ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.Αντικείμενο της πρότασης

Η παρούσα πρόταση αφορά την απόφαση για τον καθορισμό της θέσης που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ένωσης, στη μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ που έχει συσταθεί δυνάμει της σύμβασης, της 20ής Μαΐου 1987, για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές 1 και στη μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ που έχει συσταθεί δυνάμει της σύμβασης, της 20ής Μαΐου 1987, περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης 2 (στο εξής: οι μεικτές επιτροπές ΕΕ-ΧΚΔ), όσον αφορά την προβλεπόμενη έκδοση από έκαστη μεικτή επιτροπή απόφασης σχετικά με την πρόσκληση προς την Ουκρανία για προσχώρηση στη σύμβαση για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές και, αντιστοίχως, στη σύμβαση περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης (στο εξής: οι συμβάσεις).

2.Πλαίσιο της πρότασης

2.1.Οι συμβάσεις

Οι συμβάσεις αποσκοπούν στη διευκόλυνση της διακίνησης των εμπορευμάτων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων χωρών που είναι συμβαλλόμενα μέρη των συμβάσεων. Τέθηκαν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1988.

Οι συμβάσεις θεσπίζουν μέτρα που διευκολύνουν τη διακίνηση των εμπορευμάτων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Δημοκρατίας της Ισλανδίας, της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, του Βασιλείου της Νορβηγίας, της Ελβετικής Συνομοσπονδίας, της Δημοκρατίας της Τουρκίας, της Δημοκρατίας της Σερβίας και του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι συμβαλλόμενο μέρος των συμβάσεων.

Οι χώρες που είναι συμβαλλόμενα μέρη των συμβάσεων, αλλά δεν είναι μέλη της Ένωσης, είναι χώρες κοινής διαμετακόμισης (στο εξής: ΧΚΔ).

2.2.Οι προβλεπόμενες μεικτές επιτροπές ΕΕ-ΧΚΔ

Καθήκον των μεικτών επιτροπών ΕΕ-ΧΚΔ είναι η τήρηση των συμβάσεων και η διασφάλιση της ορθής εφαρμογής τους. Οι επιτροπές καλούν, με την έκδοση αποφάσεων, τρίτες χώρες να προσχωρήσουν στις συμβάσεις.

Οι αποφάσεις των μεικτών επιτροπών ΕΕ-ΧΚΔ εγκρίνονται με αμοιβαία συμφωνία των συμβαλλόμενων μερών.

2.3.Οι αποφάσεις των μεικτών επιτροπών ΕΕ-ΧΚΔ

Η Ουκρανία εξέφρασε την επιθυμία να προσχωρήσει στις συμβάσεις μόλις εκπληρώσει τις νομικές και διαρθρωτικές απαιτήσεις καθώς και τις απαιτήσεις στον τομέα της τεχνολογίας των πληροφοριών, οι οποίες αποτελούν προϋποθέσεις για την προσχώρηση.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 παράγραφος 3 της σύμβασης για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές και με τις διατάξεις του άρθρου 15 παράγραφος 3 της σύμβασης περί κοινού καθεστώτος καθεστώς διαμετακόμισης, οι μεικτές επιτροπές ΕΕ-ΧΚΔ καλούν με απόφαση τρίτη χώρα κατά την έννοια του άρθρου 1 παράγραφος 2 και, αντιστοίχως, του άρθρου 3 παράγραφος 1 στοιχείο γ) να προσχωρήσει στις συμβάσεις σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται, αντιστοίχως, στα άρθρα 11α και 15α.

Οι μεικτές επιτροπές ΕΕ-ΧΚΔ απευθύνουν την εν λόγω πρόσκληση, εφόσον η χώρα αποδεικνύει ότι είναι σε θέση να συμμορφωθεί με τους λεπτομερείς κανόνες εφαρμογής των διατάξεων των συμβάσεων.

Κατόπιν εντολής των ομάδων εργασίας ΕΕ-ΧΚΔ για την κοινή διαμετακόμιση και για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές, μια ομάδα παρακολούθησης κατέληξε, στις 24 Ιουνίου 2022, στο συμπέρασμα ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να προσχωρήσει στις συμβάσεις. Η ομάδα εξέτασε κυρίως την προσαρμογή των δομών που απαιτούνται για τη διαχείριση του καθεστώτος και την εφαρμογή του νέου μηχανογραφημένου συστήματος διαμετακόμισης (NCTS), το οποίο καθιστά δυνατή την εφαρμογή του κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης και διαπίστωσε ότι πληρούνταν οι όροι των προσκλήσεων, παρά τις δύσκολες συνθήκες για την Ουκρανία.

Κατά τις επόμενες συνόδους τους ή μέσω γραπτής διαδικασίας, οι μεικτές επιτροπές ΕΕ-ΧΚΔ σχεδιάζουν να εγκρίνουν το σχέδιο απόφασης αριθ. 1/2022 της μεικτής επιτροπής ΕΕ-ΧΚΔ για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές και το σχέδιο απόφασης αριθ. 2/2022 της μεικτής επιτροπής ΕΕ-ΧΚΔ περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης, προκειμένου να κληθεί η Ουκρανία να προσχωρήσει στις συμβάσεις.

Οι αποφάσεις των μεικτών επιτροπών με τις οποίες καλείται η Ουκρανία να προσχωρήσει στη σύμβαση θα καταστούν δεσμευτικές για τα συμβαλλόμενα μέρη, σύμφωνα με το άρθρο 2 των αποφάσεων, στο οποίο προβλέπεται ότι «η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει την ημέρα της έκδοσής της».

Σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 3 της σύμβασης για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές και το άρθρο 15 παράγραφος 3 της σύμβασης περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης, οι αποφάσεις αυτού του είδους τίθενται σε ισχύ από τα συμβαλλόμενα μέρη, σύμφωνα με τη νομοθεσία τους.

3.Θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης

Η προτεινόμενη θέση υποστηρίζει την πρόσκληση προς την Ουκρανία να προσχωρήσει στις συμβάσεις.

Με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του 2001, προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, σχετικά με τη στρατηγική προετοιμασίας των χωρών οι οποίες είναι υποψήφιες για προσχώρηση στις συμβάσεις ΕΚ-ΕΖΕΣ του 1987 περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης και για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές, την οποία ακολούθησαν η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του 2010, προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, σχετικά με τη στρατηγική προετοιμασίας ορισμένων γειτονικών χωρών για προσχώρηση και στις δύο συμβάσεις, καθώς και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 14ης Απριλίου 2011, με τα οποία επιβεβαιώνεται η προσέγγιση που υιοθετήθηκε στις δύο ανακοινώσεις, προβλέπεται στήριξη για ορισμένες χώρες στις προσπάθειές τους να προσχωρήσουν στις συμβάσεις.

Η προσχώρηση στις συμβάσεις αποτελεί μέρος της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας, καθώς και της προενταξιακής στρατηγικής της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με τις διατάξεις της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας, η προσχώρηση στις συμβάσεις θα έχει ως αποτέλεσμα την εναρμόνιση με το κοινοτικό κεκτημένο στον τομέα της τελωνειακής διαμετακόμισης.

Στόχος είναι να διευκολυνθεί το εμπόριο μεταξύ της Ουκρανίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων χωρών κοινής διαμετακόμισης. Οι προσκλήσεις αυτές αναμένεται να αποφέρουν ουσιαστικά και απτά οφέλη για τους συναλλασσομένους και τις τελωνειακές διοικήσεις με την απλούστευση της διαμετακόμισης και των τελωνειακών διατυπώσεων, τη μείωση του κόστους, τη διευκόλυνση της διακίνησης των εμπορευμάτων και την πιθανή αύξηση του εμπορίου.

Οι προσκλήσεις από τις μεικτές επιτροπές ΕΕ-ΧΚΔ συνάδουν με τη γνώμη της Επιτροπής σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την έγκριση της εν λόγω γνώμης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 23 Ιουνίου 2022, το οποίο χορήγησε το καθεστώς υποψήφιας χώρας στην Ουκρανία. Η προσχώρηση στις συμβάσεις θα αποτελέσει απτή ένδειξη της ευρωπαϊκής προοπτικής για την Ουκρανία.

Η απρόκλητη και αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας καθιστά ακόμη πιο επείγουσα την προσχώρηση της Ουκρανίας στις συμβάσεις, ώστε να διευκολυνθεί αποτελεσματικά η διακίνηση των εμπορευμάτων διαμέσου των συνόρων της, δεδομένου ότι ορισμένες οδοί μεταφορών είναι αποκλεισμένες και, συνεπώς, σε άλλες παρουσιάζεται συμφόρηση.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει στο Συμβούλιο η θέση της Ένωσης όσον αφορά την προσχώρηση της Ουκρανίας στις συμβάσεις να είναι ευνοϊκή.

Οι προτεινόμενες αποφάσεις συνάδουν με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους τομείς του εμπορίου και των μεταφορών.

4.Νομική βάση

4.1.Διαδικαστική νομική βάση

4.1.1.Αρχές

Το άρθρο 218 παράγραφος 9 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει την έκδοση αποφάσεων για τον καθορισμό «των θέσεων που θα πρέπει να ληφθούν, εξ ονόματος της Ένωσης, σε όργανο που συνιστάται από δεδομένη συμφωνία, όταν το εν λόγω όργανο καλείται να θεσπίσει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα, με εξαίρεση τις πράξεις που συμπληρώνουν ή τροποποιούν το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας».

Σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 3 της σύμβασης για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές και το άρθρο 15 παράγραφος 3 της σύμβασης περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης, η μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ προσκαλεί με σχετική απόφαση τρίτη χώρα, κατά την έννοια του άρθρου 1 παράγραφος 2 και, αντιστοίχως, του άρθρου 3 παράγραφος 1 στοιχείο γ), να προσχωρήσει στις συμβάσεις.

4.1.2.Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση

Η μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ είναι όργανο που έχει συσταθεί βάσει του άρθρου 10 της σύμβασης για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές και του άρθρου 14 της σύμβασης περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης.

Οι αποφάσεις τις οποίες καλείται να εκδώσει η μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ συνιστούν πράξη που παράγει έννομα αποτελέσματα. Οι εν λόγω αποφάσεις θα είναι δεσμευτικές δυνάμει του διεθνούς δικαίου, σύμφωνα με το άρθρο 15 της σύμβασης για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές και το άρθρο 20 της σύμβασης περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης.

Οι προτεινόμενες πράξεις δεν συμπληρώνουν, ούτε τροποποιούν το θεσμικό πλαίσιο των συμβάσεων.

Συνεπώς, η διαδικαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση είναι το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

4.2.Ουσιαστική νομική βάση

4.2.1.Αρχές

Η ουσιαστική νομική βάση για την έκδοση απόφασης δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ εξαρτάται πρωτίστως από τον στόχο και το περιεχόμενο της προς έκδοση πράξης σε σχέση με την οποία λαμβάνεται θέση εξ ονόματος της Ένωσης. Εάν η προς έκδοση πράξη επιδιώκει διττό σκοπό ή έχει δύο συνιστώσες και εάν ένας από τους σκοπούς ή μία από τις συνιστώσες μπορεί να χαρακτηριστεί κύριος/-α, ενώ ο/η άλλος/-η έχει απλώς παρεπόμενο χαρακτήρα, η απόφαση δυνάμει του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ πρέπει να στηρίζεται σε μία και μόνο ουσιαστική νομική βάση, ήτοι εκείνη που επιβάλλει ο κύριος ή πρωτεύων σκοπός ή συνιστώσα.

4.2.2.Εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση

Ο κύριος στόχος και το περιεχόμενο της προς έκδοση πράξης αφορούν την κοινή εμπορική πολιτική.

Ως εκ τούτου, η ουσιαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση είναι το άρθρο 207 της ΣΛΕΕ.

4.3.Συμπέρασμα

Η νομική βάση της προτεινόμενης απόφασης θα πρέπει να είναι το άρθρο 207 της ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

2022/0218 (NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ που έχει συσταθεί δυνάμει της σύμβασης, της 20ής Μαΐου 1987, για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές και στη μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ που έχει συσταθεί δυνάμει της σύμβασης, της 20ής Μαΐου 1987, περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης όσον αφορά τις προσκλήσεις προς την Ουκρανία για προσχώρηση στις εν λόγω συμβάσεις

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 207, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Η σύμβαση, της 20ής Μαΐου 1987, για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές 3 και η σύμβαση, της 20ής Μαΐου 1987, περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης 4 (στο εξής: οι συμβάσεις) συνήφθησαν μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, της Δημοκρατίας της Αυστρίας, της Δημοκρατίας της Φινλανδίας, της Δημοκρατίας της Ισλανδίας, του Βασιλείου της Νορβηγίας, του Βασιλείου της Σουηδίας και της Ελβετικής Συνομοσπονδίας στις 20 Μαΐου 1987 και άρχισαν να ισχύουν την 1η Ιανουαρίου 1988.

(2)Η Ουκρανία εξέφρασε την επιθυμία της να προσχωρήσει στις συμβάσεις μόλις συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις για την προσχώρησή της.

(3)Σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 3 της σύμβασης για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές, η μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ που έχει συσταθεί δυνάμει της εν λόγω σύμβασης δύναται να εγκρίνει με σχετική απόφαση προσκλήσεις προς τρίτες χώρες να προσχωρήσουν στην εν λόγω σύμβαση.

(4)Σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 3 της σύμβασης περί κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης, η μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ που έχει συσταθεί δυνάμει της εν λόγω σύμβασης δύναται να εγκρίνει με σχετική απόφαση προσκλήσεις προς τρίτες χώρες να προσχωρήσουν στην εν λόγω σύμβαση.

(5)Είναι σκόπιμο να καθοριστεί η θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ένωσης στις μεικτές επιτροπές που έχουν συσταθεί δυνάμει των συμβάσεων, δεδομένου ότι οι αποφάσεις που αποσκοπούν στην πρόσκληση της Ουκρανίας να προσχωρήσει στις συμβάσεις θα είναι δεσμευτικές για την Ένωση.

(6)Οι συμβάσεις αποτελούν μέρος του κεκτημένου της Ένωσης και εντάσσονται στο πλαίσιο της προενταξιακής στρατηγικής για την Ουκρανία. Οι συμβάσεις θα διασφαλίσουν αποτελεσματικές διαδικασίες διέλευσης των συνόρων μεταξύ της Ουκρανίας και των συμβαλλόμενων μερών των συμβάσεων.

(7)Οι προσκλήσεις συνάδουν με τη γνώμη της Επιτροπής σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την έγκριση της εν λόγω γνώμης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 23 Ιουνίου 2022, το οποίο χορήγησε το καθεστώς υποψήφιας χώρας στην Ουκρανία.

(8)Η θέση της Ένωσης στο πλαίσιο των μεικτών επιτροπών που έχουν συσταθεί δυνάμει των συμβάσεων θα πρέπει, συνεπώς, να είναι ευνοϊκή προς την πρόσκληση προσχώρησης στις εν λόγω συμβάσεις και να βασίζεται στα σχέδια αποφάσεων που αποτυπώνουν τη θέση αυτή.

(9)Σύμφωνα με τις συμβάσεις, τρίτη χώρα που δέχεται σχετική πρόσκληση καθίσταται συμβαλλόμενο μέρος καταθέτοντας έγγραφο προσχώρησης και η προσχώρηση αρχίζει να παράγει αποτελέσματα την πρώτη μέρα του δεύτερου μήνα μετά την κατάθεση του εγγράφου προσχώρησης.

(10)Προκειμένου να διευκολυνθεί η έγκαιρη προσχώρηση της Ουκρανίας, είναι αναγκαίο να εκδοθεί η παρούσα απόφαση χωρίς καθυστέρηση,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ένωσης, στη μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ που έχει συσταθεί δυνάμει της σύμβασης, της 20ής Μαΐου 1987, για την απλούστευση των διατυπώσεων κατά τις εμπορευματικές συναλλαγές, όσον αφορά την πρόσκληση προς την Ουκρανία να προσχωρήσει στην εν λόγω σύμβαση βασίζεται στο σχέδιο απόφασης της προαναφερόμενης μεικτής επιτροπής που παρατίθεται στο παράρτημα I της παρούσας απόφασης.

Άρθρο 2

Η θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ένωσης, στη μεικτή επιτροπή ΕΕ-ΧΚΔ που έχει συσταθεί δυνάμει της σύμβασης, της 20ής Μαΐου 1987, περί του κοινού καθεστώτος διαμετακόμισης, όσον αφορά την πρόσκληση προς την Ουκρανία να προσχωρήσει στην εν λόγω σύμβαση βασίζεται στο σχέδιο απόφασης της προαναφερόμενης μεικτής επιτροπής που παρατίθεται στο παράρτημα II της παρούσας απόφασης.

Άρθρο 3

Μετά την έκδοσή τους, οι αποφάσεις των μεικτών επιτροπών που αναφέρονται στα άρθρα 1 και 2 δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άρθρο 4

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Επιτροπή.

Βρυξέλλες,

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος