Δελτίο συνοπτικής παρουσίασης

Εκτίμηση επιπτώσεων μιας πρωτοβουλίας για την ενίσχυση των υφιστάμενων κανόνων και την επέκταση του πλαισίου ανταλλαγής πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας, ώστε να συμπεριληφθούν τα κρυπτοστοιχεία.

Α. Ανάγκη ανάληψης δράσης

Γιατί; Ποιο είναι το πρόβλημα;

Το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζεται με την πρωτοβουλία είναι ότι οι φορολογικές αρχές δεν διαθέτουν πληροφορίες για την παρακολούθηση των εσόδων που αποκτώνται με τη χρήση κρυπτοστοιχείων. Η ελλιπής υποβολή στοιχείων σχετικά με τα έσοδα και το εισόδημα που αποκτούν οι χρήστες κρυπτοστοιχείων περιορίζει σημαντικά την ικανότητα των φορολογικών διοικήσεων να διασφαλίζουν την πραγματική καταβολή των οφειλόμενων φόρων. Επί του παρόντος, τα κρυπτοστοιχεία δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας σχετικά με τη διοικητική συνεργασία [οδηγία 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου (ΟΔΣ)], η οποία προβλέπει την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών για φορολογικούς σκοπούς. 
Τα προϊόντα, οι υπηρεσίες και οι εφαρμογές που βασίζονται στο διαδίκτυο, ιδίως εκείνα που επωφελούνται από κατανεμημένα δίκτυα, όπως τα κρυπτοστοιχεία, αποτελούν εύκολα αντικείμενο διασυνοριακών συναλλαγών. Τούτο δημιουργεί φορολογικές προκλήσεις όσον αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες, οι οποίες μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσω ισχυρής διοικητικής συνεργασίας μεταξύ των χωρών.

Τι αναμένεται να επιτευχθεί με την παρούσα πρωτοβουλία;

Ο γενικός στόχος της πρότασης έγκειται στην εξασφάλιση δίκαιης και αποτελεσματικής λειτουργίας της ενιαίας αγοράς μέσω της αύξησης της συνολικής φορολογικής διαφάνειας. Αυτό θα ωφελήσει όχι μόνο τις φορολογικές αρχές, αλλά και τους χρήστες και τους παρόχους υπηρεσιών. Η παρούσα πρωτοβουλία αποσκοπεί επίσης στη διασφάλιση των φορολογικών εσόδων των κρατών μελών μέσω της επέκτασης και της αποσαφήνισης των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων σχετικά με τα κρυπτοστοιχεία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η τρέχουσα πρόταση (ΟΔΣ8) αναμένεται να βελτιώσει ειδικότερα την ικανότητα των κρατών μελών να εντοπίζουν και να καταπολεμούν τη φορολογική απάτη, τη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή. Αναμένεται επίσης ότι θα αποτρέπει τη μη συμμόρφωση.

Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ; 

Οι δράσεις των κρατών μελών δεν δίνουν μια αποδοτική και αποτελεσματική λύση σε προβλήματα που είναι κατ’ ουσία διακρατικά. Η προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ φαίνεται προτιμότερη για να αποφευχθεί ένα συνονθύλευμα απαιτήσεων υποβολής στοιχείων που εφαρμόζονται μονομερώς από ορισμένα ή από όλα τα κράτη μέλη. Η δράση σε επίπεδο ΕΕ διασφαλίζει τη συνοχή, μειώνει τον διοικητικό φόρτο για τις αναφέρουσες οντότητες και τις φορολογικές αρχές και είναι πιο ισχυρή σε σχέση με ενδεχόμενα κενά λόγω του ευμετάβλητου χαρακτήρα των σχετικών περιουσιακών στοιχείων.

Β. Λύσεις

Ποιες νομοθετικές και μη νομοθετικές επιλογές πολιτικής έχουν εξεταστεί; Υπάρχει προτιμώμενη επιλογή ή όχι; Γιατί; 

Έχουν εξεταστεί οι ακόλουθες επιλογές: α) μη νομοθετική επιλογή μη δεσμευτικού δικαίου και β) έξι πιθανές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες θα περιλαμβάνουν ως εναλλακτικές λύσεις: 1) ανά συναλλαγή, 2) ανά συναλλαγή με κατώτατο όριο για τις ΜΜΕ, 3) πλήρως συγκεντρωτική υποβολή στοιχείων, 4) πλήρως συγκεντρωτική υποβολή στοιχείων με κατώτατο όριο για τις ΜΜΕ, 5) υβριδική ή ενδιάμεση επιλογή· και 6) υβριδική ή ενδιάμεση επιλογή με κατώτατο όριο για τις ΜΜΕ. 
Η προτιμώμενη επιλογή είναι μια νομοθετική πρωτοβουλία με ενδιάμεση κάλυψη. Συνεπώς, η υβριδική ή ενδιάμεση επιλογή (επιλογή 5) είναι η καταλληλότερη επιλογή για την επίτευξη των στόχων της πρωτοβουλίας. Όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων, ανεξάρτητα από το μέγεθος και τη χώρα εγκατάστασής τους, θα πρέπει να υποβάλλουν στοιχεία κατά την εκτέλεση συναλλαγών για πελάτες που είναι κάτοικοι της ΕΕ. Αυτό θα δημιουργήσει ένα νέο πλαίσιο υποβολής στοιχείων και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων. Η πρωτοβουλία θα περιλαμβάνει εμπορεύσιμα κρυπτοστοιχεία για τα οποία ο στόχος έγκειται στην ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις συναλλαγές, παρότι με κάποιο βαθμό συγκέντρωσης.

Ποιος υποστηρίζει την κάθε επιλογή; 

Τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης και της ειδικής διαβούλευσης με τους παρόχους υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων δείχνουν μια τάση που είναι υπέρ μιας νομοθετικής πρωτοβουλίας. Τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν επίσης εκφράσει την υποστήριξή τους για την προτιμώμενη επιλογή.

Γ. Επιπτώσεις της προτιμώμενης επιλογής

Ποια είναι τα οφέλη της προτιμώμενης επιλογής (ειδάλλως, των κυριότερων επιλογών);

Η πρωτοβουλία αναμένεται να αποφέρει σημαντικά άμεσα οικονομικά οφέλη. Θα έχει θετικό αντίκτυπο στην είσπραξη φόρων, με εκτιμώμενα πρόσθετα φορολογικά έσοδα ύψους 1,7 δισ. EUR από συναλλαγές κρυπτοστοιχείων. Αυτά τα έσοδα μπορούν να αποτελέσουν πηγή χρηματοδότησης των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών των κρατών μελών. Η πρωτοβουλία αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη πνεύματος δικαιοσύνης και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης στα φορολογικά συστήματα μέσω της δίκαιης κατανομής των βαρών μεταξύ των φορολογουμένων.

Ποιο είναι το κόστος της προτιμώμενης επιλογής (ειδάλλως, των κυριότερων επιλογών); 

Η λύση ΤΠ που θα διευκόλυνε περισσότερο την υποβολή στοιχείων και την ανταλλαγή πληροφοριών με το χαμηλότερο κόστος και τα υψηλότερα οφέλη για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη —παρόχους υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων, κράτη μέλη και Επιτροπή— είναι το κεντρικό ευρετήριο (χρησιμοποιείται ήδη για ανταλλαγές στο πλαίσιο των ΟΔΣ3 και ΟΔΣ6). Κατ’ αναλογία με τις προηγούμενες απαιτήσεις υποβολής στοιχείων, το κόστος για τις φορολογικές διοικήσεις όταν ασχολούνται με κρυπτοστοιχεία εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 1 εκατ. EUR και 12,96 εκατ. EUR για εφάπαξ δαπάνες (ανάπτυξης) και μεταξύ 1 εκατ. EUR και 5,67 εκατ. EUR για επαναλαμβανόμενες δαπάνες. Οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων εκτιμάται ότι επωμίζονται περίπου 259 εκατ. EUR για εφάπαξ δαπάνες και από 22,6 εκατ. EUR έως 24 εκατ. EUR για επαναλαμβανόμενες δαπάνες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιβαρυνθεί επίσης με δαπάνες οι οποίες αναμένεται να ανέλθουν περίπου σε 0,48 εκατ. EUR για εφάπαξ δαπάνες και σε 0,21 εκατ. EUR για επαναλαμβανόμενες δαπάνες. Ωστόσο, αυτές οι εκτιμήσεις βασίζονται σε ορισμένες παραδοχές και παρεκτάσεις και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή.

Πώς θα επηρεαστούν οι μεγάλες, οι μικρομεσαίες και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις;

Η πρωτοβουλία αναμένεται να έχει περιορισμένο αντίκτυπο στις μικρές και στις μεσαίες επιχειρήσεις. Οι πληροφορίες που πρέπει να αναφέρονται είναι σε μεγάλο βαθμό διαθέσιμες στους παρόχους υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων για τις καθημερινές τους εργασίες. Επιπλέον, η αγορά κρυπτοστοιχείων ωριμάζει γρήγορα και το ίδιο ισχύει και για τους παρόχους υπηρεσιών. Μολονότι η πρωτοβουλία θα επιφέρει κόστος συμμόρφωσης, ενδέχεται να είναι πιο ευνοϊκό για τις ΜΜΕ να έχουν ένα ενιαίο σύνολο κανόνων σε όλη την ΕΕ σε σύγκριση με το δυνητικό συνονθύλευμα απαιτήσεων υποβολής στοιχείων που ισχύουν σήμερα ανά την ΕΕ. Η πρωτοβουλία θα εξασφαλίσει επίσης ίσους όρους ανταγωνισμού για όλες τις κατηγορίες παραγόντων, γεγονός που αναμένεται να λειτουργήσει υπέρ των ΜΜΕ.

Θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και στις εθνικές διοικήσεις; 

Οι δαπάνες τις οποίες θα επωμιστούν οι εθνικές διοικήσεις εξαρτώνται από τη λύση ΤΠ που θα χρησιμοποιηθεί για την ανταλλαγή πληροφοριών. Τα οφέλη για τους εθνικούς προϋπολογισμούς ως προς τα πρόσθετα φορολογικά έσοδα αντισταθμίζουν σημαντικά το κόστος κάθε επιλογής και εκτιμώνται σε δισεκατομμύρια ευρώ (περίπου 1,7 δισ. EUR στο πλαίσιο της προτιμώμενης επιλογής).

Θα υπάρξουν άλλες σημαντικές επιπτώσεις; 

Η πρωτοβουλία θα είναι σύμφωνη με τον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων και, ως εκ τούτου, δεν θα έχει αρνητικές συνέπειες για το θεμελιώδες δικαίωμα της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Δ. Παρακολούθηση

Πότε θα επανεξεταστεί η πολιτική;

Η πρωτοβουλία θα παρακολουθείται μέσω πληροφοριών που θα συλλέγονται με τη βοήθεια ετήσιων αξιολογήσεων και συζητήσεων με τις φορολογικές διοικήσεις. Μια πιο συνολική αξιολόγηση θα πραγματοποιείται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις της ΟΔΣ για την αξιολόγηση, όποτε η Επιτροπή πρόκειται να υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για τη λειτουργία της οδηγίας σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της άμεσης φορολογίας.