P9_TA(2022)0070

Σύσταση ειδικής επιτροπής για τις εξωτερικές παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Μαρτίου 2022 σχετικά με τη σύσταση και τον καθορισμό των αρμοδιοτήτων, της αριθμητικής σύνθεσης και της διάρκειας της θητείας ειδικής επιτροπής για τις εξωτερικές παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης (INGE 2), σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2022/2585(RSO))

(2022/C 347/28)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

—	έχοντας υπόψη την πρόταση απόφασης της Διάσκεψης των Προέδρων,

—	έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Σχετικά με το σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία» (COM(2020)0790),

—

έχοντας υπόψη τη δέσμη μέτρων του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της πρότασης κανονισμού σχετικά με την ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών (πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες) και την τροποποίηση της οδηγίας 2000/31/ΕΚ (COM(2020)0825), καθώς και την πρόταση κανονισμού σχετικά με διεκδικήσιμες και δίκαιες αγορές στον ψηφιακό τομέα (πράξη για τις ψηφιακές αγορές) (COM(2020)0842),

—	έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Οκτωβρίου 2021 με τίτλο «Τα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης κατά την ψηφιακή δεκαετία: Σχέδιο δράσης για τη στήριξη της ανάκαμψης και του μετασχηματισμού» (1),

—

έχοντας υπόψη τον κώδικα δεοντολογίας του 2018 για την παραπληροφόρηση και τις κατευθυντήριες γραμμές του 2021 για την ενίσχυση του κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση (COM(2021)0262), καθώς και τις συστάσεις για τον νέο κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση που εξέδωσε η ομάδα των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων τον Οκτώβριο του 2021,

—	έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής, της 16ης Δεκεμβρίου 2020, για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων (COM(2020)0829),

—	έχοντας υπόψη την εργαλειοθήκη της ΕΕ του Μαρτίου του 2021 για μέτρα μετριασμού του κινδύνου σχετικά με την κυβερνοασφάλεια των δικτύων 5G,

—	έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση 09/2021 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου με τίτλο «Παραπληροφόρηση στην ΕΕ: υπό αντιμετώπιση όχι όμως και υπό απόλυτο έλεγχο»,

—	έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, της 10ης Ιουνίου 2020, με τίτλο «Αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης για την COVID-19 — Αγώνας για τη σωστή παρουσίαση των γεγονότων» (JOIN(2020)0008),

—	έχοντας υπόψη την έκθεση της Ειδικής Επιτροπής για τις εξωτερικές παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (A9-0022/2022),

—	έχοντας υπόψη το άρθρο 207 του Κανονισμού του,

λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξωτερική παρέμβαση συνιστά σοβαρή παραβίαση των οικουμενικών αξιών και αρχών στις οποίες βασίζεται η ΕΕ, όπως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ελευθερία, η ισότητα, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι κακόβουλοι και απολυταρχικοί ξένοι κρατικοί και μη κρατικοί παράγοντες χρησιμοποιούν τη χειραγώγηση πληροφοριών και άλλες τακτικές για να παρέμβουν στις δημοκρατικές διαδικασίες στην ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιθέσεις αυτές παραπλανούν και εξαπατούν τους πολίτες και επηρεάζουν την εκλογική τους συμπεριφορά, ενισχύουν τις διχαστικές συζητήσεις, διαιρούν, πολώνουν και εκμεταλλεύονται τα τρωτά σημεία των κοινωνιών, προωθούν τη ρητορική μίσους, επιδεινώνουν την κατάσταση ευάλωτων ομάδων που είναι πιθανότερο να πέσουν θύματα παραπληροφόρησης, στρεβλώνουν την ακεραιότητα δημοκρατικών εκλογών και δημοψηφισμάτων, προκαλούν δυσπιστία στις εθνικές κυβερνήσεις, τις δημόσιες αρχές και τη φιλελεύθερη δημοκρατική τάξη και έχουν ως στόχο την αποσταθεροποίηση της ευρωπαϊκής δημοκρατίας·

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ρωσία διεξάγει εκστρατεία παραπληροφόρησης απαράμιλλης κακοβουλίας και μεγέθους, προκειμένου να εξαπατήσει τους πολίτες της και τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της, την παραμονή και κατά τη διάρκεια του επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προσπάθειες από κρατικούς φορείς τρίτων χωρών και μη κρατικούς παράγοντες να επηρεάσουν τη λειτουργία της δημοκρατίας στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της, καθώς και η μέσω κακόβουλης παρέμβασης άσκηση πίεσης στις αξίες που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης ανατρεπτικής τάσης που βιώνουν οι δημοκρατίες σε παγκόσμιο επίπεδο·

Δ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι κακόβουλοι παράγοντες συνεχίζουν να επιζητούν να παρεμβαίνουν στις εκλογικές διαδικασίες, να εκμεταλλεύονται το ανοικτό πνεύμα και τον πλουραλισμό των κοινωνιών μας, καθώς και να επιτίθενται στις δημοκρατικές διαδικασίες και στην ανθεκτικότητα της ΕΕ και των κρατών μελών της·

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της δεν διαθέτουν επί του παρόντος ειδικό καθεστώς κυρώσεων για εξωτερικές παρεμβάσεις και εκστρατείες παραπληροφόρησης που ενορχηστρώνονται από ξένους κρατικούς φορείς, γεγονός που σημαίνει ότι οι εν λόγω παράγοντες είναι σε θέση να υποθέτουν με ασφάλεια ότι οι εκστρατείες αποσταθεροποίησης που εξαπολύουν κατά της ΕΕ δεν θα έχουν συνέπειες για τους ίδιους·

ΣΤ.	λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει έλλειψη κοινού ορισμού και κατανόησης του φαινομένου αυτού και ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά κενά στην ισχύουσα νομοθεσία και τις πολιτικές σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο που αποσκοπούν στον εντοπισμό, την πρόληψη και την αντιμετώπιση ξένων παρεμβάσεων·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εξωτερικές παρεμβάσεις, η παραπληροφόρηση και οι πολυάριθμες επιθέσεις και απειλές κατά της δημοκρατίας αναμένεται να συνεχιστούν με ολοένα μεγαλύτερο αριθμό και πιο εξελιγμένους τρόπους ενόψει των τοπικών, περιφερειακών, εθνικών εκλογών και των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2024·

H.	λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προηγούμενες συστάσεις του Κοινοβουλίου για την αντιμετώπιση των επιχειρήσεων κακόβουλων εξωτερικών παρεμβάσεων στις δημοκρατικές διαδικασίες της ΕΕ έχουν συμβάλει στη συνολική κατανόηση της ΕΕ και στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το ζήτημα·

I.	λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ακροάσεις και οι εργασίες της ειδικής επιτροπής INGE έχουν συμβάλει στη δημόσια αναγνώριση και την πλαισίωση των ζητημάτων αυτών και έχουν πλαισιώσει επιτυχώς την ευρωπαϊκή συζήτηση σχετικά με τις εξωτερικές παρεμβάσεις στις δημοκρατικές διαδικασίες και την παραπληροφόρηση·

Ι.	λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω παρακολούθηση αυτών των συστάσεων·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ανάγκη για παγκόσμια, πολυμερή συνεργασία και υποστήριξη μεταξύ ομοφρόνων εταίρων, μεταξύ άλλων και ανάμεσα σε βουλευτές, για την αντιμετώπιση κακόβουλων παρεμβάσεων από το εξωτερικό και της παραπληροφόρησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δημοκρατίες έχουν αναπτύξει προηγμένες δεξιότητες και στρατηγικές αντιμετώπισης αυτών των απειλών·

αποφασίζει να συστήσει ειδική επιτροπή για τις ξένες παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης (INGE 2), σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τις ακόλουθες αρμοδιότητες:

α)

να ελέγχει, σε συνεργασία και διαβούλευση με τις μόνιμες επιτροπές, όσον αφορά τις εξουσίες και τις αρμοδιότητές τους βάσει του παραρτήματος VI του Κανονισμού, την υφιστάμενη και σχεδιαζόμενη νομοθεσία και πολιτικές για τον εντοπισμό πιθανών κενών και αλληλεπικαλύψεων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για κακόβουλες παρεμβάσεις στις δημοκρατικές διαδικασίες, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα ακόλουθα θέματα:

i)	πολιτικές που συμβάλλουν σε δημοκρατικές διαδικασίες της ΕΕ, ανθεκτικότητα μέσω της αντίληψης της κατάστασης, του γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης και σε θέματα πληροφόρησης, της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας και της εκπαίδευσης·

ii)	παρεμβάσεις με τη χρήση επιγραμμικών πλατφορμών, ιδίως με την εις βάθος αξιολόγηση της ευθύνης και των επιπτώσεων των πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών στη δημοκρατία και τις δημοκρατικές διαδικασίες στην ΕΕ·

iii)	υποδομές ζωτικής σημασίας και στρατηγικοί τομείς·

iv)	παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια εκλογικών διαδικασιών·

v)	συγκεκαλυμμένη χρηματοδότηση πολιτικών δραστηριοτήτων από ξένους παράγοντες και δωρητές·

vi)	κυβερνοασφάλεια και ανθεκτικότητα όσον αφορά τις κυβερνοεπιθέσεις, όταν σχετίζονται με δημοκρατικές διαδικασίες·

vii)	τον ρόλο των μη κρατικών φορέων·

viii)

τον αντίκτυπο των παρεμβάσεων στα δικαιώματα των μειονοτήτων και άλλων ομάδων που υφίστανται διακρίσεις·

ix)	παρεμβάσεις με τη βοήθεια παγκόσμιων παραγόντων μέσω της άγρας μελών της ελίτ, της εθνικής διασποράς, των πανεπιστημίων και του πολιτισμού·

x)	αποτροπή, καταλογισμό και συλλογικά αντίμετρα, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων·

xi)	γειτονία και παγκόσμια συνεργασία, καθώς και πολυμερή προσέγγιση·

xii)	παρεμβάσεις φορέων με έδρα την ΕΕ στην ΕΕ και σε τρίτες χώρες·

β)

να αναπτύσσει, σε στενή συνεργασία με τις μόνιμες επιτροπές σύμφωνα με τις πρακτικές εργασίας της ειδικής επιτροπής INGE 1, προτάσεις σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης αυτών των κενών προκειμένου να ενισχυθεί η νομική ανθεκτικότητα της ΕΕ, καθώς και σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης του θεσμικού πλαισίου της ΕΕ·

γ)

να συνεργάζεται στενά με άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τις αρχές των κρατών μελών, διεθνείς οργανισμούς, την κοινωνία των πολιτών, καθώς και κρατικούς και μη κρατικούς εταίρους σε τρίτες χώρες, προκειμένου να ενισχυθεί η δράση της ΕΕ κατά των υβριδικών απειλών και της παραπληροφόρησης, ενώ όλες οι δημόσιες δραστηριότητες της ειδικής επιτροπής INGE 2 θα σέβονται τις προτεραιότητες που καθορίζονται στην παρούσα απόφαση·

δ)	να παρακολουθεί λεπτομερώς και με αυστηρό τρόπο την εφαρμογή της έκθεσης της ειδικής επιτροπής INGE 1 με αξιολόγηση των ενεργειών των θεσμικών οργάνων της ΕΕ·

ε)	να συμβάλλει στη συνολική θεσμική ανθεκτικότητα έναντι ξένων παρεμβάσεων, υβριδικών απειλών και παραπληροφόρησης κατά την περίοδο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024·

αποφασίζει ότι εφόσον στις εργασίες της ειδικής επιτροπής περιλαμβάνεται η εξέταση αποδεικτικών στοιχείων εμπιστευτικού χαρακτήρα ή μαρτυριών που περιλαμβάνουν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, ή περιλαμβάνονται ανταλλαγές απόψεων ή ακροάσεις με αρχές και φορείς με αντικείμενο εμπιστευτικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων επιστημονικών μελετών ή τμημάτων αυτών που έχουν καθεστώς εμπιστευτικότητας σύμφωνα με το άρθρο 63 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2), οι συνεδριάσεις διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών· αποφασίζει, περαιτέρω, ότι οι μάρτυρες και οι εμπειρογνώμονες έχουν το δικαίωμα να δίνουν διευκρινίσεις ή να καταθέτουν κεκλεισμένων των θυρών·

αποφασίζει ότι ο κατάλογος των ατόμων που προσκαλούνται στις δημόσιες συνεδριάσεις, ο κατάλογος των παρόντων και τα πρακτικά αυτών των συνεδριάσεων δημοσιοποιούνται·

αποφασίζει ότι τα εμπιστευτικά έγγραφα που λαμβάνει η ειδική επιτροπή αξιολογούνται σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 221 του Κανονισμού του, αποφασίζει δε περαιτέρω ότι οι πληροφορίες αυτές χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την κατάρτιση της τελικής έκθεσης της ειδικής επιτροπής·

αποφασίζει ότι η ειδική επιτροπή θα αριθμεί 33 μέλη·

αποφασίζει ότι η θητεία της ειδικής επιτροπής θα είναι 12 μήνες και ότι η εν λόγω θητεία αρχίζει να ισχύει από την ημερομηνία της συνεδρίασης συγκρότησης σε σώμα·

αποφασίζει ότι η ειδική επιτροπή, αφού εξετάσει ενδελεχώς την εφαρμογή της έκθεσης της ειδικής επιτροπής INGE 1 και της ισχύουσας νομοθεσίας και αφού εντοπίσει κενά και αλληλεπικαλύψεις, θα προσδιορίσει την κατάλληλη νομική βάση για τυχόν αναγκαίες νομικές πράξεις και θα προετοιμάσει τα θεμέλια για μόνιμες θεσμικές λύσεις της ΕΕ για την αντιμετώπιση των εξωτερικών κακόβουλων παρεμβάσεων και παραπληροφόρησης και, εάν είναι αναγκαίο, θα ζητήσει από την Επιτροπή να λάβει συγκεκριμένα θεσμικά μέτρα, καταρτίζοντας, σύμφωνα με το άρθρο 54 του Κανονισμού, έκθεση πρωτοβουλίας με την οποία θα ζητείται από την Επιτροπή να υποβάλει σχετική κατάλληλη πρόταση.

(1) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2021)0428.

(2) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά και την κατάργηση των οδηγιών 79/117/ΕΟΚ και 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 309 της 24.11.2009, σ. 1).