ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 10.3.2023

JOIN(2023) 8 final

ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την επικαιροποίηση της στρατηγικής της ΕΕ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια και του σχεδίου δράσης της «Βελτιωμένη στρατηγική της ΕΕ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια όσον αφορά τις εξελισσόμενες απειλές στη θάλασσα»

I.Εισαγωγή

Η ασφάλεια στη θάλασσα είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τα κράτη μέλη της. Από κοινού, τα κράτη μέλη της ΕΕ αποτελούν τη μεγαλύτερη συνδυασμένη αποκλειστική οικονομική ζώνη στον κόσμο. Η οικονομία της ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ασφάλεια και την προστασία των ωκεανών: πάνω από το 80 % του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται διά θαλάσσης, περίπου τα δύο τρίτα του παγκόσμιου εφοδιασμού πετρελαίου και αερίου είτε εξορύσσονται στη θάλασσα είτε μεταφέρονται δια θαλάσσης 1 , και έως και το 99 % των παγκόσμιων ροών δεδομένων διαβιβάζονται μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων 2 . Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική διακυβέρνηση των ωκεανών, να προστατευθούν οι ωκεανοί και ο θαλάσσιος βυθός, και να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας 3 , ο παγκόσμιος τομέας της ναυτιλίας πρέπει να είναι ασφαλής.

Από το 2014, η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια στη θάλασσα (EUMSS) και το σχετικό σχέδιο δράσης 4 παρέχουν το πλαίσιο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα. Η στρατηγική έχει προωθήσει τη στενότερη συνεργασία μεταξύ μη στρατιωτικών και στρατιωτικών αρχών, ιδίως μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών. Έχει συμβάλει στην προώθηση της διακυβέρνησης στη θάλασσα βάσει κανόνων και έχει δώσει ώθηση στη διεθνή συνεργασία. Έχει ενισχύσει την αυτονομία και την ικανότητα της ΕΕ να αντιμετωπίζει απειλές για τη ναυτιλιακή ασφάλεια 5 .

Η ΕΕ διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο ως πάροχος ναυτιλιακής ασφάλειας σε παγκόσμιο επίπεδο, διεξάγοντας τις δικές της ναυτικές επιχειρήσεις, π.χ. Atalanta 6 και Irini 7 , εφαρμόζοντας την έννοια της «Συντονισμένης Παρουσίας στη Θάλασσα» (ΣΠΘ) 8 , και προωθώντας την επίγνωση καταστάσεων στον τομέα της ναυτιλίας και συνεργαζόμενη με ευρύ φάσμα εξωτερικών εταίρων. Τα επιχειρησιακά συστήματα του προγράμματος Copernicus που αφορούν τη θαλάσσια επιτήρηση και την επιτήρηση των συνόρων, τα οποία υλοποιούνται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) παρέχουν διαστημικές παρατηρήσεις, συμπληρώνοντας τις υπηρεσίες πλοήγησης των δορυφόρων του προγράμματος Galileo.

Το συνολικό στρατηγικό περιβάλλον υφίσταται δραστικές αλλαγές. Δεδομένης της αναδιαμόρφωσής του λόγω της κλιματικής κρίσης και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της επιδείνωσής του λόγω της παράνομης και αδικαιολόγητης στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, απαιτεί αυξημένη δράση από την ΕΕ ως διεθνή πάροχο ασφάλειας.

Σύμφωνα με τη Στρατηγική Πυξίδα της ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα 9 , η παρούσα επικαιροποίηση της EUMSS και του σχεδίου δράσης της αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων. Αποτελεί ευκαιρία για την προώθηση βιώσιμων λύσεων για τα προβλήματα ναυτιλιακής ασφάλειας. Αποτελεί επίσης ευκαιρία για την περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ σε διεθνές επίπεδο και την περαιτέρω διασφάλιση της πρόσβασης της ΕΕ σε έναν ολοένα και πιο αμφισβητούμενο τομέα της ναυτιλίας.

Η επικαιροποιημένη EUMSS αποτελεί το πλαίσιο για την ανάληψη περαιτέρω δράσης από την ΕΕ, με σκοπό την προστασία των συμφερόντων της στη θάλασσα, καθώς και την προστασία των πολιτών, των αξιών και της οικονομίας της. Στόχος είναι η προώθηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, με παράλληλη τήρηση της αρχής της βιωσιμότητας και της προστασίας της βιοποικιλότητας. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα εφαρμόσουν την επικαιροποιημένη στρατηγική, σύμφωνα με τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους.

II.Εξελισσόμενες και αυξανόμενες απειλές για τη ναυτιλιακή ασφάλεια

Πολλά έχουν αλλάξει στο παγκόσμιο γεωπολιτικό πλαίσιο αφότου εγκρίθηκε η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια στη θάλασσα το 2014, γεγονός που απαιτεί νέα και ενισχυμένη δράση. Η ανάλυση απειλών της ΕΕ καταδεικνύει ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει αυξημένες απειλές και προκλήσεις, μεταξύ άλλων και στον τομέα της ναυτιλίας 10 . Ο στρατηγικός ανταγωνισμός για ισχύ και πόρους εντείνεται. Οι απειλές καθίστανται ολοένα και πιο σύνθετες και πολυεπίπεδες, καθώς ορισμένες χώρες επιδιώκουν να επαναπροσδιορίσουν τις βασικές αρχές της πολυμερούς τάξης, μεταξύ άλλων μέσω παραβιάσεων της εθνικής κυριαρχίας και των συνόρων. Η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας επανέφερε τον πόλεμο στην Ευρώπη και δημιούργησε νέους κινδύνους, καθώς και αρνητικές δευτερογενείς επιπτώσεις όσον αφορά τη ναυτιλιακή ασφάλεια και την ευρωπαϊκή οικονομία, επηρεάζοντας τους Ευρωπαίους πολίτες και τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Η ναυτιλιακή ασφάλεια αντιμετωπίζει προκλήσεις σε πολλές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των εδαφικών και θαλάσσιων διαφορών, του ανταγωνισμού για τους φυσικούς πόρους και των απειλών κατά της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και των δικαιωμάτων αβλαβούς διέλευσης και πλου διέλευσης. Οι προκλήσεις αυτές δημιουργούν εντάσεις σε θαλάσσιες λεκάνες γύρω από την ΕΕ, όπως η Μεσόγειος Θάλασσα, ο Εύξεινος Πόντος και η Βαλτική Θάλασσα, οι οποίες επιδεινώνονται από τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Παρατηρείται επίσης αύξηση των προκλήσεων για τη ναυτιλιακή ασφάλεια πέραν της Ευρώπης, ιδίως στον Κόλπο της Γουινέας, στον Κόλπο του Άντεν, στα στενά του Ορμούζ, στα στενά της Μαλάκας και στη Νότια Σινική Θάλασσα. Ορισμένες τρίτες χώρες αυξάνουν τις ικανότητες και τις διεκδικήσεις τους στη θάλασσα και αναλαμβάνουν μονομερή δράση. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση βίας ή την παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας άλλων χωρών. Οι ενέργειες αυτές θέτουν εν αμφιβόλω το κράτος δικαίου και τη διεθνή τάξη που βασίζεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).

Η περιοχή του Ινδοειρηνικού, όπου η ΕΕ έχει εξόχως απόκεντρες περιοχές (στον Ινδικό Ωκεανό) και υπερπόντιες χώρες και εδάφη (στον Ειρηνικό Ωκεανό), έχει καταστεί περιοχή έντονου γεωπολιτικού ανταγωνισμού. Η επίδειξη βίας και οι αυξημένες εντάσεις σε περιοχές όπως η Νότια και Ανατολική Σινική Θάλασσα και τα στενά της Ταϊβάν επηρεάζουν την παγκόσμια ασφάλεια και έχουν άμεσες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή ασφάλεια και ευημερία. Η διατήρηση της σταθερότητας και της ασφάλειας σε βασικές ναυτιλιακές οδούς, όπως τα στενά της Μαλάκας και της Σιγκαπούρης, το Κέρας της Αφρικής και ο Ινδικός Ωκεανός, απαιτούν από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να επεκτείνουν την παρουσία και τη δράση τους στις εν λόγω περιοχές, σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για τη συνεργασία στον Ινδοειρηνικό.

Η κλιματική αλλαγή και η θαλάσσια ρύπανση αναμένεται να έχουν σημαντικές και μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις όσον αφορά τη ναυτιλιακή ασφάλεια. Οι επιπτώσεις αυτές θα περιλαμβάνουν πλημμύρες σε παράκτιες περιοχές και νησιά, απώλεια κοραλλιογενών υφάλων, μαγκρόβιας βλάστησης και άλλων υγροτόπων, καθώς και εξάντληση των ιχθυαποθεμάτων 11 . Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές των κινδύνων αυξάνοντας την αστάθεια και την ανισότητα, επιδεινώνοντας το διεθνικό έγκλημα, την πειρατεία και τις εντάσεις για τους θαλάσσιους πόρους. Αυτό απαιτεί μια νέα οπτική η οποία θα δώσει στην ΕΕ τη δυνατότητα να καταστήσει την κοινωνία πιο ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή, να προστατεύσει τη φύση και να αντιστρέψει την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων 12 . Αντίστοιχα, κενά ναυτιλιακής ασφάλειας μπορεί να οδηγήσουν σε περιβαλλοντικές καταστροφές, όπως η παρεμπόδιση της πρόσβασης σε μολυσμένους χώρους, η εκτροπή κονδυλίων από την προστασία του περιβάλλοντος ή οι πράξεις δολιοφθοράς κατά θαλάσσιων υποδομών. Επιπλέον, η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει προκαλέσει όχι μόνο καταστροφικές επιπτώσεις στους ανθρώπους και στην οικονομία, αλλά και σημαντική απώλεια της βιοποικιλότητας 13 . Είναι, επομένως, σημαντικό να αντιμετωπιστούν οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ της κλιματικής αλλαγής, της υποβάθμισης του περιβάλλοντος των παράκτιων και θαλάσσιων περιοχών και της ναυτιλιακής ασφάλειας, μεταξύ άλλων μέσω συνεχιζόμενων και νέων στοχευμένων ερευνών.

Οι επιθέσεις κατά των αγωγών Nord Stream στη Βαλτική Θάλασσα το 2022, η παράνομη παρουσία μη επανδρωμένων οχημάτων γύρω από υπεράκτιες εγκαταστάσεις στη Βόρεια Θάλασσα και οι επαναλαμβανόμενες υβριδικές επιθέσεις και κυβερνοεπιθέσεις κατά θαλάσσιων υποδομών απαιτούν από την ΕΕ να ενισχύσει τη δράση της και να προστατεύσει αποτελεσματικότερα τις κρίσιμες υποδομές, ιδίως μέσω ανάπτυξης καινοτόμων τεχνολογιών. Καθώς ο κλάδος της ναυτιλίας τελεί υπό ψηφιακό μετασχηματισμό, η πολυπλοκότητά του και τα δυνητικά τρωτά του σημεία έχουν αυξηθεί. Αυξάνει ολοένα και περισσότερο η πιθανότητα χρήσης υβριδικών μέσων και μέσων του κυβερνοχώρου από κακόβουλους παράγοντες με στόχο τις θαλάσσιες υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των υποθαλάσσιων καλωδίων και αγωγών, καθώς και των λιμένων και των πλοίων. Η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με συντονισμένη προσέγγιση σε επίπεδο Ένωσης με σκοπό την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων υποδομών 14 αναγνωρίζει αυτή την ανάγκη για ανάληψη δράσης. Επιπλέον, η σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τους στόχους της Ένωσης για την ανθεκτικότητα στις καταστροφές καθορίζει μέτρα που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της ετοιμότητας και της ικανότητας αντίδρασης της ΕΕ και των κρατών μελών σε φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, μεταξύ άλλων στη θάλασσα 15 .

Οι απειλές και οι παράνομες δραστηριότητες —όπως η πειρατεία και οι ένοπλες ληστείες στη θάλασσα, το οργανωμένο έγκλημα, συμπεριλαμβανομένων της λαθραίας διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, η εμπορία όπλων και ναρκωτικών, η τρομοκρατία, η παράνομη, αδήλωτη και ανεξέλεγκτη (ΠΑΑ) αλιεία, άλλες παράνομες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της μη επιτρεπόμενης εξερεύνησης στις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες των κρατών μελών της ΕΕ, και το μη εκραγέν υλικό 16 στη θάλασσα— παραμένουν εξίσου κρίσιμες προκλήσεις σε πολλές περιοχές, με ορισμένες παράκτιες περιοχές και απομακρυσμένες περιοχές της ΕΕ να είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Ορισμένες από αυτές τις παράνομες δραστηριότητες ίσως διευκολύνονται από την ελλιπή ασφάλεια των λιμένων. Οι κακόβουλοι παράγοντες μπορούν επίσης να συνδυάσουν αυτές τις απειλές και δραστηριότητες για να προβούν σε υβριδικές επιθέσεις κατά της ΕΕ και των κρατών μελών της.

III.Συμφέροντα της ΕΕ στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας

Ενόψει των εξελισσόμενων απειλών κατά της ναυτιλιακής ασφάλειας, τα θεμελιώδη συμφέροντα της ΕΕ είναι τα εξής:

·η ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και των κρατών μελών, των πολιτών και των εταίρων της·

·η διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης και σταθερότητας, καθώς και η διατήρηση ελεύθερων και ανοικτών θαλάσσιων πλωτών οδών·

·η προάσπιση του διεθνούς δικαίου, ιδίως της UNCLOS ως του γενικού νομικού πλαισίου που διέπει όλες τις δραστηριότητες στους ωκεανούς, καθώς και η προώθηση της χρηστής διεθνούς διακυβέρνησης των ωκεανών, μεταξύ άλλων μέσω περιφερειακών συμβάσεων για τη θάλασσα, καθώς και η εφαρμογή της συμφωνίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για τις επιδοτήσεις στον τομέα της αλιείας 17 ·

·η προστασία των φυσικών πόρων και του θαλάσσιου περιβάλλοντος και η διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος όσον αφορά την ασφάλεια στη θάλασσα·

·η διασφάλιση της ανθεκτικότητας και της προστασίας των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών 18 (χερσαίων και υπεράκτιων), μεταξύ άλλων μέσω αντιμετώπισης των κινδύνων και των απειλών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, καθώς και εκείνων που προκύπτουν από άμεσες ξένες επενδύσεις·

·η ενδυνάμωση της ανθεκτικότητας και της προστασίας των κόμβων εφοδιαστικής, δηλαδή των λιμένων, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης των κινδύνων που σχετίζονται με τη διαφθορά και τις παράνομες δραστηριότητες·

·η προστασία των οικονομικών δραστηριοτήτων στη θάλασσα, η οποία συμβάλλει σε μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία (χερσαία και υπεράκτια)·

·η προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και της εσωτερικής της ασφάλειας για την αντιμετώπιση της λαθραίας διακίνησης μεταναστών, της εμπορίας ανθρώπων και άλλων παράνομων δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των παράνομων δραστηριοτήτων εξερεύνησης και γεώτρησης υδρογονανθράκων·

·η διασφάλιση της ικανότητας ταχείας και αποτελεσματικής δράσης στον τομέα της ναυτιλίας, καθώς και σε άλλους επιχειρησιακούς τομείς (π.χ. στην ξηρά, στον αέρα, στον κυβερνοχώρο και στο απώτερο διάστημα)·

·η διασφάλιση της ασφάλειας και της προστασίας των ναυτικών σύμφωνα με τις απαιτήσεις της σύμβασης ναυτικής εργασίας και άλλων σχετικών συμβάσεων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.

IV.Ενίσχυση της αντίδρασης της ΕΕ

Η επικαιροποιημένη στρατηγική για τη ναυτιλιακή ασφάλεια θα συμβάλει στην προστασία των προαναφερθέντων συμφερόντων της ΕΕ από τις εξελισσόμενες και αυξανόμενες απειλές για τη ναυτιλιακή ασφάλεια. Για τον σκοπό αυτόν, η ΕΕ θα εντείνει τη δράση της στο πλαίσιο έξι στρατηγικών στόχων:

1.εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων στη θάλασσα·

2.συνεργασία με εταίρους·

3.ανάληψη ηγετικού ρόλου όσον αφορά την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας 19 ·

4.διαχείριση κινδύνων και απειλών·

5.ενίσχυση ικανοτήτων·

6.εκπαίδευση και κατάρτιση.

Η δράση της ΕΕ στο πλαίσιο αυτών των στρατηγικών στόχων θα εξακολουθήσει να διέπεται από τις αρχές της EUMSS του 2014: διατομεακή προσέγγιση, λειτουργική ακεραιότητα, σεβασμός των διεθνών κανόνων —διεθνές δίκαιο, ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατία, καθώς και πλήρης συμμόρφωση με την UNCLOS— και τον θαλάσσιο πολυμερισμό. Η επικαιροποιημένη EUMSS θα υλοποιηθεί μέσω ενός σχεδίου δράσης (στο παράρτημα) και στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης προσέγγισης 20 . Για την υλοποίηση της στρατηγικής αυτής, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη της, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει το σύνολο των μη στρατιωτικών και στρατιωτικών πολιτικών, εργαλείων και μέσων και θα συντονίσει τις πολιτικές και τις δραστηριότητες όλων των σχετικών φορέων σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, ενισχύοντας τις συνέργειες και τη συμπληρωματικότητά τους. Η στρατηγική θα προωθηθεί επίσης μια πιο συνεκτική προσέγγιση της ΕΕ έναντι των εξωτερικών συγκρούσεων και κρίσεων, ώστε να ενισχυθεί η ασφάλεια της ΕΕ και των πολιτών της.

Η επικαιροποιημένη στρατηγική θα περιλαμβάνει ειδικές δράσεις για κάθε θαλάσσια λεκάνη γύρω από την ΕΕ. Η δράση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις περιφερειακές στρατηγικές της ΕΕ 21 και τα προγράμματα ανάπτυξης ικανοτήτων, καθώς και τη συνεργασία με τις χώρες εταίρους.

1.Εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων στη θάλασσα

Η Στρατηγική Πυξίδα της ΕΕ ζητεί την περαιτέρω ενίσχυση της δέσμευσης της ΕΕ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια. Στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), η επιχείρηση Atalanta δραστηριοποιείται στον Δυτικό Ινδικό Ωκεανό από το 2008. Λόγω των έως τώρα επιτυχιών της, η εντολή της επιχείρησης Atalanta επεκτάθηκε ώστε, πέραν της καταπολέμησης της πειρατείας, να καταστεί μια ευρύτερη επιχείρηση για τη ναυτιλιακή ασφάλεια, και ενισχύει περαιτέρω τους δεσμούς και τις συνέργειες με την ευρωπαϊκή αποστολή για την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας στα Στενά του Ορμούζ (EMASOH) 22 . Στη Μεσόγειο Θάλασσα, η επιχείρηση Irini έχει ως πρωταρχικό καθήκον την επιβολή του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη. Πρόκειται για άμεση συμβολή της ΕΕ στην ειρήνη και τη σταθερότητα στη Μεσόγειο, η οποία ενισχύει τη ναυτιλιακή ασφάλεια. Σύμφωνα με την ολοκληρωμένη προσέγγιση, η ΕΕ συμβάλλει επίσης στην ενίσχυση της ναυτιλιακής ασφάλειας παρέχοντας εκπαίδευση και ανάπτυξη ικανοτήτων στους εταίρους μέσω μη στρατιωτικών αποστολών στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Aσφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), όπως η αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οικοδόμηση ικανοτήτων (EUCAP) στη Σομαλία.

Το 2021 η ΕΕ εισήγαγε τη νέα έννοια της «Συντονισμένης Παρουσίας στη Θάλασσα» (ΣΠΘ). Αυτό το ευέλικτο νέο εργαλείο αποσκοπεί στην ενίσχυση της συλλογικής δέσμευσης της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα, μέσω βέλτιστης αξιοποίησης των ναυτικών μέσων των κρατών μελών σε τομείς στρατηγικού ενδιαφέροντος για την ΕΕ. Στο πλαίσιο της ΣΠΘ, η ΕΕ θα πρέπει να εντείνει την καταπολέμηση των παράνομων και αθέμιτων δραστηριοτήτων στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της διακίνησης ναρκωτικών. Με βάση την πείρα που αποκτήθηκε από την εφαρμογή της ΣΠΘ στον Κόλπο της Γουινέας και στον Βορειοδυτικό Ινδικό Ωκεανό (συμπεριλαμβανομένης της Ερυθράς Θάλασσας), η ΕΕ θα εξετάσει νέες θαλάσσιες περιοχές ενδιαφέροντος προκειμένου να εφαρμόσει αυτή την έννοια. Ο ορισμός νέων θαλάσσιων περιοχών ενδιαφέροντος θα αυξήσει την επίγνωση καταστάσεων, τις εταιρικές σχέσεις και τη στρατηγική νοοτροπία της ΕΕ ως παράγοντα ναυτιλιακής ασφάλειας.

Η Στρατηγική Πυξίδα της ΕΕ υπογραμμίζει επίσης τη σημασία που έχει η εξασφάλιση ετοιμότητας και διαλειτουργικότητας μεταξύ των ναυτικών δυνάμεων των κρατών μελών της ΕΕ και καλεί την ΕΕ να διεξάγει πραγματικές ασκήσεις σε όλους τους τομείς. Ως εκ τούτου, η ΕΕ θα δρομολογήσει ετήσια ναυτική άσκηση για την ενίσχυση της ετοιμότητας, την προώθηση της διαλειτουργικότητας και την αντιμετώπιση των εξελισσόμενων απειλών για τη ναυτιλιακή ασφάλεια.

Η Επιτροπή, επικουρούμενη από τον EMSA, διενεργεί επιθεωρήσεις για τη ναυτιλιακή ασφάλεια σε λιμένες, λιμενικές εγκαταστάσεις και πλοία στην ΕΕ και διερευνά τρόπους για την ενίσχυση της ναυτιλιακής ασφάλειας σε τομείς όπως τα επιβατηγά πλοία ή η κυβερνοασφάλεια. Σύμφωνα με τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για την ευρωπαϊκή ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων 23 , το σύστημα επιτήρησης των θαλάσσιων συνόρων πρέπει να είναι σε θέση να ανιχνεύει, να αναγνωρίζει και, εάν υπάρχει ανάγκη, να εντοπίζει και να αναχαιτίζει όλα τα σκάφη που εισέρχονται στα χωρικά ύδατα και να συμβάλλει στη διασφάλιση της προστασίας και της διάσωσης ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ικανότητες επιτήρησης που προσφέρει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex), με σκοπό την αναβάθμιση των εθνικών ικανοτήτων και της συνολικής επίγνωσης καταστάσεων.

Ο Frontex διεξάγει επιχειρήσεις, όπως Indalo, Themis και Poseidon, για τον έλεγχο των συνόρων της ΕΕ και την καταπολέμηση της εγκληματικότητας στη Μεσόγειο Θάλασσα, ιδίως της παράνομης διακίνησης μεταναστών. Ο Frontex, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας (EFCA) και ο EMSA διεξάγουν ναυτικές επιχειρήσεις πολλαπλών σκοπών για την καταπολέμηση της διασυνοριακής εγκληματικότητας, συμπεριλαμβανομένης της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, για τον εντοπισμό θαλάσσιας ρύπανσης και παράνομης αλιείας, καθώς και για την εκτέλεση άλλων καθηκόντων επιτήρησης σε πολλές θαλάσσιες λεκάνες γύρω από την ΕΕ, μεταξύ άλλων στον Εύξεινο Πόντο. Η ΕΕ θα πρέπει να αναπτύξει περαιτέρω αυτές τις σημαντικές επιχειρήσεις πολλαπλών σκοπών.

Οι κύριες δράσεις της ΕΕ 24 για την ενίσχυση της ασφάλειας στη θάλασσα θα είναι:

·η διοργάνωση ετήσιας ναυτικής άσκησης της ΕΕ·

·η ενίσχυση των υφιστάμενων ναυτικών επιχειρήσεων της ΕΕ (Atalanta και Irini) με ναυτικά και αεροπορικά μέσα·

·η εξέταση νέων θαλάσσιων περιοχών ενδιαφέροντος για την εφαρμογή της ΣΠΘ, με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν και τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης·

·η εντατικοποίηση της καταπολέμησης των παράνομων και αθέμιτων δραστηριοτήτων στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της διακίνησης ναρκωτικών, στο πλαίσιο της ΣΠΘ·

·η διατήρηση και ενίσχυση των επιθεωρήσεων για την ασφάλεια στη θάλασσα στην ΕΕ και η διασφάλιση της κυβερνοασφάλειας και της ασφάλειας των επιβατηγών πλοίων·

·η εντατικοποίηση της συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά τα καθήκοντα ακτοφυλακής μέσω προώθησης της ανάπτυξης ναυτικών επιχειρήσεων πολλαπλών σκοπών σε πολλές θαλάσσιες λεκάνες γύρω από την ΕΕ.

2.Συνεργασία με εταίρους

Η ΕΕ έχει ήδη δημιουργήσει σχέσεις και συνέργειες στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας με πολυμερείς και περιφερειακούς οργανισμούς τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε περιφερειακό επίπεδο (π.χ. με τον ΟΗΕ, τον IMO 25 , το ΝΑΤΟ, την ΑΕ 26 και τον ASEAN 27 ) και με διάφορες τρίτες χώρες, ιδίως στον Κόλπο της Γουινέας και στον Ινδοειρηνικό.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν επίσης αναπτύξει διεθνή συνεργασία μέσω διμερών διαλόγων, ελλιμενισμών και πραγματικών ασκήσεων, ιδίως στην περιοχή του Ινδοειρηνικού, π.χ. με την Αυστραλία, τη Δημοκρατία της Κορέας, την Ιαπωνία, την Ινδία, την Ινδονησία, το Ομάν και τη Σινγκαπούρη. Οι επιχειρήσεις Atalanta και Irini εντάσσονται σε μηχανισμούς για την ανταλλαγή γνώσεων και την πολυμερή προσέγγιση, συμπεριλαμβανομένων των διασκέψεων στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Κοινή επίγνωση και αποκλιμάκωση των συγκρούσεων» (SHADE). Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει επίσης σημαντική στήριξη για τη ναυτιλιακή ασφάλεια στο πλαίσιο της αναπτυξιακής συνεργασίας, της ανθρωπιστικής βοήθειας και των μέτρων στήριξης της εξωτερικής πολιτικής.

Στον Δυτικό Ινδικό Ωκεανό, η ΕΕ υποστηρίζει μια περιφερειακή θαλάσσια αρχιτεκτονική που βασίζεται σε κέντρα συγχώνευσης πληροφοριών και επιχειρήσεων στη Μαδαγασκάρη και τις Σεϋχέλλες, καθώς και στον κώδικα συμπεριφοράς του Τζιμπουτί όσον αφορά την καταστολή της πειρατείας και των ένοπλων ληστειών κατά πλοίων στον Δυτικό Ινδικό Ωκεανό και στον Κόλπο του Άντεν 28 .

Παρομοίως, στον Κόλπο της Γουινέας, η ΕΕ υποστηρίζει περιφερειακούς οργανισμούς και παράκτια κράτη που εφαρμόζουν τις δικές τους στρατηγικές για τη ναυτιλιακή ασφάλεια, ενισχύοντας την επιβολή του ναυτικού δικαίου και τη δικαιοσύνη, βελτιώνοντας την ασφάλεια και την προστασία των λιμένων, αυξάνοντας την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας και την ανταλλαγή πληροφοριών στο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής του Γιαουντέ 29 . Στον ευρύτερο Ατλαντικό Ωκεανό, η ΕΕ στηρίζει την καταπολέμηση των παράνομων δραστηριοτήτων σε συνεργασία με τους εταίρους, ιδίως την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών.

Δεδομένου του δυσχερούς πολιτικού πλαισίου, η ΕΕ θα πρέπει να εντείνει τη συνεργασία με εταίρους στις γειτονικές της χώρες και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές στρατηγικής σημασίας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό λαμβανομένης υπόψη της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Η ΕΕ θα εντατικοποιήσει τη συνεργασία της με το ΝΑΤΟ στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας, με βάση τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί και σε αρμονία με την τρίτη κοινή δήλωση για τη συνεργασία ΕΕ-ΝΑΤΟ του Ιανουαρίου 2023. Στον Ινδοειρηνικό, η ΕΕ θα πρέπει να αυξήσει την ανταλλαγή εμπειριών με εταίρους σχετικά με τη ναυτιλιακή ασφάλεια μέσω του έργου «Ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας στην Ασία και με την Ασία» (ESIWA) και διμερών διαλόγων και επιδιώκοντας να της χορηγηθεί καθεστώς παρατηρητή («εταίρου διαλόγου») στην Ένωση Παράκτιων Χωρών του Ινδικού Ωκεανού (IORA). Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να εμβαθύνει τη συνεργασία της με χώρες και οργανισμούς που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις, συμπεριλαμβανομένων διεθνών και περιφερειακών φόρουμ που ασχολούνται με ναυτιλιακές υποθέσεις.

Οι κύριες δράσεις της ΕΕ για τη διεθνή συνεργασία θα είναι:

·ενθάρρυνση της υπογραφής και επικύρωσης των διεθνών πράξεων που σχετίζονται με τη ναυτιλιακή ασφάλεια, ιδίως της UNCLOS, και προώθηση της συμμόρφωσης και της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών με τους εταίρους, κατά την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου που αφορά τη ναυτιλιακή ασφάλεια, σε σχετικά φόρουμ·

·η εντατικοποίηση της συνεργασίας μεταξύ των στελεχών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια, ώστε να καλυφθούν όλα τα θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος στον εν λόγω τομέα, συμπεριλαμβανομένου του μη εκραγέντος υλικού στη θάλασσα, με βάση τις τρεις κοινές δηλώσεις του 2016, του 2018 και του 2023·

·η διεξαγωγή κοινών ναυτικών ασκήσεων με εταίρους για την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας, εκτός από τη διενέργεια συχνότερων ελλιμενισμών και περιπολιών της ΕΕ, ιδίως στον Ινδοειρηνικό, σύμφωνα με τη Στρατηγική Πυξίδα·

·η τοποθέτηση αξιωματικών συνδέσμων της ΕΕ σε κέντρα συγχώνευσης ναυτιλιακών πληροφοριών 30 σε θαλάσσιες περιοχές ενδιαφέροντος για την προώθηση της ανταλλαγής πληροφοριών και της συνεργασίας, μεταξύ άλλων στον τομέα της επιβολής του νόμου, της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων της και, κατά περίπτωση, αξιολόγηση της σκοπιμότητας άμεσης σύνδεσης των εν λόγω κέντρων συγχώνευσης με τα σχετικά συστήματα θαλάσσιας επιτήρησης της ΕΕ·

·η επιδίωξη να αποκτήσει η ΕΕ καθεστώς εταίρου διαλόγου στην Ένωση Παράκτιων Χωρών του Ινδικού Ωκεανού με σκοπό την ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ ως εταίρου στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας στη συγκεκριμένη περιοχή·

·η προώθηση της διεθνούς συνεργασίας για την ανταλλαγή πληροφοριών και την επιτήρηση κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των υποθαλάσσιων καλωδίων 31 , καθώς και για την ασφάλεια των πλοίων και των λιμένων 32 .

3.Ανάληψη ηγετικού ρόλου όσον αφορά την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας

Η επαρκής επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι αρμόδιες αρχές είναι σε θέση να εντοπίζουν γρήγορα τις αυξανόμενες και εξελισσόμενες απειλές που επηρεάζουν την ΕΕ και να αντιδρούν σε αυτές αποτελεσματικά. Η ΕΕ θα αναλάβει ηγετικό ρόλο όσον αφορά την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας, ενισχύοντας τη συλλογή και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ διαφόρων τομέων της ναυτιλίας 33 και διευκολύνοντας την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών. Σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ θα συνεχίσει το έργο της για την ενίσχυση των ικανοτήτων των χωρών εταίρων για την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών και της ανάπτυξης ικανοτήτων, ιδίως στον Κόλπο της Γουινέας και στον Ινδοειρηνικό.

Από το 2014, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την απόκτηση και την ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της ναυτιλίας μέσω της ανάπτυξης και της σύνδεσης των τομεακών συστημάτων που χρησιμοποιούνται από διάφορες αρχές οι οποίες συμμετέχουν στη θαλάσσια επιτήρηση 34 . Ειδικότερα, η ΕΕ έχει αναπτύξει το κοινό περιβάλλον ανταλλαγής πληροφοριών (CISE) 35 . Βασιζόμενο στην εθελοντική συμμετοχή, το CISE θα διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο μεταξύ των διαφόρων αρχών που είναι αρμόδιες για την εκτέλεση καθηκόντων ακτοφυλακής, συμπεριλαμβανομένου του στρατού, συνδέοντας τις οικείες αρχές εντός και μεταξύ των κρατών μελών. Βάσει του ερευνητικού έργου CISE2020 της ΕΕ, τον Απρίλιο του 2019 η Επιτροπή δρομολόγησε τη μεταβατική φάση του CISE, αναθέτοντας τον συντονισμό του στον EMSA, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη 36 . Με βάση τη μεταβατική φάση, η Επιτροπή προτίθεται να δρομολογήσει την επιχειρησιακή φάση το 2024 με την υποστήριξη του EMSA, υπό την προϋπόθεση ότι θα συμφωνήσει το διοικητικό του συμβούλιο.

Όσον αφορά την άμυνα, το σχέδιο θαλάσσιας επιτήρησης (MARSUR), που υποστηρίζεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ), σχεδιάστηκε προκειμένου να δώσει στις ναυτικές δυνάμεις των συνεισφερόντων κρατών μελών τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν επιχειρησιακές ναυτιλιακές πληροφορίες και υπηρεσίες. Το σχέδιο MARSUR παρέχει επιχειρησιακή προστιθέμενη αξία, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ επέλεξαν να το χρησιμοποιήσουν για την εφαρμογή της ΣΠΘ στον Κόλπο της Γουινέας και στον Βορειοδυτικό Ινδικό Ωκεανό. Ο ΕΟΑ και τα συμμετέχοντα κράτη μέλη εργάζονται επί του παρόντος για την ενίσχυση του MARSUR μέσω ειδικού προγράμματος. Σύμφωνα με τη Στρατηγική Πυξίδα, η οποία καλεί την ΕΕ να ενισχύσει την επίγνωση καταστάσεων και τις ικανότητές της βάσει πληροφοριών, η ΕΕ θα πρέπει να αξιοποιήσει πλήρως όλες τις δυνατότητες θαλάσσιας επιτήρησης (π.χ. μη επανδρωμένα αεροσκάφη, περιπολικά αεροσκάφη και διαστημική τεχνολογία). Το διαστημικό πρόγραμμα της ΕΕ, μέσω των συνιστωσών του όπως τα προγράμματα Copernicus, Galileo ή IRIS² 37 , μπορεί να συμβάλει άμεσα στην ενίσχυση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας. Το Δορυφορικό Κέντρο της ΕΕ (EU SatCen) συμμετέχει επίσης στη διασφάλιση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας μέσω των εργασιών του με την Ενιαία Ικανότητα Ανάλυσης Πληροφοριών της ΕΕ, καθώς και με την Επιτροπή για το πρόγραμμα Galileo/Copernicus. Στο πλαίσιο αυτό, η ανθεκτικότητα και η ασφάλεια των σχετικών διαστημικών μέσων είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της συνέχειας των υπηρεσιών.

Η ΕΕ καθιέρωσε διυπηρεσιακή συνεργασία μεταξύ της EFCA, του EMSA και του Frontex, με σκοπό τη στήριξη των εθνικών αρχών ακτοφυλακής, μεταξύ άλλων στο πεδίο της επίγνωσης καταστάσεων στον τομέα της ναυτιλίας. Το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τις Υπηρεσίες Ακτοφυλακής και το Μεσογειακό Φόρουμ για τις Υπηρεσίες Ακτοφυλακής μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας και της επιχειρησιακής συνεργασίας μέσω ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών.

Σε περίπτωση καταστροφών ή ατυχημάτων και όταν οι εθνικές ικανότητες είναι ανεπαρκείς, τα κράτη μέλη της ΕΕ και τρίτες χώρες μπορούν να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης 38 . Μέσω του Κέντρου Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών 39 , μπορούν να ζητήσουν βοήθεια, εμπειρογνωμοσύνη ή ανάλυση της κατάστασης.

Η ΕΕ συμβάλλει επίσης στην ενίσχυση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας σε διεθνές επίπεδο υλοποιώντας ειδικές πρωτοβουλίες ανάπτυξης ικανοτήτων στον τομέα της συνεργασίας για την ανάπτυξη. Στο πλαίσιο του έργου «Κρίσιμες ναυτιλιακές οδοί του Ινδοειρηνικού» (CRIMARIO) 40 αναπτύχθηκαν ειδικά εργαλεία 41 για τη βελτίωση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας και την ενίσχυση της συνεργασίας με περιφερειακούς εταίρους και μεταξύ αυτών. Αυτό συνάδει με την ευρύτερη δέσμευση της ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα στην περιοχή του Ινδοειρηνικού. Στο ίδιο πνεύμα, το έργο «Διαπεριφερειακό Δίκτυο του Κόλπου της Γουινέας» (GoGIN) 42 ανέπτυξε την πλατφόρμα YARIS, ένα εργαλείο ανταλλαγής πληροφοριών που υποστηρίζει την αρχιτεκτονική του Γιαουντέ.

Οι κύριες δράσεις της ΕΕ για την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας θα είναι:

·η διασφάλιση ότι το κοινό περιβάλλον ανταλλαγής πληροφοριών θα τεθεί σε λειτουργία έως τα μέσα του 2024, ώστε να καταστεί δυνατή η ασφαλής και διαρθρωμένη ανταλλαγή διαβαθμισμένων και μη διαβαθμισμένων πληροφοριών μεταξύ αρχών από διάφορους τομείς θαλάσσιας επιτήρησης (μη στρατιωτικούς και στρατιωτικούς)·

·η ενίσχυση του αμυντικού δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών θαλάσσιας επιτήρησης (MARSUR) με τη δημιουργία ειδικού προγράμματος μέσω του ΕΟΑ, καθώς και η ενίσχυση των δεσμών μεταξύ MARSUR και CISE·

·η αξιοποίηση των επενδύσεων που πραγματοποιούνται μέσω της διαστημικής πολιτικής της ΕΕ και η περαιτέρω αξιοποίηση των ικανοτήτων που διατίθενται μέσω του προγράμματος Copernicus για τη θαλάσσια επιτήρηση, την παρακολούθηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή·

·η ενσωμάτωση διαστημικών τεχνολογιών, τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων και σταθμών ραντάρ, αεροσκαφών θαλάσσιας περιπολίας και επανδρωμένων και μη επανδρωμένων θαλάσσιων μέσων με τη χρήση καινοτόμων, κυβερνοανθεκτικών εργαλείων για την ενίσχυση της επίγνωσης καταστάσεων στον τομέα της ναυτιλίας·

·η ενίσχυση της επιτήρησης με παράκτια και υπεράκτια περιπολικά σκάφη και η συμπλήρωσή της με ψηφιακά δικτυωμένες ναυτικές πλατφόρμες υψηλής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένων μη επανδρωμένων ναυτικών πλατφορμών για τη βελτίωση των ικανοτήτων πρόληψης και αντιμετώπισης·

·η ενίσχυση των ικανοτήτων των χωρών εταίρων στην επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας μέσω των έργων GoGIN και CRIMARIO, μεταξύ άλλων με την περαιτέρω επιχειρησιακή εφαρμογή εργαλείων επίγνωσης καταστάσεων στον τομέα της ναυτιλίας (YARIS, IORIS και SHARE.IT) σε συντονισμό με τις δορυφορικές υπηρεσίες του προγράμματος Copernicus.

4.Διαχείριση κινδύνων και απειλών

Σύμφωνα με τη Στρατηγική Πυξίδα, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα βελτιώσουν τη συλλογική τους ικανότητα να υπερασπίζονται την ασφάλειά τους και θα αυξήσουν την ανθεκτικότητα και την ετοιμότητά τους για την αντιμετώπιση προκλήσεων όσον αφορά τη ναυτιλιακή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων των υβριδικών απειλών και των κυβερνοαπειλών. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα πρέπει να είναι σε θέση να αντιδρούν γρήγορα, με συντονισμένες μη στρατιωτικές και στρατιωτικές δυνατότητες.

Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος συγκαταλέγονται στις κορυφαίες προτεραιότητες πολιτικής της ΕΕ που αντανακλώνται στην εξωτερική της δράση στο πλαίσιο πολλών θεματικών ή γεωγραφικών στρατηγικών, όπως η Global Gateway ή η στρατηγική για τη συνεργασία στον Ινδοειρηνικό, καθώς και μέσω των διπλωματικών επαφών και της κλιματικής διπλωματίας της ΕΕ.

Η ΕΕ έχει ήδη λάβει σημαντικά μέτρα για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και θα αναλάβει περαιτέρω δράση για την αντιμετώπιση προβλημάτων που διασυνδέονται με την κλιματική αλλαγή, την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την ασφάλεια. Ο ύπατος εκπρόσωπος και η Επιτροπή θα υποβάλουν κοινή ανακοίνωση σχετικά με τη διασύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής, της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της ασφάλειας και άμυνας στα μέσα του 2023. Η έκθεση αυτή θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, προτάσεις για εργαλεία αξιολόγησης των αιτίων και των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στον θαλάσσιο τομέα, στις θαλάσσιες υποδομές, καθώς και στα φυσικά και ανθρωπογενή χαρακτηριστικά των παράκτιων περιοχών, μεταξύ άλλων όσον αφορά την έγκαιρη προειδοποίηση, την τεκμηριωμένη έρευνα και τις δορυφορικές εικόνες (π.χ. μέσω του προγράμματος Copernicus).

Στην Αρκτική, τα καλύμματα πάγου λιώνουν, οι θαλάσσιοι πάγοι υποχωρούν, ανοίγουν σταδιακά νέες θαλάσσιες οδοί, και η επακόλουθη αύξηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων αναμένεται να δημιουργήσει ή να επιδεινώσει τις απειλές για το περιβάλλον και τις τοπικές κοινότητες. Στο πλαίσιο αυτό, η κοινή ανακοίνωση «Ισχυρότερη δέσμευση της ΕΕ για μια πιο πράσινη, ειρηνική και ευημερούσα Αρκτική» 43 πρέπει να τεθεί σε περαιτέρω επιχειρησιακή εφαρμογή το συντομότερο δυνατόν, ιδίως όσον αφορά τη ναυτιλία μηδενικών εκπομπών στον Αρκτικό Ωκεανό, τη βιώσιμη εξόρυξη κρίσιμων πρώτων υλών και τη βιώσιμη ανάπτυξη των περιοχών της Αρκτικής.

Η προστασία των κρίσιμων υποδομών στον θαλάσσιο τομέα παραμένει επίσης βασική προτεραιότητα. Η ΕΕ θα πρέπει να συμπληρώνει τον ρόλο που διαδραματίζουν τα κράτη μέλη στην οικοδόμηση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών όπως οι αγωγοί ή τα υποθαλάσσια καλώδια που διασχίζουν τα εθνικά θαλάσσια σύνορα. Θα πρέπει να βελτιώσει τις τρέχουσες εκτιμήσεις κινδύνου για τα υποθαλάσσια καλώδια και να τις συμπληρώσει με επιλογές αντιμετώπισης και μέτρα μετριασμού με βάση διατομεακή εμπειρογνωσία και ικανότητες. Είναι επιτακτική ανάγκη να παρέχεται συνεχής στήριξη στα κράτη μέλη για την ανάπτυξη υποβρύχιων προστατευτικών μέσων και λύσεων αναχαίτισης μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Επιπλέον, η ΕΕ θα πρέπει να εξακολουθήσει να διευκολύνει τη συνύπαρξη 44 των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με τις αμυντικές δραστηριότητες 45 , όπως προτείνεται στη στρατηγική για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας 46 .

Με την οδηγία για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων 47 και την αναθεωρημένη οδηγία για την ασφάλεια των συστημάτων δικτύου και πληροφοριών (οδηγία NIS 2) 48 , η ΕΕ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των σχετικών εξελίξεων, με ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο που της δίνει τη δυνατότητα να αναβαθμίσει τόσο τη φυσική ανθεκτικότητα όσο και την κυβερνοανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων και υποδομών. Η ΕΕ θα πρέπει να εντείνει τη συνεργασία της με βασικούς εταίρους και σχετικές τρίτες χώρες στον τομέα αυτόν, ιδίως μέσω του διαρθρωμένου διαλόγου ΕΕ-ΝΑΤΟ για την ανθεκτικότητα και της ειδικής ομάδας για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων υποδομών.

Η ΕΕ αντιμετωπίζει την πρόσθετη πρόκληση που δημιουργούν οι μεγάλες ποσότητες μη εκραγέντος υλικού και χημικών όπλων που προέρχονται από τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο τα οποία βρίσκονται σε θαλάσσιες λεκάνες γύρω από την ΕΕ. Η πρόκληση αυτή επιδεινώνεται περαιτέρω από τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ύπαρξη μεγάλου αριθμού ναρκών στον Εύξεινο Πόντο. Το είδος, η τοποθεσία και η ποσότητα του εν λόγω υλικού δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένα, γεγονός που ενέχει κινδύνους για την ασφάλεια και την προστασία στη θάλασσα, για το περιβάλλον (λόγω πιθανής έκλυσης χημικών ουσιών) και για τις δραστηριότητες της γαλάζιας οικονομίας (π.χ. κατασκευή υπεράκτιων εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας). Με βάση τα υφιστάμενα επιτυχημένα έργα 49 , η ΕΕ θα πρέπει να αντιμετωπίσει επειγόντως και διεξοδικά το ζήτημα αυτό, μετριάζοντας τους περιβαλλοντικούς κινδύνους που συνδέονται με το μη εκραγέν υλικό και την απόρριψή του. Θα είναι επίσης πολύ σημαντικό να απορριφθούν με ασφάλεια το μη εκραγέν υλικό και οι νάρκες που έχουν αφεθεί στον Εύξεινο Πόντο το συντομότερο δυνατόν όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες που αφορούν την ασφάλεια και την πολιτική.

Η ναυτιλιακή ασφάλεια υπονομεύεται επίσης από ξένους παράγοντες, τόσο λόγω των κινδύνων που συνδέονται με τις άμεσες ξένες επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές όσο και λόγω της χειραγώγησης των πληροφοριών και των παρεμβάσεων των εν λόγω παραγόντων. Τα ζητήματα αυτά θα αντιμετωπιστούν με σχετικά μέσα και πλαίσια, π.χ. οι άμεσες ξένες επενδύσεις θα ελέγχονται σύμφωνα με τον σχετικό κανονισμό 50 .

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη διενεργούν εκτίμηση κινδύνου, με σκοπό την κατάρτιση κατευθυντήριων γραμμών για τη βελτίωση της ασφάλειας των επιβατηγών πλοίων στην ΕΕ.

Οι κύριες δράσεις της ΕΕ για τη διαχείριση κινδύνων και απειλών θα είναι:

·η διεξαγωγή τακτικών πραγματικών ασκήσεων πλήρους κλίμακας σε επίπεδο ΕΕ, με επίκεντρο την προστασία των λιμένων και την αντιμετώπιση απειλών όπως οι κυβερνοαπειλές και οι υβριδικές απειλές, πέραν της προαναφερθείσας ετήσιας ναυτικής άσκησης·

·η ανάπτυξη μέσων και εργαλείων επιτήρησης (π.χ. RPAS) και η διασφάλιση βέλτιστης χρήσης των τρεχουσών και μελλοντικών διαστημικών υπηρεσιών (όπως η γεωσκόπηση) για τη διενέργεια περιπολιών σε κρίσιμες θαλάσσιες υποδομές και την προστασία τους·

·η εκπόνηση σχεδίων περιφερειακής συνεργασίας της ΕΕ για τη διασφάλιση της επιτήρησης υποβρύχιων και υπεράκτιων υποδομών·

·η ανάπτυξη συνεκτικού πλαισίου για την αντιμετώπιση των απειλών που δημιουργεί το μη εκραγέν υλικό, τα ενεργά όπλα και τα χημικά όπλα στη θάλασσα, η παρακολούθηση και η απομάκρυνσή τους με καινοτόμες τεχνολογίες και με ελάχιστες περιβαλλοντικές επιπτώσεις·

·η βελτίωση της έγκαιρης προειδοποίησης και των στρατηγικών προβλέψεων, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης διαστημικών υπηρεσιών, όσον αφορά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ιδίως δε της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, των καταιγίδων και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος·

·η κατάρτιση νέων και η ενίσχυση υφιστάμενων εκτιμήσεων κινδύνου, σχεδίων έκτακτης ανάγκης και σχεδίων αποκατάστασης έπειτα από καταστροφή (σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο) για τους λιμένες, τις παράκτιες υποδομές, καθώς και την ασφάλεια των επιβατηγών πλοίων και τις αλυσίδες μεταφορών/εφοδιασμού·

·η προώθηση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ ναυτιλιακών φορέων σχετικά με τις κυβερνοαπειλές, καθώς και η περαιτέρω αντιμετώπιση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο σε επίπεδο Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO)·

·η ενίσχυση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας στην Αρκτική, συμπεριλαμβανομένης της διαστημικής παρατήρησης· η συνέχιση της συνεργασίας με τα παράκτια κράτη της Αρκτικής σε διμερές επίπεδο και σε σχετικά πολυμερή φόρουμ, κατά περίπτωση, προκειμένου να υποστηριχθεί η εφαρμογή της πολιτικής για την Αρκτική 51 ·

·η αξιολόγηση της δυνατότητας ανάπτυξης υπεράκτιων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άλλων βιώσιμων χρήσεων σε θαλάσσιες περιοχές που προορίζονται ή χρησιμοποιούνται για στρατιωτικές δραστηριότητες·

·η αξιολόγηση των επενδύσεων σε θαλάσσιες υποδομές από τρίτες χώρες και οντότητες εκτός ΕΕ στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας που θεσπίστηκε με τον κανονισμό για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων.

5. Ενίσχυση ικανοτήτων

Προκειμένου να προωθήσει τα συμφέροντά της στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας, η ΕΕ θα πρέπει να επιταχύνει την ανάπτυξη τόσο μη στρατιωτικών όσο και στρατιωτικών ικανοτήτων, με τη συμμετοχή του κλάδου κατά περίπτωση. Η έρευνα και ανάπτυξη σχετικά με τις μη στρατιωτικές πτυχές της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής ασφάλειας περιλαμβάνεται στην ομάδα «Πολιτική προστασία για την κοινωνία» του προγράμματος της ΕΕ «Ορίζων Ευρώπη». Η τρέχουσα και η επικείμενη έρευνα και ανάπτυξη θα στηρίξουν την ανάπτυξη ικανοτήτων σε επίπεδο ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών, της διαχείρισης υποβρύχιων απειλών, της ετοιμότητας για ανθρωπογενείς και φυσικές καταστροφές και της αντιμετώπισής τους, της ασφάλειας των θαλάσσιων επιβατικών μεταφορών και της διαχείρισης του μη εκραγέντος υλικού, με τη συμμετοχή του κλάδου κατά περίπτωση.

Στον τομέα της άμυνας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν ένα πλήρες φάσμα θαλάσσιων ικανοτήτων, αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες συνεργασίας στο πλαίσιο σχετικών πρωτοβουλιών της ΕΕ 52 . Ειδικότερα, θα πρέπει να εστιάσουν στην ενίσχυση των ικανοτήτων ώστε να διασφαλιστεί η υπεροχή της ΕΕ στην επιφάνεια, η προβολή της ισχύος της στη θάλασσα, η διευκόλυνση του ελέγχου των υποβρύχιων οδών και η συμβολή στην αεράμυνα.

Η επικείμενη αναθεώρηση του σχεδίου ανάπτυξης ικανοτήτων 53 θα βασιστεί επίσης στα διδάγματα που αντλήθηκαν από τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Για παράδειγμα, ο ΕΟΑ θα διερευνήσει τις κύριες τεχνολογίες που απαιτούνται για τη διαχείριση των σμηνών θαλάσσιων μη επανδρωμένων αεροσκαφών και για την προστασία κρίσιμων υποδομών στον θαλάσσιο βυθό.

Όπως ζητείται στη Στρατηγική Πυξίδα και σύμφωνα με τη συντονισμένη ετήσια επανεξέταση στον τομέα της άμυνας (CARD) 54 , τα εθνικά και πολυεθνικά έργα θα πρέπει να έχουν σκοπό αφενός να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός των κρίσιμων μονάδων όπως τα σκάφη μεγέθους κορβέτας και τα συστήματα επί του σκάφους, και αφετέρου να βελτιωθεί η επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα των επιμέρους πλατφορμών. Αρκετές ευκαιρίες συνεργασίας που εντοπίστηκαν στον κύκλο CARD του 2020 οδήγησαν σε έργα μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας (PESCO) για μη επανδρωμένα θαλάσσια συστήματα, π.χ. το ημιαυτόνομο όχημα επιφανείας μεσαίου μεγέθους. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας 55 θα αξιολογήσει έργα έρευνας και ανάπτυξης, για παράδειγμα σχετικά με την επίγνωση καταστάσεων στον τομέα της ναυτιλίας, τις ικανότητες θαλάσσιας επιτήρησης, την προστασία των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών και τις υποβρύχιες ικανότητες.

Οι κύριες δράσεις της ΕΕ για την ενίσχυση των ικανοτήτων θα είναι:

·η ανάπτυξη κοινών απαιτήσεων και εννοιών για την τεχνολογία στον τομέα της άμυνας, μεταξύ άλλων για την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας, τόσο στην επιφάνεια όσο και υποβρυχίως·

·η δημιουργία διαλειτουργικών μη επανδρωμένων συστημάτων για την παρακολούθηση των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών, την αντιμετώπιση εχθρικών σμηνών μη επανδρωμένων αεροσκαφών κ.λπ.·

·η αύξηση των σύγχρονων δυνατοτήτων για συστήματα κατά των ναρκών, π.χ. με την ανάπτυξη μιας ενωσιακής αντίληψης για τις επιχειρήσεις·

·η υποστήριξη της ανάπτυξης κοινών ενισχυμένων δυνατοτήτων θαλάσσιων περιπολικών αεροσκαφών·

·η θέσπιση κοινών ασκήσεων δοκιμών και πειραματισμού για την ανάπτυξη μελλοντικών, προηγμένων θαλάσσιων ικανοτήτων.

6.Εκπαίδευση και κατάρτιση

Η εξειδικευμένη εκπαίδευση, οι δεξιότητες και η κατάρτιση σε υψηλό επίπεδο αποτελούν αδήριτη ανάγκη προκειμένου η ΕΕ να είναι εξοπλισμένη για την αντιμετώπιση των τρεχουσών και μελλοντικών προκλήσεων στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας. Η αντιμετώπιση νέων υβριδικών απειλών και κυβερνοαπειλών είναι εφικτή μόνο όταν οι οικείοι φορείς διαθέτουν ψηφιακές δεξιότητες και εφαρμόζουν ειδικά προγράμματα επανεκπαίδευσης και αναβάθμισης δεξιοτήτων. Λύσεις που έχουν τη μορφή ανταλλαγών μεταξύ προγραμμάτων στρατιωτικής εκπαίδευσης, κοινών προγραμμάτων κατάρτισης μεταξύ των ναυτικών των κρατών μελών της ΕΕ και μεταξύ διαφόρων θεσμικών οργάνων θα ενισχύσουν τη διαλειτουργικότητα και θα βοηθήσουν την ΕΕ να αντιμετωπίσει τις νέες απειλές με πιο αποτελεσματικό, συντονισμένο και συμπεριληπτικό τρόπο.

Ως μέρος του πρακτικού εγχειριδίου σχετικά με την ευρωπαϊκή συνεργασία στα καθήκοντα ακτοφυλακής, δημιουργήθηκε κατάλογος προγραμμάτων κατάρτισης, ο οποίος καλύπτει όλες τις σειρές μαθημάτων που διοργανώνουν οι οργανισμοί της ΕΕ σε όλους τους τομείς της ναυτιλίας. Το εγχειρίδιο θα επικαιροποιείται σε κυλιόμενη βάση ανάλογα με τις ανάγκες και τις εξελίξεις. Το επιτυχημένο έργο «Ευρωπαϊκό δίκτυο ακαδημιών κατάρτισης για τις υπηρεσίες ακτοφυλακής» (ECGFA NET) και το εναρμονισμένο πρόγραμμα κατάρτισης σχετικά με τα καθήκοντα ακτοφυλακής θα πρέπει να συνεχιστούν, ιδίως δε το πρόγραμμα ανταλλαγών, το οποίο περιλαμβάνει γειτονικές χώρες και περιφερειακή συνεργασία μέσω ενός ειδικού έργου που υλοποιεί η EFCA σε στενή συνεργασία με τον EMSA και τον Frontex. Επίσης, ο EMSA εκπονεί αυτή τη στιγμή μια σειρά μαθημάτων για την κυβερνοασφάλεια στον τομέα της ναυτιλίας. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών στο Ελσίνκι (Hybrid CoE) διοργανώνει σειρά μαθημάτων και συνέδρια σχετικά με τις υβριδικές απειλές που επηρεάζουν τον τομέα της ναυτιλίας Η ισότητα των φύλων και η χειραφέτηση των γυναικών στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας της ΕΕ θα πρέπει να υποστηριχθούν, προωθώντας την πρόσβαση των γυναικών σε υψηλού επιπέδου τεχνική εκπαίδευση και κατάρτιση.

Η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Ασφάλειας και Άμυνας (ΕΑΑΑ) 56 παρέχει κατάρτιση και εκπαίδευση σε επίπεδο ΕΕ τόσο για το πολιτικό όσο και για το στρατιωτικό προσωπικό, με σκοπό την προώθηση μιας κοινής αντίληψης για τις προκλήσεις στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας και την ενίσχυση της επίγνωσης σχετικά με τον ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η ΕΕ στον εν λόγω τομέα. Με την υποστήριξη της ESDC, έξι ευρωπαϊκές ναυτικές ακαδημίες εκτελούν επί του παρόντος εργασίες όσον αφορά το περιεχόμενο ενός κοινού, διεθνούς ναυτικού εξαμήνου.

Οι κύριες δράσεις της ΕΕ για την εκπαίδευση και την κατάρτιση 57 θα είναι:

·η ενίσχυση των δεξιοτήτων που αφορούν την ασφάλεια έναντι των κυβερνοαπειλών και των υβριδικών και διαστημικών απειλών μέσω της υποστήριξης ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης που προσφέρουν διάφορα ακαδημαϊκά ιδρύματα και αρμόδιοι εθνικοί και ενωσιακοί φορείς, τόσο στον μη στρατιωτικό όσο και στον στρατιωτικό τομέα·

·η διεξαγωγή ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης που προσφέρονται για εταίρους εκτός ΕΕ με σκοπό την αντιμετώπιση υφιστάμενων και αναδυόμενων απειλών για τη ναυτιλιακή ασφάλεια·

·η θέσπιση ενός «διεθνούς ναυτικού εξαμήνου» στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την ανταλλαγή νέων αξιωματικών (EMILYO) 58 ·

·η διεξαγωγή μη στρατιωτικών και στρατιωτικών ασκήσεων βάσει σεναρίων που περιλαμβάνουν κοινή δικαιοδοσία ή κοινή χρήση δυνατοτήτων.

V.Εργαλεία και μέσα για τη στήριξη της δράσης της ΕΕ στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας

Η επικαιροποιημένη στρατηγική θα πρέπει να υλοποιηθεί σύμφωνα με το πνεύμα της ολοκληρωμένης προσέγγισης για τη μεγιστοποίηση των συνεργειών και την αξιοποίηση συμπληρωματικών εργαλείων και μέσων της ΕΕ. Αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει:

·τα έργα έρευνας και ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας στον τομέα της άμυνας, με σκοπό την ενίσχυση των ικανοτήτων των ενόπλων δυνάμεων των κρατών μελών της ΕΕ·

·τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη ως μηχανισμό χρηματοδότησης εκτός προϋπολογισμού για τη δράση της ΕΕ στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας με συνέπειες στον στρατιωτικό και αμυντικό τομέα·

·την έρευνα και την καινοτομία της ΕΕ σχετικά με τις μη στρατιωτικές ικανότητες για τη ναυτιλιακή ασφάλεια, ιδίως στο πλαίσιο της ομάδας 3 «Πολιτική προστασία για την κοινωνία» του ενωσιακού προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»·

·τις ευκαιρίες που προσφέρει το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Μέσο για τη Διαχείριση των Συνόρων και των Θεωρήσεων, με σκοπό την ενίσχυση των ικανοτήτων των αρχών ακτοφυλακής των κρατών μελών που εκτελούν καθήκοντα επιβολής του νόμου και ελέγχου των συνόρων στη θάλασσα·

·τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης, ιδίως μέσω της αξιοποίησης των ικανοτήτων ανάλυσης και αντιμετώπισης, καθώς και μέσω της εφαρμογής της σύστασης της Επιτροπής σχετικά με τους στόχους ανθεκτικότητας στις καταστροφές·

·το πρόγραμμα του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας για τη στήριξη διεθνών εταιρικών σχέσεων, με σκοπό την ενίσχυση της ναυτιλιακής ασφάλειας, ιδίως της επίγνωσης καταστάσεων στον τομέα της ναυτιλίας θάλασσα·

·τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (2021-2017), ΜΠΒ ΙΙΙ, δεδομένου του πεδίου εφαρμογής του και της εστίασής του στις υποψήφιες χώρες·

·τον προϋπολογισμό της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας για τη χρηματοδότηση μη στρατιωτικών αποστολών στο πλαίσιο της ΚΠΑΑ·

·το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ) για τη χρηματοδότηση της θαλάσσιας επιτήρησης και της συνεργασίας στον τομέα της ακτοφυλακής·

·τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Interreg για τη στήριξη επενδύσεων σε παράκτιες και εξόχως απόκεντρες περιοχές και εδάφη και σε χώρες που συνορεύουν με την ΕΕ·

·τα Ταμεία Εσωτερικής Ασφάλειας που χρηματοδοτούν το Κέντρο Θαλάσσιων Αναλύσεων και Επιχειρήσεων για τα ναρκωτικά (MAOC-N) και τις ειδικές ικανότητές του για την ανταλλαγή πληροφοριών, με σκοπό την αντιμετώπιση της διακίνησης ναρκωτικών στη θάλασσα.

VI.Μελλοντική πορεία

Η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος θα συνεργαστούν με το Συμβούλιο για την εφαρμογή της παρούσας επικαιροποιημένης στρατηγικής στους προαναφερθέντες τομείς δράσης οι οποίοι εξειδικεύονται στο σχέδιο δράσης, αξιοποιώντας τα επιτεύγματα της EUMSS από το 2014, χρησιμοποιώντας τα υφιστάμενα μέσα και τις υφιστάμενες πολιτικές και ακολουθώντας το σύνολο των κατευθυντήριων γραμμών της Στρατηγικής Πυξίδας.

Η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος καλούν τα κράτη μέλη να εγκρίνουν τη στρατηγική και το σχέδιο δράσης. Τρία έτη μετά την έγκριση της στρατηγικής από το Συμβούλιο, η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος θα υποβάλουν στο Συμβούλιο κοινή έκθεση προόδου με βάση τα στοιχεία που θα διαβιβάσουν τα κράτη μέλη.

(1)

JOIN(2022) 28 final.

(2)

https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2022/702557/EXPO_IDA(2022)702557_EN.pdf

(3)

COM(2021) 240 final.

(4)

Έγγραφο 11205/14 του Συμβουλίου και συμπεράσματα 10494/18 του Συμβουλίου.

(5)

Συμπεράσματα 9946/21 του Συμβουλίου.

(6)

https://eunavfor.eu/

(7)

https://www.operationirini.eu/

(8)

Συμπεράσματα 06256/22 και 06255/22 Συμβουλίου.

(9)

Έγγραφο 7371/22 του Συμβουλίου.

(10)

Η ανάλυση απειλών της ΕΕ είναι μια ολοκληρωμένη και βασισμένη σε πληροφορίες ανάλυση του φάσματος των απειλών και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ή ενδέχεται να αντιμετωπίσει στο μέλλον η ΕΕ. Επικαιροποιείται τακτικά και χρησιμεύει ως πηγή γενικών πληροφοριών για την εκπόνηση και την υλοποίηση της Στρατηγικής Πυξίδας της ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα.

(11)

Εκθέσεις SROCC (2019) και WGII της IPCC, AR6 (2022).

(12)

COM(2020) 380 final.

(13)

Ιδίως, η ανησυχητική αύξηση της θνησιμότητας των κητοειδών στον Εύξεινο Πόντο.

(14)

2023/C 20/01

(15)

COM(2023) 61 final και 2023/C 56/01.

(16)

Το μη εκραγέν υλικό αναφέρεται σε εκρηκτικά όπλα (βόμβες, κελύφη, χειροβομβίδες, νάρκες ξηράς, ναυτικές νάρκες, πυρομαχικά διασποράς και άλλα πυρομαχικά) που δεν εξερράγησαν και εξακολουθούν να ενέχουν κίνδυνο έκρηξης, ενίοτε πολλές δεκαετίες μετά τη χρήση ή την απόρριψή τους.

(17)

https://www.wto.org/english/tratop_e/rulesneg_e/fish_e/fish_e.htm

(18)

Για παράδειγμα, υποθαλάσσια καλώδια και αγωγοί, κόμβοι εφοδιαστικής (δηλαδή λιμένες), υπεράκτιες εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υπεράκτιες εξέδρες πετρελαίου και πετρελαίου εσωτερικής καύσης κ.λπ.

(19)

Η αντίληψη της κατάστασης στον τομέα της ναυτιλίας σημαίνει αποτελεσματική κατανόηση των δραστηριοτήτων που συνδέονται με τον τομέα της ναυτιλίας, οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ασφάλεια, την προστασία, την οικονομία ή το περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της. Με βάση σαφώς καθορισμένες ανάγκες και δικαιώματα των χρηστών, βοηθά τις αρχές που είναι αρμόδιες για τις δραστηριότητες παρακολούθησης και επιτήρησης στην πρόληψη και διαχείριση, με σφαιρικό τρόπο, όλων των συναφών καταστάσεων, συμβάντων και ενεργειών που σχετίζονται με τον τομέα της ναυτιλίας της ΕΕ. Ο τομέας της ναυτιλίας της ΕΕ περιλαμβάνει τα χωρικά ύδατα, τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες και τις υφαλοκρηπίδες των κρατών μελών της ΕΕ, όπως ορίζονται στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας του 1982, καθώς και όλες τις σχετικές με τη θάλασσα δραστηριότητες που πραγματοποιούνται εντός αυτών, στον βυθό, κάτω από την επιφάνεια, στην επιφάνεια και πάνω από τη θάλασσα, καθώς και οι εγκαταστάσεις, τα φορτηγά πλοία, τα πλοιάρια και τα σκάφη που φέρουν σημαία ΕΕ, ανήκουν στην ΕΕ ή τελούν υπό τη διαχείριση της ΕΕ ή με άλλο τρόπο συνδέονται με αυτή.

(20)

Η «ολοκληρωμένη προσέγγιση της ΕΕ έναντι των εξωτερικών συγκρούσεων και κρίσεων» βασίζεται στη συνολική στρατηγική της ΕΕ του 2016 (Συμπεράσματα EUCO 26/16 και 13202/16 του Συμβουλίου) και εγκρίθηκε με τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου του 2018 (5413/18). Προσδιορίζει το πλαίσιο για μια πιο συνεκτική και ολιστική προσέγγιση της ΕΕ έναντι των εξωτερικών συγκρούσεων και κρίσεων, προωθεί την ανθρώπινη ασφάλεια και παράλληλα αυξάνει την ασφάλεια της ΕΕ και των πολιτών της.

(21)

Όπως η ολοκληρωμένη στρατηγική με την Αφρική [JOIN(2020) 4 final], η στρατηγική της ΕΕ για τον κόλπο της Γουινέας (7671/14), η στρατηγική της ΕΕ για τον Ινδοειρηνικό [JOIN(2021) 24 final], η στρατηγική της ΕΕ για την Αρκτική [JOIN(2021) 27 final], η στρατηγική για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές COM(2022).

(22)

https://www.diplomatie.gouv.fr/en/french-foreign-policy/europe/news/article/european-maritime-awareness-in-the-soh-emasoh-political-statement-by-the

(23)

COM(2022) 303.

(24)

Οι κύριες δράσεις της ΕΕ που απαριθμούνται στον καθέναν από τους έξι ειδικούς στόχους συνοψίζουν σημαντικά στοιχεία των δράσεων που παρουσιάζονται λεπτομερώς στο σχέδιο δράσης.

(25)

Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών

(26)

Αφρικανική Ένωση

(27)

Η ασφάλεια στη θάλασσα αποτελεί κοινή προτεραιότητα τόσο για την ΕΕ όσο και για τον ASEAN. Η συνεργασία μεταξύ των δύο περιοχών εστιάζει στην αντιμετώπιση των διακρατικών απειλών στη θάλασσα, όπως η πειρατεία, το λαθρεμπόριο, η παράνομη μετανάστευση, οι κίνδυνοι καταστροφών και οι επιπτώσεις της ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει τη διαδικασία για τη θέσπιση κώδικα δεοντολογίας στη Νότια Σινική Θάλασσα υπό την αιγίδα του ASEAN· https://euinasean.eu/maritime-cooperation/

(28)

Ναυτιλιακή ασφάλεια στην Ανατολική και Νότια Αφρική και στον Ινδικό Ωκεανό (MASE), πρόγραμμα για την ασφάλεια των λιμένων και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, περιφερειακό πρόγραμμα για τη ναυτιλιακή ασφάλεια στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας και CRIMARIO.

(29)

Δράσεις SWAIMS, PASSMAR και GOGIN.

(30)

Τα κέντρα συγχώνευσης ναυτιλιακών πληροφοριών είναι εθνικές ή περιφερειακές οντότητες που συλλέγουν πληροφορίες με σκοπό την ενίσχυση της επίγνωσης καταστάσεων στον τομέα της ναυτιλίας σε μια δεδομένη γεωγραφική περιοχή. Το 2022 η ΕΕ τοποθέτησε τον πρώτο αξιωματικό σύνδεσμό της στο Κέντρο Συγχώνευσης Πληροφοριών στη Σινγκαπούρη, το οποίο καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής του Ινδοειρηνικού.

(31)

Σύμφωνα με τη σύσταση 2023/C 20/01 του Συμβουλίου σχετικά με συντονισμένη προσέγγιση σε επίπεδο Ένωσης με σκοπό την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων υποδομών.

(32)

Σύμφωνα με τον Διεθνή Κώδικα για την ασφάλεια των πλοίων και των λιμενικών εγκαταστάσεων. https://www.imo.org/en/OurWork/Security/Pages/SOLAS-XI-2%20ISPS%20Code.aspx

(33)

Οι τομείς της ναυτιλίας περιλαμβάνουν την ασφάλεια και την προστασία των θαλάσσιων μεταφορών, τον έλεγχο της αλιείας, την ετοιμότητα για τη θαλάσσια ρύπανση και την αντιμετώπισή της, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τα τελωνεία, τον έλεγχο των συνόρων, τη γενική επιβολή του νόμου και την άμυνα.

(34)

Π.χ. Eurosur και SafeSeaNet (επιχειρησιακά συστήματα σε επίπεδο ΕΕ).

(35)

Έγγραφο 9946-2021 του Συμβουλίου.

(36)

SWD(2019) 322 final.

(37)

https://defence-industry-space.ec.europa.eu/welcome-iris2-infrastructure-resilience-interconnectivity-and-security-satellite-2022-11-17_en

(38)

Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ (europa.eu) .

(39)

Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ΚΣΑΕΑ) (europa.eu)

(40)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδοτεί το πρόγραμμα CRIMARIO με 23 εκατ. EUR μεταξύ των ετών 2015 και 2025.

(41)

Οι πλατφόρμες IORIS και SHARE.IT.

(42)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδοτεί το έργο GoGIN με 11,5 εκατ. EUR (2016-2023) και το έργο GoGIN II με 5 εκατ. EUR (2023-2025).

(43)

JOIN(2021) 27 final.

(44)

Σύμφωνα με την οδηγία για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (2014/89/ΕΕ).

(45)

Το έργο «Symbiosis» που βρίσκεται σε εξέλιξη υπό τον συντονισμό του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, με κονδύλια του προγράμματος «Ορίζων 2020»· https://eda.europa.eu/symbiosis

(46)

COM(2020) 741 final.

(47)

Οδηγία (ΕΕ) 2022/2557.

(48)

Οδηγία (ΕΕ) 2022/2555.

(49)

Έργα για τον καθαρισμό της Βαλτικής Θάλασσας από τον χημικό πόλεμο και τα συμβατικά πυρομαχικά που υποστηρίζονται από το πρόγραμμα Interreg το οποίο χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ETΠA) — 10 έτη συνεργασίας Interreg για την απαλλαγή της Βαλτικής Θάλασσας από τα πυρομαχικά που αποτελούν αντικείμενο ντάμπινγκ — Interreg Περιοχή Βαλτικής Θάλασσας (interreg-baltic.eu) .

(50)

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/452.

(51)

JOIN(2021) 27 final.

(52)

Το σχέδιο ανάπτυξης ικανοτήτων, οι συνεργατικές ευκαιρίες που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο της συντονισμένης ετήσιας επανεξέτασης για την άμυνα, η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία (PESCO), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας.

(53)

Το διοικητικό συμβούλιο του ΕΟΑ, στη συνεδρίαση του Ιουνίου του 2022, δρομολόγησε επισήμως την αναθεώρηση του σχεδίου ανάπτυξης ικανοτήτων.

(54)

Τομέας εστίασης «Ευρωπαϊκά περιπολικά πλοία επιφανείας».

(55)

Στόχος του ΕΤΑ είναι να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και την ικανότητα καινοτομίας της αμυντικής βιομηχανίας στην ΕΕ. Ως εκ τούτου, συμβάλλει στην ανάπτυξη των στρατιωτικών δυνατοτήτων των κρατών μελών.

(56)

Η ΕΑΑΑ, στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, παρέχει κατάρτιση και εκπαίδευση σε επίπεδο ΕΕ στον τομέα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ). Στόχος της είναι να αναπτύξει και να προωθήσει μια κοινή αντίληψη για την ΚΠΑΑ μεταξύ του πολιτικού και του στρατιωτικού προσωπικού, καθώς επίσης να προσδιορίσει και να διαδώσει, μέσω των δραστηριοτήτων κατάρτισης που διοργανώνει, ορθές πρακτικές σε σχέση με διάφορα ζητήματα που αφορούν την ΚΠΑΑ. Με τον τρόπο αυτόν, η ΕΑΑΑ συμπληρώνει τις εθνικές προσπάθειες στον τομέα της κατάρτισης και της εκπαίδευσης.

(57)

Μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του Έτους Δεξιοτήτων.

(58)

http://www.emilyo.eu/ · Η πρωτοβουλία EMILYO δεν συνδέεται με το πρόγραμμα Erasmus+.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 10.3.2023

JOIN(2023) 8 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

της

κοινής ανακοίνωσης προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο

Σχέδιο δράσης 1

Στρατηγικός Στόχος 1: Εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων στη θάλασσα

Στόχοι	Δράσεις		Χρονοδιάγραμμα Κατά περίπτωση	Ενδιαφερόμενοι φορείς 2
1.1. Επέκταση του ρόλου και των δράσεων της ΕΕ στις θαλάσσιες λεκάνες γύρω από την ΕΕ και σε υπερπόντιες περιοχές.	Ενίσχυση των ενωσιακών ναυτικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο της ΚΠΑΑ και επέκταση της έννοιας της «Συντονισμένης Παρουσίας στη Θάλασσα» (ΣΠΘ)
	1.1.1	Εφοδιασμός των ενωσιακών ναυτικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο της ΚΠΑΑ (συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων Atalanta και Irini) με τα ναυτικά και αεροπορικά μέσα που απαριθμούνται στις αντίστοιχες συνδυασμένες κοινές δηλώσεις απαιτήσεων.	2025	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ
	1.1.2	Εξέταση νέων θαλάσσιων περιοχών ενδιαφέροντος για την εφαρμογή της ΣΠΘ, βάσει προτάσεων της ΕΥΕΔ.	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ
	Ανάπτυξη συνεργασίας και συνεργειών μεταξύ των πρωτοβουλιών των κρατών μελών και της ΕΕ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια
	1.1.3	Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της επιχείρησης EUNAVFOR Atalanta και της ευρωπαϊκής αποστολής για την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας στα Στενά του Ορμούζ (EMASOH).	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ
	1.1.4	Διασφάλιση, συνολικά, της συνοχής και του συντονισμού των δράσεων των κρατών μελών της ΕΕ με εκείνες των σχετικών υπηρεσιών και οργανισμών της Επιτροπής και των ανθρώπινων πόρων, μεταξύ άλλων μέσω της ΣΠΘ.	Σε κυλιόμενη βάση	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	1.1.5	Στήριξη δράσεων με τις υπηρεσίες συγχώνευσης και τις δυνατότητες ανταλλαγής πληροφοριών του EUROSUR, όπως αυτές που διατίθενται μέσω των ΚΠΑΠ (κοινό περιβάλλον ανταλλαγής πληροφοριών) και IMS (ολοκληρωμένες ναυτιλιακές υπηρεσίες), και συντονισμός των δραστηριοτήτων παρακολούθησης σε προσυνοριακές περιοχές.	Σε κυλιόμενη βάση	Frontex, EMSA
	1.1.6	Στήριξη της δημιουργίας σειράς μαθημάτων για το προσωπικό ναυτικών επιχειρήσεων (MSOC) στα κράτη μέλη με την παροχή κατάρτισης και πρόσβασης στις ικανότητες και στις υπηρεσίες του EUROSUR.
	1.1.7	Διασφάλιση ότι η δράση της ΕΕ στη θάλασσα και στην ξηρά λειτουργεί συμπληρωματικά προς την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ΕΕ, μέσω προώθησης δεσμών με τη διυπηρεσιακή συνεργασία στα καθήκοντα ακτοφυλακής (τριμερής συμφωνία εργασίας) και με την έννοια των ναυτικών επιχειρήσεων πολλαπλών σκοπών που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της συνεργασίας της ΕΕ για τα καθήκοντα ακτοφυλακής και εφαρμόζεται από τις αρχές ακτοφυλακής στις οικείες θαλάσσιες λεκάνες.	Από το 2023, σε κυλιόμενη βάση.	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, EFCA, EMSA, Frontex
	1.1.8	Προώθηση συνεργειών, όπου είναι σκόπιμο και νομικά εφικτό, μεταξύ των δραστηριοτήτων ΚΠΑΑ και των εννοιών των ναυτικών επιχειρήσεων πολλαπλών σκοπών που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της διυπηρεσιακής συνεργασίας για τα καθήκοντα ακτοφυλακής.	Από το 2023, σε κυλιόμενη βάση.	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, EFCA, EMSA, Frontex
	Σε σχετικές θαλάσσιες λεκάνες γύρω από την ΕΕ
	1.1.9	Διοργάνωση ετήσιας ναυτικής άσκησης της ΕΕ, με τη συμμετοχή ναυτικών και σχετικών αρχών από όσο το δυνατόν περισσότερα κράτη μέλη, με σκοπό την ενίσχυση των ικανοτήτων ετοιμότητας και αντιμετώπισης παραδοσιακών απειλών, καθώς και των κινδύνων και των απειλών που απαριθμούνται στον στρατηγικό στόχο 4.	Ετησίως, από το 2024	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ
	1.1.10	Εξορθολογισμός της ναυτιλιακής ασφάλειας στο πλαίσιο των εργασιών σχετικά με τις στρατηγικές για τις θαλάσσιες λεκάνες και τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές, κατά περίπτωση.	Από το 2023, σε κυλιόμενη βάση.	Επιτροπή
	Αρκτική
	1.1.11	Διασφάλιση επαρκούς δορυφορικής παρατήρησης των νέων οδών της Αρκτικής, μεταξύ άλλων μέσω των δυνατοτήτων του προγράμματος Copernicus (συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας υπηρεσίας του — CMEMS 3 ), για την ενίσχυση της επίγνωσης καταστάσεων.	Έως το 2025	Επιτροπή, EMSA
	1.1.12	Συμμετοχή, στις εργασίες του Αρκτικού Συμβουλίου και των σχετικών φόρουμ, κατά περίπτωση.	Σε κυλιόμενη βάση.	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ, Επιτροπή
	Ατλαντικός
	1.1.13	Στήριξη των επιχειρήσεων καταπολέμησης της διακίνησης ναρκωτικών μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών και της διενέργειας κοινών επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων στις χώρες / στους λιμένες απόπλου καθώς και στους λιμένες και στις λιμενικές εγκαταστάσεις προορισμού της ΕΕ	Από το 2023, σε κυλιόμενη βάση.	Κράτη μέλη, Επιτροπή, MAOC-N, EMSA, Ευρωπόλ
	Βαλτική Θάλασσα
	1.1.14	Δημιουργία μηχανισμού με τη συμμετοχή της Επιτροπής, του Συμβουλίου των Κρατών της Βαλτικής Θάλασσας (CBSS) και της HELCOM για τον συντονισμό επιστημονικών δράσεων, επιχειρήσεων και ανταλλαγής δεδομένων, με σκοπό την εφαρμογή σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση του μη εκραγέντος υλικού στη Βαλτική Θάλασσα.	Έως το τέλος του 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	1.1.15	Ανάπτυξη εργαλείου σε περιφερειακό επίπεδο που θα καθιστά δυνατή την ανταλλαγή δεδομένων σχετικά με τα πυρομαχικά, τη διενέργεια εκτίμησης κινδύνου και τον προσδιορισμό των βέλτιστων τρόπων απομάκρυνσης συμβατικών και χημικών πυρομαχικών από τη Βαλτική Θάλασσα.	Έως το τέλος του 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	1.1.16	Ανάπτυξη και κλιμάκωση τεχνολογιών για την αντιμετώπιση μη εκραγέντος υλικού, με τη συμμετοχή και μη στρατιωτικών φορέων, και προώθηση των δεσμών με τη βιομηχανία.	Από το 2024, σε κυλιόμενη βάση.	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	1.1.17	Διοργάνωση τακτικής εκστρατείας με στόχο τον καθαρισμό της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας από τα απορριπτόμενα πυρομαχικά, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τη φροντίδα για την ασφάλεια των θαλάσσιων διαδρόμων και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης θαλάσσιων οικονομικών δραστηριοτήτων.	Από το 2024, σε κυλιόμενη βάση.	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	Εύξεινος Πόντος
	1.1.18	Ενίσχυση των ικανοτήτων για συντονισμένη αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης που σχετίζεται με ένοπλες συγκρούσεις, μεταξύ άλλων με την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων κατάρτισης για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από διάφορες πηγές, όπως π.χ. μη εκραγέν υλικό, ορυχεία, διαρροές πετρελαίου, βυθισμένα σκάφη, ηχορύπανση κ.λπ., η οποία ενδέχεται επίσης να επηρεάσει τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, χρησιμοποιώντας επίσης το κοινό θαλάσσιο θεματολόγιο (CMA) για τον Εύξεινο Πόντο και το στρατηγικό θεματολόγιο έρευνας και καινοτομίας για τον Εύξεινο Πόντο (SRIA).	2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA
	1.1.19	Ανάλυση των επιπτώσεων που έχουν στα κητοειδή οι στρατιωτικές δραστηριότητες στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, μέσω των εργασιών της ASCOBANS (Συμφωνία για τη διατήρηση των μικρών κητοειδών).	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	1.1.20	Αξιοποίηση των υφιστάμενων ικανοτήτων του SatCen και άλλων υπηρεσιών της ΕΕ και ενίσχυση των τρεχουσών ικανοτήτων για τον εντοπισμό θαλάσσιων ναρκών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που τοποθετήθηκαν στο πλαίσιο του ρωσικού επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας, οι οποίες συνιστούν κίνδυνο για τη ναυτιλία και τη ναυσιπλοΐα.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, SatCen
	Μεσόγειος
	1.1.21	Ενίσχυση των ικανοτήτων των χωρών εταίρων της Μεσογείου που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις και ανταλλαγή πληροφοριών, κατά περίπτωση, για την ενίσχυση της ικανότητάς τους να διενεργούν συνοριακούς ελέγχους με στόχο τον εντοπισμό και την πρόληψη της παράνομης διέλευσης των συνόρων και των διασυνοριακών εγκληματικών δραστηριοτήτων.	Σε κυλιόμενη βάση	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, Frontex
	1.1.22	Ενίσχυση του συντονισμού και των συνεργειών μεταξύ της επιχείρησης IRINI, της αποστολής EUBAM LIBYA και των σχετικών ευρωπαϊκών οργανισμών.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, Frontex, EMSA
	1.1.23	Σύμφωνα με την υπουργική δήλωση για τη βιώσιμη θαλάσσια οικονομία της Ένωσης για τη Μεσόγειο 4 , το Μεσογειακό Φόρουμ για τις Υπηρεσίες Ακτοφυλακής θα αναπτύξει μαθήματα κατάρτισης και θα διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειρογνωσίας, τεχνικής βοήθειας, κατάρτισης και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των χωρών της Ένωσης για τη Μεσόγειο με σκοπό την αντιμετώπιση των παράνομων δραστηριοτήτων στη θάλασσα.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, Frontex, EMSA, EFCA
	1.1.24	Προσδιορισμός και προώθηση περιφερειακών δραστηριοτήτων ανάπτυξης ικανοτήτων στη ναυτιλία για την επέκταση των υφιστάμενων προγραμμάτων ανάπτυξης ικανοτήτων στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας (π.χ. διαδικασία του Ραμπάτ) και ανάπτυξη παρόμοιων πρωτοβουλιών με χώρες εταίρους και περιφερειακούς οργανισμούς.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2024	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ
	1.1.25	Εφαρμογή των συστάσεων της ΓΕΑΜ / του διεθνούς προγράμματος επιθεώρησης / των πιλοτικών έργων για τη βελτίωση της βιωσιμότητας των αλιευτικών πόρων και τη στήριξη της καταπολέμησης της ΠΑΑ αλιείας.	Σε κυλιόμενη βάση	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EFCA
	Βόρεια Θάλασσα
	1.1.26	Εκτέλεση ολοκληρωμένης δραστηριότητας χαρτογράφησης της λεκάνης της Βόρειας Θάλασσας προκειμένου να διενεργηθεί εκτίμηση κινδύνου και να προσδιοριστούν οι καλύτεροι τρόποι για την απομάκρυνση συμβατικών και χημικών πυρομαχικών.	Έως το τέλος του 2025	Επιτροπή, κράτη μέλη
	Σε περιοχές όπου εφαρμόζεται η ΣΠΘ
	1.1.27	Εντατικοποίηση της καταπολέμησης των παράνομων και αθέμιτων δραστηριοτήτων στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της διακίνησης ναρκωτικών, στο πλαίσιο της ΣΠΘ	Σε κυλιόμενη βάση	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ
	Κόλπος της Γουινέας
	1.1.28	Διατήρηση της στήριξης της αρχιτεκτονικής του Γιαουντέ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια, μεταξύ άλλων μέσω του προγράμματος του Περιφερειακού Δικτύου Πληροφοριών του Κόλπου της Γουινέας (GoGIN) και βελτίωση του κράτους δικαίου και των εθνικών νομικών πλαισίων στην περιοχή, μεταξύ άλλων μέσω των προγραμμάτων SWAIMS και PASSMAR που βρίσκονται σε εξέλιξη, ωσότου ολοκληρωθούν το 2024, και στη συνέχεια μέσω του διάδοχου περιφερειακού προγράμματος για τη ναυτιλιακή ασφάλεια, καθώς και των προγραμμάτων WECAPS και GoGIN.	Σε κυλιόμενη βάση	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, EMSA
	1.1.29	Ενίσχυση της συνοχής μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των δράσεων των κρατών μελών της ΕΕ, ιδίως μέσω της εφαρμογής της ΣΠΘ στον Κόλπο της Γουινέας.	Σε εξέλιξη	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ
	Ινδοειρηνικός
	1.1.30	Βελτίωση των μηχανισμών ανταλλαγής πληροφοριών και διευκόλυνση των συνδέσεων μεταξύ των κέντρων συγχώνευσης θαλάσσιων πληροφοριών μέσω ανάπτυξης και επέκτασης της χρήσης της πλατφόρμας IORIS του CRIMARIO και της πρωτοβουλίας SHARE.IT.		Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	1.1.31	Διενέργεια κοινών ασκήσεων και ελλιμενισμών με εταίρους του Ινδοειρηνικού, κατά προτίμηση με τη χρήση της πλατφόρμας IORIS ως εργαλείου συνεργασίας.	Από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	1/1/1932	Διασφάλιση της συνοχής των δράσεων των κρατών μελών της ΕΕ με εκείνες των σχετικών υπηρεσιών και οργανισμών της Επιτροπής και των ανθρώπινων πόρων, μεταξύ άλλων μέσω της ΣΠΘ στον Βορειοδυτικό Ινδικό Ωκεανό.	Από το 2023
	1/1/1933	Ενίσχυση της συνεργασίας για τη ναυτιλιακή ασφάλεια με διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς, ιδίως με τον Σύνδεσμο Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN), μεταξύ άλλων με στόχο την εξασφάλιση του καθεστώτος εταίρου διαλόγου στην Ένωση Παράκτιων Χωρών του Ινδικού Ωκεανού (IORA).	Από το 2023
	1/1/1934	Συνέχιση της στήριξης της αρχιτεκτονικής για την ασφάλεια στη θάλασσα στον Δυτικό Ινδικό Ωκεανό με βάση το πρόγραμμα MASE και τον κώδικα συμπεριφοράς του Τζιμπουτί μέσω του επικείμενου περιφερειακού προγράμματος για τη ναυτιλιακή ασφάλεια στην υποσαχάρια Αφρική.	Από το 2024
1.2 Προώθηση του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και καταπολέμηση των παράνομων δραστηριοτήτων στη θάλασσα	Προώθηση της συμμόρφωσης με την UNCLOS και άλλες διεθνείς πράξεις που σχετίζονται με τη ναυτιλιακή ασφάλεια
	1.2.1	Ενθάρρυνση της υπογραφής και της επικύρωσης διεθνών πράξεων που σχετίζονται με τη ναυτιλιακή ασφάλεια, ιδίως της UNCLOS, και προώθηση της συμμόρφωσης και της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών με τα παράκτια κράτη και τους εταίρους κατά την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου που αφορά τη ναυτιλιακή ασφάλεια στα σχετικά φόρουμ.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	1.2.2	Συνεργασία με τις χώρες εταίρους για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, με σκοπό τη συμβολή στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στις σχέσεις με τις εν λόγω χώρες εταίρους.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	Προώθηση και ανάπτυξη πτυχών της ναυτιλιακής ασφάλειας σύμφωνα με τα νομικά πλαίσια του IMO και της ΕΕ
	1.2.3	Συνεργασία με τις χώρες εταίρους για την αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν τη ναυτιλιακή ασφάλεια διασφαλίζοντας, για παράδειγμα, τη συμμόρφωση με τις νομικές πράξεις του IMO, ιδίως για την εφαρμογή του Διεθνούς Κώδικα για την Ασφάλεια των Πλοίων και των Λιμενικών Εγκαταστάσεων (ISPS).	Σε κυλιόμενη βάση	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA
	1.2.4	Προώθηση και ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών της Επιτροπής για τη ναυτιλιακή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων κατευθυντήριων γραμμών για την κυβερνοασφάλεια, σύμφωνα με τους κανονισμούς του IMO, για την προώθηση των καθηκόντων ελέγχου της ασφάλειας των λιμένων και των πλοίων.	Σε κυλιόμενη βάση	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA
	1.2.5	Εφαρμογή και διατήρηση επαρκούς αριθμού επιθεωρήσεων ναυτιλιακής ασφάλειας της Επιτροπής ως τακτικής ετήσιας δραστηριότητας (για την παρακολούθηση της εφαρμογής της νομοθεσίας της ΕΕ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια στα κράτη μέλη)· συνέχιση της διερεύνησης τρόπων για την ενίσχυση της ναυτιλιακής ασφάλειας σε τομείς όπως τα επιβατηγά πλοία ή η κυβερνοασφάλεια.	Σε κυλιόμενη βάση	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA
	Στήριξη της καταπολέμησης της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης (ΠΑΑ) αλιείας, σύμφωνα με την ενοποιημένη προσέγγιση και τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ.
	1.2.6	Συνέχιση της στήριξης των κρατών μελών σε κοινές επιχειρήσεις και σε επιχειρήσεις ελέγχου της αλιείας κατά την εφαρμογή κοινών σχεδίων ανάπτυξης της EFCA, ώστε να καταστούν δυνατές η μόνιμη ανταλλαγή πληροφοριών και οι δραστηριότητες συλλογής πληροφοριών και ελέγχου, που σχεδιάζονται με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης κινδύνου.	Σε κυλιόμενη βάση, συνεχώς	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EFCA, EMSA
	1.2.7	Προώθηση της διυπηρεσιακής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής δεδομένων, για τη βελτίωση της παρακολούθησης, του ελέγχου και της επιτήρησης και για την υποστήριξη των αλιευτικών αρχών (συμπεριλαμβανομένων των εθνικών και περιφερειακών κέντρων παρακολούθησης της αλιείας), στο πλαίσιο της επιβολής της ισχύουσας περιφερειακής και εθνικής νομοθεσίας.	Σε εξέλιξη	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EFCA, EMSA, Frontex
	1.2.8	Στήριξη της ακτοφυλακής και των ναυτικών δυνάμεων των κρατών μελών για την παροχή υπηρεσιών σε συναφείς περιοχές των συμβάσεων των ΠΟΔΑ, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια των ναυτικών, των αλιευτικών σκαφών και των στόλων (π.χ. από πειρατεία) και για τον καλύτερο έλεγχο και την εξάλειψη παραβιάσεων που αφορούν καταναγκαστική και σκληρή εργασία στη θάλασσα.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή
	1.2.9	Ανάληψη δράσης για τον έλεγχο και την εξάλειψη παραβιάσεων που αφορούν καταναγκαστική και σκληρή εργασία στη θάλασσα.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή
	Ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων και καταπολέμηση διασυνοριακών εγκληματικών δραστηριοτήτων όπως η παράνομη διακίνηση μεταναστών ή αγαθών και η εμπορία ανθρώπων, με έμφαση σε απομακρυσμένες περιοχές της ΕΕ που πλήττονται ιδιαίτερα από τις μεταναστευτικές πιέσεις.
	1/2/2010	Ανάπτυξη συνεκτικής και δυναμικής αντίδρασης για την αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης της μετανάστευσης διά θαλάσσης και για την αποτροπή, την εξάρθρωση και τη δίωξη εγκληματικών δικτύων παράνομης διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, Frontex, Ευρωπόλ, Eurojust
	1/2/2011	Αξιοποίηση της πλήρους εφαρμογής του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή 5 και της διαρθρωμένης συνεργασίας μεταξύ των σχετικών φορέων (π.χ. Ευρωπόλ, Ιντερπόλ, UNODC και MAOC-N), και με σκοπό τη στήριξη των δραστηριοτήτων του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης (UCPM), ενίσχυση της ανάλυσης κινδύνου για τον προσδιορισμό θαλάσσιων περιοχών και λιμένων που πρέπει να παρακολουθούνται καθώς και σκαφών και αεροσκαφών που πρέπει να εντοπίζονται, με σκοπό την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης ή των διασυνοριακών εγκληματικών δραστηριοτήτων και δικτύων.	Από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA, Frontex
	1/2/2012	Δημιουργία και διατήρηση εικόνας της κατάστασης στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της προσυνoριακής περιοχής, με βάση την ανταλλαγή πληροφοριών, την ανάλυση κινδύνου καθώς και τις προληπτικές δραστηριότητες εναέριας επιτήρησης και περιπολίας.	Από το 2024	Κράτη μέλη, Frontex

Στρατηγικός Στόχος 2: Συνεργασία με εταίρους

Στόχοι	Δράσεις		Χρονοδιάγραμμα Κατά περίπτωση	Ενδιαφερόμενοι φορείς
2.1 Ενίσχυση της συνεργασίας με ομοφρονούντες και στρατηγικούς εταίρους	Ενίσχυση της συνεργασίας με ομοφρονούντες και στρατηγικούς εταίρους
	2.1.1	Αύξηση της συμμετοχής της ΕΕ στους μηχανισμούς SHADE στον τομέα της ναυτιλίας. Συμμετοχή στις εργασίες του φόρουμ G7++FOGG (Φίλοι του Κόλπου της Γουινέας) και των οικείων υποομάδων εργασίας. Συμμετοχή στις εργασίες της πρωτοβουλίας GoG SHADE και των οικείων υποομάδων εργασίας.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ, Επιτροπή
	2.1.2	Ενίσχυση του διαλόγου και της συνεργασίας με τρίτες χώρες και διεθνείς εταίρους σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος που αφορούν τη ναυτιλιακή ασφάλεια, όπως η επιτήρηση και η προστασία των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ, Επιτροπή
	2.1.3	Στήριξη των χωρών εταίρων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στους τομείς της θαλάσσιας διακυβέρνησης και του κράτους δικαίου, καθώς και των στρατιωτικών και ναυτικών ικανοτήτων τους, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	Ενίσχυση της συνεργασίας και αύξηση των επιχειρησιακών αλληλεπιδράσεων με όλους τους εταίρους στη θάλασσα
	2.1.4	Τοποθέτηση αξιωματικών συνδέσμων της ΕΕ σε περιφερειακά κέντρα συγχώνευσης ναυτιλιακών πληροφοριών σε θαλάσσιες περιοχές ενδιαφέροντος για την προώθηση της ανταλλαγής πληροφοριών και της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων της και, κατά περίπτωση, για την αξιολόγηση της σκοπιμότητας άμεσης σύνδεσης των εν λόγω κέντρων συγχώνευσης με τα σχετικά συστήματα θαλάσσιας επιτήρησης της ΕΕ	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ
	2.1.5	Προώθηση της χρήσης των πλατφορμών IORIS/YARIS από τα ναυτικά μέσα των κρατών μελών που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της ΣΠΘ για εξωτερική επικοινωνία και στο πλαίσιο ασκήσεων με παράκτια κράτη και εταίρους.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ, ΕΟΑ
	2.1.6	Δημιουργία μη στρατιωτικών εργαλείων συνεργασίας μεταξύ των ναυτικών επιχειρήσεων που εκτελούν τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι οργανισμοί της ΕΕ.	Από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, ΕΟΑ, EMSA, Ευρωπόλ
	Ενσωμάτωση της ναυτιλιακής ασφάλειας στις σχέσεις με τις χώρες εταίρους και τους περιφερειακούς οργανισμούς
	2.1.7	Ανάπτυξη δεσμών με χώρες εταίρους και περιφερειακούς οργανισμούς μέσω συμμετοχής σε κοινά έργα που σχετίζονται με τη ναυτιλιακή ασφάλεια και τη θαλάσσια ασφάλεια, κατά περίπτωση.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	2.1.8	Ανάπτυξη της συνεργασίας των ακτοφυλακών στο πλαίσιο υφιστάμενων ή επικείμενων ρυθμίσεων εργασίας και συμφωνιών περί καθεστώτος με χώρες εταίρους, μεταξύ άλλων για την ενίσχυση των περιπολιών των θαλάσσιων συνόρων και των προσυνοριακών περιοχών.	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ, Frontex
2.2 Συνεργασία με εταίρους εκτός ΕΕ για την ενίσχυση της θαλάσσιας επιτήρησης	Συνεργασία με εταίρους εκτός ΕΕ σχετικά με λύσεις διαλειτουργικότητας για την ανταλλαγή πληροφοριών θαλάσσιας επιτήρησης
	2.2.1	Στήριξη των χωρών του κώδικα συμπεριφοράς του Τζιμπουτί με τη δημιουργία εθνικών κέντρων ανταλλαγής ναυτιλιακών πληροφοριών και τη βελτίωση των ικανοτήτων θαλάσσιας επιτήρησης που διαθέτουν.	Κάλυψη του 50 % των χωρών έως τα τέλη του 2024 και του 100 % έως τα τέλη του 2026	Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	2.2.2	Βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών με χώρες εταίρους στο πλαίσιο του EUROSUR και μέσω της ενεργοποίησης ειδικών εικόνων της κατάστασης (άρθρο 27 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή 2.0).	Έως το τέλος του 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, ΕΟΑ, Frontex
	Ενίσχυση των αρχιτεκτονικών ναυτιλιακής ασφάλειας και της διυπηρεσιακής συνεργασίας σε θαλάσσιες λεκάνες και θαλάσσιες περιοχές στρατηγικού ενδιαφέροντος
	2.2.3	Στήριξη της ανάπτυξης ναυτικών ικανοτήτων και ενίσχυση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας στην περιοχή του Ινδοειρηνικού μέσω του MASE, έως την ολοκλήρωσή του τον Δεκέμβριο του 2023, και στη συνέχεια μέσω του διάδοχου περιφερειακού προγράμματος για τη ναυτιλιακή ασφάλεια, αρχίζοντας από το 2024, καθώς και μέσω των προγραμμάτων CRIMARIO, συμπεριλαμβανομένης της πλατφόρμας IORIS.	Σε κυλιόμενη βάση	Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	2.2.4	Στήριξη της εφαρμογής της αρχιτεκτονικής του Γιαουντέ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια στην περιοχή του Κόλπου της Γουινέας μέσω του διαπεριφερειακού δικτύου του Κόλπου της Γουινέας, ιδίως της πλατφόρμας YARIS.		Επιτροπή, ΕΥΕΔ
2.3 Ενίσχυση της συνεργασίας σε διμερές και πολυμερές επίπεδο	Ενίσχυση της συνεργασίας σε διμερές και πολυμερές επίπεδο
	2.3.1	Αξιοποίηση των κοινών δηλώσεων για την εμβάθυνση του διαλόγου με το ΝΑΤΟ σχετικά με τους άξονες της θαλάσσιας συνεργασίας (στο πλαίσιο της κοινής δέσμης προτάσεων που εγκρίθηκαν από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ).	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ, ΕΟΑ
	2.3.2	Ενίσχυση της συνεργασίας με τον IMO και τις περιφερειακές συμβάσεις για τις θάλασσες, με σκοπό την αντιμετώπιση απειλών σκόπιμων παράνομων ενεργειών που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα πλοία και τις λιμενικές εγκαταστάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.	Από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA, HELCOM, OSPAR, Σύμβαση της Βαρκελώνης

Στρατηγικός Στόχος 3: Ανάληψη ηγετικού ρόλου όσον αφορά την επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας

Στόχοι	Δράσεις		Χρονοδιάγραμμα Κατά περίπτωση	Ενδιαφερόμενοι φορείς
3.1. Ενίσχυση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας της ΕΕ	Φροντίδα για την ασφαλή και ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ όλων των σχετικών τομέων και συστημάτων σε ολόκληρη την ΕΕ και την ΕΖΕΣ
	3.1.1	Έναρξη της επιχειρησιακής φάσης του ΚΠΑΠ, συμπεριλαμβανομένης της υλοποίησης του διαβαθμισμένου δικτύου ΚΠΑΠ.	Από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA 6
	3.1.2	Ενθάρρυνση / παροχή κινήτρων στα κράτη μέλη σε συγκεκριμένες αρχές ακτοφυλακής και στρατιωτικές αρχές ώστε να ενταχθούν στην κοινότητα του ΚΠΑΠ.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023	Επιτροπή, EMSA
	3.1.3	Χρήση του ΚΠΑΠ για την ανταλλαγή πληροφοριών θαλάσσιας επιτήρησης, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και την προστασία των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών (π.χ. υποθαλάσσια καλώδια, αγωγοί και υπεράκτιες εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας).	Από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΟΑ, SatCen, EMSA
	3.1.4	Εξέταση της χρήσης του ΚΠΑΠ για την ανταλλαγή πληροφοριών στο πλαίσιο της διυπηρεσιακής συνεργασίας, συμπληρωματικά προς τα ήδη υφιστάμενα δίκτυα.	Σε κυλιόμενη βάση, μόλις τεθεί σε λειτουργία το ΚΠΑΠ.	Κράτη μέλη, EFCA, EMSA και Frontex ECGFF
	3.1.5	Διερεύνηση της δυνατότητας κατάρτισης προγράμματος για την επίγνωση καταστάσεων στον τομέα της ναυτιλίας όσον αφορά την άμυνα, με παράλληλη διασφάλιση του συγχρονισμού με τους ενδιαφερόμενους μη στρατιωτικούς φορείς.	Έως το 2024	Κράτη μέλη, ΕΟΑ
	Ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ μη στρατιωτικών και στρατιωτικών ναυτικών αρχών
	3.1.6	Ενίσχυση του MARSUR και διασφάλιση της ανταλλαγής επιχειρησιακών πληροφοριών μεταξύ του δικτύου MARSUR και του ΚΠΑΠ (συμπεριλαμβανομένων διαβαθμισμένων και μη διαβαθμισμένων πληροφοριών).	Τέλη του 2024	Επιτροπή, EMSA, ΕΟΑ, SatCen, κράτη μέλη
	Ενίσχυση της θαλάσσιας επιτήρησης και της ανταλλαγής πληροφοριών, με τη χρήση διαστημικών ικανοτήτων, τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων (RPAS) και άλλων αναδυόμενων τεχνολογιών, μεταξύ άλλων για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ
	3.1.7	Διευκόλυνση της ανταλλαγής σχετικών πληροφοριών μεταξύ διαστημικών ικανοτήτων και μέσων θαλάσσιας επιτήρησης, συμπεριλαμβανομένων των ΚΠΑΠ και MARSUR.	Τέλη του 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA, ΕΟΑ, ΕΟΔ, SatCen
	3.1.8	Πλήρης αξιοποίηση των υφιστάμενων και μελλοντικών ικανοτήτων και υπηρεσιών των διαστημικών προγραμμάτων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της συνιστώσας γεωσκόπησης (Copernicus, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας υπηρεσίας του – CMEMS), του Galileo (και του οικείου συστήματος αντιμετώπισης απειλών) και του EGNOS, καθώς και του IRIS 7 , μεταξύ άλλων για τους σκοπούς της θαλάσσιας επιτήρησης, της παρακολούθησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, EMSA, EFCA, SatCen
	3.1.9	Προώθηση της διαστημικής έρευνας και καινοτομίας για εφαρμογές θαλάσσιας επιτήρησης, μεταξύ άλλων μέσω της συμμετοχής βασικών φορέων και της βιομηχανίας, μαζί με το Δορυφορικό Κέντρο της ΕΕ και το στρατηγικό ερευνητικό θεματολόγιο του Copernicus για την ασφάλεια.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA, Frontex, SatCen
	3/1/2010	Βελτίωση της ενσωμάτωσης της διαστημικής τεχνολογίας με τηλεκατευθυνόμενα αεροπορικά συστήματα, καθώς και σταθμούς ραντάρ, αεροσκάφη θαλάσσιας περιπολίας και (επανδρωμένα και μη επανδρωμένα) θαλάσσια μέσα με τη χρήση καινοτόμων, κυβερνοανθεκτικών εργαλείων.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023	Κράτη μέλη, EMSA, Frontex, SatCen
	3/1/2011	Ενίσχυση της επιτήρησης με παράκτια και υπεράκτια περιπολικά σκάφη και συμπλήρωσή της με ψηφιακά δικτυωμένες ναυτικές πλατφόρμες υψηλής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένων μη επανδρωμένων πλατφορμών.	Υλοποίηση σε πιλοτική βάση έως το 2025	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, ΕΟΑ, Frontex
	3/1/2012	Συστηματική χρήση από τα κράτη μέλη καινοτόμων λύσεων (τεχνολογίας και γνώσεων) που προκύπτουν από την έρευνα και καινοτομία πολιτικής προστασίας της ΕΕ στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας, η οποία χρηματοδοτείται στο πλαίσιο των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων για τη συνοριακή και εξωτερική ασφάλεια του προγράμματος «Ορίζων 2020», καθώς και συναφών προσκλήσεων στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».	Από το 2023	Κράτη μέλη
	3/1/2013	Εξέταση του ενδεχομένου ανάπτυξης σταθερών ραντάρ, οπτικών δορυφορικών και υπερφασματικών συσκευών σε στρατηγικές τοποθεσίες, ώστε να βοηθηθούν τα κράτη μέλη να εντοπίζουν και να προσδιορίζουν καλύτερα τις απειλές για τη ναυτιλιακή ασφάλεια.	Από το 2023	Κράτη μέλη
	3/1/2014	Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τις Υπηρεσίες Ακτοφυλακής και του Μεσογειακού Φόρουμ για τις Υπηρεσίες Ακτοφυλακής, συμβολή στην ενίσχυση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας και της ενωσιακής και διεθνούς συνεργασίας μέσω της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών.	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ, Επιτροπή, EFCA, EMSA, Frontex
	Ανάπτυξη ικανοτήτων θαλάσσιας επιτήρησης
	3/1/2015	Ανάπτυξη του σχεδιασμού εξοπλισμού και συστημάτων, όπως μικρής δορυφορικής αποστολής που θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο αστερισμού, παράκτιων δικτύων ραντάρ, μη επανδρωμένων ημισταθερών πλατφορμών στη θάλασσα.	Από το 2023	Επιτροπή, κράτη μέλη
	3/1/2016	Προώθηση των ικανοτήτων θαλάσσιας επιτήρησης μέσω της ανάπτυξης ικανότητας ναυτικής συνεργατικής επιτήρησης.	Από το 2024	Επιτροπή, κράτη μέλη
3.2 Συνεργασία με σχετικούς εταίρους εκτός ΕΕ σχετικά με λύσεις διαλειτουργικότητας για την ανταλλαγή πληροφοριών θαλάσσιας επιτήρησης	Συνεργασία με σχετικούς εταίρους εκτός ΕΕ σχετικά με λύσεις διαλειτουργικότητας για την ανταλλαγή πληροφοριών θαλάσσιας επιτήρησης
	3.2.1	Στήριξη της ανάπτυξης ναυτικών ικανοτήτων και ενίσχυση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας στην περιοχή του Ινδοειρηνικού μέσω του MASE, έως την ολοκλήρωσή του τον Δεκέμβριο του 2023, και στη συνέχεια μέσω του διάδοχου περιφερειακού προγράμματος για την ασφάλεια στη θάλασσα, αρχίζοντας από το 2024, καθώς και μέσω των προγραμμάτων CRIMARIO, συμπεριλαμβανομένης της πλατφόρμας IORIS.	Σε κυλιόμενη βάση	Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	3.2.2	Στήριξη της εφαρμογής της αρχιτεκτονικής του Γιαουντέ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια στην περιοχή του Κόλπου της Γουινέας μέσω του διαπεριφερειακού δικτύου του Κόλπου της Γουινέας, ιδίως της πλατφόρμας YARIS.		Επιτροπή, ΕΥΕΔ

Στρατηγικός στόχος 4: Διαχείριση κινδύνων και απειλών

Στόχοι	Δράσεις		Χρονοδιάγραμμα Κατά περίπτωση	Ενδιαφερόμενοι φορείς
4.1 Περαιτέρω ανάπτυξη της επίγνωσης και της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση απειλών που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος	4.1.1	Ενίσχυση των ικανοτήτων συντονισμού και παρέμβασης σε περίπτωση συμβάντων και καταστροφών στη θάλασσα, λαμβανομένων δεόντως υπόψη των συστημάτων που φιλοξενεί ο EMSA και του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης, και με την ενίσχυση και/ή την ανάπτυξη ολοκληρωμένης προσέγγισης και ταχείας αντίδρασης για τη διαχείριση θαλάσσιων περιστατικών.	Έως το τέλος του 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, ΕΟΑ, EMSA
	4.1.2	Αύξηση των γνώσεων σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, των καταιγίδων και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στη ναυτιλιακή ασφάλεια και αντιμετώπιση των σχετικών κινδύνων και απειλών.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023.	Επιτροπή, ΕΥΕΔ, κράτη μέλη, ΕΟΑ, SatCen
	4.1.3	Ενίσχυση της επίγνωσης του τομέα της ναυτιλίας, της έγκαιρης προειδοποίησης και των στρατηγικών προβλέψεων σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στη ναυτιλιακή ασφάλεια, μεταξύ άλλων με τη διευκόλυνση της συλλογής και της ανταλλαγής δεδομένων παρατήρησης των ωκεανών.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023.	Επιτροπή, ΕΥΕΔ, κράτη μέλη, ΕΟΑ, Frontex, SatCen
	4.1.4	Επέκταση της κατάρτισης και των ασκήσεων που διεξάγονται από τις αρμόδιες αρχές, με σκοπό την κατάρτιση όσον αφορά την προετοιμασία και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στη ναυτιλιακή ασφάλεια.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	4.1.5	Συμβολή στην ανάπτυξη του ψηφιακού δίδυμου του ωκεανού (DTO), από την οπτική της ναυτιλιακής ασφάλειας, για την αντιμετώπιση των αμοιβαίων επιπτώσεων της ναυτιλιακής ασφάλειας και του μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος και κλίματος.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή
4.2 Αύξηση της ανθεκτικότητας και της προστασίας των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών (π.χ. αγωγών αερίου, καλωδίων ηλεκτρικής ενέργειας/επικοινωνιών, λιμένων, υπεράκτιων εγκαταστάσεων ενέργειας, τερματικών σταθμών ΥΦΑ και πλωτών μονάδων αποθήκευσης και επαναεριοποίησης), και των θαλάσσιων πόρων	Ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της προστασίας των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών και των θαλάσσιων πόρων, λαμβανομένων υπόψη των περιφερειακών ιδιαιτεροτήτων και των επιπέδων απειλής, και παρότρυνση προς τα κράτη μέλη ώστε να διενεργούν κοινές προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων για κρίσιμες υποδομές με βάση τις κοινές αρχές προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που αναπτύσσονται σε επίπεδο Ένωσης
	4.2.1	Εκπόνηση εκτίμησης κινδύνου και σχεδίων έκτακτης ανάγκης / σχεδίων αποκατάστασης έπειτα από καταστροφή (σε επίπεδο ΕΕ / εθνικό επίπεδο) για τις κρίσιμες θαλάσσιες υποδομές, με την επιφύλαξη της οδηγίας για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων (π.χ. σχετικά με την εκτίμηση κινδύνου κρίσιμων οντοτήτων στον τομέα των μεταφορών και στον υποτομέα των πλωτών μεταφορών).	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, EUMS, ΕΟΑ, EMSA
	4.2.2	Διενέργεια προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων για τις θαλάσσιες υποδομές, με βάση τη σύσταση 15623/22 του Συμβουλίου, χρησιμοποιώντας, κατά περίπτωση, τα πρότυπα σχετικά με τη μεθοδολογία προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για τις κρίσιμες υποδομές που καταρτίστηκαν στο πλαίσιο του έργου INFRASTRESS.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, Frontex
	4.2.3	Διενέργεια τακτικών, πραγματικών θαλάσσιων ασκήσεων πλήρους κλίμακας σε επίπεδο ΕΕ, με επίκεντρο, μεταξύ άλλων, την προστασία των λιμένων, την αντιμετώπιση κυβερνοαπειλών και υβριδικών απειλών, με τη συμμετοχή και του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης, κατά περίπτωση.	Σε ετήσια βάση	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, ECGFF, ΕΟΑ, Frontex, ENISA
	4.2.4	Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, με την υποστήριξη των αρμόδιων οργανισμών της ΕΕ, για την εκπόνηση περιφερειακού σχεδίου μόνιμης επιτήρησης των υποβρύχιων και υπεράκτιων υποδομών, με στόχο την αποτροπή της τρομοκρατικής δράσης κατά των εν λόγω υποδομών. Εντατικοποίηση της συνεργασίας για την αξιολόγηση περιστατικών· συνεργασία μεταξύ μη στρατιωτικών και στρατιωτικών αρχών, και όσον αφορά την κοινή χρήση μέσων και την ανταλλαγή πληροφοριών για την προστασία των υποβρύχιων και υπεράκτιων υποδομών.	Από το 2024	Κράτη μέλη, ΕΟΑ, Frontex, EMSA
	4.2.5	Ανάπτυξη/εγκατάσταση εξειδικευμένων σκαφών και άλλων μέσων (RPAS, δορυφορικές εικόνες) για τη διενέργεια περιπολιών και την προστασία των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών, συμπεριλαμβανομένων σκαφών επιθεώρησης πολλαπλών ρόλων.	Ανάπτυξη υφιστάμενων μέσων έως τα τέλη του 2023. Ανάπτυξη περαιτέρω μέσων έως το 2025.	Κράτη μέλη, EDA, Frontex, SatCen
	4.2.6	Εκπόνηση μελετών για την προστασία των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών, μεταξύ άλλων για την υποστήριξη των σχετικών συστάσεων της CARD.	Έως το 2025	Κράτη μέλη, ΕΟΑ
	4.2.7	Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των εθνικών αρχών όσον αφορά την ασφάλεια των πλοίων και των λιμένων, σύμφωνα με τη σύμβαση SOLAS, τον κώδικα ISPS, τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 725/2004 8 και την οδηγία 2005/65/ΕΚ 9 .	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023.	Κράτη μέλη, EMSA
4.3 Βελτίωση της κυβερνοασφάλειας	Αξιολόγηση των κινδύνων στον κυβερνοχώρο και προσδιορισμός κατάλληλων μέτρων ασφάλειας
	4.3.1	Εξέταση του ενδεχομένου εκπόνησης περαιτέρω κατευθυντήριων γραμμών για τον τομέα της ναυτιλίας, ιδίως όσον αφορά τους λιμένες στο πλαίσιο της οδηγίας NIS2.	Από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή
	4.3.2	Περαιτέρω ανάπτυξη κοινών ικανοτήτων κυβερνοεπιτήρησης για τις ναυτικές αρχές / τις αρχές ακτοφυλακής. Ανάπτυξη της ικανότητας του τομέα της ναυτιλίας να αντιμετωπίζει κυβερνοαπειλές μέσω προώθησης της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και της κατάρτισης κατευθυντήριων γραμμών μεταξύ ναυτιλιακών φορέων, καθώς και περαιτέρω αντιμετώπιση προβλημάτων του κυβερνοχώρου στους τομείς της ασφάλειας και της προστασίας σε επίπεδο Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO).	Από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή
	4.3.3	Ανάπτυξη συνεργασίας για την κυβερνοασφάλεια στον τομέα της ναυτιλίας με τρίτες χώρες που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις, σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ENISA
	4.3.4	Βελτίωση της ανθεκτικότητας των ναυτικών αρχών με τη διοργάνωση τακτικών προγραμμάτων κατάρτισης σχετικά με τη διαχείριση κρίσεων κυβερνοασφάλειας και την ανάπτυξη νοοτροπίας κοινής αντίδρασης σε περιστατικά, συμπεριλαμβανομένων των παρεμβολών στις ραδιοσυχνότητες.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2024.	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ENISA, EMSA, Frontex
	4.3.5	Βελτίωση των γνώσεων σχετικά με την κυβερνοασφάλεια και περαιτέρω ανάπτυξη ολοκληρωμένης διαδικασίας χαρτογράφησης των κινδύνων και των απειλών για την κυβερνοασφάλεια στη ναυτιλία, με σκοπό τον προσδιορισμό ευθυνών.	Από το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA, ENISA
4.4 Ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ΕΕ και βελτίωση της αντιμετώπισης των παρεμβάσεων και της χειραγώγησης των πληροφοριών, καθώς και άλλων υβριδικών απειλών που αφορούν τη ναυτιλιακή ασφάλεια	Αντιμετώπιση των παρεμβάσεων και της χειραγώγησης των πληροφοριών από ξένες και εγχώριες πηγές, καθώς και άλλων υβριδικών απειλών που σχετίζονται με τον τομέα της ναυτιλίας
	4.4.1	Υλοποίηση αντεπιχειρημάτων που σχετίζονται με τον τομέα της ναυτιλίας, μεταξύ άλλων με τη μεταβίβαση στις επιχειρησιακές αρχές (διοικητές επιχειρήσεων) των εξουσιών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την υλοποίηση αντιδράσεων.	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ και ναυτικές επιχειρήσεις της ΕΕ
	4.4.2	Προώθηση της συνεργασίας των ακτοφυλακών της ΕΕ για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών στον τομέα της ναυτιλίας.	Σε κυλιόμενη βάση, από το 2023.	Κράτη μέλη, EMSA, Frontex, φόρουμ ακτοφυλακής
4.5 Αξιολόγηση των επιπτώσεων όσον αφορά την ασφάλεια που έχουν οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε θαλάσσιες υποδομές	4.5.1	Αξιολόγηση των επενδύσεων σε θαλάσσιες υποδομές από οντότητες εκτός ΕΕ στο πλαίσιο του ενωσιακού μηχανισμού συνεργασίας που βασίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2019/452 10 .	Σε εξέλιξη	Κράτη μέλη, Επιτροπή
4.6 Ανάπτυξη ολοκληρωμένης αντιμετώπισης του μη εκραγέντος υλικού στις θαλάσσιες λεκάνες γύρω από την ΕΕ	4.6.1	Με βάση πιλοτικές δραστηριότητες σχετικές με το μη εκραγέν υλικό οι οποίες διεξάγονται στη Βαλτική Θάλασσα, κατάρτιση ολοκληρωμένου σχεδίου για τις θαλάσσιες λεκάνες γύρω από την ΕΕ, με σκοπό τη χαρτογράφηση του είδους, της θέσης και της ποσότητας του μη εκραγέντος υλικού και χημικών ουσιών από στρατιωτικές δραστηριότητες, στο πλαίσιο της προσπάθειας για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων, τη φροντίδα για την ασφάλεια των θαλάσσιων διαδρόμων και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης θαλάσσιων οικονομικών δραστηριοτήτων.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή
4.7 Εντατικοποίηση της προετοιμασίας για τρομοκρατικές πράξεις, παράνομες πράξεις, απειλές κατά της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και υβριδικές απειλές	4.7.1	Διενέργεια επαρκούς αριθμού επιθεωρήσεων για τη ναυτιλιακή ασφάλεια και μέριμνα για την κατάλληλη ασφάλεια και προστασία των πλοίων, των λιμένων και των λιμενικών εγκαταστάσεων στην ΕΕ, σύμφωνα με την ισχύουσα διεθνή και ενωσιακή νομοθεσία.	Σε εξέλιξη σε ετήσια βάση	Κράτη μέλη, Επιτροπή
	4.7.2	Ολοκλήρωση της αξιολόγησης κινδύνου της Επιτροπής για τη βελτίωση της ασφάλειας των επιβατηγών πλοίων και την εξεύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση κοινών κινδύνων και απειλών για την ασφάλεια των επιβατηγών πλοίων στην ΕΕ.	Σε εξέλιξη	Επιτροπή
	4.7.3	Εκπόνηση μελέτης για τη χαρτογράφηση των υποδομών υποθαλάσσιων καλωδίων επικοινωνίας, των σχετικών ικανοτήτων και εφεδρειών, των τρωτών σημείων, των απειλών και των κινδύνων για τη διαθεσιμότητα των υπηρεσιών, των επιπτώσεων της διακοπής λειτουργίας των υποθαλάσσιων καλωδίων για τα κράτη μέλη και την Ένωση στο σύνολό της καθώς και του μετριασμού των κινδύνων, και διατύπωση συστάσεων προκειμένου να διασφαλιστεί αυξημένη ανθεκτικότητα/εφεδρεία, εάν παραστεί ανάγκη.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή
4.8 Ενίσχυση της ικανότητας συμβολής στην καταπολέμηση των οργανωμένων και σοβαρών διεθνών απειλών και παράνομων δραστηριοτήτων προκειμένου να αυξηθεί η εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ	4.8.1	Βελτίωση και αύξηση της ικανότητας που έχουν τα κράτη μέλη, με την υποστήριξη των αρμόδιων οργανισμών, να προλαμβάνουν, να εντοπίζουν και να καταπολεμούν την παράνομη διακίνηση που πραγματοποιείται μέσω θαλάσσιων μεταφορών ή στη θάλασσα (όπως περιβαλλοντικά εγκλήματα, διακίνηση όπλων και ναρκωτικών, λαθραία διακίνηση μεταναστών και εμπορία ανθρώπων, ΠΑΑ αλιεία κ.λπ.), ιδίως με την ανάπτυξη δράσεων στο πλαίσιο της EMPACT.	Από το 2023	Κράτη μέλη, EFCA, EMSA, Frontex, Επιτροπή, Ευρωπόλ
	4.8.2	Διερεύνηση της δυνατότητας περαιτέρω χρήσης των πληροφοριών σχετικά με τους επιβάτες τις οποίες παρέχουν οι φορείς θαλάσσιων μεταφορών, λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων διεθνών, ενωσιακών και εθνικών κανόνων, προκειμένου να ενισχυθεί η ασφάλεια στα εξωτερικά σύνορα και εντός της ΕΕ.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, Frontex, Ευρωπόλ

Στρατηγικός Στόχος 5: Ενίσχυση ικανοτήτων

Στόχοι	Δράσεις		Χρονοδιάγραμμα Κατά περίπτωση	Ενδιαφερόμενοι φορείς
5.1 Ανάπτυξη των ικανοτήτων που απαιτούνται για τη διασφάλιση της υπεροχής της ΕΕ στην επιφάνεια	Ενίσχυση των μελλοντικών ικανοτήτων επιφανείας και αντιμετώπιση των ελλείψεων σε στρατηγικούς παράγοντες διευκόλυνσης
	5.1.1	Υλοποίηση του τομέα επικέντρωσης της συντονισμένης ετήσιας επανεξέτασης στον τομέα της άμυνας (CARD) που αφορά τα ευρωπαϊκά περιπολικά πλοία επιφανείας.	Έως το 2025	Κράτη μέλη, ΕΟΑ
	5.1.2	Εκπόνηση επιχειρησιακών σεναρίων για την προστασία των δυνάμεων και τις κοινές απαιτήσεις προστασίας των δυνάμεων όσον αφορά τις ευρωπαϊκές ναυτικές δυνάμεις.	Έως το 2025	Κράτη μέλη, ΕΟΑ
	5.1.3	Έναρξη δραστηριοτήτων για την αύξηση της αποδοτικότητας των συστημάτων πρόωσης, παραγωγής, αποθήκευσης και διαχείρισης ενέργειας, καθώς και της εφοδιαστικής μέσω της εφαρμογής νέων τεχνολογιών.
	5.1.4	Υποστήριξη της θαλάσσιας στρατιωτικής κινητικότητας μέσω της έγκρισης τεχνικής ρύθμισης για ρυθμίσεις αδειοδότησης διασυνοριακών μετακινήσεων στον τομέα της ναυτιλίας.
	5.1.5	Ανάπτυξη κοινών απαιτήσεων και προδιαγραφών για μελλοντικά μη επανδρωμένα συστήματα, με διασφάλιση της διαλειτουργικότητας των εν λόγω συστημάτων.
	5.1.6	Παροχή στήριξης, κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών, για έργα στο πλαίσιο της PESCO, συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής κορβέτας περιπολίας.
	5.1.7	Προώθηση της ανάπτυξης πραγματικών ικανοτήτων και της απόκτησης του πλοίου πρώτης κατηγορίας της ευρωπαϊκής κορβέτας περιπολίας	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή
	5.1.8	Προώθηση της ανάπτυξης πραγματικών ικανοτήτων ενός ημιαυτόνομου σκάφους επιφανείας μεσαίου μεγέθους με αρθρωτά ωφέλιμα φορτία αποστολής	Έως το 2024	Κράτη μέλη, Επιτροπή
	5.1.9	Προώθηση της ανάπτυξης μελλοντικών ναυτικών ικανοτήτων, δηλαδή ενός λειτουργικού έξυπνου συστήματος συστημάτων για μελλοντικές ναυτικές πλατφόρμες	Έως το 2025	Κράτη μέλη, Επιτροπή
	5/1/2010	Προώθηση της ανάπτυξης πραγματικών ικανοτήτων ναυτικής συνεργασίας με βάση τη ναυτική συνεργατική επιτήρηση	Έως το 2026	Κράτη μέλη, Επιτροπή
5.2 Ενίσχυση των υποβρύχιων ικανοτήτων	Ενίσχυση των υποβρύχιων ικανοτήτων της ΕΕ συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων κατά των ναρκών
	5.2.1	Ανάπτυξη μιας ενωσιακής έννοιας επιχειρήσεων για συστήματα κατά των ναρκών, με σκοπό την υποστήριξη της διαδικασίας λήψης αποφάσεων για την ασφαλή ναυσιπλοΐα και λειτουργία θαλάσσιων σκαφών και μη επανδρωμένων συστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αξιοποίησης των ευκαιριών που προκύπτουν από τις δράσεις ανάπτυξης και έρευνας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας.	Έως το 2025	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΟΑ
	5.2.2	Συνέχιση της ανάπτυξης στοχευμένων έργων στο πλαίσιο της PESCO (DIVEPACK, EUNDDC και MAS MCM) και αξιοποίηση της στήριξης συνεργατικής και κοινής έρευνας και ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας και από έργα στο πλαίσιο του πρόδρομου προγράμματός του, δηλαδή του ευρωπαϊκού προγράμματος βιομηχανικής ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας (EDIDP)
	5.2.3	Βελτίωση του ανθυποβρυχιακού πολέμου μέσω ενίσχυσης των ικανοτήτων ανίχνευσης υποβρυχίων όσον αφορά τόσο την τεχνολογία όσο και τις διαδικασίες.	Έως το 2025	Κράτη μέλη, ΕΟΑ
	5.2.4	Προώθηση της ανάπτυξης τεχνολογιών που σχετίζονται με τη συνεργασία μεταξύ επανδρωμένων ή μη επανδρωμένων υποβρύχιων μέσων που λειτουργούν ως ομάδα ή σμήνος, και με την υποβρύχια παρατήρηση, ανίχνευση, εντοπισμό και επικοινωνία.	Από το 2023	Επιτροπή, κράτη μέλη
	5.2.5	Προώθηση των τεχνολογικών εξελίξεων και λύσεων για την πρώτη φάση της εφαρμογής της έννοιας των συστημάτων εξ αποστάσεως εξουδετέρωσης ναρκών.	Έως το 2024	Επιτροπή, κράτη μέλη
	5.2.6	Προώθηση της ανάπτυξης ικανοτήτων για την εξασφάλιση υποδομών ζωτικής σημασίας στον θαλάσσιο πυθμένα, καθώς και ικανοτήτων για την καταπολέμηση υποβρύχιων σμηνών που αποτελούνται από ετερογενή μη επανδρωμένα υποβρύχια οχήματα.	Έως το 2024	Επιτροπή, κράτη μέλη
	5.2.7	Προώθηση της ανάπτυξης πραγματικών ικανοτήτων για ένα βαρύ πολυδύναμο δρόνο ναρκαλίευσης.	Έως το 2025	Επιτροπή, κράτη μέλη
5.3 Υποστήριξη του ευρωπαϊκού ναυτικού και των ευρωπαϊκών ακτοφυλακών για την ανάπτυξη κρίσιμων τεχνολογιών και βιομηχανικών ικανοτήτων	Προσδιορισμός τεχνολογιών και ερευνητικών δραστηριοτήτων για την αντιμετώπιση των αναγκών όσον αφορά τις ικανότητες, σύμφωνα με το γενικό στρατηγικό θεματολόγιο έρευνας του ΕΟΑ
	5.3.1	Προώθηση της έρευνας για καινοτόμες λύσεις σχετικά με την παραγωγή, την αποθήκευση, τη διαχείριση και τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας που είναι αναγκαίες για την κάλυψη των υψηλών ενεργειακών απαιτήσεων των νέων συστημάτων.	Έως το 2025	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΟΑ
	5.3.2	Αύξηση του αυτόνομου συντονισμού της συνεργασίας μεταξύ επανδρωμένων ή μη επανδρωμένων μέσων που λειτουργούν ως ομάδα, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών σμήνους.
	5.3.3	Διασφάλιση της επιτήρησης και της προστασίας ανθεκτικών και ισχυρών υποβρύχιων δικτύων επικοινωνιών υψηλών ταχυτήτων, με τη συμμετοχή του κλάδου και τρίτων χωρών, κατά περίπτωση.
	5.3.4	Έρευνα και ενσωμάτωση ανατρεπτικών τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, τεχνολογιών μαζικών δεδομένων και κβαντικών τεχνολογιών.
	5.3.5	Έρευνα και ανάπτυξη κοινής ψηφιακής αρχιτεκτονικής και υποδομής για τα πλοία.
	5.3.6	Αύξηση της αυτοματοποίησης των σκαφών με την ανάπτυξη ανθεκτικών αυτοματοποιημένων πλατφορμών και συστημάτων με μειωμένα πληρώματα, καθώς και συστημάτων υποστήριξης της λήψης αποφάσεων.
	Προσδιορισμός και συνεργατική αντιμετώπιση κρίσιμων εξαρτήσεων που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή τεχνολογική και βιομηχανική βάση στον τομέα της άμυνας
	5.3.7	Με την εκτέλεση εργασιών σχετικά με βασικές στρατηγικές δραστηριότητες, την αύξηση της επίγνωσης και την προώθηση κοινής αντίληψης μεταξύ των κρατών μελών, των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των φορέων της αμυντικής βιομηχανίας σχετικά με τις υφιστάμενες ελλείψεις και τα υφιστάμενα κενά όσον αφορά τους βιομηχανικούς και τεχνολογικούς τομείς, καθώς και τα κενά δεξιοτήτων που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ελευθερία δράσης της ΕΕ.
	5.3.8	Προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών με την ανάπτυξη έργων που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας και προώθηση της από κοινού προμήθειας ναυτικών ικανοτήτων, μεταξύ άλλων βάσει της πράξης για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω κοινών προμηθειών (EDIRPA).
	Ευθυγράμμιση των δραστηριοτήτων του ναυτικού και της ακτοφυλακής με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ.
	5.3.9	Προώθηση της συνύπαρξης μεταξύ υπεράκτιων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αμυντικών δραστηριοτήτων μέσω της εφαρμογής κατάλληλων λύσεων σε θαλάσσιες περιοχές που προορίζονται ή χρησιμοποιούνται για στρατιωτικές δραστηριότητες, όταν έχει αποδειχθεί η καταλληλότητα της ανάπτυξης υπεράκτιων έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή άλλων βιώσιμων χρήσεων.	Έως το 2025	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, ΕΟΑ
	5/3/2010	Ανάπτυξη τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ανανεώσιμα καύσιμα, μετασκευή κινητήρων, εξηλεκτρισμός κ.λπ.) που είναι κατάλληλες για στρατιωτική χρήση στον τομέα της ναυτιλίας.

Στρατηγικός Στόχος 6: Εκπαίδευση και κατάρτιση

Στόχοι	Δράσεις		Χρονοδιάγραμμα Κατά περίπτωση	Ενδιαφερόμενοι φορείς
6.1 Ανταλλαγή εκπαίδευσης, κατάρτισης και δεξιοτήτων μεταξύ όλων των τομέων, των κρατών μελών και των χωρών εταίρων	6.1.1	Αξιοποίηση του έργου που επιτελούν οι οργανισμοί (EFCA, EMSA, Frontex) για την ανάπτυξη ικανοτήτων και εξειδικευμένης κατάρτισης στο πλαίσιο της τριμερούς συμφωνίας εργασίας για τη διοργάνωση διατομεακής κατάρτισης στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας όσον αφορά την επιβολή του νόμου, τον στρατιωτικό τομέα, τον έλεγχο των συνόρων, την ακτοφυλακή, την κυβερνοασφάλεια, την προστασία των κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών κ.λπ.	Από το 2023	Κράτη μέλη, EFCA, EMSA, Frontex, ECGFF
	6.1.2	Προώθηση της συμμετοχής των γυναικών στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση στον τομέα της ναυτιλιακής ασφάλειας.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
	6.1.3	Προώθηση της συνεργασίας και της κατάρτισης, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του ECGFF, με κέντρα διαπιστευμένα από τα κράτη μέλη και το ΝΑΤΟ, κέντρα αριστείας, κ.λπ.		Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ, EFCA, EMSA, Frontex
	6.1.4	Θέσπιση ενός στρατιωτικού διεθνούς ναυτικού εξαμήνου στο πλαίσιο της «ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την ανταλλαγή νέων αξιωματικών» (EMILYO – Στρατιωτικό Erasmus 11 ).	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ (ΕΑΑΑ)
	6.1.5	Εκτέλεση κοινών ασκήσεων με εταίρους εκτός ΕΕ για την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ
6.2 Αξιοποίηση του έργου που εκτελούν οργανισμοί και φόρουμ	6.2.1	Συνέχιση της ad hoc συμμετοχής στην άσκηση COASTEX βάσει σχεδιασμού των κρατών μελών, βελτίωση και διαφοροποίηση της COASTEX και τακτική διεξαγωγή σχετικών δραστηριοτήτων στις θαλάσσιες λεκάνες σε ολόκληρη την ΕΕ.	Σε εξέλιξη	Κράτη μέλη, EFCA, EMSA, Frontex, ECGFF
	6.2.2	Εκτέλεση δραστηριοτήτων ανάπτυξης ικανοτήτων κατά την υλοποίηση θαλάσσιων επιχειρήσεων πολλαπλών σκοπών (ΘΕΠΣ) σε επιλεγμένες θαλάσσιες λεκάνες σε ολόκληρη την ΕΕ, κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών και αξιοποιώντας τις εργασίες του EMSA, της EFCA και του Frontex.	Σε εξέλιξη	Κράτη μέλη, EFCA, EMSA, Frontex
	6.2.3	Κοινοποίηση των διδαγμάτων που προκύπτουν από τη λειτουργία του τομεακού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων για τις ακτοφυλακές και παροχή κατευθυντήριων γραμμών, βοήθειας και υποστήριξης για την εφαρμογή ορθών πρακτικών, μεταξύ άλλων όσον αφορά την κυβερνοασφάλεια.	Σε κυλιόμενη βάση	Κράτη μέλη, EFCA, EMSA, Frontex
6.3. Ενίσχυση των δεξιοτήτων και των προγραμμάτων σπουδών που αφορούν την κυβερνοασφάλεια και την υβριδική ασφάλεια στον τομέα της ναυτιλίας	6.3.1	Αξιοποίηση των γνώσεων και της κατάρτισης που παρέχει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών του Ελσίνκι (HCoE), συμπεριλαμβανομένου του σκέλους που αφορά το έργο του για τη ναυτιλιακή ασφάλεια, και με βάση το εγχειρίδιο για τις θαλάσσιες υβριδικές απειλές του HCoE 12 .	Σε εξέλιξη	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, HCoE
	6.3.2	Ενίσχυση των δεξιοτήτων ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, στον υβριδικό τομέα και στο διάστημα, μέσω της υποστήριξης σειράς στοχευμένων μαθημάτων κατάρτισης σχετικά με τις κυβερνοδεξιότητες και τις ψηφιακές δεξιότητες για τον τομέα της ναυτιλίας.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA
	6.3.3	Ενίσχυση των δεξιοτήτων ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και στον υβριδικό τομέα μέσω στοχευμένων προγραμμάτων σπουδών που θα καταρτιστούν από τους αρμόδιους φορείς και/ή τις αρχές των κρατών μελών, λαμβανομένου υπόψη ότι τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν αναθέσει στον EMSA να καταρτίσει έναν κύκλο μαθημάτων για την κυβερνοασφάλεια στη θάλασσα για το 2023.	Από το 2023	Κράτη μέλη, Επιτροπή, EMSA
6.4 Ανάπτυξη ικανοτήτων	6.4.1	Διεξαγωγή στοχευμένων προγραμμάτων κατάρτισης που προσφέρονται σε εταίρους εκτός ΕΕ, με σκοπό την αντιμετώπιση υφιστάμενων και αναδυόμενων απειλών για τη ναυτιλιακή ασφάλεια.	Σε εξέλιξη	Κράτη μέλη, Επιτροπή, ΕΥΕΔ, EMSA, Frontex, ECGFF
		Προώθηση δραστηριοτήτων εκπαίδευσης και κατάρτισης σε χώρες εταίρους για την προσέλκυση γυναικών σε σχετικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των καθηκόντων ακτοφυλακής, με τη συμμετοχή και σχετικών οργανισμών της ΕΕ.
	6.4.2	Περαιτέρω εξέλιξη του στρατιωτικού διεθνούς ναυτικού εξαμήνου, συμπεριλαμβανομένου ενός προγράμματος ανταλλαγής νέων αξιωματικών.	Από το 2023	Κράτη μέλη, ΕΥΕΔ
	6.4.3	Διεξαγωγή μη στρατιωτικών και στρατιωτικών ασκήσεων βάσει σεναρίων που περιλαμβάνουν κοινή δικαιοδοσία ή κοινή χρήση δυνατοτήτων.	Από το 2023

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ

ASEAN: Σύνδεσμος Κρατών Νοτιοανατολικής Ασίας (Association of Southeast Asian Nations)

CARD: Συντονισμένη ετήσια επανεξέταση στον τομέα της άμυνας (Coordinated Annual Review on Defence)

CIS: Κρίσιμες υποδομές (Critical Infrastructure)

ΚΠΑΠ: Κοινό περιβάλλον ανταλλαγής πληροφοριών (Common Information Sharing Environment)

Επιτροπή: Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Copernicus: Ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης

CRIMARIO: Κρίσιμες ναυτιλιακές οδοί του Ινδοειρηνικού (Critical Maritime Routes Indo-Pacific)

ΚΠΑΑ: Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας

DTO: Ψηφιακό δίδυμο των ωκεανών (digital twin of the ocean)

EBCGA / Frontex: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (European Border and Coast Guard Agency)

ECGFA: Ευρωπαϊκή Ακαδημία για τις Υπηρεσίες Ακτοφυλακής (European Coast Guard Functions Academy)

ECGFF: Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τις Υπηρεσίες Ακτοφυλακής (European Coast Guard Functions Forum)

ΕΟΑ: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας

EDIRPA: Πράξη για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω κοινών προμηθειών (European Defence Industry Reinforcement through common Procurement Act)

ΕΥΕΔ: Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης

EFCA: Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας (European Fisheries Control Agency)

EGNOS: Ευρωπαϊκό Σύστημα Πλοήγησης με Υπέρθεση Γεωστατικών Δορυφόρων (European Geostationary Navigation Overlay Service)

EMPACT: Ευρωπαϊκή Πολυκλαδική Πλατφόρμα κατά των Εγκληματικών Απειλών (European Multidisciplinary Platform Against Criminal Threats)

EMSA: Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (European Maritime Safety Agency)

ENISA: Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (European Union Agency for Cybersecurity)

ΕΕ: Ευρωπαϊκή Ένωση

EUBAM Libya: Αποστολή Συνοριακής Συνδρομής της ΕΕ στη Λιβύη (EU Border Assistance Mission in Libya)

EUMSS: Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια στη θάλασσα (European Union Maritime Security Strategy)

EUNAVFOR: Ναυτική δύναμη υπό την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union-led naval force)

Ευρωπόλ: Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία

EUROSUR: Ευρωπαϊκό σύστημα επιτήρησης συνόρων (European Border Surveillance System)

Galileo Ευρωπαϊκό δορυφορικό σύστημα πλοήγησης

HCoE: Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών, Ελσίνκι

HELCOM: Επιτροπή του Ελσίνκι — Επιτροπή για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Βαλτικής

IMO: Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (International Maritime Organisation)

Ιντερπόλ: Διεθνής Οργανισμός Εγκληματολογικής Αστυνομίας

IORA: Ένωση Παράκτιων Χωρών του Ινδικού Ωκεανού (Indian Ocean Rim Association)

Κώδικας ISPS Διεθνής Κώδικας για την Ασφάλεια των Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων

ΠΑΑ αλιεία: Παράνομη, αδήλωτη και ανεξέλεγκτη αλιεία

MAOC (N): Κέντρο Θαλάσσιων Αναλύσεων και Επιχειρήσεων για τα ναρκωτικά [Maritime Analysis and Operations Centre (Narcotics)]

MARSUR: Αμυντικό σχέδιο θαλάσσιας επιτήρησης (Defence project on maritime surveillance)

MASE: Πρόγραμμα για την προώθηση της περιφερειακής ναυτιλιακής ασφάλειας (Programme to Promote Regional Maritime Security)

MAS MCM: Θαλάσσια (ημι) αυτόματα συστήματα κατά των ναρκών [Maritime (semi-) Autonomous Systems for Mine Countermeasures]

MDA: Επίγνωση του τομέα της ναυτιλίας (maritime domain awareness)

MedCGFF: Μεσογειακό Φόρουμ για τις Υπηρεσίες Ακτοφυλακής (Mediterranean Coast Guard Functions Forum)

ΚΜ: Κράτη μέλη

MSOC: Σειρά μαθημάτων για το προσωπικό θαλάσσιων επιχειρήσεων (Maritime Staff Operators Course)

NATO: Οργάνωση της Βορειοατλαντικής Συνθήκης (North Atlantic Treaty Organisation)

Οδηγία NIS: Οδηγία σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας συστημάτων δικτύου και

πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση

OSPAR: Επιτροπή Όσλο-Παρισιού (Oslo Paris Commission)

OSRA: Γενικό στρατηγικό θεματολόγιο έρευνας (Overarching Strategic Research Agenda)

Έργο PASSMAR: Το πρόγραμμα στήριξης της στρατηγικής για τη θαλάσσια ασφάλεια και τη ναυτιλιακή ασφάλεια στην Κεντρική Αφρική

PESCO: Μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία (Permanent Structured Cooperation)

ΠΟΔΑ: Περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας

RPAS: Τηλεκατευθυνόμενο αεροπορικό σύστημα (Remotely Piloted Aircraft System)

Ε&Κ: Έρευνα και καινοτομία

SAR: Δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης (search and rescue activities)

SatCen: Δορυφορικό Κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Satellite Centre)

SHADE: Κοινή επίγνωση και αποκλιμάκωση των συγκρούσεων (Shared Awareness and Deconfliction)

SOLAS: Διεθνής σύμβαση για την ασφάλεια της ζωής στη θάλασσα (International Convention for the Safety of Life at Sea)

Έργο SWAIMS: Στήριξη της ολοκληρωμένης ναυτιλιακής ασφάλειας της Δυτικής Αφρικής (Support to West Africa Integrated Maritime Security)

ΟΗΕ: Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

UNCLOS: Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (United Nations Convention on the Law of the Sea)

UNFSA: Συμφωνία των Ηνωμένων Εθνών για τα ιχθυαποθέματα (United Nations Fish Stocks Agreement)

UNODC: Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον έλεγχο των ναρκωτικών και την πρόληψη του εγκλήματος (United Nations Office on Drugs and Crime)

WeCAPS: Ενίσχυση της ναυτιλιακής ασφάλειας και της θαλάσσιας ασφάλειας των λιμένων της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής

(1)

Η EUMSS θα υλοποιηθεί μέσω του παρόντος σχεδίου δράσης και στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης προσέγγισης. Για την υλοποίησή της θα χρησιμοποιηθεί το σύνολο των μη στρατιωτικών και στρατιωτικών πολιτικών, εργαλείων και μέσων που έχει στη διάθεσή της η ΕΕ και θα υπάρξει συντονισμός των πολιτικών και των δραστηριοτήτων όλων των σχετικών παραγόντων σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, με ενίσχυση των συνεργειών και της συμπληρωματικότητάς τους. Θα προωθηθεί επίσης μια πιο συνεκτική προσέγγιση της ΕΕ έναντι των εξωτερικών συγκρούσεων και κρίσεων, ώστε να ενισχυθεί η ασφάλεια της ΕΕ και των πολιτών της.

(2)

Οι ενδιαφερόμενοι φορείς που απαριθμούνται στο σχέδιο δράσης θα συνεισφέρουν ανάλογα με τις αντίστοιχες αρμοδιότητες, ευθύνες και εντολές τους. Οι οργανισμοί της ΕΕ στο παρόν σχέδιο δράσης είναι εκείνοι που προσδιορίζονται ως φορείς στο πλαίσιο των διαφόρων δράσεων του σχεδίου δράσης, και κάθε ρόλος που τους ανατίθεται δεν θίγει τις διαδικασίες και τις αποφάσεις των αντίστοιχων διοικητικών συμβουλίων τους όσον αφορά τις συνεισφορές των οργανισμών στις εν λόγω δράσεις. Η Επιτροπή ή τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να προσκαλέσουν και άλλους σχετικούς οργανισμούς της ΕΕ να συνεργαστούν για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης. Οι οργανισμοί θα συμμετέχουν σε διεθνείς εργασίες μέσω των αντίστοιχων υπηρεσιών της ΕΕ («εποπτεύουσες ΓΔ»).

(3)

https://marine.copernicus.eu/

(4)

Άρθρο 71 της υπουργικής δήλωσης για τη βιώσιμη θαλάσσια οικονομία της Ένωσης για τη Μεσόγειο: Οι υπουργοί χαιρετίζουν τον ενεργό ρόλο που διαδραματίζει το Μεσογειακό Φόρουμ για τις Υπηρεσίες Ακτοφυλακής (MedCGFF) στην ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας και την προώθηση της κατανόησης των ναυτιλιακών θεμάτων αμοιβαίας σημασίας και κοινού ενδιαφέροντος όσον αφορά τα καθήκοντα ακτοφυλακής σε διασυνοριακό και διατομεακό επίπεδο, στρατιωτικής και μη στρατιωτικής φύσης, και καλούν το φόρουμ να αναπτύξει δραστηριότητες κατάρτισης και να διευκολύνει περαιτέρω την ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειρογνωσίας, τεχνικής βοήθειας, κατάρτισης και βέλτιστων πρακτικών για την αντιμετώπιση παράνομων δραστηριοτήτων στη θάλασσα.

(5)

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1896.

(6)

Η επιχειρησιακή φάση και το χρονοδιάγραμμα κάθε δράσης που αναφέρεται στο παρόν σχέδιο δράσης υπόκεινται στην ενεργοποίηση των καθηκόντων, κατόπιν έγκρισης του διοικητικού συμβουλίου του EMSA.

(7)

https://defence-industry-space.ec.europa.eu/welcome-iris2-infrastructure-resilience-interconnectivity-and-security-satellite-2022-11-17_el

(8)

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 725/2004.

(9)

Οδηγία 2005/65/ΕΚ.

(10)

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/452.

(11)

://www.emilyo.eu/ · Η πρωτοβουλία EMILYO δεν συνδέεται με το πρόγραμμα Erasmus+.

(12)

Το εγχειρίδιο του HCoE αποτελεί τη βάση για σχετικά προγράμματα κατάρτισης για τα συμμετέχοντα κράτη, τους φορείς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής.