ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Στρασβούργο, 18.4.2023

COM(2023) 206 final

2023/0100(NLE)

Πρόταση

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη βελτίωση της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση

{SWD(2023) 205}

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2022, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ursula von der Leyen, ανέδειξε την έλλειψη δεξιοτήτων ως μείζονα πρόκληση και πρότεινε το 2023 να είναι το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων 1 .

Ενώ ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι εκτεταμένος και η τεχνολογία καθίσταται ολοένα και περισσότερο μέρος της καθημερινής ζωής, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να μην διαθέτουν τις ψηφιακές δεξιότητες που απαιτούνται στη σημερινή κοινωνία και οικονομία 2 . Η κρίση λόγω της COVID-19 κατέδειξε τον κίνδυνο επιδείνωσης των ανισοτήτων εξαιτίας του ανεπαρκούς επιπέδου ψηφιακών δεξιοτήτων 3 . Αποκάλυψε επίσης ότι η τεχνολογία, αν δεν χρησιμοποιηθεί με σύνεση, μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην προσωπική ευημερία και στην ψυχική υγεία 4 . Οι πρωτοποριακές δυνατότητες ορισμένων αναδυόμενων τεχνολογιών, όπως η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), έχουν καταστήσει σαφές ότι οι ψηφιακές δεξιότητες είναι καίριας σημασίας για την αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρουν αυτά τα εργαλεία, με παράλληλη αντιμετώπιση των πιθανών κινδύνων. Η ζήτηση για βασικές ψηφιακές δεξιότητες αυξάνεται, νέες εξειδικευμένες ψηφιακές δεξιότητες προκύπτουν σε όλους τους τομείς και τα επαγγέλματα 5 , ενώ παρουσιάζεται έλλειψη ειδικών στις ΤΠΕ.

Με την Ψηφιακή Πυξίδα 6 και το σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων 7 τίθενται φιλόδοξοι στόχοι για τη στήριξη των κρατών μελών στον ψηφιακό μετασχηματισμό τους. Στόχος τους είναι να διασφαλιστεί ότι το 80 % των ενηλίκων θα διαθέτουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες και ότι στην ΕΕ θα απασχολούνται 20 εκατομμύρια ειδικοί στις ΤΠΕ, με μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών. Οι στόχοι αυτοί αντικατοπτρίζονται στην απόφαση για τη θέσπιση του προγράμματος πολιτικής 2030 «Ψηφιακή Δεκαετία» 8 και συμπληρώνονται από έναν στόχο που έχει τεθεί στον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης 9 για μείωση του ποσοστού των ατόμων με χαμηλές επιδόσεις στις γνώσεις χρήσης υπολογιστών και πληροφοριών σε λιγότερο από 15 %.

Όπως αναφέρεται στη διακήρυξη για τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές 10 , η απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων αποτελεί δικαίωμα 11 . Έχοντας αναγνωριστεί ως βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης 12 , οι ψηφιακές δεξιότητες εμπεριέχουν την υπεύθυνη χρήση και ενασχόληση με τις ψηφιακές τεχνολογίες, με αυτοπεποίθηση και κριτικό πνεύμα, για τη μάθηση, την εργασία και τη συμμετοχή στην κοινωνία 13 . Αυτό ισχύει, επίσης, και για τα προσωπικά οικονομικά, όπου ο μεγάλος βαθμός ψηφιοποίησης των οικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών έχει καταστήσει τις ψηφιακές δεξιότητες απαραίτητες για την πρόσβαση στις οικονομικές υπηρεσίες και τη λήψη τεκμηριωμένης απόφασης. Οι ψηφιακές δεξιότητες συμβάλλουν επίσης στην ανθεκτικότητα της οικονομίας της Ένωσης.

Η ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων αποτελεί μία από τις προτεραιότητες του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027, στο οποίο καθορίζεται η μακροπρόθεσμη προσέγγιση της Επιτροπής όσον αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό 14 στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Το όραμά της εγκρίθηκε στα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την ψηφιακή εκπαίδευση στις κοινωνίες γνώσης της Ευρώπης 15 , όπου τα κράτη μέλη κάλεσαν την Επιτροπή να δρομολογήσει αναστοχασμό σχετικά με τον ψηφιακό μετασχηματισμό των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021, η πρόεδρος von der Leyen τόνισε ότι η ψηφιακή εκπαίδευση και οι ψηφιακές δεξιότητες χρειάζονται την προσοχή των ηγετών και δρομολόγησε διαρθρωμένο διάλογο για τη στήριξη των κρατών μελών με μια ολοκληρωμένη, συνεκτική και πιο φιλόδοξη προσέγγιση 16 . Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Φεβρουαρίου του 2023 αναφέρεται ότι θα πρέπει να αναληφθεί πιο φιλόδοξη δράση προκειμένου να αναπτυχθούν περαιτέρω οι δεξιότητες που απαιτούνται για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση 17 .

Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), ο οποίος αποτελεί μέρος της αντίδρασης της ΕΕ στην πανδημία COVID-19, έχει σχεδιαστεί ως βασικό μέσο για την επιτάχυνση της ψηφιακής μετάβασης. Τα εθνικά σχέδια που υποβάλλουν τα κράτη μέλη περιλαμβάνουν ευρύ φάσμα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων, όπως, για παράδειγμα, μεταρρυθμίσεις των προγραμμάτων σπουδών και ευκαιρίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης για τους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτές και το εργατικό δυναμικό 18 . Ταυτόχρονα, μέσω του διαρθρωμένου διαλόγου, επιβεβαιώθηκε η πολιτική σημασία που αποδίδουν οι κυβερνήσεις στην ανάγκη ανάληψης συντονισμένης δράσης. Όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, τρία θέματα κατέχουν εξέχουσα θέση στις συζητήσεις των κρατών μελών: 1) οι μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο της τυπικής εκπαίδευσης· 2) οι νέες πρωτοβουλίες μεγάλης κλίμακας εκτός του πλαισίου της τυπικής εκπαίδευσης· 3) οι υπό εξέλιξη προσπάθειες για τη βελτίωση της παρακολούθησης, της αξιολόγησης και της εκτίμησης. Η ανάγκη για περισσότερη καθοδήγηση και υποστήριξη σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες σε επίπεδο ΕΕ προέκυψε ως γενικό αίτημα.

Η παρούσα πρόταση σύστασης του Συμβουλίου αποσκοπεί στη στήριξη των κρατών μελών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και με την ικανότητα των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης να υποστηρίζουν την παροχή αυτών των δεξιοτήτων 19 . Στην πρόταση αναγνωρίζεται η σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους, λαμβάνονται υπόψη όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης και ζητείται η δέσμευση των ενδιαφερόμενων μερών. Με την εφαρμογή της θα στηριχθεί η επίτευξη των στόχων σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, μεταξύ άλλων, με την αντιμετώπιση της κοινωνικής και εδαφικής διάστασης των υφιστάμενων ελλείψεων δεξιοτήτων. Η πρόταση ευθυγραμμίζεται με τα αποτελέσματα που διατυπώνονται στην έκθεση της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης. 20

Η παρούσα πρωτοβουλία συμπληρώνει την πρόταση σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τους βασικούς παράγοντες που διευκολύνουν την επιτυχή ψηφιακή εκπαίδευση και κατάρτιση βάσει του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027.

•Προκλήσεις που θα αντιμετωπιστούν με την παρούσα προτεινόμενη σύσταση του Συμβουλίου

Το χαμηλό επίπεδο βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων και η αυξανόμενη ανάγκη τόσο για προηγμένες όσο και για εξειδικευμένες ψηφιακές δεξιότητες αποτελούν μείζον μέλημα για όλα τα κράτη μέλη.

Μόλις το 54 % των ατόμων (ηλικίας 16-74 ετών) διαθέτουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες 21 —έναντι του στόχου σε επίπεδο ΕΕ για 80 %. Υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών και εντός των χωρών λόγω του χάσματος μεταξύ αγροτικών περιοχών και πόλεων, καθώς και λόγω του υψηλού αντικτύπου που έχουν η ηλικία, το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και η εκπαίδευση στο επίπεδο των ψηφιακών δεξιοτήτων 22 .

Περισσότερο από το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού της ΕΕ δεν διαθέτει τις ψηφιακές δεξιότητες που απαιτούνται στις περισσότερες θέσεις εργασίας 23 , παρά την αυξανόμενη ζήτηση σε όλα τα επαγγέλματα, ιδίως στους μη τεχνολογικούς κλάδους 24 .

Το επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων των νέων της Ευρώπης (ηλικίας 16-24 ετών) είναι υψηλότερο από εκείνο του συνολικού πληθυσμού (54 %). Ωστόσο, λιγότεροι από τέσσερις στους πέντε νέους (71 %) διαθέτουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες 25 . Το 2018, κατά μέσο όρο, σε όλα τα κράτη μέλη που συμμετείχαν στη διεθνή μελέτη για τις γνώσεις χρήσης υπολογιστών και πληροφοριών (ICILS), περίπου το 34 % των μαθητών αξιολογήθηκαν ως χαμηλών επιδόσεων 26 όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες (έναντι στόχου για 15 %), με μεγάλες διαφορές που συνδέονται με το φύλο 27 , το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και το αν προέρχονται από οικογένειες μεταναστών ή Ρομά 28 .

Ο αριθμός των απασχολούμενων ειδικών στις ΤΠΕ (9 εκατομμύρια το 2021) δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας και υπολείπεται κατά πολύ του στόχου σε επίπεδο ΕΕ των 20 εκατομμυρίων απασχολούμενων ειδικών. Η αξιοποίηση των διαύλων νόμιμης μετανάστευσης και η αναγνώριση των δεξιοτήτων και των προσόντων που αποκτώνται σε τρίτες χώρες μπορούν να συμβάλουν στην προσέλκυση περισσότερων ταλέντων στην ΕΕ 29 . Ο τομέας πάσχει επίσης από σοβαρή ανισορροπία μεταξύ των φύλων, καθώς το 81 % των απασχολούμενων ειδικών στις ΤΠΕ είναι άνδρες 30 . Η ενθάρρυνση περισσότερων γυναικών να εργαστούν σε αυτόν τον τομέα είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση του διαχωρισμού με βάση το φύλο και την αντιμετώπιση των ελλείψεων προσωπικού.

Ο υπό εξέλιξη ψηφιακός μετασχηματισμός απαιτεί από τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης να προσαρμόζονται και να ανταποκρίνονται στις μαθησιακές ανάγκες των ατόμων που χρησιμοποιούν τεχνολογίες οι οποίες μεταβάλλονται ταχύτατα, συχνά με ανατρεπτικό τρόπο. Από μακροχρόνια στοιχεία και πρόσφατες διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη καταδεικνύεται η ανεπαρκής παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση ως η βασική αιτία των χαμηλών επιδόσεων.

Η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (ΠΕΦ) διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στη στήριξη των παιδιών ώστε να γίνουν ενεργοί πολίτες και εκπαιδευόμενοι. Σύμφωνα με έρευνες, τα παιδιά ασχολούνται με τις ψηφιακές τεχνολογίες από ολοένα και μικρότερη ηλικία και κυρίως από το σπίτι, αντιγράφοντας τη συμπεριφορά των ενηλίκων και ακολουθώντας μια στρατηγική δοκιμής-σφάλματος που συνεπάγεται κινδύνους 31 . Οι ψηφιακά ικανοί επαγγελματίες σε επίπεδο ΠΕΦ μπορούν να υποστηρίξουν τα παιδιά και τις οικογένειές τους στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την ασφαλή αλληλεπίδρασή τους με την τεχνολογία με την παράλληλη διασφάλιση ίσων ευκαιριών.

Στην τυπική εκπαίδευση (πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια), οι ψηφιακές δεξιότητες αναπτύσσονται με διάφορους τρόπους 32 . Πολλά κράτη μέλη άλλαξαν πρόσφατα ή επανεξετάζουν επί του παρόντος τα προγράμματα σπουδών τους: ενώ οι μισές από τις μεταρρυθμίσεις που αναφέρονται στον διαρθρωμένο διάλογο είναι εγκάρσιες, περίπου το ένα τρίτο αυτών συνίσταται στην εισαγωγή χωριστού μαθήματος στο πρόγραμμα σπουδών. Μια αναδυόμενη τάση επικεντρώνεται στη συμπερίληψη των μαθησιακών αποτελεσμάτων όσον αφορά την πληροφορική τόσο για την κατώτερη όσο και για την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Η διεπιστημονική παροχή, μέσω της οποίας διδάσκονται ψηφιακές δεξιότητες στα περισσότερα μαθήματα, συμβάλλει στη συμμετοχή μεγαλύτερου αριθμού εκπαιδευτικών και μαθητών. Η τάση ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων μέσω χωριστού μαθήματος, όπως η πληροφορική, επιβεβαιώνεται από πρόσφατες μελέτες, στις οποίες παρουσιάζονται διάφορες μέθοδοι εφαρμογής, ενώ η παροχή συχνά ξεκινά από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και είναι εν μέρει προαιρετική, με αποτέλεσμα να μην προσεγγίζει όλους τους μαθητές 33 . Ορισμένες χώρες περιλαμβάνουν πτυχές των ψηφιακών δεξιοτήτων ή της πληροφορικής σε άλλο μάθημα (όπως τα μαθηματικά ή οι θετικές επιστήμες), ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία νέου μαθήματος και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής προσφοράς τους.

Ένα ειδικό πρόγραμμα σπουδών για τις ψηφιακές δεξιότητες (είτε πρόκειται για χωριστό μάθημα είτε για θέμα ενσωματωμένο σε όλα τα μαθήματα ή σε άλλο μάθημα) πρέπει να συμπληρώνεται με σχέδιο ώστε να μπορεί να υπάρξει η ανάλογη κατανόηση, προώθηση, υλοποίηση, υποστήριξη και αξιολόγηση από ψηφιακά ικανούς εκπαιδευτικούς. Ανακύπτουν προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση της ποιοτικής διδασκαλίας, των σχετικών πόρων, της ισόρροπης συμμετοχής των φύλων και της ορθής αξιολόγησης.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες για την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ). Οι προσπάθειες αυτές θα συνεχιστούν στο πλαίσιο των εθνικών σχεδίων για την εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου για την ΕΕΚ του 2020 34 . Ωστόσο, πολλές πρωτοβουλίες επικεντρώνονται στη χρήση της τεχνολογίας για τη διδασκαλία και τη μάθηση, αντί να ενισχύουν την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων 35 . Ενώ και οι δύο πτυχές είναι σημαντικές, οι πολιτικές στον τομέα της ΕΕΚ συνήθως ομαδοποιούν την ψηφιοποίηση του τομέα και τις δράσεις που επικεντρώνονται στις ψηφιακές δεξιότητες των εκπαιδευομένων. Από μελέτη του 2020 προκύπτει ότι στην αρχική ΕΕΚ οι ψηφιακές δεξιότητες ενσωματώνονται συνήθως σε όλους τους τομείς και δεν αποτελούν χωριστό μάθημα. Παρά την υψηλή ζήτηση για ανάπτυξη εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων (που θα περιλαμβάνουν πτυχές πληροφορικής), ο τομέας της ΕΕΚ αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά την ανταπόκριση στη ζήτηση αυτή, με αξιοσημείωτες ανισότητες μεταξύ των διαφόρων πλαισίων και μεταξύ των κρατών μελών 36 .

Η προσφορά μάθησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να είναι τόσο γενική όσο και ειδική ανά τομέα 37 . Σε πανεπιστημιακό επίπεδο, οι ψηφιακές δεξιότητες αναπτύσσονται κυρίως μέσω προγραμμάτων για ειδικούς στις ΤΠΕ, παρά τη σημασία που έχουν για όλα τα επαγγέλματα. Το 2019 λιγότερο από το 5 % των νέων επέλεξαν να εγγραφούν σε προγράμματα που σχετίζονται με τις ΤΠΕ και η συμμετοχή των γυναικών ήταν χαμηλή 38 . Ο διαρθρωμένος διάλογος ανέδειξε τις ανησυχίες των κρατών μελών, αλλά και τις προσπάθειες για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων σε ευρύ φάσμα σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και για την αύξηση του αριθμού των φοιτητών, ιδίως των γυναικών, που αποκτούν προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η ΕΕ πάσχει από έλλειψη εμπειρογνωσίας στη διδασκαλία προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών 39 . Όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των τίτλων σπουδών μεταξύ των κρατών μελών, υφίστανται διαφορές που προκύπτουν από τη συνάφεια και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για τους ειδικούς στις ΤΠΕ, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η κινητικότητα των ταλέντων στον τομέα των ΤΠΕ. Στο πλαίσιο αυτό, φορείς όπως τα δίκτυα ENIC-NARIC 40 ή οι οργανισμοί διασφάλισης της ποιότητας προωθούν τη συνεργασία για την ακαδημαϊκή αναγνώριση των τίτλων.

Η εκπαίδευση ενηλίκων είναι ο τομέας που παρουσιάζει τις πιο ποικίλες προκλήσεις. Παρά τη σημασία της αναβάθμισης των δεξιοτήτων και της επανειδίκευσης, η παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων για ενήλικες παραμένει σποραδική. Ακόμη και όταν υπάρχει πληθώρα επιλογών, συχνά δεν υπάρχει περιφερειακή ή εθνική επισκόπηση των προσφερόμενων μαθημάτων. Επιπλέον, οι προκλήσεις που σχετίζονται με την προσβασιμότητα στην εκπαίδευση αυτή δημιουργούν περαιτέρω ανισότητες 41 . Η κατάσταση αυτή είναι συνήθης στην εκπαίδευση ενηλίκων και δεν αφορά ειδικά τις ψηφιακές δεξιότητες. Στο πλαίσιο αυτό, οι σύντομοι κύκλοι μαθημάτων που οδηγούν στην απόκτηση μικροδιαπιστευτηρίων συμβάλλουν στην παροχή ευέλικτων ευκαιριών μάθησης για ενήλικες 42 .

Ο διαρθρωμένος διάλογος κατέδειξε μια τάση για νέες μεγάλης κλίμακας πρωτοβουλίες ψηφιακών δεξιοτήτων για μειονεκτούσες ομάδες και ανέργους 43 . Τα περισσότερα κράτη μέλη αναφέρθηκαν σε μείζονες δυσκολίες όσον αφορά τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων των ενηλίκων, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης αλλά και κινήτρων και προβολής. Ορισμένα κράτη μέλη ανέφεραν επίσης ότι οι εταιρείες, ιδίως οι ΜΜΕ, δεν διαθέτουν τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους για την κατάρτιση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του προσωπικού τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα κράτη μέλη επισήμαναν την ανάγκη περισσότερης στήριξης από την ΕΕ για την αύξηση της συμμετοχής, την προσέγγιση ευάλωτων ομάδων, την επέκταση μικρών ή πιλοτικών πρωτοβουλιών και την παρακολούθηση των ποσοστών συμμετοχής και των αποτελεσμάτων. Παρά τον πρωταρχικό ενωσιακό στόχο του 60 %, η συμμετοχή των ενηλίκων στη μάθηση, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών δεξιοτήτων, παραμένει περιορισμένη στα περισσότερα κράτη μέλη 44 .

Πέραν των ειδικών ζητημάτων ανά τομέα, υπάρχουν γενικές προκλήσεις που αφορούν όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης:

–Εξειδικευμένο διδακτικό προσωπικό: είναι δύσκολο να προσληφθούν, να διατηρηθούν και να καταρτιστούν εκπαιδευτικοί, ειδικότερα στην πληροφορική και σε άλλους ειδικούς ή προηγμένους ψηφιακούς τομείς. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες οι οποίοι εμποδίζουν τις εξελίξεις: λίγα άτομα ειδικεύονται σε αυτούς τους τομείς και τα άτομα αυτά προσελκύονται εύκολα από πιο ανταγωνιστικές προσφορές στον ιδιωτικό τομέα. Τα προγράμματα αναβάθμισης των δεξιοτήτων / επανειδίκευσης και τα υφιστάμενα υποστηρικτικά μέτρα δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών των εκπαιδευτικών, ειδικότερα όσον αφορά ειδικούς ή προηγμένους ψηφιακούς τομείς.

–Εξέλιξη των προγραμμάτων 45 : ενώ τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν αναπτύξει στρατηγικές για τις ψηφιακές δεξιότητες, λίγα υιοθετούν ολοκληρωμένη προσέγγιση για την εξασφάλιση στοχευμένης αλληλουχίας των προγραμμάτων σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση της συνεπούς εφαρμογής των πολιτικών για τις ψηφιακές δεξιότητες σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.

Τα κράτη μέλη τονίζουν την ανάγκη στήριξης από την ΕΕ της αλληλοδιδαχής από ομοτίμους και της ανταλλαγής απόψεων σχετικά με την ανάπτυξη και την αξιολόγηση των ψηφιακών δεξιοτήτων εντός και εκτός της τυπικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ζητούν επίσης ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τον τρόπο συντονισμού των προσπαθειών για την αντιμετώπιση της έλλειψης ψηφιακών δεξιοτήτων και τον ρόλο της Επιτροπής στη χρηματοδότηση περαιτέρω έρευνας και την παροχή τεχνικής υποστήριξης.

•Οι στόχοι της προτεινόμενης σύστασης του Συμβουλίου

Η πρόταση αποσκοπεί στα εξής:

–προώθηση ποιοτικής, χωρίς αποκλεισμούς και συνεκτικής προσέγγισης όσον αφορά την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης, με στήριξη από όλους τους τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας·

–διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών για την προώθηση και την παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης πληροφορικής στο σχολείο·

–στήριξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους, ανταπόκριση στην ανάγκη για εξειδικευμένες και προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες, προώθηση της εμπειρογνωσίας για την ανάπτυξη πολυεπιστημονικών μαθημάτων σε τεχνολογίες αιχμής·

–στήριξη της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων στην ΕΕΚ και όσον αφορά τους ενήλικες και βελτίωση της προσβασιμότητας σε αυτήν·

–προώθηση δράσεων που συνδέονται με την πιστοποίηση των ψηφιακών δεξιοτήτων και την αμοιβαία αναγνώριση των τίτλων·

–στήριξη της πρόσληψης, της κατάρτισης και της διατήρησης εξειδικευμένων εκπαιδευτικών και εκπαιδευτών.

•Διεθνής διάσταση

Η πρόταση βασίζεται στο έργο που επιτελείται σε διεθνές επίπεδο και το συμπληρώνει. Συμβάλλει στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών για το 2030 46 , ιδίως στον ΣΒΑ 4 και εν μέρει στους ΣΒΑ 5, 8 και 10.

Η πρωτοβουλία συνάδει με τις υπό εξέλιξη εργασίες του χάρτη πορείας του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την ψηφιακή συνεργασία και ευθυγραμμίζεται με την έκκληση που απηύθυνε η παγκόσμια σύνοδος κορυφής για τον μετασχηματισμό της εκπαίδευσης και η οποία αφορούσε την ανάληψη δράσης σχετικά με την ψηφιακή μάθηση.

Η πρόταση συμβάλλει, επίσης, στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής Global Gateway της ΕΕ για τη διαμόρφωση βιώσιμων και αξιόπιστων συνδέσεων που θα αποφέρουν οφέλη για τους ανθρώπους και τον πλανήτη.

Κατά την κατάρτιση της πρότασης ελήφθησαν υπόψη τα αποτελέσματα του Προγράμματος Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών (PISA), της εργαλειοθήκης και των προοπτικών για τις δεξιότητες του ΟΟΣΑ. Ο στόχος της ΕΕ για τα άτομα με χαμηλές επιδόσεις κατά το όγδοο έτος σχολικής φοίτησης βασίζεται στη μελέτη ICILS, κάτι που καθιστά δυνατή τη συγκρισιμότητα σε διεθνές επίπεδο.

•Εργαλεία για την υποστήριξη της εφαρμογής

Πρόθεση της Επιτροπής είναι να συγκροτήσει ομάδα υψηλού επιπέδου για την ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες η οποία θα προωθήσει σε επίσημο πλαίσιο τον άτυπο συντονισμό μεταξύ των εθνικών συντονιστών που πραγματοποιείται μέσω του διαρθρωμένου διαλόγου. Η ομάδα θα συγκεντρώνει εμπειρογνωσία από τον εκπαιδευτικό και τον ψηφιακό κόσμο και μπορεί να αξιοποιηθεί για την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών ή άλλων εργαλείων ώστε να διευκολύνει την περαιτέρω εξέλιξη της ψηφιακής εκπαίδευσης. 

Η πρόταση θα υποστηριχθεί από:

–την ομάδα εργασίας για την ψηφιακή εκπαίδευση: μάθηση, διδασκαλία και αξιολόγηση·

–μέσα της ΕΕ, όπως το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης, και ενωσιακά χρηματοδοτικά προγράμματα, όπως το Erasmus+, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη», το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Παγκόσμια Ευρώπη·

–εργαλεία, πλατφόρμες και κοινότητες που υφίστανται ήδη, όπως το πλαίσιο ψηφιακών ικανοτήτων DigComp, ο ευρωπαϊκός κόμβος ψηφιακής εκπαίδευσης, η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Προγραμματισμού, ο συνασπισμός / η πλατφόρμα για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας, το Europass, η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την εκπαίδευση ενηλίκων στην Ευρώπη (EPALE), ο μαραθώνιος για την ψηφιακή εκπαίδευση και το σύμφωνο για τις δεξιότητες·

–βελτίωση των στοιχείων και της ανάλυσης μέσω του εκπαιδευτικού εργαστηρίου για τις επενδύσεις σε ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση·

–διεθνείς αξιολογήσεις των ψηφιακών δεξιοτήτων, όπως η ICILS, το PISA και το πρόγραμμα διεθνούς αξιολόγησης των ικανοτήτων των ενηλίκων (PIAAC)·

–υποβολή εκθέσεων και παρακολούθηση βάσει του στρατηγικού πλαισίου για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης (συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης) και της ψηφιακής δεκαετίας.

•Συμπληρωματικότητα με άλλες πρωτοβουλίες

Η πρόταση συμπληρώνει άλλες δράσεις της ΕΕ που παρουσιάζονται στο πλαίσιο:

–της ανακοίνωσης για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης 47 ·

–του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 48 ·

–του Ευρωπαϊκού Θεματολογίου δεξιοτήτων για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα 49 ·

Η πρόταση θα συμβάλει επίσης στην εφαρμογή:

–του προγράμματος πολιτικής για την ψηφιακή δεκαετία 50 .

–του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και του σχεδίου δράσης του 51 ·

–των στρατηγικών για την Ένωση ισότητας·

–του Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων 52 .

–της Ακαδημίας Δεξιοτήτων για την Κυβερνοασφάλεια·

–της ανακοίνωσης της Επιτροπής για την αξιοποίηση ταλέντων στις περιφέρειες της Ευρώπης 53 .

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

•Νομική βάση

Η παρούσα πρόταση συνάδει με τα άρθρα 165 και 166 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)

Η παρούσα πρόταση συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ). Σέβεται πλήρως την αρμοδιότητα των κρατών μελών για το περιεχόμενο της διδασκαλίας και την οργάνωση των εκπαιδευτικών συστημάτων, καθώς και την πολιτιστική και γλωσσική τους πολυμορφία, εκφράζοντας παράλληλα τον συμπληρωματικό και υποστηρικτικό ρόλο της ΕΕ και τον εθελοντικό χαρακτήρα της ευρωπαϊκής συνεργασίας στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Η πρωτοβουλία δεν προτείνει επέκταση της κανονιστικής εξουσίας της ΕΕ ή δεσμευτικές υποχρεώσεις στα κράτη μέλη. Η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία της έγκειται στην ικανότητα της ΕΕ να κινητοποιεί πολιτική δέσμευση και να στηρίζει τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης μέσω κατευθύνσεων πολιτικής, κοινών εργαλείων και μέσων.

•Αναλογικότητα

Η παρούσα πρόταση συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 4 της ΣΕΕ. Ούτε το περιεχόμενο ούτε η μορφή της παρούσας πρότασης υπερβαίνει ό,τι είναι απαραίτητο για την επίτευξη των στόχων της. Οι δεσμεύσεις που θα αναλάβουν τα κράτη μέλη είναι εθελοντικής φύσης και κάθε κράτος μέλος παραμένει ελεύθερο να αποφασίσει ποια προσέγγιση θα ακολουθήσει.

•Επιλογή της νομικής πράξης

Προκειμένου να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων που αναφέρονται στα άρθρα 165 και 166 της ΣΛΕΕ, η Συνθήκη προβλέπει την έγκριση συστάσεων από το Συμβούλιο, κατόπιν σχετικής πρότασης της Επιτροπής.

Η σύσταση του Συμβουλίου αποτελεί κατάλληλο μέσο στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, όπου η ΕΕ έχει υποστηρικτική αρμοδιότητα. Οι συστάσεις χρησιμοποιούνται συχνά για την ευρωπαϊκή δράση σε αυτούς τους τομείς.

3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

•Εκ των υστέρων αξιολογήσεις και έλεγχοι καταλληλότητας της ισχύουσας νομοθεσίας

Το 2024 η Επιτροπή θα διενεργήσει ολοκληρωμένη επανεξέταση του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση, προκειμένου να αξιολογήσει την απήχηση και τον αντίκτυπό του.

Στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής το οποίο συνοδεύει το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 54 , πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των ευκαιριών και των προκλήσεων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση που συνεπάγεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός.

Η παρούσα πρόταση στηρίζεται στα εν λόγω πορίσματα, καθώς και στα αποτελέσματα του διαρθρωμένου διαλόγου, ο οποίος παρείχε ένα φόρουμ για να συζητηθεί η ετοιμότητα των υφιστάμενων εθνικών πλαισίων και νομοθεσιών ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες που σχετίζονται με την ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες. Η πρόταση στηρίζεται σε προηγούμενες εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της ψηφιακής δεκαετίας, συμπεριλαμβανομένων των τάσεων που παρατηρήθηκαν με τον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI).

•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Η πρόταση βασίζεται στα αποτελέσματα της ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης που διοργανώθηκε το 2020 σχετικά με το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 55 , στα αποτελέσματα του διαρθρωμένου διαλόγου και στα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια εκτεταμένης διαδικασίας διαβούλευσης 56 .

•Συλλογή και χρήση εμπειρογνωσίας

Η πρόταση βασίζεται στα εξής:

–αποτελέσματα του διαρθρωμένου διαλόγου με τα κράτη μέλη σχετικά με την ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες·

–διδάγματα που αντλήθηκαν από την εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης, έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και μηνύματα διαφόρων ομάδων εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας εργασίας για την ψηφιακή εκπαίδευση: μάθηση, διδασκαλία και αξιολόγηση·

–ανάλυση των αποτελεσμάτων της ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 και το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής·

–ευρύ φάσμα εκθέσεων και μελετών σχετικά με συναφή θέματα, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της κρίσης λόγω της COVID-19, των επενδύσεων στην ποιότητα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και της έλλειψης ψηφιακών δεξιοτήτων. Από μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και δύο μελέτες αντλήθηκαν πληροφορίες σχετικά με την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων σε νέους και ενήλικες σε ολόκληρη την Ευρώπη 57 ·

–τεκμηριωμένες γνώσεις και συμβουλές από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εμπειρογνωμόνων στα Οικονομικά της Εκπαίδευσης (EENEE) και τις ομάδες εμπειρογνωμόνων που εργάζονται για τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού 58 ,καθώς και για τη δεοντολογική χρήση τεχνητής νοημοσύνης και δεδομένων στη διδασκαλία και τη μάθηση 59 ·

–στοιχεία και παρατηρήσεις από τον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) και τη διεθνή μελέτη για τις γνώσεις χρήσης υπολογιστών και πληροφοριών (ICILS)·

–ad hoc ανάλυση εκθέσεων και μελετών του ΟΟΣΑ, της UNESCO, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Κοινού Κέντρου Ερευνών, του CEDEFOP και του Eurydice, καθώς και έργα του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης.

•Εκτίμηση επιπτώσεων

Λόγω της συμπληρωματικής προσέγγισης των δραστηριοτήτων προς τις πρωτοβουλίες των κρατών μελών, του εθελοντικού χαρακτήρα των προτεινόμενων δραστηριοτήτων και του εύρους των αναμενόμενων επιπτώσεων, δεν διενεργήθηκε εκτίμηση των επιπτώσεων. Η πρόταση καταρτίστηκε βάσει προηγούμενων μελετών, ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης και στοχευμένων διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη 60 .

•Καταλληλότητα και απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου

Άνευ αντικειμένου.

•Θεμελιώδη δικαιώματα

Η παρούσα πρόταση συνάδει με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις αρχές που αναγνωρίζονται στο πλαίσιο του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικότερα το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που προβλέπεται στο άρθρο 8, το δικαίωμα στην ακαδημαϊκή ελευθερία στο άρθρο 13, το δικαίωμα εκπαίδευσης στο άρθρο 14, το δικαίωμα στην απαγόρευση διακρίσεων στο άρθρο 21 και το δικαίωμα ένταξης των ατόμων με αναπηρίες στο άρθρο 26. Τα μέτρα θα εφαρμοστούν σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και ιδίως με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 61 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων).

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Για την πρωτοβουλία αυτή δεν θα απαιτηθούν πρόσθετοι πόροι από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

5. ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων

Για τη στήριξη της εφαρμογής, η Επιτροπή προτείνει να αναπτυχθούν, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, δραστηριότητες αλληλοδιδαχής από ομοτίμους και προσδιορισμός ορθών πρακτικών, καθώς και έρευνα, υλικό καθοδήγησης, εγχειρίδια και άλλα συγκεκριμένα, τεκμηριωμένα παραδοτέα. Η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει εκθέσεις σχετικά με τη χρήση της σύστασης βάσει του στρατηγικού πλαισίου για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης.

•Επεξηγηματικά έγγραφα (για οδηγίες)

Άνευ αντικειμένου.

•Περιγραφή της πρότασης για σύσταση του Συμβουλίου και έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων, με την πρόταση αναγνωρίζεται ο ρόλος που διαδραματίζουν οι ψηφιακές δεξιότητες στο πλαίσιο της διττής μετάβασης, για την ενεργό συμμετοχή στην κοινωνία, την κοινωνική ένταξη, τις ίσες ευκαιρίες για όλους, την ευημερία, την ασφάλεια και την εδαφική συνοχή, καθώς και για την απασχολησιμότητα, την καινοτομία, την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη.

Στην πρόταση δίνεται συνέχεια στα αποτελέσματα του διαρθρωμένου διαλόγου και λαμβάνονται υπόψη οι στόχοι σε επίπεδο ΕΕ για τις ψηφιακές δεξιότητες, με σκοπό τη βελτίωση της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης, μεταξύ άλλων, με την ενίσχυση των υπό εξέλιξη προσπαθειών και την έκκληση για μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών.

Με την πρόταση παρέχονται κατευθύνσεις και προτείνονται δράσεις τις οποίες μπορούν να ακολουθήσουν τα κράτη μέλη για την καλύτερη ανάπτυξη όλων των επιπέδων ψηφιακών δεξιοτήτων (βασικό, προηγμένο, εξειδικευμένο) στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη διά βίου μάθηση. Καθορίζεται επίσης η πρόθεση της Επιτροπής να υποστηρίξει και να συμπληρώσει τις δράσεις των κρατών μελών στον τομέα αυτόν.

Στο συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής παρουσιάζονται οι γνώμες των ενδιαφερόμενων μερών και παρέχονται παραδείγματα υφιστάμενων στοιχείων, πολιτικών και πρακτικών που αποτελούν τη βάση της προτεινόμενης σύστασης του Συμβουλίου.

2023/0100 (NLE)

Πρόταση

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη βελτίωση της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 165 παράγραφος 4 και το άρθρο 166 παράγραφος 4,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Οι ψηφιακές δεξιότητες έχουν καταστεί απαραίτητες σε όλους σχεδόν τους τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας, καθώς και ακρογωνιαίος λίθος για την κοινωνική ένταξη, την ευημερία, την ενεργό συμμετοχή στα κοινά, την απασχολησιμότητα, την παραγωγικότητα, την ασφάλεια και την ανάπτυξη των ατόμων 62 . Όλοι οι πολίτες πρέπει να είναι ενημερωμένοι, να ασκούν τα δικαιώματά τους, να έχουν πρόσβαση σε διαδικτυακές υπηρεσίες, να επικοινωνούν και να καταναλώνουν, να δημιουργούν και να διαδίδουν ψηφιακό περιεχόμενο.

(2)Ειδικότερα, στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 9ης Φεβρουαρίου 2023, τονίστηκε η ανάγκη για πιο φιλόδοξη δράση προκειμένου να αναπτυχθούν περαιτέρω οι δεξιότητες που απαιτούνται για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση μέσω της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της αναβάθμισης των υφιστάμενων δεξιοτήτων και της απόκτησης νέων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού και ο μετασχηματισμός των θέσεων εργασίας, μεταξύ άλλων ενόψει των κοινωνικοοικονομικών και δημογραφικών προκλήσεων 63 .

(3)Μετά την ανακοίνωση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ανακήρυξη του 2023 ως Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων 64 , επιτεύχθηκε πολιτική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών μελών όσον αφορά την πρόταση της Επιτροπής να συνεργαστούν για να προωθήσουν περαιτέρω την ανάπτυξη των δεξιοτήτων 65 .

(4)Με την ευρωπαϊκή διακήρυξη σχετικά με τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές για την ψηφιακή δεκαετία 66 του 2022 καθορίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να εφαρμόζονται οι αξίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα της Ευρώπης στον ψηφιακό κόσμο. Μεταξύ των αρχών της διακήρυξης, αναφέρεται ότι οι άνθρωποι βρίσκονται στο επίκεντρο του ψηφιακού μετασχηματισμού, ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα πρέπει να συμβάλλει σε μια δίκαιη κοινωνία και οικονομία και ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να αποκτήσει ψηφιακές δεξιότητες.

(5)Η σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων αναγνωρίζεται επίσης στην πρώτη αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων 67 . Στο πλαίσιο αυτό, τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης έχουν κληθεί να στηρίξουν την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων όλων των πολιτών. Οι μη τυπικοί πάροχοι ανταποκρίνονται επίσης στην ανάγκη αυτή, στηρίζοντας μια πλούσια και ποικίλη εκπαιδευτική προσφορά για τους νέους και τους ενήλικες.

(6)Στις στρατηγικές για την Ένωση ισότητας 68 τονίζεται ο σημαντικός ρόλος της ποιοτικής και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευσης και κατάρτισης για την επίτευξη προόδου προς μια Ένωση ισότητας για όλους, ανεξαρτήτως φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Για να υλοποιηθεί ο στόχος αυτός και να γεφυρωθεί το ψηφιακό χάσμα, ιδίως για τις ευάλωτες και κοινωνικοοικονομικά μειονεκτούσες ομάδες, τα άτομα που ζουν σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές και τα άτομα με αναπηρία, απαιτούνται δράσεις.

(7)Στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025 69 περιγράφεται ένα όραμα για την οικοδόμηση πιο ανθεκτικών και χωρίς αποκλεισμούς συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.

(8)Στο πλαίσιο του οράματος αυτού, με το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 70 καθορίζεται η προσέγγιση της Ευρώπης για την εκπαίδευση στην ψηφιακή εποχή και η ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων αντιμετωπίζεται ως στρατηγική προτεραιότητα. Στο σχέδιο αναφέρεται ότι η ορθή κατανόηση του ψηφιακού κόσμου θα πρέπει να αποτελεί μέρος της τυπικής και της μη τυπικής εκπαίδευσης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο πλαίσιο του υπό εξέλιξη ψηφιακού μετασχηματισμού και του αντικτύπου των αναδυόμενων ψηφιακών εργαλείων που βασίζονται, για παράδειγμα, σε συστήματα παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό σημαίνει ότι τα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να προετοιμάζουν τα άτομα για υγιή, ασφαλή και ουσιαστική χρήση της τεχνολογίας.

(9)Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ζήτησε από τους κορυφαίους ηγέτες να δώσουν προσοχή στην ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες, έκκληση η οποία οδήγησε στην έναρξη διαρθρωμένου διαλόγου για την ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες 71 . Το 2022 τα κράτη μέλη όρισαν τους εκπροσώπους τους για την ομάδα υψηλού επιπέδου εθνικών συντονιστών στον διαρθρωμένο διάλογο, με την εντολή να εκπροσωπούν τις υπηρεσίες των χωρών τους που είναι αρμόδιες για διαφορετικές πτυχές της ψηφιακής εκπαίδευσης και κατάρτισης και των ψηφιακών δεξιοτήτων (μεταξύ άλλων, για την εκπαίδευση, την εργασία, την ψηφιακή τεχνολογία, τη βιομηχανία και τα οικονομικά). Τα αποτελέσματα του διαρθρωμένου διαλόγου κατέδειξαν την ανάγκη των κρατών μελών για μεγαλύτερη καθοδήγηση, στήριξη και συνεργασία ώστε να ενισχυθεί η ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και να βελτιωθεί η παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων στο πλαίσιο μιας προοπτικής διά βίου μάθησης. Το πολύτιμο έργο αυτής της ομάδας θα πρέπει να συνεχιστεί μελλοντικά.

(10)Η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης 72 περιλαμβάνει την υπεύθυνη και βιώσιμη χρήση και ενασχόληση με τις ψηφιακές τεχνολογίες, με αυτοπεποίθηση και κριτικό πνεύμα, ως μία από τις οκτώ βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης. Στο πλαίσιο ψηφιακών ικανοτήτων για τους πολίτες (DigComp) 73 καθορίζονται τα βασικά στοιχεία των ψηφιακών ικανοτήτων σε πέντε αλληλένδετους τομείς με διαφορετικά επίπεδα επάρκειας. Το πλαίσιο χρησιμοποιείται από τους παρόχους εκπαίδευσης, κατάρτισης και πιστοποίησης ως σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη και την αξιολόγηση των ψηφιακών δεξιοτήτων.

(11)Η σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων για την κοινωνία και την απασχολησιμότητα υποστηρίζεται από μια σειρά στόχων σχετικά με τα επίπεδα επίτευξης των ψηφιακών δεξιοτήτων. Με το ψήφισμα του Συμβουλίου περί στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με στόχο τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης και πέραν αυτού (2021-2030) 74 , το Συμβούλιο δεσμεύτηκε για έναν στόχο σε επίπεδο Ένωσης σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες των νέων, αποσκοπώντας στη μείωση των ατόμων με χαμηλές επιδόσεις σε λιγότερο από 15 % έως το 2030. Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων 75 προτείνει την προώθηση της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων και την επίτευξη του στόχου το 70 % των ενηλίκων ηλικίας 16-74 ετών να διαθέτουν τουλάχιστον τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες έως το 2025. Το πρόγραμμα πολιτικής «Ψηφιακή Δεκαετία» 76 περιλαμβάνει δέσμευση για συνεργασία με σκοπό την επίτευξη πληθυσμού με ψηφιακές δεξιότητες και ψηφιακών επαγγελματιών υψηλής ειδίκευσης, όπου τουλάχιστον το 80 % των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες και τουλάχιστον 20 εκατομμύρια ειδικοί του τομέα ΤΠΕ απασχολούνται στην Ένωση, παράλληλα δε προάγεται η πρόσβαση των γυναικών στο πεδίο αυτό και αυξάνεται ο αριθμός των αποφοίτων του τομέα ΤΠΕ.

(12)Ωστόσο, από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι, κατά μέσο όρο, σε όλα τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στη διεθνή μελέτη για τις γνώσεις χρήσης υπολογιστών και πληροφοριών, περίπου το 34 % των μαθητών που βρίσκονταν στο όγδοο έτος σχολικής φοίτησης αξιολογήθηκαν ως χαμηλών επιδόσεων όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες το 2018 77 (έναντι στόχου για 15 %). Το 2021 μόνο το 54 % των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών στην Ένωση διέθετε τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες 78 , περισσότερες από τις μισές εταιρείες της Ένωσης ανέφεραν δυσκολίες στην πλήρωση του αριθμού των κενών θέσεων για ειδικούς στις ΤΠΕ 79 και μόνο 9 εκατομμύρια άτομα εργάζονταν ως ειδικοί στις ΤΠΕ σε ολόκληρη την Ένωση 80 . Στα επαγγέλματα που σχετίζονται με τις ΤΠΕ, οι άνδρες αντιπροσωπεύουν το 81 % του συνολικού αριθμού εργαζομένων 81 . Βάσει των αριθμητικών στοιχείων επιβεβαιώνεται η ανάγκη για περαιτέρω στήριξη της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων, μεταξύ άλλων, με την αντιμετώπιση του χάσματος μεταξύ αγροτικών περιοχών και πόλεων, καθώς και του υψηλού αντικτύπου που έχουν η ηλικία, το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και η εκπαίδευση στο επίπεδο των ψηφιακών δεξιοτήτων.

(13)Απαιτούνται προσπάθειες τόσο για τις βασικές όσο και για τις προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες. Στο πλαίσιο αυτό, με το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας 82 τονίζεται η ανάγκη εστίασης στην ανάπτυξη ταλέντων στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας. Για τον σκοπό αυτόν, έχει ανατεθεί στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας να συντονίσει την πρωτοβουλία για τα ταλέντα στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας 83 , η οποία αποσκοπεί στην κατάρτιση ενός εκατομμυρίου ταλέντων στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας έως το 2025 σε όλα τα κράτη μέλη. Άλλες στρατηγικές πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν την Ακαδημία Κυβερνοδεξιοτήτων, ένα γενικό μέσο που αποσκοπεί στην αύξηση του αριθμού των επαγγελματιών στον τομέα της κυβερνοασφάλειας στην Ευρώπη 84 .

(14)Φορείς όπως τα δίκτυα ENIC-NARIC 85 και οι οργανισμοί διασφάλισης της ποιότητας υποστηρίζουν τη συνεργασία για την αναγνώριση των τίτλων, η οποία διευκολύνει την κινητικότητα, τις ευκαιρίες σταδιοδρομίας και την περαιτέρω μάθηση. Ενώ έχουν ήδη πραγματοποιηθεί εργασίες όσον αφορά την εκπόνηση προτύπων για το επάγγελμα του ειδικού στις ΤΠΕ, τα οποία καλύπτουν όλους τους τομείς των ΤΠΕ με καθιερωμένο σύνολο γνώσεων που έχουν εγκριθεί από τη CEN/CENELEC 86 , απαιτούνται περαιτέρω εργασίες για την προσέλκυση μεγαλύτερης και πιο διαφοροποιημένης δεξαμενής ταλέντων στον ψηφιακό τομέα. Όπως αναφέρεται στη δέσμη πρωτοβουλιών του 2022 για τις δεξιότητες και τα ταλέντα 87 , οι εργαζόμενοι υψηλής ειδίκευσης από τρίτες χώρες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, απαιτείται δράση για την πλήρη αξιοποίηση της οδηγίας για την Μπλε Κάρτα 88 , η οποία εκδόθηκε το 2021. Με την οδηγία, η ένταξη των μεταναστών υψηλής ειδίκευσης στο εργατικό δυναμικό της ΕΕ καθίσταται ευκολότερη, μεταξύ άλλων, με τη διευκόλυνση της αναγνώρισης των επαγγελματικών τους δεξιοτήτων. Επιπλέον, η Επιτροπή δρομολογεί, από κοινού με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, εταιρικές σχέσεις προσέλκυσης ταλέντων με βασικές χώρες εταίρους 89 . Οι σχέσεις αυτές συνδυάζουν την άμεση στήριξη των προγραμμάτων κινητικότητας με την ανάπτυξη ικανοτήτων και τις επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο. Οι εταιρικές σχέσεις προσέλκυσης ταλέντων είναι ανοικτές σε όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων και θα μπορούσαν να αφορούν διάφορους τομείς της αγοράς εργασίας, όπως οι ΤΠΕ.

(15)Στη στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025 της ΕΕ 90 υπογραμμίζεται η σημασία της γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ των φύλων και της αντιμετώπισης των έμφυλων στερεοτύπων και των προκαταλήψεων λόγω φύλου. Οι στερεοτυπικές προσδοκίες που απορρέουν από εδραιωμένους κανόνες για γυναίκες και άνδρες, κορίτσια και αγόρια, περιορίζουν τις επιθυμίες τους να επιλέξουν έναν τομέα σπουδών ή κατάρτισης και να ακολουθήσουν επαγγελματική σταδιοδρομία στον ψηφιακό τομέα. Αυτό με τη σειρά του επηρεάζει τον σχεδιασμό ψηφιακών προϊόντων, όπου οι ανάγκες ή οι ιδιαιτερότητες των γυναικών και των κοριτσιών ενδέχεται να μην λαμβάνονται επαρκώς υπόψη. Σύμφωνα με τη δήλωση δέσμευσης σχετικά με τις γυναίκες στο ψηφιακό περιβάλλον 91 , απαιτείται δράση για την επίτευξη ίσης συμμετοχής σε όλους τους τομείς και ιδίως στον ψηφιακό τομέα.

(16)Στα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση της κρίσης της νόσου COVID-19 στην εκπαίδευση και την κατάρτιση 92 , τα κράτη μέλη καλούνται να εξετάσουν τις δυνατότητες για καινοτομία, επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού και περαιτέρω ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων. Στα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την ψηφιακή εκπαίδευση στις κοινωνίες γνώσης της Ευρώπης 93 διατυπώνεται η ανάγκη για ψηφιακή εκπαίδευση που θα καλύπτει την παιδεία σχετικά με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, τον ψηφιακό γραμματισμό και τον γραμματισμό στα δεδομένα, την κριτική σκέψη και την καταπολέμηση της εσφαλμένης πληροφόρησης και της παραπληροφόρησης, είτε ακούσιας είτε εσκεμμένης, της ρητορείας που εκφράζει μίσος ή αποσκοπεί σε βλάβη, καθώς και τον εκφοβισμό και τον εθισμό στον κυβερνοχώρο. Επιπλέον, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη στήριξη της ευημερίας στην ψηφιακή εκπαίδευση 94 εξετάζεται η ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη ο βασικός ρόλος που διαδραματίζουν οι ψηφιακές δεξιότητες για τη διασφάλιση της ευημερίας όλων των παραγόντων που συμμετέχουν στη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης.

(17)Τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας δείχνουν την πολιτική ώθηση των κρατών μελών για περαιτέρω ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των εκπαιδευομένων, των εκπαιδευτικών και του εργατικού δυναμικού, και για τη διασφάλιση κατάλληλου νομικού πλαισίου και του απαιτούμενου εξοπλισμού και υποδομών. 95 Στο πλαίσιο αυτό, είναι εξαιρετικά σημαντικό τα κράτη μέλη να προχωρήσουν στην αποδοτική και αποτελεσματική υλοποίηση των εθνικών τους σχεδίων, μεταξύ άλλων, ανταποκρινόμενα στην ανάγκη στρατηγικής αντιμετώπισης της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων.

(18)Στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, η ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων διασφαλίζεται μέσω διαφόρων προσεγγίσεων και σε κάθε επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης υπάρχουν διαφορετικές προκλήσεις. Στη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα υψηλής ποιότητας 96 υπογραμμίζεται η σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας για τη στήριξη της ανάπτυξης των παιδιών και τη μείωση των κοινωνικοοικονομικών και εδαφικών ανισοτήτων, καθώς και για τη στήριξη της (επαν)ένταξης των γονέων, ιδίως των γυναικών, στην αγορά εργασίας. Όπως αναφέρεται στη σύσταση του Συμβουλίου για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά 97 , τα κράτη μέλη καλούνται να εγγυηθούν την αποτελεσματική και δωρεάν πρόσβαση στην εκπαίδευση για τα παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού και, όπως αναφέρεται στη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού 98 , αυτό περιλαμβάνει τη διασφάλιση ότι τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να πλοηγούνται με ασφάλεια στο ψηφιακό περιβάλλον. Λαμβανομένης υπόψη της διαπίστωσης ότι τα παιδιά ασχολούνται με τις ψηφιακές τεχνολογίες από ολοένα και μικρότερη ηλικία και κυρίως από το σπίτι 99 , οι ψηφιακά ικανοί εκπαιδευτικοί στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη στήριξη των οικογενειών και των μικρών παιδιών για την καλύτερη κατανόηση των ευκαιριών και των κινδύνων του ψηφιακού κόσμου με πιο ισότιμο και συμπεριληπτικό τρόπο. Στο πλαίσιο αυτό, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προβλεφθεί και να αντιμετωπιστεί η κατάχρηση της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) και άλλων αναδυόμενων τεχνολογιών από τους εκπαιδευόμενους, με την προαγωγή της ορθής κατανόησης των τεχνολογιών αυτών και την επεξήγηση του τρόπου ασφαλούς αξιοποίησης των δυνατοτήτων τους.

(19)Η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με δρόμους προς τη σχολική επιτυχία 100 αποσκοπεί στην ενίσχυση της συμμετοχικότητας και της ευημερίας στο σχολείο, ενώ στη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη μικτή μάθηση για πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση υψηλής ποιότητας και χωρίς αποκλεισμούς 101 ζητείται συγκεκριμένα να γίνουν προσπάθειες για την ενίσχυση της ανάπτυξης των ψηφιακών δεξιοτήτων των εκπαιδευομένων και των εκπαιδευτικών, λαμβανομένων υπόψη του χάσματος της ψηφιακής υστέρησης και του ψηφιακού χάσματος μεταξύ των φύλων. Στο πλαίσιο αυτό, με τον διαρθρωμένο διάλογο επιβεβαιώθηκε ότι στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αναπτύσσονται ψηφιακές δεξιότητες μέσω συνδυασμού προσεγγίσεων 102 και ότι πολλά κράτη μέλη επανεξετάζουν τα προγράμματα σπουδών τους για την καλύτερη προώθηση των ψηφιακών δεξιοτήτων (τόσο ως ειδικού μαθήματος όσο και ενσωματωμένων σε άλλο μάθημα ή σε όλα τα μαθήματα). Μια αναδυόμενη τάση είναι η εισαγωγή της πληροφορικής 103 (που αναφέρεται επίσης ως επιστήμη υπολογιστών ή υπολογιστική σκέψη) ως ανεξάρτητο, χωριστό μάθημα ή ενσωματωμένη σε υφιστάμενο βασικό εκπαιδευτικό πεδίο, όπως τα μαθηματικά ή οι θετικές επιστήμες. Ανεξάρτητα από τις επιλογές στο πρόγραμμα σπουδών, είναι αναγκαία η προώθηση της ποιοτικής εκπαίδευσης στην πληροφορική, με υποστήριξη από μεθόδους διδασκαλίας κατάλληλες για την ηλικία και το στάδιο της ανάπτυξης, ποιοτικούς πόρους, ισόρροπη συμμετοχή και εκπροσώπηση των φύλων και κατάλληλη αξιολόγηση 104 .

(20)Η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα 105 προτείνει ένα ανανεωμένο όραμα πολιτικής της Ένωσης για την ΕΕΚ, στο οποίο περιλαμβάνονται σημαντικές προσπάθειες για την ψηφιοποίηση της. Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 8ης Δεκεμβρίου 2022 106 , τα κράτη μέλη καλούνται να στηρίξουν την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση των ατόμων με αναπηρία. Από την ανάλυση των εθνικών σχεδίων εφαρμογής της σύστασης και της Διακήρυξης του Osnabrück 107 προκύπτει ότι περισσότερα από τα μισά κράτη μέλη σχεδιάζουν να ενσωματώσουν ψηφιακές δεξιότητες και ικανότητες στα προγράμματα σπουδών ΕΕΚ. Ωστόσο, είναι αναγκαία η περαιτέρω προώθηση της αριστείας στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους τους σπουδαστές ΕΕΚ.

(21)Στην ανακοίνωση για μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πανεπιστήμια 108 , τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ενθαρρύνονται να υιοθετήσουν προσεγγίσεις που εφαρμόζονται σε ολόκληρα τα ιδρύματα, με προσφορά μάθησης που απευθύνεται σε ειδικούς στις ΤΠΕ και παρέχει ψηφιακές δεξιότητες μέσω ειδικών ανά τομέα προγραμμάτων σπουδών. Όπως αναφέρεται στη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη μάθηση για την πράσινη μετάβαση και τη βιώσιμη ανάπτυξη 109 , αυτό ισχύει τόσο για τις πράσινες όσο και για τις ψηφιακές δεξιότητες. Η πρωτοβουλία «Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια» 110 , μέσω της πρωτοποριακής της βαθιάς θεσμικής και διακρατικής συνεργασίας, αποτελεί ισχυρή κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη καινοτόμου μάθησης ψηφιακών δεξιοτήτων και συμβάλλει στην επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού του τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η άντληση διδαγμάτων από την πείρα αυτή είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση των ελλείψεων εμπειρογνωσίας που αναφέρονται στην Ευρώπη όσον αφορά τη διδασκαλία προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών (όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια και η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων) και την ενσωμάτωση των τεχνολογιών αυτών στα προγράμματα σπουδών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και σε εξειδικευμένα μαθήματα 111 .

(22)Στη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με μια ευρωπαϊκή προσέγγιση για τα μικροδιαπιστευτήρια για τη διά βίου μάθηση και την απασχολησιμότητα 112 καθορίζεται πλαίσιο για τη στήριξη της παροχής ευέλικτων και προσβάσιμων ευκαιριών μάθησης για διάφορους σπουδαστές, συμπεριλαμβανομένων των νέων και των διά βίου εκπαιδευομένων, το οποίο πρέπει να αξιοποιηθεί για την αντιμετώπιση των τρεχουσών μαθησιακών αναγκών όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες.

(23)Στο σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων 113 προτείνονται σαφείς στόχοι για τη συμμετοχή των ενηλίκων στην κατάρτιση (60 % έως το 2030), συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών δεξιοτήτων. Στο ψήφισμα του Συμβουλίου σχετικά με νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την εκπαίδευση των ενηλίκων 2021-2030 114 προσδιορίζεται η ανάγκη προώθησης δεξιοτήτων που συνδέονται με τον ψηφιακό μετασχηματισμό και στη σύσταση του Συμβουλίου όσον αφορά τις Διαδρομές Αναβάθμισης των Δεξιοτήτων: Νέες Ευκαιρίες για Ενηλίκους 115 αναγνωρίζονται οι ψηφιακές δεξιότητες ως μία από τις τρεις βασικές δεξιότητες που θα πρέπει να αναπτύξουν όλοι οι ενήλικες. Παρά την προσοχή σε επίπεδο πολιτικής, η συμμετοχή των ενηλίκων στην κατάρτιση, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες για ενήλικες, είναι σποραδική και ανομοιόμορφη 116 . Τα κράτη μέλη προσπαθούν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα αυτό μέσω υφιστάμενων και νέων πρωτοβουλιών που έχουν προγραμματιστεί στα οικεία σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και με τη συμμετοχή διαφόρων ενδιαφερόμενων μερών, όπως ο κοινωνικός, ο εθελοντικός και ο μη κυβερνητικός τομέας. Οι ατομικοί λογαριασμοί μάθησης όπως προβλέπονται στη σύσταση του Συμβουλίου 117 στηρίζουν την αύξηση του αριθμού των ατόμων που συμμετέχουν σε κατάρτιση κάθε χρόνο χάρη σε συνδυασμό κινήτρων, μεταξύ άλλων και οικονομικών.

(24)Οι εταιρείες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση του προσωπικού τους, αλλά υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις. Μόνο ένα μικρό ποσοστό των ΜΜΕ (20,9 %) παρείχαν κατάρτιση στο σύνολο του προσωπικού τους για την ενίσχυση των δεξιοτήτων του στον τομέα των ΤΠΕ, σε σύγκριση με το 69,5 % των μεγάλων επιχειρήσεων 118 . Με το σύμφωνο για τις δεξιότητες 119 καλούνται οι επιχειρήσεις, οι κοινωνικοί εταίροι και οι δημόσιοι οργανισμοί να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση του εργατικού δυναμικού σε ολόκληρη την Ένωση. Επιπλέον, ο συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας φέρνει σε επαφή τα κράτη μέλη, τις επιχειρήσεις, τους κοινωνικούς εταίρους, τους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και τους παρόχους εκπαίδευσης, με σκοπό να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση της έλλειψης ψηφιακών δεξιοτήτων στην Ευρώπη 120 . Στο πλαίσιο αυτό, με το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 προτάθηκε η ανάπτυξη ευρωπαϊκού πιστοποιητικού ψηφιακών δεξιοτήτων ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια και η αναγνώριση των πιστοποιήσεων ψηφιακών δεξιοτήτων.

(25)Ενώ τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν αναπτύξει στρατηγικές για τις ψηφιακές δεξιότητες, λίγα υιοθετούν ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά την εξέλιξη των προγραμμάτων σε όλα τα διαφορετικά επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης 121 . Σε πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τις ποιοτικές επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση 122 τονίζεται η ανάγκη αξιολόγησης του αντικτύπου των διαφόρων προγραμμάτων στα μαθησιακά αποτελέσματα των εκπαιδευομένων. Το ζήτημα είναι γενικό και ισχύει εξίσου για τις ψηφιακές δεξιότητες, ενώ λίγα μόνο κράτη μέλη διενεργούν τακτική παρακολούθηση και αξιολόγηση.

(26)Στα συμπεράσματα του Συμβουλίου για τους Ευρωπαίους εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές για το μέλλον 123 επισημαίνεται ότι οι εκπαιδευτικοί αποτελούν κινητήρια δύναμη που πρέπει να συμμετέχει στη διαμόρφωση πολιτικών για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, αλλά πρέπει επίσης να υποστηρίζεται με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά την αρχική εκπαίδευση, την υποδοχή στην αρχή της σταδιοδρομίας και τη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη. Ο τομέας των ψηφιακών ικανοτήτων είναι εκείνος όπου οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί εντοπίζουν μεγάλη ανάγκη για επαγγελματική ανάπτυξη 124 . Επιπλέον, ο διαρθρωμένος διάλογος αναδεικνύει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα κράτη μέλη όσον αφορά την πρόσληψη, τη διατήρηση και την προετοιμασία εκπαιδευτικών, ιδίως στην πληροφορική (για την πρωτοβάθμια/δευτεροβάθμια εκπαίδευση και την ΕΕΚ) ή σε άλλους ειδικούς/προηγμένους ψηφιακούς τομείς (για την τριτοβάθμια εκπαίδευση).

(27)Οι Ακαδημίες Εκπαιδευτικών Erasmus+ 125 έχουν ως στόχο να στηρίξουν ικανούς, δραστήριους και υψηλής ειδίκευσης εκπαιδευτικούς, εκπαιδευτές και διευθυντές σχολείων και να προωθήσουν τη συνεχή επαγγελματική τους ανάπτυξη, μεταξύ άλλων στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων. Οι πρόσφατες σχετικές πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν τις κατευθυντήριες γραμμές για διδάσκοντες και εκπαιδευτικούς σχετικά με την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης 126 , καθώς και τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη δεοντολογική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και των δεδομένων στη διδασκαλία και τη μάθηση 127 . Πρέπει να δοθεί περαιτέρω ώθηση στις δύο αυτές δέσμες κατευθυντήριων γραμμών με σκοπό την υποστήριξη των εκπαιδευτικών που ασχολούνται με συγκεκριμένες πτυχές της ψηφιακής τεχνολογίας και της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων, ιδίως στο πλαίσιο πιεστικών κοινωνικών ζητημάτων.

(28)Διάφορες πρωτοβουλίες των κρατών μελών και της Επιτροπής, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Προγραμματισμού 128 και ο μαραθώνιος για την ψηφιακή εκπαίδευση 129 , αποσκοπούν στην προώθηση της συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών και της βασικής καινοτομίας στην ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες. Ομοίως, με την ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά (BIK+) 130 προωθείται η συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη, μεταξύ άλλων, μέσω του δικτύου των Κέντρων Ασφαλούς Διαδικτύου 131 , με σκοπό τη δημιουργία ασφαλέστερου διαδικτύου για τα παιδιά. Με τις πρωτοβουλίες αυτές στηρίζεται η ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων στον μη τυπικό τομέα και θα πρέπει να προωθηθούν περαιτέρω ως μέσο στήριξης της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων.

(29)Η παρούσα σύσταση σέβεται πλήρως τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Τα κράτη μέλη θα αποφασίσουν, σύμφωνα με τις εθνικές τους περιστάσεις, τον τρόπο εφαρμογής της σύστασης,

ΣΥΝΙΣΤΑ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ:

1.Να συμφωνήσουν, μέσω μιας προσέγγισης για το σύνολο της διακυβέρνησης και από κοινού με τα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη, σε εθνική στρατηγική για την ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες, η οποία θα αναπτυχθεί ή θα επικαιροποιηθεί σύμφωνα με τις αρχές της παρούσας σύστασης, και να παρακολουθούν την αποτελεσματικότητα και τον αντίκτυπό της. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

1.1.Να θέσουν εθνικούς στόχους για την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων και να διασφαλίσουν την τακτική επανεξέταση και επικαιροποίησή τους.

1.2.Να ευθυγραμμίσουν τους εθνικούς στόχους που αναφέρονται στο σημείο 1.1 με τις στρατηγικές προτεραιότητες του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 και να αποτυπώσουν τους εν λόγω εθνικούς στόχους στους εθνικούς χάρτες πορείας που πρόκειται να εγκρίνουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με το πρόγραμμα πολιτικής 2030 «Ψηφιακή Δεκαετία».

1.3.Να προσδιορίσουν «ομάδες προτεραιότητας ή δυσπρόσιτες ομάδες» 132 και να θεσπίσουν κατάλληλα μέτρα για τη διευκόλυνση της συμμετοχής τους, λαμβάνοντας υπόψη το χάσμα προσβασιμότητας, τις εδαφικές ανισότητες 133 και το κοινωνικοοικονομικό χάσμα σε σχέση με τις ψηφιακές δεξιότητες.

1.4.Να διασφαλίσουν συνεπή προσέγγιση για την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης, με την προοδευτική διάρθρωσή της από την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (ΠΕΦ), στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ), έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων, σε στενή διαβούλευση με τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη και τους κοινωνικούς εταίρους, ώστε να επιτευχθεί κοινή αντίληψη σχετικά με τις βασικές πτυχές που πρέπει να καλύπτονται κατά την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων για συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες και εκπαιδευτικούς τομείς.

1.5.Να αναπτύξουν συγκεκριμένη και συνεκτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση ολόκληρου του φάσματος των ψηφιακών δεξιοτήτων, από τις βασικές έως τις προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες, σε όλους τους τομείς της αγοράς εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών στον τομέα των ΤΠΕ.

1.6.Να διασφαλίσουν την κατάλληλη και μεθοδολογικά ορθή παρακολούθηση, αξιολόγηση και εκτίμηση των εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών και των προγραμμάτων κατάρτισης σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, ώστε να αποδεικνύεται και να βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα και η ποιότητα των δράσεων που αναλαμβάνονται.

1.7.Να συμβάλουν στην αλληλοδιδαχή από ομοτίμους, στην ανταλλαγή πρακτικών και στον συντονισμό, μεταξύ άλλων, στους τομείς πολιτικής, σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, ώστε να εξευρεθούν κοινές λύσεις σε διηπειρωτικές, διακρατικές και διαπεριφερειακές προκλήσεις.

2.Να ξεκινούν νωρίς την καθοδήγηση των εκπαιδευομένων στον ψηφιακό κόσμο και να προσφέρουν ίσες ευκαιρίες για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

2.1.Σύμφωνα με τις γενικές προτεραιότητες της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, να διασφαλίζουν ότι οι μαθητές προσχολικής ηλικίας και ιδίως οι γονείς, οι φροντιστές και οι οικογένειές τους λαμβάνουν στήριξη για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, καθώς και ότι γνωρίζουν και κατανοούν καλύτερα τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που συνεπάγεται η ψηφιοποίηση.

2.2.Να χρησιμοποιούν δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία και το στάδιο ανάπτυξης, για παράδειγμα, στο πλαίσιο της ΠΕΦ, δραστηριότητες ψηφιακής εκπαίδευσης χωρίς σύνδεση 134 και μάθησης ψηφιακών δεξιοτήτων με βάση το παιχνίδι 135 .

2.3.Να ενισχύσουν περαιτέρω την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕΚ. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην παροχή των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την κατάλληλη κατανόηση και την ουσιαστική, υγιή, ασφαλή και βιώσιμη συμμετοχή στις ψηφιακές τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης.

3.Να επεκτείνουν τη διεπιστημονική προσέγγιση (δηλαδή τις ψηφιακές δεξιότητες που διδάσκονται εγκάρσια σε διάφορα μαθήματα) και να βελτιώσουν την αξιολόγηση της και την κατάρτιση των εκπαιδευτικών. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

3.1.Να στηρίξουν διεπιστημονικές προσεγγίσεις για την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων στην τυπική εκπαίδευση (ΠΕΦ, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕΚ).

3.2.Να διασφαλίσουν τη διεπιστημονική αξιολόγηση των ψηφιακών δεξιοτήτων, με τη χρήση μέσων συγκρίσιμων με εκείνα που εφαρμόζονται σε άλλες βασικές δεξιότητες, τουλάχιστον στο τέλος κάθε κύκλου για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και την ΕΕΚ (τελική αξιολόγηση).

3.3.Σύμφωνα με την πρόταση σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τους βασικούς παράγοντες που διευκολύνουν την επιτυχή ψηφιακή εκπαίδευση και κατάρτιση, να αντιμετωπίσουν τα εμπόδια στη διεπιστημονική προσέγγιση, παρέχοντας ποιοτική κατάρτιση σχετικά με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας για σκοπούς διδασκαλίας και μάθησης (ψηφιακή παιδαγωγική) κατά την αρχική κατάρτιση των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών και κατά τη συνεχή επαγγελματική τους ανάπτυξη.

3.4.Να αναλάβουν πιο έντονη δράση για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φύλων όσον αφορά τα επίπεδα ψηφιακών δεξιοτήτων των γυναικών και των ανδρών εκπαιδευτικών.

3.5.Να προωθήσουν τη χρήση των κατευθυντήριων γραμμών για διδάσκοντες και εκπαιδευτικούς σχετικά με την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης 136 και της εργαλειοθήκης για τον τρόπο εντοπισμού και αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης 137 , καθώς και των κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τη δεοντολογική χρήση τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) και δεδομένων στη διδασκαλία και τη μάθηση 138 στις τάξεις.

4.Να στηρίξουν την υψηλής ποιότητας εκπαίδευση πληροφορικής στο σχολείο. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

4.1.Να συνεργάζονται σε επίπεδο ΕΕ για την ανάπτυξη, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών.

4.2.Να διασφαλίζουν ότι όλοι οι μαθητές έχουν την ευκαιρία, από την έναρξη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, να αναπτύξουν τις ψηφιακές τους δεξιότητες μέσω της επαφής με τα βασικά στοιχεία της πληροφορικής.

4.3.Να εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας χωριστού μαθήματος για την πληροφορική, ώστε να υλοποιηθεί μια πιο στοχευμένη παροχή με σαφείς στόχους εκπαίδευσης και κατάρτισης, ειδικά προβλεπόμενο χρόνο και δομημένη αξιολόγηση.

4.4.Να διασφαλίζουν ότι η διδασκαλία και η μάθηση στον τομέα της πληροφορικής υποστηρίζονται από καταρτισμένους και εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς, με πρόσβαση σε ποιοτικούς και προσβάσιμους μαθησιακούς πόρους και λαμβανομένου υπόψη του μεγέθους του σχολείου, καθώς και με κατάλληλη αξιολόγηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων.

4.5.Να προάγουν την πολυμορφία και την ισόρροπη συμμετοχή των φύλων και να επιδιώξουν τη μείωση τυχόν στερεοτύπων στη διδασκαλία και τη μάθηση της πληροφορικής. Αυτό θα πρέπει να υποστηριχθεί από έρευνα, αφενός, σχετικά με τα πολιτιστικά, κοινωνικοοικονομικά και θεσμικά εμπόδια στις προσδοκίες των κοριτσιών και στην πρόσβασή τους στον ψηφιακό τομέα (συμπεριλαμβανομένων των κοριτσιών με μειονοτικό φυλετικό ή εθνοτικό υπόβαθρο) και, αφετέρου, σχετικά με τον αντίκτυπο των σχολικών βιβλίων και άλλων πόρων που συμβάλλουν στη διδασκαλία ψηφιακών μαθημάτων με πιο συμπεριληπτικό τρόπο.

4.6.Να αξιοποιούν τις ευκαιρίες για την ανάπτυξη ποιοτικών παιδαγωγικών μεθόδων στον τομέα της πληροφορικής μέσω των Ακαδημιών Εκπαιδευτικών Erasmus+.

4.7.Να ενθαρρύνουν όλα τα σχολεία, ιδίως εκείνα στα οποία διδάσκονται δυσπρόσιτες ομάδες, να συμμετάσχουν στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Προγραμματισμού ως μια πρώτη επαφή για να μειωθούν τα εμπόδια στην ενσωμάτωση στοιχείων που σχετίζονται με την πληροφορική (όπως ο προγραμματισμός) στις καθημερινές πρακτικές διδασκαλίας με καινοτόμο και ελκυστικό τρόπο. Η συμμετοχή αυτή θα πρέπει να αξιοποιηθεί για τη στήριξη νέων σχολικών ή τοπικών/περιφερειακών στρατηγικών και πολιτικών.

4.8.Να διευκολύνουν την πρόσβαση και τη συμμετοχή των σχολείων στον μαραθώνιο για την ψηφιακή εκπαίδευση και να συνδέσουν τη διδασκαλία και τη μάθηση της πληροφορικής με πρακτικές, καινοτόμες λύσεις ψηφιακής εκπαίδευσης.

5.Να θεσπίσουν και να βελτιώσουν μέτρα για την πρόσληψη και την κατάρτιση εξειδικευμένων εκπαιδευτικών στον τομέα της πληροφορικής και των προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

5.1.Να αξιοποιήσουν υπό εξέλιξη πρωτοβουλίες, όπως το σύμφωνο για τις δεξιότητες και ο συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας, για τη στήριξη της αμφίδρομης ανταλλαγής και της συνεργασίας μεταξύ των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και του ιδιωτικού τομέα 139 , προκειμένου να υπάρξει δυνατότητα:

5.1.1.επαγγελματίες οι οποίοι εργάζονται στον ψηφιακό τομέα (για παράδειγμα στον τομέα της πληροφορικής) να παρέχουν υποστήριξη στους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν στην πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση (συμπεριλαμβανομένης της ΕΕΚ)· και

5.1.2.εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί να αποκτούν ειδικές δεξιότητες στον τομέα της πληροφορικής και σε συγκεκριμένους τομείς ψηφιακής τεχνολογίας (για παράδειγμα, τεχνητή νοημοσύνη, κυβερνοασφάλεια).

5.2.Να επανεξετάσουν την προσφορά συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες για εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς και να δημιουργήσουν ειδικές ευκαιρίες μάθησης ώστε να ενισχυθεί η επαγγελματοποίηση στον τομέα της πληροφορικής, μεταξύ άλλων με τη χρήση μικροδιαπιστευτηρίων και ατομικών λογαριασμών μάθησης.

6.Να διασφαλίσουν την ανάπτυξη προηγμένων και εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, μεταξύ άλλων, στην υπερπροηγμένη τεχνολογία και σε άλλους βασικούς τομείς ικανοτήτων. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

6.1.Να ενισχύσουν την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων και να διευκολύνουν την πρόσβαση των εκπαιδευομένων (τόσο στην αρχική όσο και στη συνεχή ΕΕΚ) για την απόκτηση προηγμένων και εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων, οι οποίες απαιτούνται όλο και περισσότερο για πολλά επαγγελματικά προφίλ, μεταξύ άλλων, μέσω τοποθετήσεων σε θέσεις μάθησης στον χώρο εργασίας και μαθητείας, διεπιστημονικών προγραμμάτων ή σύντομων κύκλων μαθημάτων που οδηγούν στην απόκτηση μικροδιαπιστευτηρίων.

6.2.Να επεκτείνουν τα επαγγελματικά προγράμματα σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια και η ανάπτυξη λογισμικού και να προσελκύσουν περισσότερους εκπαιδευόμενους να επιλέξουν τέτοια προγράμματα, σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Να συνεργάζονται σε επίπεδο ΕΕ για την ανάπτυξη, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών.

6.3.Να παρέχουν υποστήριξη στους σπουδαστές ΕΕΚ για την απόκτηση των ψηφιακών δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη χρήση τεχνολογιών εμβύθισης, όπως η εικονική πραγματικότητα, η επαυξημένη πραγματικότητα, η προσομοίωση και τα διαδικτυακά παιχνίδια, καθώς και η προσαρμοστική μάθηση.

7.Να προωθήσουν την ανάπτυξη ευρέος φάσματος ψηφιακών δεξιοτήτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και να αντιμετωπίσουν τις υφιστάμενες και τις αναδυόμενες αναντιστοιχίες ψηφιακών δεξιοτήτων. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

7.1.Να συνεργάζονται σε επίπεδο ΕΕ για την ανάπτυξη, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών και να ενθαρρύνουν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να προάγουν την παροχή τόσο γενικών όσο και ειδικών ανά τομέα ψηφιακών δεξιοτήτων. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει:

7.1.1.μαθήματα ψηφιακών δεξιοτήτων σε διάφορα επίπεδα και επιστημονικούς κλάδους με στόχο την ενίσχυση της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλους τους φοιτητές, ανεξάρτητα από τον τομέα της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας·

7.1.2.ευέλικτες, ειδικά προσαρμοσμένες και ψηφιακά προσβάσιμες ευκαιρίες μάθησης σχετικά με προηγμένες και εξειδικευμένες ψηφιακές δεξιότητες, μεταξύ άλλων μέσω σύντομων κύκλων μαθημάτων που οδηγούν στην απόκτηση μικροδιαπιστευτηρίων.

7.2.Να διευκολύνουν τις ανταλλαγές μεταξύ της βιομηχανίας ή επαγγελματικών ομάδων και ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την ανάπτυξη διεπιστημονικών μαθημάτων και την περαιτέρω ενσωμάτωση προηγμένων και εξειδικευμένων μαθημάτων για τις ψηφιακές δεξιότητες σε όλα τα πτυχία.

7.3.Να παρέχουν κατάλληλα κίνητρα στη βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), ώστε να βοηθήσει τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στον σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες ανάγκες της αγοράς εργασίας.

7.4.Να διασφαλίζουν την ποιότητα και την αναγνώριση των τίτλων σπουδών και των μικροδιαπιστευτηρίων (σύμφωνα με την ευρωπαϊκή προσέγγιση για τα μικροδιαπιστευτήρια).

7.5.Να επιβραβεύουν και αναγνωρίζουν τις προσπάθειες του διδακτικού προσωπικού και των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την ενίσχυση της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλους τους φοιτητές. Να ενθαρρύνουν, να προωθούν και να επιβραβεύουν την κινητικότητα του διδακτικού προσωπικού μεταξύ ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και, κατά περίπτωση, μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας και του ιδιωτικού τομέα.

7.6.Να στηρίζουν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην προσέλκυση φοιτητών, και ιδίως γυναικών, να συμμετέχουν σε και να ολοκληρώνουν μελέτες με επίκεντρο την ανάπτυξη προηγμένων δεξιοτήτων σε διάφορους ψηφιακούς τομείς (π.χ. υλισμικό, λογισμικό, ψηφιακός σχεδιασμός, ψηφιακή ολοκλήρωση, επιστήμη των δεδομένων, τεχνητή νοημοσύνη ή κυβερνοασφάλεια) και να προωθούν σπουδές διπλού πτυχίου όπου οι ψηφιακές δεξιότητες ενσωματώνονται σε άλλον επιστημονικό κλάδο.

8.Να στηρίζουν την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των ενηλίκων και την παροχή ίσων ευκαιριών. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

8.1.Να ενσωματώσουν ευκαιρίες για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων σε ολόκληρο το σύστημα εκπαίδευσης ενηλίκων, για παράδειγμα, με την ένταξή τους στις εθνικές στρατηγικές για τις δεξιότητες. Να μεριμνήσουν ώστε να δίνεται επαρκής προσοχή και υποστήριξη για την εφαρμογή των μέτρων σε όλα τα επίπεδα ψηφιακών δεξιοτήτων.

8.2.Να προωθούν συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων φορέων όπως οι κοινωνικοί εταίροι, οι εθνικές και τοπικές αρχές, τα τοπικά σχολεία και τα κοινοτικά κέντρα, η βιομηχανία και άλλοι τομείς, με σκοπό τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την υλοποίηση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση νέων προγραμμάτων και πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση των ειδικών μαθησιακών αναγκών των ενηλίκων, μεταξύ άλλων, όσον αφορά τη μάθηση στον χώρο εργασίας. Να συνεργάζονται σε επίπεδο ΕΕ για την ανάπτυξη, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών.

8.3.Να διεξάγουν στοχευμένες εκστρατείες ευαισθητοποίησης σχετικά με τη σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων και να διασφαλίζουν ειδική στήριξη για τους ενήλικες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη ανάπτυξης των ψηφιακών δεξιοτήτων τους, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε επαγγελματικό προσανατολισμό.

8.4.Να καθιερώσουν ατομικούς λογαριασμούς μάθησης, σύμφωνα με τη σχετική σύσταση του Συμβουλίου 140 , για την προώθηση της τακτικής κατάρτισης των ενηλίκων στις ψηφιακές δεξιότητες. Να συμπεριλάβουν στους διαθέσιμους κύκλους μαθημάτων εγγυημένης ποιότητας ευκαιρίες κατάρτισης σε διαφορετικά επίπεδα ψηφιακών δεξιοτήτων σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και της κοινωνίας. Να ενισχύσουν τη νομοθεσία σχετικά με τις άδειες κατάρτισης μετ’ αποδοχών και να ενθαρρύνουν τους εργοδότες να δίνουν προτεραιότητα στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση των εργαζομένων κατά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας.

8.5.Να εντείνουν τις προσπάθειες για καλύτερη ενσωμάτωση των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ και των νεοφυών επιχειρήσεων, στα υφιστάμενα τομεακά, βιομηχανικά και εθνικά οικοσυστήματα, ώστε να τους παρέχεται η αναγκαία στήριξη, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής γνώσεων, της καθοδήγησης και των ευκαιριών μάθησης.

8.6.Να ενθαρρύνουν και προωθήσουν τη δημιουργία πρόσθετων τοπικών και περιφερειακών συνασπισμών για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας, με σκοπό την ανάπτυξη συγκεκριμένων μέτρων για τις ψηφιακές δεξιότητες σύμφωνα με τις τοπικές και τις περιφερειακές ανάγκες.

9.Να προωθήσουν την ανάπτυξη της πιστοποίησης των ψηφιακών δεξιοτήτων και την αναγνώρισή της. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

9.1.Να στηρίζουν και να προωθούν την πιστοποίηση των ψηφιακών δεξιοτήτων όλων των πολιτών σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένων των πιστοποιητικών που αποκτώνται με την ολοκλήρωση κατάρτισης που παρέχεται μέσω των ατομικών λογαριασμών μάθησης. Να στηρίξουν τα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης στην παροχή αξιόπιστης πιστοποίησης των ψηφιακών δεξιοτήτων.

9.2.Σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές, να στηρίξουν την αναγνώριση των πιστοποιητικών και των τίτλων σπουδών ψηφιακών δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των μικροδιαπιστευτηρίων, όπως και κατά τις εργασίες τους για την εκπλήρωση της δέσμευσής τους να λάβουν μέτρα για την καθιέρωση της αυτόματης αναγνώρισης 141 των τίτλων σπουδών έως το 2025. Να καταρτίσουν κατάλογο αναγνωρισμένων και αξιόπιστων φορέων πιστοποίησης, καθώς και παρόχων κατάρτισης για την υποστήριξη της παροχής κατάρτισης και πιστοποίησης υψηλής ποιότητας.

9.3.Να παρέχουν κίνητρα και να προβάλουν τις ψηφιακές δεξιότητες για μάθηση ή επαγγελματική εξέλιξη, διευκολύνοντας την αναγνώριση, την τεκμηρίωση, την αξιολόγηση και την πιστοποίησή τους, είτε αποκτώνται μέσω τυπικής είτε μέσω μη τυπικής ή άτυπης μάθησης. Να παρέχουν συνδρομή στους υπευθύνους προσλήψεων και στους υπηκόους τρίτων χωρών σε όλα τα στάδια που σχετίζονται με την αναγνώριση και την πιστοποίηση των δεξιοτήτων και των προσόντων, μεταξύ άλλων, με την αξιοποίηση του ευρωπαϊκού πιστοποιητικού ψηφιακών δεξιοτήτων.

9.4.Να συμβάλουν στην πιλοτική εφαρμογή, στην ανάπτυξη και την υιοθέτηση του ευρωπαϊκού πιστοποιητικού ψηφιακών δεξιοτήτων.

10.Να αναπτύξουν στρατηγική και συστηματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της έλλειψης ειδικών στις ΤΠΕ. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

10.1.Να χρησιμοποιούν προβλέψεις για την αξιολόγηση των μελλοντικών αναγκών των διαφορετικών ομάδων-στόχων της αγοράς, ιδίως των ΜΜΕ, για ψηφιακές δεξιότητες και να διεξάγουν έρευνες για την καλύτερη κατανόηση των ελλείψεων ψηφιακών δεξιοτήτων.

10.2.Να σχεδιάσουν και να ενσωματώσουν σε εθνικές στρατηγικές και σχέδια δράσης πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ελλείψεων ψηφιακών δεξιοτήτων (για παράδειγμα, όσον αφορά την κυβερνοασφάλεια, την τεχνητή νοημοσύνη) που είναι σημαντικές σε εθνικό επίπεδο. Να συμβάλουν ενεργά στην υλοποίηση της Ακαδημίας Κυβερνοδεξιοτήτων.

10.3.Να προσελκύσουν και να διατηρήσουν ταλέντα από το εξωτερικό, αξιοποιώντας πλήρως την οδηγία για την Μπλε Κάρτα και τις εταιρικές σχέσεις προσέλκυσης ταλέντων. Να ενισχύσουν τη συνεργασία με άλλα κράτη μέλη ώστε να ανταλλάσσουν πρακτικές και λύσεις για την προσέλκυση ψηφιακά ταλαντούχων ατόμων στην Ένωση και να διευκολύνουν την κινητικότητά τους, κατά περίπτωση.

10.4.Να ακολουθήσουν μια πιο στρατηγική και συστηματική προσέγγιση για την κατάρτιση και την προσέλκυση ειδικών στις ΤΠΕ και από τρίτες χώρες, για παράδειγμα, εφαρμόζοντας συστήματα ταχείας έκδοσης θεωρήσεων για το επάγγελμα του ειδικού στις ΤΠΕ και παρέχοντας κίνητρα για σπουδές, με ιδιαίτερη έμφαση στις ΜΜΕ.

10.5.Να παρέχουν ολοκληρωμένο επαγγελματικό προσανατολισμό και καθοδήγηση σχετικά με τις σπουδές σε επίπεδο σχολείου, ΕΕΚ και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ώστε να τονωθεί το ενδιαφέρον των νέων, ιδίως των κοριτσιών και των νέων γυναικών, για την πραγματοποίηση σπουδών στις ΤΠΕ και/ή για την επιδίωξη σταδιοδρομίας ως ειδικοί στις ΤΠΕ. Να διεξαγάγουν στοχευμένες εκστρατείες για την αντιμετώπιση των προκαταλήψεων σχετικά με την προσβασιμότητα σε σταδιοδρομίες στον τομέα της τεχνολογίας (οι οποίες θα απευθύνονται ιδίως σε όσους δεν διαθέτουν υπόβαθρο στις ΤΠΕ) και για τις διάφορες πιθανές σταδιοδρομίες μετά τις σπουδές στις ΤΠΕ. Να χρησιμοποιήσουν ποικίλους διαύλους επικοινωνίας για να προσεγγίσουν διάφορα τμήματα του πληθυσμού και να αναδείξουν τη δυνατότητα μιας ουσιαστικής σταδιοδρομίας στον τομέα των ΤΠΕ που είναι επωφελής για την κοινωνία.

10.6.Σύμφωνα με τη δήλωση δέσμευσης σχετικά με τις γυναίκες στο ψηφιακό περιβάλλον και σε συνέργεια με συναφείς πρωτοβουλίες του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, να δώσουν προτεραιότητα στις προσπάθειες που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των προκαταλήψεων λόγω φύλου για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φύλων και του μισθολογικού χάσματος στις ΤΠΕ και να παρέχουν στοχευμένες ευκαιρίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης σε κορίτσια και γυναίκες σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης, αναγνωρίζοντας έτσι την αξία της συμβολής και των ταλέντων τους.

10.7.Να ενισχύσουν την ελκυστικότητα του ψηφιακού τομέα για τις γυναίκες, για παράδειγμα, μέσω της συνεργασίας με τους εθνικούς συνασπισμούς για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας, με σκοπό την ανάπτυξη εκστρατειών ευαισθητοποίησης και την προσαρμογή των εθνικών μηνυμάτων.

10.8.Να δημιουργήσουν ευκαιρίες ώστε τα σχολεία και τα τεχνικά πανεπιστήμια να προσελκύσουν φοιτητές σε ψηφιακές σταδιοδρομίες (για παράδειγμα διοργανώνοντας ημέρες ελεύθερης προσέλευσης, οικογενειακές ημερίδες και σεμινάρια και προωθώντας τη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες όπως Πλατφόρμα Ταλέντων Καινοτομίας 142 , η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Προγραμματισμού, ο μαραθώνιος για την ψηφιακή εκπαίδευση και οι δραστηριότητες εκτός του προγράμματος σπουδών).

11.Να παρέχουν την απαραίτητη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει:

11.1.Να εφαρμόσουν τις διάφορες πτυχές της παρούσας σύστασης χρησιμοποιώντας εθνικά και ενωσιακά κονδύλια, συμπεριλαμβανομένων του Erasmus+, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+, του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης, του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη» και του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», και να προχωρήσουν στην υλοποίηση των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

11.2.Να χρησιμοποιήσουν το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένης της πολυκρατικής του προσέγγισής, για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων με σκοπό την ενίσχυση της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων στο πλαίσιο της προοπτικής της διά βίου μάθησης σύμφωνα με την παρούσα σύσταση.

11.3.Να ενθαρρύνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και να εξετάσουν το ενδεχόμενο συνδυασμού διαφόρων πηγών χρηματοδότησης για την αναβάθμιση των πρωτοβουλιών και την αύξηση του αντικτύπου και της βιωσιμότητάς τους.

ΕΠΙΔΟΚΙΜΑΖΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ:

Να αξιοποιήσει τις υφιστάμενες πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Έτους Νεολαίας και του Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων, για να στηρίξει και να συμπληρώσει τις δράσεις των κρατών μελών στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων. Ειδικότερα, η Επιτροπή προτίθεται:

1.Να στηρίξει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και την πληροφορική υψηλής ποιότητας. Ειδικότερα, η Επιτροπή προτίθεται:

1.1.Να διευκολύνει τις μεταρρυθμίσεις των κρατών μελών, με τη χρήση μέσων της Ένωσης, όπως το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης, μεταξύ άλλων, διευκολύνοντας τις ανταλλαγές απόψεων σχετικά με τις εθνικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων που σχετίζονται με την πληροφορική. Η Επιτροπή θα προωθήσει τη χρήση και την αναβάθμιση των υφιστάμενων εργαλείων για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων και τις επιτυχημένες πρωτοβουλίες κατάρτισης των εκπαιδευτικών στον τομέα της πληροφορικής.

1.2.Να στηρίξει την ποιοτική εκπαίδευση πληροφορικής, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη, αναπτύσσοντας κοινές κατευθυντήριες γραμμές για εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές με σκοπό την προώθηση της ποιοτικής εκπαίδευσης στην πληροφορική και δημιουργώντας δείκτες ικανοτήτων πληροφορικής, σύμφωνα με τα υφιστάμενα πλαίσια ικανοτήτων και προγραμμάτων σπουδών 143 .

1.3.Να στηρίξει την αλληλοδιδαχή από ομοτίμους και τη συνεργασία για την ανάπτυξη, την υλοποίηση και την αξιολόγηση προγραμμάτων σπουδών μέσω προγραμμάτων της Ένωσης, όπως το Erasmus+, και εργαλείων, όπως το ευρωπαϊκό πλαίσιο ψηφιακών ικανοτήτων για τους πολίτες και το αντίστοιχο για τους εκπαιδευτικούς.

1.4.Να στηρίξει τα κράτη μέλη στην παρακολούθηση της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων μέσω της συμμετοχής τους σε διεθνείς έρευνες (όπως η μελέτη ICILS, το πρόγραμμα PISA, η διεθνής έρευνα για τη διδασκαλία και τη μάθηση TALIS, το πρόγραμμα PIAAC) και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες (όπως η Eurogradate), οι οποίες έχουν συμπληρωματικούς σκοπούς και μπορούν να συμπληρώσουν στρατηγικά τις εθνικές προσπάθειες.

2.Να προωθήσει την αριστεία σε κύκλους μαθημάτων προηγμένων και εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την ΕΕΚ. Ειδικότερα, η Επιτροπή προτίθεται:

2.1.Να στηρίξει τα κράτη μέλη στη δημιουργία συνθηκών που ευνοούν την ανάπτυξη προηγμένων και εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων για σπουδαστές, ερευνητές και διά βίου εκπαιδευόμενους, οι οποίες θα παρέχονται από ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και παρόχους ΕΕΚ. Αυτό θα γίνει τόσο σε διεπιστημονικά προγράμματα όσο και σε προγράμματα που επικεντρώνονται σε προηγμένες δεξιότητες ΤΠΕ, λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης για μόνιμη αναβάθμιση των δεξιοτήτων αυτών, ώστε να συμβαδίζουν με τον ταχύ ρυθμό καινοτομίας, καθώς και της ανάγκης να καταστούν τα εν λόγω προγράμματα συμπεριληπτικά και προσβάσιμα σε διάφορους εκπαιδευόμενους.

2.2.Να εξακολουθήσει να στηρίζει την ακαδημαϊκή προσφορά προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων σε τομείς ψηφιακής τεχνολογίας και σε άλλους διεπιστημονικούς ή πολυεπιστημονικούς τομείς, καθώς και των εφαρμογών τους σε στρατηγικούς τομείς που δεν καλύπτονται επαρκώς από προηγούμενα εγκεκριμένα προγράμματα εργασίας του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη».

3.Να στηρίξει τις προσπάθειες για την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων σε ενήλικες. Ειδικότερα, η Επιτροπή προτίθεται:

3.1.Να ενισχύσει πρωτοβουλίες όπως το σύμφωνο για τις δεξιότητες και ο συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας, ώστε να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να προσφέρουν ευκαιρίες επανειδίκευσης στους ενήλικες με σκοπό τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων τους.

3.2.Να προωθήσει (με τη χρήση του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης και των χρηματοδοτικών ευκαιριών της Ένωσης) την ανάπτυξη προσβάσιμων κύκλων μαθημάτων κατάρτισης σε ψηφιακές δεξιότητες, οι οποίοι θα οδηγούν στην απόκτηση μικροδιαπιστευτηρίων, όπου αυτό είναι δυνατόν, για την αντιμετώπιση των ειδικών μαθησιακών αναγκών των ενηλίκων.

3.3.Να προωθήσει την ανάπτυξη προσβάσιμων κύκλων μαθημάτων κατάρτισης σε ψηφιακές δεξιότητες, οι οποίοι θα οδηγούν στην απόκτηση μικροδιαπιστευτηρίων, όπου αυτό είναι δυνατόν, για την αντιμετώπιση των ειδικών μαθησιακών αναγκών των ενηλίκων.

3.4.Να διευκολύνει τις ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών για την εκπαίδευση ενηλίκων στις ψηφιακές δεξιότητες μέσω του δικτύου δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης, του συμφώνου για τις δεξιότητες, της ομάδας εργασίας για την εκπαίδευση ενηλίκων του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, των εθνικών συντονιστών για την εκπαίδευση ενηλίκων και άλλων σχετικών φόρουμ.

4.Να διευκολύνει την αναγνώριση της πιστοποίησης των ψηφιακών δεξιοτήτων. Ειδικότερα, η Επιτροπή:

4.1.Θα εφαρμόσει πιλοτικά και θα αναπτύξει, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη 144 , το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό ψηφιακών δεξιοτήτων με στόχο την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην πιστοποίηση των ψηφιακών δεξιοτήτων και της αποδοχής της από τις κυβερνήσεις και τις βιομηχανίες 145 . Το πιλοτικό έργο αποσκοπεί στον προσδιορισμό και τη δοκιμή των ελάχιστων απαιτήσεων ποιότητας που θα πρέπει να πληροί κάθε πιστοποιητικό και διαδικασία πιστοποίησης ψηφιακών δεξιοτήτων. Το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό ψηφιακών δεξιοτήτων θα δίνει τη δυνατότητα σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη να αποδεικνύει με αξιόπιστο και διαφανή τρόπο το επίπεδο των ψηφιακών δεξιοτήτων του που θα αντιστοιχεί στο πλαίσιο DigComp.

4.2.Θα στηρίξει την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών και θα διευκολύνει τις ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών για την αξιολόγηση των ψηφιακών δεξιοτήτων, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη.

4.3.Θα στηρίξει τους ευρωπαϊκούς αρμόδιους φορείς όσον αφορά τη διασφάλιση της ποιότητας και/ή την τυποποίηση στην ανάπτυξη ενός μηχανισμού αναγνώρισης για τις πιστοποιήσεις ψηφιακών δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των μικροδιαπιστευτηρίων, και θα στηρίξει τα κράτη μέλη στις εργασίες τους για τη διαμόρφωση προϋποθέσεων ώστε να γίνει δυνατή η αυτόματη αμοιβαία αναγνώριση των τίτλων σπουδών ψηφιακών δεξιοτήτων έως το 2025.

5.Να στηρίξει τις προσπάθειες που αποσκοπούν στην αύξηση του αριθμού και της πολυμορφίας των ειδικών στις ΤΠΕ. Ειδικότερα, η Επιτροπή προτίθεται:

5.1.Σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, να αξιοποιήσει τη δήλωση δέσμευσης σχετικά με τις γυναίκες στο ψηφιακό περιβάλλον, ώστε να ενθαρρύνει περαιτέρω τις γυναίκες να διαδραματίσουν ενεργό και εξέχοντα ρόλο στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας.

5.2.Να προωθήσει την ανάπτυξη προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων και σταδιοδρομιών στον ψηφιακό τομέα για τις γυναίκες. Να διατηρήσει και, όπου απαιτείται, να ενισχύσει τις προσπάθειες για την ψηφιακή ένταξη, διασφαλίζοντας ότι όλα τα άτομα και οι κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων των πλέον μειονεκτουσών ομάδων και κοινοτήτων, μπορούν να συμβάλουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό και να επωφεληθούν από αυτόν.

5.3.Να στηρίξει τα κράτη μέλη στην προώθηση της διδασκαλίας ψηφιακών δεξιοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση με γνώμονα τη διάσταση του φύλου, εντοπίζοντας καινοτόμες, κλιμακούμενες πρακτικές διδασκαλίας για την αντιμετώπιση των θεσμικών και πολιτιστικών εμποδίων στις προσδοκίες των κοριτσιών και στην πρόσβασή τους σε σπουδές και σταδιοδρομίες στον τομέα των ΤΠΕ στην Ένωση.

6.Να στηρίξει την εφαρμογή της παρούσας σύστασης μέσω της ομάδας υψηλού επιπέδου συντονιστών του διαρθρωμένου διαλόγου για την ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες, η οποία θα συγκροτηθεί με απόφαση της Επιτροπής:

6.1.Να στηρίξει την αποτελεσματική συνέχιση και λειτουργία της ομάδας υψηλού επιπέδου που συγκροτήθηκε για τον διαρθρωμένο διάλογο με τα κράτη μέλη με σκοπό την παροχή καθοδήγησης σχετικά με βασικά στρατηγικά θέματα που εξετάζονται στην παρούσα σύσταση. Η ομάδα μπορεί να συγκροτεί τεχνικές υποομάδες για την αξιολόγηση και την πιστοποίηση των ψηφιακών δεξιοτήτων, την ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών, όπως και να καθορίζει τις απαιτήσεις ποιότητας για τα εργαλεία και το περιεχόμενο της ψηφιακής εκπαίδευσης. Με τις εργασίες αυτές θα πρέπει να διασφαλίζεται συνοχή και συμπληρωματικότητα με τις εργασίες της ομάδας υψηλού επιπέδου για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, καθώς και με τις εργασίες του Συμβουλίου για την Ψηφιακή Δεκαετία.

7.Να παρακολουθεί την πρόοδο, να διαδίδει ορθές πρακτικές και να αυξήσει τις επαφές με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ειδικότερα, η Επιτροπή προτίθεται:

7.1.Να παρακολουθεί την πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή της παρούσας σύστασης, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές στρατηγικές των κρατών μελών και συμπεριλαμβανομένων των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων και επιπτώσεων στην παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων. Αυτό θα πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης και της έκθεσης παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, καθώς και στο πλαίσιο της υποβολής εκθέσεων από τα κράτη μέλη μέσω του προγράμματος «Ψηφιακή Δεκαετία».

7.2.Να εντείνει τη διεθνή συνεργασία για την ψηφιακή εκπαίδευση και τις ψηφιακές δεξιότητες.

7.3.Να επανεξετάσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή της παρούσας σύστασης και να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο το αργότερο εντός 5 ετών μετά την έκδοσή της.

Στρασβούργο,

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

(1) https://state-of-the-union.ec.europa.eu/index_en .

(2) Centeno C., Karpinski Z., Urzi Brancati M.C. (2022). Supporting policies addressing the digital skills gap. Identifying priority groups in the context of employment. (Στήριξη πολιτικών για την αντιμετώπιση του χάσματος των ψηφιακών δεξιοτήτων. Προσδιορισμός των ομάδων προτεραιότητας στο πλαίσιο της απασχόλησης).

(3) Di Pietro G., Biagi F., Costa P., Karpiński Z., Mazza J. (2020). The likely impact of COVID-19 on education: Reflections based on the existing literature and international datasets (Ο πιθανός αντίκτυπος της COVID-19 στην εκπαίδευση: Προβληματισμοί με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία και τα πρόσφατα διεθνή σύνολα δεδομένων).

(4) 2022/C 469/04.

(5) Manca F., Oses Arranz A. (2022). Skills for the digital transition: assessing recent trends using big data (Δεξιότητες για την ψηφιακή μετάβαση: αξιολόγηση των πρόσφατων τάσεων με τη χρήση μαζικών δεδομένων).

(6) COM(2021) 118 final.

(7) COM/2021/102 final

(8) Απόφαση (ΕΕ) 2022/2481 της 14.12.2022.

(9) 2021/C 66/01.

(10) https://digital-strategy.ec.europa.eu/el/library/european-declaration-digital-rights-and-principles .

(11) COM(2021) 118 final.

(12) 2018/C 189/01.

(13) Στην παρούσα πρόταση, οι ψηφιακές δεξιότητες και οι ψηφιακές ικανότητες χρησιμοποιούνται ως συνώνυμα.

(14) COM(2020) 624 final.

(15)

2020/C 415/10.

(16) https://education.ec.europa.eu/el/focus-topics/digital-education/action-plan/action-1 .

(17) https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-1-2023-INIT/el/pdf .

(18) Δεδομένα σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες διατίθενται στον πίνακα αποτελεσμάτων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα: https://ec.europa.eu/economy_finance/recovery-and-resilience-scoreboard/index.html?lang=el . Θεματικές αναλύσεις σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες και την εκπαίδευση, καθώς και σχετικά με την εκπαίδευση και τις δεξιότητες των ενηλίκων στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας διατίθενται στη διεύθυνση: Πίνακας αποτελεσμάτων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα (europa.eu) .

(19) Στην παρούσα πρόταση, ο όρος παροχή αναφέρεται στην προσφορά εκπαίδευσης και κατάρτισης ή στο φάσμα γενικών και εξειδικευμένων μαθημάτων για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων.

(20) Ειδικότερα, σε σχέση με την πρόταση 32 για τον ψηφιακό γραμματισμό και τις ψηφιακές δεξιότητες, η οποία προτείνει να εξασφαλιστεί «η πρόσβαση σε επίσημο και μη τυπικό ψηφιακό γραμματισμό και κατάρτιση και εκπαίδευση όσον αφορά τις δεξιότητες μεταξύ άλλων και στα σχολικά προγράμματα, σε όλα τα στάδια της ζωής, με βάση τις υφιστάμενες πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με ιδιαίτερη έμφαση στην ένταξη ευάλωτων ομάδων και ηλικιωμένων, την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των παιδιών με τρόπο συμβατό με την υγιή τους ανάπτυξη, και την αντιμετώπιση των ψηφιακών ανισοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του ψηφιακού χάσματος μεταξύ των φύλων.»

(21) Eurostat (2021). Έρευνα σχετικά με τη χρήση των ΤΠΕ στα νοικοκυριά.

(22) Centeno C., Karpinski Z., Urzi Brancati M.C. (2022). Supporting policies addressing the digital skills gap. Identifying priority groups in the context of employment. (Στήριξη πολιτικών για την αντιμετώπιση του χάσματος των ψηφιακών δεξιοτήτων. Προσδιορισμός των ομάδων προτεραιότητας στο πλαίσιο της απασχόλησης).

(23) CEDEFOP (2018). Insights into skills shortages and skill mismatch (Προσεγγίσεις σχετικά με τις ελλείψεις δεξιοτήτων και την αναντιστοιχία δεξιοτήτων).

(24) CEDEFOP (2021). Second European skills and jobs survey (Δεύτερη έρευνα για τις δεξιότητες και τις θέσεις εργασίας στην Ευρώπη).

(25) Eurostat (2021). Χρήση των ΤΠΕ στα νοικοκυριά.

(26) Fraillon J., Ainley J., Schulz W., Friedman T., Duckworth D. (2019). Preparing for Life in a Digital World: International Computer and Information Literacy Study 2018 International Report (Προετοιμασία για τη ζωή σε έναν ψηφιακό κόσμο: Διεθνής μελέτη του 2018 για τις γνώσεις χρήσης υπολογιστών και πληροφοριών, Διεθνής έκθεση).

(27) Από τη μελέτη ICILS του 2018 προκύπτει επίσης ότι τα κορίτσια σημείωναν καλύτερες επιδόσεις από τα αγόρια, σε όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη.

(28) Karpiński Z., Di Pietro G., Biagi F. (2023) Non-cognitive skills and social gaps in digital skills: Evidence from ICILS 2018 (Μη γνωστικές δεξιότητες και κοινωνικό χάσμα στις ψηφιακές δεξιότητες: Στοιχεία από τη μελέτη ICILS του 2018). Learning and Individual Differences, 102, 102254.

(29) https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/promoting-our-european-way-life/new-pact-migration-and-asylum/skills-and-talent_el .

(30) Eurostat (2021). Απασχολούμενοι ειδικοί στις ΤΠΕ.

(31) Chaudron S., Di Gioia R., Gemo M. (2017). Young Children (0-8) and Digital Technology - A qualitative study across Europe [Παιδική ηλικία (0-8) και Ψηφιακή Τεχνολογία — Ποιοτική μελέτη σε ολόκληρη την Ευρώπη].

(32) Ευρωπαϊκή Επιτροπή / EACEA / Eurydice (2019). Digital Education at School in Europe (Ψηφιακή εκπαίδευση στα σχολεία της Ευρώπης).

(33) Ευρωπαϊκή Επιτροπή / EACEA / Eurydice (2022). Informatics Education at School in Europe (Εκπαίδευση πληροφορικής στα σχολεία της Ευρώπης).

(34) 2020/C 417/01.

(35) CEDEFOP (2022). Στοιχεία προς υποστήριξη της επικείμενης πρότασης σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τη βελτίωση της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Σχέδιο εγγράφου εργασίας.

(36) Bocconi S. et al. (2022). Reviewing Computational Thinking in Compulsory Education (Αξιολόγηση της υπολογιστικής σκέψης στην υποχρεωτική εκπαίδευση).

(37) COM(2022) 11 final.

(38) Eurostat (2020). Στατιστικά στοιχεία για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

(39) Κοινό Κέντρο Ερευνών (2022). Academic Offer of Advanced Digital Skills in 2020-21. International Comparison (Προσφορά προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων στον ακαδημαϊκό χώρο την περίοδο 2020-21. Διεθνής σύγκριση).

(40) https://www.enic-naric.net/.

(41) Beblavý M., Bačová B. (2022). Literature review on the provision of digital skills for adults. EENEE report (Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων για ενήλικες. Έκθεση του EENEE).

(42) 2022/C 243/02.

(43) Μια δεύτερη ομάδα-στόχος που αναφέρεται συχνά είναι το προσωπικό των ΜΜΕ και της δημόσιας διοίκησης.

(44) Το 2016 ήταν 37 % (τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία όσον αφορά τον δείκτη για περίοδο αναφοράς 12 μηνών).

(45) Στην παρούσα πρόταση, ο όρος εξέλιξη αναφέρεται στη στοχευμένη αλληλουχία διδασκαλίας και μάθησης σε πολλαπλά στάδια ανάπτυξης, ηλικίες ή εκπαιδευτικές βαθμίδες.

(46) https://sdgs.un.org .

(47) COM(2020) 625 final.

(48) COM(2020) 624 final.

(49) COM(2020) 274 final.

(50) COM(2021) 118 final.

(51) https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/economy-works-people/jobs-growth-and-investment/european-pillar-social-rights_el .

(52) COM(2022) 526 final.

(53) COM(2023) 32 final.

(54) SWD/2020/209 final

(55) https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12453-Digital-education-action-plan-update-/public-consultation_el .

(56) Παράρτημα 2 του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την παρούσα πρόταση.

(57) Beblavý M., Bačová B. (2022). Literature review on the provision of digital skills for adults. EENEE report (Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων για ενήλικες. Έκθεση του EENEE). Ευρωπαϊκή Επιτροπή / EACEA / Eurydice (2022). Informatics Education at School in Europe (Εκπαίδευση πληροφορικής στα σχολεία της Ευρώπης). Bocconi S. et al. (2022). Reviewing Computational Thinking in Compulsory Education (Αξιολόγηση της υπολογιστικής σκέψης στην υποχρεωτική εκπαίδευση).

(58) https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/a224c235-4843-11ed-92ed-01aa75ed71a1/ .

(59) https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/d81a0d54-5348-11ed-92ed-01aa75ed71a1/ .

(60) Παράρτημα 2 του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την παρούσα πρόταση.

(61) ΕΕ L 119 της 4.5.2016, σ. 1.

(62) Στο πλαίσιο της παρούσας πρότασης, οι ψηφιακές δεξιότητες και οι ψηφιακές ικανότητες χρησιμοποιούνται ως συνώνυμα.

(63) Διατίθεται στη διεύθυνση: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-1-2023-INIT/el/pdf .

(64) Ομιλία της προέδρου κ. von der Leyen για την κατάσταση της Ένωσης (europa.eu).

(65) https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_1501

(66) ΕΕ C 23 της 23.1.2023, σ. 1.

(67) Ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων (ec.europa.eu).

(68) Το 2020 και το 2021 θεσπίστηκαν πέντε στρατηγικές για την ισότητα με στόχο την επίτευξη προόδου προς μια Ένωση ισότητας: στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025 · στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025 · σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025 · στρατηγικό πλαίσιο για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά 2020-2030· στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030 .

(69) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025 [COM(2020) 625 final της 30.9.2020].

(70) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027: Επαναπροσδιορίζοντας την εκπαίδευση και την κατάρτιση για την ψηφιακή εποχή [COM(2020) 624 final της 30.9.2020].

(71) Σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση — Δράση 1 | Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης (europa.eu).

(72) Σύσταση του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2018, σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης (ΕΕ C 189 της 4.6.2018, σ. 1).

(73) Vuorikari R., Kluzer S., Punie Y. DigComp 2.2: Digital Competence Framework for Citizens – With new examples of knowledge, skills and attitudes (DigComp 2.2: Πλαίσιο ψηφιακών ικανοτήτων για τους πολίτες — Με νέα παραδείγματα γνώσεων, δεξιοτήτων και συμπεριφορών). Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(74) ΕΕ C 66 της 26.2.2021, σ. 1.

(75) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα» [COM(2020) 274 final της 1.7.2020].

(76) Απόφαση (ΕΕ) 2022/2481 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, για τη θέσπιση του προγράμματος πολιτικής 2030 «Ψηφιακή Δεκαετία» (ΕΕ L 323 της 19.12.2022, σ. 4).

(77) Fraillon J., Ainley J., Schulz W., Friedman T., Duckworth D. (2019). Preparing for Life in a Digital World: International Computer and Information Literacy Study 2018 International Report. (Προετοιμασία για τη ζωή σε έναν ψηφιακό κόσμο: Διεθνής μελέτη του 2018 για τις γνώσεις χρήσης υπολογιστών και πληροφοριών, Διεθνής έκθεση). Άμστερνταμ: IEA.

(78) Eurostat (2021). Χρήση των ΤΠΕ στα νοικοκυριά.

(79)

Eurostat (2021). Ειδικοί στις ΤΠΕ — στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις κενές θέσεις στις επιχειρήσεις που πληρούνται δύσκολα.

(80)

Eurostat (2021). Χρήση των ΤΠΕ σε νοικοκυριά και από ιδιώτες.

(81) Eurostat (2021). Απασχολούμενοι ειδικοί στις ΤΠΕ.

(82) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας» [COM(2022) 332 final της 5.7.2022].

(83) The Deep Tech Initiative | (Eitdeeptechtalent.eu) (Πρωτοβουλία για την υπερπροηγμένη τεχνολογία).

(84) COM(2022) 548 final.

(85) https://www.enic-naric.net/.

(86)

CEN – CEN/TC 428 (cencenelec.eu) .

(87) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Προσέλκυση δεξιοτήτων και ταλέντων στην ΕΕ» [COM(2022) 657 final της 27.4.2022].

(88) Οδηγία (ΕΕ) 2021/1883 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Οκτωβρίου 2021, σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης, και την κατάργηση της οδηγίας 2009/50/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 382 της 28.10.2021, σ. 1).

(89) https://home-affairs.ec.europa.eu/policies/migration-and-asylum/legal-migration-and-integration/talent-partnerships_el

(90) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Μια Ένωση ισότητας: Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025» [COM(2020) 152 final της 5.3.2020].

(91) EU countries commit to boost participation of women in digital | Shaping Europe’s digital future (europa.eu) (Οι χώρες της ΕΕ δεσμεύονται να προωθήσουν τη συμμετοχή των γυναικών στο ψηφιακό περιβάλλον | Διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης).

(92) ΕΕ C 212I της 26.6.2020, σ. 9.

(93) ΕΕ C 415 της 1.12.2020, σ. 22.

(94) ΕΕ C 469 της 9.12.2022, σ. 19.

(95) ΕΕ C 469 της 9.12.2022, σ. 19.

(96) Σύσταση του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2019, σχετικά με συστήματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας (ΕΕ C 189 της 5.6.2019, σ. 4).

(97) Σύσταση (ΕΕ) 2021/1004 του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά (ΕΕ L 223 της 22.6.2021, σ. 14).

(98) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού» [COM(2021) 142 final της 24.3.2021].

(99) Chaudron S., Di Gioia R., Gemo M. (2015). Young Children (0-8) and Digital Technology – A quality study across Europe [Παιδική ηλικία (0-8) και Ψηφιακή Τεχνολογία — Ποιοτική μελέτη σε ολόκληρη την Ευρώπη], Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(100) Σύσταση του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2022, σχετικά με δρόμους προς τη σχολική επιτυχία και για την αντικατάσταση της σύστασης του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 2011, σχετικά με πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου (ΕΕ C 469 της 9.12.2022, σ. 1).

(101) Σύσταση του Συμβουλίου, της 29ης Νοεμβρίου 2021, σχετικά με τη μικτή μάθηση για πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση υψηλής ποιότητας και χωρίς αποκλεισμούς (ΕΕ C 504 της 14.12.2021, σ. 21).

(102) Για παράδειγμα, διεπιστημονική προσέγγιση, χωριστό μάθημα, ενσωμάτωση σε άλλο μάθημα. Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την παρούσα πρόταση.

(103) Στην παρούσα πρόταση, η πληροφορική, γνωστή και ως επιστήμη υπολογιστών, θεωρείται διακριτός επιστημονικός κλάδος, ο οποίος χαρακτηρίζεται από τις δικές του έννοιες, μεθόδους, σύνολο γνώσεων και ανοικτά ζητήματα. Καλύπτει τα θεμέλια των υπολογιστικών δομών, διαδικασιών, δημιουργημάτων και συστημάτων, καθώς και τον σχεδιασμό του λογισμικού τους, τις εφαρμογές τους και τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία.

(104) Ευρωπαϊκή Επιτροπή / EACEA / Eurydice (2022). Informatics Education at School in Europe (Εκπαίδευση πληροφορικής στα σχολεία της Ευρώπης). Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(105) Σύσταση του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2020, σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα (ΕΕ C 417 της 2.12.2020, σ. 1).

(106) Διατίθεται στη διεύθυνση: pdf (europa.eu) .

(107) Διακήρυξη του Osnabrück 2020: σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση ως κινητήρια δύναμη για την ανάκαμψη και τη δίκαιη μετάβαση στην ψηφιακή και την πράσινη οικονομία | CEDEFOP (europa.eu).

(108) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών για μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πανεπιστήμια [COM(2022) 16 final της 18.1.2022].

(109) Σύσταση του Συμβουλίου, της 16ης Ιουνίου 2022, σχετικά με τη μάθηση για την πράσινη μετάβαση και τη βιώσιμη ανάπτυξη (ΕΕ C 243 της 27.6.2022, σ. 1).

(110) Πρωτοβουλία «Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια» | Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης (europa.eu).

(111) Righi R., Lopez Cobo M., Papazoglou M., Samoili S., Cardona M., Vazquez-Prada Baillet M., De Prato G. (2022). Academic Offer of Advanced Digital Skills in 2020-21. International Comparison (Προσφορά προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων στον ακαδημαϊκό χώρο την περίοδο 2020-21. Διεθνής σύγκριση), Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(112) Σύσταση του Συμβουλίου, της 16ης Ιουνίου 2022, σχετικά με μια ευρωπαϊκή προσέγγιση για τα μικροδιαπιστευτήρια για τη δια βίου μάθηση και την απασχολησιμότητα (ΕΕ C 243 της 27.6.2022, σ. 10).

(113) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων» [COM(2021) 102 final της 4.3.2021].

(114) ΕΕ C 504 της 14.12.2021, σ. 9.

(115) Σύσταση του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 2016, όσον αφορά τις Διαδρομές Αναβάθμισης των Δεξιοτήτων: Νέες Ευκαιρίες για Ενηλίκους (ΕΕ C 484 της 24.12.2016, σ. 1).

(116) Beblavý M., Bačová B. (2022). Literature review on the provision of digital skills for adults. EENEE report (Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων για ενήλικες. Έκθεση του EENEE). Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Righi R., Lopez Cobo M., Papazoglou M., Samoili S., Cardona M., Vazquez-Prada Baillet M., De Prato G. (2022). Academic Offer of Advanced Digital Skills in 2020-21. International Comparison (Προσφορά προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων στον ακαδημαϊκό χώρο την περίοδο 2020-21. Διεθνής σύγκριση), Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(117) Σύσταση του Συμβουλίου, της 16ης Ιουνίου 2022, για τους ατομικούς λογαριασμούς μάθησης (ΕΕ C 243 της 27.6.2022, σ. 26).

(118)

Eurostat (2022). Επιχειρήσεις που παρείχαν κατάρτιση για την ανάπτυξη/αναβάθμιση των δεξιοτήτων ΤΠΕ του προσωπικού τους ανά τάξη μεγέθους της επιχείρησης.

(119) Σύμφωνο για τις δεξιότητες — Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και κοινωνική ένταξη — Ευρωπαϊκή Επιτροπή (europa.eu) .

(120)

Συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας I Πλατφόρμα για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας (europa.eu).

(121) Στην παρούσα πρόταση, ο όρος εξέλιξη αναφέρεται στη στοχευμένη αλληλουχία διδασκαλίας και μάθησης σε πολλαπλά στάδια ανάπτυξης, ηλικίες ή εκπαιδευτικές βαθμίδες.

(122) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2022). Επενδύοντας στο μέλλον μας: ποιοτικές επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(123) ΕΕ C 193 της 9.6.2020, σ. 11.

(124) ΟΟΣΑ (2019). TALIS 2018 Results (Volume I): Teachers and School Leaders as Lifelong Learners [Αποτελέσματα της έρευνας TALIS για το.2018 (τόμος I): Οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές σχολείων ως διά βίου εκπαιδευόμενοι]. Παρίσι: εκδόσεις ΟΟΣΑ.

(125) Ακαδημίες Εκπαιδευτικών Erasmus+, διατίθεται στη διεύθυνση: https://education.ec.europa.eu/el/education-levels/school-education/erasmus-teacher-academies .

(126) Κατευθυντήριες γραμμές για διδάσκοντες και εκπαιδευτικούς σχετικά με την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης | Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης (europa.eu).

(127) Δεοντολογικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) και δεδομένων στη διδασκαλία και τη μάθηση για εκπαιδευτικούς | Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης (europa.eu).

(128) Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Προγραμματισμού

(129) https://digieduhack.com/en/

(130) COM(2022) 212.

(131) https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/safer-internet-centres

(132) Για παράδειγμα, τα άτομα που ζουν σε αγροτικές περιοχές, οι μειονεκτούσες ή περιθωριοποιημένες ομάδες, όπως τα άτομα με αναπηρία, οι Ρομά και οι υπήκοοι τρίτων χωρών με περιορισμένες γνώσεις για τη χώρα υποδοχής, καθώς και όσοι έχουν χαμηλό ή μεσαίο επίπεδο εκπαίδευσης ή βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης.

(133) π.χ. αστικό/αγροτικό, απομακρυσμένες και εξόχως απόκεντρες περιοχές, διασυνοριακά εδάφη.

(134) Για παράδειγμα, εκπαιδευτικές δραστηριότητες που προωθούν την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων χωρίς τη χρήση ψηφιακών συσκευών.

(135) Για παράδειγμα, παιδαγωγικές προσεγγίσεις σχετικά με τις ψηφιακές δεξιότητες, όπου τα μικρά παιδιά μπορούν να διερευνήσουν, να πειραματιστούν, να ανακαλύψουν και να επιλύσουν προβλήματα με δημιουργικό τρόπο, μέσω του παιχνιδιού.

(136) Κατευθυντήριες γραμμές για διδάσκοντες και εκπαιδευτικούς σχετικά με την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης | Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης (europa.eu).

(137) Εντοπίζουμε και αντιμετωπίζουμε την παραπληροφόρηση (europa.eu).

(138) Δεοντολογικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) και δεδομένων στη διδασκαλία και τη μάθηση για εκπαιδευτικούς | Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης (europa.eu).

(139) Πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής τομέας.

(140) Σύσταση του Συμβουλίου, της 16ης Ιουνίου 2022, για τους ατομικούς λογαριασμούς μάθησης (ΕΕ C 243 της 27.6.2022, σ. 26).

(141) Πρόταση σύστασης του Συμβουλίου, της 26ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την προώθηση της αυτόματης αμοιβαίας αναγνώρισης των πτυχίων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και των αποτελεσμάτων περιόδων μάθησης στο εξωτερικό.

(142) https://euraxess.ec.europa.eu/euraxess/innovation-talent-platform

(143) Ενδιαφερόμενα μέρη από την εκπαίδευση και την κατάρτιση, τους κοινωνικούς εταίρους και τους παρόχους πιστοποίησης ψηφιακών δεξιοτήτων.

(144) Αυτό θα συμβάλει στη θέσπιση ευρωπαϊκού πιστοποιητικού ψηφιακών δεξιοτήτων, το οποίο αποτελεί μία από τις δράσεις του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 και βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο της ανάπτυξης, για την παροχή υποστήριξης στις υφιστάμενες και μελλοντικές πιστοποιήσεις ψηφιακών δεξιοτήτων και στην ευθυγράμμισή τους με το DigComp.