Δημοσίευση αίτησης καταχώρισης ονομασίας σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων

(2022/C 444/08)

Η παρούσα δημοσίευση παρέχει το δικαίωμα ένστασης κατά της αίτησης σύμφωνα με το άρθρο 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) εντός τριών μηνών από την ημερομηνία της παρούσας δημοσίευσης.

ΕΝΙΑΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

«Komiški rogač»

Αριθ. ΕΕ: PGI-HR-02634 — 18.9.2020

ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ (X)

1. Ονομασία/-ες [ΠΟΠ ή ΠΓΕ]

«Komiški rogač»

2. Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα

Δημοκρατία της Κροατίας

3. Περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή τροφίμου

3.1. Τύπος προϊόντος

Κλάση 1.6. Φρούτα, λαχανικά και δημητριακά, νωπά ή μεταποιημένα

3.2. Περιγραφή του προϊόντος που φέρει την προβλεπόμενη στο σημείο 1 ονομασία

Το προϊόν «Komiški rogač» διατίθεται στο εμπόριο σε δύο μορφές: «Komiški rogač» (καρποί χαρουπιού) και «Komiški rogač» (χαρούπι σε σκόνη).

Το «Komiški rogač» (καρποί χαρουπιού) είναι ο καρπός σε στάδιο ωρίμασης για εμπορική διάθεση της αυτόχθονης ποικιλίας χαρουπιού της νήσου Vis, γνωστής στην κροατική γλώσσα ως Komiški krupni, Komiški veliki ή Komiški tusti (Ceratonia Siliqua L.), η οποία είναι καταχωρισμένη στην κροατική βάση δεδομένων φυτογενετικών πόρων με τον κωδικό αναφοράς FRU00317.

Τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ώριμου για εμπορική διάθεση καρπού «Komiški rogač» περιλαμβάνουν το βαθύ καστανό χρώμα, τον επιμήκη και ελαφρώς καμπυλωτό λοβό με τις στρογγυλεμένες άκρες, τη γλυκίζουσα γεύση με αρώματα σοκολάτας και κακάου και το εξαιρετικά έντονο άρωμα που θυμίζει σοκολάτα και κακάο.

Τα φυσικά χαρακτηριστικά του ώριμου για εμπορική διάθεση καρπού «Komiški rogač» περιλαμβάνουν μια ελαφρώς πτυχωτή, σκληρή, λεία και στιλπνή επιφάνεια, ελαφρώς καστανή σάρκα (πούλπα) μαλακότερη από τον φλοιό και εύθρυπτη δομή με σκούρο καστανό, σφικτό, σκληρό, στρογγυλό και ελαφρώς πεπλατυσμένο σπόρο. Ο λοβός έχει μήκος 10 έως 20 cm και βάρος μεταξύ 17 g και 40 g.

Όσον αφορά τη χημική του σύνθεση, το προϊόν «Komiški rogač» (καρποί χαρουπιού) έχει ελάχιστη περιεκτικότητα σε:

—	ολικά σάκχαρα 40,0 % και

—	ασβέστιο επί ξηράς ουσίας 0,17 % (170 mg)

—	πρωτεΐνες επί ξηράς ουσίας 3,9 % (3,9 g)

Το «Komiški rogač» (χαρούπι σε σκόνη) είναι προϊόν που λαμβάνεται με άλεση των ώριμων και αποξηραμένων λοβών χαρουπιού της ποικιλίας Komiški krupni.

Το «Komiški rogač» (χαρούπι σε σκόνη) έχει ανοιχτό καστανό χρώμα και η υφή του μπορεί να ποικίλλει από λεία έως τραχιά. Το προϊόν σε σκόνη λείας υφής είναι μεταξένιο στη αφή, ενώ το προϊόν σε σκόνη χονδρής άλεσης έχει τραχιά υφή. Το χαρούπι σε σκόνη έχει γλυκίζουσα γεύση και εντονότερο άρωμα σοκολάτας και κακάο σε σύγκριση με τους ολόκληρους καρπούς που βρίσκονται σε στάδιο ωρίμασης για εμπορική διάθεση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, όταν σπάσει ο φλοιός του λοβού, τα αρώματα απελευθερώνονται με μεγαλύτερη ένταση και είναι εντονότερα από εκείνα των ολόκληρων καρπών που έχουν φτάσει σε στάδιο εμπορικής ωρίμασης.

Όσον αφορά τη χημική του σύνθεση, το προϊόν «Komiški rogač» (χαρούπι σε σκόνη) έχει ελάχιστη περιεκτικότητα σε:

—	ολικά σάκχαρα 40,0 % και

—	ασβέστιο επί ξηράς ουσίας 0,17 % (170 mg)

—	πρωτεΐνες επί ξηράς ουσίας 3,9 % (3,9 g)

3.3. Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης) και πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα)

….

3.4. Ειδικά στάδια της παραγωγής τα οποία πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

Όλα τα βασικά στάδια της παραγωγής του «Komiški rogač», από τη συγκομιδή των λοβών έως την αποθήκευση, την ξήρανση και την άλεσή τους, πρέπει να εκτελούνται στη νήσο Vis.

3.5. Ειδικοί κανόνες για τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ. του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Μόλις φτάσουν στο στάδιο της εμπορικής ωρίμασης, οι ώριμοι λοβοί χαρουπιού συσκευάζονται σε πλεκτούς σάκους από δίχτυ, χαρτοκιβώτια ή κιβώτια PVC που προορίζονται για αποθήκευση τροφίμων σε ποσότητες 1 έως 25 kg και φέρουν την ένδειξη «Komiški rogač». Η συσκευασία του προϊόντος, που προορίζεται για εμπορία με τη μορφή ολόκληρων λοβών χαρουπιού εμπορικής ωρίμασης, μπορεί να περιέχει έως 60 λοβούς ανά χιλιόγραμμο. Όταν είναι έτοιμοι, οι εμπορικά ώριμοι ολόκληροι λοβοί χαρουπιού μπορούν να διατίθενται χύδην.

Το προϊόν «Komiški rogač» (χαρούπι σε σκόνη) πρέπει να συσκευάζεται σε χάρτινους σάκους ή χαρτόκουτα σε ποσότητες από 0,1 έως 1 kg και πρέπει να φέρει την ένδειξη «Komiški rogač». Επιπλέον, όταν είναι έτοιμο, το «Komiški rogač» (χαρούπι σε σκόνη) διατίθεται επίσης στο εμπόριο χύδην.

3.6. Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

...

4. Συνοπτική οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής

Η γεωγραφική περιοχή παραγωγής του προϊόντος «Komiški rogač» περιλαμβάνει ολόκληρη τη νήσο Vis, η οποία έχει ως φυσικό όριο την ακτογραμμή και χωρίζεται από τα γειτονικά νησιά και την ηπειρωτική χώρα από τη θάλασσα. Το νησί βρίσκεται στην κεντρική Αδριατική, σε γεωγραφικό πλάτος 43°12" έως 43°5'6" βόρεια και γεωγραφικό μήκος 16°3" έως 16°15'48" ανατολικά. Από διοικητική άποψη, η νήσος Vis ανήκει στην κομητεία Split-Dalmatia. Διαθέτει δύο διοικητικά κέντρα, δηλαδή τις πόλεις Vis και Komiža.

5. Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή

Η αιτιώδης σχέση μεταξύ του προϊόντος «Komiški rogač» και της νήσου Vis βασίζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (που οφείλονται στην παράδοση στην καλλιέργεια και την παραγωγή και στις γεωγραφικές συνθήκες) και στη φήμη του «Komiški rogač».

Ιδιαιτερότητα της γεωγραφικής περιοχής

Η νήσος Vis βρίσκεται στη μεσογειακή κλιματική ζώνη και, ως εκ τούτου, έχει μεσογειακό κλίμα (κλίμα Csa, σύμφωνα με την κλιματική κατάταξη του Köppen) με θερμά καλοκαίρια. Τα κλιματικά χαρακτηριστικά της νήσου Vis καθορίζονται από τη γεωγραφική της θέση, δηλαδή την απόσταση μεταξύ του νησιού και των γύρω νησιών και της ηπειρωτικής χώρας. Τα εν λόγω χαρακτηριστικά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τη θάλασσα, στην οποία οφείλονται η υψηλότερη μέση ετήσια θερμοκρασία και η έκθεση στο ηλιακό φως. Χάρη στη μέση ετήσια θερμοκρασία των 17 °C και τις περίπου 2 800 ώρες ηλιοφάνειας ετησίως, άφθονες ποσότητες σακχάρων δημιουργούνται και αποθηκεύονται στους λοβούς χαρουπιού.

Η παραδοσιακή μέθοδος παραγωγής του «Komiški rogač» στη νήσο Vis περιλαμβάνει την ικανότητα αναγνώρισης των βέλτιστων καιρικών συνθηκών για τη συγκομιδή και τη συλλογή των λοβών· η συγκομιδή των λοβών είναι απαραίτητο να εκτελείται πριν από την έναρξη των βροχοπτώσεων του τέλους του καλοκαιριού και των αρχών του φθινοπώρου, στο τέλος Αυγούστου και στις αρχές Σεπτεμβρίου, ώστε να αποφεύγεται η απορρόφηση νερού από τους καρπούς που τους καθιστά ευαλλοίωτους, γεγονός που θα επηρέαζε αρνητικά την εμφάνιση, την ποιότητα, την αποθήκευση και τη μεταποίησή τους (άλεση).

Οι λοβοί του «Komiški rogač» συγκομίζονται σε κατάσταση πλήρους ωρίμασης, μόλις το χρώμα τους γίνει σκούρο καστανό και αποκτήσουν, χάρη στη συσσώρευση σακχάρων, τη γλυκύτητά τους και το άρωμα που θυμίζει σοκολάτα και κακάο. Η συγκομιδή υπόκειται σε μεγάλο βαθμό στην κρίση του συλλέκτη· πρόκειται για δεξιότητα που μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά και περιλαμβάνει την πείρα και τις γνώσεις που απαιτούνται για την αξιολόγηση της ωριμότητας των λοβών χαρουπιού, μέσα από την επιλογή λίγων λοβών από μικρό αριθμό διαφορετικών δέντρων, οι οποίοι ελέγχονται ως προς την όψη και την αφή τους και, μετά τη θραύση, ως προς τη γεύση της σάρκας τους. Εναπόκειται στον συλλέκτη να αποφασίσει αν, δεδομένης της εμφάνισής του, της υφής της πούλπας και της γεύσης του, ο λοβός είναι κατάλληλος για συγκομιδή, αποθήκευση και μεταποίηση (άλεση). Κατά την αξιολόγηση της εμπορικής ωριμότητας των καρπών χαρουπιού, όσον αφορά τη χαρακτηριστική τους εμφάνιση και την υφή της πούλπας, ο συλλέκτης εξετάζει το μέσο μήκος των λοβών, το σκούρο καστανό χρώμα και τη σκληρότητα του φλοιού στην αφή· με τη εγκάρσια θραύση του λοβού, ο συλλέκτης ελέγχει το ανοιχτό καστανό χρώμα και την ευθραυστότητα της πούλπας· με τον έλεγχο της γεύσης και της οσμής του λοβού, ο συλλέκτης αξιολογεί τη χαρακτηριστική γλυκίζουσα γεύση του και το άρωμα σοκολάτας και κακάου.

Ο κήπος με τις χαρουπιές στην Komiža, που περιλαμβάνει δέντρα ηλικίας άνω των 500 ετών, αποτελεί απόδειξη της παράδοσης της καλλιέργειας του χαρουπιού στη νήσο Vis (J. Božanić 2008, Carob Tree in the Mediterranean Landscape Imaginary/Η χαρουπιά όπως αποτυπώνεται στη μεσογειακή τοπογραφία). Η παράδοση της καλλιέργειας και της παραγωγής του προϊόντος «Komiški rogač» στο νησί, και ιδίως η ιστορική και οικονομική σημασία της καλλιέργειας, πιστοποιούνται επίσης από μια γραπτή αναφορά που δημοσιεύθηκε στην τοπική εφημερίδα Viška ric (Spasimo rogače του J. Božanić, 1 Δεκεμβρίου 1986), η οποία προτείνει την προστασία μιας περιοχής της Komiža που ονομάζεται Norpina και είναι γνωστή για τις εξαιρετικά πυκνές και παλιές φυτείες χαρουπιών της, ως γεωργική γη ιδιαίτερης αξίας.

Επιπλέον, η παράδοση της καλλιέργειας του προϊόντος αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η άλεση του χαρουπιού στην Komiža ξεκίνησε το 1980, αφού ο τοπικός γεωργικός συνεταιρισμός εκμίσθωσε μια αλεστική μηχανή με σφύρες. Το 1997, κατασκευάστηκε εγκατάσταση ξήρανσης (Z. Demaria 2011, Mogućnosti uzgoja rogača na otoku Visu, πτυχιακή εργασία, Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου του Ζάγκρεμπ — Πανεπιστήμιο του Σπλιτ και Ινστιτούτο Καλλιεργειών της Αδριατικής και Αποκατάστασης της Περιοχής Karst, Split, σ. 11). Η μέθοδος μεταποίησης, η οποία είναι σύμφωνη με τις αρχές της παραδοσιακής παραγωγής, διατηρείται μέχρι σήμερα.

Ιδιοτυπία του προϊόντος

Το προϊόν «Komiški rogač» είναι γνωστό για το χαρακτηριστικό του καρπό, δηλαδή τον λοβό, ο οποίος ωριμάζει όταν το μήκος του κυμαίνεται μεταξύ 10 cm και 20 cm και το βάρος του κυμαίνεται μεταξύ 17 g και 40 g, καθώς και για τη γλυκίζουσα γεύση του και το άρωμα σοκολάτας και κακάου, τα οποία είναι συνήθως εντονότερα σε σύγκριση με παρόμοια προϊόντα. Η υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα (τουλάχιστον 40 %) προσδίδει στο προϊόν «Komiški rogač» τη χαρακτηριστική και έντονη γλυκίζουσα γεύση και το αρωματικό του προφίλ.

Το προϊόν «Komiški rogač» είναι ένα πολύτιμο άρτυμα που χρησιμοποιείται ως συστατικό σε διάφορα γλυκά εδέσματα, ποτά και είδη ζαχαροπλαστικής (Šefovi kuhinja mediteranskih i europskih regija: Komiški rogač: Dugovječni stanovnik Mediterana koji je othranio generacije otočana, 2019).

Χάρη στη χαρακτηριστική έντονη γλυκίζουσα γεύση του και το άρωμα σοκολάτας και κακάο, το προϊόν «Komiški rogač» χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στον κλάδο ζαχαροπλαστικής, όπου χρησιμοποιείται ως συστατικό σε διάφορα επιδόρπια, όπως επικαλύψεις, γλυκίσματα και γλυκά ποτά. Εμφανίζεται στις συνταγές πολλών σύγχρονων βιβλίων μαγειρικής και χρησιμοποιείται συνήθως ως υποκατάστατο της ζάχαρης και άλλων ευρέως χρησιμοποιούμενων γλυκαντικών ή ως συστατικό που προσδίδει ιδιαίτερο άρωμα και γεύση στα τελικά προϊόντα (BioandBio recepti: Komiški rogač na vruće· Coolinarika της Podravka, Torta od rogača· BioandBio recepti, Rogačnjača koju ćeš voljeti do zadnjeg komadića· Slatka tvornica Medenko, Sladoled od rogača).

Χάρη στο άρωμά του, το προϊόν «Komiški rogač» (χαρούπι σε σκόνη) χρησιμοποιείται συχνά ως συστατικό σε γλυκά εδέσματα, στα οποία προσδίδει τη χαρακτηριστική γεύση και το άρωμά του, όπως στην περίπτωση του γλυκίσματος με χαρούπι και μήλο με επικάλυψη σοκολάτας και αλατισμένης καραμέλας (Bake me της Nina Mrvica, Kolač od rogača i jabuke s kremom od čokolade i slanog karamela).

Αιτιώδης σύνδεσμος

Οι κλιματικές συνθήκες του νησιού, οι οποίες περιλαμβάνουν υψηλότερες μέσες θερμοκρασίες περιβάλλοντος και έκθεση στο ηλιακό φως, ευνοούν την ανάπτυξη και την ωρίμαση του προϊόντος «Komiški rogač», του οποίου οι ώριμοι λοβοί αναγνωρίζονται από το μέγεθός τους, δηλαδή το μήκος και το βάρος τους, καθώς και από την ιδιαίτερη, έντονη γλυκίζουσα γεύση και το άρωμά τους.

Χάρη στην παράδοση της καλλιέργειας και της παραγωγής του «Komiški rogač» στη νήσο Vis, η οποία χρονολογείται από την αρχαιότητα, έχουν δημιουργηθεί μοναδικές τοπικές πρακτικές παραγωγής, οι οποίες αναπτύχθηκαν μέσω της μακραίωνης καλλιέργειας και παραγωγής του προϊόντος «Komiški rogač» στο νησί.

Από αμνημονεύτων χρόνων, οι κάτοικοι της Vis είναι σε θέση να αναγνωρίζουν και να εκμεταλλεύονται την αλληλεπίδραση των φυσικών παραγόντων, όπως η μέση ετήσια θερμοκρασία και η έκθεση στο ηλιακό φως, οι οποίοι επηρεάζουν θετικά τα χαρακτηριστικά του τελικού προϊόντος. Η αμοιβαία αλληλεπίδραση αυτών των παραγόντων έχει ως αποτέλεσμα ένα ιδιαίτερο προϊόν με χαρακτηριστική, έντονη γλυκίζουσα γεύση και άρωμα που θυμίζει σοκολάτα και κακάο.

Η φήμη του «Komiški rogač» και ο δεσμός του με τη νήσο Vis επιβεβαιώνεται επίσης μέσω έρευνας καταναλωτών στην οποία συμμετείχαν πάνω από 1 000 άτομα, κατά την οποία το 82 % όσων απάντησαν δήλωσαν ότι γνωρίζουν το προϊόν και την ονομασία «Komiški rogač», ενώ το 88 % το ανέφεραν ως τοπικό προϊόν της νήσου Vis. Το ποσοστό όσων απάντησαν που έχουν δοκιμάσει το προϊόν τουλάχιστον μία φορά ήταν 69 %. Επιπλέον, όσοι απάντησαν ανέφεραν τις δύο υφιστάμενες μορφές του προϊόντος, δηλαδή τους καρπούς χαρουπιού «Komiški rogač» και το χαρούπι σε σκόνη «Komiški rogač», ως τις συνηθέστερες μορφές κατανάλωσης του προϊόντος· Το 74 % έχει καταναλώσει το προϊόν «Komiški rogač» σε μορφή λοβών, ενώ το 84 % έχει καταναλώσει το προϊόν σε σκόνη (CEDRA Split, Πορίσματα έρευνας για το «Komiški rogač», 2017).

Ο δεσμός μεταξύ της ονομασίας «Komiški rogač» και της γεωγραφικής περιοχής της νήσου Vis αντικατοπτρίζεται επίσης στην τουριστική προώθηση. Εδώ και χρόνια, ο Οργανισμός Τουρισμού της Komiža έχει συμπεριλάβει τις Ημέρες Χαρουπιού (Dani rogača), μια τοπική γιορτή για το χαρούπι, στις εκδηλώσεις Ljeto u Komiži (Καλοκαίρι στην Komiža), κατά τις οποίες αναδεικνύονται τα πολιτιστικά και τουριστικά αγαθά του νησιού. Οι Ημέρες Χαρουπιού (Dani rogača) πραγματοποιούνται στην πόλη Komiža τον μήνα Σεπτέμβριο και περιλαμβάνουν εκπαιδευτικές συζητήσεις σχετικά με το χαρούπι, επίσκεψη στον μύλο όπου αλέθεται το χαρούπι και γευσιγνωσία τοπικών εδεσμάτων με βάση το χαρούπι. Από τη φήμη του «Komiški rogač» επωφελούνται επίσης οι ιδιοκτήτες ιδιωτικών καταλυμάτων στο νησί, οι οποίοι προωθούν τα καταλύματά τους κατά τη διάρκεια της γιορτής Dani rogača.

Ο δεσμός μεταξύ της ονομασίας και της γεωγραφικής περιοχής διαπιστώνεται επίσης στο παλιό τοπικό σλόγκαν «Zoc? Za rogoc!», που εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στην Komiža σήμερα. Πράγματι, ο σχολικός σύλλογος Bravura στη νήσο Vis χρησιμοποιεί το εν λόγω σλόγκαν για την επισήμανση δύο από τα τοπικά νησιωτικά προϊόντα τους, δηλαδή του σιροπιού από χαρούπι και της μαρμελάδας από χαρούπι.

Η μεγάλη προβολή και φήμη του προϊόντος «Komiški rogač», καθώς και ο δεσμός του με τη γεωγραφική περιοχή, πιστοποιήθηκαν περαιτέρω το 2016, όταν το Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείων ΕΕ απένειμε στο «Komiški rogač» το εθνικό σήμα Hrvatski otočni proizvod — HOP (κροατικό νησιωτικό προϊόν), σκοπός του οποίου είναι η ενθάρρυνση της παραγωγής τοπικών πρωτότυπων νησιωτικών προϊόντων (Katalog HOP, 2016, σελίδες 41 και 263).

Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών του προϊόντος

https://poljoprivreda.gov.hr/UserDocsImages/dokumenti/hrana/proizvodi_u_postupku_zastite-zoi-zozp-zts/Specifikacija_proizvoda_Komiski_rogac_18052022.pdf

(1) ΕΕ L 343 της 14.12.2012, σ. 1.