίσης στα δημοσίως διαθέσιμα στοιχεία και γνώσεις από αρμόδιους οργανισμούς όπως ο FAO, ο ΕΟΠ, η IPBES και το Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Ακαδημιών. Συγκέντρωσε περαιτέρω εμπειρογνωσία μέσω συμβάσεων παροχής υπηρεσιών και χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ έργων, ιδίως στο πλαίσιο των προγραμμάτων «Ορίζων».

Εκτίμηση επιπτώσεων

Η πρόταση βασίζεται σε εκτίμηση των επιπτώσεων. Αφού επιλύθηκαν τα ζητήματα που τέθηκαν στην αρνητική γνώμη της επιτροπής ρυθμιστικού ελέγχου που εκδόθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2023, το σχέδιο εκτίμησης των επιπτώσεων έλαβε θετική γνώμη με επιφυλάξεις στις 28 Απριλίου 2023. Η επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου ζήτησε ιδίως να αποσαφηνιστεί το περιεχόμενο και η σκοπιμότητα των επιλογών, να αποτυπωθούν οι κίνδυνοι της μη επίτευξης του στόχου για υγιή εδάφη σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2050, να διαφοροποιηθεί η ανάλυση των επιπτώσεων στην ανταγωνιστικότητα και να διατυπωθούν σαφέστερα οι απόψεις των κρατών μελών.

Στην εκτίμηση των επιπτώσεων, οι επιλογές πολιτικής περιγράφηκαν με τη χρήση πέντε βασικών δομικών ενοτήτων:

1) ορισμός της υγείας του εδάφους και δημιουργία εδαφικών περιοχών,

2) παρακολούθηση της υγείας του εδάφους,

3) βιώσιμη διαχείριση του εδάφους,

4) προσδιορισμός, καταγραφή, έρευνα και αξιολόγηση μολυσμένων χώρων,

5) αποκατάσταση (αναγέννηση) της υγείας του εδάφους και αποκατάσταση μολυσμένων χώρων.

Έχουν σχεδιαστεί επιλογές για καθεμία από τις πέντε δομικές ενότητες, με διαφοροποίηση της ευελιξίας και της εναρμόνισης σε διαφορετικούς βαθμούς που αντιστοιχούν σε ουσιαστικές δυνητικές λύσεις. Μια επιλογή σχεδιάστηκε ώστε να παρέχει τον υψηλότερο βαθμό ευελιξίας στα κράτη μέλη, μια άλλη με τον υψηλότερο βαθμό εναρμόνισης και μια τρίτη παρέχει έναν ενδιάμεσο βαθμό εναρμόνισης και ευελιξίας. Η επιλογή 1 είναι ένα σενάριο μόνο παρακολούθησης χωρίς μέτρα για τη βιώσιμη διαχείριση, την αναγέννηση και την αποκατάσταση του εδάφους, αλλά απορρίφθηκε σε αρχικό στάδιο, επειδή κρίθηκε ανεπαρκής για την επίτευξη των στόχων και την ικανοποίηση των προσδοκιών των ενδιαφερόμενων μερών.

Η προτιμώμενη επιλογή συνδυάζει τις πλέον αποτελεσματικές, αποδοτικές και συνεκτικές σε επίπεδο πολιτικής επιλογές που επιλέχθηκαν από κάθε δομική ενότητα. Για όλες τις δομικές ενότητες, εκτός από την αποκατάσταση μολυσμένων χώρων, επιλέχθηκε η επιλογή 3 που παρέχει ενδιάμεσο επίπεδο ευελιξίας και εναρμόνισης (και η πολύ ευέλικτη επιλογή 2 για την αποκατάσταση). Η προτιμώμενη επιλογή που προέκυψε από την εκτίμηση των επιπτώσεων βασίστηκε σε μια σταδιακή προσέγγιση που θα δώσει στα κράτη μέλη χρόνο να θέσουν σε εφαρμογή τους μηχανισμούς για την αξιολόγηση πρώτα της κατάστασης των εδαφών και, στη συνέχεια, να αποφασίσουν σχετικά με τα μέτρα αναγέννησης που απαιτούνται μόλις διατεθούν τα συμπεράσματα.

Η προτιμώμενη επιλογή σχεδιάστηκε για την αντιμετώπιση του κόστους της υποβάθμισης του εδάφους, ιδίως της επακόλουθης απώλειας υπηρεσιών οικοσυστημάτων. Θα διασφαλίσει ότι η ΕΕ θα επιτύχει τους στόχους πολιτικής της, όπως τα υγιή εδάφη και η φιλοδοξία μηδενικής ρύπανσης έως το 2050, με οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Τα περισσότερα οφέλη προέρχονται από την αποφυγή του κόστους μέσω της καταπολέμησης της υποβάθμισης του εδάφους. Το υψηλότερο κόστος σχετίζεται με την εφαρμογή μέτρων για τη βιώσιμη διαχείριση και αναγέννηση του εδάφους. Τα οφέλη της πρωτοβουλίας εκτιμήθηκαν σε περίπου 74 δισ. EUR ετησίως. Το συνολικό κόστος θα είναι της τάξης των 28–38 δισ. EUR ετησίως. Για τους μολυσμένους χώρους, το ετήσιο κόστος είναι εξαιρετικά αβέβαιο. Εκτιμάται σε 1,9 δισ. EUR για τον εντοπισμό και τη διερεύνηση μολυσμένων χώρων και σε 1 δισ. EUR ετησίως για την αποκατάσταση μολυσμένων χώρων.

Μολονότι δεν ήταν δυνατόν να ποσοτικοποιηθούν και να αποτιμηθούν χρηματικά όλες οι επιπτώσεις, ο λόγος κόστους/οφέλους της προτιμώμενης επιλογής εκτιμήθηκε στο συντηρητικό και συνετό 1,7. Απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή του κοινού, ιδίως των διαχειριστών του εδάφους, των γεωργών και των δασοπόνων.

Η μετάβαση στη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους απαιτεί επενδύσεις για την αξιοποίηση των μακροπρόθεσμων οφελών των υγιών εδαφών για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία. Η επιτυχής εφαρμογή της προτιμώμενης επιλογής απαιτεί την αξιοποίηση διαφόρων πηγών χρηματοδότησης σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, η παρούσα πρόταση δημοσιεύεται μαζί με έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (SWD) που παρέχει επισκόπηση των ευκαιριών χρηματοδότησης που διατίθενται στο πλαίσιο του πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 για την προστασία, τη βιώσιμη διαχείριση και την αναγέννηση των εδαφών. Τα κράτη μέλη εξακολουθούν επίσης να ανταλλάσσουν γνώσεις, πείρα και εμπειρογνωσία σε διάφορες διασυνδεδεμένες πλατφόρμες της ΕΕ για την υγεία του εδάφους.

Η πρόταση αντιστοιχεί στην προτιμώμενη επιλογή για όλες τις δομικές ενότητες, εκτός από τη δομική ενότητα για την αποκατάσταση του εδάφους. Η πρόταση είναι λιγότερο απαιτητική όσον αφορά την αναγέννηση του εδάφους από την προτιμώμενη επιλογή που περιλαμβάνεται στην εκτίμηση των επιπτώσεων, προκειμένου να περιοριστεί η επιβάρυνση των κρατών μελών, των ιδιοκτητών γης και των διαχειριστών γης. Ειδικότερα, η πρόταση δεν απαιτεί από τα κράτη μέλη να καταρτίσουν νέα προγράμματα μέτρων ή σχέδια για την υγεία του εδάφους. Ωστόσο, δεδομένου ότι η προσέγγιση αυτή ενδέχεται να συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο να μην επιτευχθεί ο στόχος των υγιών εδαφών έως το 2050, προτείνεται να διενεργήσει η Επιτροπή ανάλυση σχετικά με την ανάγκη καθορισμού ειδικότερων απαιτήσεων για την αποκατάσταση/αναγέννηση μη υγιών εδαφών έως το 2050, στο πλαίσιο έγκαιρης αξιολόγησης της οδηγίας που προγραμματίζεται 6 έτη μετά την έναρξη ισχύος της. Η εν λόγω ανάλυση θα βασίζεται σε ανταλλαγές με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη και θα λαμβάνει υπόψη τα συμπεράσματα της αξιολόγησης της υγείας του εδάφους, την πρόοδο όσον αφορά τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους και την πρόοδο των γνώσεων σχετικά με τα κριτήρια για τα χαρακτηριστικά περιγραφής της υγείας του εδάφους.

Καταλληλότητα και απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου

Οι επιχειρηματικοί τομείς που αναμένεται να επηρεαστούν από την πρωτοβουλία περιλαμβάνουν τη γεωργία, τη δασοπονία και τις συναφείς υπηρεσίες επέκτασης, τις επιχειρηματικές δραστηριότητες που έχουν μολύνει το έδαφος, τις επιχειρηματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με την αποκατάσταση μολυσμένων χώρων, την έρευνα και τα εργαστήρια. Η υποβάθμιση του εδάφους επηρεάζει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά τους. Τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της υποβάθμισης δεν ανταμείβονται και επηρεάζουν τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού.

Η εφαρμογή της πρότασης θα δημιουργήσει διάφορες ευκαιρίες για ανάπτυξη και καινοτομία, μεταξύ άλλων για τις ΜΜΕ της ΕΕ, τόσο στον σχεδιασμό και την εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης του εδάφους όσο και στη διερεύνηση και αποκατάσταση μολυσμένων εδαφών. Επιπλέον, η δημιουργία ενός συστήματος παρακολούθησης του εδάφους αναμένεται να δημιουργήσει ευκαιρίες για έρευνα και ανάπτυξη και επιχειρήσεις για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και καινοτομιών για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους.

Για την περαιτέρω μείωση του διοικητικού φόρτου, η πρόταση δεν απαιτεί από τα κράτη μέλη να καταρτίσουν νέα προγράμματα μέτρων για τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους ή την αναγέννηση. Επιπλέον, αξιοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερο τις ψηφιακές λύσεις και τις λύσεις τηλεπισκόπησης. Τα κράτη μέλη θα υποβάλλουν εκθέσεις στην Επιτροπή μόνο κάθε 5 έτη και η υποβολή εκθέσεων περιορίζεται στις πληροφορίες που χρειάζεται η Επιτροπή για να εκπληρώσει τον ρόλο της όσον αφορά την εποπτεία της εφαρμογής της οδηγίας, την αξιολόγησή της και την υποβολή εκθέσεων στα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Θεμελιώδη δικαιώματα

Η προτεινόμενη οδηγία σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Η πρόταση θεσπίζει μέτρα για την επίτευξη υγιών εδαφών έως το 2050 και τη διασφάλιση της μείωσης της μόλυνσης του εδάφους σε επίπεδα που δεν θεωρούνται πλέον επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό θα παρέχεται προστασία σε κοινωνικά και οικονομικά μειονεκτούσες κοινότητες που ζουν σε μολυσμένους χώρους ή κοντά σε αυτούς. Με την πρόταση επιδιώκεται η ενσωμάτωση ενός υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος στις πολιτικές της ΕΕ και η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος σύμφωνα με την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης που ορίζεται στο άρθρο 37 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Επίσης, συγκεκριμενοποιείται η υποχρέωση προστασίας του δικαιώματος στη ζωή, όπως προβλέπεται στο άρθρο 2 του Χάρτη.

Η πρόταση συμβάλλει στο δικαίωμα πραγματικής προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου, όπως ορίζεται στο άρθρο 47 του Χάρτη, με λεπτομερείς διατάξεις σχετικά με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και τις κυρώσεις.

Η πρόταση δεν ρυθμίζει τη χρήση της ιδιοκτησίας και σέβεται το δικαίωμα ιδιοκτησίας που προβλέπεται στο άρθρο 17 του Χάρτη. Ωστόσο, για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που σχετίζονται με την παρακολούθηση της υγείας του εδάφους (για τη λήψη δειγμάτων εδάφους), οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών ενδέχεται να χρειαστεί να απαιτήσουν από τους ιδιοκτήτες γης να τους παράσχουν το δικαίωμα πρόσβασης στην ιδιοκτησία τους σύμφωνα με τους ισχύοντες εθνικούς κανόνες και διαδικασίες. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να απαιτούν από τους ιδιοκτήτες γης να εφαρμόζουν μέτρα για τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους.

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Η πρόταση θα έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις για την Επιτροπή όσον αφορά τους απαιτούμενους ανθρώπινους και διοικητικούς πόρους.

Ο φόρτος εργασίας της Επιτροπής όσον αφορά την εφαρμογή και την επιβολή θα αυξηθεί λόγω αυτής της νέας πρωτοβουλίας, η οποία καθορίζει ένα νέο πλαίσιο για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση του εδάφους, τη βιώσιμη διαχείριση και την αναγέννηση. Η Επιτροπή θα πρέπει να διαχειρίζεται μια νέα επιτροπή και να επαληθεύει την πληρότητα και τη συμμόρφωση των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο. Θα πρέπει επίσης να παρακολουθεί και να αναλύει τα δεδομένα που υποβάλλουν τα κράτη μέλη, να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις και να παρέχει καθοδήγηση όπου χρειάζεται.

Η Επιτροπή θα εντείνει τη δράση για την εφαρμογή και την ενσωμάτωση της παρακολούθησης του εδάφους. Θα επιδιώξει τη στήριξη της επιστημονικής κοινότητας με την υποστήριξη του Κοινού Κέντρου Ερευνών και με τη δρομολόγηση έργων χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος θα δημιουργήσει μια νέα υποδομή για την υποβολή εκθέσεων, τη στήριξη των πολιτικών για την προστασία του εδάφους και τις εργασίες που απαιτούνται για την ενσωμάτωση των δεδομένων για το έδαφος σε άλλους τομείς πολιτικής. Θα επιδιωχθούν συνέργειες με άλλα καθήκοντα. Ενδεχόμενη ανάγκη για ήσσονος σημασίας ενίσχυση θα ομαδοποιηθεί σε νομοθετικό δημοσιονομικό δελτίο προσεχούς νομοθετικής πρότασης.

Το συνημμένο δημοσιονομικό δελτίο περιγράφει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις και τους απαιτούμενους ανθρώπινους και διοικητικούς πόρους.

5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων

Μετά την έναρξη ισχύος της προτεινόμενης οδηγίας, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους το πολύ 2 έτη για να θεσπίσουν τα μέτρα που απαιτούνται για τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο και να κοινοποιήσουν τα εν λόγω μέτρα στην Επιτροπή.

Η Επιτροπή θα επαληθεύσει την πληρότητα των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη και τη συμμόρφωση των εν λόγω μέτρων με βάση επεξηγηματικά έγγραφα που εξηγούν τη σχέση μεταξύ των στοιχείων της οδηγίας και των αντίστοιχων μερών των πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο.

Η πρόταση περιλαμβάνει διάφορες διατάξεις που διέπουν τις ρυθμίσεις παρακολούθησης. Θεσπίζει ένα συνεκτικό πλαίσιο παρακολούθησης του εδάφους για την παροχή δεδομένων σχετικά με την υγεία του εδάφους σε όλα τα κράτη μέλη και για όλα τα εδάφη. Τα δεδομένα αυτά θα δημοσιοποιούνται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Το μητρώο μολυσμένων και δυνητικά μολυσμένων χώρων θα παράσχει τη δυνατότητα στην Επιτροπή και τους πολίτες, στις ΜΚΟ και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να παρακολουθούν τις υποχρεώσεις όσον αφορά τη μόλυνση του εδάφους.

Η πρόταση θεσπίζει επίσης διατάξεις για την υποβολή εκθέσεων. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να υποβάλλουν εκθέσεις στην Επιτροπή για περιορισμένο αριθμό θεμάτων κάθε 5 έτη.

Η πρόταση προβλέπει αξιολόγηση της οδηγίας, η οποία θα βασίζεται στις πληροφορίες που υποβάλλουν τα κράτη μέλη και σε κάθε άλλη διαθέσιμη πληροφορία. Η εν λόγω αξιολόγηση θα χρησιμεύσει ως βάση για την αναθεώρηση της οδηγίας. Τα βασικά πορίσματα της αξιολόγησης θα διαβιβασθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών.

Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για την προσαρμογή των κανόνων στην επιστημονική και τεχνική πρόοδο.

Επεξηγηματικά έγγραφα (για οδηγίες)

Η προτεινόμενη οδηγία άπτεται της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και αποσκοπεί στη ρύθμιση της υγείας του εδάφους σε επίπεδο ΕΕ, παρέχοντας παράλληλα στα κράτη μέλη ευρεία ευελιξία όσον αφορά τον τρόπο επίτευξης των στόχων. Επί του παρόντος δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία της ΕΕ για το έδαφος και η προτεινόμενη οδηγία περιέχει νέες έννοιες και υποχρεώσεις όσον αφορά τα εδάφη, οι οποίες θα επηρεάσουν κυρίως τις δημόσιες αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη στους τομείς της γεωργίας, της δασοπονίας και της βιομηχανίας.

Τα κράτη μέλη ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν διαφορετικές νομικές πράξεις για τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο και ενδέχεται να χρειαστεί να τροποποιήσουν τις υφιστάμενες εθνικές διατάξεις. Είναι πιθανό ότι η εφαρμογή της οδηγίας θα επηρεάσει όχι μόνο το κεντρικό/εθνικό επίπεδο της νομοθεσίας στα κράτη μέλη, αλλά και την περιφερειακή και την τοπική νομοθεσία σε διάφορα επίπεδα. Ως εκ τούτου, τα επεξηγηματικά έγγραφα θα διευκολύνουν τη διαδικασία επαλήθευσης της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο και θα συμβάλουν στη μείωση του διοικητικού φόρτου για την Επιτροπή όσον αφορά την παρακολούθηση της συμμόρφωσης. Χωρίς αυτά θα απαιτούνταν σημαντικοί πόροι και πολυάριθμες επαφές με τις εθνικές αρχές ώστε να παρακολουθούνται οι μέθοδοι της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο σε όλα τα κράτη μέλη.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναλογικό να ζητηθεί από τα κράτη μέλη να επωμιστούν το βάρος της παροχής επεξηγηματικών εγγράφων, προκειμένου η Επιτροπή να είναι σε θέση να επιβλέπει τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της προτεινόμενης οδηγίας, η οποία είναι καίριας σημασίας για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να κοινοποιούν τα μέτρα μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο μαζί με ένα ή περισσότερα έγγραφα στα οποία επεξηγείται ο τρόπος με τον οποίο τα συστατικά στοιχεία της οδηγίας συνδέονται με τα αντίστοιχα μέρη των πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο. Αυτό συνάδει με την κοινή πολιτική δήλωση, της 28ης Σεπτεμβρίου 2011, των κρατών μελών και της Επιτροπής σχετικά με τα επεξηγηματικά έγγραφα

Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης

Το άρθρο 1 καθορίζει τον πρωταρχικό στόχο της οδηγίας, ο οποίος συνίσταται στη θέσπιση ενός συνεκτικού πλαισίου παρακολούθησης του εδάφους που θα παρέχει δεδομένα σχετικά με την υγεία του εδάφους σε όλα τα κράτη μέλη και στη διασφάλιση της υγιούς κατάστασης των εδαφών της ΕΕ το αργότερο έως το 2050, ώστε να μπορούν να παρέχουν πολλαπλές υπηρεσίες σε επαρκή κλίμακα προκειμένου να ανταποκρίνονται στις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες, και στη μείωση της ρύπανσης του εδάφους σε επίπεδα που δεν θεωρούνται πλέον επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία. Η οδηγία συμβάλλει στην πρόληψη και τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, στην αύξηση της ανθεκτικότητας έναντι των φυσικών καταστροφών και στη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας.

Στο άρθρο 2 καθορίζεται το εδαφικό πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, το οποίο εφαρμόζεται σε όλα τα εδάφη της ΕΕ.

Στο άρθρο 3 περιλαμβάνονται ορισμοί.

Στα άρθρα 4 και 5 καθορίζονται οι απαιτήσεις διακυβέρνησης. Στο άρθρο 4 αναφέρεται ότι τα κράτη μέλη πρέπει να καθορίζουν εδαφικές περιοχές σε ολόκληρη την επικράτειά τους για τη διαχείριση των εδαφών, καθώς και οι απαιτήσεις της οδηγίας. Στο άρθρο 4 καθορίζονται επίσης τα κριτήρια που πρέπει να χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη κατά τον προσδιορισμό των εν λόγω εδαφικών περιοχών. Στο άρθρο 5 απαιτείται από τα κράτη μέλη να ορίζουν τις αρχές που είναι επιφορτισμένες με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στην οδηγία.

Στο άρθρο 6 περιγράφεται το συνολικό πλαίσιο παρακολούθησης με βάση τις εδαφικές περιοχές, ώστε να εξασφαλίζεται η τακτική παρακολούθηση της υγείας του εδάφους. Περιγράφεται επίσης ο τρόπος με τον οποίο η Επιτροπή μπορεί να στηρίξει τη δράση που αναλαμβάνουν τα κράτη μέλη για την παρακολούθηση της υγείας του εδάφους.

Στο άρθρο 7 καθορίζονται τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους και τα κριτήρια για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους. Διευκρινίζεται ότι ορισμένα κριτήρια θα καθοριστούν από τα κράτη μέλη.

Στο άρθρο 8 ορίζεται ότι τα κράτη μέλη πρέπει να πραγματοποιούν τακτικές μετρήσεις του εδάφους. Καθορίζονται επίσης μεθοδολογίες για τον προσδιορισμό των σημείων δειγματοληψίας και για τη μέτρηση των χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους.

Στο άρθρο 9 απαιτείται από τα κράτη μέλη να αξιολογούν την υγεία του εδάφους βάσει τακτικών μετρήσεων του εδάφους, προκειμένου να εξακριβώνεται αν τα εδάφη είναι υγιή.

Στο άρθρο 10 θεσπίζονται αρχές βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους που αποσκοπούν στη διατήρηση ή τη βελτίωση της υγείας του εδάφους.

Στο άρθρο 11 προβλέπονται αρχές μετριασμού τις οποίες πρέπει να ακολουθούν τα κράτη μέλη σε περίπτωση δέσμευσης γης.

Στο άρθρο 12 ορίζεται μια γενική υποχρέωση να ακολουθείται μια προσέγγιση βάσει κινδύνου για τον εντοπισμό και τη διερεύνηση δυνητικά μολυσμένων χώρων και για τη διαχείριση μολυσμένων χώρων.

Στο άρθρο 13 απαιτείται ο προσδιορισμό όλων των δυνητικά μολυσμένων χώρων και στο άρθρο 14 ορίζεται ότι οι εν λόγω χώροι πρέπει να διερευνώνται για να διαπιστωθεί η παρουσία μόλυνσης.

Το άρθρο 15 περιέχει υποχρεώσεις σχετικά με τη διαχείριση των μολυσμένων χώρων. Ορίζεται ότι τα κράτη μέλη πρέπει να διενεργούν ειδική ανά χώρο εκτίμηση κινδύνου προκειμένου να εξακριβώνουν αν ο μολυσμένος χώρος ενέχει μη αποδεκτούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα μείωσης του κινδύνου.

Στο άρθρο 16 απαιτείται από τα κράτη μέλη να καταρτίζουν μητρώο με τους μολυσμένους χώρους και τους δυνητικά μολυσμένους χώρους. Διευκρινίζεται ότι το μητρώο πρέπει να περιέχει τις πληροφορίες που απαριθμούνται στο παράρτημα VII και ότι πρέπει να είναι προσβάσιμο από το κοινό και επικαιροποιημένο.

Το άρθρο 17 περιέχει διατάξεις σχετικά με τη χρηματοδότηση της ΕΕ.

Το άρθρο 18 περιέχει απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων. Ορίζεται ότι τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν τακτικά στοιχεία και πληροφορίες στην Επιτροπή σε ηλεκτρονική μορφή.

Στο άρθρο 19 προβλέπεται η πρόσβαση σε πληροφορίες για την αύξηση της διαφάνειας.

Στο άρθρο 20 καθορίζονται οι προϋποθέσεις έκδοσης κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων από την Επιτροπή.

Στο άρθρο 21 καθορίζονται οι προϋποθέσεις για την έκδοση εκτελεστικών πράξεων από την Επιτροπή (διαδικασία επιτροπής).

Το άρθρο 22 περιέχει απαιτήσεις που διέπουν την πρόσβαση στη δικαιοσύνη.

Στο άρθρο 23 απαιτείται από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν κανόνες σχετικά με τις κυρώσεις που επιβάλλονται για παραβάσεις των εθνικών διατάξεων που θεσπίζονται σύμφωνα με την οδηγία. Οι κυρώσεις πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές.

Στο άρθρο 24 προβλέπεται αξιολόγηση της οδηγίας.

Το άρθρο 25 περιέχει απαιτήσεις για τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο.

Στο άρθρο 26 προβλέπεται η έναρξη ισχύος της οδηγίας.

Στο άρθρο 27 ορίζεται ότι η οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.

2023/0232 (COD)

Πρόταση

ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την παρακολούθηση και την ανθεκτικότητα του εδάφους (νομοθέτημα για την παρακολούθηση του εδάφους)

TO ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ KAI ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 192 παράγραφος 1,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής 29 ,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών 30 ,

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Το έδαφος αποτελεί ζωτικό, περιορισμένο, μη ανανεώσιμο και αναντικατάστατο πόρο ο οποίος είναι καθοριστικής σημασίας για την οικονομία, το περιβάλλον και την κοινωνία.

(2)Τα υγιή εδάφη βρίσκονται σε καλή χημική, βιολογική και φυσική κατάσταση, ώστε να μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες οικοσυστημάτων που είναι ζωτικές για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, όπως ασφαλή, θρεπτικά και επαρκή τρόφιμα, βιομάζα, καθαρό νερό, κύκλο θρεπτικών ουσιών, αποθήκευση άνθρακα και οικότοπο για τη βιοποικιλότητα. Ωστόσο, ποσοστό 60 έως 70 % των εδαφών στην Ένωση είναι υποβαθμισμένα και εξακολουθούν να υποβαθμίζονται.

(3)Η υποβάθμιση του εδάφους κοστίζει στην Ένωση αρκετές δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Η υγεία του εδάφους επηρεάζει την παροχή υπηρεσιών οικοσυστημάτων που έχουν σημαντική οικονομική απόδοση. Ως εκ τούτου, η βιώσιμη διαχείριση και αναγέννηση των εδαφών έχει νόημα από οικονομική άποψη και μπορεί να αυξήσει σημαντικά την τιμή και την αξία της γης στην Ένωση.

(4)Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία 31 έχει καθορίσει έναν φιλόδοξο χάρτη πορείας για τη μετατροπή της Ένωσης σε μια δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία, με μια οικονομία σύγχρονη, ανταγωνιστική και αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων, με στόχο την προστασία, τη διατήρηση και την ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου της Ένωσης, καθώς και την προστασία της υγείας και της ευημερίας των πολιτών. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή ενέκρινε τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 32 , τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» 33 , το σχέδιο δράσης για μηδενική ρύπανση 34 , τη στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή 35 και τη στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος με ορίζοντα το 2030 36 .

(5)Η Ένωση έχει δεσμευτεί για την υλοποίηση του θεματολογίου για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030 και των οικείων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (στο εξής: ΣΒΑ) 37 . Τα υγιή εδάφη συμβάλλουν άμεσα στην επίτευξη διαφόρων ΣΒΑ, ιδίως του ΣΒΑ 2 (μηδενική πείνα), του ΣΒΑ 3 (καλή υγεία και ευημερία), του ΣΒΑ 6 (καθαρό νερό και αποχέτευση), του ΣΒΑ 11 (βιώσιμες πόλεις και κοινότητες), του ΣΒΑ 12 (υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή), του ΣΒΑ 13 (δράση για το κλίμα) και του ΣΒΑ 15 (ζωή στη στεριά). Ο ΣΒΑ 15.3 αποσκοπεί στην καταπολέμηση της ερημοποίησης, στην αποκατάσταση υποβαθμισμένων γαιών και εδαφών, συμπεριλαμβανομένων των εκτάσεων που έχουν πληγεί από την ερημοποίηση, την ξηρασία και τις πλημμύρες, και στην επιδίωξη ενός ουδέτερου από πλευράς υποβάθμισης του εδάφους κόσμο με ορίζοντα το 2030.

(6)Η Ένωση και τα κράτη μέλη της, ως μέρη της σύμβασης για τη βιολογική ποικιλότητα, που εγκρίθηκε με την απόφαση 93/626/ΕΟΚ του Συμβουλίου 38 , συμφώνησαν κατά την 15η διάσκεψη των μερών σχετικά με το «παγκόσμιο πλαίσιο βιοποικιλότητας Kunming-Montreal» 39 , το οποίο περιλαμβάνει διάφορους παγκόσμιους στόχους προσανατολισμένους στη δράση για το 2030, σημαντικούς για την υγεία του εδάφους. Η προσφορά της φύσης στον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένης της υγείας του εδάφους, θα πρέπει να αποκατασταθεί, να διατηρηθεί και να ενισχυθεί.

(7)Η Ένωση και τα κράτη μέλη της, ως μέρη της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της απερήμωσης (UNCCD), που εγκρίθηκε με την απόφαση 98/216/ΕΚ του Συμβουλίου 40 , έχουν δεσμευτεί να καταπολεμήσουν την απερήμωση και να μετριάσουν τις επιπτώσεις της ξηρασίας στις πληγείσες χώρες. Δεκατρία κράτη μέλη 41 έχουν δηλώσει ότι είναι μέρη που πλήττονται από την απερήμωση στο πλαίσιο της UNCDD.

(8)Στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC), η γη και το έδαφος θεωρούνται ταυτόχρονα πηγή και καταβόθρα άνθρακα. Η Ένωση και τα κράτη μέλη, ως συμβαλλόμενα μέρη, έχουν δεσμευτεί να προωθήσουν τη βιώσιμη διαχείριση, τη διατήρηση και την ενίσχυση των καταβοθρών και ταμιευτήρων άνθρακα.

(9)Στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 αναφέρεται ότι είναι σημαντικό να ενταθούν οι προσπάθειες για την προστασία της γονιμότητας του εδάφους, τη μείωση της διάβρωσης του εδάφους και την αύξηση της οργανικής ύλης του εδάφους με την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης του εδάφους. Αναφέρεται επίσης ότι απαιτείται σημαντική πρόοδος για να εντοπιστούν χώροι μολυσμένων εδαφών, να αποκατασταθούν τα υποβαθμισμένα εδάφη, να καθοριστούν οι συνθήκες για την καλή οικολογική κατάσταση των εδαφών, να καθιερωθούν στόχοι αποκατάστασης και να βελτιωθεί η παρακολούθηση της υγείας του εδάφους.

(10)Η στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος με ορίζοντα το 2030 καθορίζει το μακροπρόθεσμο όραμα ότι, έως το 2050, όλα τα εδαφικά οικοσυστήματα της ΕΕ θα βρίσκονται σε υγιή κατάσταση και, ως εκ τούτου, θα είναι πιο ανθεκτικά. Αποτελώντας λύση κρίσιμης σημασίας, τα υγιή εδάφη θα συμβάλουν στην επιδίωξη των στόχων της ΕΕ όσον αφορά την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή, την ανάπτυξη καθαρής και κυκλικής (βιο)οικονομίας, την αντιστροφή της απώλειας της βιοποικιλότητας, την προστασία της ανθρώπινης υγείας, την ανάσχεση της απερήμωσης και την αντιστροφή της υποβάθμισης του εδάφους.

(11)Η χρηματοδότηση είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάβαση σε υγιή εδάφη. Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο παρουσιάζει διάφορες ευκαιρίες χρηματοδότησης για την προστασία, τη βιώσιμη διαχείριση και την αναγέννηση των εδαφών. Η «ευρωπαϊκή συμφωνία για το έδαφος» είναι μία από τις πέντε αποστολές της ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και είναι ειδικά αφιερωμένη στην προώθηση της υγείας του εδάφους. Η αποστολή για το έδαφος αποτελεί βασικό μέσο για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας. Στόχος της είναι να ηγηθεί της μετάβασης σε υγιή εδάφη μέσω της χρηματοδότησης ενός φιλόδοξου προγράμματος έρευνας και καινοτομίας, της δημιουργίας ενός δικτύου 100 ζωντανών εργαστηρίων και φάρων σε αγροτικές και αστικές περιοχές, της προώθησης της ανάπτυξης εναρμονισμένου πλαισίου παρακολούθησης του εδάφους και της αύξησης της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη σημασία του εδάφους. Άλλα προγράμματα της Ένωσης που παρουσιάζουν στόχους που συμβάλλουν στην υγεία των εδαφών είναι η κοινή γεωργική πολιτική, τα ταμεία της πολιτικής συνοχής, το πρόγραμμα για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, το πρόγραμμα εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης, ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και το InvestEU.

(12)Στη στρατηγική για το έδαφος για το 2030 ανακοινώθηκε ότι η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για την υγεία του εδάφους, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της στρατηγικής για το έδαφος και να επιτευχθεί καλή υγεία του εδάφους σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2050. Στο ψήφισμά του της 28ης Απριλίου 2021 σχετικά με την προστασία του εδάφους 42 , το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τόνισε τη σημασία της προστασίας του εδάφους και της προώθησης υγιών εδαφών στην Ένωση, λαμβάνοντας υπόψη ότι η υποβάθμιση συνεχίζεται, παρά την περιορισμένη και άνιση δράση που αναλαμβάνεται σε ορισμένα κράτη μέλη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να σχεδιάσει ένα κοινό νομικό πλαίσιο σε ολόκληρη την Ένωση, με πλήρη σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας, για την προστασία και τη βιώσιμη χρήση του εδάφους, το οποίο θα εξετάζει όλες τις μείζονες απειλές για το έδαφος.

(13)Στα συμπεράσματά του της 23ης Οκτωβρίου 2020 43 , το Συμβούλιο υποστήριξε την Επιτροπή στην εντατικοποίηση των προσπαθειών για την καλύτερη προστασία των εδαφών και της βιοποικιλότητας του εδάφους, ως μη ανανεώσιμου πόρου ζωτικής σημασίας.

(14)Στον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 44 τίθεται ως δεσμευτικός στόχος η κλιματική ουδετερότητα στην Ένωση έως το 2050 και οι αρνητικές εκπομπές στη συνέχεια, καθώς και η προτεραιότητα στην ταχεία και προβλέψιμη μείωση των εκπομπών και, ταυτόχρονα, η ενίσχυση των απορροφήσεων από φυσικές καταβόθρες. Η βιώσιμη διαχείριση του εδάφους οδηγεί σε αυξημένη παγίδευση του άνθρακα και, στις περισσότερες περιπτώσεις, σε παράλληλα οφέλη για τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα. Στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τους βιώσιμους κύκλους άνθρακα 45 υπογραμμίστηκε η ανάγκη για σαφή και διαφανή προσδιορισμό των δραστηριοτήτων που αφαιρούν αδιαμφισβήτητα τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα, όπως η ανάπτυξη ενός πλαισίου της ΕΕ για την πιστοποίηση των απορροφήσεων άνθρακα από τα φυσικά οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων των εδαφών. Επιπλέον, ο αναθεωρημένος κανονισμός για τη χρήση γης, την αλλαγή χρήσης γης και τη δασοπονία όχι μόνο τοποθετεί τον άνθρακα του εδάφους στο επίκεντρο της επίτευξης των στόχων για την πορεία προς μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη, αλλά καλεί επίσης τα κράτη μέλη να ετοιμάσουν ένα σύστημα για την παρακολούθηση των αποθεμάτων άνθρακα του εδάφους, χρησιμοποιώντας, μεταξύ άλλων, το σύνολο δεδομένων της στατιστικής έρευνας του πλαισίου χρήσης/κάλυψης γης (στο εξής: LUCAS).

(15)Στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή 46 υπογραμμίστηκε ότι η χρήση λύσεων που βασίζονται στη φύση, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης της σπογγοειδούς λειτουργίας των εδαφών, θα αυξήσει την παροχή καθαρού και γλυκού νερού, θα μειώσει τις επιπτώσεις των πλημμυρών και θα μετριάσει τις επιπτώσεις της ξηρασίας. Είναι σημαντικό να μεγιστοποιηθεί η ικανότητα των εδαφών να κατακρατούν και να καθαρίζουν τα ύδατα και να μειώνουν τη ρύπανση.

(16)Στο σχέδιο δράσης για μηδενική ρύπανση που καταρτίστηκε από την Επιτροπή, παρουσιάζεται το όραμα με ορίζοντα το 2050 για περιορισμό της ρύπανσης του αέρα, των υδάτων και του εδάφους σε επίπεδα που δεν θεωρούνται πλέον επιβλαβή για την υγεία και τα φυσικά οικοσυστήματα, και εντός ορίων στα οποία μπορεί να ανταπεξέλθει ο πλανήτης μας, ώστε το περιβάλλον να παραμένει απαλλαγμένο από τοξικές ουσίες.

(17)Στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων τροφίμων 47 τονίζεται ότι η βιωσιμότητα των τροφίμων είναι θεμελιώδους σημασίας για την επισιτιστική ασφάλεια. Τα υγιή εδάφη καθιστούν το σύστημα τροφίμων της Ένωσης πιο ανθεκτικό παρέχοντας τη βάση για θρεπτικά και επαρκή τρόφιμα.

(18)Είναι αναγκαίο να θεσπιστούν μέτρα για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους, τη βιώσιμη διαχείριση των εδαφών και την αντιμετώπιση των μολυσμένων περιοχών με σκοπό την επίτευξη υγιών εδαφών έως το 2050 ώστε να διατηρηθούν σε υγιή κατάσταση και να επιτευχθούν οι στόχοι της Ένωσης για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, να υπάρξει πρόληψη και αντιμετώπιση της ξηρασίας και των φυσικών καταστροφών, να προστατευθεί η ανθρώπινη υγεία και να διασφαλιστεί η επισιτιστική προστασία και ασφάλεια.

(19)Τα εδάφη φιλοξενούν περισσότερο από το 25 % της συνολικής βιοποικιλότητας και αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη δεξαμενή άνθρακα του πλανήτη. Λόγω της ικανότητάς τους να δεσμεύουν και να αποθηκεύουν άνθρακα, τα υγιή εδάφη συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για την κλιματική αλλαγή. Τα υγιή εδάφη παρέχουν επίσης έναν ευνοϊκό οικότοπο για την ευημερία των οργανισμών και είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της σταθερότητας των οικοσυστημάτων. Η βιοποικιλότητα κάτω και πάνω από το έδαφος συνδέεται στενά και αλληλεπιδρά μέσω σχέσεων αλληλοβοήθειας (π.χ. μυκορριζικοί μύκητες που συνδέουν τις ρίζες των φυτών).

(20)Οι πλημμύρες, οι δασικές πυρκαγιές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα αποτελούν κινδύνους φυσικών καταστροφών που προκαλούν τη μεγαλύτερη ανησυχία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η ανησυχία για την ξηρασία και τη λειψυδρία αυξάνεται ραγδαία σε ολόκληρη την Ένωση. Το 2020 24 κράτη μέλη θεώρησαν ότι η ξηρασία και η λειψυδρία αποτελούν βασικούς αναδυόμενους κινδύνους καταστροφών ή κινδύνους καταστροφών που συνδέονται με το κλίμα, σε σύγκριση με μόλις 11 κράτη μέλη το 2015. Τα υγιή εδάφη είναι καθοριστικής σημασίας για την ανθεκτικότητα σε ξηρασίες και φυσικές καταστροφές. Πρακτικές που ενισχύουν την κατακράτηση των υδάτων και τη διαθεσιμότητα θρεπτικών ουσιών στο έδαφος, τη δομή του εδάφους, τη βιοποικιλότητα του εδάφους και τη δέσμευση του άνθρακα, αυξάνουν την ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων, των φυτών και των καλλιεργειών, ώστε να αντέχουν στην ξηρασία και να ανακάμπτουν από αυτήν, τις φυσικές καταστροφές, τους καύσωνες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που θα καταστούν συχνότερα στο μέλλον λόγω της κλιματικής αλλαγής. Με τη σειρά τους, χωρίς κατάλληλη διαχείριση του εδάφους, η ξηρασία και οι φυσικές καταστροφές προκαλούν υποβάθμιση του εδάφους και βλάπτουν την υγεία των εδαφών. Η βελτίωση της υγείας του εδάφους συμβάλλει στον μετριασμό των οικονομικών απωλειών και των θανάτων που συνδέονται με ακραίες κλιματικές συνθήκες, οι οποίες ανήλθαν σε περίπου 560 δισ. EUR και σε περισσότερα από 182 000 θύματα στην Ένωση μεταξύ του 1980 και του 2021.

(21)Η υγεία του εδάφους συμβάλλει άμεσα στην ανθρώπινη υγεία και ευημερία. Τα υγιή εδάφη παρέχουν ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα και έχουν την ικανότητα να φιλτράρουν τους ρύπους, με αποτέλεσμα να διατηρείται η ποιότητα του πόσιμου νερού. Η μόλυνση του εδάφους μπορεί να βλάψει την ανθρώπινη υγεία μέσω της κατάποσης, της εισπνοής ή της δερματικής επαφής. Η έκθεση του ανθρώπου στην υγιή μικροβιακή κοινότητα του εδάφους είναι επωφελής για την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος και της ανθεκτικότητας σε ορισμένες ασθένειες και αλλεργίες. Τα υγιή εδάφη στηρίζουν την ανάπτυξη δένδρων, ανθέων και αγρωστωδών και δημιουργούν πράσινες υποδομές που προσφέρουν αισθητική αξία, ευημερία και ποιότητα ζωής.

(22)Η υποβάθμιση του εδάφους επηρεάζει τη γονιμότητα, τις αποδόσεις, την ανθεκτικότητα των επιβλαβών οργανισμών και τη διατροφική ποιότητα των τροφίμων. Δεδομένου ότι το 95 % των τροφίμων μας παράγεται άμεσα ή έμμεσα στα εδάφη και ο παγκόσμιος πληθυσμός εξακολουθεί να αυξάνεται, είναι σημαντικό αυτός ο πεπερασμένος φυσικός πόρος να παραμείνει υγιής για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας μακροπρόθεσμα και για την εξασφάλιση της παραγωγικότητας και της κερδοφορίας της γεωργίας της Ένωσης. Οι βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης του εδάφους διατηρούν ή ενισχύουν την υγεία του εδάφους και συμβάλλουν στη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα του συστήματος τροφίμων.

(23)Ο μακροπρόθεσμος στόχος της οδηγίας είναι η επίτευξη υγιών εδαφών έως το 2050. Ως ενδιάμεσο βήμα, λόγω των περιορισμένων γνώσεων σχετικά με την κατάσταση των εδαφών και την αποτελεσματικότητα και το κόστος των μέτρων για την αναγέννηση της υγείας τους, στην οδηγία υιοθετείται μια σταδιακή προσέγγιση. Στο πρώτο στάδιο, θα δοθεί έμφαση στη δημιουργία του πλαισίου παρακολούθησης του εδάφους και στην αξιολόγηση της κατάστασης των εδαφών σε ολόκληρη την ΕΕ. Περιλαμβάνει επίσης απαιτήσεις ώστε να θεσπιστούν μέτρα για τη βιώσιμη διαχείριση των εδαφών και την αναγέννηση των μη υγιών εδαφών μόλις διαπιστωθεί η κατάστασή τους, χωρίς όμως να επιβάλλεται υποχρέωση επίτευξης υγιών εδαφών έως το 2050 ούτε ενδιάμεσων στόχων. Αυτή η αναλογική προσέγγιση θα καταστήσει δυνατή την καλή προετοιμασία της βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους και της αναγέννησης μη υγιών εδαφών, με κίνητρα και έτοιμες για εφαρμογή. Σε δεύτερο στάδιο, μόλις καταστούν διαθέσιμα τα αποτελέσματα της πρώτης αξιολόγησης των εδαφών και της ανάλυσης τάσεων, η Επιτροπή θα προβεί σε απολογισμό της προόδου προς την επίτευξη του στόχου του 2050 και της σχετικής πείρας, και θα προτείνει αναθεώρηση της οδηγίας, εάν χρειαστεί, προκειμένου να επιταχυνθεί η πρόοδος προς το 2050.

(24)Η αντιμετώπιση των πιέσεων που ασκούνται στα εδάφη και ο προσδιορισμός των κατάλληλων μέτρων για τη διατήρηση ή την αναγέννηση της υγείας του εδάφους απαιτεί να λαμβάνονται υπόψη η ποικιλία των τύπων του εδάφους, οι ειδικές τοπικές και κλιματικές συνθήκες και η χρήση της γης ή η κάλυψη της γης. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο τα κράτη μέλη να θεσπίσουν εδαφικές περιοχές. Οι εδαφικές περιοχές θα πρέπει να αποτελούν τις βασικές μονάδες διακυβέρνησης για τη διαχείριση των εδαφών και τη λήψη μέτρων για τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας, ιδίως όσον αφορά την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους. Ο αριθμός, η γεωγραφική έκταση και τα όρια των εδαφικών περιοχών για κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να καθοριστούν προκειμένου να διευκολυνθεί η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) .../... του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 48 +. Θα πρέπει να υπάρχει ελάχιστος αριθμός εδαφικών περιοχών σε κάθε κράτος μέλος, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του κράτους μέλους. Αυτός ο ελάχιστος αριθμός εδαφικών περιοχών για κάθε κράτος μέλος αντιστοιχεί στον αριθμό των εδαφικών μονάδων NUTS 1 που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 49 .

(25)Προκειμένου να διασφαλιστεί η κατάλληλη διακυβέρνηση των εδαφών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποχρεούνται να ορίζουν αρμόδια αρχή για κάθε εδαφική περιοχή. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ορίζουν οποιαδήποτε πρόσθετη αρμόδια αρχή στο κατάλληλο επίπεδο, μεταξύ άλλων σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο.

(26)Προκειμένου να υπάρχει κοινός ορισμός της υγιούς κατάστασης του εδάφους, είναι αναγκαίο να καθοριστεί ένα ελάχιστο κοινό σύνολο μετρήσιμων κριτηρίων, το οποίο, εάν δεν τηρηθεί, οδηγεί σε σημαντική απώλεια της ικανότητας του εδάφους να λειτουργεί ως ζωτικό σύστημα διαβίωσης και να παρέχει υπηρεσίες οικοσυστημάτων. Τα κριτήρια αυτά θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν και να βασίζονται στο υφιστάμενο επίπεδο επιστήμης του εδάφους.

(27)Για να περιγραφεί η υποβάθμιση του εδάφους, είναι αναγκαίο να καθοριστούν χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους που μπορούν να μετρηθούν ή να εκτιμηθούν. Ακόμη και αν υπάρχει σημαντική διακύμανση μεταξύ των τύπων εδάφους, των κλιματικών συνθηκών και των χρήσεων γης, οι τρέχουσες επιστημονικές γνώσεις καθιστούν δυνατό τον καθορισμό κριτηρίων σε επίπεδο Ένωσης για ορισμένα από τα εν λόγω χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους. Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμόζουν τα κριτήρια για ορισμένα από αυτά τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους με βάση τις ειδικές εθνικές ή τοπικές συνθήκες και να καθορίζουν τα κριτήρια για άλλα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους για τα οποία δεν μπορούν να καθοριστούν κοινά κριτήρια σε επίπεδο ΕΕ στο παρόν στάδιο. Για τα χαρακτηριστικά περιγραφής για τα οποία δεν μπορούν πλέον να προσδιοριστούν σαφή κριτήρια που να διακρίνουν μεταξύ υγιών και ανθυγιεινών καταστάσεων, απαιτείται μόνο παρακολούθηση και αξιολόγηση. Αυτό θα διευκολύνει την ανάπτυξη τέτοιου είδους κριτηρίων στο μέλλον.

(28)Προκειμένου να δημιουργηθούν κίνητρα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν μηχανισμούς για την αναγνώριση των προσπαθειών των ιδιοκτητών γης και των διαχειριστών γης για τη διατήρηση του εδάφους σε υγιή κατάσταση, μεταξύ άλλων με τη μορφή πιστοποίησης της υγείας του εδάφους συμπληρωματικά προς το κανονιστικό πλαίσιο της Ένωσης για τις απορροφήσεις άνθρακα, και για τη στήριξη της εφαρμογής των κριτηρίων βιωσιμότητας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που ορίζονται στο άρθρο 29 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 50 . Η Επιτροπή θα πρέπει να διευκολύνει την πιστοποίηση της υγείας του εδάφους, μεταξύ άλλων ανταλλάσσοντας πληροφορίες και προωθώντας βέλτιστες πρακτικές, αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση και αξιολογώντας τη σκοπιμότητα της ανάπτυξης της αναγνώρισης των συστημάτων πιστοποίησης σε επίπεδο Ένωσης. Οι συνέργειες μεταξύ των διαφόρων συστημάτων πιστοποίησης θα πρέπει να αξιοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για όσους υποβάλλουν αίτηση για σχετικές πιστοποιήσεις.

(29)Ορισμένα εδάφη έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είτε επειδή είναι άτυπα από τη φύση τους και αποτελούν σπάνιους οικοτόπους για τη βιοποικιλότητα ή μοναδικά τοπία είτε επειδή έχουν μεταβληθεί σε μεγάλο βαθμό από τον άνθρωπο. Τα εν λόγω χαρακτηριστικά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο του ορισμού των υγιών εδαφών και των απαιτήσεων για την επίτευξη υγιούς εδάφους.

(30)Το έδαφος είναι ένας περιορισμένος πόρος που αποτελεί πεδίο ενός διαρκώς αυξανόμενου ανταγωνισμού για διαφορετικές χρήσεις. Η δέσμευση γης είναι μια διαδικασία που συχνά καθοδηγείται από τις ανάγκες οικονομικής ανάπτυξης, η οποία μετατρέπει τις φυσικές και ημιφυσικές περιοχές (συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών και δασικών εκτάσεων, των κήπων και των πάρκων) σε ανάπτυξη τεχνητής γης, χρησιμοποιώντας το έδαφος ως πλατφόρμα για κατασκευές και υποδομές, ως άμεση πηγή πρώτων υλών ή ως αρχείο ιστορικής κληρονομιάς. Ο μετασχηματισμός αυτός μπορεί να προκαλέσει την απώλεια, συχνά μη αναστρέψιμη, της ικανότητας των εδαφών να παρέχουν άλλες υπηρεσίες οικοσυστημάτων (παροχή τροφίμων και βιομάζας, κύκλος νερού και θρεπτικών στοιχείων, βάση για τη βιοποικιλότητα και αποθήκευση άνθρακα). Ειδικότερα, η δέσμευση γης επηρεάζει συχνά τα πιο γόνιμα γεωργικά εδάφη, με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η επισιτιστική ασφάλεια. Το σφραγισμένο έδαφος εκθέτει επίσης τους ανθρώπινους οικισμούς σε υψηλότερες αιχμές πλημμύρας και εντονότερες επιπτώσεις θερμικής νησίδας. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να παρακολουθούνται η δέσμευση γης και η σφράγιση του εδάφους, καθώς και οι επιπτώσεις τους στην ικανότητα του εδάφους να παρέχει υπηρεσίες οικοσυστημάτων. Είναι επίσης σκόπιμο να καθοριστούν ορισμένες αρχές για τον μετριασμό των επιπτώσεων της δέσμευσης γης στο πλαίσιο της βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους.

(31)Η αξιολόγηση της υγείας του εδάφους βάσει του δικτύου παρακολούθησης θα πρέπει να είναι ακριβής, διατηρώντας παράλληλα το κόστος της εν λόγω παρακολούθησης σε εύλογο επίπεδο. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να καθοριστούν κριτήρια για τα σημεία δειγματοληψίας που είναι αντιπροσωπευτικά της κατάστασης του εδάφους υπό διαφορετικούς τύπους εδάφους, κλιματικές συνθήκες και χρήση γης. Το πλέγμα των σημείων δειγματοληψίας θα πρέπει να καθορίζεται με τη χρήση γεωστατιστικών μεθόδων και να είναι επαρκώς πυκνό, ώστε να παρέχει εκτίμηση της έκτασης υγιών εδαφών, σε εθνικό επίπεδο, με αβεβαιότητα που δεν θα υπερβαίνει το 5 %. Η εν λόγω τιμή θεωρείται συνήθως ότι παρέχει στατιστικά ορθή εκτίμηση και εύλογη βεβαιότητα ότι ο στόχος έχει επιτευχθεί.

(32)Η Επιτροπή θα πρέπει να επικουρεί και να στηρίζει την παρακολούθηση της υγείας του εδάφους από τα κράτη μέλη, συνεχίζοντας να διενεργεί και να ενισχύει την τακτική επιτόπια δειγματοληψία του εδάφους και τις σχετικές μετρήσεις του εδάφους (έρευνα LUCAS για το έδαφος) ως μέρος της στατιστικής έρευνας του πλαισίου χρήσης/κάλυψης γης (LUCAS). Για τον σκοπό αυτό, το πρόγραμμα LUCAS θα ενισχυθεί και θα αναβαθμιστεί ώστε να ευθυγραμμιστεί πλήρως με τις ειδικές απαιτήσεις ποιότητας που πρέπει να πληρούνται για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας. Προκειμένου να μειωθεί η επιβάρυνση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν υπόψη τα δεδομένα για την υγεία του εδάφους που εξετάστηκαν στο πλαίσιο της ενισχυμένης έρευνας LUCAS για το έδαφος. Τα κράτη μέλη που υποστηρίζονται με τον τρόπο αυτό θα πρέπει να προβούν στις αναγκαίες νομικές ρυθμίσεις για να διασφαλίσουν ότι η Επιτροπή μπορεί να διενεργεί επιτόπια δειγματοληψία εδάφους, μεταξύ άλλων και σε αγρούς που ανήκουν σε ιδιώτες, και σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική ή ενωσιακή νομοθεσία.

(33)Η Επιτροπή αναπτύσσει υπηρεσίες τηλεπισκόπησης στο πλαίσιο του Copernicus ως πρόγραμμα καθοδηγούμενο από τον χρήστη, στηρίζοντας επίσης τα κράτη μέλη. Προκειμένου να αυξηθεί ο έγκαιρος χαρακτήρας και η αποτελεσματικότητα της παρακολούθησης της υγείας του εδάφους, και κατά περίπτωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν δεδομένα τηλεπισκόπησης, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων από τις υπηρεσίες Copernicus, για την παρακολούθηση των σχετικών χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους και για την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους. Η Επιτροπή και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος θα πρέπει να στηρίξουν τη διερεύνηση και την ανάπτυξη προϊόντων τηλεπισκόπησης του εδάφους, ώστε να συνδράμουν τα κράτη μέλη στην παρακολούθηση των σχετικών χαρακτηριστικών περιγραφής του εδάφους.

(34)Αξιοποιώντας και αναβαθμίζοντας το υφιστάμενο παρατηρητήριο της ΕΕ για το έδαφος, η Επιτροπή θα πρέπει να δημιουργήσει μια ψηφιακή πύλη δεδομένων για την υγεία του εδάφους, η οποία θα πρέπει να είναι συμβατή με τη στρατηγική της ΕΕ για τα δεδομένα 51 και τους χώρους δεδομένων της ΕΕ και η οποία θα πρέπει να αποτελεί κόμβο που θα παρέχει πρόσβαση σε δεδομένα για το έδαφος που προέρχονται από διάφορες πηγές. Η πύλη αυτή θα πρέπει πρωτίστως να περιλαμβάνει όλα τα δεδομένα που συλλέγονται από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, όπως απαιτείται από την παρούσα οδηγία. Θα πρέπει επίσης να είναι δυνατή η ενσωμάτωση στη διαδικτυακή πύλη, σε εθελοντική βάση, άλλων σχετικών δεδομένων για το έδαφος που συλλέγονται από τα κράτη μέλη ή οποιοδήποτε άλλο μέρος (και ιδίως δεδομένων που προκύπτουν από έργα στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και της αποστολής «Μια ευρωπαϊκή συμφωνία για το έδαφος»), υπό την προϋπόθεση ότι τα εν λόγω δεδομένα πληρούν ορισμένες απαιτήσεις όσον αφορά τον μορφότυπο και τις προδιαγραφές. Οι απαιτήσεις αυτές θα πρέπει να καθοριστούν από την Επιτροπή με εκτελεστικές πράξεις.

(35)Είναι επίσης αναγκαίο να βελτιωθεί η εναρμόνιση των συστημάτων παρακολούθησης του εδάφους που χρησιμοποιούνται στα κράτη μέλη και να αξιοποιηθούν οι συνέργειες μεταξύ των ενωσιακών και των εθνικών συστημάτων παρακολούθησης, ώστε να υπάρχουν πιο συγκρίσιμα δεδομένα σε ολόκληρη την Ένωση.

(36)Προκειμένου να γίνει η ευρύτερη δυνατή χρήση των δεδομένων για την υγεία του εδάφους που προκύπτουν από την παρακολούθηση που διενεργείται δυνάμει της παρούσας οδηγίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποχρεούνται να διευκολύνουν την πρόσβαση στα εν λόγω δεδομένα για τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι γεωργοί, οι δασοπόνοι, οι ιδιοκτήτες γης και οι τοπικές αρχές.

(37)Για τη διατήρηση ή τη βελτίωση της υγείας του εδάφους, η διαχείριση των εδαφών πρέπει να γίνεται με βιώσιμο τρόπο. Με τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους θα καταστεί δυνατή η μακροπρόθεσμη παροχή υπηρεσιών εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της ποιότητας του αέρα και των υδάτων και της επισιτιστικής ασφάλειας. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να καθοριστούν αρχές βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους για την καθοδήγηση των πρακτικών διαχείρισης του εδάφους.

(38)Τα οικονομικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων των μέσων στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στο εξής: ΚΓΠ) που παρέχουν στήριξη στους γεωργούς, διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη μετάβαση στη βιώσιμη διαχείριση των γεωργικών εδαφών και, σε μικρότερο βαθμό, των δασικών εδαφών. Η ΚΓΠ αποσκοπεί στη στήριξη της υγείας του εδάφους μέσω της εφαρμογής προϋποθέσεων, οικολογικών προγραμμάτων και μέτρων αγροτικής ανάπτυξης. Ο ιδιωτικός τομέας μπορεί επίσης να παράσχει χρηματοδοτική στήριξη σε γεωργούς και δασοπόνους που εφαρμόζουν βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης του εδάφους. Τα εθελοντικά σήματα βιωσιμότητας στη βιομηχανία τροφίμων, ξυλείας, βιοπροϊόντων και ενέργειας, για παράδειγμα, τα οποία θεσπίζονται από ιδιωτικούς φορείς, μπορούν να λαμβάνουν υπόψη τις αρχές βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους που ορίζονται στην παρούσα οδηγία. Αυτό μπορεί να δώσει τη δυνατότητα στους παραγωγούς τροφίμων, ξυλείας και άλλων παραγωγών βιομάζας που ακολουθούν τις εν λόγω αρχές στην παραγωγή τους να τις εκφράζουν στην αξία των προϊόντων τους. Μέσω των ζωντανών εργαστηρίων και φάρων της αποστολής για το έδαφος θα παρασχεθεί πρόσθετη χρηματοδότηση για ένα δίκτυο πραγματικών χώρων για τη δοκιμή, την επίδειξη και την αναβάθμιση λύσεων, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ανθρακοδεσμευτική γεωργία. Με την επιφύλαξη της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν στήριξη και συμβουλές για να βοηθούν τους ιδιοκτήτες γης και τους χρήστες γης που επηρεάζονται από τα μέτρα που λαμβάνονται δυνάμει της παρούσας οδηγίας, λαμβάνοντας υπόψη, ιδίως, τις ανάγκες και τις περιορισμένες ικανότητες των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

(39)Δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 52 , τα κράτη μέλη πρέπει να περιγράφουν στα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ τον τρόπο με τον οποίο η περιβαλλοντική και κλιματική αρχιτεκτονική των εν λόγω σχεδίων προορίζεται να συμβάλει στην επίτευξη των μακροπρόθεσμων εθνικών στόχων που καθορίζονται στις νομοθετικές πράξεις που παρατίθενται στο παράρτημα XIII του εν λόγω κανονισμού και να συνάδουν με αυτές.

(40)Προκειμένου να διασφαλιστεί η εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποχρεούνται να παρακολουθούν στενά τον αντίκτυπο των πρακτικών διαχείρισης του εδάφους και να προσαρμόζουν τις πρακτικές και τις συστάσεις, ανάλογα με τις ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες γνώσεις από την έρευνα και την καινοτομία. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένονται πολύτιμες συνεισφορές από την αποστολή του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» με τίτλο «Μια ευρωπαϊκή συμφωνία για το έδαφος», και ιδίως από τα ζωντανά εργαστήρια και τις δραστηριότητές της για τη στήριξη της παρακολούθησης του εδάφους, της εκπαίδευσης σε σχέση με το έδαφος και της συμμετοχής των πολιτών.

(41)Η αναγέννηση επαναφέρει τα υποβαθμισμένα εδάφη σε υγιή κατάσταση. Κατά τον καθορισμό των μέτρων αναγέννησης του εδάφους, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη το αποτέλεσμα της αξιολόγησης της υγείας του εδάφους και να προσαρμόζουν τα εν λόγω μέτρα αναγέννησης στα ειδικά χαρακτηριστικά της κατάστασης, στον τύπο, στη χρήση και στην κατάσταση του εδάφους και στις τοπικές, κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες.

(42)Για να εξασφαλιστούν συνέργειες μεταξύ των διαφόρων μέτρων που θεσπίζονται στο πλαίσιο άλλης ενωσιακής νομοθεσίας, τα οποία ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στην υγεία του εδάφους, και των μέτρων που πρόκειται να τεθούν σε εφαρμογή για τη βιώσιμη διαχείριση και αναγέννηση των εδαφών στην Ένωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης και αναγέννησης του εδάφους συνάδουν με τα εθνικά σχέδια αποκατάστασης που εγκρίνονται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) .../... του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 53 +· με τα στρατηγικά σχέδια που πρέπει να καταρτίσουν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2115, τους κώδικες ορθών γεωργικών πρακτικών και τα προγράμματα δράσης για τις χαρακτηρισμένες ευπρόσβλητες ζώνες που εγκρίθηκαν σύμφωνα με την οδηγία 91/676/ΕΟΚ του Συμβουλίου 54 , τα μέτρα διατήρησης και το πλαίσιο δράσης προτεραιότητας που θεσπίστηκε για τους τόπους Natura 2000 σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου 55 , τα μέτρα για την επίτευξη καλής οικολογικής και χημικής κατάστασης των υδατικών συστημάτων που περιλαμβάνονται στα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών τα οποία καταρτίζονται σύμφωνα με την οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 56 , τα μέτρα διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας που θεσπίζονται σύμφωνα με την οδηγία 2007/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 57 , τα σχέδια διαχείρισης της ξηρασίας που προωθούνται στη στρατηγική της Ένωσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή 58 , τα εθνικά προγράμματα δράσης που θεσπίζονται σύμφωνα με το άρθρο 10 της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της απερήμωσης, τους στόχους που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/841 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 59 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/842 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 60 , τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα που καταρτίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 61 , τα εθνικά προγράμματα ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που καταρτίζονται δυνάμει της οδηγίας (ΕΕ) 2016/2284 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 62 , τις εκτιμήσεις κινδύνου και τον σχεδιασμό διαχείρισης του κινδύνου καταστροφών που θεσπίζονται σύμφωνα με την απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 63 και τα εθνικά σχέδια δράσης που καταρτίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) .../... του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 64 +. Οι πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης και αναγέννησης του εδάφους θα πρέπει να ενσωματωθούν, στο μέτρο του δυνατού, στα εν λόγω προγράμματα, σχέδια και μέτρα, στον βαθμό που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων τους. Κατά συνέπεια, οι σχετικοί δείκτες και δεδομένα, όπως οι δείκτες αποτελεσμάτων που σχετίζονται με το έδαφος στο πλαίσιο του κανονισμού για την ΚΓΠ και τα στατιστικά δεδομένα σχετικά με τις γεωργικές εισροές και εκροές που υποβάλλονται βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2379 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 65 , θα πρέπει να είναι προσβάσιμα στις αρμόδιες αρχές που είναι υπεύθυνες για τις πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης και αναγέννησης του εδάφους και για την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους, ώστε να διασταυρώνουν τα εν λόγω δεδομένα και δείκτες και, ως εκ τούτου, να καταστεί δυνατή η ακριβέστερη δυνατή αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των επιλεγέντων μέτρων.

(43)Οι μολυσμένοι χώροι αποτελούν την κληρονομιά δεκαετιών βιομηχανικής δραστηριότητας στην ΕΕ και ενδέχεται να οδηγήσουν σε κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον σήμερα και στο μέλλον. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο πρώτα να εντοπιστούν και να διερευνηθούν δυνητικά μολυσμένοι χώροι και, στη συνέχεια, σε περίπτωση επιβεβαιωμένης μόλυνσης, να εκτιμηθούν οι κίνδυνοι και να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των μη αποδεκτών κινδύνων. Η εδαφολογική έρευνα μπορεί να αποδείξει ότι ένας δυνητικά μολυσμένος χώρος στην πραγματικότητα δεν είναι μολυσμένος. Στην περίπτωση αυτή, ο χώρος δεν θα πρέπει πλέον να επισημαίνεται από το κράτος μέλος ως δυνητικά μολυσμένος, εκτός εάν υπάρχουν υπόνοιες μόλυνσης βάσει νέων αποδεικτικών στοιχείων.

(44)Για τον εντοπισμό δυνητικά μολυσμένων χώρων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συλλέγουν αποδεικτικά στοιχεία, μεταξύ άλλων μέσω ιστορικής έρευνας, προηγούμενων βιομηχανικών συμβάντων και ατυχημάτων, περιβαλλοντικών αδειών και κοινοποιήσεων από το κοινό ή τις αρχές.

(45)Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι εδαφολογικές έρευνες σε δυνητικά μολυσμένους χώρους διεξάγονται εγκαίρως και αποτελεσματικά, τα κράτη μέλη θα πρέπει, εκτός από την υποχρέωση καθορισμού της προθεσμίας εντός της οποίας θα πρέπει να διενεργούνται οι εν λόγω έρευνες, να υποχρεούνται να καθορίζουν συγκεκριμένα περιστατικά που προκαλούν επίσης την εν λόγω έρευνα. Τα εν λόγω περιστατικά που προκαλούν την έρευνα μπορεί να περιλαμβάνουν την αίτηση ή την επανεξέταση περιβαλλοντικής ή οικοδομικής άδειας ή άδειας που απαιτείται σύμφωνα με την ενωσιακή ή την εθνική νομοθεσία, δραστηριότητες εκσκαφής εδάφους, αλλαγές στη χρήση γης ή συναλλαγές σχετικά με τη γη ή ακίνητα. Οι εδαφολογικές έρευνες μπορεί να ακολουθούν διάφορα στάδια, όπως μελέτη βάσει εγγράφων, επιτόπια επίσκεψη, προκαταρκτική ή διερευνητική έρευνα, λεπτομερέστερη ή περιγραφική έρευνα και επιτόπιες ή εργαστηριακές δοκιμές. Οι βασικές εκθέσεις και τα μέτρα παρακολούθησης που εφαρμόζονται σύμφωνα με την οδηγία 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 66 θα μπορούσαν επίσης να χαρακτηριστούν ως εδαφολογική έρευνα, κατά περίπτωση.

(46)Απαιτείται ευελιξία για τη διαχείριση δυνητικά μολυσμένων χώρων και μολυσμένων χώρων, ώστε να λαμβάνονται υπόψη το κόστος, τα οφέλη και οι τοπικές ιδιαιτερότητες. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει τουλάχιστον να υιοθετήσουν μια προσέγγιση βάσει κινδύνου για τη διαχείριση δυνητικά μολυσμένων χώρων και μολυσμένων χώρων, λαμβάνοντας υπόψη τη διαφορά μεταξύ των δύο αυτών κατηγοριών, και η οποία καθιστά δυνατή την κατανομή των πόρων λαμβάνοντας υπόψη το ειδικό περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο. Οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται με βάση τη φύση και την έκταση των δυνητικών κινδύνων για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον που προκύπτουν από την έκθεση σε ρύπους του εδάφους (π.χ. έκθεση ευάλωτων πληθυσμών, όπως οι έγκυες, τα άτομα με αναπηρία, οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά). Η ανάλυση κόστους-οφέλους της επιχείρησης αποκατάστασης θα πρέπει να είναι θετική. Η βέλτιστη λύση αποκατάστασης θα πρέπει να είναι βιώσιμη και να επιλέγεται μέσω μιας ισορροπημένης διαδικασίας λήψης αποφάσεων που λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Κατά τη διαχείριση δυνητικά μολυσμένων χώρων και μολυσμένων χώρων θα πρέπει να τηρούνται οι αρχές «ο ρυπαίνων πληρώνει», της προφύλαξης και της αναλογικότητας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίσουν την ειδική μεθοδολογία για τον προσδιορισμό των ειδικών ανά χώρο κινδύνων των μολυσμένων χώρων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να καθορίσουν τι συνιστά μη αποδεκτό κίνδυνο από μια μολυσμένη περιοχή με βάση τις επιστημονικές γνώσεις, την αρχή της προφύλαξης, τις τοπικές ιδιαιτερότητες και την τρέχουσα και μελλοντική χρήση γης. Προκειμένου να μειωθούν οι κίνδυνοι των μολυσμένων χώρων σε αποδεκτό επίπεδο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν κατάλληλα μέτρα μείωσης του κινδύνου, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης. Τα μέτρα που λαμβάνονται βάσει άλλης ενωσιακής νομοθεσίας θα πρέπει να μπορούν να χαρακτηριστούν ως μέτρα μείωσης του κινδύνου δυνάμει της παρούσας οδηγίας, όταν τα εν λόγω μέτρα μειώνουν αποτελεσματικά τους κινδύνους που ενέχουν οι μολυσμένοι χώροι.

(47)Τα μέτρα που λαμβάνονται δυνάμει της παρούσας οδηγίας θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη άλλους στόχους πολιτικής της ΕΕ, όπως τους στόχους που επιδιώκονται με τον [κανονισμό (ΕΕ) xxxx/xxxx 67 +], οι οποίοι αποσκοπούν στη διασφάλιση ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού της ευρωπαϊκής βιομηχανίας με πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας.

(48)Η διαφάνεια αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της πολιτικής για το έδαφος και διασφαλίζει τη λογοδοσία και την ευαισθητοποίηση του κοινού, τις δίκαιες συνθήκες της αγοράς και την παρακολούθηση της προόδου. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν και να τηρούν εθνικό μητρώο μολυσμένων χώρων και δυνητικά μολυσμένων χώρων, το οποίο να περιέχει ειδικές πληροφορίες για κάθε χώρο, οι οποίες θα πρέπει να καθίστανται προσβάσιμες στο κοινό σε ηλεκτρονική βάση χωρικών δεδομένων με γεωαναφορά. Το μητρώο θα πρέπει να περιέχει τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με την ύπαρξη και τη διαχείριση δυνητικά μολυσμένων χώρων και μολυσμένων χώρων. Επειδή η παρουσία μόλυνσης του εδάφους δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί, αλλά υπάρχουν υπόνοιες μόνο για δυνητικά μολυσμένους χώρους, η διαφορά μεταξύ των μολυσμένων και των δυνητικά μολυσμένων χώρων πρέπει να γνωστοποιείται και να εξηγείται επαρκώς στο κοινό, ώστε να αποφεύγεται η πρόκληση περιττών ανησυχιών.

(49)Το άρθρο 19 παράγραφος 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) ορίζει ότι τα κράτη μέλη προβλέπουν τα ένδικα βοηθήματα και μέσα που είναι αναγκαία για να διασφαλίζεται η πραγματική δικαστική προστασία στους τομείς που διέπονται από το ενωσιακό δίκαιο. Επιπλέον, σύμφωνα με τη σύμβαση για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε θέματα περιβάλλοντος 68 (σύμβαση του Aarhus), τα μέλη του ενδιαφερόμενου κοινού θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη, προκειμένου να συμβάλουν στην προστασία του δικαιώματος διαβίωσης σε ένα περιβάλλον το οποίο είναι κατάλληλο για την προσωπική υγεία και την ευημερία.

(50)Η οδηγία (ΕΕ) 2019/1024 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 69 επιβάλλει τη δημοσιοποίηση των δεδομένων του δημόσιου τομέα σε ελεύθερη και ανοικτή μορφή. Συνολικός στόχος είναι να συνεχιστεί η ενίσχυση της οικονομίας δεδομένων της ΕΕ, μέσω της αύξησης του όγκου των δεδομένων του δημόσιου τομέα που διατίθενται για περαιτέρω χρήση, της διασφάλισης θεμιτού ανταγωνισμού και εύκολης πρόσβασης στις πληροφορίες του δημόσιου τομέα, καθώς και της ενίσχυσης της διασυνοριακής καινοτομίας που βασίζεται στα δεδομένα. Η βασική αρχή είναι ότι τα κρατικά δεδομένα θα πρέπει να είναι ανοικτά εξ ορισμού και από τον σχεδιασμό. Στόχος της οδηγίας 2003/4/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 70 είναι να κατοχυρωθεί το δικαίωμα πρόσβασης στις περιβαλλοντικές πληροφορίες στα κράτη μέλη σύμφωνα με τη σύμβαση του Aarhus. Η σύμβαση του Aarhus και η οδηγία 2003/4/ΕΚ περιλαμβάνουν γενικές υποχρεώσεις που αφορούν τόσο την παροχή πρόσβασης σε περιβαλλοντικές πληροφορίες κατόπιν αιτήματος όσο και την ενεργητική διάδοση τέτοιων πληροφοριών. Η οδηγία 2007/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 71 έχει και αυτή ευρύ αντικείμενο, καθώς καλύπτει την ανταλλαγή χωρικών πληροφοριών, στις οποίες περιλαμβάνονται και σύνολα δεδομένων πάνω σε διάφορα περιβαλλοντικά ζητήματα. Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας που αφορούν την πρόσβαση σε πληροφορίες και τις ρυθμίσεις ανταλλαγής δεδομένων θα συμπληρώνουν τις εν λόγω οδηγίες και δεν θα συνιστούν χωριστό νομικό καθεστώς. Ως εκ τούτου, οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας σχετικά με την παροχή πληροφόρησης στο κοινό και σχετικά με τις πληροφορίες για την παρακολούθηση της υλοποίησης δεν θα πρέπει να θίγουν τις οδηγίες (ΕΕ) 2019/1024, 2003/4/ΕΚ και 2007/2/ΕΚ.

(51)Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αναγκαία προσαρμογή των κανόνων για την παρακολούθηση της υγείας του εδάφους, τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους και τη διαχείριση των μολυσμένων χώρων, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την τροποποίηση της παρούσας οδηγίας με σκοπό την προσαρμογή στην τεχνική και επιστημονική πρόοδο των μεθοδολογιών για την παρακολούθηση της υγείας του εδάφους, του καταλόγου των αρχών βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους, του ενδεικτικού καταλόγου μέτρων μείωσης του κινδύνου, των σταδίων και των απαιτήσεων για την εκτίμηση κινδύνου ανά χώρο και του περιεχομένου του μητρώου μολυσμένων και δυνητικά μολυσμένων χώρων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, τις κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι δε διαβουλεύσεις να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου 72 . Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματική πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(52)Για να διασφαλιστούν ομοιόμορφοι όροι για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή, ώστε να καθοριστούν ο μορφότυπος, η δομή και λεπτομερείς ρυθμίσεις σε σχέση με την ηλεκτρονική υποβολή εκθέσεων με δεδομένα και πληροφορίες στην Επιτροπή. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 73 .

(53)Η Επιτροπή θα πρέπει να διενεργήσει τεκμηριωμένη αξιολόγηση και, κατά περίπτωση, αναθεώρηση της παρούσας οδηγίας, 6 έτη μετά την έναρξη ισχύος της, με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της υγείας του εδάφους. Η αξιολόγηση θα πρέπει να εξετάζει ιδίως την ανάγκη καθορισμού πιο συγκεκριμένων απαιτήσεων για τη διασφάλιση της αναγέννησης των μη υγιών εδαφών και την επίτευξη του στόχου επίτευξης υγιών εδαφών έως το 2050. Η αξιολόγηση θα πρέπει επίσης να εξετάζει την ανάγκη προσαρμογής του ορισμού των υγιών εδαφών στην επιστημονική και τεχνική πρόοδο με την προσθήκη διατάξεων σχετικά με ορισμένα χαρακτηριστικά περιγραφής ή κριτήρια που βασίζονται σε νέα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με την προστασία των εδαφών ή σε λόγους που αφορούν ειδικά ένα κράτος μέλος και προκύπτουν από νέες περιβαλλοντικές ή κλιματικές συνθήκες. Σύμφωνα με την παράγραφο 22 της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, η εν λόγω αξιολόγηση θα πρέπει να βασίζεται σε κριτήρια, και συγκεκριμένα στην αποδοτικότητα, την αποτελεσματικότητα, τη συνάφεια, τη συνεκτικότητα και την ενωσιακή προστιθέμενη αξία, και θα πρέπει να αποτελεί τη βάση των εκτιμήσεων των επιπτώσεων για τη λήψη πιθανών περαιτέρω μέτρων.

(54)Απαιτούνται συντονισμένα μέτρα από όλα τα κράτη μέλη για την επίτευξη του οράματος για εξυγίανση όλων των εδαφών έως το 2050 και για τη διασφάλιση της παροχής υπηρεσιών οικοσυστημάτων από τα εδάφη σε ολόκληρη την Ένωση μακροπρόθεσμα. Οι μεμονωμένες δράσεις των κρατών μελών αποδείχθηκαν ανεπαρκείς, δεδομένου ότι η υποβάθμιση του εδάφους συνεχίζεται και μάλιστα επιδεινώνεται. Δεδομένου ότι οι στόχοι της παρούσας οδηγίας δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων της δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 της ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(55)Σύμφωνα με την κοινή πολιτική δήλωση, της 28ης Σεπτεμβρίου 2011, των κρατών μελών και της Επιτροπής σχετικά με τα επεξηγηματικά έγγραφα 74 , τα κράτη μέλη ανέλαβαν να συνοδεύουν, όταν αυτό δικαιολογείται, την κοινοποίηση των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο με ένα ή περισσότερα έγγραφα στα οποία θα επεξηγείται η σχέση μεταξύ των επιμέρους διατάξεων της οδηγίας και των αντίστοιχων σημείων των πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο. Όσον αφορά την παρούσα οδηγία, ο νομοθέτης θεωρεί ότι η διαβίβαση τέτοιων εγγράφων είναι δικαιολογημένη,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ:

Κεφάλαιο I

Γενικές διατάξεις

Άρθρο 1

Σκοπός και αντικείμενο

1.Στόχος της οδηγίας είναι η θέσπιση ενός σταθερού και συνεκτικού πλαισίου παρακολούθησης του εδάφους για όλα τα εδάφη σε ολόκληρη την ΕΕ και η συνεχής βελτίωση της υγείας του εδάφους στην Ένωση με σκοπό την επίτευξη υγιών εδαφών έως το 2050 και τη διατήρηση των εδαφών σε υγιή κατάσταση, ώστε να μπορούν να παρέχουν πολλαπλές υπηρεσίες οικοσυστημάτων σε κλίμακα επαρκή για την κάλυψη περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών αναγκών, την πρόληψη και τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας, την αύξηση της ανθεκτικότητας έναντι των φυσικών καταστροφών και την επισιτιστική ασφάλεια και τη μείωση της μόλυνσης του εδάφους σε επίπεδα που δεν θεωρούνται πλέον επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

2.Η παρούσα οδηγία θεσπίζει μέτρα σχετικά με:

α)την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους·

β)τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους·

γ)τους μολυσμένους χώρους.

Άρθρο 2

Πεδίο εφαρμογής

Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται σε όλα τα εδάφη στην επικράτεια των κρατών μελών.

Άρθρο 3

Ορισμοί

Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

1)«έδαφος»: το ανώτερο στρώμα του στερεού φλοιού της Γης, μεταξύ του βραχώδους υποστρώματος και της χερσαίας επιφάνειας, που αποτελείται από ανόργανα και οργανικά συστατικά, νερό, αέρα και έμβιους οργανισμούς·

2)«οικοσύστημα»: δυναμικό συγκρότημα κοινοτήτων φυτών, ζώων και μικροοργανισμών και του αβιοτικού περιβάλλοντός τους που αλληλεπιδρούν ως λειτουργική μονάδα·

3)«υπηρεσίες οικοσυστημάτων»: οι έμμεσες συνεισφορές των οικοσυστημάτων στα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και άλλα οφέλη που αποκομίζει ο άνθρωπος από τα εν λόγω οικοσυστήματα·

4)«υγεία του εδάφους»: η φυσική, χημική και βιολογική κατάσταση του εδάφους που καθορίζει την ικανότητά του να λειτουργεί ως ζωτικό ζωντανό σύστημα και να παρέχει υπηρεσίες οικοσυστημάτων·

5)«βιώσιμη διαχείριση του εδάφους»: πρακτικές διαχείρισης του εδάφους που διατηρούν ή βελτιώνουν τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων που παρέχει το έδαφος χωρίς να βλάπτουν τις λειτουργίες που καθιστούν δυνατή την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών ή να είναι επιζήμιες για άλλες ιδιότητες του περιβάλλοντος·

6)«πρακτικές διαχείρισης του εδάφους»: πρακτικές που επηρεάζουν τις φυσικές, χημικές ή βιολογικές ιδιότητες ενός εδάφους·

7)«εδάφη υπό διαχείριση»: εδάφη στα οποία εφαρμόζονται πρακτικές διαχείρισης του εδάφους·

8)«εδαφική περιοχή»: το τμήμα του εδάφους κράτους μέλους που οριοθετείται από το εν λόγω κράτος μέλος σύμφωνα με την παρούσα οδηγία·

9)«εκτίμηση της υγείας του εδάφους»: η αξιολόγηση της υγείας του εδάφους με βάση τη μέτρηση ή την εκτίμηση των χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους·

10)«μολυσμένος χώρος»: οριοθετημένη περιοχή ενός ή περισσότερων γεωτεμαχίων με επιβεβαιωμένη παρουσία μόλυνσης του εδάφους που προκαλείται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες σημειακής πηγής·

11)«χαρακτηριστικό περιγραφής εδάφους»: παράμετρος που περιγράφει ένα φυσικό, χημικό ή βιολογικό χαρακτηριστικό της υγείας του εδάφους·

12)«γη»: η επιφάνεια της γης που δεν καλύπτεται από νερό·

13)«κάλυψη γης»: η φυσική και βιολογική κάλυψη της επιφάνειας της γης·

14)«φυσική γη»: περιοχή στην οποία η ανθρώπινη δραστηριότητα δεν έχει τροποποιήσει ουσιαστικά τις πρωταρχικές οικολογικές λειτουργίες και τη σύνθεση των ειδών μιας περιοχής·

15)«ημιφυσική γη»: περιοχή στην οποία οι οικολογικοί σχηματισμοί έχουν τροποποιηθεί σημαντικά ως προς τη σύνθεση, την ισορροπία ή τη λειτουργία τους μέσω ανθρώπινων δραστηριοτήτων, αλλά διατηρεί δυνητικά υψηλή αξία όσον αφορά τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων που παρέχει·

16)«τεχνητή γη»: η γη που χρησιμοποιείται ως πλατφόρμα για κατασκευές και υποδομές ή ως άμεση πηγή πρώτων υλών ή ως αρχείο ιστορικής κληρονομιάς εις βάρος της ικανότητας των εδαφών να παρέχουν άλλες υπηρεσίες οικοσυστημάτων·

17)«δέσμευση γης»: η μετατροπή φυσικής και ημιφυσικής γης σε τεχνητή γη·

18)«συνάρτηση μεταφοράς»: μαθηματικός κανόνας που επιτρέπει τη μετατροπή της τιμής μιας μέτρησης, η οποία εκτελείται με τη χρήση μεθοδολογίας διαφορετικής από τη μεθοδολογία αναφοράς, σε τιμή που θα προέκυπτε από τη μέτρηση του εδάφους με τη χρήση της μεθοδολογίας αναφοράς·

19)«ενδιαφερόμενο κοινό»: το κοινό το οποίο επηρεάζεται ή ενδέχεται να επηρεαστεί από την υποβάθμιση του εδάφους ή για το οποίο παρουσιάζουν ενδιαφέρον οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με την εφαρμογή των υποχρεώσεων σύμφωνα με την παρούσα οδηγία, συμπεριλαμβανομένων των ιδιοκτητών και των χρηστών γης, καθώς και των μη κυβερνητικών οργανώσεων που προάγουν την προστασία της ανθρώπινης υγείας ή του περιβάλλοντος και πληρούν τις απαιτήσεις βάσει εθνικού δικαίου·

20)«μόλυνση του εδάφους»: η παρουσία χημικού προϊόντος ή χημικής ουσίας στο έδαφος σε συγκέντρωση που μπορεί να είναι επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον·

21)«ρύπος»: ουσία που μπορεί να προκαλέσει μόλυνση του εδάφους·

22)«αναγέννηση»: σκόπιμη δραστηριότητα που αποσκοπεί στην επαναφορά σε υγιή κατάσταση του εδάφους που βρίσκεται σε υποβαθμισμένη κατάσταση·

23)«κίνδυνος»: η πιθανότητα επιβλαβών επιπτώσεων για την υγεία του ανθρώπου ή το περιβάλλον από την έκθεση σε μόλυνση του εδάφους·

24)«εδαφολογική έρευνα»: διαδικασία για την αξιολόγηση της παρουσίας και της συγκέντρωσης ρύπων στο έδαφος, η οποία εκτελείται συνήθως σε διάφορα στάδια·

25)«γεωγραφικά σαφείς»: πληροφορίες που αναφέρονται και αποθηκεύονται κατά τρόπο που παρέχει τη δυνατότητα χαρτογράφησης και εντοπισμού τους με ιδιαίτερη ακρίβεια και ορθότητα·

26)«αποκατάσταση του εδάφους»: δράση αναγέννησης που μειώνει, απομονώνει ή ακινητοποιεί τις συγκεντρώσεις ρύπων στο έδαφος.

Άρθρο 4

Εδαφικές περιοχές

1.Τα κράτη μέλη καθορίζουν εδαφικές περιοχές σε ολόκληρη την επικράτειά τους.

Ο αριθμός των εδαφικών περιοχών για κάθε κράτος μέλος αντιστοιχεί τουλάχιστον στον αριθμό των εδαφικών μονάδων NUTS 1 που καθορίζονται βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1059/2003.

2.Κατά τον καθορισμό της γεωγραφικής έκτασης των εδαφικών περιοχών, τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν υπόψη τις υφιστάμενες διοικητικές ενότητες και επιδιώκουν την ομοιογένεια σε κάθε εδαφική περιοχή όσον αφορά τις εξής παραμέτρους:

α)τύπος εδάφους όπως ορίζεται στην παγκόσμια βάση δεδομένων αναφοράς για τους εδαφικούς πόρους 75 ·

β)κλιματικές συνθήκες·

γ)περιβαλλοντική ζώνη όπως περιγράφεται στην έκθεση Alterra 2281 76 ·

δ)χρήση γης ή κάλυψη γης, όπως χρησιμοποιείται στη στατιστική έρευνα του πλαισίου χρήσης/κάλυψης γης (LUCAS).

Άρθρο 5

Αρμόδιες αρχές

Τα κράτη μέλη ορίζουν τις αρμόδιες αρχές που είναι υπεύθυνες σε κατάλληλο επίπεδο για την εκπλήρωση των καθηκόντων που ορίζονται στην παρούσα οδηγία.

Τα κράτη μέλη ορίζουν μία αρμόδια αρχή για κάθε εδαφική περιοχή που προσδιορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4.

Κεφάλαιο ΙΙ

Παρακολούθηση και αξιολόγηση της υγείας του εδάφους

Άρθρο 6

Πλαίσιο παρακολούθησης της υγείας του εδάφους και της δέσμευσης γης

1.Τα κράτη μέλη θεσπίζουν πλαίσιο παρακολούθησης με βάση τις εδαφικές περιοχές που καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1, ώστε να εξασφαλίζεται η τακτική και ακριβής παρακολούθηση της υγείας του εδάφους σύμφωνα με το παρόν άρθρο και τα παραρτήματα Ι και ΙΙ.

2.Τα κράτη μέλη παρακολουθούν την υγεία του εδάφους και τη δέσμευση γης σε κάθε εδαφική περιοχή.

3.Το πλαίσιο παρακολούθησης βασίζεται στα εξής:

α)τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους και τα κριτήρια υγείας του εδάφους που αναφέρονται στο άρθρο 7·

β)τα σημεία δειγματοληψίας εδάφους που καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 2·

γ)τη μέτρηση του εδάφους που διενεργείται από την Επιτροπή σύμφωνα με την παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου, κατά περίπτωση·

δ)τα δεδομένα και τα προϊόντα τηλεπισκόπησης που αναφέρονται στην παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου, κατά περίπτωση·

ε)τους δείκτες δέσμευσης γης και σφράγισης του εδάφους που αναφέρονται στο άρθρο 7 παράγραφος 1.

4.Η Επιτροπή, με την επιφύλαξη της συμφωνίας των ενδιαφερόμενων κρατών μελών, διενεργεί τακτικές μετρήσεις του εδάφους σε δείγματα εδάφους που λαμβάνονται επιτόπου, με βάση τα σχετικά χαρακτηριστικά περιγραφής και τις μεθοδολογίες που αναφέρονται στα άρθρα 7 και 8, για την υποστήριξη της παρακολούθησης της υγείας του εδάφους από τα κράτη μέλη. Όταν ένα κράτος μέλος παρέχει συμφωνία σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο, εξασφαλίζει ότι η Επιτροπή μπορεί να διενεργήσει επιτόπια δειγματοληψία εδάφους.

5.Η Επιτροπή και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) αξιοποιούν τα υφιστάμενα διαστημικά δεδομένα και προϊόντα που παρέχονται στο πλαίσιο της συνιστώσας Copernicus του διαστημικού προγράμματος της ΕΕ που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/696 για τη διερεύνηση και την ανάπτυξη προϊόντων τηλεπισκόπησης του εδάφους, με σκοπό τη στήριξη των κρατών μελών στην παρακολούθηση των σχετικών χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους.

6.Η Επιτροπή και ο ΕΟΠ, με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα και εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος της παρούσας οδηγίας, δημιουργούν ψηφιακή πύλη δεδομένων για την υγεία του εδάφους, η οποία παρέχει πρόσβαση τουλάχιστον σε χωρικά δεδομένα με γεωαναφορά τουλάχιστον που είναι διαθέσιμα για την υγεία του εδάφους και τα οποία προκύπτουν από:

α)τις μετρήσεις εδάφους που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 2 στοιχείο β)·

β)τις μετρήσεις εδάφους που αναφέρονται στην παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου·

γ)τα σχετικά δεδομένα και προϊόντα τηλεπισκόπησης εδάφους που αναφέρονται στην παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου.

7.Η ψηφιακή πύλη δεδομένων για την υγεία του εδάφους που αναφέρεται στην παράγραφο 6 μπορεί επίσης να παρέχει πρόσβαση σε άλλα δεδομένα σχετικά με την υγεία του εδάφους εκτός από τα δεδομένα που αναφέρονται στην εν λόγω παράγραφο, εάν τα εν λόγω δεδομένα ανταλλάχθηκαν ή συλλέχθηκαν σύμφωνα με τους μορφότυπους ή τις μεθόδους που καθορίζονται από την Επιτροπή σύμφωνα με την παράγραφο 8.

8.Η Επιτροπή εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για τον καθορισμό των μορφοτύπων ή των μεθόδων για την ανταλλαγή ή τη συλλογή των δεδομένων που αναφέρονται στην παράγραφο 7 ή για την ενσωμάτωση των εν λόγω δεδομένων στην ψηφιακή πύλη δεδομένων για την υγεία του εδάφους. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 21.

Άρθρο 7

Χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους, κριτήρια για την υγιή κατάσταση του εδάφους και δείκτες δέσμευσης και σφράγισης του εδάφους

1.Κατά την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους, τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους και τα κριτήρια υγείας του εδάφους που παρατίθενται στο παράρτημα Ι.

Κατά την παρακολούθηση της δέσμευσης γης, τα κράτη μέλη εφαρμόζουν τους δείκτες δέσμευσης και σφράγισης του εδάφους που αναφέρονται στο παράρτημα I.

2.Τα κράτη μέλη μπορούν να προσαρμόζουν τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους και τα κριτήρια υγείας του εδάφους που αναφέρονται στο μέρος Α του παραρτήματος Ι, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που αναφέρονται στη δεύτερη και την τρίτη στήλη του μέρους Α του παραρτήματος I.

3.Τα κράτη μέλη καθορίζουν τους οργανικούς ρύπους για το χαρακτηριστικό περιγραφής εδάφους που σχετίζεται με τη μόλυνση του εδάφους που αναφέρεται στο μέρος Β του παραρτήματος Ι.

4.Τα κράτη μέλη καθορίζουν κριτήρια υγείας του εδάφους για τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους που παρατίθενται στο μέρος Β του παραρτήματος Ι σύμφωνα με τις διατάξεις της τρίτης στήλης του μέρους Β του παραρτήματος I.

5.Τα κράτη μέλη μπορούν να καθορίζουν πρόσθετα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους και δείκτες δέσμευσης γης, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των προαιρετικών χαρακτηριστικών περιγραφής και δεικτών που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι μέρη Γ και Δ, για σκοπούς παρακολούθησης («πρόσθετα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους» και «πρόσθετοι δείκτες δέσμευσης γης»).

6.Τα κράτη μέλη ενημερώνουν την Επιτροπή όταν καθορίζονται ή προσαρμόζονται χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους, δείκτες δέσμευσης γης και κριτήρια υγείας του εδάφους σύμφωνα με τις παραγράφους 2 έως 5 του παρόντος άρθρου.

Άρθρο 8

Μετρήσεις και μεθοδολογίες

1.Τα κράτη μέλη καθορίζουν τα σημεία δειγματοληψίας εφαρμόζοντας τη μεθοδολογία που ορίζεται στο μέρος Α του παραρτήματος ΙΙ.

2.Τα κράτη μέλη πραγματοποιούν μετρήσεις του εδάφους λαμβάνοντας δείγματα εδάφους στα σημεία δειγματοληψίας που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και συλλέγουν, επεξεργάζονται και αναλύουν δεδομένα προκειμένου να προσδιορίσουν τα εξής:

α)τις τιμές των χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους, όπως ορίζονται στο παράρτημα Ι·

β)κατά περίπτωση, τις τιμές των πρόσθετων χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους·

γ)τις τιμές των δεικτών δέσμευσης γης και σφράγισης του εδάφους που παρατίθενται στο μέρος Δ του παραρτήματος Ι.

3.Τα κράτη μέλη εφαρμόζουν τα εξής:

α)τις μεθοδολογίες για τον προσδιορισμό ή την εκτίμηση των τιμών των χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους που καθορίζονται στο μέρος Β του παραρτήματος ΙΙ·

β)τα ελάχιστα μεθοδολογικά κριτήρια για τον προσδιορισμό των τιμών των δεικτών δέσμευσης γης και σφράγισης του εδάφους που καθορίζονται στο μέρος Γ του παραρτήματος ΙΙ·

γ)τυχόν απαιτήσεις που καθορίζονται από την Επιτροπή σύμφωνα με την παράγραφο 6.

Τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν άλλες μεθοδολογίες από εκείνες που παρατίθενται στο πρώτο εδάφιο στοιχεία α) και β), υπό την προϋπόθεση ότι διατίθενται επικυρωμένες συναρτήσεις μεταφοράς, όπως απαιτείται στο παράρτημα ΙΙ μέρος Β τέταρτη στήλη.

4.Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι πρώτες μετρήσεις του εδάφους πραγματοποιούνται το αργότερο έως τις ... (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 4 έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας οδηγίας).

5.Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι πραγματοποιούνται νέες μετρήσεις του εδάφους τουλάχιστον κάθε 5 έτη.

Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι η τιμή των δεικτών δέσμευσης γης και σφράγισης του εδάφους επικαιροποιείται τουλάχιστον κάθε χρόνο.

6.Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 20 για την τροποποίηση του παραρτήματος ΙΙ με σκοπό την προσαρμογή των μεθοδολογιών αναφοράς που αναφέρονται σε αυτό στην επιστημονική και τεχνική πρόοδο, ιδίως όταν οι τιμές των χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους μπορούν να προσδιοριστούν με τηλεπισκόπηση σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 5.

Άρθρο 9

Αξιολόγηση της υγείας του εδάφους

1.Τα κράτη μέλη αξιολογούν την υγεία του εδάφους σε όλες τις εδαφικές περιοχές τους με βάση τα δεδομένα τα οποία συλλέγονται στο πλαίσιο της παρακολούθησης που αναφέρεται στα άρθρα 6, 7 και 8 για καθένα από τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους που αναφέρονται στα μέρη Α και Β του παραρτήματος Ι.

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν επίσης υπόψη τα δεδομένα που συλλέγονται στο πλαίσιο των εδαφολογικών ερευνών που αναφέρονται στο άρθρο 14.

Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι διενεργούνται αξιολογήσεις της υγείας του εδάφους τουλάχιστον κάθε 5 έτη και ότι η πρώτη αξιολόγηση της υγείας του εδάφους διενεργείται έως τις ... (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 5 έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας οδηγίας).

2.Ένα έδαφος θεωρείται υγιές σύμφωνα με την παρούσα οδηγία όταν πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α)οι τιμές για όλα τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους που παρατίθενται στο παράρτημα Ι μέρος Α πληρούν τα κριτήρια που καθορίζονται σε αυτό και, κατά περίπτωση, προσαρμόζονται σύμφωνα με το άρθρο 7·

β)οι τιμές για όλα τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους που παρατίθενται στο μέρος Β του παραρτήματος Ι πληρούν τα κριτήρια που καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 7 («υγιές έδαφος»).

Κατά παρέκκλιση από το πρώτο εδάφιο, η αξιολόγηση των εδαφών εντός χερσαίας έκτασης που περιλαμβάνεται στην τέταρτη στήλη του παραρτήματος Ι δεν λαμβάνει υπόψη τις τιμές που ορίζονται στην τρίτη στήλη για την εν λόγω χερσαία έκταση.

Το έδαφος είναι σε κακή κατάσταση υγείας όταν δεν πληρούται τουλάχιστον ένα από τα κριτήρια που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο («μη υγιές έδαφος»).

3.Τα κράτη μέλη αναλύουν τις τιμές για τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι μέρος Γ και αξιολογούν αν υπάρχει κρίσιμη απώλεια υπηρεσιών οικοσυστημάτων, λαμβάνοντας υπόψη τα σχετικά δεδομένα και τις διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις.

Τα κράτη μέλη αναλύουν τις τιμές των δεικτών δέσμευσης γης και σφράγισης του εδάφους που απαριθμούνται στο μέρος Δ του παραρτήματος Ι και αξιολογούν τον αντίκτυπό τους στην απώλεια υπηρεσιών οικοσυστημάτων και στους σκοπούς και τους στόχους που καθορίζονται βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/841.

4.Με βάση την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους που διενεργείται σύμφωνα με το παρόν άρθρο, η αρμόδια αρχή, κατά περίπτωση σε συντονισμό με τις τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές, προσδιορίζει, σε κάθε εδαφική περιοχή, τις περιοχές που παρουσιάζουν εδάφη σε κακή κατάσταση υγείας και ενημερώνει το κοινό σύμφωνα με το άρθρο 19.

5.Τα κράτη μέλη δημιουργούν μηχανισμό εθελοντικής πιστοποίησης της υγείας του εδάφους για τους ιδιοκτήτες και τους διαχειριστές γης σύμφωνα με τους όρους της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.

Η Επιτροπή μπορεί να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για την εναρμόνιση του μορφοτύπου της πιστοποίησης της υγείας του εδάφους. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 21.

6.Τα κράτη μέλη κοινοποιούν τα δεδομένα και την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους που αναφέρονται στα άρθρα 6 έως 9 στους σχετικούς ιδιοκτήτες γης και διαχειριστές γης κατόπιν αιτήματός τους, ιδίως προς υποστήριξη της ανάπτυξης των συμβουλών που αναφέρονται στο άρθρο 10 παράγραφος 3.

Κεφάλαιο ΙΙΙ

Βιώσιμη διαχείριση του εδάφους

Άρθρο 10

Βιώσιμη διαχείριση του εδάφους

1.Από (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 4 έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας), τα κράτη μέλη λαμβάνουν τουλάχιστον τα εξής μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τον τύπο, τη χρήση και την κατάσταση του εδάφους:

α)καθορισμός πρακτικών βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους οι οποίες τηρούν τις αρχές βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους που παρατίθενται στο παράρτημα ΙΙΙ, οι οποίες πρέπει να εφαρμόζονται σταδιακά σε όλα τα υπό διαχείριση εδάφη και, με βάση τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων του εδάφους που διενεργούνται σύμφωνα με το άρθρο 9, πρακτικών αναγέννησης που θα εφαρμοστούν σταδιακά στα μη υγιή εδάφη των κρατών μελών·

β)καθορισμός πρακτικών διαχείρισης του εδάφους και άλλων πρακτικών που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία του εδάφους και οι οποίες πρέπει να αποφεύγονται από τους διαχειριστές εδάφους.

Κατά τον καθορισμό των πρακτικών και των μέτρων που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο, τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη τα προγράμματα, τα σχέδια, τους στόχους και τα μέτρα που παρατίθενται στο παράρτημα IV, καθώς και τις πλέον πρόσφατες υφιστάμενες επιστημονικές γνώσεις, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την αποστολή «Μια ευρωπαϊκή συμφωνία για το έδαφος» του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».

Τα κράτη μέλη εντοπίζουν συνέργειες με τα προγράμματα, τα σχέδια και τα μέτρα που καθορίζονται στο παράρτημα IV. Τα δεδομένα παρακολούθησης της υγείας του εδάφους, τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων της υγείας του εδάφους, η ανάλυση που αναφέρεται στο άρθρο 9 και τα μέτρα βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους παρέχουν πληροφορίες για την ανάπτυξη των προγραμμάτων, των σχεδίων και των μέτρων που ορίζονται στο παράρτημα IV.

Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι η διαδικασία κατάρτισης των πρακτικών που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο είναι ανοικτή, χωρίς αποκλεισμούς και αποτελεσματική, και ότι το ενδιαφερόμενο κοινό, ιδίως οι ιδιοκτήτες και οι διαχειριστές γης, συμμετέχουν και τους παρέχονται με έγκαιρο και αποτελεσματικό τρόπο ευκαιρίες συμμετοχής στην κατάρτισή τους.

2.Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν εύκολη πρόσβαση σε αμερόληπτες και ανεξάρτητες συμβουλές σχετικά με τη βιώσιμη διαχείριση του εδάφους, τις δραστηριότητες κατάρτισης και την ανάπτυξη ικανοτήτων για τους διαχειριστές εδάφους, τους ιδιοκτήτες γης και τις αρμόδιες αρχές.

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν επίσης τα εξής μέτρα:

α)προώθηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα πολλαπλά οφέλη της βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους και την ανάγκη βιώσιμης διαχείρισης των εδαφών·

β)προώθηση της έρευνας και της εφαρμογής εννοιών ολιστικής διαχείρισης του εδάφους·

γ)διάθεση τακτικά επικαιροποιημένης χαρτογράφησης των διαθέσιμων χρηματοδοτικών μέσων και δραστηριοτήτων για τη στήριξη της εφαρμογής της βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους.

3.Τα κράτη μέλη αξιολογούν τακτικά την αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται σύμφωνα με το παρόν άρθρο και, κατά περίπτωση, επανεξετάζουν και αναθεωρούν τα εν λόγω μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της υγείας του εδάφους που αναφέρονται στα άρθρα 6 έως 9.

4.Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις κατά το άρθρο 20, ώστε να τροποποιεί το παράρτημα III προκειμένου να προσαρμόζει τις αρχές βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους για να λαμβάνει υπόψη την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο.

Άρθρο 11

Αρχές μετριασμού της δέσμευσης γης

Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι τηρούνται οι εξής αρχές σε περίπτωση δέσμευσης γης:

α)αποφυγή ή μείωση στο μέτρο του δυνατού από τεχνική και οικονομική άποψη της απώλειας της ικανότητας του εδάφους να παρέχει πολλαπλές υπηρεσίες οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής τροφίμων, με τους εξής τρόπους:

i)μείωση στο μέτρο του δυνατού της έκτασης που επηρεάζεται από τη δέσμευση γης και

ii)επιλογή περιοχών όπου θα ελαχιστοποιηθεί η απώλεια υπηρεσιών οικοσυστημάτων και

iii)πραγματοποίηση της δέσμευσης γης κατά τρόπο ώστε να ελαχιστοποιούνται οι αρνητικές επιπτώσεις στο έδαφος·

β)αντιστάθμιση όσο το δυνατόν περισσότερο της απώλειας της ικανότητας του εδάφους να παρέχει πολλαπλές υπηρεσίες οικοσυστημάτων.

Κεφάλαιο IV

Μολυσμένοι χώροι

Άρθρο 12

Προσέγγιση βάσει κινδύνου

1.Τα κράτη μέλη διαχειρίζονται τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον από μολυσμένους και δυνητικά μολυσμένους χώρους και τους διατηρούν σε αποδεκτά επίπεδα, λαμβάνοντας υπόψη τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της μόλυνσης του εδάφους και των μέτρων μείωσης του κινδύνου που λαμβάνονται σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 4.

2.Έως τις ... (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 4 έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας) τα κράτη μέλη καθορίζουν μια προσέγγιση βάσει κινδύνου για τα εξής:

α)τον προσδιορισμό δυνητικά μολυσμένων χώρων σύμφωνα με το άρθρο 13·

β)τη διερεύνηση δυνητικά μολυσμένων χώρων σύμφωνα με το άρθρο 14·

γ)τη διαχείριση των μολυσμένων χώρων σύμφωνα με το άρθρο 15.

3.Η απαίτηση που ορίζεται στην παράγραφο 2 ισχύει με την επιφύλαξη αυστηρότερων απαιτήσεων που απορρέουν από την ενωσιακή ή την εθνική νομοθεσία.

4.Στο ενδιαφερόμενο κοινό παρέχονται εγκαίρως και με αποτελεσματικό τρόπο οι δυνατότητες:

α)συμμετοχής στην καθιέρωση και τη συγκεκριμένη εφαρμογή της προσέγγισης βάσει κινδύνου, όπως ορίζεται στο παρόν άρθρο·

β)παροχής πληροφοριών σχετικά με τον προσδιορισμό δυνητικά μολυσμένων χώρων σύμφωνα με το άρθρο 13, την έρευνα δυνητικά μολυσμένων χώρων σύμφωνα με το άρθρο 14 και τη διαχείριση των μολυσμένων χώρων σύμφωνα με το άρθρο 15·

γ)αίτησης διόρθωσης των πληροφοριών που περιέχονται στο μητρώο για τους μολυσμένους χώρους και τους δυνητικά μολυσμένους χώρους σύμφωνα με το άρθρο 16.

Άρθρο 13

Προσδιορισμός δυνητικά μολυσμένων χώρων

1.Τα κράτη μέλη εντοπίζουν συστηματικά και ενεργά όλους τους χώρους όπου υπάρχουν υπόνοιες μόλυνσης του εδάφους με βάση στοιχεία που συλλέγονται με όλα τα διαθέσιμα μέσα (στο εξής: δυνητικά μολυσμένοι χώροι).

2.Κατά τον προσδιορισμό των δυνητικά μολυσμένων χώρων, τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη τα εξής κριτήρια:

α)λειτουργία ενεργού ή ανενεργού δυνητικά μολυσματικής δραστηριότητας·

β)ανάπτυξη δραστηριότητας που αναφέρεται στο παράρτημα I της οδηγίας 2010/75/ΕΕ·

γ)λειτουργία εγκατάστασης που αναφέρεται στην οδηγία 2012/18/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 77 ·

δ)άσκηση δραστηριότητας που αναφέρεται στο παράρτημα ΙΙΙ της οδηγίας 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 78 ·

ε)ατύχημα, θεομηνία, καταστροφή, συμβάν ή διαρροή με δυνητικό κίνδυνο μόλυνσης·

στ)κάθε άλλο γεγονός ικανό να προκαλέσει μόλυνση του εδάφους·

ζ)κάθε πληροφορία που προκύπτει από την παρακολούθηση της υγείας του εδάφους που διενεργείται σύμφωνα με τα άρθρα 6, 7 και 8.

Για τους σκοπούς του πρώτου εδαφίου στοιχείο α), τα κράτη μέλη καταρτίζουν κατάλογο δραστηριοτήτων με δυνητικό κίνδυνο μόλυνσης. Οι εν λόγω δραστηριότητες μπορούν να ταξινομηθούν περαιτέρω ανάλογα με τον κίνδυνο μόλυνσης του εδάφους βάσει επιστημονικών στοιχείων.

3.Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι όλοι οι δυνητικά μολυσμένοι χώροι έχουν προσδιοριστεί έως τις (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 7 έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας) και έχουν καταχωριστεί δεόντως στο μητρώο που αναφέρεται στο άρθρο 16 έως την εν λόγω ημερομηνία.

Άρθρο 14

Διερεύνηση δυνητικά μολυσμένων χώρων

1.Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι σε όλους τους δυνητικά μολυσμένους χώρους που προσδιορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 13 πραγματοποιείται εδαφολογική έρευνα.

2.Τα κράτη μέλη καθορίζουν τους κανόνες σχετικά με την προθεσμία, το περιεχόμενο, τη μορφή και την ιεράρχηση των εδαφολογικών ερευνών. Οι εν λόγω κανόνες θεσπίζονται σύμφωνα με την προσέγγιση βάσει κινδύνου που αναφέρεται στο άρθρο 12 και τον κατάλογο των δραστηριοτήτων με δυνητικό κίνδυνο μόλυνσης που αναφέρεται στο άρθρο 13 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο.

Τα κράτη μέλη μπορούν να θεωρούν τις βασικές εκθέσεις και τα μέτρα παρακολούθησης που εφαρμόζονται σύμφωνα με την οδηγία 2010/75/ΕΕ ως εδαφολογική έρευνα, κατά περίπτωση.

3.Τα κράτη μέλη καθορίζουν επίσης συγκεκριμένα γεγονότα τα οποία οδηγούν στη διεξαγωγή έρευνας πριν από την προθεσμία που ορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 2.

Άρθρο 15

Εκτίμηση κινδύνου και διαχείριση μολυσμένων χώρων

1.Τα κράτη μέλη καθορίζουν την ειδική μεθοδολογία για τον προσδιορισμό των ειδικών ανά χώρο κινδύνων των μολυσμένων χώρων. Η εν λόγω μεθοδολογία βασίζεται στα στάδια και τις απαιτήσεις για την εκτίμηση κινδύνου ανά χώρο που παρατίθενται στο παράρτημα VI.

2.Τα κράτη μέλη καθορίζουν τι συνιστά απαράδεκτο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον από μολυσμένους χώρους, λαμβάνοντας υπόψη τις υπάρχουσες επιστημονικές γνώσεις, την αρχή της προφύλαξης, τις τοπικές ιδιαιτερότητες και την τρέχουσα και μελλοντική χρήση της γης.

3.Για κάθε μολυσμένο χώρο που προσδιορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 14 ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο, η αρμόδια αρχή διενεργεί ειδική ανά χώρο εκτίμηση για τις τρέχουσες και τις σχεδιαζόμενες χρήσεις γης, προκειμένου να διαπιστώσει αν ο μολυσμένος χώρος ενέχει απαράδεκτους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον.

4.Με βάση το αποτέλεσμα της εκτίμησης που αναφέρεται στην παράγραφο 3, η υπεύθυνη αρμόδια αρχή λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα ώστε οι κίνδυνοι να φθάσουν σε αποδεκτό επίπεδο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον (στο εξής: μέτρα μείωσης του κινδύνου).

5.Τα μέτρα μείωσης του κινδύνου μπορούν να συνίστανται στα μέτρα που αναφέρονται στο παράρτημα V. Κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με τα κατάλληλα μέτρα μείωσης του κινδύνου, η αρμόδια αρχή λαμβάνει υπόψη το κόστος, τα οφέλη, την αποτελεσματικότητα, την ανθεκτικότητα και την τεχνική σκοπιμότητα των διαθέσιμων μέτρων μείωσης του κινδύνου.

6.Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 20 για την τροποποίηση των παραρτημάτων V και VI με σκοπό την προσαρμογή του καταλόγου των μέτρων μείωσης του κινδύνου και των απαιτήσεων για την ειδική ανά χώρο εκτίμηση κινδύνου στην επιστημονική και τεχνική πρόοδο.

Άρθρο 16

Μητρώο

1.Έως τις ... (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 4 έτη μετά την έναρξη ισχύος της οδηγίας), τα κράτη μέλη, σύμφωνα με την παράγραφο 2, καταρτίζουν μητρώο μολυσμένων χώρων και δυνητικά μολυσμένων χώρων.

2.Το μητρώο πρέπει να περιλαμβάνει τις πληροφορίες που ορίζονται στο παράρτημα VII.

3.Το μητρώο τελεί υπό τη διαχείριση της υπεύθυνης αρμόδιας αρχής, επανεξετάζεται τακτικά και επικαιροποιείται.

4.Τα κράτη μέλη δημοσιοποιούν το μητρώο και τις πληροφορίες που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2. Η αρμόδια αρχή μπορεί να αρνηθεί ή να περιορίσει τη δημοσιοποίηση οποιασδήποτε πληροφορίας, όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 4 της οδηγίας 2003/4/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 79 .

Το μητρώο καθίσταται διαθέσιμο σε διαδικτυακή βάση χωρικών δεδομένων με γεωαναφορά.

5.Η Επιτροπή εκδίδει εκτελεστικές πράξεις με τις οποίες καθιερώνεται ο μορφότυπος του μητρώου. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 21.

Κεφάλαιο IV

Χρηματοδότηση, ενημέρωση του κοινού και υποβολή εκθέσεων από τα κράτη μέλη

Άρθρο 17

Ενωσιακή χρηματοδότηση

Δεδομένου του πρωταρχικού χαρακτήρα που έχει η θέσπιση της παρακολούθησης του εδάφους, καθώς και η βιώσιμη διαχείριση και αναγέννηση των εδαφών, η εφαρμογή της παρούσας οδηγίας υποστηρίζεται από τα υπάρχοντα ενωσιακά χρηματοδοτικά προγράμματα, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες και προϋποθέσεις τους.

Άρθρο 18

Υποβολή εκθέσεων από τα κράτη μέλη

1.Τα κράτη μέλη υποβάλλουν ηλεκτρονικά κάθε πέντε έτη στην Επιτροπή και στον ΕΟΠ τα εξής δεδομένα και πληροφορίες:

α)τα δεδομένα και τα αποτελέσματα της παρακολούθησης και της αξιολόγησης της υγείας του εδάφους που διενεργούνται σύμφωνα με τα άρθρα 6 έως 9·

β)ανάλυση τάσεων της υγείας του εδάφους για τα χαρακτηριστικά περιγραφής που παρατίθενται στα μέρη Α, Β και Γ του παραρτήματος Ι και για τους δείκτες δέσμευσης και σφράγισης του εδάφους που παρατίθενται στο μέρος Δ του παραρτήματος Ι σύμφωνα με το άρθρο 9·

γ)σύνοψη της προόδου όσον αφορά:

i)την εφαρμογή των αρχών βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους σύμφωνα με το άρθρο 10·

ii)την καταχώριση, τον εντοπισμό, την έρευνα και τη διαχείριση μολυσμένων χώρων σύμφωνα με τα άρθρα 12 έως 16·

δ)τα δεδομένα και τις πληροφορίες που περιέχονται στο μητρώο που αναφέρεται στο άρθρο 16.

Η πρώτες εκθέσεις υποβάλλονται έως τις ... (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 5 έτη και 6 μήνες μετά την έναρξη ισχύος της οδηγίας).

2.Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι η Επιτροπή και ο ΕΟΠ έχουν συνεχώς πρόσβαση στα δεδομένα και τις πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1.

3.Τα κράτη μέλη παρέχουν στην Επιτροπή ηλεκτρονική πρόσβαση στα εξής:

α)ενημερωμένο κατάλογο και χωρικά δεδομένα των εδαφικών περιοχών τους που αναφέρονται στο άρθρο 4 έως τις ... (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 2 έτη και 3 μήνες μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας)·

β)ενημερωμένο κατάλογο των αρμόδιων αρχών που αναφέρονται στο άρθρο 5 έως τις ... (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 2 έτη και 3 μήνες μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας)·

γ)τα μέτρα και τις πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους που αναφέρονται στο άρθρο 10 έως τις ... (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 4 έτη και 3 μήνες μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας).

4.Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για τον καθορισμό του μορφοτύπου και των λεπτομερειών υποβολής των πληροφοριών που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 21.

Άρθρο 19

Ενημέρωση του κοινού

1.Τα κράτη μέλη δημοσιοποιούν τα δεδομένα που προκύπτουν από την παρακολούθηση που διενεργείται βάσει του άρθρου 8 και την αξιολόγηση που διενεργείται βάσει του άρθρου 9 της παρούσας οδηγίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 της οδηγίας 2007/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 80 για γεωγραφικά σαφή δεδομένα και του άρθρου 5 της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024 για άλλα δεδομένα.

2.Η Επιτροπή διασφαλίζει ότι τα δεδομένα για την υγεία του εδάφους που καθίστανται προσβάσιμα μέσω της ψηφιακής πύλης δεδομένων για την υγεία του εδάφους που αναφέρεται στο άρθρο 6 είναι διαθέσιμα στο κοινό σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 81 και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1367/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 82 .

3.Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 18 της παρούσας οδηγίας είναι διαθέσιμες και προσβάσιμες στο κοινό σύμφωνα με την οδηγία 2003/4/ΕΚ, την οδηγία 2007/2/ΕΚ και την οδηγία (ΕΕ) 2019/1024 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 83 .

4.Η δημοσιοποίηση κάθε πληροφορίας που απαιτείται δυνάμει της παρούσας οδηγίας μπορεί να απορριφθεί ή να περιοριστεί, αν πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 4 της οδηγίας 2003/4/ΕΚ.

Κεφάλαιο VI

Εξουσιοδότηση και διαδικασία επιτροπής

Άρθρο 20

Άσκηση της εξουσιοδότησης

1.Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις υπό τους όρους του παρόντος άρθρου.

2.Η προβλεπόμενη στα άρθρα 8, 10, 15 και 16 εξουσία έκδοσης κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων ανατίθεται στην Επιτροπή για αόριστο χρονικό διάστημα από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας οδηγίας.

3.Η εξουσιοδότηση που προβλέπεται στα άρθρα 8, 10, 15 και 16 μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο. Η απόφαση ανάκλησης περατώνει την εξουσιοδότηση που προσδιορίζεται στην εν λόγω απόφαση. Αρχίζει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσης της απόφασης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε μεταγενέστερη ημερομηνία που ορίζεται σ’ αυτήν. Δεν θίγει το κύρος των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων που ισχύουν ήδη.

4.Πριν από την έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση πράξης, η Επιτροπή διεξάγει διαβουλεύσεις με εμπειρογνώμονες οι οποίοι ορίζονται από κάθε κράτος μέλος σύμφωνα με τις αρχές που καθορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου.

5.Μόλις εκδώσει μια κατ’ εξουσιοδότηση πράξη, η Επιτροπή την κοινοποιεί ταυτόχρονα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

6.Μια κατ’ εξουσιοδότηση πράξη που εκδόθηκε σύμφωνα με τα άρθρα 8, 10, 15 και 16 τίθεται σε ισχύ μόνον εφόσον δεν έχει διατυπωθεί αντίρρηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο εντός περιόδου δύο μηνών από την κοινοποίησή της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο ή εάν, πριν από τη λήξη αυτής της προθεσμίας, τόσο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και το Συμβούλιο, ενημερώσουν αμφότερα την Επιτροπή ότι δεν θα προβάλουν αντιρρήσεις. Η εν λόγω προθεσμία παρατείνεται κατά δύο μήνες κατόπιν πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή του Συμβουλίου.

Άρθρο 21

Επιτροπή

1.Η Επιτροπή επικουρείται από επιτροπή. Η εν λόγω επιτροπή αποτελεί επιτροπή κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011.

2.Όταν γίνεται παραπομπή στην παρούσα παράγραφο, εφαρμόζεται το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011.

Κεφάλαιο VII

Τελικές διατάξεις

Άρθρο 22

Πρόσβαση στη δικαιοσύνη

Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα μέλη του κοινού που, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, έχουν επαρκές συμφέρον ή υποστηρίζουν ότι επέρχεται προσβολή δικαιώματος, να έχουν πρόσβαση σε διαδικασία επανεξέτασης ενώπιον δικαστηρίου ή ανεξάρτητου και αμερόληπτου οργάνου που έχει συσταθεί με νόμο, προκειμένου να αμφισβητήσουν την ουσιαστική ή τη διαδικαστική νομιμότητα της εκτίμησης της υγείας του εδάφους, τα μέτρα που λαμβάνονται κατ’ εφαρμογή της παρούσας οδηγίας και τυχόν παραλείψεις των αρμόδιων αρχών.

Τα κράτη μέλη καθορίζουν τι συνιστά επαρκές συμφέρον και προσβολή δικαιώματος, σύμφωνα με τον στόχο να παρέχεται στο κοινό ευρεία πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Για τους σκοπούς του πρώτου εδαφίου, κάθε μη κυβερνητική οργάνωση που προάγει την προστασία του περιβάλλοντος και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις οι οποίες καθορίζονται από την οικεία εθνική νομοθεσία θεωρείται ότι έχει δικαιώματα που μπορούν να προσβληθούν και το συμφέρον της θεωρείται επαρκές.

Οι διαδικασίες επανεξέτασης που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο είναι δίκαιες, αντικειμενικές, έγκαιρες και δωρεάν ή δεν είναι απαγορευτικά δαπανηρές και προβλέπουν κατάλληλα και αποτελεσματικά μέσα αποκατάστασης, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλιστικών μέτρων, όπου κρίνεται αναγκαίο.

Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε να τίθενται στη διάθεση του κοινού πρακτικές πληροφορίες σχετικά με την πρόσβαση στις διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες επανεξέτασης που αναφέρονται στο παρόν άρθρο.

Άρθρο 23

Κυρώσεις

1.Με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων των κρατών μελών δυνάμει της οδηγίας 2008/99/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, τα κράτη μέλη καθορίζουν τους κανόνες σχετικά με τις κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση παράβασης από φυσικά και νομικά πρόσωπα των εθνικών διατάξεων που θεσπίζονται δυνάμει της παρούσας οδηγίας και διασφαλίζουν την εφαρμογή τους. Οι προβλεπόμενες κυρώσεις είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές.

2.Οι κυρώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 περιλαμβάνουν πρόστιμα ανάλογα με τον κύκλο εργασιών του νομικού προσώπου ή το εισόδημα του φυσικού προσώπου που διέπραξε την παράβαση. Το ύψος των προστίμων υπολογίζεται με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται ότι στερούν ουσιαστικά από το πρόσωπο που ευθύνεται για την παράβαση τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από την εν λόγω παράβαση. Σε περίπτωση παράβασης που διαπράττεται από νομικό πρόσωπο, τα εν λόγω πρόστιμα είναι αναλογικά προς τον ετήσιο κύκλο εργασιών του νομικού προσώπου στο οικείο κράτος μέλος, λαμβανομένων υπόψη, μεταξύ άλλων, των ιδιαιτεροτήτων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ).

3.Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι κυρώσεις που θεσπίζονται δυνάμει του παρόντος άρθρου λαμβάνουν δεόντως υπόψη τα εξής, κατά περίπτωση:

α)τη φύση, τη βαρύτητα και την έκταση της παράβασης·

β)το αν η παράβαση διαπράχθηκε εκ προθέσεως ή εξ αμελείας·

γ)τον πληθυσμό ή το περιβάλλον που θίγεται από την παράβαση, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της παράβασης στον στόχο της επίτευξης υψηλού επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.

4.Τα κράτη μέλη κοινοποιούν αμελλητί στην Επιτροπή τους κανόνες και τα μέτρα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και κάθε μεταγενέστερη τροποποίησή τους.

Άρθρο 24

Αξιολόγηση και επανεξέταση

1.Έως τις (Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 6 έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας), η Επιτροπή διενεργεί αξιολόγηση της παρούσας οδηγίας για να αξιολογήσει την πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων της και την ανάγκη τροποποίησης των διατάξεών της προκειμένου να καθοριστούν πιο συγκεκριμένες απαιτήσεις για να διασφαλιστεί η αναγέννηση των εδαφών που βρίσκονται σε κακή κατάσταση υγείας καθώς και η υγεία όλων των εδαφών έως το 2050. Στην αξιολόγηση αυτή λαμβάνονται υπόψη τουλάχιστον τα εξής στοιχεία:

α)η πείρα που αποκτήθηκε μέσω της εφαρμογής της παρούσας οδηγίας·

β)τα δεδομένα και οι πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 18·

γ)σχετικά επιστημονικά και αναλυτικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων ερευνητικών έργων που χρηματοδοτούνται από την Ένωση·

δ)ανάλυση της διαφοράς την επίτευξη υγιών εδαφών έως το 2050·

ε)ανάλυση της ενδεχόμενης ανάγκης προσαρμογής στην επιστημονική και τεχνική πρόοδο των διατάξεων της παρούσας οδηγίας, ιδίως όσον αφορά τα εξής σημεία:

i)τον ορισμό των υγιών εδαφών·

ii)τον καθορισμό κριτηρίων για τα χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους που παρατίθενται στο μέρος Γ του παραρτήματος Ι·

iii)την προσθήκη νέων χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους για τους σκοπούς της παρακολούθησης.

2.Η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών έκθεση σχετικά με τα κύρια πορίσματα της αξιολόγησης που αναφέρεται στην παράγραφο 1.

Άρθρο 25

Μεταφορά στο εθνικό δίκαιο

1.Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία το αργότερο έως τις ... [Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί η ημερομηνία = 2 έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της οδηγίας]. Ανακοινώνουν αμέσως στην Επιτροπή το κείμενο των εν λόγω διατάξεων.

Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, περιέχουν αναφορά στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από την αναφορά αυτή κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Τα κράτη μέλη καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η αναφορά.

2.Τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή το κείμενο των βασικών διατάξεων του εθνικού δικαίου τις οποίες θεσπίζουν στον τομέα που καλύπτει η παρούσα οδηγία.

Άρθρο 26

Έναρξη ισχύος

Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άρθρο 27

Αποδέκτες

Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο    Για το Συμβούλιο

Η Πρόεδρος    Ο Πρόεδρος

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

1.1.Τίτλος της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.2.Σχετικοί τομείς πολιτικής

1.3.Η πρόταση/πρωτοβουλία αφορά:

1.4.Στόχοι

1.4.1.Γενικοί στόχοι

1.4.2.Ειδικοί στόχοι

1.4.3.Αναμενόμενα αποτελέσματα και επιπτώσεις

1.4.4.Δείκτες επιδόσεων

1.5.Αιτιολόγηση της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.5.1.Βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη κάλυψη αναγκών, συμπεριλαμβανομένου λεπτομερούς χρονοδιαγράμματος για τη σταδιακή υλοποίηση της πρωτοβουλίας

1.5.2.Προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης (που μπορεί να προκύπτει από διάφορους παράγοντες, π.χ. οφέλη από τον συντονισμό, ασφάλεια δικαίου, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ή συμπληρωματικότητα). Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου «προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης» είναι η αξία που απορρέει από την ενωσιακή παρέμβαση και η οποία προστίθεται στην αξία που θα είχε δημιουργηθεί αν τα κράτη μέλη ενεργούσαν μεμονωμένα.

1.5.3.Διδάγματα από ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος

1.5.4.Συμβατότητα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ενδεχόμενες συνέργειες με άλλα κατάλληλα μέσα

1.5.5.Αξιολόγηση των διαφόρων διαθέσιμων επιλογών χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων ανακατανομής

1.6.Διάρκεια και δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.7.Προβλεπόμενες μέθοδοι εκτέλεσης του προϋπολογισμού

2.ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

2.1.Κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων

2.2.Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου

2.2.1.Αιτιολόγηση των τρόπων διαχείρισης, των μηχανισμών εκτέλεσης της χρηματοδότησης, των όρων πληρωμής και της προτεινόμενης στρατηγικής ελέγχου

2.2.2.Πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που έχουν εντοπιστεί και τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί για τον μετριασμό τους

2.2.3.Εκτίμηση και αιτιολόγηση της οικονομικής αποδοτικότητας των ελέγχων (λόγος του κόστους του ελέγχου προς την αξία των σχετικών κονδυλίων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης) και αξιολόγηση του εκτιμώμενου επιπέδου κινδύνου σφάλματος (κατά την πληρωμή και κατά το κλείσιμο)

2.3.Μέτρα για την πρόληψη περιπτώσεων απάτης και παρατυπίας

3.ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

3.1.Τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται

3.2.Εκτιμώμενες δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης στις πιστώσεις

3.2.1.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις επιχειρησιακές πιστώσεις

3.2.2.Εκτιμώμενο αποτέλεσμα που χρηματοδοτείται με επιχειρησιακές πιστώσεις

3.2.3.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις διοικητικές πιστώσεις

3.2.3.1.Εκτιμώμενες ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους

3.2.4.Συμβατότητα με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

3.2.5.Συμμετοχή τρίτων στη χρηματοδότηση

3.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στα έσοδα

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

1.1.Τίτλος της πρότασης/πρωτοβουλίας

Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την παρακολούθηση και την ανθεκτικότητα του εδάφους (νομοθέτημα για την παρακολούθηση του εδάφους).

1.2.Σχετικοί τομείς πολιτικής 

09 — Περιβάλλον και δράση για το κλίμα

Δραστηριότητες:

09 02 — Πρόγραμμα για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα (LIFE)

1.3.Η πρόταση/πρωτοβουλία αφορά:

 νέα δράση 

 νέα δράση έπειτα από δοκιμαστικό σχέδιο / προπαρασκευαστική ενέργεια 84  

 την παράταση υφιστάμενης δράσης 

 συγχώνευση ή αναπροσανατολισμό μίας ή περισσότερων δράσεων προς άλλη/νέα δράση 

1.4.Στόχοι

1.4.1.Γενικοί στόχοι

Στόχος της προτεινόμενης οδηγίας είναι να συμβάλει στην αντιμετώπιση των μεγάλων κοινωνικών προκλήσεων:

— Επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή

— Αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας και εκπλήρωση των διεθνών δεσμεύσεων για τη βιοποικιλότητα

— Μείωση της ρύπανσης σε επίπεδα που δεν θεωρούνται πλέον επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον

— Τήρηση των διεθνών δεσμεύσεων όσον αφορά την ουδετερότητα ως προς την υποβάθμιση της γης

1.4.2.Ειδικοί στόχοι

Σύμφωνα με τον γενικό στόχο, ο ειδικός στόχος της παρούσας πρότασης οδηγίας είναι ο εξής:

— να σταματήσει η υποβάθμιση του εδάφους και να επιτευχθούν υγιή εδάφη σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2050, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα εδάφη της ΕΕ μπορούν να παρέχουν πολλαπλές υπηρεσίες οικοσυστημάτων σε κλίμακα επαρκή για την κάλυψη περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών αναγκών, και να μειωθεί η ρύπανση του εδάφους σε επίπεδα που δεν θεωρούνται πλέον επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Σύμφωνα με τον ειδικό στόχο, οι επιχειρησιακοί στόχοι είναι:

— Η θέσπιση μέτρων για τον τερματισμό της υποβάθμισης των εδαφών και την αναζωογόνηση της υγείας του εδάφους.

— Η θέσπιση αποτελεσματικού πλαισίου για τη διασφάλιση της εφαρμογής, ιδίως με την υποχρέωση των κρατών μελών να αξιολογούν την υγεία του εδάφους, καθώς και την υποβολή εκθέσεων και την επανεξέταση.

1.4.3.Αναμενόμενα αποτελέσματα και επιπτώσεις

Να προσδιοριστούν τα αποτελέσματα που θα πρέπει να έχει η πρόταση/πρωτοβουλία όσον αφορά τους στοχοθετημένους δικαιούχους / τις στοχοθετημένες ομάδες.

Η προτεινόμενη πρωτοβουλία θα αποφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη και θα βελτιώσει την υγεία του εδάφους με αλυσιδωτές επιπτώσεις στην ποιότητα τόσο των υδάτων όσο και του αέρα, τη βιοποικιλότητα, τα οφέλη για το κλίμα και τα οφέλη για τα τρόφιμα. Αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον που προέρχονται από μολυσμένους χώρους.

Η ευημερία και η ευεξία των σημερινών και των μελλοντικών γενεών εξαρτάται από την υγεία του εδάφους.

Η εφαρμογή της πρότασης αναμένεται να δημιουργήσει πολλές ευκαιρίες για τις ΜΜΕ τόσο για την ανάπτυξη (π.χ. έρευνα και αποκατάσταση μολυσμένων χώρων, συμβουλευτικές υπηρεσίες για την υγεία του εδάφους, εργαστήρια δοκιμών εδάφους) όσο και για καινοτομία στον σχεδιασμό και την εφαρμογή μέτρων βιώσιμης διαχείρισης και αποκατάστασης του εδάφους, καθώς και σε σχέση με την έρευνα και την αποκατάσταση μολυσμένων εδαφών.

Η εφαρμογή της παρακολούθησης του εδάφους αναμένεται επίσης να δημιουργήσει ευκαιρίες για έρευνα και ανάπτυξη και επιχειρήσεις για την ανάπτυξη παραμέτρων και την παρατήρηση του εδάφους.

1.4.4.Δείκτες επιδόσεων

Να προσδιοριστούν οι δείκτες για την παρακολούθηση της προόδου και των επιτευγμάτων.

Η εφαρμογή της πρότασης θα πρέπει να διασφαλίσει ότι τα εδάφη σε ολόκληρη την ΕΕ είναι υγιή έως το 2050 και ότι η διαχείρισή τους είναι βιώσιμη, ώστε να μην επιδεινωθούν περαιτέρω.

Αυτοί είναι οι κύριοι δείκτες που προβλέπονται για την παρακολούθηση της εφαρμογής:

— αριθμός σημείων παρακολούθησης της υγείας του εδάφους

— ποσοστό του εδάφους της ΕΕ όπου τα εδάφη βρίσκονται σε υγιή κατάσταση

— έγκριση μέτρων βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους

— μέτρα αναγέννησης που έχουν τεθεί σε εφαρμογή

— αριθμός δυνητικά μολυσμένων χώρων που έχουν καταχωριστεί στα ειδικά εθνικά μητρώα

— αριθμός δυνητικά μολυσμένων χώρων που διερευνήθηκαν

— αριθμός μολυσμένων χώρων που έχουν αποκατασταθεί ή έχουν αποτελέσει αντικείμενο ορθής διαχείρισης

1.5.Αιτιολόγηση της πρότασης/πρωτοβουλίας

1.5.1.Βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη κάλυψη αναγκών, συμπεριλαμβανομένου λεπτομερούς χρονοδιαγράμματος για τη σταδιακή υλοποίηση της πρωτοβουλίας

Η προτεινόμενη οδηγία θα τεθεί σε ισχύ μετά την έκδοσή της, αλλά θα υπάρξει περίοδος μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο 2 ετών για να μπορέσουν τα κράτη μέλη να θεσπίσουν και να κοινοποιήσουν τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, η Επιτροπή θα συνδράμει τα κράτη μέλη μέσω:
— εγγράφου καθοδήγησης για τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο

— ανάπτυξης διαφόρων κατευθυντήριων γραμμών και ενημερωτικού υλικού, εάν χρειάζεται, σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας

— υπηρεσίας τεχνικής υποστήριξης

Μετά την έκδοση της οδηγίας, η Επιτροπή:

— θα συγκαλεί τακτικά την ειδική νέα επιτροπή που θα επικουρεί την Επιτροπή, καθώς και συνεδριάσεις ομάδων εμπειρογνωμόνων·

— λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα και ρυθμίσεις για την επικαιροποίηση και την εφαρμογή του προγράμματος LUCAS για το έδαφος, το οποίο θα συμπληρώσει το πλαίσιο παρακολούθησης των κρατών μελών.

Μετά τη λήξη της προθεσμίας μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, η Επιτροπή, σύμφωνα με την πολιτική της για την επαλήθευση της εφαρμογής της νομοθεσίας της ΕΕ:

— επαληθεύει την πληρότητα των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη και, εάν χρειαστεί, μπορεί να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει·

— επαληθεύει τη συμμόρφωση των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών και, εάν χρειαστεί, μπορεί να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει.

Μετά τη λήξη της προθεσμίας μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

να δημιουργήσουν το κατάλληλο σύστημα διαχείρισης

να καθορίσουν εδαφικές περιοχές

να θέσουν σε εφαρμογή το πλαίσιο παρακολούθησης του εδάφους, συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού των σημείων δειγματοληψίας και της υιοθέτησης μεθοδολογιών

να δημιουργήσουν μητρώο δυνητικά μολυσμένων χώρων.

1.5.2.Προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης (που μπορεί να προκύπτει από διάφορους παράγοντες, π.χ. οφέλη από τον συντονισμό, ασφάλεια δικαίου, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ή συμπληρωματικότητα). Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου «προστιθέμενη αξία της ενωσιακής παρέμβασης» είναι η αξία που απορρέει από την ενωσιακή παρέμβαση και η οποία προστίθεται στην αξία που θα είχε δημιουργηθεί αν τα κράτη μέλη ενεργούσαν μεμονωμένα.

Λόγοι για ανάληψη δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο (εκ των προτέρων)

Οι παράγοντες και οι επιπτώσεις της υποβάθμισης του εδάφους υπερβαίνουν τα σύνορα των χωρών και μειώνουν την παροχή υπηρεσιών οικοσυστημάτων σε ολόκληρη την ΕΕ και τις γειτονικές της χώρες. Η δράση σε εθνικό επίπεδο έχει αποδειχθεί ανεπαρκής για την αντιμετώπιση της υποβάθμισης του εδάφους σε ολόκληρη την ΕΕ και έχει οδηγήσει σε αποκλίνοντα επίπεδα προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας.

Προστιθέμενη ενωσιακή αξία που αναμένεται να επιτευχθεί (εκ των υστέρων)

Η συντονισμένη δράση σε επίπεδο ΕΕ αναμένεται να δημιουργήσει συνέργειες, οφέλη αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας για την παρακολούθηση και την αποκατάσταση της υγείας του εδάφους και τη διασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των εδαφών. Η συντονισμένη δράση αναμένεται επίσης να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις που βασίζονται επίσης στην υγεία του εδάφους στην ΕΕ και σε παγκόσμιο πλαίσιο, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας, την επίτευξη μηδενικής ρύπανσης και την επίτευξη ουδετερότητας ως προς την υποβάθμιση της γης. Τέλος, με τη δράση σε επίπεδο ΕΕ αναμένεται να αντιμετωπιστούν πιθανές στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά και ο αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων, δεδομένου ότι υπάρχουν χαμηλότερες περιβαλλοντικές απαιτήσεις σε ορισμένα κράτη μέλη.

1.5.3.Διδάγματα από ανάλογες εμπειρίες του παρελθόντος

Τον Απρίλιο του 2002, η Επιτροπή ανακοίνωσε για πρώτη φορά την πρόθεσή της να αναπτύξει στρατηγική για την προστασία του εδάφους και να προετοιμάσει το έδαφος για την υποβολή πρότασης για νομοθεσία της ΕΕ για το έδαφος. Μια πρώτη πρόταση εγκρίθηκε στη συνέχεια από την Επιτροπή το 2006, αλλά πραγματοποιήθηκαν δύσκολες πολιτικές συζητήσεις στο Συμβούλιο της ΕΕ υπό διαδοχικές προεδρίες της ΕΕ. Δεν επιτεύχθηκε συμφωνία λόγω μειοψηφίας αρνησικυρίας πέντε κρατών μελών. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή απέσυρε την πρότασή της το 2014.

Οι συζητήσεις έδειξαν ότι η ρύθμιση του εδάφους σε επίπεδο ΕΕ μπορεί να προκαλέσει αντίσταση από διάφορες ομάδες ενδιαφερομένων μερών και από τα κράτη μέλη. Ως εκ τούτου, πριν από την προετοιμασία αυτής της νέας πρωτοβουλίας, η Επιτροπή επένδυσε εκτενώς σε συναντήσεις και διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη και τα κράτη μέλη, και σε ορισμένο βαθμό μέσω της σύστασης της ομάδας εμπειρογνωμόνων της ΕΕ για την προστασία του εδάφους.

Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας μέσω επαρκούς ευελιξίας. Η πρόταση λαμβάνει επίσης σε μεγάλο βαθμό υπόψη τη μεταβλητότητα των εδαφών, των κλιματικών συνθηκών και της χρήσης γης.

Μια προσέγγιση περισσότερο προσανατολισμένη στα αποτελέσματα, με σαφείς στόχους και λιγότερη εστίαση στη διαδικασία ή τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν, παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία σε εθνικό επίπεδο, ενώ εξακολουθεί να ικανοποιεί την ανάγκη για συνεκτική προστασία του εδάφους σε ολόκληρη την ΕΕ.

1.5.4.Συμβατότητα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και ενδεχόμενες συνέργειες με άλλα κατάλληλα μέσα

Η πρωτοβουλία εμπίπτει στον τομέα 3 (Φυσικοί πόροι και περιβάλλον) τίτλος 9 (Περιβάλλον και δράση για το κλίμα) του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) 2021–2027.

Η πρωτοβουλία εμπίπτει στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Επίσης, αποτελεί συνέχεια και συμβάλλει στην επίτευξη των φιλοδοξιών που καθορίζονται στη στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος με ορίζοντα το 2030. Η στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος αποτελεί βασικό παραδοτέο της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 και καθορίζει ένα πλαίσιο και συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία και την αποκατάσταση των εδαφών, καθώς και για τη διασφάλιση της βιώσιμης χρήσης τους. Θέτει, επιπλέον, όραμα και στόχους για να επιτευχθεί ο σκοπός για υγιή εδάφη έως το 2050 με συγκεκριμένες δράσεις έως το 2030.

Με την πρόταση συμπληρώνονται άλλα μέτρα που περιγράφονται στη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 (όπως το νομοθέτημα για την αποκατάσταση της φύσης) και στη στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος (όπως οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την εκτίμηση κινδύνου, τη σφράγιση του εδάφους και τη χρηματοδότηση).

Η υλοποίηση της πρωτοβουλίας από τα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις θα υποστηριχθεί από μια σειρά προγραμμάτων της ΕΕ, όπως το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής, το πρόγραμμα για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα (LIFE), το πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την καινοτομία («Ορίζων Ευρώπη»), ιδίως μέσω της αποστολής του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» «Μια συμφωνία για το έδαφος για την Ευρώπη», ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), το InvestEU και η εθνική χρηματοδότηση από τα κράτη μέλη της ΕΕ και η ιδιωτική χρηματοδότηση.

1.5.5.Αξιολόγηση των διαφόρων διαθέσιμων επιλογών χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων ανακατανομής

Η εφαρμογή της νέας οδηγίας θα συνεπάγεται νέα καθήκοντα και δραστηριότητες για την Επιτροπή. Αυτό θα απαιτήσει ανθρώπινους πόρους, στήριξη από τον ΕΟΠ, πόρους προμηθειών για εξωτερικούς αναδόχους και μία ή περισσότερες διοικητικές ρυθμίσεις με το JRC.

Επί του παρόντος δεν υπάρχει ειδικό δεσμευτικό μέσο της ΕΕ για το έδαφος και, ως εκ τούτου, η εφαρμογή και η παρακολούθηση της οδηγίας αποτελούν νέες αρμοδιότητες για την Επιτροπή και τα κράτη μέλη.

Αυτό απαιτεί πρόσθετους πόρους με υψηλή ικανότητα πολιτικής κρίσης, γνώσεις πολιτικής, αναλυτικές δεξιότητες, ανεξαρτησία και ανθεκτικότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της μακροπρόθεσμης εφαρμογής της νομοθεσίας. Θα χρειαστεί επίσης πρόσθετη υποστήριξη από εμπειρογνώμονες, μεταξύ άλλων μέσω εξωτερικής ανάθεσης, όπου είναι δυνατόν, αλλά η Επιτροπή πρέπει να εκτελεί βασικά καθήκοντα που συνεπάγονται υψηλό βαθμό πολιτικής ευαισθησίας.

1.6.Διάρκεια και δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης/πρωτοβουλίας

 περιορισμένη διάρκεια

   με ισχύ από [ΗΗ/MM]ΕΕΕΕ έως [ΗΗ/MM]ΕΕΕΕ

   Δημοσιονομικές επιπτώσεις από το ΕΕΕΕ έως το ΕΕΕΕ για πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και από το ΕΕΕΕ έως το ΕΕΕΕ για πιστώσεις πληρωμών.

 απεριόριστη διάρκεια

Περίοδος σταδιακής εφαρμογής που αντιστοιχεί στην περίοδο μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο των 2 ετών

και στη συνέχεια πλήρης εφαρμογή.

1.7.Προβλεπόμενες μέθοδοι εκτέλεσης του προϋπολογισμού 

Άμεση διαχείριση από την Επιτροπή

από τις υπηρεσίες της, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού της στις αντιπροσωπείες της Ένωσης

   από τους εκτελεστικούς οργανισμούς

 Επιμερισμένη διαχείριση με τα κράτη μέλη

 Έμμεση διαχείριση με ανάθεση καθηκόντων εκτέλεσης του προϋπολογισμού:

σε τρίτες χώρες ή οργανισμούς που αυτές έχουν ορίσει

σε διεθνείς οργανισμούς και στις οργανώσεις τους (να προσδιοριστούν)

στην ΕΤΕπ και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων

στους οργανισμούς που αναφέρονται στα άρθρα 70 και 71 του δημοσιονομικού κανονισμού

σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου

σε οργανισμούς που διέπονται από ιδιωτικό δίκαιο και έχουν αποστολή δημόσιας υπηρεσίας, στον βαθμό που παρέχουν επαρκείς οικονομικές εγγυήσεις

σε οργανισμούς που διέπονται από το ιδιωτικό δίκαιο κράτους μέλους, στους οποίους έχει ανατεθεί η εκτέλεση σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και οι οποίοι παρέχουν επαρκείς οικονομικές εγγυήσεις

σε οργανισμούς ή πρόσωπα επιφορτισμένα με την εφαρμογή συγκεκριμένων δράσεων στην ΚΕΠΠΑ βάσει του τίτλου V της ΣΕΕ και τα οποία προσδιορίζονται στην αντίστοιχη βασική πράξη.

Αν αναφέρονται περισσότεροι του ενός τρόποι διαχείρισης, να διευκρινιστούν στο τμήμα «Παρατηρήσεις».

Παρατηρήσεις

Ά.Α.

2.ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

2.1.Κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων

Να προσδιοριστούν η συχνότητα και οι όροι.

Η πρωτοβουλία συνεπάγεται σύναψη συμβάσεων, διοικητικές ρυθμίσεις με το JRC και αντίκτυπο στο ανθρώπινο δυναμικό της Επιτροπής. Εφαρμόζονται τυποποιημένοι κανόνες για το συγκεκριμένο είδος δαπανών.

2.2.Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου

2.2.1.Αιτιολόγηση των τρόπων διαχείρισης, των μηχανισμών εκτέλεσης της χρηματοδότησης, των όρων πληρωμής και της προτεινόμενης στρατηγικής ελέγχου

Ά.α. — πρβλ. ανωτέρω.

2.2.2.Πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους που έχουν εντοπιστεί και τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί για τον μετριασμό τους

Ά.α. — πρβλ. ανωτέρω.

2.2.3.Εκτίμηση και αιτιολόγηση της οικονομικής αποδοτικότητας των ελέγχων (λόγος του κόστους του ελέγχου προς την αξία των σχετικών κονδυλίων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης) και αξιολόγηση του εκτιμώμενου επιπέδου κινδύνου σφάλματος (κατά την πληρωμή και κατά το κλείσιμο)

Ά.α. — πρβλ. ανωτέρω.

2.3.Μέτρα για την πρόληψη περιπτώσεων απάτης και παρατυπίας

Να προσδιοριστούν τα ισχύοντα ή τα προβλεπόμενα μέτρα πρόληψης και προστασίας, π.χ. στη στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης.

Ά.α. — πρβλ. ανωτέρω.

3.ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ/ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

3.1.Τομείς του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται

·Υφιστάμενες γραμμές του προϋπολογισμού

Κατά σειρά τομέων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και γραμμών του προϋπολογισμού

Τομέας του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου

Γραμμή του προϋπολογισμού

Είδος δαπάνης

Συμμετοχή

Αριθμός  

ΔΠ/ΜΔΠ 85

χωρών ΕΖΕΣ 86

υποψηφίων για ένταξη χωρών και δυνάμει υποψηφίων χωρών 87

άλλων τρίτων χωρών

άλλα έσοδα για ειδικό προορισμό

3 

09 02 01 Φύση και βιοποικιλότητα  

 

ΔΠ

ΝΑΙ 

ΟΧΙ 

ΝΑΙ 

ΟΧΙ 

7 

20 01 02 01 — Αποδοχές και επιδόματα 

ΜΔΠ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

7 

20 02 01 03 — Εθνικοί υπάλληλοι που υπηρετούν προσωρινά στις υπηρεσίες του θεσμικού οργάνου  

ΜΔΠ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

7 

20 02 06 01 — Έξοδα αποστολής και παράστασης  

ΜΔΠ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

7 

20 02 06 02 — Συνεδριάσεις, ομάδες εμπειρογνωμόνων 

ΜΔΠ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

ΟΧΙ 

7

20 02 06 03 — Επιτροπές

ΜΔΠ

ΟΧΙ

ΟΧΙ

ΟΧΙ

ΟΧΙ

·Νέες γραμμές του προϋπολογισμού, των οποίων έχει ζητηθεί η δημιουργία: Ά.Α.

3.2.Εκτιμώμενες δημοσιονομικές επιπτώσεις της πρότασης στις πιστώσεις

3.2.1.Συνοπτική παρουσίαση των εκτιμώμενων επιπτώσεων στις επιχειρησιακές πιστώσεις

   Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση επιχειρησιακών πιστώσεων

   Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση επιχειρησιακών πιστώσεων, όπως εξηγείται κατωτέρω:

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Τομέας του πολυετούς δημοσιονομικού  
πλαισίου

1

Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία

2023

2024

2025

2026

2027

ΣΥΝΟΛΟ

ΓΔ: JRC

□ Ανθρώπινοι πόροι

0,342

0,513

0,513

0,513

1,881

□ Άλλες διοικητικές δαπάνες

ΣΥΝΟΛΟ ΓΔ JRC

Πιστώσεις

0,342

0,513

0,513

0,513

1,881

Τομέας του πολυετούς  
δημοσιονομικού πλαισίου

3

Φυσικοί πόροι και περιβάλλον

ΓΔ: ENV

2023

2024

2025

2026

2027

ΣΥΝΟΛΟ

□ Επιχειρησιακές πιστώσεις

09 02 01 Φύση και βιοποικιλότητα

Αναλήψεις υποχρεώσεων

(1α)

0,500

0,500

0,500

0,500

2,000

Πληρωμές

(2α)

0,500

0,500

0,500

0,500

2,000

Πιστώσεις διοικητικού χαρακτήρα χρηματοδοτούμενες από το κονδύλιο ειδικών προγραμμάτων 88  

Γραμμή του προϋπολογισμού

(3)

ΣΥΝΟΛΟ πιστώσεων 
για τη ΓΔ ENV

Αναλήψεις υποχρεώσεων

=1a+3

0,500

0,500

0,500

0,500

2,000

Πληρωμές

=2a

+3

0,500

0,500

0,500

0,500

2,000

 
Το ποσό που αναφέρεται ανωτέρω θα χρειαστεί για την υποστήριξη διαφόρων εκτελεστικών καθηκόντων σε σχέση με τις νομοθετικές διατάξεις τα οποία θα εκτελεί η ΓΔ ENV και το JRC.

Οι δραστηριότητες που αποτελούν αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνουν γενική σύμβαση υποστήριξης για την υλοποίηση της πρότασης.

Επιπλέον, οι διοικητικές ρυθμίσεις με το JRC έχουν συμπεριληφθεί στην κατηγορία αυτή, ιδίως για την καθιέρωση ολοκληρωμένης παρακολούθησης.

 

Όλες οι δαπάνες εκτός των δαπανών για ανθρώπινους πόρους και των διοικητικών δαπανών

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

καθήκοντα

πόροι

2023

2024

2025

2026

2027

σύνολο

Γενική υποστήριξη για την εφαρμογή της οδηγίας (για την ανάπτυξη τεχνικής καθοδήγησης, την παροχή στήριξης στα κράτη μέλη για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και την εφαρμογή της κ.λπ.)

Σύμβαση παροχής υπηρεσιών/Εξωτερικοί εμπειρογνώμονες

 

0,150

0,150

0,150

0,150

0,600

Πρόσθετη χρηματοδοτική συνεισφορά (μέρος της ΓΔ ENV) για τη διεξαγωγή της έρευνας LUCAS και της ενότητας LUCAS για το έδαφος (εν αναμονή του ορισμού της συνεισφοράς άλλων ΓΔ) 89 .

0,000

0,000

0,000

0,000

0,000

Αναβάθμιση του EUSO, πίνακας εργαλείων για την υγεία του εδάφους, έδαφος LUCAS· ενσωμάτωση δεδομένων της έρευνας LUCAS για το έδαφος και των κρατών μελών· διευκόλυνση της εναρμόνισης των μεθοδολογιών
Παροχή στήριξης για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και την εφαρμογή της οδηγίας, ιδίως όσον αφορά τη δέσμευση γης και τη μόλυνση του εδάφους, την ενσωμάτωση στοιχείων παρακολούθησης των κρατών μελών και την προώθηση της εναρμόνισης

Διοικητική ρύθμιση μεταξύ ENV και JRC

 

0,350

0,350

0,350

0,350

1,400

Σύνολο

 

 

0,500

0,500

0,500

0,500

2,000

Όσον αφορά τον ΕΟΠ, ο αντίκτυπος στον οργανισμό και η ενδεχόμενη ανάγκη ενίσχυσης θα περιγράφονται λεπτομερώς, ανάλογα με τις ανάγκες, σε ειδικό νομοθετικό δημοσιονομικό δελτίο που θα συγκεντρώνει όλες τις σχετικές προτεινόμενες πρωτοβουλίες.



ΣΥΝΟΛΟ επιχειρησιακών πιστώσεων

Αναλήψεις υποχρεώσεων

(4)

Πληρωμές

(5)

□ ΣΥΝΟΛΟ πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα χρηματοδοτούμενων από το κονδύλιο ειδικών προγραμμάτων

6)

ΣΥΝΟΛΟ πιστώσεων  
του ΤΟΜΕΑ 3 ENV  
του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου

Αναλήψεις υποχρεώσεων

=4+ 6

0,000

0,500

0,500

0,500

0,500

2,000

Πληρωμές

=5+ 6

0,000

0,500

0,500

0,500

0,500

2,000

□ ΣΥΝΟΛΟ επιχειρησιακών πιστώσεων (όλοι οι επιχειρησιακοί τομείς)

Αναλήψεις υποχρεώσεων

(4)

Πληρωμές

(5)

ΣΥΝΟΛΟ πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα χρηματοδοτούμενων από το κονδύλιο ειδικών προγραμμάτων (όλοι οι επιχειρησιακοί τομείς)

(6)

ΣΥΝΟΛΟ πιστώσεων 
των ΤΟΜΕΩΝ 1 έως 6 
του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου

Αναλήψεις υποχρεώσεων

=4+ 6

0,000

0,842

1,013

1,013

1,013

3,881

Πληρωμές

=5+ 6

0,000

0,842

1,013

1,013

1,013

3,881





Τομέας του πολυετούς  
δημοσιονομικού πλαισίου

7

«Διοικητικές δαπάνες»

Αυτό το τμήμα θα πρέπει να συμπληρωθεί με «στοιχεία διοικητικού χαρακτήρα του προϋπολογισμού» τα οποία θα εισαχθούν, πρώτα, στο παράρτημα του νομοθετικού δημοσιονομικού δελτίου (παράρτημα 5 της απόφασης της Επιτροπής σχετικά με τους εσωτερικούς κανόνες για την εκτέλεση του τμήματος του γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορά την Επιτροπή), που τηλεφορτώνεται στο DECIDE για διυπηρεσιακή διαβούλευση.

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

2023

2024

2025

2026

2027

ΣΥΝΟΛΟ

ΓΔ: ENV

□ Ανθρώπινοι πόροι

0,528

0,699

0,699

0,870

2,796

□ Άλλες διοικητικές δαπάνες

0,031

0,062

0,110

0,110

0,110

0,423

ΣΥΝΟΛΟ ΓΔ ENV

Πιστώσεις

0,031

0,590

0,809

0,809

0,980

3,219

2023

2024

2025

2026

2027

ΣΥΝΟΛΟ

ΓΔ: ESTAT

□ Ανθρώπινοι πόροι

0,342

0,342

0,433

0,433

1,550

□ Άλλες διοικητικές δαπάνες

0,000

0,000

0,000

0,000

0,000

0,000

ΣΥΝΟΛΟ ΓΔ ESTAT

Πιστώσεις

0,000

0,342

0,342

0,433

0,433

1,550

Το κόστος ανά ΙΠΑ (AD/AST) υπολογίζεται σε 171 000 EUR ετησίως και σε 91 000 EUR ετησίως για τις ΠΑΥ. Οι λοιπές διοικητικές δαπάνες αφορούν συνεδριάσεις επιτροπών και ομάδων εμπειρογνωμόνων, αποστολές και άλλες δαπάνες που συνδέονται με το προσωπικό αυτό.

ΣΥΝΟΛΟ πιστώσεων 
του ΤΟΜΕΑ 7 
του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου
 

(Σύνολο αναλήψεων υποχρεώσεων = Σύνολο πληρωμών)

0,031

0,932

1,151

1,242

1,413

4,769

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

2023

2024

2025

2026

2027

ΣΥΝΟΛΟ

ΣΥΝΟΛΟ πιστώσεων των ΤΟΜΕΩΝ 1 έως 7 
του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου
 

Αναλήψεις υποχρεώσεων

0,031

1,774

2,164

2,255

2,426

8,650

Πληρωμές

0,031

1,774

2,164

2,255

2,426

8,650

3.2.2.Εκτιμώμενο αποτέλεσμα που χρηματοδοτείται με επιχειρησιακές πιστώσεις

Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Να προσδιοριστούν οι στόχοι και τα αποτελέσματα

Έτος 
N

Έτος 
N+1

Έτος 
N+2

Έτος 
N+3

Να εγγραφούν όσα έτη απαιτούνται, ώστε να εμφανίζεται η διάρκεια των επιπτώσεων (βλ. σημείο 1.6)

ΣΥΝΟΛΟ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Είδος 90

Μέσο κόστος

Αριθ.

Κόστος

Αριθ.

Κόστος

Αριθ.

Κόστος

Αριθ.

Κόστος

Αριθ.

Κόστος

Αριθ.

Κόστος

Αριθ.

Κόστος

Συνολικός αριθ.

Συνολικό κόστος

ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ αριθ. 1 91

- Αποτέλεσμα

- Αποτέλεσμα

- Αποτέλεσμα

Μερικό σύνολο για τον ειδικό στόχο αριθ. 1

ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ αριθ. 2 ...

- Αποτέλεσμα

Μερικό σύνολο για τον ειδικό στόχο αριθ. 2

ΣΥΝΟΛΑ

3.2.3.

1.1.1.1.Εκτιμώμενες ανάγκες σε διοικητικές πιστώσεις στην Επιτροπή

   Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα

   Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση πιστώσεων διοικητικού χαρακτήρα, όπως εξηγείται κατωτέρω:

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

2023

2024

2025

2026

2027

ΣΥΝΟΛΟ

ΤΟΜΕΑΣ 7 
του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου

Ανθρώπινοι πόροι

0,000

0,870

1,041

1,132

1,303

4,346

Άλλες διοικητικές δαπάνες

0,031

0,062

0,110

0,110

0,110

0,423

Μερικό σύνολο του ΤΟΜΕΑ 7 
του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου

0,031

0,932

1,151

1,242

1,413

4,769

Το κόστος ανά ΙΠΑ (AD/AST) υπολογίζεται σε 171 000 EUR ετησίως. Οι «λοιπές διοικητικές δαπάνες» αφορούν τις συνεδριάσεις επιτροπών και ομάδων εμπειρογνωμόνων, αποστολές και άλλες δαπάνες που σχετίζονται με το προσωπικό αυτό.

Εκτός του ΤΟΜΕΑ 7 92  
του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου

Ανθρώπινοι πόροι (JRC)

0,342

0,513

0,513

0,513

1,881

Άλλες δαπάνεςδιοικητικού χαρακτήρα

Μερικό σύνολο εκτός του ΤΟΜΕΑ 7 
του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου

Ά.Α. 

0,342

0,513

0,513

0,513

1,881

ΣΥΝΟΛΟ

0,031

1,274

1,664

1,755

1,926

6,650

Οι απαιτούμενες πιστώσεις για ανθρώπινους πόρους και άλλες δαπάνες διοικητικού χαρακτήρα θα καλυφθούν από τις πιστώσεις της ΓΔ που έχουν ήδη διατεθεί για τη διαχείριση της δράσης και/ή έχουν ανακατανεμηθεί στο εσωτερικό της ΓΔ και οι οποίες θα συμπληρωθούν, κατά περίπτωση, με πρόσθετα κονδύλια που ενδέχεται να χορηγηθούν στην αρμόδια για τη διαχείριση ΓΔ στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας κατανομής και λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων δημοσιονομικών περιορισμών.

3.2.3.1.Εκτιμώμενες ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους

   Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση ανθρώπινων πόρων

   Η πρόταση/πρωτοβουλία συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση ανθρώπινων πόρων, όπως εξηγείται κατωτέρω:

Εκτίμηση η οποία πρέπει να εκφράζεται σε μονάδες ισοδυνάμων πλήρους απασχόλησης

 

2023 

2024 

2025 

2026 

2027

20 01 02 01 (έδρα και γραφεία αντιπροσωπείας της Επιτροπής) — ΓΔ ENV

 

2

3

3

4

20 01 02 01 (έδρα και τις αντιπροσωπείες της Επιτροπής) — Eurostat

2

2

2

2

20 01 02 03 (αντιπροσωπείες της ΕΕ) 

 

 

 

 

 

01 01 01 01 (έμμεση έρευνα) 

 

 

 01 01 01 11 (άμεση έρευνα) — JRC

 

2

3

3

3

Άλλες γραμμές του προϋπολογισμού (να προσδιοριστούν) 

 

 

 

 

 

20 02 01 (AC, END, INT από το «συνολικό κονδύλιο») — ΓΔ ENV

 

2

2

2

2

20 02 01 (AC, END, INT από το «συνολικό κονδύλιο») — Eurostat

1

1

20 02 03 (AC, AL, END, INT και JPD στις αντιπροσωπείες της ΕΕ) 

 

 

 

 

 

XX 01  xx yy zz  9 

 

- στην έδρα 

 

 

 

 

 

 

- στις αντιπροσωπείες της ΕΕ  

 

 

 

 

 

01 01 01 02 (AC, END, INT — έμμεση έρευνα) 

 

 

 

 

 

 01 01 01 12 (AC, END, INT – άμεση έρευνα) 

 

 

 

 

 

Άλλες γραμμές του προϋπολογισμού (να προσδιοριστούν) 

 

 

 

 

 

ΣΥΝΟΛΟ 

 

8

10

11

12

XX είναι ο σχετικός τομέας πολιτικής ή ο σχετικός τίτλος του προϋπολογισμού.

Οι ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους θα καλυφθούν από το προσωπικό της ΓΔ που έχει ήδη διατεθεί για τη διαχείριση της δράσης και/ή έχει ανακατανεμηθεί στο εσωτερικό της ΓΔ και το οποίο θα συμπληρωθεί, εάν χρειαστεί, από πρόσθετους πόρους που μπορεί να διατεθούν στην αρμόδια για τη διαχείριση ΓΔ στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας κατανομής και λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων δημοσιονομικών περιορισμών.

Περιγραφή των προς εκτέλεση καθηκόντων:

Μόνιμοι και έκτακτοι υπάλληλοι ENV

Προετοιμασία και καθοδήγηση της ανάπτυξης τεχνικής καθοδήγησης και παροχή στήριξης στα κράτη μέλη για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και την εφαρμογή της πρωτοβουλίας, ιδίως στους τομείς: κριτηρίων της υγείας του εδάφους, δειγματοληψίας, δεδομένων, μεθοδολογίας, αξιολόγησης, παρακολούθησης και ανάλυσης· εδαφικών περιοχών· δέσμευσης γης· μητρώου μολυσμένων χώρων.

Διατήρηση διαλόγου όσον αφορά την υγεία του εδάφους με τα κράτη μέλη, τις αρμόδιες αρχές τους και τον ΕΟΠ, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο σχετικών ομάδων εμπειρογνωμόνων και επιτροπών· υποβολή εκθέσεων προς το ΕΚ και το Συμβούλιο.

Προετοιμασία και καθοδήγηση: στην παρακολούθηση και την επαλήθευση της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο και της εφαρμογής της νομοθεσίας από τα κράτη μέλη· στην προσαρμογή του παρατηρητηρίου της ΕΕ για το έδαφος και του πίνακα εργαλείων του για την υγεία του εδάφους, με την ενσωμάτωση και των δεδομένων των κρατών μελών· στην προσαρμογή της στατιστικής έρευνας της ΕΕ LUCAS στις νέες απαιτήσεις του νομοθετήματος.

Προετοιμασία και καθοδήγηση στην έκδοση νέων εκτελεστικών πράξεων της Επιτροπής, επικαιροποιώντας παραρτήματα,

Εξωτερικό προσωπικό

Οι ΑΕΕ να παρέχουν εμπειρογνωσία σχετικά με τα εθνικά συστήματα, τους περιορισμούς και τις ευκαιρίες για τη διαμόρφωση αποτελεσματικής καθοδήγησης και αποτελεσματικής και αποδοτικής στήριξης στα κράτη μέλη όσον αφορά τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και την εφαρμογή.

Μόνιμοι και έκτακτοι υπάλληλοι JRC

Καθοδήγηση της αναβάθμισης του EUSO και του πίνακα εργαλείων για την υγεία του εδάφους στις απαιτήσεις της οδηγίας.

Παροχή τεχνικής υποστήριξης για την παροχή βοήθειας στα κράτη μέλη για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και την εφαρμογή της οδηγίας.

Διευκόλυνση της συμπλήρωσης των κενών γνώσης που σχετίζονται με την οδηγία, με διασύνδεση με ερευνητικά προγράμματα, π.χ. για κάθε αναγκαία επικαιροποίηση των παραρτημάτων της οδηγίας.

Παροχή της απαραίτητης σχετικής επικαιροποίησης των γνώσεων για τα καθήκοντα πολιτικής ENV που σχετίζονται με την οδηγία.

Αναβάθμιση της έρευνας LUCAS για το έδαφος ώστε να συνάδει με τις απαιτήσεις της οδηγίας.

Μόνιμοι και έκτακτοι υπάλληλοι Eurostat

Προσαρμογή και αναβάθμιση της στατιστικής έρευνας της ΕΕ LUCAS στις νέες ποιοτικές απαιτήσεις της οδηγίας.

Διεξαγωγή της στατιστικής έρευνας της ΕΕ LUCAS και διαχείριση των σχετικών συμβάσεων.

Προσαρμογή του εργαλείου διαχείρισης δεδομένων και της σχετικής υποδομής ΤΠ ώστε να πληρούνται οι απαιτήσεις ποιότητας των δεδομένων της οδηγίας.

3.2.4.Συμβατότητα με το ισχύον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

Η πρόταση/πρωτοβουλία:

   μπορεί να χρηματοδοτηθεί εξ ολοκλήρου με ανακατανομή εντός του οικείου τομέα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ).

Οι δαπάνες που προβλέπονται στη γραμμή του προϋπολογισμού 09 02 01 θα καλυφθούν από το πρόγραμμα LIFE και θα προγραμματιστούν στο πλαίσιο των διαδικασιών του ετήσιου σχεδίου διαχείρισης της ΓΔ ENV. Οι ανάγκες σε ανθρώπινους πόρους καλύπτονται κατά προτίμηση από πρόσθετα κονδύλια στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας κατανομής ανθρώπινων πόρων

   συνεπάγεται τη χρησιμοποίηση του αδιάθετου περιθωρίου στο πλαίσιο του αντίστοιχου τομέα του ΠΔΠ και/ή τη χρήση ειδικών μηχανισμών, όπως ορίζεται στον κανονισμό για το ΠΔΠ.

   συνεπάγεται την αναθεώρηση του ΠΔΠ.

Να εξηγηθούν οι απαιτούμενες ενέργειες και να προσδιοριστούν οι σχετικοί τομείς και οι σχετικές γραμμές του προϋπολογισμού, καθώς και τα αντίστοιχα ποσά.

3.2.5.Συμμετοχή τρίτων στη χρηματοδότηση

Η πρόταση/πρωτοβουλία:

   δεν προβλέπει συγχρηματοδότηση από τρίτους

   προβλέπει τη συγχρηματοδότηση από τρίτους που εκτιμάται παρακάτω:

Πιστώσεις σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Έτος 
N 93

Έτος 
N+1

Έτος 
N+2

Έτος 
N+3

Να εγγραφούν όσα έτη απαιτούνται, ώστε να εμφανίζεται η διάρκεια των επιπτώσεων (βλ. σημείο 1.6)

Σύνολο

Προσδιορισμός του φορέα συγχρηματοδότησης 

ΣΥΝΟΛΟ συγχρηματοδοτούμενων πιστώσεων

 

3.3.Εκτιμώμενες επιπτώσεις στα έσοδα

   Η πρόταση/πρωτοβουλία δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις στα έσοδα.

   Η πρόταση/πρωτοβουλία έχει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις που περιγράφονται κατωτέρω:

   στους ιδίους πόρους

   στα λοιπά έσοδα

Να αναφερθεί αν τα έσοδα προορίζονται για γραμμές δαπανών 

σε εκατ. EUR (με τρία δεκαδικά ψηφία)

Γραμμή εσόδων του προϋπολογισμού:

Διαθέσιμες πιστώσεις για το τρέχον οικονομικό έτος

Επιπτώσεις της πρότασης/πρωτοβουλίας 94

Έτος 
N

Έτος 
N+1

Έτος 
N+2

Έτος 
N+3

Να εγγραφούν όσα έτη απαιτούνται, ώστε να εμφανίζεται η διάρκεια των επιπτώσεων (βλ. σημείο 1.6)

Άρθρο ………….

Ως προς τα έσοδα «για ειδικό προορισμό», να προσδιοριστούν οι γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού που επηρεάζονται.

[…]

Άλλες παρατηρήσεις (π.χ. μέθοδος/τύπος για τον υπολογισμό των επιπτώσεων στα έσοδα ή τυχόν άλλες πληροφορίες).

[…]

(1)    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας, Veerman, C., Pinto Correia, T., Bastioli, C., et al., Caring for soil is care for life. Ensure 75% of soils are healthy by 2030 for food, people, nature and climate: report of the Mission board for Soil health and food, Υπηρεσία Εκδόσεων, 2020, https://data.europa.eu/doi/10.2777/821504.
(2)    Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, Παράγοντες προώθησης της επισιτιστικής ασφάλειας [SWD(2023) 4 final].
(3)    Βλ. EU Bioeconomy Strategy 2018 (στρατηγική της ΕΕ για τη βιοοικονομία του 2018) και EU Bioeconomy Progress Report 2022 (έκθεση προόδου της ΕΕ για τη βιοοικονομία για το 2022).
(4)    COM(2022) 672.
(5)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» [COM(2019) 640 final].
(6)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 — Επαναφορά της φύσης στη ζωή μας» [COM(2020) 380 final].
(7)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Πορεία προς έναν υγιή πλανήτη για όλους — Σχέδιο δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση των υδάτων, του αέρα, και του εδάφους» [COM(2021) 400 final].
(8)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, Διαμορφώνοντας μια Ευρώπη ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή – η νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή [COM(2021) 82 final].
(9)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος με ορίζοντα το 2030 — Αποκομίζοντας τα οφέλη του υγιούς εδάφους για τους ανθρώπους, τα τρόφιμα, τη φύση και το κλίμα» [COM(2021) 699 final].
(10)    Απόφαση (ΕΕ) 2022/591 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Απριλίου 2022, σχετικά με γενικό ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον έως το 2030 (ΕΕ L 114 της 12.4.2022, σ. 22).
(11)    Ψηφίσματα της 28ης Απριλίου 2021 σχετικά με την προστασία του εδάφους (2021/2548(RSP)) και της 9ης Ιουνίου 2021 σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030: επαναφορά της φύσης στη ζωή μας (2020/2273(INI)).
(12)    Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη βιοποικιλότητα — η ανάγκη για επείγουσα δράση, 12210/20.
(13)    Opinions NAT-VII/010 of the CoR in the plenary session of 3, 4 and 5 February 2021 on Agro-ecology and Opinion ENVE-VII/019 of the CoR in the plenary session of 26-27 January 2022 on the EU Action Plan: Towards zero pollution for air, water and soil. (Γνωμοδοτήσεις NAT-VII/010 της ΕτΠ κατά τη σύνοδο ολομέλειας της 3ης, 4ης και 5ης Φεβρουαρίου 2021 σχετικά με την αγροοικολογία και γνωμοδότηση ENVE-VII/019 της ΕτΠ κατά τη σύνοδο ολομέλειας της 26ης και 27ης Ιανουαρίου 2022 σχετικά με το σχέδιο δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση των υδάτων, του αέρα, και του εδάφους).
(14)    Γνωμοδότηση NAT/838 της 23ης Μαρτίου 2022 της ΕΟΚΕ με θέμα «Νέα στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος».
(15)    Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (2018), Καταπολέμηση της ερημοποίησης στην ΕΕ: διογκούμενη απειλή που χρήζει περαιτέρω δράσης, περιλαμβάνεται ως στόχος στο νέο παγκόσμιο πλαίσιο για τη βιοποικιλότητα Kunming-Montreal.
(16)    https://sdgs.un.org/goals
(17)    Οι πληροφορίες στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Ξηρασία (βλ. https://edo.jrc.ec.europa.eu/edov2/php/index.php?id=1000) βασίζονται στο υδρολογικό μοντέλο LISFLOOD που χρησιμοποιεί εδαφολογικά δεδομένα LUCAS.
(18)    Π.χ. Abdalla et al. (2019): A critical review of the impacts of cover crops on nitrogen leaching, net greenhouse gas balance and crop productivity (Κριτική επανεξέταση των επιπτώσεων των καλλιεργειών εδαφοκάλυψης στην έκπλυση αζώτου, στο καθαρό ισοζύγιο αερίων του θερμοκηπίου και στην παραγωγικότητα των καλλιεργειών). DOI: 10.1111/gcb.14644· Kik et al. (2021): The economic value of sustainable soil management in arable farming systems – A conceptual framework (Η οικονομική αξία της βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους στα συστήματα αροτραίων καλλιεργειώνΈνα εννοιολογικό πλαίσιο). DOI: https://doi.org/10.1016/j.eja.2021.126334
(19)    COM(2022) 304.
(20)    Κανονισμός (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση πλαισίου με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 401/2009 και (ΕΕ) 2018/1999 (ΕΕ L 243 της 9.7.2021).
(21)    Κανονισμός (ΕΕ) 2018/841 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, σχετικά με τη συμπερίληψη των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και των απορροφήσεων από δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας στο πλαίσιο για το κλίμα και την ενέργεια έως το 2030, καθώς και για την τροποποίηση του κανονισμού (EE) αριθ. 525/2013 και της απόφασης (EE) αριθ. 529/2013/ΕΕ (ΕΕ L 156 της 19.6.2018, σ. 1).
(22)    Κανονισμός (ΕΕ) 2023/839 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Απριλίου 2023, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2018/841 όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής, την απλούστευση των κανόνων υποβολής εκθέσεων και συμμόρφωσης, και τον καθορισμό των στόχων των κρατών μελών για το 2030, και του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 όσον αφορά τη βελτίωση της παρακολούθησης, της υποβολής εκθέσεων, της παρακολούθησης της προόδου και της επανεξέτασης (ΕΕ L 107 της 21.4.2023, σ. 1).
(23)    COM(2022) 672 final.
(24)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Από το αγρόκτημα στο πιάτο — Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων» [COM(2020) 381 final].
(25)    Κανονισμός (ΕΕ) 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021, σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για τη στήριξη των στρατηγικών σχεδίων που πρέπει να καταρτίζονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στρατηγικά σχέδια για την ΚΓΠ) και να χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 (ΕΕ L 435 της 6.12.2021, σ. 1).
(26)    https://agriculture.ec.europa.eu/cap-my-country/cap-strategic-plans_el
(27)    Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1217/2009 του Συμβουλίου όσον αφορά τη μετατροπή του δικτύου γεωργικής λογιστικής πληροφόρησης σε δίκτυο δεδομένων για τη βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων [COM(2022) 296 final, 2022/0192 (COD)].
(28)    Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την εξασφάλιση ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 168/2013, (ΕΕ) 2018/858, (ΕΕ) 2018/1724 και (ΕΕ) 2019/1020 [COM(2023) 160 final].
(29)    ΕΕ C της , σ. .
(30)    ΕΕ C της , σ. .
(31)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» [COM(2019) 640 final].
(32)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 — Επαναφορά της φύσης στη ζωή μας» [COM(2020) 380 final].
(33)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Από το αγρόκτημα στο πιάτο — Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων» [COM(2020) 381 final].
(34)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Πορεία προς έναν υγιή πλανήτη για όλους — Σχέδιο δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση των υδάτων, του αέρα, και του εδάφους» [COM(2021) 400 final].
(35)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, Διαμορφώνοντας μια Ευρώπη ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή – η νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή [COM(2021) 82 final].
(36)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος με ορίζοντα το 2030 — Αποκομίζοντας τα οφέλη του υγιούς εδάφους για τους ανθρώπους, τα τρόφιμα, τη φύση και το κλίμα» [COM(2021) 699 final].
(37)    https://sdgs.un.org/goals
(38)    Απόφαση 93/626/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 1993, σχετικά με τη σύναψη της σύμβασης για τη βιολογική ποικιλομορφία (ΕΕ L 309 της 13.12.1993, σ. 1).
(39)    Απόφαση που εκδόθηκε από τη διάσκεψη των μερών της σύμβασης για τη βιολογική ποικιλότητα στις 19 Δεκεμβρίου 2022, 15/4. Παγκόσμιο πλαίσιο βιοποικιλότητας Kunming-Montreal.
(40)    Απόφαση 98/216/ΕΚ του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 1998, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της απερήμωσης στις χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρή ξηρασία ή/και απερήμωση, ιδιαίτερα στην Αφρική (ΕΕ L 83 της 19.3.1998, σ. 1).
(41)    Βουλγαρία, Ελλάδα, Ισπανία, Κροατία, Ιταλία, Κύπρος, Λετονία, Ουγγαρία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία.
(42)    Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 28ης Απριλίου 2021 σχετικά με την προστασία του εδάφους [2021/2548(RSP)].
(43)    Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη βιοποικιλότητα — η ανάγκη για επείγουσα δράση, 12210/20.
(44)    Κανονισμός (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση πλαισίου με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 401/2009 και (ΕΕ) 2018/1999 («ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα») (ΕΕ L 243 της 9.7.2021, σ. 1).
(45)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, με τίτλο «Βιώσιμοι κύκλοι άνθρακα» [COM(2021) 800 final].
(46)    Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Διαμορφώνοντας μια Ευρώπη ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή - η νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή» [COM(2021) 82 final].
(47)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, της 23ης Μαρτίου 2022, με τίτλο «Διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων τροφίμων» [COM(2022) 133].
(48) +    Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί στο κείμενο ο αριθμός του κανονισμού σχετικά με την πιστοποίηση για την απορρόφηση του άνθρακα που περιέχεται στο έγγραφο COM(2022) 672 final και να συμπληρωθούν στην υποσημείωση ο αριθμός, η ημερομηνία, ο τίτλος και παραπομπή στην Επίσημη Εφημερίδα για την εν λόγω οδηγία.
(49)    Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Μαΐου 2003, για τη θέσπιση μιας κοινής ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS) (ΕΕ L 154 της 21.6.2003, σ. 1).
(50)    Οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (αναδιατύπωση) (ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 82).
(51)    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα» [COM(2020) 66 final].
(52)    Κανονισμός (ΕΕ) 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021, σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για τη στήριξη των στρατηγικών σχεδίων που πρέπει να καταρτίζονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στρατηγικά σχέδια για την ΚΓΠ) και να χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1307/2013 (ΕΕ L 435 της 6.12.2021, σ. 1).
(53)    Υπηρεσία Εκδόσεων: να εισαγάγετε στο κείμενο τον αριθμό του κανονισμού για την αποκατάσταση της φύσης που περιέχεται στο έγγραφο COM(2022) 304 και να εισαγάγετε τον αριθμό, την ημερομηνία, τον τίτλο και παραπομπή στην Επίσημη Εφημερίδα του εν λόγω κανονισμού στην υποσημείωση· κανονισμός (ΕΕ) .../... του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αποκατάσταση της φύσης.
(54)    Οδηγία 91/676/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 1991, για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης (ΕΕ L 375 της 31.12.1991, σ. 1).
(55)    Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7).
(56)    Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2000, για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων (ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σ. 1).
(57)    Οδηγία 2007/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας (ΕΕ L 288 της 6.11.2007, σ. 27).
(58)    Ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, με τίτλο «Διαμορφώνοντας μια Ευρώπη ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή - η νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή» [COM(2021) 82 final].
(59)    Κανονισμός (ΕΕ) 2018/841 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, σχετικά με τη συμπερίληψη των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και των απορροφήσεων από δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας στο πλαίσιο για το κλίμα και την ενέργεια έως το 2030, καθώς και για την τροποποίηση του κανονισμού (EE) αριθ. 525/2013 και της απόφασης (EE) αριθ. 529/2013/ΕΕ (ΕΕ L 156 της 19.6.2018, σ. 1).
(60)    Κανονισμός (ΕΕ) 2018/842 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, σχετικά με τις δεσμευτικές ετήσιες μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα κράτη μέλη από το 2021 έως το 2030, στο πλαίσιο της συμβολής στη δράση για το κλίμα για την τήρηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τη συμφωνία του Παρισιού και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 (ΕΕ L 156 της 19.6.2018, σ. 26).
(61)    Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 663/2009 και (ΕΚ) αριθ. 715/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών 94/22/ΕΚ, 98/70/ΕΚ, 2009/31/ΕΚ, 2009/73/ΕΚ, 2010/31/ΕΕ, 2012/27/ΕΕ και 2013/30/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών 2009/119/ΕΚ και (ΕΕ) 2015/652 του Συμβουλίου και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 1).
(62)    Οδηγία (ΕΕ) 2016/2284 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2016, σχετικά με τη μείωση των εθνικών εκπομπών ορισμένων ατμοσφαιρικών ρύπων, την τροποποίηση της οδηγίας 2003/35/ΕΚ και την κατάργηση της οδηγίας 2001/81/ΕΚ (ΕΕ L 344 της 17.12.2016, σ. 1).
(63)    Απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 924).
(64)    + Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί στο κείμενο ο αριθμός του κανονισμού σχετικά με την ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115 που περιέχεται στο έγγραφο COM(2022) 305 και να συμπληρωθούν στην υποσημείωση ο αριθμός, η ημερομηνία, ο τίτλος και παραπομπή στην Επίσημη Εφημερίδα για την εν λόγω οδηγία.
(65)    Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2379 σχετικά με τις στατιστικές για τις γεωργικές εισροές και εκροές.
(66)    Οδηγία 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010, περί βιομηχανικών εκπομπών (ΕΕ L 334 της 17.12.2010, σ. 17).
(67)    + Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί στο κείμενο ο αριθμός του κανονισμού για τη θέσπιση πλαισίου για τη διασφάλιση ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού με πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 168/2013, (ΕΕ) 2018/858, (ΕΕ) 2018/1724 και (ΕΕ) 2019/1020 που περιλαμβάνονται στο έγγραφο COM(2023) 160 και να προστεθεί ο αριθμός, η ημερομηνία, ο τίτλος και παραπομπή στην Επίσημη Εφημερίδα της εν λόγω οδηγίας στην υποσημείωση.
(68)    Σύμβαση για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε θέματα περιβάλλοντος — Δήλωση (ΕΕ L 124 της 17.5.2005).
(69)    Οδηγία (ΕΕ) 2019/1024 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, για τα ανοικτά δεδομένα και την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα (ΕΕ L 172 της 26.6.2019, σ. 56).
(70)    Οδηγία 2003/4/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2003, για την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες και για την κατάργηση της οδηγίας 90/313/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 41 της 14.2.2003, σ. 26).
(71)    Οδηγία 2007/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2007, για τη δημιουργία υποδομής χωρικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (Inspire) (ΕΕ L 108 της 25.4.2007, σ. 1).
(72)    Διοργανική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 13ης Απριλίου 2016, για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (ΕΕ L 123 της 12.5.2016, σ. 1).
(73)    Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή (ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13).
(74)    ΕΕ C 369 της 17.12.2011, σ. 14.
(75)    https://www.fao.org/soils-portal/data-hub/soil-classification/world-reference-base/en/
(76)    M.J. Metzger, A.D. Shkaruba, R.H.G. Jongman και R.G.H. Bunce, Descriptions of the European Environmental Zones and Strata (Περιγραφές των ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών ζωνών και στρωμάτων), Έκθεση Alterra 2281 ISSN 1566-7197.
(77)    Οδηγία 2012/18/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Ιουλίου 2012, για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες και για την τροποποίηση και στη συνέχεια την κατάργηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 197 της 24.7.2012, σ. 1).
(78)    Οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας (ΕΕ L 143 της 30.4.2004, σ. 56).
(79)    Οδηγία 2003/4/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2003, για την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες και για την κατάργηση της οδηγίας 90/313/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 41 της 14.2.2003, σ. 26).
(80)    Οδηγία 2007/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2007, για τη δημιουργία υποδομής χωρικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (Inspire) (ΕΕ L 108 της 25.4.2007, σ. 1).
(81)    Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2018, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης και την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 και της απόφασης αριθ. 1247/2002/ΕΚ (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 39).
(82)    Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1367/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Σεπτεμβρίου 2006, για την εφαρμογή στα όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης των διατάξεων της σύμβασης του Århus σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (EE L 264 της 25.9.2006, σ. 13).
(83)    Οδηγία (ΕΕ) 2019/1024 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, για τα ανοικτά δεδομένα και την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα (ΕΕ L 172 της 26.6.2019, σ. 56).
(84)    Όπως αναφέρεται στο άρθρο 58 παράγραφος 2 στοιχείο α) ή β) του δημοσιονομικού κανονισμού.
(85)    ΔΠ = Διαχωριζόμενες πιστώσεις / ΜΔΠ = Μη διαχωριζόμενες πιστώσεις.
(86)    ΕΖΕΣ: Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών.
(87)    Υποψήφιες χώρες και, κατά περίπτωση, δυνάμει υποψήφια μέλη των Δυτικών Βαλκανίων.
(88)    Τεχνική και/ή διοικητική βοήθεια και δαπάνες στήριξης της εφαρμογής προγραμμάτων και/ή δράσεων της ΕΕ (πρώην γραμμές «BA»), έμμεση έρευνα, άμεση έρευνα.
(89)    Έως το 2022 η έρευνα LUCAS έχει υλοποιηθεί μέσω δημοσιονομικής μεταβίβασης από διάφορες ΓΔ· με βάση τις τελευταίες συνεισφορές της ΓΔ ENV, που αντιστοιχούν σε 1 100 000 EUR ετησίως, δεν αναμένεται να απαιτηθεί πρόσθετο ποσό από τη ΓΔ ENV· δεδομένου ότι η οδηγία απαιτεί τακτική παρακολούθηση, πρέπει να προβλεφθεί ειδικό κονδύλιο του προϋπολογισμού και γραμμή του προϋπολογισμού στο επόμενο ΠΔΠ, τα οποία θα εφαρμοστούν σε συμφωνία με όλες τις εμπλεκόμενες ΓΔ (για παράδειγμα μέσω μνημονίου συνεννόησης).
(90)    Τα αποτελέσματα είναι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που θα παρασχεθούν (π.χ.: αριθμός ανταλλαγών φοιτητών που θα χρηματοδοτηθούν, αριθμός χλμ. οδών που θα κατασκευαστούν κ.λπ.).
(91)    Όπως περιγράφεται στο σημείο 1.4.2. «Ειδικοί στόχοι…».
(92)    Τεχνική και/ή διοικητική βοήθεια και δαπάνες στήριξης της εφαρμογής προγραμμάτων και/ή δράσεων της ΕΕ (πρώην γραμμές «BA»), έμμεση έρευνα, άμεση έρευνα.
(93)    Το έτος N είναι το έτος έναρξης εφαρμογής της πρότασης/πρωτοβουλίας. Να αντικατασταθεί το «N» με το αναμενόμενο πρώτο έτος εφαρμογής (για παράδειγμα: 2021). Το ίδιο και για τα επόμενα έτη.
(94)    Όσον αφορά τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους (δασμούς, εισφορές ζάχαρης), τα αναγραφόμενα ποσά πρέπει να είναι καθαρά ποσά, δηλ. τα ακαθάριστα ποσά μετά την αφαίρεση του 20 % για έξοδα είσπραξης.

Βρυξέλλες, 5.7.2023

COM(2023) 416 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

της πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου


σχετικά με την παρακολούθηση και την ανθεκτικότητα του εδάφους (νομοθέτημα για την παρακολούθηση του εδάφους)

EMPTY

{SEC(2023) 416 final} - {SWD(2023) 416 final} - {SWD(2023) 417 final} - {SWD(2023) 418 final} - {SWD(2023) 423 final}


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΕΔΑΦΟΥΣ, ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΙΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΦΡΑΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ

Για τους σκοπούς του παρόντος παραρτήματος, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

1)«αντίστροφη δέσμευση γης»: η μετατροπή τεχνητής γης σε φυσική ή ημιφυσική γη·

2)«καθαρή δέσμευση γης»: το αποτέλεσμα της δέσμευσης γης μείον την αντίστροφη δέσμευση γης.

Πτυχή της υποβάθμισης του εδάφους

Χαρακτηριστικό περιγραφής εδάφους

Κριτήρια για την υγιή κατάσταση του εδάφους

Εκτάσεις γης που αποκλείονται από την εκπλήρωση του σχετικού κριτηρίου

Μέρος Α: χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους με κριτήρια για την υγιή κατάσταση του εδάφους που καθορίζονται σε ενωσιακό επίπεδο

Αλάτωση

Ηλεκτρική αγωγιμότητα (deci-Siemens ανά μέτρο)

< 4 dS m−1 όταν χρησιμοποιείται μέθοδος μέτρησης με κορεσμένο δείγμα εδαφικής πάστας (eEC) ή ισοδύναμο κριτήριο, εάν χρησιμοποιείται άλλη μέθοδος μέτρησης

Φυσικά αλατούχες χερσαίες εκτάσεις·

χερσαίες εκτάσεις που επηρεάζονται άμεσα από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας

Διάβρωση του εδάφους

Ρυθμός διάβρωσης του εδάφους

(τόνοι ανά εκτάριο ετησίως)

≤ 2 t ha-1 y-1 

Βοσκότοποι και άλλες μη διαχειριζόμενες χερσαίες περιοχές, εκτός εάν παρουσιάζουν σημαντικό κίνδυνο καταστροφών

Απώλεια οργανικού άνθρακα του εδάφους

Συγκέντρωση οργανικού άνθρακα του εδάφους (SOC) (g ανά kg)

— Για τα οργανικά εδάφη: τήρηση των στόχων που έχουν τεθεί για τα εν λόγω εδάφη σε εθνικό επίπεδο σύμφωνα με τα άρθρα 4.1, 4.2, 9.4 του κανονισμού (ΕΕ) .../... 1+ 

Καμία εξαίρεση

— Για τα ανόργανα εδάφη: λόγος SOC/άργιλο > 1/13·

τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν διορθωτικό συντελεστή όταν αυτό δικαιολογείται από συγκεκριμένους τύπους εδάφους ή κλιματικές συνθήκες, λαμβάνοντας υπόψη την πραγματική περιεκτικότητα των μόνιμων λειμώνων σε SOC.

Μη διαχειριζόμενα εδάφη σε φυσικές χερσαίες περιοχές

Συμπίεση του υπεδάφους

Φαινόμενη πυκνότητα στο υπέδαφος (ανώτερο μέρος του ορίζοντα Β ή Ε 2 )· τα κράτη μέλη μπορούν να αντικαταστήσουν αυτό το χαρακτηριστικό περιγραφής με ισοδύναμη παράμετρο (g ανά cm3)

Υφή του εδάφους 3

εύρος

αμμώδες, πηλοαμμώδες, πηλοαμμώδες, πηλώδες

< 1,80

Αμμοαργιλοπηλώδες, πηλώδες, αργιλοπηλώδες, ιλυώδες, ιλυοπηλώδες

< 1,75

ιλυοπηλώδες, ιλυοαργιλοπηλώδες

< 1,65

Αμμοαργιλώδες, ιλυοαργιλώδες, αργιλοπηλώδες με 35–45 % άργιλο

< 1,58

Αργιλώδες

< 1,47

Σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος αντικαταστήσει το χαρακτηριστικό περιγραφής εδάφους «φαινόμενη πυκνότητα στο υπέδαφος» με ισοδύναμη παράμετρο, υιοθετεί ένα κριτήριο για την καλή κατάσταση του εδάφους για το επιλεγμένο χαρακτηριστικό περιγραφής εδάφους το οποίο είναι ισοδύναμο με το κριτήριο που έχει οριστεί για την «φαινόμενη πυκνότητα στο υπέδαφος».

Μη διαχειριζόμενα εδάφη σε φυσικές χερσαίες περιοχές

Μέρος Β: χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους με κριτήρια για την υγιή κατάσταση του εδάφους τα οποία καθορίζονται σε επίπεδο κρατών μελών

Πλεονάζουσα περιεκτικότητα του εδάφους σε θρεπτικά συστατικά

Εκχυλίσιμος φωσφόρος (mg ανά kg)

< «μέγιστη τιμή»·

η «μέγιστη τιμή» καθορίζεται από το κράτος μέλος εντός του εύρους τιμών 30–50 mg kg-1 

Καμία εξαίρεση

Μόλυνση του εδάφους

— συγκέντρωση βαρέων μετάλλων στο έδαφος: As, Sb, Cd, Co, Cr (ολικό), Cr (VI), Cu, Hg, Pb, Ni, Tl, V, Zn (µg ανά kg)
— συγκέντρωση επιλεγμένων οργανικών ρύπων που καθορίζονται από τα κράτη μέλη και λαμβάνοντας υπόψη τα υφιστάμενα όρια συγκέντρωσης, π.χ. για την ποιότητα των υδάτων και τις ατμοσφαιρικές εκπομπές στην ενωσιακή νομοθεσία

Εύλογη βεβαιότητα, η οποία προκύπτει από τη δειγματοληψία στο σημείο του εδάφους, τον εντοπισμό και την έρευνα μολυσμένων χώρων, καθώς και από κάθε άλλη σχετική πληροφορία, ότι δεν υπάρχει μη αποδεκτός κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον από τη μόλυνση του εδάφους.

Οι οικότοποι με φυσικά υψηλή συγκέντρωση βαρέων μετάλλων που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Ι της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου 4 εξακολουθούν να προστατεύονται.

Καμία εξαίρεση

Μείωση της ικανότητας του εδάφους να κατακρατεί νερό

Ικανότητα κατακράτησης νερού του εδάφους του δείγματος εδάφους (% όγκου νερού / όγκου κορεσμένου εδάφους)

Η εκτιμώμενη αξία της συνολικής ικανότητας συγκράτησης νερού μιας εδαφικής περιοχής ανά λεκάνη ή υπολεκάνη απορροής ποταμού υπερβαίνει το ελάχιστο όριο.

Το ελάχιστο όριο καθορίζεται (σε τόνους) από το κράτος μέλος σε επίπεδο εδαφικής περιοχής και λεκάνης ή υπολεκάνης απορροής ποταμού σε τέτοια τιμή ώστε να μετριάζονται οι επιπτώσεις των πλημμυρών μετά από έντονες βροχοπτώσεις ή περιόδους χαμηλής υγρασίας του εδάφους λόγω φαινομένων ξηρασίας.

Καμία εξαίρεση

Μέρος Γ: χαρακτηριστικά περιγραφής εδάφους χωρίς κριτήρια

Πτυχή της υποβάθμισης του εδάφους

Χαρακτηριστικό περιγραφής εδάφους

Πλεονάζουσα περιεκτικότητα του εδάφους σε θρεπτικά συστατικά

Άζωτο στο έδαφος (mg g-1)

Οξίνιση

Οξύτητα εδάφους (pH)

Συμπίεση επιφανειακού εδάφους

Φαινόμενη πυκνότητα στο επιφανειακό έδαφος (ορίζοντας Α 5 ) (g cm-3)

Απώλεια βιοποικιλότητας του εδάφους

Βασική αναπνοή εδάφους (mm3 O2 g-1 hr-1) σε ξηρό έδαφος

Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να επιλέξουν άλλους προαιρετικούς περιγραφικούς δείκτες του εδάφους για τη βιοποικιλότητα, όπως:
— μετα-γραμμωτοί κώδικες βακτηρίων, μυκήτων, πρωτίστων και ζώων·

— αφθονία και ποικιλομορφία των νηματωδών·

— μικροβιακή βιομάζα·

— αφθονία και ποικιλομορφία των γαιοσκωλήκων (στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις)·

— χωροκατακτητικά ξένα είδη και επιβλαβείς για τα φυτά οργανισμοί

Μέρος Δ: δείκτες δέσμευσης γης και σφράγισης του εδάφους

Πτυχή της υποβάθμισης του εδάφους

Δείκτες δέσμευσης γης και σφράγισης του εδάφους

Δέσμευση γης και σφράγιση του εδάφους

Συνολική τεχνητή γη (km² και % της επιφάνειας του κράτους μέλους)

Δέσμευση γης, αντίστροφη δέσμευση γης, καθαρή δέσμευση γης (μέσος όρος ανά έτος — σε km² και % της επιφάνειας του κράτους μέλους)

Σφράγιση του εδάφους (συνολικά km² και % της επιφάνειας του κράτους μέλους)

Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να μετρούν άλλους σχετικούς προαιρετικούς δείκτες, όπως:

— κατακερματισμός της γης

— ποσοστό ανακύκλωσης του εδάφους

— γη που δεσμεύεται για εμπορικές δραστηριότητες, κόμβους υλικοτεχνικής υποστήριξης, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επιφάνειες όπως αεροδρόμια, δρόμοι, ορυχεία

— συνέπειες της δέσμευσης γης, όπως ποσοτικός προσδιορισμός της απώλειας υπηρεσιών οικοσυστημάτων, μεταβολή της έντασης των πλημμυρών

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΕΣ

Μέρος Α: Μεθοδολογία για τον προσδιορισμό των σημείων δειγματοληψίας

Δραστηριότητα

Ελάχιστα κριτήρια για τη μεθοδολογία

Προσδιορισμός των σημείων δειγματοληψίας του εδάφους (δειγματοληπτική έρευνα)

Η δειγματοληπτική έρευνα σχεδιάζεται με βάση ένα πλήρες πλαίσιο δείγματος που περιέχει τις βέλτιστες διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με την κατανομή των ιδιοτήτων του εδάφους, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, πληροφοριών που προκύπτουν από προηγούμενες εθνικές μετρήσεις και μετρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος LUCAS.

Το σχήμα δειγματοληψίας είναι στρωματοποιημένη τυχαία δειγματοληψία βελτιστοποιημένη στα χαρακτηριστικά περιγραφής της υγείας του εδάφους.

Το μέγεθος του εθνικού δείγματος πληροί την απαίτηση για μέγιστο ποσοστό σφάλματος (ή συντελεστή μεταβλητότητας) 5 % για την εκτίμηση της έκτασης με υγιή εδάφη.

Το δείγμα της Επιτροπής για την έρευνα που προβλέπεται στο άρθρο 6 παράγραφος 4 μπορεί να συνεισφέρει κατ’ ανώτατο όριο στο 20 % του μεγέθους των εθνικών δειγμάτων.

Η κατανομή και το μέγεθος του δείγματος καθορίζονται με την εφαρμογή του αλγορίθμου Bethel (Bethel, 1989) 6 , ο οποίος λαμβάνει υπόψη το απαιτούμενο μέγιστο σφάλμα εκτίμησης.

Μέρος Β: Μεθοδολογία για τον προσδιορισμό ή την εκτίμηση των τιμών των χαρακτηριστικών περιγραφής εδάφους

Όταν καθορίζεται μεθοδολογία αναφοράς, χρησιμοποιείται είτε η μεθοδολογία αναφοράς είτε άλλη μεθοδολογία, υπό την προϋπόθεση ότι είναι διαθέσιμη στην επιστημονική βιβλιογραφία ή είναι διαθέσιμη στο κοινό και υπάρχει διαθέσιμη επικυρωμένη συνάρτηση μεταφοράς.

Χαρακτηριστικό περιγραφής εδάφους

Μεθοδολογία αναφοράς

Ελάχιστα μεθοδολογικά κριτήρια

Απαιτείται επικυρωμένη συνάρτηση μεταφοράς (εάν χρησιμοποιείται μεθοδολογία διαφορετική από τη μεθοδολογία αναφοράς 7 );

Υφή του εδάφους (περιεκτικότητα σε άργιλο, ιλύ και άμμο —αναγκαία για τον προσδιορισμό άλλων χαρακτηριστικών περιγραφής και συναφών ευρών)

Προτιμώμενη μέθοδος: ISO 11277:1998 Προσδιορισμός της κατανομής μεγέθους σωματιδίων σε ανόργανο υλικό εδάφους — Μέθοδος κοσκίνισης και καθίζησης

Εναλλακτική μέθοδος: ISO13320:2009 — Ανάλυση μεγέθους σωματιδίων — μέθοδος περίθλασης με λέιζερ

ΝΑΙ

Ηλεκτρική αγωγιμότητα

Επιλογή 1: μέθοδος μέτρησης με κορεσμένο δείγμα εδαφικής πάστας (eEC) (FAO SOP: GLOSOLAN-SOP-08 8 )

Επιλογή 2: ISO 11265:1994 Προσδιορισμός της ειδικής ηλεκτρικής αγωγιμότητας

ΝΑΙ

Ποσοστό διάβρωσης του εδάφους

Κατά την εκτίμηση του ποσοστού διάβρωσης του εδάφους λαμβάνονται υπόψη όλες οι δράσεις που αναλαμβάνονται για τον μετριασμό ή την αντιστάθμιση του κινδύνου διάβρωσης, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων μετριασμού μετά την πυρκαγιά.

Η εκτίμηση του ποσοστού διάβρωσης του εδάφους περιλαμβάνει όλες τις σχετικές διεργασίες διάβρωσης, όπως τη διάβρωση από το νερό, τον άνεμο, τη συγκομιδή και την άροση.

Η διάβρωση του εδάφους από το νερό αξιολογείται λαμβάνοντας υπόψη τους εξής παράγοντες:

-χαρακτηριστικά του εδάφους (π.χ. διαβρωσιμότητα, αποξήρανση του εδάφους, τραχύτητα του εδάφους),

-κλίμα (π.χ. διαβρωτικότητα της βροχόπτωσης —ένταση και διάρκεια, λαμβανομένων υπόψη των σχετικών προβλέψεων για την κλιματική αλλαγή για μια δεδομένη περιοχή),

-ανάγλυφο (π.χ. κλίση πλαγιάς και μήκος),

-βλάστηση, είδος καλλιέργειας, χρήση γης και πρακτικές διαχείρισης για τον έλεγχο ή τη μείωση της διάβρωσης,

-πρακτικές διαχείρισης (π.χ. καλλιέργειες εδαφοκάλυψης, μειωμένη άροση, εδαφοκάλυψη κ.λπ.),

-καμένες περιοχές.

Η διάβρωση του εδάφους από τον άνεμο αξιολογείται λαμβάνοντας υπόψη τους εξής παράγοντες:

-χαρακτηριστικά του εδάφους (π.χ. διαβρωσιμότητα),

-κλίμα (π.χ. υγρασία του εδάφους, ταχύτητα ανέμου, εξάτμιση),

-βλάστηση (π.χ. είδος καλλιέργειας),

-πρακτικές διαχείρισης για τον έλεγχο ή τη μείωση της διάβρωσης (π.χ. ανεμοφράκτες).

Ά.Α.

Οργανικός άνθρακας του εδάφους (SOC)

ISO 10694:1995 Προσδιορισμός του οργανικού και του ολικού άνθρακα μετά από ξηρή καύση

ΝΑΙ

Φαινόμενη πυκνότητα στο υπέδαφος (ορίζοντας Β 9 ) ή ισοδύναμη 10 παράμετρος που επιλέγεται από τα κράτη μέλη

ISO 11272:2017 για τον προσδιορισμό της ξηρής φαινόμενης πυκνότητας

Όταν επιλέγεται ισοδύναμη παράμετρος, η μεθοδολογία είναι είτε ευρωπαϊκό είτε διεθνές πρότυπο, εφόσον είναι διαθέσιμο· εάν το εν λόγω πρότυπο δεν είναι διαθέσιμο, η μεθοδολογία που επιλέγεται πρέπει είτε να είναι διαθέσιμη στην επιστημονική βιβλιογραφία είτε να είναι διαθέσιμη στο κοινό.

ΝΑΙ

Εκχυλίσιμος φωσφόρος

ISO 11263:1994 για τον φασματομετρικό προσδιορισμό του διαλυτού φωσφόρου σε διάλυμα όξινου ανθρακικού νατρίου (P-Olsen)

ΝΑΙ

— Συγκέντρωση βαρέων μετάλλων στο έδαφος: As, Sb, Cd, Co, Cr (ολικό), Cr (VI), Cu, Hg, Pb, Ni, Tl, V, Zn
— Συγκέντρωση επιλεγμένων οργανικών ρυπαντών που καθορίζονται από τα κράτη μέλη λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ (π.χ. σχετικά με την ποιότητα των υδάτων ή τα φυτοφάρμακα)

Δυνητικά διαθέσιμη στο περιβάλλον περιεκτικότητα των εδαφών σε βαρέα μέταλλα βάσει του ISO 17586:2016 με χρήση αραιού νιτρικού οξέος.

 

Να χρησιμοποιούνται ευρωπαϊκά ή διεθνή πρότυπα, εφόσον είναι διαθέσιμα· εάν το εν λόγω πρότυπο δεν είναι διαθέσιμο, η μεθοδολογία που επιλέγεται πρέπει είτε να είναι διαθέσιμη στην επιστημονική βιβλιογραφία είτε να είναι διαθέσιμη στο κοινό

ΝΑΙ

Ά.Α.

Ικανότητα κατακράτησης νερού του εδάφους

Μεθοδολογία για τον προσδιορισμό της τιμής για ένα σημείο δειγματοληψίας:

Επιλογή 1: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ISO 11274:2019 για τον προσδιορισμό του χαρακτηριστικού κατακράτησης νερού.

Επιλογή 2: ΕΚΤΙΜΗΣΗ: εφαρμογή της μεθοδολογίας που περιγράφεται στο επιστημονικό άρθρο «New generation of hydraulic pedotransfer functions for Europe» 11 (Νέα γενιά συναρτήσεων υδραυλικής μεταφοράς για την Ευρώπη) με βάση την υφή (ή την κατανομή μεγέθους σωματιδίων) και τον οργανικό άνθρακα του εδάφους.

Ελάχιστα κριτήρια για την εκτίμηση της συνολικής ικανότητας κατακράτησης νερού του εδάφους μιας εδαφικής περιοχής σε κλίμακα λεκάνης ή υπολεκάνης απορροής ποταμού:

-για την έκταση της γης που δεν χρησιμοποιείται, εκτιμάται η συνολική αξία της ικανότητας κατακράτησης νερού του εδάφους

-για την έκταση της γης που χρησιμοποιείται, να εξεταστεί το ενδεχόμενο ορισμού της ικανότητας κατακράτησης νερού των στεγανών περιοχών στο μηδέν, αποδίδοντας αναλογικά ενδιάμεσες τιμές σε ημιστεγανές και άλλες τεχνητές περιοχές.

ΝΑΙ (για τιμή σημείου)

Άζωτο στο έδαφος

ISO 11261:1995 για τον προσδιορισμό του ολικού αζώτου του εδάφους με τη χρήση τροποποιημένης μεθόδου Kjeldahl

ΝΑΙ

Οξύτητα εδάφους

ISO 10390:2005 για τον προσδιορισμό του pH σε εκχύλισμα H2O και CaCl2 (pH-H2O και pH-CaCl2)

ΝΑΙ

Φαινόμενη πυκνότητα στο «επιφανειακό έδαφος» (ορίζοντας Α 12 )

ISO 11272:2017 για τον προσδιορισμό της ξηρής φαινόμενης πυκνότητας

ΝΑΙ

Βασική αναπνοή εδάφους

Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να επιλέξουν προαιρετικά χαρακτηριστικά περιγραφής της βιοποικιλότητας του εδάφους, όπως:
— μετα-γραμμωτοί κώδικες
13 βακτηρίων, μυκήτων, πρωτίστων και ζώων·
— αφθονία και ποικιλομορφία των νηματωδών·

— μικροβιακή βιομάζα·

— αφθονία και ποικιλομορφία των γαιοσκωλήκων (στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις)

Ακολουθήστε τις ενδείξεις που περιγράφονται στο επιστημονικό άρθρο «Microbial biomass and activities in soil as affected by frozen and cold storage» 14 (Μικροβιακή βιομάζα και δραστηριότητες στο έδαφος όπως επηρεάζονται από την αποθήκευση σε κατάψυξη και ψύξη)

Να χρησιμοποιούνται ευρωπαϊκά ή διεθνή πρότυπα, κατά περίπτωση· εάν το εν λόγω πρότυπο δεν είναι διαθέσιμο, η μεθοδολογία που επιλέγεται πρέπει είτε να είναι διαθέσιμη στην επιστημονική βιβλιογραφία είτε να είναι διαθέσιμη στο κοινό.

ΝΑΙ

Για άλλα χαρακτηριστικά περιγραφής της βιοποικιλότητας του εδάφους: Ά.Α.

Μέρος Γ: ελάχιστα μεθοδολογικά κριτήρια για τον προσδιορισμό των τιμών των δεικτών δέσμευσης γης και σφράγισης του εδάφους

— Για τη δέσμευση γης, την αντίστροφη δέσμευση γης και την καθαρή δέσμευση γης, οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τους ορισμούς του άρθρου 3 και του παραρτήματος Ι.

— Η σφράγιση του εδάφους εκφράζεται ως ποσοστό της σφραγισμένης έκτασης στη συνολική έκταση.

— Οι μεθοδολογίες που επιλέγονται πρέπει είτε να είναι διαθέσιμες στην επιστημονική βιβλιογραφία είτε να είναι διαθέσιμες στο κοινό.

ΠΑΡΑΤΗΜΑ III

ΑΡΧΕΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ

Εφαρμόζονται οι εξής αρχές:

α)αποφεύγεται να αφήνεται ακάλυπτο το έδαφος με τη δημιουργία και τη διατήρηση φυτικής κάλυψης του εδάφους, ιδίως κατά τη διάρκεια περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιόδων·

β)ελαχιστοποιείται η φυσική διαταραχή του εδάφους·

γ)αποφεύγονται οι εισροές ή η έκλυση ουσιών στο έδαφος που ενδέχεται να βλάψουν την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον, ή να υποβαθμίσουν την υγεία του εδάφους·

δ)εξασφαλίζεται ότι η χρήση μηχανημάτων είναι προσαρμοσμένη στην αντοχή του εδάφους και ότι ο αριθμός και η συχνότητα των εργασιών στο έδαφος είναι περιορισμένα ώστε να μην θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του εδάφους·

ε)κατά τη λίπανση, διασφαλίζεται η προσαρμογή στις ανάγκες του φυτού και των δένδρων στη δεδομένη τοποθεσία και τη δεδομένη περίοδο, καθώς και στην κατάσταση του εδάφους και δίνεται προτεραιότητα σε κυκλικές λύσεις που εμπλουτίζουν το οργανικό περιεχόμενο·

στ)σε περίπτωση άρδευσης, μεγιστοποιείται η αποδοτικότητα των συστημάτων άρδευσης και διαχείρισης της άρδευσης και διασφαλίζεται ότι, όταν χρησιμοποιούνται ανακυκλωμένα λύματα, η ποιότητα του νερού πληροί τις απαιτήσεις που ορίζονται στο παράρτημα I του κανονισμού (ΕΕ) 2020/741 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 15 και, όταν χρησιμοποιείται νερό από άλλες πηγές, δεν υποβαθμίζει την υγεία του εδάφους·

ζ)διασφαλίζεται η προστασία του εδάφους με τη δημιουργία και τη διατήρηση κατάλληλων χαρακτηριστικών τοπίου σε επίπεδο τοπίου 16 ·

η)χρησιμοποιούνται είδη προσαρμοσμένα στον τόπο για τις καλλιέργειες καλλιεργειών, φυτών ή δέντρων, όταν αυτό μπορεί να αποτρέψει την υποβάθμιση του εδάφους ή να συμβάλει στη βελτίωση της υγείας του εδάφους, λαμβανομένης επίσης υπόψη της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή·

θ)διασφαλίζεται βελτιστοποιημένη στάθμη των υδάτων στα οργανικά εδάφη, ώστε να μην επηρεάζονται αρνητικά η δομή και η σύστασή τους 17 ·

ι)στην περίπτωση καλλιέργειας, διασφαλίζεται η αμειψισπορά και η ποικιλότητα των καλλιεργειών, λαμβανομένων υπόψη των διαφορετικών οικογενειών καλλιεργούμενων φυτών, των συστημάτων ριζών, των αναγκών σε νερό και θρεπτικές ουσίες, καθώς και της ολοκληρωμένης διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών·

ια)προσαρμόζεται η μετακίνηση των ζώων και ο χρόνος βόσκησης, λαμβάνοντας υπόψη τα είδη των ζώων και την πυκνότητα των ζώων, ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η υγεία του εδάφους και να μην μειώνεται η ικανότητα του εδάφους να παρέχει χορτονομή·

ιβ)σε περίπτωση γνωστής δυσανάλογης απώλειας μίας ή περισσότερων λειτουργιών που μειώνουν σημαντικά την ικανότητα του εδάφους να παρέχει υπηρεσίες οικοσυστημάτων, εφαρμόζονται στοχευμένα μέτρα για την αποκατάσταση των εν λόγω λειτουργιών του εδάφους.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΣΧΕΔΙΑ, ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 10

1)Τα εθνικά σχέδια αποκατάστασης που καταρτίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό .../... 18 +.

2)Τα στρατηγικά σχέδια που πρέπει να καταρτίσουν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2115.

3)Ο κώδικας ορθής γεωργικής πρακτικής και τα προγράμματα δράσης για τις χαρακτηρισμένες ευπρόσβλητες περιοχές που εγκρίθηκαν σύμφωνα με την οδηγία 91/676/ΕΟΚ.

4)Τα μέτρα διατήρησης και το πλαίσιο δράσης προτεραιότητας που θεσπίστηκε για τους τόπους Natura 2000 σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ.

5)Τα μέτρα για την επίτευξη καλής οικολογικής και χημικής κατάστασης των συστημάτων επιφανειακών υδάτων και καλής χημικής και ποσοτικής κατάστασης των συστημάτων υπόγειων υδάτων που περιλαμβάνονται στα σχέδια διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού τα οποία καταρτίζονται σύμφωνα με την οδηγία 2000/60/ΕΚ.

6)Τα μέτρα διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας που περιλαμβάνονται στα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας που καταρτίζονται σύμφωνα με την οδηγία 2007/60/ΕΚ.

7)Τα σχέδια διαχείρισης της ξηρασίας που αναφέρονται στη στρατηγική της Ένωσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

8)Τα εθνικά προγράμματα δράσης που καταρτίζονται σύμφωνα με τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της απερήμωσης.

9)Οι στόχοι που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/841.

10)Οι στόχοι που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/842.

11)Τα εθνικά προγράμματα ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που καταρτίζονται βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2016/2284 και τα δεδομένα παρακολούθησης σχετικά με τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στα οικοσυστήματα που αναφέρονται στο πλαίσιο της εν λόγω οδηγίας.

12)Το ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα που καταρτίζεται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1999.

13)Οι εκτιμήσεις κινδύνου και ο σχεδιασμός διαχείρισης κινδύνων καταστροφών σύμφωνα με την απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ.

14)Τα εθνικά σχέδια δράσης που εγκρίνονται σύμφωνα με το άρθρο 8 του κανονισμού .../... 19 +.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΕΤΡΩΝ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

1)Τεχνικές αποκατάστασης για επιτόπια ή μη επιτόπια αποκατάσταση:

α)Τεχνικές φυσικής αποκατάστασης:

α)απόληψη ατμών, διοχέτευση αέρα·

β)θερμική επεξεργασία, έγχυση ατμού, θερμική εκρόφηση, υαλοποίηση·

γ)πλύση και έκπλυση του εδάφους·

δ)ηλεκτροκινητική εκχύλιση·

ε)αφαίρεση υγρού στρώματος·

στ)εκσκαφή και απόθεση.

β)Τεχνικές βιολογικής αποκατάστασης:

α)διέγερση αερόβιας ή αναερόβιας αποικοδόμησης: βιοαποκατάσταση, βιοδιέγερση, βιοενίσχυση, βιοαερισμός, βιοδιασπορά·

β)φυτοεξαγωγή, φυτοεξάτμιση, φυτοαποδόμηση·

γ)συστήματα κομποστοποίησης, τροποποίησης του εδάφους, αγροκαλλιέργειας και βιοαντιδραστήρων·

δ)βιοδιήθηση, υγροβιότοποι βιοεπεξεργασίας και παρόχθιες ζώνες (βιοκλίνες) «biobeds»·

ε)φυσική εξασθένιση.

γ)Τεχνικές χημικής αποκατάστασης:

α)χημική οξείδωση·

β)χημικές αντιδράσεις αναγωγής και οξειδοαναγωγής (redox)·

γ)άντληση και επεξεργασία υπόγειων υδάτων.

δ)Τεχνικές αποκατάστασης για την απομόνωση, τον περιορισμό και την παρακολούθηση:

α)επιφανειακή επίστρωση, ενεργοί φραγμοί, εγκλωβισμός·

β)χημική σταθεροποίηση, στερεοποίηση και ακινητοποίηση·

γ)υδρογεωλογική απομόνωση και συγκράτηση·

δ)φυτοσταθεροποίηση·

ε)έλεγχος και μετέπειτα φροντίδα μέσω φρεατίων παρακολούθησης.

2)Μέτρα μείωσης του κινδύνου πέραν της αποκατάστασης:

α)περιορισμός της καλλιέργειας και της κατανάλωσης καλλιεργούμενων φυτών και λαχανικών·

β)περιορισμός της κατανάλωσης αυγών·

γ)περιορισμός της πρόσβασης για ζώα συντροφιάς ή κτηνοτροφίας·

δ)περιορισμός της άντλησης ή της χρήσης υπόγειων υδάτων για πόση, προσωπική υγιεινή ή για βιομηχανικούς σκοπούς·

ε)περιορισμός της κατεδάφισης, της αποσφράγισης ή της κατασκευής επιτόπου·

στ)περιορισμός της πρόσβασης στον χώρο ή κοντά σε αυτόν (π.χ. μέσω περίφραξης)·

ζ)περιορισμός της χρήσης γης ή αλλαγών στη χρήση γης·

η)περιορισμός στις εκσκαφές, τη γεώτρηση ή την εκχωμάτωση·

θ)περιορισμός προς αποφυγή της επαφής με το έδαφος, τη σκόνη ή τον αέρα εσωτερικών χώρων και εφαρμογή προφυλάξεων για την προστασία της ανθρώπινης υγείας (π.χ. αναπνευστήρες, γάντια, υγρός καθαρισμός κ.λπ.).

3)Βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές που αναφέρονται στην οδηγία 2010/75/ΕΕ.

4)Μέτρα που λαμβάνονται από τις αρμόδιες αρχές και τους βιομηχανικούς φορείς εκμετάλλευσης μετά από μεγάλο ατύχημα, σύμφωνα με την οδηγία 2012/18/ΕΕ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI

ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΑ ΧΩΡΟ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

1.    Ο χαρακτηρισμός της μόλυνσης απαιτεί τον προσδιορισμό των ρύπων που υπάρχουν στον χώρο και τον προσδιορισμό της πηγής, της συγκέντρωσης, της χημικής μορφής και της κατανομής τους στο έδαφος και στα υπόγεια ύδατα. Η παρουσία και η συγκέντρωση των ρύπων καθορίζεται μέσω δειγματοληψίας του εδάφους και εδαφολογικής έρευνας.

2.    Η αξιολόγηση της έκθεσης προσδιορίζει την πορεία με την οποία οι ρύποι του εδάφους μπορούν να φθάσουν σε αποδέκτες. Οι οδοί έκθεσης μπορεί να περιλαμβάνουν εισπνοή, κατάποση, δερματική επαφή, πρόσληψη από τα φυτά, μετανάστευση στα υπόγεια ύδατα ή άλλες οδούς. Οι πληροφορίες αυτές συνδυάζονται με τη συχνότητα και τη διάρκεια της έκθεσης και τα χαρακτηριστικά των αποδεκτών, όπως η ηλικία, το φύλο και η κατάσταση της υγείας, για την εκτίμηση της πρόσληψης ρύπων. Οι συνδέσεις πηγής-διαδρομής-αποδέκτη συνοψίζονται σε γραφική, σχηματική και απλουστευμένη αναπαράσταση: το εννοιολογικό μοντέλο του χώρου.

3.    Η αξιολόγηση της τοξικότητας ή του κινδύνου περιλαμβάνει την αξιολόγηση των δυνητικών επιπτώσεων των ρύπων στην υγεία και το περιβάλλον, με βάση τη δόση και τη διάρκεια της έκθεσης. Η αξιολόγηση της τοξικότητας ή του κινδύνου λαμβάνει υπόψη την εγγενή τοξικότητα των ρύπων και την ευαισθησία διαφόρων πληθυσμών, όπως τα ζώα, οι μικροοργανισμοί, τα φυτά, τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες, οι ηλικιωμένοι κ.λπ. Οι τοξικολογικές πληροφορίες χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό των δόσεων αναφοράς ή των συγκεντρώσεων που χρησιμοποιούνται για τον χαρακτηρισμό κινδύνου.

4.    Ο χαρακτηρισμός κινδύνου απαιτεί την ενσωμάτωση των πληροφοριών από τα προηγούμενα στάδια για την εκτίμηση του μεγέθους και της πιθανότητας δυσμενών επιπτώσεων του μολυσμένου χώρου στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, μεταξύ άλλων από τη μετανάστευση της μόλυνσης σε άλλα περιβαλλοντικά μέσα. Ο χαρακτηρισμός κινδύνου συμβάλλει στη θέση σε προτεραιότητα της ανάγκης για μέτρα μείωσης του κινδύνου και αποκατάστασης. Μπορεί επίσης να συμβάλει στον καθορισμό στόχων αποκατάστασης ή διαχείρισης για έναν χώρο, π.χ. για την επίτευξη μέγιστων αποδεκτών ορίων ή ειδικών ανά χώρο τιμών ελέγχου βάσει κινδύνου.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VΙΙ


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ ΔΥΝΗΤΙΚΑ ΜΟΛΥΣΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΟΛΥΣΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ

Ο σχεδιασμός και η παρουσίαση των δεδομένων στο μητρώο παρέχουν τη δυνατότητα στο κοινό να παρακολουθεί την πρόοδο στη διαχείριση δυνητικά μολυσμένων χώρων και μολυσμένων χώρων. Το μητρώο περιέχει και παρουσιάζει τις εξής πληροφορίες σε επίπεδο χώρου για τους γνωστούς δυνητικά μολυσμένους χώρους, τους μολυσμένους χώρους, τους μολυσμένους χώρους για τους οποίους απαιτείται περαιτέρω δράση και τους μολυσμένους χώρους για τους οποίους έχει αναληφθεί ή αναλαμβάνεται δράση:

α)συντεταγμένες, διεύθυνση ή γεωτεμάχιο/-α κτηματολογίου του χώρου σύμφωνα με τις οδηγίες (ΕΕ) 2019/1024 και 2007/2/ΕΚ·

β)το έτος συμπερίληψης στο μητρώο·

γ)δραστηριότητες με κίνδυνο μόλυνσης ή με δυνητικό κίνδυνο μόλυνσης οι οποίες πραγματοποιήθηκαν ή πραγματοποιούνται επιτόπια·

δ)κατάσταση διαχείρισης του χώρου·

ε)πόρισμα σχετικά με την παρουσία ή την απουσία, τη συγκέντρωση, το είδος και τον κίνδυνο της μόλυνσης (ή της υπολειμματικής μόλυνσης μετά την αποκατάσταση), όταν οι πληροφορίες για τα στοιχεία αυτά είναι ήδη διαθέσιμες από τις εδαφολογικές έρευνες και την εκτίμηση κινδύνου που αναφέρονται στα άρθρα 14 και 15·

στ)επόμενες δράσεις και στάδια διαχείρισης που απαιτούνται και αναφέρονται στα άρθρα 14 και 15, συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος τους.

Το μητρώο μπορεί να περιέχει επίσης τις εξής πληροφορίες σε επίπεδο χώρου για τους γνωστούς δυνητικά μολυσμένους χώρους, τους μολυσμένους χώρους, τους μολυσμένους χώρους για τους οποίους απαιτείται περαιτέρω δράση και τους μολυσμένους χώρους για τους οποίους έχει αναληφθεί ή αναλαμβάνεται δράση, κατά περίπτωση:

α)πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές άδειες που εκδίδονται για τον χώρο δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του έτους έναρξης και λήξης της δραστηριότητας·

β)τρέχουσα και προγραμματισμένη χρήση γης·

γ)αποτελέσματα των εκθέσεων έρευνας και αποκατάστασης του εδάφους, όπως συγκεντρώσεις και ισοϋψείς καμπύλες της μόλυνσης, εννοιολογικό μοντέλο χώρου, μεθοδολογία εκτίμησης κινδύνου, χρησιμοποιούμενες ή προγραμματισμένες τεχνικές, εκτίμηση της αποτελεσματικότητας και του κόστους των μέτρων μείωσης του κινδύνου.

(1) +    Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί στο κείμενο ο αριθμός του κανονισμού για την αποκατάσταση της φύσης που περιλαμβάνεται στο έγγραφο COM(2022) 304.
(2)    Όπως ορίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του FAO για την περιγραφή του εδάφους, κεφάλαιο 5 ( https://www.fao.org/3/a0541e/a0541e.pdf ).
(3)    Όπως ορίζεται στους Arshad, M.A., B. Lowery, και B. Grossman, 1996, Physical tests for monitoring soil quality (Φυσικές δοκιμές για την παρακολούθηση της ποιότητας του εδάφους), σ. 123–142. Στο: J.W. Doran και A.J. Jones (eds.) Methods for assessing soil quality (Μέθοδοι αξιολόγησης της ποιότητας του εδάφους). Soil Sci. Soc. Am. Spec. Publ. 49. SSSA, Madison, WI.
(4)    Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7).
(5)    Όπως ορίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του FAO για την περιγραφή του εδάφους, κεφάλαιο 5 ( https://www.fao.org/3/a0541e/a0541e.pdf ).
(6)    Bethel, J. 1989. «Sample Allocation in Multivariate Surveys.» Survey Methodology 15: σ. 47–57.
(7)    Οι μεθοδολογίες που διαφέρουν από τη μεθοδολογία αναφοράς είτε είναι διαθέσιμες στην επιστημονική βιβλιογραφία είτε είναι διαθέσιμες στο κοινό.
(8)     https://www.fao.org/3/cb3355en/cb3355en.pdf  
(9)    Όπως ορίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του FAO για την περιγραφή του εδάφους, κεφάλαιο 5 ( https://www.fao.org/3/a0541e/a0541e.pdf ).
(10)    Ισοδύναμο σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΠ: Soil monitoring in Europe – Indicators and thresholds for soil health assessments — European Environment Agency (europa.eu) (Παρακολούθηση του εδάφους στην Ευρώπη — Δείκτες και κατώτατα όρια για τις αξιολογήσεις της υγείας του εδάφους — Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος).
(11)    Όπως ορίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του FAO για την περιγραφή του εδάφους, κεφάλαιο 5 ( https://www.fao.org/3/a0541e/a0541e.pdf ).
(12)    Προσδιορισμός της αλληλουχίας των γραμμωτών κωδίκων DNA για τη μέτρηση της ταξινομικής και λειτουργικής ποικιλομορφίας των αρχαίων, των βακτηρίων, των μυκήτων και άλλων ευκαρυωτικών οργανισμών, όπως έγινε για τη βιοποικιλότητα του εδάφους LUCAS με βάση https://doi.org/10.1111/ejss.13299 .
(13)     https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0038071797001259  
(14)    Κανονισμός (ΕΕ) 2020/741 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Μαΐου 2020, σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων (ΕΕ L 177 της 5.6.2020, σ. 32).
(15)    Η αρχή αυτή δεν ισχύει για τα δασικά εδάφη.
(16)    Η εν λόγω αρχή δεν ισχύει για τα αστικά εδάφη.
(17)    + Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί στο κείμενο ο αριθμός του κανονισμού για την αποκατάσταση της φύσης που περιλαμβάνεται στο έγγραφο COM(2022) 304.
(18)    + Υπηρεσία Εκδόσεων: να προστεθεί στο κείμενο ο αριθμός του κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115 που περιέχεται στο έγγραφο COM(2022) 305.