ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 10.7.2023
COM(2023) 402 final
2023/0237(COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 σχετικά με τις ευρωπαϊκές στατιστικές
(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)
{SEC(2023) 269 final} - {SWD(2023) 240 final} - {SWD(2023) 241 final}
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης
Από το 1953, παράλληλα με την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ευρωπαϊκές στατιστικές διαδραματίζουν ολοένα σημαντικότερο ρόλο στην υποστήριξη των δραστηριοτήτων, των πολιτικών και των νομοθετικών πράξεων της ΕΕ, από τον σχεδιασμό και την εφαρμογή τους έως την παρακολούθηση και την αξιολόγησή τους.
Το ισχύον νομικό πλαίσιο που διέπει τις ευρωπαϊκές στατιστικές είναι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 223/2009 που εκδόθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο το 2009. Αναθεωρήθηκε το 2015 για να ενισχυθεί η συνολική διακυβέρνηση του Ευρωπαϊκού Στατιστικού Συστήματος (ΕΣΣ) και, ιδίως, η επαγγελματική ανεξαρτησία του. Έκτοτε, αυτή η ενισχυμένη διακυβέρνηση έχει αποδειχθεί αποτελεσματική.
Ωστόσο, η πρόσφατη οικονομική και μεταναστευτική κρίση και η κρίση COVID-19, τις οποίες ακολούθησε η ρωσική στρατιωτική επίθεση κατά της Ουκρανίας, ενίσχυσαν τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες για πιο έγκαιρες και λεπτομερέστερες ευρωπαϊκές στατιστικές, οι οποίες απαιτούνται για την τεκμηρίωση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της ΕΕ και τη διασφάλιση της καλύτερης δυνατής αντιμετώπισης κρίσεων από την ΕΕ. Στο πρόσφατο παρελθόν, η ΕΕ ανέλαβε διάφορες νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη δημιουργία ολοκληρωμένων μηχανισμών αντιμετώπισης κρίσεων μέσω προτάσεων όπως ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA), ο μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς ή το μέσο αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών στην ενιαία αγορά (SMEI).
Ταυτόχρονα, το ΕΣΣ λειτουργεί σε ένα πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από βαθύ ψηφιακό μετασχηματισμό, ο οποίος έχει δημιουργήσει νέες ανάγκες πληροφόρησης παράλληλα με την εμφάνιση πολλών ψηφιακών πηγών δεδομένων. Οι πηγές αυτές είναι έτοιμες να αξιοποιηθούν και μπορούν να συμβάλουν στην παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών που μπορούν να καλύψουν αυτές τις ανάγκες με πιο αποτελεσματικό, εκτεταμένο και πιο έγκαιρο τρόπο. Τα παραπάνω μπορούν, στη συνέχεια, να αυξήσουν την οικονομική ανάπτυξη, να τονώσουν την καινοτομία, να στηρίξουν τη δημοκρατική λογοδοσία και τη συνολική ευημερία της κοινωνίας.
Κατά συνέπεια, οι χρήστες των ευρωπαϊκών στατιστικών έχουν διαφορετικές προσδοκίες και ολοένα και μεγαλύτερες απαιτήσεις για πιο λεπτομερείς πληροφορίες, που παράγονται ταχύτερα, με υψηλότερη συχνότητα και που προσφέρουν πιο ενδελεχή στοιχεία για την υποστήριξη τεκμηριωμένων πολιτικών της ΕΕ. Επίσης, οι νέοι κανόνες προστασίας δεδομένων βάσει του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ), καθώς και νέες παράμετροι για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, αποτελούν πλέον βασικά στοιχεία του νέου αυτού περιβάλλοντος. Δεδομένου ότι οι τρέχουσες μέθοδοι παραγωγής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές περιορίζονται σε παραδοσιακές πηγές δεδομένων (π.χ. έρευνες και διοικητικά αρχεία), οι αυξανόμενες αυτές απαιτήσεις έχει καταστεί δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να καλυφθούν, ακόμη και με τη διάθεση πρόσθετων πόρων στις στατιστικές αρχές.
Ως εκ τούτου, ο γενικός στόχος της παρούσας πρότασης είναι να καταστεί το νομικό πλαίσιο που διέπει τις ευρωπαϊκές στατιστικές κατάλληλο για το μέλλον και να βελτιωθεί σημαντικά η ικανότητα ανταπόκρισης του ΕΣΣ στις ανάγκες δεδομένων. Το ΕΣΣ θα είναι σε θέση να παράγει πιο συναφή, πιο έγκαιρα και λεπτομερέστερα στατιστικά στοιχεία. Αυτό θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και θα μειώσει το κόστος και τον φόρτο για τα κράτη μέλη και σε όσους συμμετέχουν στην έρευνα. Η πρωτοβουλία αυτή επιδιώκει επίσης να παράσχει έναν μηχανισμό και εργαλεία ώστε το ΕΣΣ να ανταποκρίνεται γρήγορα και με συλλογικό και συντονισμένο τρόπο στις επείγουσες απαιτήσεις δεδομένων σε περιόδους κρίσεων.
Πιο συγκεκριμένα, η πρόταση επιδιώκει να επιτρέψει στις στατιστικές αρχές να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό των ψηφιακών πηγών και τεχνολογιών δεδομένων, καθιστώντας δυνατή την επαναχρησιμοποίησή τους για τις ευρωπαϊκές στατιστικές. Η πρόταση θα συμβάλει ώστε το ΕΣΣ να καταστεί αποδοτικότερο και αποτελεσματικότερο μέσω της προώθησης της ανταλλαγής δεδομένων και της ενίσχυσης του συντονισμού του· στην αυστηρή διαφύλαξη του στατιστικού απορρήτου και της ιδιωτικότητας των δεδομένων· στην επικαιροποίηση των καθηκόντων των εταίρων του ΕΣΣ· στην περιγραφή πιθανών ρόλων για την αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει ο ψηφιακός μετασχηματισμός για πιο οικονομικά αποδοτική και λιγότερο επαχθή παραγωγή στατιστικών, και στον προσδιορισμό νέων λειτουργιών τις οποίες μπορούν να επιτελούν οι στατιστικές αρχές στα αναδυόμενα ευρωπαϊκά και εθνικά οικοσυστήματα δεδομένων, με πλήρη συμμόρφωση προς την αρχή της επικουρικότητας.
•Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής
Η πρόταση συνάδει πλήρως με τις ισχύουσες διατάξεις της νομοθεσίας της ΕΕ για τις στατιστικές.
•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης
Η παρούσα πρόταση συνάδει με τους ισχύοντες κανόνες σχετικά με:
— την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα [συμπεριλαμβανομένου του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ)],
— την ενίσχυση των μηχανισμών για την αύξηση της διαθεσιμότητας των δεδομένων (πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων),
— τη γενική προσέγγιση για τη διάθεση δεδομένων σε φορείς του δημόσιου τομέα σε καταστάσεις εξαιρετικής ανάγκης, όπως προβλέπεται στην υπό συζήτηση πρόταση πράξης για τα δεδομένα,
— την προστασία της ιδιωτικής ζωής και του απορρήτου των επικοινωνιών, καθώς και των δεδομένων (προσωπικού ή μη προσωπικού χαρακτήρα) που αποθηκεύονται και είναι προσβάσιμα από τερματικό εξοπλισμό (πρόκειται για την οδηγία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, η οποία θα αντικατασταθεί από τον κανονισμό για την ιδιωτική ζωή και τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, ο οποίος τελεί επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου).
2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ
•Νομική βάση
Νομική βάση της παρούσας πρότασης αποτελεί το άρθρο 338 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, θεσπίζουν μέτρα για την εκπόνηση στατιστικών, αν αυτές απαιτούνται για τη διεξαγωγή των δραστηριοτήτων της Ένωσης.
Επιπλέον, το άρθρο 338 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ καθορίζει τις απαιτήσεις που αφορούν την εκπόνηση ευρωπαϊκών στατιστικών και απαιτεί τη συμμόρφωσή τους με πρότυπα αμεροληψίας, αξιοπιστίας, αντικειμενικότητας, επιστημονικής ανεξαρτησίας, σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας και στατιστικού απορρήτου, χωρίς να επιβάλλει υπέρογκες επιβαρύνσεις στις επιχειρήσεις, στις αρχές ή στο κοινό.
•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)
Καθότι η πρόταση δεν εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ, εφαρμόζεται η αρχή της επικουρικότητας. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ ενεργεί μόνο επειδή αυτό θα ήταν πιο αποτελεσματικό από τη δράση που αναλαμβάνεται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο.
Προκειμένου το ΕΣΣ να είναι σε θέση να παράγει πιο συναφείς, πιο έγκαιρες και λεπτομερέστερες ευρωπαϊκές στατιστικές, απαιτούνται νομικές διατάξεις σε επίπεδο ΕΕ για να καταστούν διαθέσιμες νέες πηγές δεδομένων στις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες (ΕΣΥ) και στην Επιτροπή (Eurostat), ώστε να μπορούν να καταρτίζουν ευρωπαϊκές στατιστικές με βιώσιμο τρόπο.
Επί του παρόντος, όταν τα κράτη μέλη επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών για επίσημες στατιστικές, οι προϋποθέσεις και οι διασφαλίσεις διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών. Μια εναρμονισμένη προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ θα διασφαλίσει τη νομική σαφήνεια και τη δίκαιη μεταχείριση των ιδιωτών κατόχων δεδομένων που δραστηριοποιούνται σε πολλά κράτη μέλη.
Προκειμένου το ΕΣΣ να ανταποκρίνεται σε κρίσεις, θα πρέπει να εισαχθούν ειδικές αναφορές στο συνολικό νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις ευρωπαϊκές στατιστικές, οι οποίες θα επιτρέπουν την ταχεία ανταπόκριση σε επίπεδο ΕΕ και θα διασφαλίζουν επίσης ότι η στατιστική απόκριση είναι συνεπής σε όλα τα κράτη μέλη. Ο προτεινόμενος μηχανισμός ανταπόκρισης θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα μέσω του ενισχυμένου στατιστικού συντονισμού, με παράλληλο σεβασμό των αρμοδιοτήτων και των ευθυνών των εθνικών στατιστικών αρχών. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί επιπλέον των υφιστάμενων μέσων της ΕΕ για την αντιμετώπιση κρίσεων με στόχο την εξασφάλιση έγκαιρων και συναφών στατιστικών στοιχείων για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων στο πλαίσιο των εν λόγω μέσων.
Για να μειωθεί ο φόρτος για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες και να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η ποιότητα, πρέπει να βελτιστοποιηθούν οι διαδικασίες στο πλαίσιο του ΕΣΣ. Οι διαδικασίες αυτές περιλαμβάνουν τη συλλογή δεδομένων και ρυθμίσεις κοινοχρησίας δεδομένων που σχετίζονται με φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα σε περισσότερα του ενός κράτη μέλη, όπως οι δραστηριότητες των πολυεθνικών.
Χωρίς περαιτέρω νομοθετική δράση σε επίπεδο ΕΕ, τα προβλήματα που έχουν αναπτυχθεί θα συνεχιστούν και ενδέχεται να επιδεινωθούν σταδιακά, λαμβανομένης υπόψη της αυξημένης ψηφιοποίησης της κοινωνίας και των αλλαγών στη ζήτηση των χρηστών.
Συνεπώς, η ΕΕ δύναται να θεσπίσει τα προτεινόμενα μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας όπως αυτή διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης.
•Αναλογικότητα
Η πρόταση συμμορφώνεται με την αρχή της αναλογικότητας όπως περιγράφεται κατωτέρω.
Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να καταστεί το ΕΣΣ κατάλληλο για το μέλλον. Έχει αξιολογηθεί ότι είναι κατάλληλο για τον σκοπό αυτόν, με αποτέλεσμα τα συνολικά οφέλη για την κοινωνία να είναι σημαντικά υψηλότερα από το συνολικό κόστος, όπως καταδεικνύεται από την εκτίμηση επιπτώσεων. Οι δικονομικές εγγυήσεις διασφαλίζουν την εφαρμογή της αναλογικότητας σε όλα τα στάδια εφαρμογής του αναθεωρημένου κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009.
Η πρωτοβουλία είναι αναλογική διότι ασχολείται μόνο με τους υπάρχοντες φραγμούς που εμποδίζουν την κατάρτιση πιο έγκαιρων και λεπτομερέστερων ευρωπαϊκών στατιστικών. Επίσης, αφενός, περιλαμβάνει το έργο των εθνικών αρχών και βασίζεται σ’ αυτό, και, αφετέρου, εδραιώνει την ισχυρή συμμετοχή των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών στο ΕΣΣ. Η προτιμώμενη επιλογή πολιτικής δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων των Συνθηκών.
•Επιλογή της νομικής πράξης
Δεδομένου ότι το αντικείμενο της πρότασης καλύπτεται ήδη από κανονισμό, ο οποίος θα τροποποιηθεί από την παρούσα πρόταση, το καταλληλότερο μέσο είναι ο κανονισμός.
3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη
Κατά την κατάρτιση της παρούσας πρότασης, πραγματοποιήθηκαν διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη με διάφορους τρόπους. Η δημόσια διαβούλευση συγκέντρωσε απόψεις από τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τις επιλογές για να διασφαλιστεί ότι οι ευρωπαϊκές στατιστικές θα είναι κατάλληλες για το μέλλον. Ελήφθησαν παρατηρήσεις από διάφορες ομάδες ενδιαφερόμενων μερών. Οι απόψεις τους παρατίθενται λεπτομερώς στο παράρτημα του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής για την εκτίμηση των επιπτώσεων.
Η δημόσια διαβούλευση διεξήχθη από τις 19 Ιουλίου έως τις 25 Οκτωβρίου 2022 1 . Συνολικά, ελήφθησαν 204 έγκυρες απαντήσεις. Όσοι απάντησαν εξέφρασαν την υποστήριξή τους για την ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να καταστούν διαθέσιμα τα ψηφιακά δεδομένα που κατέχει ο ιδιωτικός τομέας για την παραγωγή ευρωπαϊκών επίσημων στατιστικών, δεδομένου ότι το 83 % όσων απάντησαν θεωρεί ότι αυτό είναι πολύ μεγάλης ή μεγάλης σημασίας. Το 11 % όσων απάντησαν θεώρησε ότι οι ευρωπαϊκές επίσημες στατιστικές ανταποκρίνονται επαρκώς στην αναδυόμενη ζήτηση των χρηστών, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια δημόσιων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και κρίσεων, ενώ το 72 % θεώρησε ότι ανταποκρίνονται σε κάποιο βαθμό, αλλά δεν επαρκούν. Όσον αφορά τους σκοπούς για τους οποίους θα ήταν χρήσιμη η ευκολότερη και συστηματικότερη κοινοχρησία δεδομένων μεταξύ των στατιστικών αρχών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος, το 72 % όσων απάντησαν έκρινε χρήσιμο να μειωθεί η επιβάρυνση ανταπόκρισης και να καταστεί δυνατή η περαιτέρω χρήση δεδομένων που έχουν ήδη συλλεχθεί. Τέλος, το 85 % όσων απάντησαν συμφώνησε ή συμφώνησε σε μεγάλο βαθμό σχετικά με το ότι οι στατιστικές αρχές θα πρέπει να παρέχουν επαγγελματικές συμβουλές σε οργανισμούς εντός του οικοσυστήματός τους σχετικά με ζητήματα που σχετίζονται με τα δεδομένα και την επεξεργασία δεδομένων, όπως η ποιότητα, η περαιτέρω χρήση δεδομένων, η διανοητική ιδιοκτησία, η εμπιστευτικότητα, η ασφάλεια και τα μεταδεδομένα
Οι απόψεις των ενδιαφερόμενων μερών συγκεντρώθηκαν επίσης μέσω της μελέτης «Study to support an Impact Assessment for the revision of Regulation (EC) No. 223/2009 on European Statistics» [Μελέτη για την υποστήριξη εκτίμησης επιπτώσεων για την αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 σχετικά με τις ευρωπαϊκές στατιστικές], η οποία βασίστηκε σε υλικό όπως οι συνεντεύξεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου 2022, μια διαδικτυακή έρευνα (από τις 5 Οκτωβρίου έως τις 7 Νοεμβρίου 2022) και ένα διαδικτυακό εργαστήριο ενδιαφερόμενων μερών που πραγματοποιήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2022.
Εν κατακλείδι, οι χρήστες και οι παραγωγοί ευρωπαϊκών στατιστικών εξέφρασαν την υποστήριξή τους για την επανεξέταση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 σύμφωνα με την παρούσα πρόταση, παρότι οι παραγωγοί στατιστικών (δηλαδή οι εταίροι του ΕΣΣ) επισήμαναν τις δημοσιονομικές επιπτώσεις. Το ευρύ κοινό ήταν επίσης υποστηρικτικό, δεδομένων των σημαντικών οφελών για την κοινωνία, αλλά δεδομένου ότι τα δεδομένα του ιδιωτικού τομέα που πρόκειται να χρησιμοποιούνται περαιτέρω για τις ευρωπαϊκές στατιστικές μπορεί να είναι δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, ζήτησαν ισχυρές διασφαλίσεις εμπιστευτικότητας, μολονότι αναγνώρισαν ότι το ΕΣΣ παρέχει ήδη πολύ ισχυρές διασφαλίσεις όσον αφορά την εμπιστευτικότητα.
Οι επιχειρήσεις, υπό την ιδιότητά τους ως κατόχων δεδομένων, ενδέχεται να επιβαρυνθούν με δαπάνες και, ως εκ τούτου, θεώρησαν ότι είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ο σεβασμός των συμφερόντων τους. Ωστόσο, ήταν ανοικτές στην προτιμώμενη επιλογή, υπό την προϋπόθεση ότι μπορεί να βρεθεί δίκαιη λύση στο ζήτημα της αντιστάθμισης του κόστους. Η πιθανή μείωση της επιβάρυνσης για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά με την αντικατάσταση των ερευνών μέσω της χρήσης νέων πηγών δεδομένων εκτιμάται από όλους.
Τέλος, επί σειρά ετών, το ΕΣΣ ζητά επανειλημμένα να αντιμετωπιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο το ζήτημα της πρόσβασης σε δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών για στατιστικούς σκοπούς. Το συγκεκριμένο θέμα ετέθη με το έγγραφο θέσης του ΕΣΣ σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα δημόσιου συμφέροντος που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών του Νοεμβρίου 2017 2 και πιο πρόσφατα με το έγγραφο θέσης του ΕΣΣ σχετικά με τη μελλοντική πρόταση πράξης για τα δεδομένα 3 .
•Συλλογή και χρήση εμπειρογνωσίας
Η πρόταση υποστηρίχθηκε από διάφορα έγγραφα, μελέτες, συστάσεις, διασκέψεις και άλλες συνεισφορές εμπειρογνωμόνων, μεταξύ των οποίων:
— έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων σχετικά με τη διευκόλυνση της χρήσης νέων πηγών δεδομένων για τις επίσημες στατιστικές: «Empowering society by reusing privately-held data for official statistics – a European approach» 4 (Ενδυνάμωση της κοινωνίας μέσω της περαιτέρω χρήσης δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών για επίσημες στατιστικές — μια ευρωπαϊκή προσέγγιση)·
— Study to support an Impact Assessment for the revision of Regulation (EC) No. 223/2009 on European Statistics [Μελέτη για την υποστήριξη εκτίμησης επιπτώσεων για την αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 σχετικά με τις ευρωπαϊκές στατιστικές]·
— συνεδρίαση υψηλού επιπέδου που διοργάνωσε η γαλλική προεδρία στη Λυών στις 7-8 Απριλίου 2022 με θέμα «Making the European Statistical System fit for the future» (Να καταστεί το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα κατάλληλο για το μέλλον)·
— συνεδρίαση των προέδρων και των γενικών διευθυντών των ΕΣΥ του ΕΣΣ στο Λουξεμβούργο στις 18 Μαΐου 2022 για να εξεταστούν περαιτέρω δύο ειδικά θέματα: βιώσιμη πρόσβαση σε δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών και κοινοχρησία δεδομένων στο ΕΣΣ για την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών.
•Εκτίμηση επιπτώσεων
Η πρόταση συνοδεύεται από εκτίμηση επιπτώσεων που υποβλήθηκε στην επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 14 Δεκεμβρίου 2022 και στις 6 Μαρτίου 2023. Στις 27 Μαρτίου 2023 η επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου εξέδωσε θετική γνώμη με επιφύλαξη. Εκτός από μια δυναμική βασική επιλογή (ΕΠ0) που λαμβάνει υπόψη την ευρύτερη ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα και δεν συνεπάγεται αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009, αξιολογήθηκαν δύο άλλες νομοθετικές επιλογές: (ΕΠ1) που εισάγει νομοθετικά μέτρα χαμηλής έντασης· και επιλογή (ΕΠ2) που εισάγει πιο λεπτομερή νομοθετικά μέτρα, επιβάλλοντας υποχρεώσεις στους κατόχους δεδομένων και στις εθνικές στατιστικές αρχές των κρατών μελών. Για κάθε επιλογή πολιτικής καθορίστηκαν διάφορα ειδικά μέτρα πολιτικής.
Η συγκριτική αξιολόγηση των τριών επιλογών πολιτικής έδειξε ότι η βασική επιλογή (ΕΠ0) έχει το λιγότερο επιθυμητό αποτέλεσμα όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα και τη συνοχή, η πρώτη επιλογή πολιτικής (ΕΠ1) το πλέον επιθυμητό ενώ η δεύτερη επιλογή πολιτικής έχει τοποθετηθεί μεταξύ των δύο προηγούμενων. Αυτό ισχύει για καθέναν από τους ειδικούς στόχους. Η ΕΠ1 είναι λιγότερο αποτελεσματική, αλλά πιο αποδοτική και συνεκτική από την ΕΠ2. Επιπλέον, είναι επίσης πιο εφικτή και υποστηρίζεται από τα ενδιαφερόμενα μέρη. Αυτό καταδεικνύει σαφώς ότι η ΕΠ1 είναι η προτιμώμενη επιλογή.
Η προτιμώμενη επιλογή καλύπτει μέτρα τα οποία:
i) θα διασφαλίσουν τη βιώσιμη και δίκαιη χρήση των ψηφιακών πηγών δεδομένων για τις ευρωπαϊκές στατιστικές με τη θέσπιση μηχανισμού βάσει του οποίου οι ιδιώτες κάτοχοι δεδομένων μπορούν να υποχρεούνται σε υποχρεωτική βάση να επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση των δεδομένων που κατέχουν με σκοπό την ανάπτυξη και την παραγωγή των εν λόγω στατιστικών,
ii) θα επιτρέψουν την ανάληψη στατιστικών δράσεων που διεξάγονται απευθείας σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση κρίσεων και έκτακτων περιστάσεων,
iii) θα καταστήσουν υποχρεωτική την κοινοχρησία δεδομένων μεταξύ των εταίρων του ΕΣΣ για στατιστικούς σκοπούς, όπου κρίνεται σκόπιμο και αιτιολογημένο,
iv) θα επιτρέψουν στην Επιτροπή (Eurostat) να ανταλλάσσει δεδομένα με τις ΕΣΥ μέσω ασφαλούς υποδομής, και
v) θα επιτρέψουν στις ΕΣΥ να αναλάβουν τη διακυβέρνηση των δεδομένων στα αντίστοιχα οικοσυστήματα δεδομένων τους, ενισχύοντας έτσι τη διαλειτουργικότητα και την τυποποίηση των δεδομένων.
•Θεμελιώδη δικαιώματα
Στο πλαίσιο της εκτίμησης των επιπτώσεων δεν εντοπίστηκαν δυνητικές άμεσες επιπτώσεις στα θεμελιώδη δικαιώματα. Όταν προωθείται η κοινοχρησία δεδομένων και ενισχύεται ο συντονισμός στο πλαίσιο του ΕΣΣ, το μόνο θεμελιώδες δικαίωμα που μπορεί να διακυβεύεται έμμεσα είναι η προστασία των δεδομένων. Ωστόσο, η ενισχυμένη κοινοχρησία δεδομένων θα οργανωθεί έτσι ώστε παράλληλα να διαφυλάσσεται αυστηρά το στατιστικό απόρρητο και η ιδιωτικότητα των δεδομένων. Κάθε επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό θα συμμορφώνεται με όλες τις προϋποθέσεις και τους κανόνες που προβλέπονται από τη νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων, όπως ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 5 και ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1725 6 .
4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η πρόταση δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις.
5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων
Ο προτεινόμενος κανονισμός αναμένεται να εκδοθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εντός του 2024, ενώ τα εκτελεστικά μέτρα της Επιτροπής αναμένεται να εκδοθούν λίγο αργότερα. Ο κανονισμός θα ισχύει άμεσα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ χωρίς να απαιτείται σχέδιο εφαρμογής.
Σύμφωνα με την εκτίμηση των επιπτώσεων, η εφαρμογή του εγκριθέντος κανονισμού θα παρακολουθείται και θα αξιολογείται τακτικά. Η εκτίμηση των επιπτώσεων περιλαμβάνει επίσης ρυθμίσεις παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων προτάσεων για τη χρήση δεικτών.
•Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης
Εισαγωγή νέων βασικών ορισμών ή προσαρμογή των υφιστάμενων (πρόταση τροποποίησης του άρθρου 3)
Προτείνεται να εισαχθεί νέος ορισμός των «στατιστικών από πολλαπλές πηγές», ώστε να αντικατοπτρίζεται το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές στατιστικές μπορούν να καταρτίζονται με τη χρήση συνδυασμού διαφορετικών πηγών δεδομένων. Με αυτόν τον τρόπο θα παρασχεθεί στις στατιστικές αρχές η δυνατότητα να αναζητούν το πλέον συναφές και οικονομικά αποδοτικό μείγμα πρωτογενών πηγών δεδομένων για την ανάπτυξη και την παραγωγή διαφόρων ευρωπαϊκών επίσημων στατιστικών.
Για να αντικατοπτρίζεται καλύτερα η πραγματικότητα της ψηφιακής εποχής στην οποία λειτουργεί το ΕΣΣ, προτείνεται επίσης η εισαγωγή νέων ορισμών, όπως «δεδομένα», «μεταδεδομένα», «κάτοχοι δεδομένων», «κοινοχρησία δεδομένων» και «πηγή δεδομένων». Ο υπάρχων ορισμός των «στατιστικών σκοπών» πρέπει επίσης να προσαρμοστεί ώστε οι ερευνητικές δραστηριότητες που διεξάγονται από τις στατιστικές αρχές ή η καθιέρωση πλαισίων δειγματοληψίας να αποτελούν ρητά μέρος των εν λόγω στατιστικών σκοπών.
Αύξηση της ικανότητας του ΕΣΣ να ανταποκρίνεται γρήγορα και με συλλογικό και συντονισμένο τρόπο στις επείγουσες απαιτήσεις δεδομένων σε περιόδους κρίσης (πρόταση για νέο άρθρο 16α)
Κατά γενικό κανόνα, αυξάνονται οι απαιτήσεις για πιο λεπτομερείς και πιο έγκαιρες επίσημες στατιστικές, συχνά σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, αλλά η ικανότητα ανταπόκρισης σε αυτές τις απαιτήσεις είναι ιδιαίτερα κρίσιμης σημασίας σε περιόδους κρίσης, όπως συνέβη πρόσφατα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και της ενεργειακής κρίσης που προκλήθηκε από τη ρωσική στρατιωτική επίθεση κατά της Ουκρανίας. Στο πλαίσιο του συνήθους κύκλου σχεδιασμού, ο χρόνος επώασης για μια νέα στατιστική συνήθως καλύπτει αρκετά έτη, αλλά εάν η ζήτηση είναι επείγουσα και σημαντική, απαιτείται ταχεία λύση με κατάλληλες διασφαλίσεις για όλους τους εταίρους και για την ποιότητα και την εναρμόνιση των στατιστικών πληροφοριών που προκύπτουν. Το ΕΣΣ πρέπει να είναι σε θέση να αντιδρά ταχύτερα ή να καινοτομεί προορατικά, ώστε να ανταποκρίνεται με τις ευρωπαϊκές στατιστικές σε τέτοιου είδους έκτακτες και απρόβλεπτες πολιτικές απαιτήσεις που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν στο πλαίσιο της εφαρμογής του 7ετούς χρονοδιαγράμματος προγραμματισμού του ευρωπαϊκού στατιστικού προγράμματος. Ως εκ τούτου, η δυνατότητα της Επιτροπής να εγκρίνει ειδικές δράσεις για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού στατιστικού προγράμματος σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 δεν είναι επαρκής.
Συνεπώς, προτείνεται μια νέα διάταξη που προβλέπει πιθανές στατιστικές δράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την κάλυψη επειγουσών αναγκών πληροφόρησης που προκύπτουν σε περιόδους κρίσης και σύμφωνα με μηχανισμούς έκτακτης ανάγκης που ενεργοποιούνται βάσει των διαδικασιών που θεσπίζονται από το δίκαιο της Ένωσης.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, η Επιτροπή (Eurostat) θα πρέπει να εξετάζει το ενδεχόμενο προσωρινών στατιστικών δράσεων που θα δρομολογούνται και θα διεξάγονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε στενή συνεργασία με την επιτροπή ΕΣΣ. Το όφελος για τους πολιτικούς φορείς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής από την εν λόγω ενισχυμένη άμεση ανταπόκριση στο πλαίσιο του ΕΣΣ θα είναι να λαμβάνουν εγκαίρως στατιστικά αποτελέσματα και πληροφορίες που να είναι συγκρίσιμες σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Οι εν λόγω στατιστικές δράσεις μπορούν να περιλαμβάνουν την παραγωγή στατιστικών βάσει νέων προσωρινών συλλογών δεδομένων ή την παροχή πρόσθετων πληροφοριών βάσει υφιστάμενων δεδομένων. Οι δράσεις μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη νέων μεθοδολογιών και άλλων συντονισμένων μέτρων που αποσκοπούν στη διασφάλιση της συνέχειας, της συνέπειας και της συγκρισιμότητας των ευρωπαϊκών στατιστικών που παρέχονται σε περιόδους κρίσεων.
Κατά τον προσδιορισμό της ανάγκης για στατιστική δράση, η Επιτροπή (Eurostat) πρέπει να ενημερώνει και να ζητεί τη γνώμη της επιτροπής ΕΣΣ εγκαίρως και με διαφάνεια. Οι ΕΣΥ μπορούν να συμμετάσχουν στις στατιστικές δράσεις. Θα πρέπει, επίσης, να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις που καθορίζουν το σχετικό χρονικό διάστημα, τη συχνότητα και τις απαιτήσεις ποιότητας για τις εν λόγω στατιστικές δράσεις.
Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί παράλληλα με τα ήδη υφιστάμενα μέσα της ΕΕ για την αντιμετώπιση κρίσεων με στόχο την εξασφάλιση έγκαιρων και συναφών στατιστικών στοιχείων για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων στο πλαίσιο των εν λόγω μέσων.
Ενίσχυση της έγκαιρης πρόσβασης σε διοικητικά δεδομένα για τις ευρωπαϊκές στατιστικές (πρόταση τροποποίησης του άρθρου 17α)
Προτείνεται να ενισχυθεί η απαίτηση σύμφωνα με την οποία οι εθνικοί δημόσιοι φορείς που είναι αρμόδιοι για τις πηγές διοικητικών στοιχείων που σχετίζονται με την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση ευρωπαϊκών στατιστικών θα επιτρέπουν στις ΕΣΥ και άλλες εθνικές αρχές 7 να έχουν πρόσβαση, να χρησιμοποιούν περαιτέρω και να ενσωματώνουν διοικητικά δεδομένα, δωρεάν, εγκαίρως και με συχνότητα επαρκή για την παραγωγή και την υποβολή στατιστικών στοιχείων στην Επιτροπή (Eurostat) εντός των προθεσμιών και σύμφωνα με τις απαιτήσεις ποιότητας που ορίζονται στη στατιστική νομοθεσία.
Επιπλέον, εισάγεται διευκρίνιση ότι η Επιτροπή (Eurostat) μπορεί, κατόπιν αιτήματος, να έχει πρόσβαση και να χρησιμοποιεί περαιτέρω εγκαίρως σχετικά δεδομένα και μεταδεδομένα από βάσεις δεδομένων και συστήματα διαλειτουργικότητας που διατηρούν τα όργανα και οι οργανισμοί της Ένωσης, όταν αυτό είναι αναγκαίο για την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση ευρωπαϊκών στατιστικών. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή (Eurostat) συνεργάζεται με τα αρμόδια όργανα και οργανισμούς της Ένωσης για τον προσδιορισμό των εξατομικευμένων δεδομένων και μεταδεδομένων που απαιτούνται, των επιχειρησιακών λεπτομερειών για την περαιτέρω χρήση των δεδομένων καθώς και των αναγκαίων φυσικών και λογικών διασφαλίσεων.
Εξασφάλιση βιώσιμης πρόσβασης σε δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών και τα οποία προκύπτουν ως υποπροϊόν των ψηφιακών υπηρεσιών και του διαδικτύου των πραγμάτων για τις ευρωπαϊκές στατιστικές (πρόταση για νέα άρθρα 17β, 17γ, 17δ και 17ε).
Στα νέα άρθρα 17β, 17γ, 17δ και 17ε, στο κεφάλαιο ΙΙΙ σχετικά με την «Παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών», προτείνεται η θέσπιση υποχρέωσης για τους ιδιώτες κατόχους δεδομένων να διαθέτουν δεδομένα, κατόπιν αιτήματος, στις ΕΣΥ ή στην Επιτροπή (Eurostat), υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Ο προτεινόμενος μηχανισμός αντιπροσωπεύει ένα αναλογικό, περιορισμένο και προβλέψιμο πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το οποίο, αφενός, είναι αποτελεσματικό όσον αφορά τη διάθεση των δεδομένων αυτών για την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών και, αφετέρου, διασφαλίζει την ασφάλεια δικαίου και ελαχιστοποιεί την επιβάρυνση ανταπόκρισης για τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, ο εν λόγω μηχανισμός δεν θίγει τις υποχρεώσεις παροχής στοιχείων στις οποίες υπόκεινται όσοι απάντησαν στην έρευνα για τις στατιστικές, οι οποίες προβλέπονται στην τομεακή νομοθεσία, ούτε την υποχρέωση των κατόχων δεδομένων να διαθέτουν δεδομένα βάσει έκτακτων αναγκών σύμφωνα με την πράξη για τα δεδομένα 8 .
Η πρόταση προβλέπει διαδικασία αιτιολόγησης σε δύο στάδια, σύμφωνα με την οποία η ανάγκη πρόσβασης σε μια νέα πηγή δεδομένων θα πρέπει να καθορίζεται πρώτα στο επίπεδο ενός ετήσιου προγράμματος εργασίας για τις ευρωπαϊκές στατιστικές. Η αιτιολόγηση στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας θα αποτελεί προϋπόθεση για το δεύτερο στάδιο, κατά το οποίο οι ΕΣΥ ή η Επιτροπή (Eurostat) θα υποβάλλουν κατ’ ουσίαν ατομικά αιτήματα σε ιδιώτες κατόχους δεδομένων για τη διάθεση ορισμένων δεδομένων με σκοπό την κατάρτιση ορισμένων στατιστικών (στο πλαίσιο της αιτιολόγησης του πρώτου σταδίου). Τα εν λόγω αιτήματα θα πρέπει να είναι ανάλογα με τις στατιστικές ανάγκες, να αναφέρουν σαφώς τον σκοπό του αιτήματος και να σέβονται τα συμφέροντα του ιδιώτη κατόχου δεδομένων από τον οποίο ζητείται να διαθέσει τα δεδομένα.
Ενώ οι ΕΣΥ θα είναι τα κύρια σημεία πρόσβασης σε δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών για την κατάρτιση των ευρωπαϊκών στατιστικών, η Επιτροπή (Eurostat) μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι καταλληλότερη ως πρώτο σημείο πρόσβασης σε δεδομένα από επιχειρήσεις. Αυτό ισχύει ιδίως για τομείς στους οποίους μια προσέγγιση συλλογής δεδομένων του ΕΣΣ μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική, όπως όταν τα δεδομένα είναι στην κατοχή επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε ενωσιακή κλίμακα. Επιπλέον, η πρόταση αποσκοπεί στη θέσπιση υποχρέωσης συνεργασίας και αμοιβαίας συνδρομής μεταξύ των ΕΣΥ, προκειμένου να αποφεύγονται τα υπερβολικά αιτήματα από ιδιώτες κατόχους δεδομένων και να διασφαλιστεί μια προσέγγιση ελαχιστοποίησης των δεδομένων.
Θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία να καθορίζει, μέσω εκτελεστικών πράξεων, τις ρυθμίσεις για τη διάθεση των δεδομένων, όπως τον μορφότυπο των δεδομένων, τις απαιτήσεις μεταδεδομένων, ένα κοινό υπόδειγμα που πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την υποβολή αιτήματος ή τον πραγματικό τρόπο πρόσβασης στα δεδομένα, με την υποχρέωση να καθίστανται τα δεδομένα διαθέσιμα εφόσον καλύπτουν σαφώς διάφορες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένης της διαβίβασης δεδομένων, της χρήσης ασφαλούς πλαισίου υπολογισμού από τρίτους ή της αποστολής αλγορίθμου στον ιδιώτη κάτοχο δεδομένων.
Οι διατάξεις καθορίζουν τις υποχρεώσεις των ΕΣΥ και της Επιτροπής (Eurostat) κατά την περαιτέρω χρήση των δεδομένων που διατίθενται για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών. Ειδικότερα, οι ΕΣΥ και η Επιτροπή (Eurostat) θα πρέπει να χρησιμοποιούν τα δεδομένα αυτά αποκλειστικά για στατιστικούς σκοπούς σύμφωνα με τις αρχές του στατιστικού απορρήτου και της σχέσης κόστους-απόδοσης και δεν θα τα κοινοποιούν σε τρίτους, εκτός εάν ο κάτοχος των δεδομένων έχει συμφωνήσει. Επιπλέον, οι ΕΣΥ και η Επιτροπή (Eurostat) λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για την προστασία του στατιστικού απορρήτου και του εμπορικού απορρήτου, καθώς και για τη διατήρηση άλλων θεμιτών ανησυχιών των ιδιωτών κατόχων δεδομένων, συμπεριλαμβανομένου του κόστους και της προσπάθειας που απαιτείται για τη διάθεση των δεδομένων. Η Επιτροπή (Eurostat) δημοσιεύει περιγραφή των κύριων κατηγοριών κόστους που σχετίζονται με την επεξεργασία δεδομένων για τις οποίες μπορεί να δοθεί αποζημίωση στον κάτοχο δεδομένων, καθώς και τη μεθοδολογία για τον υπολογισμό του εν λόγω κόστους.
Προώθηση της κοινοχρησίας δεδομένων εντός του ΕΣΣ (πρόταση για νέο άρθρο 17στ)
Προτείνεται να εισαχθούν στο υφιστάμενο κεφάλαιο ΙΙΙ σχετικά με την «Παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών» νέες διατάξεις σχετικά με την κοινοχρησία δεδομένων μεταξύ των ΕΣΥ και μεταξύ των ΕΣΥ και της Επιτροπής (Eurostat), αποκλειστικά για τον σκοπό της ανάπτυξης και της παραγωγής ευρωπαϊκών στατιστικών, και για τη βελτίωση της ποιότητάς τους, όπου κρίνεται σκόπιμο και αναγκαίο. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις όπως η παρατήρηση διασυνοριακών φαινομένων που δεν μπορούν να υπολογιστούν ως άθροισμα των εθνικών εκτιμήσεων.
Η κοινοχρησία δεδομένων θεωρείται τρόπος για να αυξηθεί η πρόσβαση σε πηγές δεδομένων εντός του ΕΣΣ τόσο για την ανάπτυξη όσο και για την παραγωγή στατιστικών και για την υποστήριξη της ανάλυσης δεδομένων. Οι ΕΣΥ και η Επιτροπή (Eurostat) που συμμετέχουν στην κοινοχρησία δεδομένων εντός του ΕΣΣ παρέχουν όλες τις αναγκαίες διασφαλίσεις όσον αφορά τη φυσική και λογική προστασία του απορρήτου των δεδομένων. Η κοινοχρησία δεδομένων θα πρέπει να διευκολύνεται με τη χρήση ασφαλούς υποδομής, η οποία να διασφαλίζει την τεχνική ακεραιότητα και την εμπιστευτικότητα της επεξεργασίας των δεδομένων.
Όταν τα οικεία δεδομένα είναι απόρρητα δεδομένα κατά την έννοια του άρθρου 3 του εν λόγω κανονισμού ή δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα σύμφωνα με τους κανονισμούς (ΕΕ) 2016/679 και (ΕΕ) 2018/1725, η κοινοχρησία των εν λόγω δεδομένων επιτρέπεται και δύναται να πραγματοποιείται σε εθελοντική βάση, με βάση τεχνολογίες που ενισχύουν την προστασία της ιδιωτικής ζωής:
Ανάπτυξη ευρωπαϊκών στατιστικών (πρόταση για νέο κεφάλαιο ΙΙΙα σχετικά με την «Ανάπτυξη των ευρωπαϊκών στατιστικών» με νέο άρθρο 17ζ)
Η πρόταση εισάγει νέο κεφάλαιο ΙΙΙα σχετικά με την «Ανάπτυξη των ευρωπαϊκών στατιστικών», το οποίο εξετάζει το ζήτημα των υπό ανάπτυξη στατιστικών, οι οποίες μερικές φορές αναφέρονται ως «πειραματικές στατιστικές». Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο βάσει του οποίου οι ευρωπαϊκές στατιστικές θα μπορούν να αναπτύσσονται σε συγκεκριμένους τομείς στο πλαίσιο μιας συλλογικής προσπάθειας του ΕΣΣ, ενσωματώνοντας έτσι σταδιακά τις νέες τεχνολογίες και τις νέες γνώσεις. Η Επιτροπή (Eurostat) μπορεί να δρομολογήσει, σε στενή συνεργασία με την επιτροπή ΕΣΣ, την ανάπτυξη νέων στατιστικών εκροών και πληροφοριών με συντονισμένο τρόπο σε ολόκληρο το ΕΣΣ.
Διάδοση των ευρωπαϊκών στατιστικών (πρόταση για νέα παράγραφο 4 στο άρθρο 18)
Προτείνεται να αξιοποιηθεί το γεγονός ότι τα κράτη μέλη θα δημοσιεύουν ενίοτε ευρωπαϊκές στατιστικές σε εθνικό επίπεδο πριν από τις προθεσμίες διαβίβασης που ορίζονται στη σχετική τομεακή νομοθεσία. Μόλις δημοσιευτούν τα δεδομένα αυτά, η Επιτροπή (Eurostat) θα πρέπει να είναι σε θέση να τα διαδώσει αμέσως μετά και, με τον τρόπο αυτό, να συμβάλει στην πιο έγκαιρη διάθεσή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εφόσον τηρούν τους σχετικούς ορισμούς και ταξινόμηση.
Περαιτέρω χρήση δημόσια διαθέσιμων δεδομένων (πρόταση τροποποίησης του άρθρου 25)
Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη χρήση των δημόσια διαθέσιμων δεδομένων, προτείνεται να τροποποιηθεί η διατύπωση του άρθρου 25.
Νέες λειτουργίες των ΕΣΥ στα εθνικά πλαίσια διακυβέρνησης δεδομένων (πρόταση για νέο άρθρο 26α)
Προτείνεται επίσης, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, οι ΕΣΥ να μπορούν να αναλαμβάνουν σε εθνικό επίπεδο καθήκοντα στα εθνικά πλαίσια διακυβέρνησης δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προβλέπονται στην πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων, με στόχο την προώθηση της ενοποίησης και της διαλειτουργικότητας των δεδομένων, την περιγραφή των μεταδεδομένων, τη διασφάλιση της ποιότητας και τον καθορισμό προτύπων, καθώς και τον προσδιορισμό νέων πηγών δεδομένων που θα χρησιμοποιούνται για τις υπό ανάπτυξη στατιστικές. Τα καθήκοντα αυτά πρέπει να εκτελούνται σύμφωνα με τις στατιστικές αρχές που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό.
Ρήτρα αξιολόγησης και επανεξέτασης (πρόταση για νέο άρθρο 27α)
Σύμφωνα με τη συμφωνία για τη βελτίωση της νομοθεσίας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, προτείνεται να προστεθεί ρήτρα επανεξέτασης.
2023/0237 (COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 σχετικά με τις ευρωπαϊκές στατιστικές
(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 338 παράγραφος 1,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,
Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 223/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 9 θεσπίζει σε επίπεδο ΕΕ το νομικό πλαίσιο για την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση των ευρωπαϊκών στατιστικών.
(2)Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 223/2009 τροποποιήθηκε το 2015 με σκοπό την περαιτέρω ενίσχυση της διακυβέρνησης του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος (ΕΣΣ), ιδίως της επαγγελματικής ανεξαρτησίας του, και έκτοτε η ενισχυμένη διακυβέρνηση έχει αποδειχθεί αποτελεσματική.
(3)Ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει επιφέρει ριζικά διαφορετικές πραγματικότητες και έχει διαμορφώσει ένα νέο περιβάλλον με νέες ανάγκες για τις ευρωπαϊκές στατιστικές. Επιπλέον, η πρόσφατη κρίση COVID-19 και η ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τη ρωσική στρατιωτική επίθεση κατά της Ουκρανίας αύξησαν τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες για πιο έγκαιρες, συχνότερες και λεπτομερέστερες ευρωπαϊκές στατιστικές, οι οποίες απαιτούνται για να τεκμηριώνεται η διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ και να εξασφαλίζεται η βέλτιστη δυνατή αντιμετώπιση των κρίσεων από την Ένωση.
(4)Για να αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες προσδοκίες για πιο έγκαιρες, συχνότερες και λεπτομερέστερες ευρωπαϊκές στατιστικές, καθώς και για ταχύτερη και πιο συντονισμένη ανταπόκριση του ΕΣΣ στις επείγουσες στατιστικές απαιτήσεις σε περιόδους κρίσης, είναι αναγκαίο να τροποποιηθεί ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 223/2009. Σκοπός του παρόντος κανονισμού είναι να εξασφαλίσει ότι οι ευρωπαϊκές στατιστικές παραμένουν επίκαιρες, λαμβάνοντας υπόψη τις μεταβαλλόμενες και απαιτητικότερες ανάγκες των χρηστών, ιδίως αξιοποιώντας το πλήρες δυναμικό των ψηφιακών πηγών και τεχνολογιών δεδομένων, καθιστώντας δυνατή την περαιτέρω χρήση τους για ευρωπαϊκές στατιστικές, καθιστώντας το ΕΣΣ πιο ευέλικτο και ικανό να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά και γρήγορα σε κρίσεις, και προωθώντας την κοινοχρησία δεδομένων και ενισχύοντας τον συντονισμό μεταξύ των εταίρων του ΕΣΣ.
(5)Για να αποτυπωθούν η σημερινή πραγματικότητα και η ψηφιακή εποχή στην οποία λειτουργεί το ΕΣΣ, θα πρέπει να εισαχθούν νέοι ή επικαιροποιημένοι ορισμοί στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009, ώστε να αποσαφηνιστούν οι έννοιες «δεδομένα», «μεταδεδομένα», «κάτοχοι δεδομένων», «περαιτέρω χρήση δεδομένων», «κοινοχρησία δεδομένων», «πηγή δεδομένων», «στατιστικές από πολλαπλές πηγές», «χρήση για στατιστικούς σκοπούς» και «κρίση».
(6)Η πρόσφατη πανδημία COVID κατέδειξε ότι οι έγκαιρες, αξιόπιστες και συγκρίσιμες ευρωπαϊκές στατιστικές είναι ζωτικής σημασίας για να μπορούν οι δημόσιες αρχές να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Ως εκ τούτου, το ΕΣΣ θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αναλαμβάνει άμεσα συντονισμένες δράσεις σε περίπτωση που προκύψουν επείγουσες ανάγκες για δεδομένα και στατιστικές εκτός του τακτικού πλαισίου σχεδιασμού, ιδίως σε περιόδους κρίσης. Στην περίπτωση αυτή, ο κάτοχος των δεδομένων θα πρέπει να θέτει δεδομένα στη διάθεση μιας εθνικής στατιστικής υπηρεσίας (ΕΣΥ) ή της Επιτροπής (Eurostat), όταν αυτό του ζητείται με την αιτιολογία ότι υπάρχει εξαιρετική ανάγκη χρήσης των ζητούμενων δεδομένων, σύμφωνα με τους κανόνες που ορίζονται στην πράξη για τα δεδομένα 10 .
(7)Η πρόσβαση και η περαιτέρω χρήση νέων πηγών δεδομένων, οι οποίες εμφανίζονται ως υποπροϊόντα των ψηφιακών υπηρεσιών και του διαδικτύου των πραγμάτων (IoT), καθίστανται ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη, επαρκώς συχνή και επαρκώς λεπτομερή παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών με πιο αποδοτικό και λιγότερο δαπανηρό τρόπο. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε νέες πηγές δεδομένων εν γένει και ειδικότερα σε δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών επίσημων στατιστικών σε βιώσιμη βάση και σύμφωνα με δίκαιους, σαφείς και προβλέψιμους κανόνες.
(8)Η πρόσβαση σε νέες πηγές δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών, αποτελεί μακροχρόνιο αίτημα του ΕΣΣ, όπως καταδεικνύεται από το έγγραφο θέσης του ΕΣΣ σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα δημοσίου συμφέροντος που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών του Νοεμβρίου 2017 και από το έγγραφο θέσης του ΕΣΣ σχετικά με τη μελλοντική πρόταση πράξης για τα δεδομένα του Ιουνίου 2021.
(9)Η περαιτέρω χρήση δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών και άλλων νέων πηγών δεδομένων θα πρέπει να υπόκειται σε αυστηρές νομικές, τεχνικές και διαδικαστικές διασφαλίσεις και εγγυήσεις, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής υψηλού επιπέδου ασφάλειας, εμπιστευτικότητας και σεβασμού της ιδιωτικής ζωής, όπως προβλέπεται ήδη στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009. Η δυνατότητα να ζητείται πρόσβαση σε δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες (ΕΣΥ), οι οποίες ενεργούν από μόνες τους ή για λογαριασμό άλλης εθνικής αρχής του ΕΣΣ, και στην Επιτροπή (Eurostat), και θα πρέπει, ως προαπαιτούμενο, να καθορίζεται σε ετήσιο πρόγραμμα εργασίας και να περιορίζεται σε περιπτώσεις στις οποίες, αφενός, τα ζητούμενα δεδομένα είναι αναγκαία για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών και, αφετέρου, τα δεδομένα δεν μπορούν να αποκτηθούν εύκολα με άλλο τρόπο ή η περαιτέρω χρήση των δεδομένων θα έχει ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση της επιβάρυνσης ανταπόκρισης για τους κατόχους των δεδομένων και άλλες επιχειρήσεις.
(10)Τα αιτήματα παροχής δεδομένων από τις ΕΣΥ ή την Επιτροπή (Eurostat) θα πρέπει να είναι διαφανή και αναλογικά όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής και το επίπεδο λεπτομέρειάς τους. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναγκαίο να διευκρινίζεται και να επεξηγείται ο σκοπός του αιτήματος, η σκοπούμενη χρήση των ζητούμενων δεδομένων, η συχνότητα και οι προθεσμίες διάθεσης των δεδομένων, καθώς και οι επιχειρησιακές ρυθμίσεις για τη διάθεσή τους.
(11)Με τα αιτήματα παροχής δεδομένων, η ΕΣΥ ή η Επιτροπή (Eurostat) θα πρέπει να καλούν τον κάτοχο των δεδομένων σε διάλογο στον οποίο να διευκρινίζονται οι συγκεκριμένες παράμετροι των αιτημάτων παροχής δεδομένων, οι ρυθμίσεις, τα μέτρα για να αντισταθμιστεί το δυνητικό κόστος της διάθεσης των δεδομένων, καθώς και τυχόν οργανωτικά και τεχνικά μέτρα για την προστασία του απορρήτου των δεδομένων και του εμπορικού απορρήτου, με σκοπό τη σύναψη συμφωνίας σχετικά με τις εν λόγω πτυχές. Εάν δεν συναφθεί συμφωνία εντός τριών μηνών, η ΕΣΥ ή η Επιτροπή θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εκδίδουν απόφαση βάσει της οποίας να απαιτείται από τον ιδιώτη κάτοχο δεδομένων να καταστήσει διαθέσιμα τα δεδομένα. Εάν ο κάτοχος των δεδομένων, εκ προθέσεως ή εξ αμελείας, παραλείψει να διαβιβάσει τα ζητούμενα δεδομένα εντός της καθορισμένης περιόδου ή διαβιβάσει εσφαλμένα, ελλιπή ή παραπλανητικά δεδομένα, η ΕΣΥ ή η Επιτροπή θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ορίζουν κυρώσεις οι οποίες θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές σε συνάρτηση με τη φύση, τη σοβαρότητα, την επανάληψη και τη διάρκεια της παράβασης, υπό το πρίσμα του επιδιωκόμενου δημόσιου συμφέροντος. Οι κυρώσεις που θεσπίζονται από τις ΕΣΥ θα πρέπει να ισοδυναμούν με κυρώσεις για παραβάσεις παρόμοιων εθνικών κανόνων. Όλες οι αποφάσεις που λαμβάνει η Επιτροπή βάσει του παρόντος κανονισμού είναι δυνατόν να επανεξετάζονται από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να διαθέτει πλήρη δικαιοδοσία όσον αφορά τα πρόστιμα που επιβάλλει η Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 261 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
(12)Θα πρέπει επίσης να ενθαρρυνθεί η περαιτέρω ενοποίηση των στατιστικών και των γεωχωρικών πληροφοριών, ώστε να καταστεί δυνατή η αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων και η βελτιωμένη ενσωμάτωση των δεδομένων από διάφορους δημόσιους οργανισμούς και να παράγονται νέες στατιστικές εκροές, όπως η χωρική ανάλυση, η οπτικοποίηση και η διάδοση των δεδομένων. Τα παραπάνω θα στηρίξουν τη λήψη αποφάσεων και την παρακολούθηση των στόχων πολιτικής τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
(13)Είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί το ότι οι εθνικοί δημόσιοι φορείς που είναι αρμόδιοι για τις πηγές διοικητικών δεδομένων που σχετίζονται με την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση ευρωπαϊκών στατιστικών θα επιτρέπουν στις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες να αποκτούν πρόσβαση, να χρησιμοποιούν περαιτέρω και να ενσωματώνουν τα εν λόγω δεδομένα δωρεάν, εγκαίρως και με επαρκή συχνότητα για τους σκοπούς της παραγωγής και της υποβολής στατιστικών στοιχείων στην Επιτροπή (Eurostat) εντός των προθεσμιών και σύμφωνα με τις απαιτήσεις ποιότητας που ορίζονται στη στατιστική νομοθεσία της Ένωσης.
(14)Όταν οι δραστηριότητες που εκτελούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού περιλαμβάνουν την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η εν λόγω επεξεργασία θα πρέπει να συμμορφώνεται με την οικεία νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και συγκεκριμένα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 11 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 12 . Σύμφωνα με την αρχή της ελαχιστοποίησης των δεδομένων που ορίζεται στους εν λόγω κανονισμούς, τα δεδομένα που παρέχονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει κανονικά να είναι σε τέτοιο βαθμό συγκεντρωτικά ώστε να μην είναι δυνατή η εξακρίβωση της ταυτότητας των προσώπων.
(15)Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για τους σκοπούς των επίσημων στατιστικών από τις εθνικές στατιστικές αρχές, η οποία θεωρείται ότι εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, θα πρέπει να καλύπτεται από παρεκκλίσεις και να υπόκειται σε κατάλληλες διασφαλίσεις, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679. Για παράδειγμα, η περαιτέρω επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για στατιστικούς σκοπούς δεν θα πρέπει να θεωρείται ασυμβίβαστη με τους αρχικούς σκοπούς για τους οποίους συλλέχθηκαν. Στο πλαίσιο αυτό, οι ειδικές διασφαλίσεις που θα πρέπει να εφαρμόζονται όταν η κοινοχρησία δεδομένων σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό απαιτεί την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, περιλαμβάνουν τις αρχές του περιορισμού του σκοπού, της ελαχιστοποίησης των δεδομένων, του περιορισμού της περιόδου αποθήκευσης και της ακεραιότητας και εμπιστευτικότητας, όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679. Από αυτή την άποψη, για την κοινοχρησία δεδομένων θα πρέπει να προτιμάται η χρήση τεχνολογιών που ενισχύουν την προστασία της ιδιωτικής ζωής και έχουν σχεδιαστεί ειδικά με σκοπό την εφαρμογή αυτών των αρχών.
(16)Προκειμένου οι ευρωπαϊκές στατιστικές να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της σταδιακής ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών και των νέων γνώσεων και, ως εκ τούτου, να διασφαλίζεται η επικαιρότητά τους, θα πρέπει να θεσπιστούν κανόνες βάσει των οποίων, στο πλαίσιο μιας συλλογικής προσπάθειας του ΕΣΣ, να μπορούν να αναπτυχθούν στατιστικές σε συγκεκριμένους τομείς με στόχο την ενσωμάτωσή τους στην τακτική παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών. Μολονότι δεν πληρούν απαραιτήτως όλα τα κριτήρια ποιότητας που ορίζονται στο άρθρο 12 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009, οι εν λόγω στατιστικές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ευρωπαϊκές στατιστικές.
(17)Στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να καινοτομούν διαρκώς και να αναπτύσσουν νέες στατιστικές εκροές, οι εθνικές στατιστικές αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν ιδιαιτέρως υπόψη τις ανάγκες των χρηστών, όπως εκφράζονται κυρίως από τα εθνικά συμβούλια χρηστών στατιστικών. Σε επίπεδο Ένωσης, η ευρωπαϊκή στατιστική συμβουλευτική επιτροπή (ESAC), η οποία συστάθηκε με την απόφαση αριθ. 234/2008/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 13 ως το κύριο όργανο της Ένωσης που εκπροσωπεί τους χρήστες, τους συμμετέχοντες στις έρευνες και τους παραγωγούς ευρωπαϊκών στατιστικών, θα πρέπει να ενημερώνεται από την Επιτροπή σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο έλαβε υπόψη τις γνώμες της ESAC, ιδίως όσον αφορά την ανάπτυξη νέων ευρωπαϊκών στατιστικών.
(18)Οι στατιστικές αρχές θα πρέπει επίσης να προωθούν, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μια ισχυρή, δομημένη και διαρκή διεπιστημονική συνεργασία με ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, ιδίως κατά την ανάπτυξη νέων στατιστικών, τη δοκιμή νέων μεθόδων και τεχνολογιών και την προώθηση της καινοτομίας και του πειραματισμού.
(19)Δεδομένης της εμπιστοσύνης που απολαύουν οι ΕΣΥ και της υψηλής τεχνικής εμπειρογνωσίας τους στη διαχείριση των δεδομένων, την ποιότητα των δεδομένων και την προστασία των δεδομένων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρυνθούν, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, να αναθέσουν στις ΕΣΥ ορισμένα καθήκοντα στα εθνικά πλαίσια διακυβέρνησης δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προβλέπονται στην πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων, με στόχο την προώθηση της ενσωμάτωσης και της διαλειτουργικότητας των δεδομένων, της περιγραφής των μεταδεδομένων, της διασφάλισης της ποιότητας και του καθορισμού προτύπων. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να υπενθυμίζεται και να ενισχύεται, κατά περίπτωση, η συμμετοχή των ΕΣΥ στον αρχικό σχεδιασμό, τη μετέπειτα ανάπτυξη και την κατάργηση των διοικητικών αρχείων, με σκοπό τη διασφάλιση, μεταξύ άλλων, της συνέπειας και της ποιότητας των δεδομένων και την ελαχιστοποίηση της επιβάρυνσης της υποβολής εκθέσεων.
(20)Τα δεδομένα που είναι νομίμως διαθέσιμα στο κοινό δεν θα πρέπει να θεωρούνται απόρρητα όταν χρησιμοποιούνται για στατιστικούς σκοπούς.
(21)Για λόγους πιο έγκαιρων δεδομένων σε επίπεδο Ένωσης, η Επιτροπή (Eurostat) θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να διαδίδει τις ευρωπαϊκές στατιστικές των κρατών μελών αμέσως μόλις δημοσιευτούν σε εθνικό επίπεδο, ακόμη και αν αυτό έγινε πριν από τις προθεσμίες για την παροχή των στατιστικών που ορίζονται στη σχετική τομεακή νομοθεσία της Ένωσης.
(22)Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η τροποποίηση του νομικού πλαισίου για την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση ευρωπαϊκών στατιστικών, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως, για λόγους συνεκτικότητας και συγκρισιμότητας, να επιτευχθεί καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση δύναται να θεσπίσει μέτρα για την επίτευξη αυτού του στόχου, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, η οποία προβλέπεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαιτούμενα για την επίτευξη του εν λόγω στόχου.
(23)Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίοι όροι για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή όσον αφορά τις προσωρινές στατιστικές δράσεις που πρέπει να αναληφθούν, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών απαιτήσεων χρόνου, συχνότητας και ποιότητας, των γενικών τεχνικών ρυθμίσεων για τη διάθεση δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών στις ΕΣΥ και στην Επιτροπή (Eurostat) και των τεχνικών πτυχών της κοινοχρησίας δεδομένων μεταξύ των στατιστικών αρχών. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 14 .
(24)Ζητήθηκε η γνώμη του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 15 , ο οποίος γνωμοδότησε στις [xxx].
(25)Ζητήθηκε η γνώμη της επιτροπής του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος (ΕΣΣ),
ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:
Άρθρο 1
Τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009
Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 223/2009 τροποποιείται ως εξής:
(1)το άρθρο 3 τροποποιείται ως εξής:
α) προστίθενται τα ακόλουθα σημεία 4α, 4β, 4γ, 4δ και 4ε:
«4α. “δεδομένα”: κάθε ψηφιακή ή μη ψηφιακή αποτύπωση πράξεων, γεγονότων και πληροφοριών·
4β. “μεταδεδομένα”: δεδομένα που ορίζουν και περιγράφουν άλλα δεδομένα και διαδικασίες ή χρησιμοποιούνται με αυτόν τον τρόπο·
4γ. “κάτοχος δεδομένων”: νομικό ή φυσικό πρόσωπο που έχει το δικαίωμα, σύμφωνα με την ισχύουσα ενωσιακή ή εθνική νομοθεσία για την εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου, ή τη δυνατότητα να καθιστά διαθέσιμα ορισμένα δεδομένα·
4δ. “περαιτέρω χρήση δεδομένων”: η χρήση από τις εθνικές στατιστικές αρχές και την Επιτροπή (Eurostat) δεδομένων που τηρούνται και διατίθενται από τους κατόχους δεδομένων για την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση ευρωπαϊκών στατιστικών·
4ε. “κοινοχρησία δεδομένων”: η παροχή δεδομένων ή η άδεια περαιτέρω χρήσης δεδομένων από στατιστική αρχή σε άλλη στατιστική αρχή με σκοπό την από κοινού ή ατομική χρήση των εν λόγω δεδομένων για στατιστικούς σκοπούς·»·
β) προστίθενται τα ακόλουθα σημεία 5α, 5β και 5γ:
«5α. “πηγή δεδομένων”: πηγή που παρέχει δεδομένα τα οποία είναι συναφή με το αντικείμενο, καθαυτά ή σε συνδυασμό με δεδομένα από άλλες πηγές, για την ανάπτυξη και την παραγωγή στατιστικών, συμπεριλαμβανομένων ερευνών, απογραφών, διοικητικών αρχείων ή δεδομένων που διατίθενται από κατόχους δεδομένων κατόπιν αιτήματος·
5β. “πρόσβαση σε δεδομένα”: η επεξεργασία από εθνική στατιστική υπηρεσία ή την Επιτροπή (Eurostat) δεδομένων που έχουν παρασχεθεί από ιδιώτη κάτοχο δεδομένων, σύμφωνα με ειδικές τεχνικές, νομικές ή οργανωτικές απαιτήσεις, χωρίς να απαιτείται κατ’ ανάγκη η διαβίβαση ή η τηλεφόρτωση των εν λόγω δεδομένων·
5γ. “στατιστικές από πολλαπλές πηγές”: στατιστικές που αναπτύσσονται ή παράγονται βάσει διαφόρων πηγών δεδομένων, μεταξύ άλλων μέσω τεχνικών μοντελοποίησης·»·
γ) το σημείο 8 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«8. “χρήση για στατιστικούς σκοπούς”: η αποκλειστική χρήση για την ανάπτυξη και την παραγωγή στατιστικών αποτελεσμάτων και αναλύσεων, μεταξύ άλλων για συναφείς ερευνητικές και επιστημονικές δραστηριότητες ή για την καθιέρωση πλαισίων δειγματοληψίας·»·
δ) προστίθεται το ακόλουθο σημείο 8α:
«8α) “κρίση”: κατάσταση ευρέος αντικτύπου ή πολιτικής σημασίας που δημιουργεί άμεση και απρόβλεπτη ζήτηση για ευρωπαϊκές στατιστικές·»·
(2)προστίθεται το ακόλουθο άρθρο 16α:
«Άρθρο 16α
Στατιστική ανταπόκριση σε κρίση
1. Η Επιτροπή (Eurostat) εξετάζει τις προσωρινές στατιστικές δράσεις και τις αναλαμβάνει, κατά περίπτωση, βάσει των διαδικασιών που ορίζονται στο παρόν άρθρο, εφόσον πληρούνται αμφότερες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστούν επείγουσες ανάγκες πληροφόρησης που προκύπτουν από κρίση και μετά την ενεργοποίηση, υφιστάμενων ή μελλοντικών, μηχανισμών έκτακτης ανάγκης σύμφωνα με νομικές πράξεις της Ένωσης, όπως:
i) η προσωρινή προστασία βάσει της οδηγίας 2001/55/ΕΚ του Συμβουλίου 16 ,
ii) ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης δυνάμει της απόφασης 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 17 ,
iii) η στήριξη έκτακτης ανάγκης δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2016/369 του Συμβουλίου 18 ,
iv) το πλαίσιο έκτακτης ανάγκης βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2372 του Συμβουλίου 19 ,
v) ο μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2578 του Συμβουλίου 20 ,
vi) η κατάσταση έκτακτης ανάγκης σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) xx/xx του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (προς έκδοση 21 ),
β) οι επείγουσες αυτές ανάγκες πληροφόρησης δεν μπορούν να καλυφθούν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού προγράμματος.
2. Οι προσωρινές στατιστικές δράσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 εκτελούνται από την Επιτροπή (Eurostat) σε επίπεδο Ένωσης και μπορούν να περιλαμβάνουν:
α) την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών με βάση νέες συλλογές δεδομένων,
β) την παροχή νέων στατιστικών δεικτών και πληροφοριών με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα,
γ) την ανάπτυξη εναρμονισμένων στατιστικών μεθοδολογιών και συναφών μεθοδολογικών κατευθυντήριων γραμμών, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι στατιστικές σε όλα τα κράτη μέλη είναι συγκρίσιμες και συνεπείς,
δ) άλλη συντονισμένη δράση σε επίπεδο Ένωσης που αποσκοπεί στην παροχή έγκαιρης και κατάλληλης στατιστικής ανταπόκρισης στη συγκεκριμένη κατάσταση.
3. Κατά την αξιολόγηση της ανάγκης για προσωρινές στατιστικές δράσεις, η Επιτροπή (Eurostat) ενημερώνει αμέσως και ζητά τη γνώμη της επιτροπής ΕΣΣ και λαμβάνει υπόψη την επαγγελματική της καθοδήγηση.
4. Οι ΕΣΥ μπορούν να αποφασίσουν, χωριστά και σε εθελοντική βάση, να συμμετάσχουν σε αυτές τις προσωρινές στατιστικές δράσεις, αλλά, από κοινού με την Επιτροπή (Eurostat), διασφαλίζουν τη συνάφεια και την επαρκή κάλυψη των εν λόγω δράσεων σε επίπεδο Ένωσης. Όταν συμμετέχουν σε προσωρινές στατιστικές δράσεις, οι ΕΣΥ συμμορφώνονται με τις κοινές απαιτήσεις χρόνου, συχνότητας και ποιότητας για τα εθνικά στοιχεία που πρέπει να παρέχονται στην Επιτροπή (Eurostat).
5. Η Επιτροπή μπορεί, με εκτελεστικές πράξεις, να καθορίζει τις προσωρινές στατιστικές δράσεις και να καθορίζει τη διαδικασία για την εκτέλεσή τους, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών απαιτήσεων χρόνου, συχνότητας και ποιότητας που πρέπει να εφαρμόζονται από τις ΕΣΥ που συμμετέχουν στην προσωρινή στατιστική δράση. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης του άρθρου 27 παράγραφος 2.
6. Τα μέτρα που θεσπίζονται δυνάμει της παραγράφου 5 παραμένουν σε ισχύ για διάστημα που δεν υπερβαίνει τους 24 μήνες.»·
(3)στο άρθρο 17α, ο τίτλος αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«Πρόσβαση, περαιτέρω χρήση και ενσωμάτωση διοικητικών αρχείων για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών»·
(4)στο άρθρο 17α, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«1. Οι εθνικοί δημόσιοι φορείς που είναι αρμόδιοι για τις πηγές διοικητικών δεδομένων που σχετίζονται με την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση ευρωπαϊκών στατιστικών επιτρέπουν στις ΕΣΥ και άλλες εθνικές αρχές (στο εξής: ΑΕΑ) που αναφέρονται στο άρθρο 4, να αποκτούν πρόσβαση, να προβαίνουν σε περαιτέρω χρήση και να ενσωματώνουν τα εν λόγω δεδομένα και τα σχετικά μεταδεδομένα, δωρεάν, εγκαίρως και με επαρκή συχνότητα, για τους σκοπούς της παραγωγής και διαβίβασης στατιστικών στην Επιτροπή (Eurostat) εντός των προθεσμιών και σύμφωνα με τις απαιτήσεις ποιότητας που ορίζονται στη στατιστική νομοθεσία της Ένωσης.»·
(5)στο άρθρο 17α, προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 2α:
«2α. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, επιτρέπεται στην Επιτροπή (Eurostat), κατόπιν αιτήματος, να αποκτά πρόσβαση, να προβαίνει σε περαιτέρω χρήση και να ενσωματώνει εγκαίρως σχετικά δεδομένα και μεταδεδομένα από βάσεις δεδομένων και συστήματα διαλειτουργικότητας που διατηρούνται από όργανα και οργανισμούς της Ένωσης, και με την επιφύλαξη των πράξεων της Ένωσης για τη δημιουργία των εν λόγω βάσεων δεδομένων και των συστημάτων διαλειτουργικότητας. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή (Eurostat) συνεργάζεται με τα αρμόδια όργανα και οργανισμούς της Ένωσης για τον προσδιορισμό των εξατομικευμένων δεδομένων και μεταδεδομένων που απαιτούνται, των επιχειρησιακών λεπτομερειών για την περαιτέρω χρήση των δεδομένων καθώς και των αναγκαίων φυσικών και λογικών διασφαλίσεων.»·
(6)στο άρθρο 17α, η παράγραφος 5 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«5. Οι ΕΣΥ και οι κάτοχοι των διοικητικών αρχείων αναπτύσσουν τους απαραίτητους μηχανισμούς συνεργασίας. Οι εν λόγω μηχανισμοί παρέχουν επίσης τη δυνατότητα στις ΕΣΥ να διενεργούν ελέγχους ποιότητας των δεδομένων και να δημιουργούν στατιστικά πλαίσια με βάση τα σχετικά διοικητικά αρχεία.»·
(7)προστίθενται τα ακόλουθα άρθρα 17β, 17γ, 17δ, 17ε και 17στ:
«Άρθρο 17β
Υποχρέωση των ιδιωτών κατόχων δεδομένων να διαθέτουν δεδομένα για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών
1. Με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων που προβλέπονται στην τομεακή στατιστική νομοθεσία της Ένωσης καθώς και της υποχρέωσης των κατόχων δεδομένων να διαθέτουν δεδομένα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης σύμφωνα με την πράξη για τα δεδομένα, μια ΕΣΥ ή η Επιτροπή (Eurostat) μπορεί να ζητήσει από ιδιώτη κάτοχο δεδομένων να διαθέσει δεδομένα και τα σχετικά μεταδεδομένα για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών, εάν στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας έχουν οριστεί οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) τα ζητούμενα δεδομένα είναι αναγκαία για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών, και
β) τα δεδομένα δεν μπορούν να αποκτηθούν εύκολα με εναλλακτικά μέσα, όπως έρευνες ή περαιτέρω χρήση διοικητικών αρχείων, ή η περαιτέρω χρήση τους θα έχει ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση της επιβάρυνσης ανταπόκρισης για τους κατόχους δεδομένων και άλλες επιχειρήσεις.
2. Ως συντονιστής του εθνικού στατιστικού συστήματος, μια ΕΣΥ μπορεί να υποβάλει αίτημα παροχής δεδομένων σε ιδιώτη κάτοχο δεδομένων για λογαριασμό μιας ΑΕΑ, όταν τα ζητούμενα δεδομένα είναι αναγκαία για τις ευρωπαϊκές στατιστικές που αναπτύσσονται και παράγονται από την εν λόγω ΑΕΑ.
3. Οι ΕΣΥ και η Επιτροπή (Eurostat) συνεργάζονται και υποστηρίζονται αμοιβαία προκειμένου να αποφεύγεται η υποβολή υπερβολικών αιτημάτων από ιδιώτες κατόχους δεδομένων και να καθορίζεται ποιος θα υποβάλλει αιτήματα για δεδομένα. Ειδικότερα, το αίτημα παροχής δεδομένων υποβάλλεται σε ιδιώτη κάτοχο δεδομένων από την Επιτροπή (Eurostat), σε συμφωνία με τις ΕΣΥ, όταν η προσέγγιση αυτή είναι αποδοτικότερη, για παράδειγμα στην περίπτωση κατόχων δεδομένων που δραστηριοποιούνται σε ενωσιακή κλίμακα.
4. Η Επιτροπή (Eurostat) μπορεί, σε συμφωνία με τις ΕΣΥ, να δημιουργήσει ασφαλή υποδομή για να διευκολύνει την περαιτέρω κοινοχρησία δεδομένων με τις ΕΣΥ στα οποία έχει αποκτήσει πρόσβαση σύμφωνα με την παράγραφο 2.
5. Το παρόν άρθρο δεν εφαρμόζεται στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 του παραρτήματος της σύστασης 2003/361/ΕΚ 22 της Επιτροπής.
Άρθρο 17γ
Αιτήματα για δεδομένα και ρυθμίσεις για τη διάθεση των δεδομένων για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών
1. Όταν ζητούν στοιχεία σύμφωνα με το άρθρο 17β, οι ΕΣΥ ή η Επιτροπή (Eurostat):
α) προσδιορίζουν ποια δεδομένα απαιτούνται,
β) αποδεικνύουν τη στατιστική ανάγκη για την οποία ζητούνται τα δεδομένα σύμφωνα με το άρθρο 17β παράγραφος 1,
γ) προσδιορίζουν τη συχνότητα και τις προθεσμίες εντός των οποίων πρέπει να διατεθούν τα δεδομένα,
δ) προσδιορίζουν τις επιχειρησιακές ρυθμίσεις για τη διάθεση των δεδομένων,
ε) καλούν τον κάτοχο των δεδομένων να συμμετάσχει στον διάλογο σύμφωνα με την παράγραφο 3.
2. Τα αιτήματα παροχής δεδομένων που αναφέρονται στην παράγραφο 1:
α) τηρούν την αρχή της ελαχιστοποίησης των δεδομένων και είναι αναλογικά προς τη στατιστική ανάγκη όσον αφορά τον βαθμό λεπτομέρειας, τον όγκο και τη συχνότητα των δεδομένων,
β) αφορούν, στο μέτρο του δυνατού, δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα.
3. Κατόπιν αιτήματος παροχής δεδομένων όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1, διεξάγεται διάλογος μεταξύ της ΕΣΥ ή της Επιτροπής (Eurostat) και του σχετικού κατόχου των δεδομένων, προκειμένου να εξεταστούν πτυχές όπως το επίπεδο συγκέντρωσης των δεδομένων, η προθεσμία και οι ρυθμίσεις για την παροχή των δεδομένων, τα μέτρα ασφάλειας και προστασίας του απορρήτου, καθώς και πιθανές πτυχές αντιστάθμισης του κόστους, με σκοπό τη σύναψη συμφωνίας επί των εν λόγω πτυχών.
4. Εάν δεν συναφθεί συμφωνία εντός τριών μηνών από την κοινοποίηση του αιτήματος παροχής δεδομένων που αναφέρεται στην παράγραφο 1, η ΕΣΥ ή η Επιτροπή μπορούν, με απόφαση, να απαιτήσουν από τον ιδιώτη κάτοχο των δεδομένων να διαθέσει τα δεδομένα. Η απόφαση είναι ειδική όπως απαιτείται σύμφωνα με την παράγραφο 1 στοιχεία α) έως δ) και λαμβάνει υπόψη τα ζητήματα για τα οποία ενδέχεται να έχει υπάρξει σύγκλιση απόψεων κατά τη διάρκεια του διαλόγου με τον κάτοχο των δεδομένων. Η απόφαση μπορεί επίσης να περιλαμβάνει αποζημίωση του ιδιώτη κατόχου δεδομένων η οποία δεν υπερβαίνει το οριακό κόστος που σχετίζεται με την προετοιμασία που απαιτείται για τη διάθεση των δεδομένων. Η περίοδος για τη διάθεση των δεδομένων δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 15 ημέρες. Πριν από την έκδοση της απόφασης, η ΕΣΥ ή η Επιτροπή παρέχει στον κάτοχο των δεδομένων τη δυνατότητα ακρόασης σχετικά με τα μέτρα που προτίθεται να λάβει η ΕΣΥ ή η Επιτροπή. Στην απόφαση αναφέρονται τα πρόστιμα που προβλέπονται στην παράγραφο 6 και τα ένδικα μέσα κατά αυτών.
5. Με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων που ορίζονται στην τομεακή στατιστική νομοθεσία της Ένωσης, ο κάτοχος των δεδομένων θέτει τα σχετικά δεδομένα στη διάθεση της ΕΣΥ ή της Επιτροπής (Eurostat) εντός της περιόδου που ορίζεται στην απόφαση σύμφωνα με την παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου.
6. Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική επιβολή των αποφάσεων που εκδίδονται σύμφωνα με την παράγραφο 4. Τα εν λόγω μέτρα μπορούν να περιλαμβάνουν την επιβολή προστίμων σε περίπτωση που ο ιδιώτης κάτοχος δεδομένων, εκ προθέσεως ή εξ αμελείας, δεν παράσχει τα δεδομένα που ζητούνται με απόφαση εντός της καθορισμένης προθεσμίας ή παρέχει ανακριβή, ελλιπή ή παραπλανητικά δεδομένα. Κατά τον καθορισμό του ύψους των προστίμων, το κράτος μέλος και η Επιτροπή λαμβάνουν υπόψη τη φύση, τη σοβαρότητα, τη διάρκεια και την επανάληψη της παράβασης.
7. Προκειμένου να συμμορφώνεται με την παράγραφο 6, η Επιτροπή μπορεί να εκδίδει αποφάσεις για την επιβολή προστίμων ανώτατου ύψους 25 000 EUR. Σε περίπτωση υποτροπής εντός τριών ετών, το πρόστιμο μπορεί να ανέλθει σε 50 000 EUR. Η Επιτροπή μπορεί να εκδίδει κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τον υπολογισμό του προστίμου.
8. Η Επιτροπή μπορεί να εκδώσει απόφαση για την επιβολή προστίμου εντός ενός έτους από την προθεσμία υποβολής των δεδομένων που ορίζεται στην απόφασή της δυνάμει της παραγράφου 4, εάν ο κάτοχος των δεδομένων δεν υποβάλει δεδομένα ή εντός ενός έτους από την υποβολή ανακριβών, ελλιπών ή παραπλανητικών στοιχείων.
Η εξουσία της Επιτροπής να εκτελεί τις αποφάσεις επιβολής προστίμου υπόκειται σε πενταετή προθεσμία παραγραφής. Η προθεσμία αρχίζει από την ημέρα κατά την οποία η απόφαση καθίσταται οριστική.
9. Πριν από την έκδοση απόφασης σύμφωνα με την παράγραφο 6 του παρόντος άρθρου, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή παρέχουν στον κάτοχο των δεδομένων τη δυνατότητα ακρόασης σχετικά με τα προκαταρκτικά πορίσματα και τα μέτρα που προτίθεται να λάβει το κράτος μέλος ή η Επιτροπή ενόψει των προκαταρκτικών πορισμάτων.
10. Η Επιτροπή θεσπίζει, με εκτελεστικές πράξεις, τις γενικές τεχνικές ρυθμίσεις για τη διάθεση δεδομένων δυνάμει του παρόντος άρθρου. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης του άρθρου 27 παράγραφος 2.
Άρθρο 17δ
Επανεξέταση αποφάσεων επιβολής προστίμων από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Σύμφωνα με το άρθρο 261 ΣΛΕΕ, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει πλήρη δικαιοδοσία να εξετάζει αποφάσεις με τις οποίες η Επιτροπή έχει επιβάλει πρόστιμα. Το Δικαστήριο δύναται να ακυρώνει, να μειώνει ή να αυξάνει το επιβληθέν πρόστιμο.
Άρθρο 17ε
Υποχρεώσεις των ΕΣΥ και της Επιτροπής (Eurostat) κατά την περαιτέρω χρήση των δεδομένων που διατίθενται για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών
1. Οι ΕΣΥ και η Επιτροπή (Eurostat) χρησιμοποιούν τα δεδομένα που διατίθενται σύμφωνα με το άρθρο 17β για την ανάπτυξη και την παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών:
α) αποκλειστικά για στατιστικούς σκοπούς,
β) σύμφωνα με τις αρχές του στατιστικού απορρήτου και της σχέσης κόστους-απόδοσης, και
γ) με την υποχρέωση να μην τα κοινοποιούν σε τρίτους, εκτός εάν ο κάτοχος των δεδομένων έχει συμφωνήσει.
2. Οι ΕΣΥ και η Επιτροπή (Eurostat):
α) λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για την προστασία του στατιστικού απορρήτου και του εμπορικού απορρήτου, καθώς και για τη διατήρηση άλλων θεμιτών ανησυχιών των ιδιωτών κατόχων δεδομένων, συμπεριλαμβανομένου του κόστους και της προσπάθειας που απαιτείται για τη διάθεση των δεδομένων,
β) εφαρμόζουν, στον βαθμό που η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι αναγκαία, τεχνικά και οργανωτικά μέτρα που διασφαλίζουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των υποκειμένων των δεδομένων.
3. Οι παράγραφοι 1 και 2 του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται σε ΑΕΑ που έχει λάβει δεδομένα κατόπιν αιτήματος που υποβάλλεται για λογαριασμό της από ΕΣΥ σύμφωνα με το άρθρο 17β παράγραφος 2.
4. Η Επιτροπή (Eurostat) δημοσιεύει περιγραφή των κύριων κατηγοριών κόστους που σχετίζονται με την επεξεργασία δεδομένων για τις οποίες μπορεί να δοθεί αποζημίωση στον κάτοχο δεδομένων, καθώς και τη μεθοδολογία για τον υπολογισμό του εν λόγω κόστους.
Άρθρο 17στ
Κοινοχρησία δεδομένων στο ΕΣΣ
1. Τα δεδομένα ανταλλάσσονται μεταξύ των ΕΣΥ και μεταξύ των ΕΣΥ και της Επιτροπής (Eurostat) αποκλειστικά για στατιστικούς σκοπούς και για τη βελτίωση της ποιότητας των ευρωπαϊκών στατιστικών.
2. Η κοινοχρησία δεδομένων πραγματοποιείται κατόπιν αιτήματος ΕΣΥ ή της Επιτροπής (Eurostat), όπου αυτό είναι σκόπιμο και αναγκαίο. Η κοινοχρησία δεδομένων πραγματοποιείται επίσης όταν το αίτημα υποβάλλεται από ΕΣΥ για λογαριασμό ΑΕΑ και τα δεδομένα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για στατιστικούς σκοπούς και για τη βελτίωση της ποιότητας των ευρωπαϊκών στατιστικών που αναπτύσσονται και παράγονται από την εν λόγω ΑΕΑ.
3. Οι ΕΣΥ και η Επιτροπή (Eurostat) που συμμετέχουν στην κοινοχρησία δεδομένων εντός του ΕΣΣ παρέχουν όλες τις αναγκαίες διασφαλίσεις όσον αφορά τη φυσική και λογική προστασία του απορρήτου των δεδομένων. Η Επιτροπή (Eurostat) δημιουργεί ασφαλή υποδομή για τη διευκόλυνση της κοινοχρησίας δεδομένων. Οι ΕΣΥ, και, κατά περίπτωση, ΑΕΑ, δύνανται να χρησιμοποιούν αυτήν την ασφαλή υποδομή κοινοχρησίας δεδομένων για τον σκοπό που προσδιορίζεται στην παράγραφο 1.
4. Όταν τα οικεία δεδομένα είναι απόρρητα δεδομένα κατά την έννοια του άρθρου 3 του παρόντος κανονισμού ή δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, όπως ορίζονται στους κανονισμούς (ΕΕ) 2016/679 και (ΕΕ) 2018/1725, η κοινοχρησία των εν λόγω δεδομένων επιτρέπεται και δύναται να πραγματοποιείται σε εθελοντική βάση, υπό την προϋπόθεση ότι πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α)βασίζεται σε αίτημα που αιτιολογεί την ανάγκη ανταλλαγής των δεδομένων σε κάθε επιμέρους περίπτωση, ειδικότερα όσον αφορά τα ζητήματα ποιότητας που πρέπει να εξετάζονται ειδικά,
β)βασίζεται σε τεχνολογίες που ενισχύουν την προστασία της ιδιωτικής ζωής και είναι ειδικά σχεδιασμένες ώστε να συνάδουν προς τις διατάξεις των κανονισμών (ΕΕ) 2016/679 και (ΕΕ) 2018/1725, ιδίως όσον αφορά τον περιορισμό του σκοπού, την ελαχιστοποίηση των δεδομένων, τον περιορισμό της περιόδου αποθήκευσης, καθώς και την ακεραιότητα και εμπιστευτικότητα,
γ)δεν θίγει το κεφάλαιο V του παρόντος κανονισμού.
5. Τα δεδομένα που ζητούνται δυνάμει του παρόντος άρθρου δεν αφορούν ζητήματα εθνικής ασφάλειας και στρατιωτικά θέματα.
6. Η Επιτροπή καθορίζει, με εκτελεστικές πράξεις, τις τεχνικές πτυχές της κοινοχρησίας δεδομένων μεταξύ των στατιστικών αρχών που αναφέρονται στο παρόν άρθρο. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης του άρθρου 27 παράγραφος 2.
7. Το παρόν άρθρο δεν θίγει το άρθρο 21 του παρόντος κανονισμού.»·
(8)προστίθεται το ακόλουθο κεφάλαιο IΙΙα:
«ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙα
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΏΝ
Άρθρο 17ζ
Στατιστικές υπό ανάπτυξη
1. Οι ΕΣΥ, ΑΕΑ και η Επιτροπή (Eurostat) προσπαθούν να καινοτομούν συνεχώς και να αναπτύσσουν νέες στατιστικές εκροές και πληροφορίες με βάση όλες τις διαθέσιμες πηγές στοιχείων και να χρησιμοποιούν τεχνολογίες αιχμής, με στόχο την ενσωμάτωσή τους στην τακτική παραγωγή ευρωπαϊκών στατιστικών.
2. Οι ευρωπαϊκές στατιστικές αναπτύσσονται σε πλήρη συμμόρφωση με τις στατιστικές αρχές που θεσπίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1. Οι υπό ανάπτυξη στατιστικές μπορούν να μην πληρούν απαραιτήτως όλα τα κριτήρια ποιότητας που ορίζονται στο άρθρο 12 παράγραφος 1.
3. Η Επιτροπή (Eurostat) διαδίδει τις υπό ανάπτυξη ευρωπαϊκές στατιστικές με τη σύμφωνη γνώμη των ΕΣΥ και αναφέρει ρητά ότι οι στατιστικές αυτές βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξης.
4. Η Επιτροπή (Eurostat) μπορεί να δρομολογήσει, σε στενή συνεργασία με την επιτροπή ΕΣΣ, την ανάπτυξη νέων στατιστικών εκροών και πληροφοριών με συντονισμένο τρόπο σε ολόκληρο το ΕΣΣ. Οι εν λόγω στατιστικές εκροές και πληροφορίες περιλαμβάνονται στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας και υλοποιούνται μέσω μεμονωμένων στατιστικών δράσεων που αναφέρονται στο άρθρο 14 παράγραφος 1.»·
(9)στο άρθρο 18 προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 4:
«4. Η Επιτροπή (Eurostat) μπορεί να χρησιμοποιεί τις ευρωπαϊκές στατιστικές που δημοσιεύονται σε εθνικό επίπεδο από τα κράτη μέλη πριν από τις προθεσμίες που ορίζονται στη σχετική τομεακή νομοθεσία και να τις διαδίδει πριν από την προθεσμία που προβλέπεται στην εν λόγω τομεακή νομοθεσία, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνεται με τους ορισμούς και την ταξινόμηση.»·
(10)το άρθρο 25 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«Άρθρο 25
Δημοσίως διαθέσιμα δεδομένα
Τα δεδομένα που είναι νομίμως διαθέσιμα στο κοινό δεν θα πρέπει να θεωρούνται απόρρητα όταν χρησιμοποιούνται για στατιστικούς σκοπούς.»·
(11)προστίθεται το ακόλουθο άρθρο 26α:
«Άρθρο 26α
Συμβολή στα νέα εθνικά πλαίσια διακυβέρνησης δεδομένων
1. Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, οι ΕΣΥ μπορούν να αναλαμβάνουν σε εθνικό επίπεδο καθήκοντα όπως ορίζονται στα εθνικά πλαίσια διακυβέρνησης δεδομένων με στόχο να προωθούν την ενσωμάτωση και τη διαλειτουργικότητα των δεδομένων, την περιγραφή των μεταδεδομένων, τη διασφάλιση της ποιότητας και τον καθορισμό προτύπων, καθώς και άλλα καθήκοντα και λειτουργίες που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/868 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 23 , και να προσδιορίζουν νέες πηγές δεδομένων που θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη και την παραγωγή στατιστικών.
2. Η εκτέλεση των εν λόγω καθηκόντων από τις ΕΣΥ είναι συμβατή με τις στατιστικές αρχές, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1.»·
(12)προστίθεται το ακόλουθο άρθρο 27α:
«Άρθρο 27α
Αξιολόγηση και επανεξέταση
Έως [πέντε έτη μετά την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος τροποποιητικού κανονισμού], η Επιτροπή προβαίνει σε αξιολόγηση του παρόντος κανονισμού και υποβάλλει έκθεση σχετικά με τα κύρια πορίσματά της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο. Στο πλαίσιο της αξιολόγησης αυτής, αξιολογούνται συγκεκριμένα:
α)η στατιστική ανταπόκριση σε κρίσεις σύμφωνα με το άρθρο 16α,
β)η υποχρέωση των κατόχων δεδομένων να επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση των δεδομένων τους για τις ευρωπαϊκές στατιστικές σύμφωνα με τα άρθρα 17β, 17γ, 17δ και 17ε,
γ)η κοινοχρησία δεδομένων στο ΕΣΣ σύμφωνα με το άρθρο 17στ,
δ)η ανάπτυξη ευρωπαϊκών στατιστικών βάσει του κεφαλαίου ΙΙΙα.».
Άρθρο 2
Έναρξη ισχύος
Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.
Βρυξέλλες,
Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο
Η Πρόεδρος Ο Πρόεδρος
Για λεπτομέρειες, επισκεφτείτε τη δικτυακή πύλη Πείτε την άποψή σας.